lwdsmaakstad2015.nl
! k j i l e k a Sm
Culinaire ontdekkingstocht rond Leeuwarden
Vier smaakmakers aan het woord Friesland als regioproducent Friese topkoks koken met streekproducten Culinair genieten in Friesland
HĂŠt magazine van Hoofdstad van de Smaak
Het cafĂŠ dat zeven dagen in de week geopend is.
restaurant | wijncafe | events
Sems | Restaurant | Wijncafe | Events Gouverneursplein 36 8911 HH Leeuwarden T 058 - 216 22 14
E info@semsleeuwarden.nl I www.semsleeuwarden.nl Twitter: @semsleeuwarden Facebook: Restaurant Sems
Stationsweg 28 | Leeuwarden | )058
212
01 40
ook voor zaalverhuur of bedrijfsborrels.
seizoen Smeding Groenten & Fruit: het beste van hetin de seizoenen 5 redenen om te kiezen voor groenten en fruit
#1 volop beschikbaar #2 beste smaak #3 gunstige prijs #4 beter voor het milieu #5 gezond Wij houden van echt en lekker. Daarom selecteren we alleen het allerbeste, rechtstreeks van de teler. Zo proef je de natuur iedere dag bij Sligro, EMTÉ, Spar en Marqt. Met inspiratiesessies, telerbezoeken en menu engineering ontzorgen we jou om door de seizoenen heen de juiste keuzes te maken.
www.smeding.nl
facebook.com/ smedingagf
@smedingagf
Inhoudsopgave
5
Voorwoord door Isabelle Diks
29 Smaakmaker: Reitse Spanninga
6
Het beste van Frysl창n op je bord!
32 Maria Louise
8 Smakelijke pontjesroute ten zuiden van Leeuwarden
Maak een prachtige fietstocht
langs de pontjesroute in
Leeuwarden en ontdek
unieke streekproducten.
10 Streekproducten
Friesland heeft veel mooie
producten te bieden. Mede
dankzij een unieke variatie in
landschapstypes met
bijbehorende smaken.
12 Friese topkoks koken met streekproducten 15 De Fryske Bapao 16 Stads- en dorpstuinen
Stads- en dorpstuinen zijn
een mooie optie om biologisch
en lekker eten uit de buurt te
kopen. Een overzicht van
Friese volkstuinen.
Het is dit jaar 250 jaar geleden
dat Maria Louise overleed.
Friesland eert haar met een
Marijkejaar, met veel
smakelijke activiteiten.
35 Smaakmaker: Stephanie Kemper 36 Opleidingen 38 Euro-Toques 40 Sport op basisscholen
Sport op basisscholen is een
initiatief van De Friesland
Zorgverzekeraar en Sport
Frysl창n. Zij willen kinderen
leren wat gezond is op
gebied van eten en bewegen.
Foodtruck Mama Mascha
verzorgt de workshops.
42 Mooie maaltijd 45 Smaakmaker: Miranda Werkman
18 Week van de Smaak
46 Evenementenkalender
20 Palingvisser Ale de Jager
50 Colofon/Lijst van Adverteerders
23 Smaakmaker: Marc van Gulick 24 Slow Food: Lekker, puur en eerlijk! 26 Frysl창n Culinair
3
Voorwoord
Lekker! Dat woord heb ik de afgelopen maanden zeker meer gebruikt dan vorig jaar. En het zal de komende maanden nog veel vaker klinken in Leeuwarden, want Leeuwarden is heel 2015 trotse drager van de titel ‘Nederlands Hoofdstad van de Smaak’. Het jaar 2015 staat garant voor ‘Lekker’: een jaar vol met erg smakelijk eten. Dat wij in Friesland een rijkdom hebben aan biologische streekproducten, culinaire routes en arrangementen, top koks, mooie restaurants en authentieke Friese gastvrijheid mogen we best wat sterker uitdragen. Dit magazine geeft u daarom een prachtige inkijk op het vele moois dat Leeuwarden en Friesland te bieden hebben. Graag laten wij u culinaire pareltjes zien, zoals Jaap Frerichs met zijn varkentjes die als God in Frankrijk leven. Of onze alom gewaardeerde Leeuwarder chef-koks Willem Schaafsma en Douwe van der Lei. Naast het in de spotlights zetten van de culinaire rijkdom van Leeuwarden en Friesland, geeft Hoofdstad van de Smaak ons de kans aandacht te richten op bewustwording en educatie rond voedsel. We vinden het belangrijk dat mensen weten waar het eten dat ze op tafel zetten vandaan komt en hoe het wordt geproduceerd. Een sperzieboon uit Afrika met 4.000 kilometer op de teller? Waarom niet uit onze dorpstuin 2 kilometer verderop? Veel duurzamer en ik durf wel te zeggen ook veel lekkerder. Zo’n dorpstuin is bij uitstek een plek waar basisschoolkinderen op een leuke manier in aanraking komen met groenten en fruit. Door zelf wortels en sla te planten, te kijken hoe het groeit en zelf te oogsten, leren ze wat gezond eten is, hoe het wordt geteeld en hoe lekker het is. Het jaar is nog lang niet om en Hoofdstad van de Smaak is nu al een succes. Er zijn al veel lovende artikelen over culinair Leeuwarden en Friesland verschenen in de media. Van ‘Elle Eten’ tot ‘Jamie Oliver Magazine’, van ‘De Telegraaf’ en het ‘AD’ tot enthousiast bloggende foodies: ze kwamen langs, proefden en wisten: dit mag Nederland niet missen! Smakelijk! Isabelle Diks, Wethouder gemeente Leeuwarden
5
Smakelijk
Het beste van Fryslân op je bord Een boerderij waar de varkentjes leven ‘als God in Frankrijk’, vissers die met de hand op het Wad hun vangst binnenhalen en kaasmakers die zonder toevoegingen hun eigen jong en belegen maken. En dat vind je allemaal in Fryslân. Naast water, ruimte en rust, biedt het Friese land culinaire hoogstandjes. Dit jaar is Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak. Een jaar lang staan de Friese regioproducten in de schijnwerpers. Want Friesland heeft zijn eigen, unieke producten. Variërend van suikerbrood, bijzondere peulvruchten, de cranberry’s van Terschelling tot de vis van het Wad. En wat het nog leuker maakt, bij heel veel producenten ben je welkom om zelf te komen kijken.
Jaap Frerichs: ‘Zij een goed leven, wij een lekkere bout’ Op zijn boerderij in Echtenerbrug houdt Jaap Frerichs varkens en kippen. ‘Zij een goed leven, wij een lekkere bout’ is zijn motto. De dieren krijgen alle tijd om te groeien. Ze krijgen volop ruimte, kunnen dag en nacht, zomer en winter naar buiten. Frerichs wil dat zijn beesten buiten een deel van hun hachje bij elkaar scharrelen en wroeten. Frerichs voert liever geen soja, omdat hij soja slecht vindt voor het milieu en omdat volgens hem soja ook slecht is voor de smaak. De combinatie van veel bewegen, buiten scharrelen en het speciale voer, levert vlees met een heel aparte smaak. De winkel op de boerderij is iedere vrijdagmiddag en zaterdag open. Voor groepen worden workshops georganiseerd. Op www. eerlijkvlees.nl vind je meer informatie.
Beerenburg: ‘levende traditie’ Friesland staat bekend om z’n Beerenburg. In het centrum van Leeuwarden zit het Boomsma Beerenburg Museum, hier reis je als bezoeker terug naar de jaren ’30 van de destilleerderij. Uiteraard is er ook van alles te proeven. In Sneek wordt de Beerenburg van Weduwe Joustra gemaakt. In één van de oudste panden van Sneek maak je kennis met de 151-jarige traditie van deze bijzondere kruidenbitter. Je kunt ook een bezoek brengen aan de destilleerderij. Boomsma Beerenburg Museum: www.boomsma.frl Beerenburg van Weduwe Joustra: www.weduwejoustra.nl
6
Nylander: (h)eerlijke boerenkaas! Kaasmakerij de Nylander in Workum is een begrip in Friesland. De familie Bokma maakt van de melk van hun Jerseykoeien pure en smaakvolle boerenkaas. Naast ‘gewone’ boerenkaas, maken ze ook kruiden-kaas op de Nylander; brandnetel, fenegriek, tomaat/basilicum en kruidnagel. In de maanden juni, juli en augustus kun je op donderdagmiddag om 14.00 uur terecht op de boerderij voor een rondleiding. Voor openingstijden van de winkel en andere informatie kijk op www.nylander.nl.
Friese Food Tour: al het lekkers van Leeuwarden Wil je al het lekkers van Leeuwarden proeven? Doe dan de Friese Food Tour. Deze wandeling voert je door de binnenstad van Leeuwarden langs de lekkerste en leukste adressen. Op vertoon van je stempelkaart ontvang je in de winkels iets lekkers om te proeven. Voor meer informatie: kijk op www.wearegrutsk.nl
Menno Hoekstra: ‘Ik wil weten waar mijn vee vandaan komt’ Menno Hoekstra is de vierde generatie slachter. Hij kiest zijn vee met zorg uit en haalt het uit de buurt. Zo slacht hij de Schotse Hooglanders en de paarden uit het Lauwersmeergebied. Het vlees heeft een eigen smaak, omdat de Hooglanders op zilte gronden grazen. Ieder jaar vallen de producten in de prijzen bij de Noordelijke Slagersmanifestatie. In 2014 kreeg het team van Menno Hoekstra 10 keer goud. De winkel van Menno Hoekstra is te vinden in Anjum, Bumaleane 2. Mooi om te combineren met een bezoek aan het Lauwersmeergebied. Daar kun je zelf ontdekken waar het vee van Menno Hoekstra graast.
Bongastate: ‘Het roer om’ Chris de Jong werkte jarenlang als manager in het zakenleven, maar gooide rond z’n veertigste het roer om. Hij koos voor zijn passie; werken met dieren. Inmiddels runt hij in Hilaard (net onder Leeuwarden) een boerderij met 400 schapen. Van de melk maakt hij op traditionele manier een milde en romige yoghurt. Zijn ervaring in het zakenleven zet hij om in workshops. Op de boerderij geeft hij cursussen leiderschap. Daarbij trekt Chris de Jong de vergelijking met de herder en zijn schapen. 7
Fietsroute
Smakelijke pontjesroute ter zuiden van Leeuwarden Het water klotst zachtjes tegen de wal aan. Zeilboten en
Van Wergea gaan we door de weilanden richting Grou, een
sloepjes varen voorbij. Wij staan klaar om een prachtige
echt watersportdorp. Zodra de zon schijnt en er een mooi
pontjesroute te fietsen. Een mooi rondje, 39 kilometer. We
windje staat, is het Pikmeer vol met zeilboten. Grou heeft
starten in Earnewâld waar we fietsen hebben gehuurd en
een aantal mooie terrassen aan het water, waar je lekker
fietsen via Warten, Wergea, Grou en De Veenhoop weer naar
kunt lunchen. Na de lunch stappen we op de fiets, richting
ons startpunt. Onderweg doen we heerlijke adressen aan. Het pontje Hin en Wer (Heen en Weer) brengt ons in Nationaal Park De Alde Feanen. Dit voor een groot deel afgegraven
natuur-
idyllisch eilandje De Burd in het Pikmeer. Aan de andere kant ligt De Snoekbears te wachten om ons over te zetten richting De Veenhoop. Via schelpenpaadjes fietsen we weer door het landschap van de Alde Feanen, een uniek natuurgebied in Nederland.
gebied is een walhalla
Nog een half uurtje
voor vogels. De rietlanden bieden bescherming en
en we zijn weer in
voldoende voedsel. Met het pontje de Oerhaal steken we het
Earnewâld, het begin
Prinses Margrietkanaal over en komen we in Warten. Daar
van onze route. Aan de
steken we aan bij de Wartenster, een activiteitenboerderij
fietsroute ligt direct
met een groot assortiment aan streekproducten. De winkel
het bezoekerscentrum
is op vrijdagmiddag en zaterdag open. Ze verkopen er
voor Nationaal Park
mosterd, kaas, compôte en siroop.
de Alde Feanen met
Na onze eerste inkopen, fietsen we richting Wergea. Een authentiek Fries dorp, ook bekend geworden door de schrijfster Nynke van Hichtum, (Afke’s Tiental). Museum ’t Ald Slot is de moeite van een bezichtiging waard. Je kunt er stijlkamers uit 17e, 18e en 19e eeuw bezichtigen. En handig om te weten, er is een ANWB fiets-repareerset aanwezig. In het dorp lopen we nog even binnen bij de bakker en de
8
ons derde pontje De Burd en steken we opnieuw het Prinses Margriet kanaal over. We fietsen door de weilanden over het
informatie
uit
het
natuurgebied. Wie zin heeft om meer te bekijken, kan zijn hart ophalen in het Landbouwmuseum dat in hetzelfde pand zit. Verderop ligt de historische scheepswerf De Stripe, ook wel het skûtsjemuseum genoemd. Wij zoeken een rustig plekje op en doen ons tegoed aan de
slager. De slager maakt zelf droge worst, en bij de bakker
aankopen die we onderweg hebben gedaan. Welverdiend na
halen we suikerbrood.
veertig kilometer trappen.
Informatie 8 van Grou: Deze pontjesroute is een initiatief van de Stichting Grou Aktief. Er zijn meer routes. Actuele informatie vind je op www.de8vangrou.nl
Wergea:
Warten:
Bij het Toeristisch Informatie Punt in Wergea kunt u een wandelroute halen die je langs de mooiste plek-
Op vrijdagmiddag is de streekwinkel
jes in het dorp voert. Vlakbij Wergea ligt de Himpen-
van De Wartenster open. Proef daar
serpoldermoune. Draaien de wieken? Dan is hij
de blauwschimmelkaas, mosterd,
geopend en kun je hem bezichtigen.
compôte en koek.
96
33
97
35
2
1
1
36 38 16
98
31
3
5 14
6
30
4
Earnewâld: Bij verhuurbedrijf Hollema in het dorp kun je fietsen
Grou:
huren. Mocht je na het fietsen het gebied ook nog eens over
In Grou zijn er verschillende adres-
het water willen verkennen, huur dan een kano of boot bij dit
sen waar je kunt lunchen. Aan het
verhuurbedrijf. www.hollema.nl. Earnewâld biedt ook een
Pikmeer vind je het Theehuis en hotel
ruim aanbod aan lunch- en eetgelegenheden. Op het
Oostergo. Via het pontje Gastvrij Grou, kom je eenvoudig bij restaurant De
terras van de Princenhof heb je een prachtig uitzicht over het water.
Vrijheid. Fietsen zijn te huur via www.joopzandberg.nl 9
Streekproducten
Proef de Friese streken Wie bij Friesland alleen maar denkt aan groene weiden met koeien heeft het mis. Want Friesland heeft een unieke variatie in landschapstypes met bijbehorende smaken, die zich het best laten samenvatten door de Friese woorden Swiet, Sâlt en Sân. Swiet staat voor het zoete water van het Friese Merengebied, Sâlt voor het zoute van Werelderfgoed Waddenzee en Sân voor het zand van de Friese Wouden. Friese ondernemers maken hier met liefde (h)eerlijke streekproducten.
Swiet & De Marren De producten uit het Friese Merengebied gaan al eeuwenlang de wereld over. De boeren en vissers waren in heel WestEuropa vermaard om hun boter, kaas en paling. Ook nu nog wordt op de boerderij de eigen melk van koeien, schapen en geiten verwerkt tot kaas. Van traditionele nageltsiis tot het zachte skieppetsiiske, en ook ijs en yoghurt in vele smaken. Ambachtelijke beroepsvissers vissen er nog op de Laaxumer bot, snoekbaars en paling, en kwekers houden de bijna verdwenen groenten als het Koudumer beantsje en Koudumer bloemkool in stand. Maar er worden ook nieuwe wegen ingeslagen en wijken gras en koeien soms voor wijnranken en wordt hop geplant voor het brouwen van bier. De mooiste producten worden voorzien van het streekkeurmerk De Marren www.demarren.nl
Proeven en kopen Vakantieboerderij It Flinkeboskje, Flinkeboskje 1 in Hemelum. Op elke 1e zondag van de maand is er een streekmarkt. Producten zijn ook te koop via de webshop van www.stadslandbouwsneek.nl
Sâlt & Waddengoud De Waddenzee staat op de Werelderfgoed lijst van UNESCO, hiertoe behoort ook het hele zeekleigebied in het noorden van Friesland. Dit karakteristieke terpenlandschap biedt weidse vergezichten, pittoreske dorpjes, zeedijken en buitendijkse kwelders. De smaak van de Wadden kenmerkt zich door geroemde zilte invloeden. De beste producten zijn voorzien van het Waddengoud keurmerk dat staat voor gegarandeerde oorsprong en natuurvriendelijke kwaliteit, gekoppeld aan smaken van het Waddengebied. Biologische telers verbouwen bijzonder fruit zoals duindoorn-, aronia- en vlierbessen en op Terschelling worden cranberry’s geteeld. Deze vruchten worden verwerkt tot delicatessen als jam, siroop, sauzen en wijn. Ook bijzonder zijn de Kollumer Zoete Erwt, het Berlikumer Geeltje(aardappel). Verkrijgbaar in diverse supermarkten en speciaalzaken afhankelijk van het seizoen. Waddengoud wijst ook de weg naar de betere restaurants en boerderijwinkels op de mooiste locaties. Kijk hiervoor op www.waddengoud.nl
10
Sân & Wâldpyk
Aan de oostkant van Friesland ligt het unieke coulissenlandschap van de Friese Wouden met haar elzensingels en houtwallen. De eigenzinnige inwoners van De Wâlden kregen de bijnaam ‘Wâldpyk’. Het keurmerk Wâldpyk staat voor eerlijke producten met eigenheid uit De Friese Wouden. De Giele Wâldbeantsjes (Gele Woudboontjes) zijn vast onderdeel van de eetcultuur. Schitterend crème- tot citroengeel gekleurd en geroemd om hun fijne zoete smaak. De Herberg van Smallingerland in Rottevalle maakt er heerlijke frietjes van en Slagerij Biesma uit Opeinde verwerkt ze in een droge worst: De Wâldfeintsjes (jongens van de wouden). Ook het Wâldgieltsje, een vroege aardappel, is een begrip, door zijn romige smaak en heerlijke schil. De Wichter mag niet ontbreken in dit rijtje. Deze vrucht is familie van de pruim, maar anders van uiterlijk en smaak. Ze heeft een geelgroene tot gele kleur met roodbruine vlekjes, smaakt zoet met licht amandelaroma en is heerlijk in jam, wijn, siroop en ijs.
Herberg van Smallingerland, Muldersplein 2, Rottevalle, www.herbergvansmallingerland.nl Slagerij Biesma, Kommisjewei 13, Opeinde, www.slagerijbiesma.nl Meer verkoopadressen en culinaire geheimen van De Wâlden: www.waldpyk.com
Op 22 en 23 augustus staan de Noordelijke Friese Wouden in het teken van het jaarlijkse “Brommels!” Bramenfestijn. Veel boeren stellen dan hun weilanden open voor burgers om bramen te plukken en er worden allerlei leuke activiteiten georganiseerd voor jong en oud. Zie ook: www.brommelsfestijn.nl
Streekmerken
De drie Friese streek-keurmerken werken volgens de richtlijnen van het landelijke Erkend Streekproduct van Streekeigen Producten Nederland (SPN). SPN garandeert de herkomst van ingrediënten uit de streek en maakt ze herkenbaar. De drie keurmerken werken nauw samen en zetten zich in voor een betere marktpositie van de streekproductensector in Friesland. Samen met Nordwin College voeren ze het tweejarige project Swiet, Sâlt en Sân uit, met steun van de Provincie Fryslân. Meer info www.regioproducten.nl
11
Friese topkoks koken met streekproducten Steeds meer Friese koks kijken naar producten dicht bij huis. Regioproducten staan voor hen voor authenticiteit waar lekker, duurzaam en gezond mee gekookt wordt. Vier portretten van Friese koks die het regioproduct hoog in het vaandel hebben.
‘Ik houd ervan om nieuwe, spannende gerechten te creëren’ Daan Nagelkerke: Chef-kok Restaurant Van Buren, Leeuwarden
Daan Nagelkerke is een jonge chef-kok en altijd op zoek naar spanning in zijn gerechten. Daarom probeert hij graag iets nieuws. Hij haalt zijn inspiratie uit de natuur en plukt zelf wilde kruiden, zoals fluitenkruid, hondsdraf en smeerwortel. De meeste koks bedenken een gerecht vanuit vlees of vis, Daan bedenkt liever een gerecht vanuit groente of fruit. Zo heeft hij een buerre blanc en chutney van mango, met gebakken bloemkool en hazelnoten gecombineerd met een op de huid gebakken skrei (winterkabeljauw). Hij werkt graag met regioproducten, zijn favorieten zijn waldbeantsjes (woudboontjes) en Fries weiderund, en dan met name de Lakenvelder. Dit dier geeft mooi vlees. ‘Friesland biedt producten die
Restaurant Van Buren,
zeker niet onderdoen voor producten uit de rest van het land of elders
Stationsweg 4,
uit de wereld. Je zou ze zelfs beter kunnen noemen’, aldus Daan.
Leeuwarden
‘Smaak en kwaliteit staat voorop’
Kees Meinderts: souschef Bilderberg Landgoed Lauswolt, Beetsterzwaag ‘Ik werk graag met producten uit het seizoen. Zo werk je elke periode weer met verschillende producten.’ Kees Meinderts werkt ook graag met regioproducten zoals vis van het Wad en mooie groentes uit de omgeving. ‘Maar’, zo zegt hij, ‘je moet je er niet blind staren. Er zijn ook heel veel mooie producten die niet uit regio Friesland komen, maar die wel goed geproduceerd en erg goed te gebruiken zijn.’ Het verhaal achter een product is wel belangrijk voor Kees. Als jonge chef moet hij zijn eigen stijl nog ontwikkelen. Hij kijkt zoveel mogelijk mee in de keuken om zo zijn eigen stijl te polijsten. Voor hem staat één ding als een paal boven water: ‘Smaak gaat voor alles.’ Landgoed Lauswolt, Van Harinxmaweg 10, Beetsterzwaag
12
‘Leafde, passie en Friese nuchterheid. Dat is By Ús.’ Douwe van der Lei: Eigenaar / Chef-kok Restaurant By Ús, Leeuwarden
De Noordzeekreeft, de langoustine is zijn favoriete regioproduct. Het staat regelmatig op de kaart van By Ús, het restaurant van kok Douwe van der Lei en zijn vrouw Ypie, die als gastvrouw het restaurant runt. Douwe combineert de Noordzeekreeft met daslook, wijting, groene kool, anijsyoghurt en Dashi; een Japanse bouillon. Het liefst zou hij alleen maar streekproducten op zijn menu hebben, maar om de gasten genoeg variatie te bieden combineert hij de Friese met de Franse keuken. De Friese producten hebben een bijzondere en unieke smaak. De vis uit de Noordzee heeft bijvoorbeeld de lekkerste smaak, dat komt omdat de zee zo koud is. Ook Wadoesters zijn bijzonder lekker, ze zijn ziltiger en hebben meer smaak dan andere oesters.’ Van der Lei bedenkt vaak zelf gerechten: ‘Soms bedenk je opeens een combinatie van producten die goed bij elkaar zouden kunnen passen. Als het
By Us,
een goede combinatie is, dan volgt een periode van perfectioneren.’ Met recht
Over de Kelders 24,
een kok met passie.
Leeuwarden
‘Duurzame kookkunsten uit de regio’ Willem Schaafsma: Chef-kok restaurant Eindeloos, Leeuwarden
Duurzaam en lekker eten uit de omgeving, dat is waar Willem Schaafsma, eigenaar en chef-kok bij restaurant Eindeloos in Leeuwarden, voor staat. De meeste ingrediënten krijgt Willem hier uit het noorden, dagelijks vers geleverd. Hij zet zich ook in, om ‘moeilijke producten’ weer op de kaart te krijgen. Zo is de chef-kok medeoprichter van de Friese stichting ‘Lost Animals.’ Een initiatief dat er voor zorgt dat vlees wat normaal gesproken vernietigd wordt, terug komt op het bord. Denk aan jonge bokken, die normaal direct naar de vernietiging gaan en terecht komt in veevoeder. Dit komt nu als heerlijk gerecht op tafel in Eindeloos. Willem ziet de term ‘duurzaam’ ook veel breder dan alleen zijn ingrediënten. Zo helpt hij jongeren die een tweede kans verdienen, jongeren die niet per se een opleiding gevolgd hebben. Willem leidt deze jongeren op en geeft ze extra begeleiding waar nodig. Restaurant Eindeloos, Korfmarkersstraat 17, Leeuwarden
13
Wat biedt De SeedyksterToer: • Rondritten door het buitendijks gebied (iedere donderdag een tocht om 15:00 uur op afspraak) • Uitkijktoren • Wadlopen • Exposities • Terras • Mini camping en luxe trekkershut • Familie- en personeelsfeesten • Paarden en pony’s • Warm- en koudbuffet, barbeque • Welnessroom De SeedyksterToer • Telefoon 0518 41 14 34 Zeedyk 8 Marrum • www.seedykstertoer.nl
Ouderwets vakmanschap Specialist in handgemaakte keukens Voordelig geprijsd
www.kelder65.nl info@kelder65.nl T. 058 843 6602 Nieuwestad 65, Leeuwarden
Sfeervol, rustiek, karakteristiek en eikenhout: allemaal van toepassing op deze prachtige keuken. Schitterende details maken van deze keuken een echte blikvanger van uw woning. Kom langs in onze boerderij en ontdek de voordelen van ouderwets vakmanschap. Wij zijn ook specialist in inbouwaparatuur.
KEUKENS
WWW.FREERKFEDDEMA-KEUKENS.NL
Rijksstraatweg 62 | 9257 DV Noardburgum | (gem. Tytsjerksteradiel) | telefoon (0511) 477 919
Staan de aardappelen, groente, fruit en peulvruchten van Greydanus al bij u op tafel?
Heerlijke & gezonde kant- en klaarmaaltijden
kleur-, Zonder kunstmatig toegevoede geur- en smaakstoffen
Va n a m b a c h t e l i j k n a a r c u l i n a i r • g r e y d a n u s . e u
D e K u i n d e r 1 2 • 8 4 4 4 D C H e e r e n v e e n • 0 5 1 3 - 6 8 1 2 6 8 • i n f o @ e a r l i k i t e . n l • w w w. e a r l i k i t e . n l
De Fryske Bapao Een broodje Bapao; een wit broodje doorgaans gevuld met oosterse kruiden en vlees. Nu is er het Frysk broodje Bapao. Opgebouwd uit alleen maar Friese ingrediënten, maar net zo lekker als de oorspronkelijke variant. Het recept is ontwikkeld door chef-kok Daan Nagelkerke. Het broodje is te proeven bij restaurant Van Buren in Leeuwarden. Ook is het Frysk Broodje Bapao op festivals te bestellen. Wartenster mosterd
Friese droge worst van Weidenaar
Het tweede product wat in de vulling zit verwerkt,
Een van de producten die in de vulling
is mosterd van de Wartenster. Het is een grove
verwerkt zit, is de Friese droge worst van
mosterd met twee soorten mosterdzaad. Een
Weidenaar. Deze worst is ambachtelijk gerookt
klein beetje zoet, met een rijke smaak.
met eikenhout en turf. De worst wordt nog naar
www.wartenster.nl
opa’s oude, ‘geheime’ recept gemaakt. www.friesedrogeworst.nl
Meel van Koopmans Om het deeg te maken, gebruik je volkoren pannenkoekmix van
It giele Wâldbeantsje van Greydanus
Dr. Oetker. De pannenkoekmix
In de vulling zitten ook giele Wâldbeantsjes
is vol van smaak met lichte bite,
(gele woudboontjes) verwerkt. Deze beantsjes
door de combinatie van volkoren
komen uit de Friese Wouden en zijn romig
havermeel en tarwemeel.
van smaak. In vergelijking met andere
www.koopmans.com
bonen zijn ze bijzonder zoet. www.aardappelgroothandel.eu
Wil je de Fryske Bapao zelf een keer maken? Het recept is te vinden op Facebook.com/fryskebapao
15
Stadstuinen in Friesland
Lokaal eten van de stads- en dorpstuinen in Friesland Groenten en fruit eten uit de stads-en dorpstuinen in Friesland is niet alleen heerlijk. Je weet ook precies waar je eten vandaan komt. En als het mee zit kun je het ook nog zelf uit de grond halen. Authentieker kan niet. De meeste stads- en dorpstuinen zijn zeker een bezoekje waard.
Zo ook de doarpstún van Snakkerburen. In een beschutte atmosfeer hebben vrijwilligers in 2001 in het kleine dorpje dat tegen Leeuwarden aangeplakt zit, in een voormalige kwekerij een gemeenschappelijke tuin voor bewoners opgezet. Op het terras kun je als bezoeker genieten van een kopje koffie of thee. In de bijbehorende winkel kun je spullen uit de tuin kopen. Alle groenten, fruit en bloemen zijn onbespoten en volledig biologisch. De tuin van twee hectare groot wordt gerund door vrijwilligers en biedt werk aan mensen die langdurig uit het arbeidsproces zijn. In het prieeltje en het kleine theater zijn voorstellingen te zien en worden workshops georganiseerd. Initiatiefnemer Theo van der Molen: ‘Een uniek plekje onder de rook van Leeuwarden, met en voor mensen die van biologisch, lokaal eten houden.’
In Leeuwarden zijn naast de dorpstuin nog een aantal stadstuinen te vinden. De meest bekende is Âsum, stadstuin op de oude terp van Techum. Stadsboer Gosse Haarsma verbouwt hier een keur aan groenten, kruiden, bloemen en klein fruit, uiteraard zonder het gebruik van bestrijdingsmiddelen. De producten worden afgenomen volgens een lidmaatschapsysteem: de leden oogsten voor een jaarlijkse bijdrage zelf hun dagelijkse groenten. Met dit lidmaatschap koopt iemand in feite een moestuin met tuinder voor een jaar. Je mag komen helpen zoveel je wilt, maar niets is verplicht. Het enige wat je zelf moet doen is oogsten, en dat is dan ook het leukste van het hele tuinieren.
16
Sneek Jörgen Keijl, hoofd voeding bij zorgorganisatie Tellens
werkt
graag
met
stadslandbouw
Sneek.
Hij
de haalt
stichting zoveel
mogelijk groenten uit de tuin en gebruikt daarnaast lokale producten in de keuken van de zorginstelling. ‘Het is groenten, vlees, zuivel. En zelfs wijn.’ Tellens organiseert speciale wijkdiners. Buurtbewoners doen dan de inkopen, en gaan zelfs met de bejaarde bewoners naar de stadstuin op excursie. ‘Het is geweldig om met lokale producten te werken, het stimuleert de lokale economie. En het zorgt voor herkenbaarheid.’ Keijl is helemaal blij met het laatste, actuele initiatief. Tellens krijgt zijn eigen stuk grond in de groentetuin en kan zo zijn eigen groenten gaan telen. ‘Helemaal te gek!’
Bij het wooncentrum Avondrust in Makkum, ook van zorginstelling Tellens, is op 1000 vierkante meter grond een dorpstuin aangelegd. In samenwerking met de drie basisscholen en de volkstuinvereniging. De tuin zorgt voor groenten en kruiden, een diversiteit aan planten en plekjes waar het aangenaam verblijven is. Het is een ontmoetingsplek voor jong en oud. Letterlijk, want zowel de ouderen uit Avondrust als de kinderen van de basisscholen zijn hier vaak te vinden. De kinderen komen naar de speciale schooltuintjes voor onderhoud en oogst.
Alle tuinen zijn te bezoeken. Meer weten? Dorpstuin Snakkerburen: www.dedoarpstun.nl Stadstuin Asum: www.asumstadstuin.nl Dorpstuin Makkum: www.groendichterbij.nl/eetbaarmakkum Stadslandbouw Sneek: www.stadslandbouwsneek.nl
17
Week van de smaak
Verrassend verantwoorde vis De Week van de Smaak kiest ieder jaar een thema dat extra de aandacht krijgt. Dit jaar is dat ‘verantwoorde vis, schaal en schelpdieren’. De visserij is één van de oudste ambachten van Nederland. Toch zijn we niet echt een volk van viseters. Dat is jammer, want vis is gezond en lekker en bevat veel goede vetten. Dat geldt ook voor schaal- en schelpdieren. Wel is het van belang om vis te kopen die op een verantwoorde manier is gevangen en in het juiste seizoen. Maar waar moet je dan op letten en hoe kun je de visvriendelijke kleinschalige visserij steunen? De visboer en de chef-kok spelen kunnen u hierbij helpen. Op zoek naar de lekkerste visrecepten, of wilt u meer weten over de herkomst van vis en vangstmethoden? Download dan de Vis!App en maak kennis met de vissermannen en -vrouwen uit Nederland. Kijk hiervoor op www.nlvis.nl
Friese helden Wie dit jaar uitgeroepen wordt tot Held van de Smaak weten we nog niet. Maar zeker is dat Friesland goed scoort bij deze verkiezing. In de acht voorgaande edities werd de landelijke titel twee keer door de Friese kandidaat in de wacht gesleept. In 2009 wist Aart van de Linde van de Friese bierbrouwerij Us Heit in Bolsward de jury te overtuigen met zijn met regionale ingrediënten gebrouwen ambachtelijke bieren. In 2014 was de titel voor Tjalke Stoelwinder van Greydanus bv uit Heerenveen (zie inzet). Tjalke heeft een belangrijke rol gespeeld bij het opnieuw op de kaart zetten van de oude Friese bonenrassen, zoals het giele wâldbeantje (gele woudboontje), de reade krobbe(kleine rode) en de Kollumer zoete erwt. Deze bonen en erwten worden verkocht via streekwinkels en supermarkten. U kunt de Friese Bierbrouwerij (met eigen hop-tuin) bezoeken voor rondleidingen en proeverijen.
Adres: Snekerstraat 43 8701 XC Bolsward 0515-577449 www.bierbrouwerij-usheit.nl
18
Held van de Smaak Een vast onderdeel van de Week van de Smaak is de Held van de Smaak verkiezing. De verkiezing staat dit jaar in het teken van vis, schaal- en schelpdieren. Vissers, chefs, visspecialisten en-verwerkers die verantwoord gevangen of geteelde vis op de kaart zetten kunnen Held van de Smaak worden. Een Held van de Smaak is een pionier en een voorbeeld voor anderen. Via provinciale voorrondes worden 12 finalisten geselecteerd die strijden om de eretitel Held van de Smaak 2015. Vanaf augustus kunt u stemmen op uw eigen favoriete kandidaat via de website www.weekvandesmaak.nl
De lekkerste week van het jaar Een hele week lang staat Nederland, en Friesland in het bijzonder, in het teken van ‘echt’ eten en goede smaak. Honderden restaurants, speciaalzaken, boerderijen, ambachtslieden, scholen en instellingen vieren de Week van de Smaak en organiseren hun lekkerste smaakactiviteit. Natuurlijk zoveel mogelijk met producten uit de eigen streek, duurzaam en verantwoord geteeld of gevangen. Maar bovenal lekker en gezond. De negende editie van de Week van de Smaak is van 12 tot en met 20 september. Het zwaartepunt van de activiteiten ligt in Leeuwarden, onze trotse Hoofdstad van de Smaak. Hier vindt onder meer de landelijke opening plaats tijdens het evenement Ljouwert Culinair, en het Groot Liwwadder Diner. Ga voor alle actuele informatie en activiteiten bij u in de buurt, óf om uw eigen activiteit aan te melden, naar www.weekvandesmaak.nl
Laaxumer bot Wist u dat het Friese dorp Laaxum de kleinste vissershaven van Europa heeft? Dit dorp in het Gaasterland stond al in de 16e eeuw bekend om de visserij op bot op het Vrouwenzand. Na het sluiten van de Afsluitdijk is de visserij op bot nagenoeg verdwenen. Alleen de gebroeders J. en J. de Vries houden dit ambacht nog in stand. Zij brengen met hun vissersboot de HL-6 de vermaarde Laaxumer bot aan land. Een streekproduct met landelijke erkenning en een ware delicatesse die in vele Friese restaurants op de kaart staat. De pittoreske haven van Laaxum is een bezoekje waard.
19
Ale de Jager: palingvisser
Het mooiste beroep van de wereld Iedere keer dat palingvisser Ale de Jager zijn fuiken licht, voelt hij weer de spanning: wordt het een goede vangst vandaag? Vaak kan hij aan de hand van het weer en de tijd van het jaar wel inschatten wat hij kan verwachten. Met koude noordenwind houdt de paling zich stil. Is de temperatuur van het water hoger en schijnt de zon, dan heeft hij al meer kans op een goede vangst. Het visgebied van Ale de Jager ligt tussen Grou en Drachten, in het midden van Friesland. Hij vist op het Pikmeer, de Wijde Ee en het water van Nationaal Park De Alde Feanen. De visserij in dit gebied is een intensieve en bewerkelijke bezigheid. De paling laat zich in dit gebied moeilijk vangen. In het voorjaar is de paling vaak nog te mager, in het najaar trekken de volwassen palingen het gebied uit naar de zee. Door steeds zijn fuiken te verplaatsen en de paling actief op te zoeken, kan hij toch zijn quotum aan paling vangen. ‘Het is een aantal jaar echt minder geweest met de palingstand maar nu lijkt er een kentering aan te komen’. Waar in de rest van de Nederland afgesproken is in de maanden september, oktober en november niet op paling te vissen, werken de Friese palingvissers mee aan een proef, vissen op quotum. Elke visser heeft een quotum toegekend gekregen. Elke vangst moet via een speciale smartphone worden gemeld. Zorgt een boer goed voor zijn koeien, de palingvisser doet dat minstens zo goed voor zijn palingen. Een beroeps palingvisser is tegenwoordig een natuurbeheerder die goed begrijpt dat hij voorzichtig moet zijn met zijn product. Paling plant zich voort op
Fiskpaad: zien, proeven en doen! Onder andere Ale de Jager en de Goede Vissers zijn aangesloten bij Het Fiskpaad Fryslân. Het Fiskpaad is een on- en offline platform waar leuke uitjes met het thema Friese vis en visserij te vinden zijn. Het Fiskpaad richt zich op beleving van vis, visserij en visserijcultuur door te ‘doen’, ‘proeven’ en te ‘zien’. Op de website www.fiskpaad.nl zijn alle activiteiten te vinden en je kan een mooie route maken. Binnenkort worden ook uitgestippelde routes aangeboden. Zo weet je meteen waar je een lekker visgerecht kan eten, waar je met een vissersschip kan meevaren, of een kijkje kan nemen op de visafslag. Via het Fiskpaad kom je in contact met de lokale visser of ontdek je een restaurateur bij wie je heerlijke, lokaal gevangen vis kan krijgen. Zo kom je alles te weten over Friesland’s rijke viscultuur, van vis, vangst, verwerking tot op het bord. Meer weten? www.fiskpaad.nl
20
zijn geboortegrond in de Saragossa zee, nabij Mexico. De jonge palingen zoeken met miljoenen tegelijk vervolgens zoet water op. Door de sterk beschermde kusten van ons land gaat dit proces nog maar moeizaam van nature. De paling kan ons land nauwelijks nog in en ook niet uit. De palingvisser zet nu jonge glasaal uit om op te groeien in de Friese wateren en brengt volwassen palingen weer naar de zee. Zo helpen zij de paling terug naar hun geboortegrond om opnieuw voor nageslacht te zorgen. Ale de Jager levert uitsluitend aan restaurants in Grou en omgeving. Van elke paling die hij vangt, weet hij precies de bestemming. Vette paling kun je het beste roken. Paling die iets minder vet is, doet het goed als gebakken paling. En de paling moet ook weer niet te dik zijn, want dat staat niet mooi op het bord. Het roken heeft hij zich helemaal meester gemaakt. ‘Ik rook al vanaf mijn twaalfde jaar, en ik heb heel wat geëxperimenteerd met temperatuur, windrichting en houtsoort. Na jaren heb ik het nu helemaal onder de knie.’
Arrangement ‘Met de palingvisser mee’ Ale de Jager maakt anderen graag deelgenoot van
Elk jaar wordt een stad in Nederland gekozen tot
zijn leven als visser. Regelmatig ontvangt hij groepen
Hoofdstad van de Smaak. En elk jaar zit daar een speciaal
op zijn praam ‘Anguilla’. Samen met zijn gasten licht
thema aan vast. 2015 staat in het teken van verantwoorde
hij de fuiken op het water. Dan geeft hij uitleg over de
vis, schaal- en schelpdieren. Onze kustwateren bieden
beroepsvisserij en beantwoordt hij vragen.
een verrassende variëteit aan veelal onbekende schaal-
Meer informatie over alle arrangementen:
en schelpdieren, en dus onontdekte mogelijkheden.
www.praamvissenadejager.nl
Goede Vissers Jan en Barbara Geertsema zijn traditionele vissers. Sinds 2011 hebben ze een eigen restaurant op Lauwersoog. Samen varen zij over de Waddenzee met een rubberboot. De vis wordt gevangen op de traditionele manier, namelijk met de hand. Met laag water wordt de vis naar speciaal neergezette netten geleid. De gevangen vis wordt hierna vers verkocht in eigen of andere restaurants. Jan en Barbara zijn er trots op dat ze op deze manier hun vis vangen. ‘Want als je het verkoopt moet ook het verhaal erbij worden verteld. Dit maakt het product speciaal.’ Maar er is vooral respect voor de vis. Barbara Geertsema: ‘Vooral door de traditionele manier kom je erachter dat de vis slim is. Het is een gevecht van moeten vangen en moeten ontsnappen.’ Vanaf 15 juli worden om de week Wadvistochten aangeboden die vertrekken vanaf proeflokaal ‘tAiland. De vistochten vinden plaats op dinsdag, woensdag en donderdag. De ene week vanaf ‘tAiland in Lauwersoog en de andere week vanuit de haven van West-Terschelling. De Wadvistochten zijn onderdeel van het project ‘vakmanschap in de kustvisserij’. Doel is om het vakmanschap van traditionele kustvissers te behouden en te verspreiden onder geïnteresseerde burgers. Voor meer informatie en aanmeldingen, kijk op www.goedevissers.nl
21
Verassingsmenu
€ 21,50!
Genieten in een ongedwongen sfeer in het centrum van Leeuwarden!
Nieuwestad 75 8911 CK Leeuwarden Reserveren: 058 289 3143
DISTILLEERDERIJ MUSEUM Kom sfeer proeven tussen toen en nu! Trots zijn wij dat Leeuwarden is verkozen tot ‘Hoofdstad van de Smaak’! De enige echte Ljouwerter Beerenburger is daar natuurlijk onlosmakelijk mee verbonden. Het Boomsma Distilleerderij museum, gelegen in het hart van de Leeuwarder binnenstad, is dan ook een ‘must see’! Als bezoeker reist u hier terug in de tijd naar de distilleerderij van de jaren dertig. U krijgt stap voor stap te zien hoe deze traditionele kruidenbitter vroeger werd gemaakt. Ook is er natuurlijk gelegenheid om een echte Boomsma Beerenburger te proeven in ons gezellige donkerbruine proeflokaal. Kijk voor meer informatie en leuke arrangementen met o.a. een combinatiebezoek aan de Oldehove of een praamvaart door de Leeuwarder grachten op www.boomsma.frl Open: dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur
Tweebaksmarkt 49 8911 KW Leeuwarden T) 058 212 20 47 E) info@paddy.nl
J. Boomsma Dzn – Distilleerderij der 1e klasse Bagijnestraat 42a - 8911 DR - Leeuwarden 058-2990343 - www.boomsma.frl
Oars Ite
Advertorial
Laat je verrassen door Heerlijke, Eerlijke en Gezonde voeding op het Oars Ite Plein Het centrale plein op de LC NaZomerFair die op 19 en 20 september bij Stania State in Oentsjerk gehouden wordt, heet Oars Ite Plein. Op dit plein zijn junior chef-koks de baas maar zijn ook volwassenen meer dan welkom. Onder leiding van ervaren koks gaan de jongeren aan de slag met het bereiden van heerlijke, eerlijke en lokale producten. Op het Oars Ite Plein zal twee dagen lang het Feest van de Smaak gehouden worden met exclusieve, eerlijke producten uit de eigen regio. Proeven, kookworkshops, prijzen winnen, ontmoeting met bekende Friezen: alles is mogelijk op deze unieke smaakparty. Bovendien kunt u met korting verschillende eerlijke Friese producten kopen. Hoogtepunt van de twee dagen wordt het maken van een grote pan soep met ingrediënten die anders in de vuilnisbak zouden zijn beland. Vanzelfsprekend kan iedereen proeven hoe heerlijk die soep is! Afgelopen jaar kwamen er maar liefst ruim 9.000 bezoekers af op het Oars Ite plein. Ik hou van Fryslân Met zoveel mogelijk Friezen heerlijk, eerlijk en gezond eten. Dat is: Oars Ite! Oars Ite is een campagne van de Friese Milieu Federatie. Wil je meer weten of meepraten over heerlijk, eerlijk en gezond eten in Friesland doe dan samen met ruim 8000 andere Friezen mee aan onze Facebookcommunity Ik hou van Fryslân www.facebook.com/IkhouvanFryslan
22
Smaakmaker: Marc van Gulick
In dit magazine ook een aantal bekende ‘smaakmakers’. Onze smaakmakers zijn ieder op hun eigen manier belangrijk voor het gevoel van smaak in de provincie. De eerste die we aan u voorstellen is Marc van Gulick, directeur van Bilderberg Landgoed Lauswolt in Beetsterzwaag en lid van het Comité van Aanbeveling van Hoofdstad van de Smaak.
Een Bourgondische Brabander in Friesland Marc van Gulick stond al jong achter de potten en pannen. Hij is begonnen met het bakken van appeltaart met zijn opa op iedere woensdagochtend. Hier begon de liefde voor koken. Zijn opa en oma hadden op hoogtijdagen een privé-kok thuis en daar was Marc altijd bij in de keuken te vinden. Hier werden typisch Brabantse gerechten bereid, bijvoorbeeld gebakken zwezerik. Als Bourgondische Brabander trok Marc naar Friesland omdat hij verliefd werd op Landgoed Lauswolt. ‘Koken is een ambacht, dit kun je niet van papier leren’, reageert Van Gulick op de vraag welke opleiding hij gevolgd heeft voor hij chef-kok werd. Natuurlijk heeft hij wel de nodige papieren gehaald op de middelbare hotelschool, maar het echte leren doe je volgens hem in de praktijk. Robert Kranenborg en Cas Spijkers zijn de grote voorbeelden voor Marc. De filosofie van Marc van Gulick is om maar twee jaar onder dezelfde chef te werken. ‘Het eerste jaar ben je bezig met overleven, in het tweede jaar begin je de filosofie van de chef te begrijpen. Je begint te begrijpen waarom een chef een bepaald product gebruikt en waarom hij het op die manier bereidt. Het derde jaar wordt het werk routine en dus moet je zorgen dat je er weg komt.’
Favorieten De favoriete producten van Marc zijn de delen van dieren die niet zo snel gebruikt worden, zoals bijvoorbeeld de runderwang of het staartstuk. De delen waar ingewikkelde bereidingstechnieken voor nodig zijn. Ook kookt Marc traditioneel volgens de seizoenen. Het seizoen is leidend voor wat hij lekker vindt. Het favoriete gerecht van Marc is een klassieker waarvoor hij twee keer een Michelinster kreeg. Het gerecht is gebraiseerde ossenstaart, door zijn eigen ingekookte jus gehaald en gecombineerd met dungesneden plakjes rauwe ossenhaas. Geserveerd met mousse en schuim van knolselderij en aan tafel geschaafde truffel.
Leeuwarden als Hoofdstad van de Smaak Van Gulick draagt Leeuwarden als Hoofdstad van de Smaak een warm hart toe. ‘Op deze manier kunnen we meer aandacht besteden aan eten en drinken uit de provincie. Dat er extra aandacht is voor de producten en producenten is erg belangrijk, hier hebben zowel de consument als de ondernemers baat bij.’ Van Gulick wil nog één kanttekening plaatsen. ‘Friesland heeft erg veel kansen, maar we moeten ons wel nog gastvrijer opstellen.’
23
Slow Food: Lekker, puur en eerlijk! Slow Food is een wereldwijde beweging van koks, boeren, vissers, ambachtelijke producenten, wetenschappers en consumenten die werken aan een beter voedselsysteem. Slow Food zet zich in voor het behoud van plaatselijke en regionale eetcultuur en –tradities, en biedt tegenwicht aan de opkomst van industrieel voedsel. Zo helpt Slow Food mensen met kennis over ons eten, waar het vandaan komt en het effect van onze voedselkeuze op de wereld om ons heen. Slow Food is ook in Friesland actief en organiseert een aantal leuke activiteiten in het kader van het smaakjaar 2015.
Slow Food Ark van de Smaak Van oudsher kende iedere streek haar eigen streekgerechten, speciale rassen en landbouwgewassen. Veel van deze verscheidenheid is al verdwenen, en hiermee gaan ook heerlijke smaken en oude tradities verloren. Met de ‘Ark van de Smaak’ wil Slow Food consumenten en chef-koks hiervan bewust maken en stimuleren om deze producten juist weer te gaan gebruiken. Het motto hierbij is: ‘eat it to save it’. In de ‘Ark’ zijn producten, gewassen en veerassen opgenomen die van oudsher in een bepaalde streek voorkomen, maar verdwijnen als we niet oppassen. Het gaat om producten met een bijzondere smaak of gebruiksdoel. Friesland is goed vertegenwoordigd in de Nederlandse Ark van de Smaak met de Friese Nagelaer en de Friese Droge Worst, het Giele Wâldbeantje, de Kollumer Zoete Grauwe Erwt en het Friese melkschaap. De Wilde Fryske Iel en de Laaxumer Bot staan op de nominatie en het Friese Roodbonte Rund is in onderzoek.
Vis bij de boter Op donderdag 17 september, midden in de Week van de Smaak, organiseert Slow Food Noord Nederland samen met Henk Markus van restaurant Het Ambacht in Heerenveen een zoetwatervisdiner: ‘Vis bij de boter’. Deze avond staat in het teken van prachtige bereidingen én verhalen rondom zoetwatervis. Vissers komen aan het woord en laten ons kennis maken met hun ambacht. Het belooft een gevarieerde avond te worden met lekker eten, ruimte voor discussie en luisteren naar de verhalen van de vissers. De avond start om 18.30 uur en is toegankelijk voor leden en niet leden van Slow Food. Meer informatie op de Facebookpagina van Slow Food Noord Nederland. Opgeven via: aanmelden@slowfoodnoordnederland.nl
24
Meerminnenfestival aan het Wad Wilt u alles weten over de Waddenoester en de ambachtelijke visserij in de Friese wateren en op het Wad? En wilt u al dit lekkers proeven? Kom dan op 28 juni naar de dijk bij Restaurant de Zwarte Haan in Sint Jacobiparochie. Op deze prachtige locatie aan de Waddenkust vindt de eerste editie van het Meerminnenfestival plaats. Slow Food laat zien welke producten de Friese wateren en het Wad te bieden hebben, maar ook de heerlijkheden van het Friese land komen aan bod. U ontdekt er hoe lekker deze pure en eerlijke producten zijn en maakt kennis met de vissers, koks en producenten. De Japanse oester heeft in korte tijd een enorme opmars gemaakt in het Waddengebied. Soms worden ze als een plaag beschouwd, omdat ze andere scheldieren verdringen. We kunnen ze daarom maar beter opeten. De oester wordt door een klein aantal beroepsvissers met de hand geraapt en hiermee is Friesland een echte delicatesse rijker. Kent u deze oester nog niet, of heeft u nog nooit oesters gegeten? Kom dan gerust proeven. En voor de echte oesterliefhebber hebben we een aantal verassingen in petto. Behalve lekker eten en drinken, kunt u ook van alles doen. Met een deskundige het Wad op die u vertelt over het rapen van oesters. Kinderen kunnen met een Waddenboswachter op pad voor een spannende excursie of met een kunstenaar iets bouwen van wat er op het Wad te vinden is. Wetterskip Frysl창n vertelt over de vispassage die bij de Zwarte Haan gebouwd wordt. Meer info: www.meerminnenfestival.nl
Ook lid worden? Wilt u de activiteiten van Slow Food ondersteunen of actief deelnemen? Wordt lid en sluit aan bij uw plaatselijke afdeling (convivium). Kijk op www.slowfood.nl
25
Fryslân Culinair
Culinair genieten in Friesland Friesland heeft heel wat lekkers te bieden op culinair niveau. En wil je net eens wat luxer uit eten, zoek dan een van de restaurants van Fryslân Culinair op. ‘We zijn allemaal heel verschillend, maar hebben een ding gemeen: we serveren ambachtelijk, eerlijk en vers eten en laten ons inspireren door de omgeving’, zo vertelt Bea Ligthart, voorzitter van Fryslân Culinair en eigenaar van restaurant De Hinde in Hindeloopen, een van de dertien restaurants die zijn aangesloten bij Fryslân Culinair. Verse producten zijn leidend voor de restaurants van Fryslân Culinair. ‘Maar’, zo vertelt Bea, ‘ook de herkomst van de producten is belangrijk.’ Eerlijk en duurzaam geproduceerde producten zijn van belang voor Fryslân Culinair. Om deze reden is er een samenwerkingsverband opgezet met ambachtelijke bedrijven die regioproducten van hoge kwaliteit op de markt brengen. Deze bedrijven krijgen het Fryslân Culinair Label, een keurmerk voor streekproducten die ecologisch en sociaal verantwoord, duurzaam en diervriendelijk gemaakt zijn. Het Fryslân Culinair label wordt dit jaar gelanceerd.
Restaurant de Jouster Toer Een sfeervol en eigentijds restaurant, waar alles zelf in de keuken bereid wordt. Puur, eerlijk en creatief staan centraal in de keuken van de Jouster Toer.
Restaurant élevé Bij het met een Michelinster bekroonde restaurant élevé kunt u dineren op niveau met een prachtig uitzicht. Laat u verrassen met specialiteiten van de keuken, bereidt met biologische ingrediënten, uit eigen tuin en regio.
Restaurant ’t Plein Bij restaurant ’t Plein vindt u een combinatie van een voortreffelijke keuken en een informele hartelijke sfeer. In de keuken is veel aandacht voor het regionale product.
Restaurant ’t Jagertje In watersportdorp Langweer ligt restaurant ’t Jagertje. Exclusieve gerechten van ’t Jagertje zijn o.a. snoekbaars uit de Langweerder Wielen en gerookte paling. De restaurants van Fryslân Culinair zijn stuk voor stuk het bezoek waard. Dus bent u een keer in Friesland, ga dan op bezoek bij een van de Fryslân Culinair restaurants.
Restaurant Leafe Sâwntjin De gemoedelijke sfeer van Leafe Sâwntjin is een kenmerk van het Friese platteland. Leafe Sâwntjin betekent verbazen en dat is precies wat ze willen doen.
Voor meer informatie over Fryslân Culinair, kijk dan op www.fryslanculinair.nl
Herberg de Waard van Ternaard In Ternaard ligt Herberg de Waard van Ternaard; een eigenzinnig en onalledaags hotel waar u heerlijk tot rust kunt komen. Eet er brood van meel van de molen van Birdaard.
26
Restaurant De Oranjetuin Tjaarda
Restaurant ’t Golfje
In Oranjewoud, vlakbij Heerenveen, ligt restaurant De
Net buiten het dorp Midsland op Terschelling ligt ’t Golfje.
Oranjetuin Tjaarda. Een sfeervol restaurant waar zoveel
Het restaurant bevindt zich in een sfeervol boerderijtje
mogelijk gebruik gemaakt wordt van regionale en biologische
met een intieme inrichting, waar met wereldse invloeden
producten.
gekookt wordt.
Restaurant Nobel
Restaurant De Vrijheid
Middenin de kern van het authentieke dorpje Ballum op
In de weidse omgeving van Grou verwelkomt De Vrijheid haar
Ameland, is de gastvrijheid van Nobel al meer dan 100 jaar
gasten in een gastvrije ambiance. Je wordt hier verwend met
een begrip. Hier proeft u natuurlijk het beroemde drankje
pure smaak in combinatie met informele gastvrijheid.
van Ameland, het Nobeltje.
Hotel & Brasserie Om de Noord Midden in het dorp Schiermonnikoog ligt de sfeervolle Brasserie Om de Noord. Om de Noord werkt met dagverse en zoveel mogelijk duurzame producten. Geniet iedere dag van de ‘catch of the day’.
Verkiezing Waar hebben ze het lekkerste spek? Dat is de vraag van de productverkiezing van Fryslân Culinair. Tijdens de jaarlijkse verkiezing wordt een Fries product gekeurd door een professionele jury, met onder andere Joop Braakhekke. De winnaar mag
Restaurant De Hinde
zijn product een jaar lang de beste noemen en kan
Gelegen op de mooiste plek van Hindeloopen, aan de oude
dit laten zien met de Fryslân Culinair sticker.
haven, met uitzicht op het IJsselmeer. De Hinde werkt onder andere met producten van stichting Lost Animals. Vlees dat normaal vernietigd wordt (denk aan bokjes), komt nu op het
Pas
bord terecht.
Voor wie vaak in Friesland is en van goed en lekker eten houdt, is er de Fryslân Culinair ledenpas. Als
Restaurant Het Armhuis
pashouder betaal je een vaste bijdrage per jaar.
In de keuken van Het Armhuis eet u wat de pot schaft.
Hier staat tegenover dat je tien procent korting
Dagverse
krijgt wanneer je in een van de Fryslân Culinair
en
seizoensgebonden
producten
worden
geserveerd in het authentieke restaurant in de sfeer van
restaurants eet.
moderne en culinaire kunst 27
Eerlijk gevangen, heerlijk genieten
Alles weten over de garnaal? Check het op onze website: www.garnalenvissers.nl Informatie voor: • Scholieren • Consument • Horeca • Toerisme
Informatie over: • De garnaal • De visserij • Activiteiten • Agenda • Nieuws
Maar ook: • Recepten • Lesmethodes • Spelletjes • Downloads
Smaakmaker: Reitse Spanninga
Reitse Spanninga: gastronomie en gastvrijheid Lekker ite, dat is het motto van chef-kok Reitse Spanninga. Of hij nu voor Omrop Fryslân in de keuken staat of voor zijn restaurant ‘t Plein in Joure. Lekker moet het zijn en graag ook gezond. Hij heeft zo zijn adresjes her en der in Friesland, voor het beste varkensvlees of de lekkerste Friese paling. Kwaliteit proef je. ‘Je hebt soms varkensvlees, als je dat in de pan doet dan staat het eerder te koken dan dat het bakt, zoveel vocht zit erin. Dat is niet oké. Tomaten die in twee weken klaar zijn, smaken anders dan zongerijpte.’ Streekproducten hebben zijn voorkeur maar, zegt hij nuchter: ‘Als alle Friese koks alléén maar Dijkmans’ zoet gebruiken – een prachtig potappeltje maar wie kweekt het nog?- dan blijft er niets meer over voor mama die het thuis wil klaarmaken.’ Wat lokaal voldoende te verkrijgen is, bijvoorbeeld cranberry’s of snoekbaars, haalt hij niet uit Canada of Polen. Ook niet als het hier wat meer kost. Dat heeft met trots te maken en zeker ook met beleving. Zijn ogen glimmen als hij terugdenkt aan de ganzen die hij zelf met de jager schoot; de zelf gerookte ganzenborst, echte adrenaline. ‘Als ik dat die avond serveer, dan voelt de gast dat. Dat is beléving’.
Meer dan smaak alleen Nu komt er iets belangrijks. Die beleving gaat over meer dingen dan alleen de smaak. ‘Smaak komt pas goed tot zijn recht als je de perfecte sfeer hebt. Het eten kan top zijn, maar wat als de bediening niet attent is, niet vriendelijk is. Of andersom, stel je vindt de cranberry gelei net iets te zuur, maar de bediening is hartverwarmend. Ze zien je genieten van de dessertwijn en schenken nog een beetje bij, van het huis. Dan kom je zeker terug.’ Zo weet hij zelf nog goed waar hij de lekkerste kreeft ooit at: niet in een sjiek restaurant maar bij een stalletje langs de weg in Nieuw Zeeland. Zo uit de zee, gekookt met een stukje citroen erbij. Eenvoudig maar vers, in goed gezelschap en vriendelijk geholpen door de vrouw van de visser. Al die dingen samen vormen je beleving.
Gastvrijheid Kwaliteit, maar ook gastvrijheid dus. ‘In principe zijn wij Friezen heel gastvrij. Maar er zijn ook anderen.’ En juist die blijven je bij. ‘De gastvrijheid van onze provincie, die zal ook in de Smaakstad naar boven moeten komen. Gastvrijheid is onmiskenbaar onderdeel van gastronomie.’
29
G L A N C E R I1N5 10-10-20
141% We friks it! Friks web & marketing is hét creatieve internetbureau. Met meer dan 25 medewerkers werken wij vanuit hartje Leeuwarden voor zeer diverse lokale,
Alles voor een duurzaam en groen leven in Fryslân
nationale en internationale opdrachtgevers. Wij zorgen ervoor dat u meer omzet, meer rendement en nieuwe klanten haalt uit uw online activiteiten.
Uw promotiekrant in goede handen bij 141% salessupport 1 contactpersoon voor:
• opmaak • drukwerk • verspreiding
strategie • content • advertising
141%
Eewal 51 A-B | 8911 GR Leeuwarden | T 058-3030950 | E info@141procent.nl | W www.141procent.nl Bank Nr. 527199230 | iban Nr. NL44ABNA 0527199230 | Kvk Nr. 56758669 | BTW Nr. NL 852292843B01
Hoofdstad van Friesland, start- en finishplaats van de Friese Elfstedentocht, Nassaustad en Culturele Hoofdstad 2018! Een stad met verrassende winkels boeiende musea, spetterende evenementen en een historische binnenstad met meer dan 800 monumenten en bijzondere moderne architectuur. Funshoppen Leeuwarden kent een historisch winkelhart met tal van bijzondere winkeltjes. De ‘Nieuwestad’ is de hoofdstraat van het centrum, deze wordt in tweeën gesplitst door één van de vele stadsgrachten die Leeuwarden rijk is. Op deze winkelstraat komen tal van kleinere winkelstraatjes uit waar de meest verrassende boetiekjes zijn te vinden. Zeker de moeite waard is de Kleine Kerkstraat, tot twee keer toe verkozen tot ‘Leukste winkelstraatje van Nederland’.
Beleef Hofstad Leeuwarden Wandelend door het centrum ontdek je de stad waar de voorouders van ons huidig koningshuis regeerden. Het Nassau-verleden vind je er terug in de vele monumentale panden. Vanaf het water krijg je een hele andere kijk op de stad. Huur een sloep bij VVV Leeuwarden of laat je in de zomermaanden met een praam door de grachten varen. Of bekijk Leeuwarden vanaf grote hoogte en beklim de scheve Oldehove.
Leeuwarden heeft duidelijke looproutes, zodat je geen winkelgeheim van de stad hoeft te missen. Elke vrijdag is er in de binnenstad een markt die al meerdere malen uitgeroepen is tot ‘markt van het jaar’. En elke laatste zondag van de maand is het ‘Zinderende Zondag’ met een markt, muziek en meer. Het is duidelijk: Leeuwarden is het winkelhart van Friesland!
Leeuwardenstad
@Marketinglwd
Leeuwardenstad (#mooilwd)
Maria Louise
Smakelijk Marijkejaar Dit jaar is het 250 jaar geleden dat Maria Louise van Hessen-Kassel in Leeuwarden overleed. Nog altijd spreekt haar verhaal tot de verbeelding: de jonge weduwe van stadhouder Johan Willem Friso die uitgroeit tot lieveling van het volk, tot stammoeder van ons koningshuis, zelfs van Europa. Friesland eert het werk en leven van deze sterke vrouw met een themajaar. Met daarin een aantal smakelijke activiteiten. Door haar aardige karakter werd ze in Friesland heel populair. De bevolking gaf haar de koosnaam Maaike muoi (muoi is het Friese woord voor tante). Deze bijnaam leeft nu nog steeds voort. Vaak liet ze zich in haar koetsje door de straten van Leeuwarden dragen. Zij wierp dan steevast suikergoed naar de joelende straatjeugd. Maria Louise, opgegroeid in een tamelijk zwaar protestants milieu, had geen kapsones: plichtsbesef en een vast geloof hielden haar op de been. Het hofleven in Leeuwarden werd, mede uit financiĂŤle nood, zo sober mogelijk gehouden. Het gebruik van alcohol was aan strenge beperkingen gebonden. De favoriete drank van de vorstin was thee. Regelmatig verzocht ze kennissen uit Holland om een paar pondjes op te sturen.
Voor meer informatie over het Maria Louisejaar, kijk op de website www.marialouise2015.nl 32
Marijkedag Op 20 juni organiseert Hoofdstad van de Smaak een speciale Marijkedag. Een bezoek aan de tentoonstelling van Tuinman knoop wordt gecombineerd met een lunch in 17-de eeuwse stijl, gevolgd door een bezoek de historische harddraverij op het Wilhelminaplein in Leeuwarden. Ruiters op ongezadelde paarden strijden dan om een zilveren lepel. In de 18e eeuw, maar zeker in de 19e eeuw waren Harddraverijen populair. Een race voor paarden op een baan van 100 meter, dit parcours moet in gestrekte draf en ongezadeld plaats vinden. Koning Lodewijk Napoleon maakte er een Koninklijke Harddraverij van. In de 19e eeuw luisterden de koningen dikwijls de Harddraverij op met hun aanwezigheid en stelden ze, zeker koning Willem III, een Gouden Swipe ter beschikking.
Tentoonstelling Het Historisch Centrum Leeuwarden pakt uit met de tentoonstelling Johann Hermann Knoop (ca. 1700-1768). Verlicht allesweter en hovenier van prinses Maria Louise. De prinses liet Knoop in 1732 vanuit het Duitse Kassel naar Leeuwarden komen. In Leeuwarden was Knoop verantwoordelijk voor de inrichting en het onderhoud van de tuinen van Mariënburg, het buitenverblijf van Maria Louise vlak buiten Leeuwarden. Ook werkte Knoop aan de Prinsentuin. Volgens de overlevering werd Knoop in 1749 door Maria Louise ontslagen wegens drankzucht. Hij verdiende daarna de kost als onderwijzer in wiskundige vakken en als schrijver van een groot aantal boeken op het gebied van hovenierskunst, landmeetkunde, wiskunde en astronomie. Knoop wordt gezien als de grondlegger van de pomologie, de studie naar fruitsoorten. Zijn boeken Pomologia en Fructologia met beschrijvingen èn tekeningen van honderden appel,- peer- en andere fruitsoorten en zijn Dendrologia met beschrijvingen van boomsoorten en heesters zijn tot op de dag van vandaag zeer geliefd. De tentoonstelling is tot en met 3 januari 2016 te zien.
Vorstelijke proeverijen In de Week van de Smaak(12-20 september) kun je een avond lang genieten van twee vorstelijke proeverijen in twee restaurants in Oranjewoud (Heerenveen): Golden Tulip Tjaarda en Restaurant De Koningshof. Je bepaalt zelf in welk restaurant je begint. Met deze proeverij à € 28,50 per persoon, maak je kennis met de specifieke smaak en stijl van beide keukens. En natuurlijk worden de gerechten geserveerd met een vorstelijke knipoog; in stijl passend bij het Maria Louise Jaar.
Restaurant De Koningshof
Golden Tulip Tjaarda Oranjewoud
www.dekoningshof.nl
www.tjaarda.nl 33
VMBO-groen / MBO / Cursus & Contract
Wij inspireren en leren mensen om met passie en vakmanschap te werken aan een duurzame, mooie wereld.
Leeuwarden, Buitenpost, Heerenveen en Sneek
Smaakmaker: Stephanie Kemper
Eten als festiviteit ‘Eten is een belevenis’, vindt smaakmaker Stephanie Kemper, culinair programmeur bij Welcome to The Village. Ook is Stephanie culinair programmeur bij het UITfestival, Explore The North en het Fries Straatfestival. Stephanie’s liefde voor eten begon al op jonge leeftijd. Ze groeide op in een deels Indonesisch, deels Duits gezin waar eten erg belangrijk was. Gezamenlijk eten met het gezin en de hele familie was iets dat vaak gebeurde. ‘Eten is voor mij een festiviteit op zich’,zegt Stephanie. Stephanie heeft vanuit Welcome to The Village, het netwerk ‘Voedselketen’ opgericht om de voedselketen in Friesland op een meer logische manier in te richten. Door producent en consument beter aan elkaar te koppelen, kunnen bijvoorbeeld restaurants beter aan regioproducten komen. Maar ook regioproducenten kunnen op deze manier makkelijker hun product op de markt brengen. Dit is de toekomstvisie van Stephanie. ‘En als we dit met elkaar in Friesland kunnen realiseren, zouden wij als Friesland een mooi voorbeeld kunnen zijn voor andere provincies in Nederland. Zo creëren we een betere omgang met voedsel en dit is een voordeel voor iedereen. Beter voor de mensen, maar ook beter voor de producten en dieren.’
Favoriet Op de vraag ‘wat is je favoriete product?’, antwoordt Stephanie: ‘de aardappel’. Een simpel maar heel veelzijdig en vooral heel gezond product. De aardappel zit namelijk boordevol vitamine C. Zelf vindt Stephanie de aardappel het lekkerst op een heel simpele manier. In de schil gekookt met boterjus en lekkere groente en een stukje vlees erbij. Chef-kok Willem Schaafsma van restaurant Eindeloos is een absoluut voorbeeld voor Stephanie. Willem werkt met eerlijke en verse producten. Ook helpt hij jongeren met het leren van het koksvak en blijft hier heel geduldig onder, vindt Stephanie.
Leeuwarden als Hoofdstad van de Smaak ‘Met Leeuwarden als Hoofdstad van de Smaak kunnen we veel aandacht geven aan eten en verschillende smaken.’ Voor Stephanie is het belangrijk dat Friese producten, producenten en chefs onder de aandacht worden gebracht en dat zij de kans krijgen om hun verhaal te vertellen. Een echte Friese eetcultuur is er nog niet, maar de mogelijkheid deze te ontwikkelen is er wel. ‘Samen kunnen we een mooie Friese eetcultuur ontwikkelen.’
35
Opleidingen
Werken met voeding? Deze opleidingen biedt Leeuwarden Wil je later met voeding werken? Op technisch gebied of als kok? Of ben je iemand die liever leiding geeft aan mensen in de keuken? Dan is een van de volgende opleidingen wellicht iets voor jou!
Van Hall Larenstein: Voedingsmiddelentechnologie De opleiding Voedingsmiddelentechnologie van Hogeschool VHL richt zich vooral op het technische aspect van voeding. Oftewel: hoe zit het productieproces in elkaar? Je leert o.a. hoe voedingsproducten worden samengesteld en hoe het zit met de houdbaarheid van die producten. Smaak en beleving spelen hierbij een belangrijke rol. De kwaliteit van het product kan weliswaar heel goed zijn, maar als het niet lekker smaakt of vreemd in de mond voelt, kopen consumenten het product alsnog niet. Binnen de voedingsmiddelenindustrie groeit de vraag naar mensen die echt verstand hebben van het productieproces. Bij Hogeschool VHL leiden ze die mensen op: getalenteerde en enthousiaste studenten met zicht op een mooie toekomst.
MBO Life Sciences Het
Nordwin
College
biedt gezamenlijk met het Friesland College een aantal opleidingen aan onder de noemer MBO Life Sciences. Dat zijn opleidingen op het gebied van water- en foodtechnologie, procestechniek en laboratoriumtechniek. De opleiding is gestart na een toenemende vraag uit het bedrijfsleven. Omdat de voedingsmiddelentechnologie en industrie in de provincie nog steeds groeit, is er grote behoefte aan geschoold personeel in de branche. Leerlingen van deze opleidingen gaan of rechtstreeks aan de slag of stromen door naar het HBO. Een opleiding met groot perspectief op een interessante baan. De voedingsmiddelenbranche is altijd in ontwikkeling en constant bezig om te verbeteren.
36
Middelbare Hotel School / Friesland College De Middelbare Hotel School
biedt
een
breed scala aan opleidingen die met voeding te maken hebben. Bij de koksopleiding varieert het aanbod van niveau één t/m vier, waarbij de hogere niveaus (leren) leiding geven. Je leert hoe je gerechten moet bereiden of een menu moet samenstellen. Maar ook andere dingen komen aan bod, denk aan wijn en spijs combinaties, gastronomie, veiligheid en hygiëne. De opleiding is voor iedereen geschikt die het anderen naar de zin wil maken, de horeca mentaliteit heeft en kritisch is. Het is niet altijd even vanzelfsprekend dat de horecabranche verantwoord omgaat met producten. Friesland College wil zich hier steeds meer voor inzetten, zodat studenten zich hier bewust van zijn en er verantwoordelijk mee om kunnen gaan. Zo denken ze na over de herkomst van het eten en wat voor voetafdruk het achterlaat op aarde. Ze leren veel in Restaurant Amuse, het restaurant van de school. Meerdere klassen zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in het restaurant, het is een praktijkgestuurde opleiding. De school neemt vaak projecten aan, intern en extern, waar studenten hun theorie en kennis kunnen koppelen aan de praktijk. Eén van die projecten is het Groot Liwwadder Diner, waar naar verwachting duizend mensen aanschuiven.
Hogere Hotel School / Stenden Hotel Stenden Hogeschool pakt de zaken net iets anders aan dan de andere opleidingen in Leeuwarden. Studenten van de opleiding Stenden Hotel Management leren de theorie van het vak. Studenten kunnen de theorie vervolgens toepassen in de praktijk in het Stenden Hotel. Het draait vooral om hospitality; hoe ga je met mensen om? Stenden leidt studenten op tot managers, één van de opties is Food and Beverage manager. Hier ben je verantwoordelijk voor het leiden van de afdeling en het overzien van de processen. Je hoeft gerechten niet zelf te kunnen maken, maar moet wel de theorie erachter weten. Het hotel heeft ook een eigen restaurant: Wannee. SVH Meesterkok Albert Kooy heeft het restaurant ‘ontworpen’ volgens 5 principes: Cultuur, Gezond, Natuur, Kwaliteit en Waarde. Wannee brengt de 5 principes samen, de menukaart is gezond, diervriendelijk, niet duur en vrij van kunstmatige toevoegingen. Het menu is altijd op basis van seizoensproducten; wat groeit er op dat moment buiten? Daarnaast is het restaurant laagdrempelig; gasten moeten lekker, gezond en goed kunnen eten. Dit zorgt voor een fijne ervaring waar mensen graag weer terug willen komen, mede dankzij de hospitality. Dat is waar het Stenden Hotel en Restaurant Wannee bekend om staan.
Innexus is een netwerkorganisatie van en vóór ambitieuze foodbedrijven in Noord-Nederland, die hun gezamenlijke competenties en innovatiekracht bundelen tot de kracht van een ‘multinational’ en deze aanwenden om hun concurrentiepositie te versterken. Zij werken nauw met de opleidingen samen.
37
Euro-Toques
Koken volgens een ‘code van eer’ Het gebruik van natuurlijke, ambachtelijke en zoveel mogelijk regionale ingrediënten, dat is een van de uitgangs- punten van de Euro-Toques, een vereniging van zelfstandig werkende restaurants. Elk lid dat toetreedt verbindt zich aan een ‘code van eer’ waarin de principes zijn vastgelegd. Het behoud van culinaire tradities is daar onderdeel van, evenals het in ere houden van regionale diversiteit aan eetculturen en gewoontes. In Friesland zijn vier restaurants aangesloten bij de Euro-Toques, en dat zijn zeker niet de minsten.
Restaurant Het Spijshuys In juni 2014 zijn Simon en Isabelle Lamsma samen met chef-kok Tjeerd Elzinga gestart in het Spijshuys. Isabelle is afkomstig uit Zwitserland en Simon is een rasechte Fries. Ze hebben elkaar daar leren kennen en combineren de Zwitserse keuken met de Fries traditie. Tjeerds passie voor ambachtelijk koken en zijn hoge mate van creativiteit sluit helemaal aan bij de ambities van Simon en Isabelle. Met het grote aanbod uit de regio weet Tjeerd een smaakvolle combinatie te maken. Het Spijshuys is gevestigd in een prachtig gerenoveerd voormalig dorpscafé. Op de menukaart staan gerechten bereid met veel streekproducten, afgestemd op de seizoenen. Maar ook Friese droge worst en Coppa di Akkrum Het past allemaal binnen hun motto: ‘Puur, eerlijk, genieten’. Westerbuorren 2, Boornbergum T: 0512 383 047 W: www.hetspijshuys.nl
Restaurant Tandjong Priok Tandjong Priok is de trots van Esther en Sicco Gerlsma. Chef Esther kookt vanaf haar twaalfde jaar, zij heeft zich kooktradities eigen gemaakt bij families op de vele Indonesische eilanden. Esther is afkomstig van Zuid Sumatra, geboren in Lampung. Haar ouders zijn afkomstig van Java. In Indonesië leerde zij de Fries Sicco Gerlsma kennen. Vanuit haar wens om gasten te verwennen ontstond in 2005, in een Friese boerderij, restaurant Tandjong Priok. Esther is beroemd om haar authentieke Indonesische gerechten die zij weet te combineren met Friese traditie en ingrediënten uit de regio. Esther bereidt sambal op uw verzoek aan tafel, roostert saté op de houtskoolgril en rookt vis op Oost-Javaanse wijze. Schoolstraat 22, Arum T: 0517-641842 of 06-44704105 W: www.tandjongpriok.nl
38
Restaurant Het Ambacht Restaurant Het Ambacht is een ambitieus toprestaurant met een sterk sociaal karakter. Jaarlijks volgen een groot aantal jonge mensen een ambachtelijke opleiding binnen Het Ambacht. Patron cuisinier Henk Markus en zijn brigade voegen de daad bij het woord als het gaat om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Bewust gebruik van Friese ingrediënten, duurzaam gevangen vis, scharrelvlees en seizoensgebonden producten vormen het hart van de keuken. Middels een waterpomp wordt er geothermische energie opgewekt voor eigen gebruik. In 2014 is Het Ambacht uitgeroepen tot het meest duurzame restaurant van Nederland. Inspiratie en ingrediënten worden zo dicht mogelijk bij huis vergaard. Er wordt gewerkt met verantwoorde producten zoals harder uit de Waddenzee maar ook met Rijpkerkerkaas, scharrelvlees van het Sweachster Angus en scharrelkippen van boer Bart. Op de kaaswagen tref je de Bleu de Wolvega, de Rode Jutter van Terschelling en de Machedoux van geitenhouderij De Oude Streek in het Groningse Westerkwartier. Burgemeester Falkenaweg 56, Heerenveen T: 0513-232172 W: www.restaurant-hetambacht.nl
De Stadsherberg De stadsherberg is sinds 1833 het familiebedrijf van de familie Bootsma. Eelco Bootsma is al weer 18 jaar eigenaar van dit mooie bedrijf. Chef-kok is Niek Joustra. Al voor 1820 was de stadsherberg een bekende pleisterplaats met een herberg voor de vermoeide reiziger, een stalhouderij voor de paarden, als ook een wagenmakerij en een aanlegsteiger voor de trekschuiten. Gelegen aan de Elfstedenroute en van oudsher een rustpunt op bedevaart Santiago di Compastella Alle gerechten worden bereid in een ambachtelijke keuken waar natuurlijke, regionale smaken gecombineerd worden met een Franse invalshoek. In de eigen rokerij wordt de vis uit de Waddenzee eigentijds verwerkt. Groenten wordt veelal betrokken van kleinschalige teelt aan de Wadden.Deze combinatie heeft al vele mooie gerechten voortgebracht. Ongekunsteld heerlijk eten van de Waddenzee. Oud Kaatsveld 8, Franeker T: 0517-392686 W: www.stadsherbergfraneker.nl
Euro-Toques Nederland
39
Sport op basisscholen
‘Lekker bewegen en gezond eten’ Jeffrey (4) heeft rode konen en er parelen wat zweetdruppels over zijn hoofd. Hij leeft zich uit over de ‘bobbelbaan’ die vakleerkracht Arjen Tjeerdsma heeft uitgezet in het gymlokaal van basisschool ’t Partoer in Burgum. Vandaag maken alle kleuters van deze school kennis met Sport op Basisscholen (SoB), een initiatief van De Friesland Zorgverzekeraar en Sport Fryslân. Sport op Basisscholen heeft als belangrijkste doel om kinderen te laten ervaren wat gezond is. Naast de bewegingsles bestaat het programma uit spelletjes op het schoolplein, het instuderen van een dansje, een poppenkastvoorstelling waarin een waterbidon centraal staat, een weerbaarheidstraining en uiteraard een kookles. In het kleuterlokaal krijgen alle kinderen bij binnenkomst een schort om. Daarna mogen ze aan de slag. Voor deze leeftijdsgroep gaan kinderen aan het werk met het maken van een cactus. Een stuk komkommer is de basis. Naar keuze mogen kinderen er met cocktailprikkers druiven, tomaten, mandarijn, appel of kaas op prikken. De lessen worden verzorgd door Foodtruck Mama Mascha. ‘Ik begin bijna altijd met de vraag of kinderen sporten of een hobby hebben. En dan vertel ik dat je door oefenen beter wordt. En dat geldt ook voor eten. Je kunt oefenen om dingen lekker te vinden. Dat is voor veel kinderen wel een eye-opener,’ vertelt Mascha Perquin.
40
Jeffrey kiest vandaag voor heel veel appel op zijn komkommer. ‘Dat vind ik heel erg lekker, ik hou niet zo van mandarijn.’ Hij probeert toch een stukje en komt dan tot de conclusie dat hij het nog niet zo lekker vindt. ‘Veel oefenen dan nog maar’, is het advies van Mama Mascha. Basisschool ’t Partoer heeft veel kinderen die een gezonde fruithap mee naar school hebben als tussendoortje, maar Mascha Perquin maakt het ook vaak anders mee. ‘In lang niet ieder gezin is het normaal om te ontbijten of dat je ouders een boterham voor tussen de middag voor je smeren. Ik kom echt kinderen tegen die voor de lunch een zak chips meekrijgen.’ Arjen Tjeerdsma, die een dag per week op een basisschool in Friesland dit programma draait, is bijzonder gelukkig met Sport op Basisscholen. ‘Het gaat ons er om kinderen op alle niveaus aan het bewegen te krijgen. Met eenvoudige spelletjes die we in de gymzaal of het speellokaal doen, bieden we ook varianten aan die kinderen zelfstandig op het schoolplein kunnen doen. Het is echt niet zo dat kinderen niet meer bewegen, maar er is veel concurrentie voor het buitenspelen. TV, computer en tablet winnen het steeds vaker.’ Een ander onderdeel van het programma is de poppenkastvoorstelling. Daarin staat een bidon centraal. Aan het eind van de dag krijgen de kinderen ook allemaal een bidon. ‘In die voorstelling leggen we uit dat we in Nederland een geweldige drank hebben, kraanwater. Van topkwaliteit en altijd en overal verkrijgbaar. We hopen natuurlijk dat kinderen wat vaker een bidon water mee naar school nemen, in plaats van zoete pakjes drinken,’ vertelt Tjeerdsma. De vakleerkracht merkt dat ook docenten blij zijn met de lessen die Goede beweging en gezonde voeding is het
hij verzorgd. ‘Op veel basisscholen is geen vakdocent gym meer. Ik
fundament voor een gelukkig, gezond en
kom in dit project langs en kan zo leerkrachten weer een aantal tips
actief leven. En jong geleerd is oud gedaan.
geven over hoe ze kinderen eenvoudig en op een leuke manier in
Dat is de basis van Sport op Basisscholen.
beweging krijgen.’
Momenteel zijn er 42 ‘Sport op Basisscholen’ vakleerkrachten actief in 15 gemeenten, samen bereiken zij maar liefst 27.000 leerlingen
Foodtruck Mama Mascha verzorgt op school de kooklessen.
verspreidt over 220 basisscholen in Friesland.
Dat varieert van het maken van een gezonde tractatie,
Deze vakleerkrachten verzorgen de gymlessen
een lunch, hapjes en soms wordt er ook echt gekookt.
en werken samen met de groepsleerkrachten
Basisgerechten die ook thuis makkelijk te maken zijn. Denk
en sportverenigingen. Samen versterken zij
aan verse Italiaanse tomatensoep, hartige cupcakes en een
het bewegingsonderwijs in de gemeente en
groene smoothie. Alle kinderen krijgen na deelname een
introduceren leerlingen in de sportwereld.
kookboekje zodat ze ook thuis aan de slag kunnen.
41
Mooie maaltijd
Mooie Maaltijd maakt de tongen los Stelt u zich eens voor, 600 mensen in een zorginstelling die aan lange tafels een maaltijd verorberen waarvan bonen het belangrijkste ingrediënt vormen. Een schrikbeeld? Niet bij gezondheidscentrum Sûnenz in Drachten. Ter gelegenheid van de Week van de Smaak 2014 organiseerden zij een groots ‘lange tafel’ evenement waarbij cliënten, medewerkers, genodigden en buurtbewoners genoten van het Skippersmiel (Captains Dinner) waarin het ‘giele wâldbeantsje’ de hoofdrol speelde. Geboren uit de overtuiging dat de maaltijd een cruciaal onderdeel is van de te bieden zorg, zet de Week van de Smaak zich met de naam Mooie Maaltijd al sinds 2008 in voor het verbeteren van de kwaliteit van eten en drinken in de zorg. Sûnenz is onderdeel van ZuidOostZorg en ondersteunt ouderen bij het zo lang en plezierig mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Gezondheid, ‘sûnens’ in het Fries, is daarbij het sleutelwoord. ‘Tot een jaar of vier geleden werd in onze centrale voornamelijk uit pakjes en zakjes gekookt, daar werden we heel ongelukkig van. Besloten werd het roer drastisch om te gooien. Onder leiding van Meesterkok Albert Kooy werd een nieuw concept geïntroduceerd op basis van de principes van de Nieuwe Nederlandse Keuken. Hierin spelen verse groenten de hoofdrol. En het is daarbij voor ons ook nog eens een uitdaging om zoveel mogelijk regionale ingrediënten te gebruiken’, vertelt chef-kok Henk Talsma. In het restaurant op het Horecaplein kan iedereen genieten van een heerlijke maaltijd voor een hele schappelijke prijs. Talsma: ‘We laten ons helemaal leiden door wat het seizoen ons aan producten te bieden heeft en gaan daarbij uit van 80 procent groenten versus 20 procent vlees of vis; die groenten zijn behalve heel gezond ook nog een goedkoper dan vlees of vis om in te kopen, dus dat is dubbele winst.’
42
Hartversterkertje Omdat ‘duurzame vis’ dit jaar het thema is van de Week van de Smaak vragen we daar Henk Talsma nog even over door. “Al onze vis komt van IDA Visservice, een prachtig familiebedrijf in Joure, waar duurzaam omgaan met de vis nu al vier generaties lang in de genen zit. Aan onze senioren serveren we regelmatig een lekkere zoute haring als ‘hartversterkertje’. We gaan ook zeker iets speciaals met vis doen voor de Week van de Smaak in september, maar even los daarvan: in feite serveren wij natuurlijk het hele jaar rond al ‘Mooie Maaltijden’ en dat blijven we zeker doen.’ Een ander initiatief dat het predicaat Mooie Maaltijd verdient is ‘Earlik Ite Fryslân (Eerlijk Eten Friesland)’. Dit initiatief komt uit de koker van Tjalke Stoelwinder, Held van de Smaak 2014. Hij beoogt om met regionale ingrdiënten, waaronder de typische Friese boontjes, Friese aardappelen en vlees van de lokale veeboer en slager, lekkere koel-vers maaltijden aan te bieden via het winkelschap. ‘Sinds januari dit jaar zijn we serieus bezig met de regionale maaltijd’, vertelt Stoelwinder. ‘Dat doen we onder de noemer ‘Beppe’s traditie’. We hebben nieuwe verpakkingen laten ontwerpen waarop de verse producten helemaal tot hun recht komen en dat heeft resultaat: we verkopen nu al zes keer zoveel maaltijden als eind vorig jaar. Dat zijn er zeshonderd per week en dat doen we via een paar grote Jumbo supermarkten, maar ook via de kleinere dorpswinkels.’
Winterkost Festival Earlik Ite laat zich in het jaar dat Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak bepaald niet onbetuigd. Tijdens het smaakfestijn bij het Fries Museum werd speciaal voor de kinderen gekookt. Een ander mooi p(l)annetje dat op het vuur staat, is het ‘Winterkost Festival’. Stoelwinder kan er nog niet al teveel over prijsgeven, maar er is een belangrijke rol weggelegd voor de culinair creatieve consument. Voor het festival worden recepten voor verrassende winterse maaltijden met regionale ingrediënten verzameld en de lekkerste maaltijd die daar uit rolt, krijgt een plek in het assortiment van Earlijk Ite.
43
New York Pizza altijd lekker vers!
We willen je graag iets vertellen over onze pizza’s: - Al ons deeg wordt dagelijks vers gemaakt. - Wij gebruiken 100% mozzarella - Al onze ingrediënten bevatten geen geur, kleur en smaakstoffen. Binnen een half uur vers bereid en thuisbezorgd.
KO 25 RT % IN G
Schrans 133 | 8932 ND Leeuwarden | 058-280 44 55 | newyorkpizza.nl
Mogen wij u overtuigen van de smaakvolste pizza’s van Leeuwarden?
25% KORTING! OP UW GEHELE BESTELLING DEZE ACTIE IS NIET GELDIG I.C.M. ANDERE ACTIES OF COUPONS. ACTIE MELDEN BIJ BESTELLEN. ALLEEN GELDIG TEGEN INLEVERING VAN DEZE COUPON.
Smaakmaker: Miranda Werkman
‘Ik lust alles.’ Jou kan je alles voeren, jij vindt alles lekker. Voor haar collega’s bij Omrop Fryslan mag Miranda Werkman ook wel eens iets níet lusten. Maar wat doe je eraan, zegt ze verontschuldigend, ‘wat Aat maakt was gewoon iedere keer weer heel lekker’. Voor het achtergrondprogramma Bynt bij Omrop Fryslân liet Aat Oosenbrug van de biologische kwekerij De Cuynder uit Donkebroek haar allerlei oude of bijzondere lokale groentes proeven, ‘Ideaal. Hij droeg de verantwoordelijkheid, ik hielp om het op te eten.’ Inmiddels is dat alweer een seizoen geleden. Eet ze nog wel eens pompoen? ‘Die soep was zo lekker, die maak ik nog steeds. Ik dacht altijd, dat kan ik niet, al die ingewikkelde groentes. Maar het is helemaal niet zo moeilijk.’ Wel moet ze rekening houden met de uiteenlopende smaken van man en kinderen. Pompoensoep kan ze aan hen niet slijten. Tot haar verrassing viel ook het stoofpotje van rest-groentes uit de Bynt-tún – wat schorseneren, een paar spruitjes, een scheefgegroeide wortel – thuis in goede aarde. ‘Veel van die lokale groentes eten we niet meer, maar ze zijn echt heel lekker.’ Volgens Aat Oosenbrug bevatten die oude groentes bovendien alle stoffen die we nodig hebben. Dan is het natuurlijk erg fijn als je een schoonvader hebt met een moestuin.
Eigen tuin In haar eigen tuin staan tegenwoordig ook een paar bakken met rucola, munt, aardbeien en tomaten. ‘In de Bynt-tún merkte ik dat ik rustig word van dat werken met je handen in de grond. Het kost wel veel tijd, daarom houd ik het simpel. Dat je op een dag roept, kom eens kijken, we hebben een radijsje.’ De jongste van zeven vindt dat prachtig. Alleen proeven – nee, dat niet. Geen radijsje, brrr! Dan liever aardbeien.
Rust Koken is net als tuinieren iets waarbij ze tot rust komt. ‘Het geeft voldoening, je maakt zelf iets.’ En wat zet ze nu het liefst op tafel? ’Zelf ben ik dol op spruitjes, en in de winter eet ik graag stamppot. Maar de kinderen hebben het liefst spinazie, met een gehaktbal. Daar ben ik zelf dan weer een beetje op uitgegeten.’ Gelukkig is er dan altijd nog het powerfood van Friese bodem, waar het hele gezin blij van wordt. ‘Boerenkool met worst. Uit de moestuin van pake en beppe.’
45
Evenementen kalender
6
Cultuur met Smaak, Ring om Leeuwarden
12
Workshop black box koken, Op ‘e Stal Buitenpost
juni juni
13
juni
De Culinaire Verleiding, Leeuwarden De Culinaire Verleiding is een nieuw culinair evenement. Vanuit omgebouwde caravans, klassieke volkswagenbusjes en bijzondere foodstands, bereiden hobby koks en foodliefhebbers kleurrijke en smaakvolle gerechten.
19
Workshop zomerkoken, Op ‘e Stal Buitenpost
20
Harlinger Parkontbijt, Harlingen
20
Maria Louise dag, Leeuwarden
juni juni juni
21
juni
Heitiedei-Picknick, Earnewâld Voor Vaderdag organiseert Hoofdstad van de Smaak een Heitiedei-Picknick voor stoere vaders. Picknicken in het weiland van de boer, onder het genot van muziek en eenacters. De picknickmanden zijn goed gevuld met lokale producten.
17
Welcome to the Village, Leeuwarden
26
WijnSpijs wandeling, Leeuwarden
juLi juLi
5
Aug
20
AUG
22 & 23 Aug
Cultuur met Smaak, Ring om Leeuwarden Workshop black box koken, Op ‘e Stal Buitenpost Brommels!, Noardlike Fryske Wâlden Bramen plukken doe je met je neus in de houtwallen en elzensingels en is dus bij uitstek een prachtige manier om het bijzondere landschap van de Noardlike Fryske Wâlden te beleven.
10
Derde Stadstuindiner, Leeuwarden
11
Bekendmaking Held van de Smaak
Sept Sept
11 T / m 13 Sept
46
Ljouwert Culinair, Leeuwarden
12
Sept
11 T / m 20 Sept
Vorstelijke proeverijen, Heerenveen/Oranjewoud Week van de Smaak De Week van de Smaak is de lekkerste week van het jaar. Een week waarin gezonde en eerlijke voeding centraal staat. Streekproducten staan in het middelpunt, lokaal en duurzaam.
12
Sept
Groot Liwwadder Diner Het Groot Liwwadder Diner is de afsluiter van de Week van de Smaak. De Tweebaksmarkt in Leeuwarden verandert voor één keer in een openluchtrestaurant. Schuif samen met 999 andere gasten aan tafel voor een (h)eerlijk gerecht. Een kaartje kost € 30,-. Voor meer informatie kijk je op www.lwdsmaakstad2015.nl
25
Amusetour Vlieland
10
Oogstdag & Fruitshow bij De Kruidhof
23
Workshop herfstkoken, Op ‘e Stal Buitenpost
29
Wijnen die je WILD drinken bij Restaurant Van Buren
20
Winterkostfestival
Sept Okt Okt Okt Nov
12
Dec
Vierde Stadstuindiner De initiatiefnemers van de stadstuindiners willen een duurzame en sociale maaltijd aanbieden aan alle Leeuwarders, en speciaal voor de Leeuwarder met een platte beurs. In december is het thema ‘Winter’, met regioproducten van het seizoen.
Maandelijks terugkerende evenementen: Friese Streekmarkt Oldeberkoop (mei t/m oktober) U vindt er een groot variëteit aan producten zoals vlees, biologische groente, gerookte vis, aardappelen, kaas, honing, ijs, chocolade, fruit en meel. Dit alles aangevuld met ambachten zoals wilgentenen vlechten en spinnen. Live-muziek zorgt voor een extra stukje sfeer.
Winkelen in een Weiland, Hemelum (mei t/m oktober) Geniet van Friese kaas, honing, groente en fruit, wijn en nog veel meer op de Friese Streekmarkt bij Boerderij de Flinkefarm in Hemelum! De streekmarkt is iedere zondag in de maanden mei tot en met oktober van 10:00 tot 17:00.
Kijk voor de meest actuele evenementenkalender en meer informatie op www.lwdsmaakstad2015.nl 47
Restaurant Wannee
Bij Wannee koken we volgens de 5 basis principes van de Dutch Cuisine; Cultuur, Gezond, Natuur, Kwaliteit en Waarde. Eenvoudiger, vertrouwder, authentieker, leefbaarder en gezonder eten, gewoon van Nederlandse bodem. Ver weg van antibiotica en gifstoffen. In onze keuken staan deze 5 principes centraal. Met gebruik van de beste lokale leveranciers, verse ingrediënten en de juiste instelling koken wij mee met het seizoen. Wij laten ons inspireren door nieuwe ingrediënten en andere culturen om nieuwe combinaties te maken. Het resultaat? Een verrassend, variërend menu met stuk voor stuk échte gerechten. Rengerslaan 8, 8917 DD Leeuwarden T 058 3030 800 W www.restaurantwannee.nl E info@restaurantwannee.nl
Advertorial
Stadhouderlijk Hof
‘Waarom zou je je producten ergens anders vandaan halen, als je zoveel moois om je heen hebt’ Roel Dijkstra: Chef-kok Stadhouderlijk Hof, Leeuwarden Friese geitenkaas van de Molkerei, Friese droge worst en Us Heit bier. Het zijn allemaal favoriete producten van Roel Dijkstra, chef-kok bij restaurant Us Heit in Paleis Stadhouderlijk Hof in Leeuwarden. Regioproducten zijn voor Roel erg belangrijk. ‘De smaak en kwaliteit zijn beter, dus waarom zou je de producten dan ergens anders vandaan halen?’ Dat vers belangrijk is voor Roel blijkt uit het feit dat het Stadhouderlijk Hof een eigen moestuin heeft waar verschillende kruiden verbouwd worden. Restaurant Us Heit heeft speciaal voor Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak een Smaakstad menu ontwikkeld. ‘In het hotel verblijven veel mensen van buiten de provincie, dit is dus een mooie kans om te laten zien wat we te bieden hebben.’ Stadhouderlijk Hof, Hofplein 29, Leeuwarden www.restaurant-usheit.nl
Foto’s Lucas Kemper
Sems Leeuwarden
Advertorial
Sems Leeuwarden Een restaurant, wijnbar en feestzaal, Sems Leeuwarden heeft het allemaal. Geniet van
verrassende
gerechten,
heerlijke wijnen en een unieke sfeer. Sems kiest voor een mix van modern mediterraan en al het goede dat de keuken te
bieden
heeft.
Sems
werkt volgens de principes van Dutch Cuisine: cultuur, gezond, natuur, kwaliteit en waarde. Bij Sems kun je niet alleen lekker eten, je kunt ook een wijnproeverij laten organiseren voor bijvoorbeeld een bedrijfsuitje. Kijk voor meer informatie op www.semsleeuwarden.nl
Colofon, Adverteerders & Contacten
Adverteerders Greydanus Aardappelgroothandel & Transport BV, Smeding Groenten en Fruit, Freerk Feddema Keukens, Paddy O'Ryan, Holland Casino, Nordwin College, New York Pizza Leeuwarden, Fletcher Hotel Paleis Stadhouderlijk Hof, Sems | Restaurant | Wijncafe | Events, Karma Food & Drinks, Boomsma Distilleerderij/ Wijnkoperij B.V., Kelder65, Café De Rus B.V., De Friesland Zorgverzekeraar, Gemeente Leeuwarden, Wij van PS, Friks Web & Marketing, 141 % Salessupport, Stichting Grien, De SeedyksterToer, Garnalen Vissers (vissersvereniging Ons Belang en vissersvereniging Hulp in Nood), Oars Ite (Friese Milieu Federatie), Stenden Hogeschool.
Partners Hoofdstad van de Smaak:
Provincie Fryslân, Gemeente Leeuwarden, Week van de Smaak, Merk Fryslân.
Mediapartner: NDC Mediagroep.
Ondersteunende partijen: Koninklijke Koopmans Meelfabriek, Dr Oetker, Innexus, De Friesland Zorgverzekeraar, Friks Web & Marketing, Greydanus, Straat vd Smaak, Sligro, Smeding, Veltman Vis.
Samenwerkingspartners: Culturele Hoofdstad 2018, VVV Leeuwarden, Landschapsbeheer Friesland, Friesland College, Middelbare Hotelschool, Nordwin College, Stenden, University Campus Fryslân, Fries Museum, Noordelijk Filmfestival, Ark Fryslân, Historisch Centrum Leeuwarden, Princessehof, Natuurmuseum Fryslân, Landbouwmuseum Fryslân, Koninklijke Horeca Fryslân, Horeca Leeuwarden, City Jazz Leeuwarden, Smûk en Smikkel, Welcome to the Village, Ljouwert Culinair, WeareGrutsk, Foodtruck Mama Mascha, Lekkere Trek, Kunstkade, Friese Milieu Federatie, Talentplanner 3.0, Bildtse Aardappelweken, Stichting Maria Louise, Tresoar, Zorggroep Tellens.
Colofon Leeuwarden Smaakstad, hèt magazine van Hoofdstad van de Smaak, verschijnt in mei 2015.
Uitgever (Samenwerkingsverband) Wij van PS, Leeuwarden Friks Web & Marketing, Leeuwarden
Contactpersonen Theo Jansma, Theo Jansma Advies Ingrid Spijkers, Wij van PS, Leeuwarden
Redactie Angela Beukema, Marijke Feenstra, Christel Pieper, Ingrid Spijkers, Edith Boeker
Concept, vormgeving en opmaak Aldrik Pilat, Friks Web & Marketing, Leeuwarden
Fotografie Martin Rijpstra, Martin Rijpstra Fotografie, Daniël Kolk, Week van de Smaak, Slow Food Nederland
Advertentie verkoop 141% Salessupport, Leeuwarden
Druk Moderna Printing, oplage 10.000 ex.
Verspreiding Op belangrijke en drukke toeristische plaatsen in de provincie Friesland, zoals jachthavens, bungalowparken en attracties.
De uitgever De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/ of beslissingen die gebaseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Twitter: @LWDsmaakstad Facebook: LWDSmaakstad2015 www.lwdsmaakstad2015.nl
50
Of we de organisatie en communicatie van Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak voor onze rekening wilde nemen? Of we de organisatie en communicatie van Leeuwarden Hoofdstad van de Smaak voor onze rekening wilde nemen? ‘Uiteraard. Hartstikke leuk’, zeiden we in september 2014. Slik, dachten we daarna. Dan moet er nog wel wat gebeuren. Dus de mouwen opstropen en aan de slag. Halverwege het Smaakjaar kunnen we zeggen dat het bijzonder leuk en uitdagend is. De opening van het Smaakjaar in het Natuurmuseum Friesland is een daverend succes. Ruim achtduizend kinderen bezoeken het Smaakparadijs. Daarna volgen een zeer geslaagde editie van JazzNtaste, een Foodbloggersday en de Memmedei-picknick. Wat het extra leuk maakt zijn alle contacten die we hebben met horeca, regioproducenten, opleidingen, culturele instellingen en alle andere partners.
Organiseren zit in ons DNA. Al ruim twintig jaar organiseren we bijzondere bijeenkomsten als congressen, klantendagen, fora en discussieavonden voor onze klanten. Afgestemd op hun wensen en de inhoud. Onze klantenkring varieert van Zorggroep Noorderbreedte, De Friesland Zorgverzekeraar, woningbouwvereniging Accolade, Waddenfonds, provincie Fryslân, Geopark de Hondsrug tot Rijkswaterstaat. Specialiteit daarbij is het maken van toegepaste videoproducties. Kort of lang, flitsend of documentair. Om ze in te voegen in de communicatielijnen van een organisatie of een bijzondere bijeenkomst. Er liggen prachtige evenementen voor ons voor Hoofdstad van de Smaak. Op 17 september organiseren we het Groot Liwwadder Diner voor duizend gasten. Daar gaan we een mooi feestje van maken. Uiteraard met hulp van al onze partners!
WIJ VAN PS WWW.WIJVANPS.NL 058 2160862