3ο ΓΕΛ.ΛΑΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α’2 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΧ.ΕΤΟΥΣ:2011-2012
ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Ξεκινώντας, από τον 20ό αιώνα διαπιστώνουμε αναμφίβολα μία ραγδαία ανάπτυξη στην τεχνολογία στον τομέα της επικοινωνίας η οποία συντελείται για πρώτη φορά με βάση τις ήδη κατακτημένες γνώσεις της επιστήμης και όχι εμπειρικά. Η εξέλιξη αυτή είχε σαν αποτέλεσμα τη ριζική αλλαγή του μέχρι τώρα τρόπου επικοινωνίας των ανθρώπων. Εύλογα λοιπόν εδώ δημιουργούνται ορισμένα ερωτήματα. Ποια είναι αυτά τα μέσα που δημιούργησαν αυτή την επανάσταση στον τρόπο επικοινωνίας; Πώς επιδρούν στις ανθρώπινες σχέσεις;
Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα πρέπει να εξηγηθεί καταρχήν η έννοια της επικοινωνίας. Επικοινωνία, λοιπόν, είναι η διαδικασία μετάδοσης μηνυμάτων - πληροφοριών δια μέσου κάποιων διαύλων. Με την έννοια της επικοινωνίας ασχολούνται η Επικοινωνιολογία και η Σημειολογία. Αυτές ορίζουν τις γλώσσες σαν συστήματα "σημείων" τα οποία δομούνται με βάση κάποιους κώδικες και επικοινωνούν στα πλαίσια μιας διαδικασίας συγκεκριμένης μορφής. Μία από τις σημαντικές κατηγοριοποιήσεις που χρησιμοποιεί η Επικοινωνιολογία είναι η διάκριση ανάμεσα στην άμεση και στην έμμεση επικοινωνία. Παίρνοντας ως κριτήρια α) το χώρο β) το χρόνο γ) τη
διαμεσολάβηση της γραφής ή κάποιου άλλου μηχανικού μέσου, δεχόμαστε ως άμεση επικοινωνία εκείνη η οποία λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε ανθρώπους που συνευρίσκονται στον ίδιο χώρο και κατά τον ίδιο χρόνο, ενώ ως έμμεση εκείνη κατά την οποία οι άνθρωποι δεν συνευρίσκονται είτε στον ίδιο χώρο, είτε στον ίδιο χρόνο, επομένως, συντελείται με την διαμεσολάβηση κάποιου άλλου μέσου πλην του αέρα. Πριν παραθέσουμε τα μέσα αυτά ας κάνουμε πρώτα μία σύντομη ιστορική αναδρομή στα τελευταία τεχνολογικά επιτεύγματα στον τομέα της επικοινωνίας. Το πρώτο επίτευγμα το οποίο έφερε πραγματική επανάσταση στο χώρο της επικοινωνίας, ήταν ο τηλέγραφος (1837). Σημαντικός σταθμός στην εξέλιξη της τεχνολογίας των επικοινωνιών υπήρξε τα τελευταία χρόνια η ψηφιακή τεχνολογία. Το INTERNET είναι το μεγαλύτερο δίκτυο υπολογιστών στον κόσμο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το δίκτυο των δικτύων, κοινώς διαδίκτυο, μέσω του οποίου οι χρήστες μπορούν να συλλέξουν πόρους, να ικανοποιήσουν επαγγελματικές τους υποχρεώσεις, να επικοινωνήσουν με άλλους κλπ. Στο INTERNET είναι συνδεδεμένα όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου, τα Κέντρα Ερευνών και Επεξεργασίας Δεδομένων, πολυάριθμες επιχειρήσεις κλπ.
Κάποιες από τις δυνατότητες που προσφέρει είναι οι εξής:
Επιχειρήσεις 1. Χρηματοοικονομικές συναλλαγές με τράπεζες 2. Εκπλήρωση φορολογικών υποχρεώσεων 3. Δυνατότητα έρευνας της αγοράς 4. Διαφήμιση και Μάρκετινγκ 5. Τηλεδιασκέψεις Επίσης μπορεί να έχει είτε μέσω ΙΝΤΕΡΝΕΤ είτε μέσω κλειστών δικτύων αποκλειστική επαφή με πελάτες, προμηθευτές κλπ. Πολίτης 1. Εύρεση χρήσιμων γι' αυτόν πληροφοριών μέσω των μηχανών αναζήτησης 2. "Κατέβασμα" αρχείων π.χ. μουσικών (mp3) 3. Δυνατότητα επικοινωνίας με ανθρώπους που βρίσκονται σε άλλες χώρες 4. Μπορεί να κλείσει θέσει σε μία παράσταση, συναυλία κλπ ή σε μια αεροπορική εταιρία κλπ. 5. Αγορά προϊόντων, ιδιαίτερα από ξένες χώρες 6. Αποστολή και λήψη μηνυμάτων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου(e-mail) κλπ. Επανάσταση στον τομέα των τηλεπικοινωνιών αποτέλεσε βεβαίως και κινητή τηλεφωνία, η οποία δημιούργησε έντονη αναταραχή στην μέχρι χθες ενσύρματη επικοινωνία και επέτρεψε την επικοινωνία μεταξύ των πολιτών οπουδήποτε και να βρίσκονται. Με την εισαγωγή, μάλιστα, πληροφοριών σε μορφή ήχου και εικόνας και την εύκολη μεταφορά τους από κινητό σε κινητό χάρις στην ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας οι δυνατότητες της κινητής τηλεφωνίας επεκτείνονται κατά πολύ σε σχέση με τη σταθερή.
Οι νέες τεχνολογίες στην κινητή τεχνολογία επιτρέπουν τη
χρήση των κινητών σαν modem για φορητούς υπολογιστές, αλλά βέβαια και τη σύνδεση των ίδιων των κινητών με το INTERNET. Από τα προηγούμενα βγάζουμε το συμπέρασμα πως αναμφίβολα οι τεχνολογία στις επικοινωνίες εξελίσσεται με καταιγιστικούς ρυθμούς.
Και εδώ μπαίνει το κρίσιμο ερώτημα: Όλη αυτή η ανάπτυξη έχει σαν κέντρο - στόχο τη βελτίωση των κοινωνικών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και την ορθή τους πληροφόρηση ή κάτι άλλο;
Ας παραθέσουμε κάποια στοιχεία τα οποία αφορούν τη χρήση κινητών στις παιδικές και εφηβικές ηλικίες: α) Οι νέοι ηλικίας από 12 έως 18 ετών χρησιμοποιούν το κινητό τους από 1 έως 6 ώρες το μήνα. β) στις ηλικίες από 16 έως 28 ετών οι 9 στους 10 έχουν τουλάχιστον ένα κινητό τηλέφωνο και αλλάζουν κινητό κάθε 13 μήνες. γ) ο αριθμός των γραπτών μηνυμάτων που στέλνουν τα παιδιά και οι νέοι ανά μήνα κυμαίνονται από 100 έως 160! δ) για την παραπάνω περίπτωση τα παιδιά μέχρι 16 ετών χρησιμοποιούν καρτοκινητά σε ποσοστό που ξεπερνά το 90% και η δαπάνη τους υπολογίζεται σε 7 κάρτες ανανέωσης χρόνου ομιλίας το μήνα. Σίγουρα δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι οι αλλαγές αυτές που αφορούν σε κάποιες συνήθειες της
νεολαίας, θα έχουν ή και έχουν σοβαρές επιπτώσεις στις κοινωνικές της σχέσεις. Από έρευνες διαπιστώθηκε ότι οι περισσότερες σχέσεις μεταξύ των νέων ξεκινάνε με μηνύματα και οι μισές διακόπτονται δια της ίδιας μεθόδου! Το 75% δεν μπορεί να αντέξει χωρίς το κινητό (εθισμός). Έτσι οι νέοι δεν κοινωνικοποιούνται πλέον με την παραδοσιακή άμεση επαφή, αλλά κοινωνικοποιούνται στρεβλά ή καλύτερα αποκοινωνικοποιούνται μέσω μιας ιδιόμορφης επικοινωνίας ή καλύτερα τηλεπικοινωνίας. Ο αυθορμητισμός και η διαδικασία του να κάνει φιλίες και σχέσεις, πλέον αντικαθίσταται με την εύκολη λύση του μηνύματος, με τραγικές επιπτώσεις στην έννοια της συλλογικότητας. Ειδικοί γλωσσολόγοι φοβούνται ότι η γραπτή επικοινωνία μέσω internet ή SMS, καταστρέφει την ικανότητα του ανθρώπου να διατυπώνει τις σκέψεις του σωστά με το λόγο, γεμίζοντάς τον με μισόλογα ,ακρωνύμια που αντικαθιστούν λέξεις και φράσεις και εικονίδια που αποτυπώνουν τα συναισθήματά μας. Ας μείνουμε στις ευαίσθητες και αδιαμόρφωτες νεαρές προσωπικότητες και ας δούμε την επιρροή του INTERNET πάνω σ' αυτές.
Από τότε που εδραιώθηκε το internet ως μέσο επικοινωνίας ,τα παιχνίδια αποτέλεσαν μία από τις πιο διαδομένες εφαρμογές του. Εκατομμύρια χρήστες συνδέονταν μεταξύ τους παίζοντας αρχικά σκάκι και τάβλι και στη συνέχεια πιο εξελιγμένα και πολύπλοκα παιχνίδια όπως ιστορίες πάλης με τέρατα, εικονικές αερομαχίες με
F16, εικονικές στρατιωτικές επιχειρήσεις ,ακόμα και παιχνίδια στα οποία οι χρήστες ερωτεύονται, κάνουν οικογένεια και χωρίζουν χωρίς όμως να έχουν συναντηθεί ποτέ (SIMS Online)! Οι νέοι αφιερώνουν ολοκληρωτικά τον ελεύθερό τους χρόνο σε εθιστικά δικτυακά παιχνίδια τα οποία στην συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν ως σκοπό την εξόντωση κάποιου κακού τρομοκράτη - εχθρού με ποικιλόμορφους τρόπους και παίρνοντας έξτρα βαθμούς μπόνους με την άσκηση όλο και περισσότερης κτηνωδίας. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την τηλεόραση. Γνωρίζοντας την προέλευση των παιχνιδιών ,όπως και των
διάσημων ταινιών δράσης , αλλά και την πολιτική κατάσταση που κυριαρχεί σήμερα, μαντεύουμε μάλλον εύκολα ποιος ασκεί το ρόλο του καλού και ποιος του κακού σ' αυτά. Παρότι με τα παιχνίδια αυτά και τις ταινίες αναπαράγεται στο μέγιστο βαθμό το αίσθημα βίας, επιθετικότητας, και μίσους των παιδιών, είναι απολύτως νόμιμα. Όλα λοιπόν αυτά τα πρότυπα διαμορφώνουν στους νέους μία στάση ζωής και έναν τρόπο σκέψης για την κοινωνική πραγματικότητα γύρω τους, σίγουρα όχι και τον πιο κοινωνικό. Αλλά για πιο λόγο οδηγούνται εκεί; Φταίει πραγματικά η ίδια η τεχνολογία και τα μέσα της για όλα αυτά;
Αυτή τη στιγμή με νόμο που αντίκειται στις διατάξεις του Συντάγματος (άρθρο 19, π.1) και με τη βούλα του Ελληνικού κράτους, αίρεται το απόρρητο των επικοινωνιών και με την πρόφαση της εγκληματικότητας και της απειλής της εθνικής ασφάλειας παρακολουθείται η ζωή του πολίτη. Συγκεκριμένα παρακολουθούνται: 1. Η επιστολογραφία 2. η τηλεφωνική επικοινωνία είτε σταθερή, είτε κινητή 3. η επικοινωνία μέσω διαδικτύου ή μέσω κλειστών δικτύων 4. η ασύρματη επικοινωνία 5. η δορυφορική επικοινωνία 6. οι ηλεκτρονικές συναλλαγές κλπ. Θα παρακολουθούνται ακόμη τα φαξ και οι τηλεκάρτες! Μέρος του συστήματος παρακολούθησης αποτελούν και οι εταιρίες παροχών υπηρεσιών και δικτύων κρατικές ή ιδιωτικές, οι οποίες παρέχουν τα απαραίτητα στοιχεία στις αρμόδιες αρχές. Ταυτόχρονα, σύγχρονες κάμερες και δορυφόροι παρακολουθούν κάθε κίνηση των πολιτών οπουδήποτε, υιοθετώντας το καθεστώς της νόμιμης τρομοκρατίας. Μπορούμε να κατηγορήσουμε ως υπαίτια για όλα αυτά το INTERNET, τα κινητά ή της κάμερες; Ασφαλώς και όχι. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι το μέσο, αλλά ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται, από ποιον ελέγχεται και ποιον εξυπηρετεί. Κι όμως θα υποστηρίξει κάποιος, μπορούμε να βρούμε και πολλά θετικά στοιχεία στα νέα μέσα επικοινωνίας. Με το κινητό τηλέφωνο μπορεί να επικοινωνήσει κάποιος από όπου και αν βρίσκεται, με το INTERNET μπορεί να επικοινωνήσει με κάποιον από την άλλη άκρη του κόσμου, και με τα δύο οι επαγγελματίες ωφελούνται σε
μεγάλο βαθμό στην διεκπεραίωση των υποχρεώσεων τους, και ύστερα υπάρχουν στο INTERNET και πληροφορίες ενδιαφέρουσες και επιστημονικές, οι οποίες μπορούν να επιμορφώσουν. Με την καθολική επικράτηση των κινητών στη ζωή μας, αποδείχτηκε περίτρανα η υπεροχή και τα πλεονεκτήματα της άμεσης επικοινωνίας έναντι της έμμεσης, γιατί η άμεση: α) επιτρέπει τη χρήση όλου του ανθρώπινου εκφραστικού οπλοστασίου (χειρονομίες, εκφράσεις του προσώπου, στάση του σώματος κλπ) β) είναι "ανοικτή" και μπορεί να καλύψει κάθε φυσικό, συντακτικό ή σημαντικό θόρυβο Άλλωστε ο άνθρωπος κοινωνικοποιείται με την άμεση επαφή του με τους άλλους, όπως και έτσι ωριμάζει σεξουαλικά. Ωστόσο, ο σύγχρονος εντατικός τρόπος ζωής και η υπερσυγκέντρωση σε αχανείς μεγαλουπόλεις, μεγάλωσε στην ουσία τις αποστάσεις μεταξύ των ανθρώπων και μαζί με τη διαφήμιση των προϊόντων των τηλεπικοινωνιακών εταιριών, καθιέρωσε στη συνείδησή τους αναγκαίο κακό την ύπαρξη κινητών για την επικοινωνία τους. Ουσιαστικά, πάνω στο πρόβλημα που δημιούργησε το ίδιο το οικονομικό σύστημα με τη συγκέντρωση των βιομηχανιών και επομένως των εργατών, ήρθε να το λύσει εμπορευματοποιώντας τη φυσική ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία.
Η τεχνολογία και οι τράπεζες πληροφοριών του παρόντος και πολύ περισσότερο του μέλλοντος ,μας υπόσχονται μια εντονότερη ανισοκατανομή της πληροφορίας και της γνώσης. Μέσα σε μία κοινωνία δεδομένων ανισοτήτων , οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν μπορούν παρά να δουλέψουν προς όφελος των κατεστημένων συσχετισμών δύναμης.