ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ
3ο ΓΕΛ ΛΑΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α4 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2013-14
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Αναμφισβήτητα η θρησκευτική πίστη, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι πτυχές αφού αποτελούν παράγοντα της εξέλιξής της. Η Εκκλησία και η ιστορία της είναι μία τέτοια πτυχή που προβάλλει όχι μόνο τα πνευματικά αλλά και καλλιτεχνικά ρεύματα που διαμόρφωσαν τον κόσμο. Η λέξη είναι σύνθετη και δηλώνει “πρόσκληση” όλων των πιστών για συγκέντρωση στον ίδιο τόπο. Χρησιμοποιήθηκε τα πρώτα χριστιανικά χρόνια γιατί εξέφραζε μία βασική αλήθεια για τους χριστιανούς: τη συμμετοχή τους στη Θεία Ευχαριστία, με τη Μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου. Από τη μελέτη της εκκλησιαστικής ιστορίας συμπεραίνουμε ότι αυτή μεταβάλλει τον τρόπο ζωής και σκέψης της ανθρώπινης δημιουργίας. Οι τύποι των ναών που εμφανίστηκαν στο πέρασμα των αιώνων και τα ευρήματα της χριστιανικής τέχνης,
γλυπτική,
αγιογραφία,
εκκλησιαστική μικροτεχνία,
επιβεβαιώνουν το παραπάνω συμπέρασμα. Η ναοδομία σε κάθε εποχή διαμορφώνει και νέους τρόπους έκφρασης, επηρεασμένη από τον πολιτισμό των ανθρώπων που περιλαμβάνει στους κόλπους της. Όταν τελείωσαν οι διωγμοί (4ο αι. μ.Χ.) οι χριστιανοί άρχιζαν να χτίζουν μεγαλόπρεπους ναούς σε διάφορους ρυθμούς για να τελούν τη λατρεία της. Χαρακτηριστικό είναι ότι όλα τα μέρη ενός ναού έχουν και κάποιο συμβολισμό που εκφράζει την χριστιανική πίστη. Τέτοιοι ναοί υπάρχουν εδώ στη πόλη μας, τη Λαμία η πληθώρα των οποίων αποδεικνύει όχι μόνο την θρησκευτική πίστη των ανθρώπων αλλά και την συμβολική διάσταση που έχουν.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΡΧΟΝΤΙΚΗΣ Της μαθήτριας : Φακίτσα Μαρία Η Αρχοντική, καθιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, κτισθεί στο μέσο της νότιας κλιτύος του λόφου, κοντά στο Κάστρο και πιο κάτω από την απότομη και φυσικά απαραβίαστη γρανιτώδους γωνίας αυτού. ΡΥΘΜΟΣ ΝΑΟΥ. Μονόκλιτη επιμήκης Βασιλική ταβανοσκεπής , η οποία μεταγενέστερα διαχωρίστηκε σε δύο κλίτη με πρόσθετους κίονες.
Η Αρχοντική όπως φαίνεται εκ δυσμών. Αποτελεί το δεύτερο σε αρχαιολογική αξία μετά την Ακρολαμία διατηρούμενο μνημείο , το οποίο οπωσδήποτε πρέπει να επισκεφθεί κανείς. Σύμφωνα με πληροφορίες , από εντυπώσεις του Κ.Δ. Καπράλου, ο ναός αυτός ονομάστηκε Αρχοντική , διότι εκεί τα παλαιότερα χρόνια εκκλησιάζονταν όλοι οι άρχοντες της πόλεως. Η άποψη αυτή φαίνεται κάπως αυθαίρετη, οφείλεται σε μια ντόπια παράδοση, την οποία άκουσε ένας περιηγητής. Πιθανοτέρα φαίνεται η γνώμη κατά την οποία η Αρχοντική έλαβε το όνομά της από την αρχοντική καταγωγή του ιδιοκτήτη και όχι από αυτή των εκκλησιαζομένων και της καταγωγής εκείνων οι οποίοι πρόσφεραν ένα χρηματικό ποσό για την ανακαίνισή της (1957). Το συμπέρασμα αυτό εξάγεται από τους στίχους 6-8 της σωζόμενης επιγραφής που βρίσκεται πάνω από την νότια πόρτα του ναού, η οποία έχει ως εξής Επεί τη αρχιερατία του θεοφιλεστάτου επισκόπου Ζιτουνίου κυρίου κυρίου Ανθίμου ο θείος ήκος ούτος επονόματι της Ηπεραγίαςθεοτόκοι ήτη των ισοδήων της… εκ φθόνους του μησοκάλου εκατεκάη εξ εδάφους. Ηδού πάλην θεού ευδοκούντος ανεκενήθη επεί έτους ΑΨΞ.
Δια εξόδων του εντημοτάτου Άρχ[οντος] Κυρίου Κυρίου Δημητρίου Παπαδημητρόγλου ταπηνού κτήτορ. Δήα δε συνδρομής των εντιμοτάτων αρχόντων Κυρίου Κυρίου Ιωνάκου και κυρ. Δούκα και των λοιπών. Και ανηστορίθι δηά του εδεσιμοτάτου Κυρίου Πάπα Ιωάννη Ιού του Πάπα Αναστασίου Ικονόμου Έτους ΑΨΞΒ μηνός Ιουνίου ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ. Εξωτερικά ο ναός περιβάλλεται από μανδρότοιχο, ο οποίος λόγω της απότομης κλίσεως του εδάφους δεν αποκρύπτει τον ναό. Στη νότια πλευρά υπάρχουν τρεις αντηρίδες που στηρίζουν τον τοίχο και συγχρόνως καθιστούν το κτίριο αισθητικώς ωεαιότερο. Πρόκειται για ένα κτίριο ορθογώνιο κατά την κάτοψη, του οποίου οι εξωτερικές διαστάσεις είναι 21,60 Χ 6,80 μέτρα ενώ εσωτερικά οι διαστάσεις του κυρίως ναού είναι 17,00 Χ 6,00 μέτρα. Ο ναός εξωτερικά στεγάζεται από δίκλινη ενιαία κεραμική στέγη, εσωτερικά φέρει ξύλινη οριζόντια οροφή. Στη δυτική στενή πλευρά μετά τον νάρθηκα, ο οποίος είναι μεταγενέστερη προσθήκη, μπαίνουμε στο κυρίως ναό από μια πόρτα διαστάσεων 1,50 Χ 0.97 μέτρα.Τον κυρίως ναό διαιρεί στα δύο άνισα κλίτη μια σειρά από πέντε λεπτούς κτιστούς στύλους.
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ. Ο ναός διατηρεί μεγάλα σύνολα τοιχογραφιών από την Ιερά Ιστορία, όχι όμως σε πολύ καλή κατάσταση. Πάνω από την είσοδο στον κύριο ναό παρατηρούμε ζωγραφισμένη σαρκοφάγο με σκελετό του Μ.Αλεξάνδρου . Από το μέσο περίπου της εσωτερικής επιφάνειας του νοτίου τοίχου και μέχρι την αρχή του βορείου παρατηρείται διαδοχική σειρά τοιχογραφιών , αναφερομένων στους Πρωτόπλαστους . Τιουτοτρόπος έχουμε την πλάση του Αδάμ την πλάση της Έυας από το πλευρό του Αδάμ την απάτη του φιδιού και μετά την παρεμβολή της αναφερθείσης επιγραφής βλέπουμε την εξουσία του Αδάμ και την εκδίωξη των Πρωτόπλαστων από τον Παράδεισο. Ακολούθως παρίσταται ο Αδάμ εργαζόμενος τη γη με ιδρώτα , η δε Έυα νήθουσα (να νέθη με την ρόκα της). Και οι δύο μορφές για να καλύψουν την γυμνότητά τους καλύπτονται εν μέρει με άνθη και ρόδα. Μετά την σαρκοφάγο του Μ.Αλεξάνδρου έχουμε την γέννηση του Άβελ και του Κάιν μικρού και στην συνέχεια τον φόνο του Άβελ από τον Κάιν και τους Αδάμ και Έυα να θρηνούν τον δολοφονημένο υιό τους. Εκτός από αυτά τα διδακτικά θέματα ολόκληρο το εσωτερικό του ναού είναι γεμάτο με τοιχογραφίες , χωρισμένες σε ζώνες . Οι κατώτερες από αυτές καλύπτουν σειρές Αγίων σε φυσικό περίπου μέγεθος ,
ενώ οι ανώτερες σκηνές από την Κ.Δ και μικρότερες μορφές διαφόρων Αγίων , παραδείγματα καλής λαϊκής τέχνης του 18 αιώνα. ΧΡΟΝΟΣ ΚΤΙΣΕΩΣ. Ο ναός της Αρχοντικής εκ στοίχου της δημοσιευμένης επιγραφής , κατά τον οποίο «εκ φθόνους του μησοκάλου εκατεκάη εξ εδάφους» φαίνετε ότι κτίστηκε πάνω σε παλαιότερη εκκλησία , η οποία καταστράφηκε από τους Τούρκους κατά την περίοδο τον φοβερών αντιπείνων σε βάρος των Ελλήνων(τέλη 17ου αρχές 18ου αιώνα). Σε αυτό τον στοίχο αναγιγνώσκουμε «Ηδού πάλην θεού ευδοκούντος ανεκενήθη το έτος (1760)».Επομένως η ανοικοδόμηση έγινε το έτος 1760 , η δε αγιογράφηση συνετελέσθη «με έξοδο του εδεσιμοτάτου το έτος 1762 , τον μήνα Ιούνιο» συγκεκριμένα 21 Ιουνίου 1762.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ GOOGLE: Ιερός Ναός Αρχοντικής Λαμίας GOOGLE: Εκκλησία Αρχοντική Δήμος Λαμιέων Βιβλίο Μνημεία της Λαμίας του Δαβαννέλλου Βιβλίο Ιστορικά Μνημεία της Φθιώτιδος του Παπαγεωργίου
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ-ΚΑΣΤΡΟΥ ΛΑΜΙΑΣ
Οι Άγιοι Ανάργυροι είναι ένα μικρό σχετικά σε μέγεθος παρεκκλήσι στο κάστρο της Λαμίας.Η ιδιαίτερη αυτή γεωγραφική του θέση του χαρίζει μια πανοραμική θέα της πόλης της Λαμίας,ενώ διακριτός είναι ακόμα και ο λόφος του Αγίου Λουκά καθώς και ο Ιερός Ναός που βρίσκεται εκεί.Λόγω της μικρής απόστασης που τους χωρίζει οι Άγιοι Ανάργυροι αν και αποτελούν μητροπολιτικό παρεκκλήσι υπάγονται στην ενορία του Ιερού Ναού του Αγίου Αθανασίου,ο οποίος παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον. Μεγάλης ιστορικής σημασίας όμως είναι και το ίδιο το παρεκκλήσι των Αγίων Αναργύρων,καθώς υπήρξε ναός προεπαναστατικός αλλά το σημερινό κτήσμα είναι των αρχών του 20ου αιώνα(1901),σύμφωνα πάντα με την εντοιχισμένη πλάκα. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στην προεπαναστατική περίοδο και μέχρι το 1853 ήτανε ένα από τα κοιμητήρια της Λαμίας.Απο αρχιτεκτονικής απόψεως ο ναός παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με το υλικό κατασκευής του, αφού εξωτερικά περιβάλλεται από ένα μείγμα πέτρας και τούβλου με αποτέλεσμα να έχει αποκτήσει ένα χρώμα που παραπέμπει στο κόκκινο,ενώ υπάρχει μία οροφή στην οποία έχουν τοποθετηθεί κεραμύδια για να προφυλάσουν τον ναό απο την κακοκαιρία.Επιπλέον ο ναός έχει ένα αξιωσημείωτο ύψος,χαρακτηριστικό που του προσδίδει επιβλητικότητα και συμβάλλει στην ενδυνάμωση της ευλάβειας των πιστών. Ακόμα η πληθώρα των παραθύρων και ο ιδιαίτερος αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού χωρίς τρούλο εντυπωσιάζουν κάθε επισκέπτη, ο οποίος αποτυπώνει τον ναό στην μνήμη του.
Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει πλήθος τοιχογραφιών που ανυψώνουν την αισθητική του ναού.Ενώ ένα μικρο αριστούργημα αποτελεί το τέμπλο του ναού καθώς είναι κατασκευασμένο απο ξύλο και έχει υποστεί περετέρω επεξεργασία για να διαθέτει σκαλίσματα διάφορων σχεδίων.Ο ναός βρίσκεται μέσα σε μία μεγάλη αυλή στην οποία υπάρχει πλήθος από λουλούδια,φυτά και δέντρα ενώ δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα απαραίτητα παγκάκια για την σωματική ξεκούραση των πιστών έπειτα από την κυριακάτικη λειτουργία.Παρόλα αυτα , η πρόσβαση στον ναό αποτελεί δύσκολη υπόθεση για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με ειδικές ανάγκες καθώς ανάμεσα στον δρόμο και στον ναό παρεμβάλλεται μί αρκετά μεγάλη και απότομη ανυφόρα,η οποία δοκιμάζει τις ταλαιπωρημένες αρθρώσεις και τους κουρασμένους μύες. Με τόσο εντυπωσιακά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί πόλο έλξης για την τέλεση θρησκευτικών μυστηρίων όπως ο γάμος και η βάπτιση. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει πάντοτε μία μέγαλη λίστα με τις ημερομηνίες τις οποίες είναι προγραμματισμένη η τέλεση ενός μυστηρίου.Πέρα απο τους γάμους και τις βαπτίσεις ο ναός κατακλείζεται από κόσμο την 1 Ιουλίου και την 1 Νοέμβρη,μέρες κατά τις οποίες γιορτάζουν οι Άγιοι Ανάργυροι.Αξιοσειμείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι με πρωτοβουλία του ναού πργματοποιείται έκδοση ενός ομώνυμου διμηνιαίου εντύπου το οποίο διανέμεται στους πιστούς.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ
Το παρεκκλήσιο του Αγίου Φανουρίου βρίσκεται στην οδό Στυλίδος,απέναντι από το στρατόπεδο Τσαλτάκη και πολύ κοντά-περίπου 200 μέτρα- από την Παναγία την Ξηριώτισσα. Το παρεκκλήσιο του Αγίου Φανουρίου είναι ένα μικρό ορθογώνιο κτίσμα με επικλινή κεραμωτή στέγη,στο κέντρο της οποίας βρίσκεται ένας μικρός θόλος,θυμίζοντας με την μορφή του έναν υποτυπώδη τρούλο.Στη νοτιοδυτική πλευρά του ναίσκου βρίσκεται το κωδωνοστάσιο(καμπαναρίο) που είναι εφαπτόμενο σε αυτόν.Οι τοίχοι του παρεκκλησίου εξωτερικά είναι ακριβώς όμοιοι με αυτούς των Αγίων Θεοδώρων.Είναι δηλαδή διακοσμημένοι με ορθογώνια παραλληλόγραμμα σχήματα βαμμένα στο χρώμα της ώχρας,με τις γραμμές όμως των παραλληλογράμμων να έχουν χρώμα κεραμιδί. Αριστερά της κύριας εισόδου στο ύψος της παραστάδος αυτής,υπάρχει μία μαρμάρινη πλάκα με την παρακάτω επιγραφή: <<ΔΩΡΕΙΤΑΙ του παρεκκλησίου του Ι.Ν Αγίου Φανουρίου:αποτελεί Δωρεά Αθανασίου και Μιλτιάδου Χαλκιοπούλουκαι λοιπών κληρονόμων πρός τον Ι.Ν Αγίων Θεοδώρων Λαμίας,1 Μαρτίου 1965>>.
Γύρω απο τον ναό δεν υπάρχει κάποια αυλή ή κάποιος άλλος περιβάλλοντας χώρος που να αρμόζει στο παρεκκλήσι με αποτέλεσμα ένας αυτοκινητόδρομος που χρησιμοποιείται καθημερινά από ένα πλήθος πολιτών να δησκολεύει την πρόσβαση των πιστών στο ναό. Εντονότερο έιναι το πρόβλημα την 26 Αυγούστου μέρα κατά την οποία γιορτάζει ο Άγιος Φανούριος και μία λαοθάλασσα απο πιστούς κατεκλίζει το παρεκκλήσι,χωρίς όμως τον απαιτούμενο περίγυρω οι πιστοί αναγκάζονται κατά την περίοδο της διαμονής τους στο ναό να βρίσκτονται εκτεθειμένοι στο έλεος των αυτοκινήτων,ενώ δεν λείπουν οι διαπλικτισμοί μεταξύ των πιστών και των οδηγών καθώς εμποδίζεται η κυκλοφορία των οχημάτων.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
Ο ιερός ναός του Αγίου Λουκά στη Λαμία βρίσκεται στον ομώνυμο λόφο στη δυτική μεριά της πόλης.Κάποτε στην κορυφή του λόφου βρισκόταν ένα μεγάλο φρούριο που άντεξε μέχρι το 1833,τη χρονιά που ελευθερωθήκαμε από τον τουρκικό ζυγό. Μέσα στον περίγυρό του βρισκόταν ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Λουκά,απόστολο και ευαγγελιστή.Ενός ανθρώπου με πολλά έμφυτα και επίκτητα χαρίσματα,που αφιερώθηκαν όλα στη διάδοση του Ευαγγελίου του Χριστού στην οικουμένη. Κοντά στο εκκλησάκι υπήρχε και ένα νεκροταφείο που κρατήθηκε σε λειτουργία μέχρι και το 1857 καθώς επίσης και άφθονο νερό.Το 1856,ο τότε δήμαρχος Κυριάκος Τασσίκας έστησε στο μέρος που ανάβλυζε το νερό καλαίσθητη μαρμάρινη βρύση,που σώζεται ακόμα. Το εκκλησάκι που αναφέραμε πιο πάνω κατεδαφίστηκε,άγνωστο γιατί,και στη θέση του ανάμεσα στα 1860 και 1870 οικοδομήθηκε ο γραφικός να΄ί΄σκος,που ακόμα και σήμερα κοσμεί τον περιβάλλοντα χώρο και κάνει τα γύρω κτίσματα παράταιρα και αναρμόνιστα. Ο Ναός είναι μεγαλοπρεπής σταυρωειδής χωρίς τρούλο σε ρυθμό βασιλικής με κεραμοσκεπή.Πολλές οι μεταβυζαντινές εικόνες και οι παραστάσεις βασισμένες στο Ιερό Ευαγγέλιο που καλύπτουν τον εσωτερικό χώρο,την κόγχη του Αγίου Βήματος,την πρόθεση,τα παραπόρτια,την Ωραία Πύλη και το τέμπλο.Άγνωστος ο αρχικός αγιογράφος που πρέπει να δούλεψε γι’αυτές ανάμεσα στα 1870 και στα 1887,όπως μαρτυρούν οι ελάχιστες ημερομηνίες που μένουν και δεν σκεπάστηκαν από τον χρωστήρα που τις
΄΄αναπαλαίωσε΄΄ στα 1954.Ανάμεσα στις εικόνες δεσπόζει η εικόνα του Ευαγγελιστή Λουκά χρονολογίας 1868. Στα τέλη του 19ου αιώνα ο ναός ήταν παρεκκλήσι του ιερού ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.Στις 23/12/1975 έγινε ξεχωριστή ενορία,αυτονομήθηκε δηλαδή ως ναός. Ο Ναός του Αγίου Λουκά του Ευαγγελιστού έχει ιστορικό ενδιαφέρον στις μνήμες των κατοίκων της Λαμίας λόγω της σύνδεσής του με σημαντικά γεγονότα.Η ημερομηνία της γιορτής του Αγίου Λουκά,που η εκκλησία μας τιμά στις 18 Οκτωβρίου,συνέπεσε με την απελευθέρωση της πόλης το 1944 από τα Στρατεύματα Κατοχής.Έτσι ο Άγιος ανακηρύχθηκε Πολιούχος της Λαμίας και γιορτάζεται με λαμπρότητα. Η θέση του Ναού πάνω στον καταπράσινο λόφο της Λαμίας με το πανέμορφο δασύλλιο μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ειδυλλιακή.Οι επισκέπτες,πέρα από τον ευχάριστο περίπατο,μπορούν να γευτούν φαγήτο,καφέ ή ποτό στο τουριστικό Δημοτικό περίπτερο απολαμβάνοντας τη θέα της Οίτης,της Κοιλάδας του Σπερχειού και του Μαλιακού Κόλπου.Επίσης ο χώρος είναι ιδανικός για τη διοργάνωση εκδηλώσεων καθώς και για γάμους και βαφτίσεις.
Ξεχωριστή μέρα η 18η Οκτωβρίου,ημερομηνία της γιορτής του Αγίου Λουκά,που ξεκινά με δοξολογία και ακολουθεί περιφορά της εικόνας του Ευαγγελιστή στους δρόμους της πόλης και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο πεσόντων στρατιωτικών.Πολιτική,στρατιωτική και θρησκευτική ηγεσία του τόπου καθώς και πλήθος κόσμου τιμούν κάθε χρόνο τον Άγιο με ιδιαίτερη ευλάβεια και λαμπρότητα. Ο Ιερός Ναός του Αγίου Λουκά αποτελεί κόσμημα για την πόλη της Λαμίας και έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ Του Παναγιώτη Μαρκόπουλου
Στο ανατολικό σημείο της Λαμίας και στην περιοχή η οποία ονομαζόταν <<τσαρουχοκαμπος >>, βρίσκεται ο προσφυγικός συνοικισμός την Νέας Μαγνησίας που άρχισε να ιδρύεται το 1929. εκεί βρίσκεται ο Ιερός Ναός του αγίου Κων/νου και Ελένης, οποίος είναι ενοριακός και για τον οποίο έχουν γραφεί τα εξής λιτά λόγια: ξυλοκατασκευη με μανταλιδια και σομφά (τσατμας), ήταν η πρώτη πέτρινη εκκλησία των προσφύγων ( ο παλιός ναός ) και ύστερα κτίστηκε η σημερινή. Ακόμη υπάρχει ερανική επιτροπή ανεγέρσεως νέου Ιερού Ενοριακού Ναού. Επίσης, ο παλιός ναός εγκαινιάστηκε από τον Μητροπολίτη Φθιώτιδας Μακαριστό Δαμασκηνό Παπαχρξστου στης 10 Ιουνίου 1960.
Μπορεί να υποθει ότι ο παλιός ναός άρχισε να κτίζεται μεταξύ 1929 έως 1936 όπου μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα πιθανόν να ολοκληρωθηκε.με αποκληστικικο σκοπό τη διαφύλαξη της εκκλησιαστικής μας κληρονομιάς καθώς και την ανάδειξη της ιστορίας μιας συνοικίας που φέρει την ονομασία μιας λισμονιτης πατρίδας της Μικρας Ασίας από την οποία ο Μικρασιατικός ελληνισμός ξεριζώθηκε πριν από 91 χρόνια, γεγονός που αποτέλεσε ένα από τα συγκλονιστικότερα κεφάλαια της ιστορίας μας,θα προσπαθήσω μαζί με τους συνεργάτες μου να ακουμπήσω με πόνο και αγάπη στις καρδιές των πονεμένων ανθρώπων της πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς των μικρασιατικών, καθώς και των ντόπιων που μπουλιαστηκαν μαζί τους στα τόσα χρόνια της εδώ παρουσίας τους. Αποδίδοντας φόρο τιμής σε όλους αυτούς και αναλαμβάνοντας ο καθένας από εμάς την ευθύνη που του αναλογεί τουλάχιστον σε μένα που ως τακτικός εφημέριος του ιερού ναού επί 34 σύναπτα έτη υπηρετώ ανελλιπώς την ενορία μου, θα καταγράψουμε όλη την ιστορία του ναού, του παλαιού και του νεοαναγειρόμενου, ούτος ώστε να διαφυλαχτούν τα ιστορικά αρχεία που υπάρχουν, για να μαθαίνουμε οι νέοι και να γίνου συνεχιστές του έργου του ναού μας. Γιατί, κανένας δεν έχει το δικαίωμα να θάψει την ιστορία. Ο πρωτοπρεσβύτερος Χρήστος Β. Καραγιαννης γεννήθηκε στη Μαντασια Δομοκού το 1952,είναι τελειόφοιτος της επταταξειου ιερατικής σχολής Λαμίας και τριετής φοιτητής του ποιμαντικού τμήματος της θεολογικής σχολής Αθηνών και σύγχρονος της καλλιτεχνικής ζωγραφικής και αγιογραφίας A.B.C. Το 1975 στης 10 Φεβρουαρίου χειροτονήθηκε διάκονος στης Λιβανατες Φθιώτιδας, στον Ιερό Ναό αγίου Χαραλάμπους και στης 28 Μαρτίου του ίδιου έτους πρεσβύτερος στη Μελιταία Δομοκού από τον Μητροπολίτη κκ. Δαμασκηνού. Το 1980 στις 10 Μαρτίου μετακινείται με βοηθό τον μακαριστό π. Νικόλαο Καρελη στην ενορία της Νέας Μαγνησίας Λαμίας. Στης 7 Απριλίου αναλαμβάνει τα καθήκοντα του ως τακτικός εφημέριος και πρόεδρος του
ενοριακού συμβουλίου και αυτή η ημερομηνία θεωρείται σημαντική γιατί έγιναν τα θυρανοιξια του νέου μας ναού. Στην πορια της εφημερίας του συντήρησαν τον παλιό ναό που κτίστηκε το 1930 (250 τμ έκταση) ενώ το 2003 συστάθηκαν μετά από απόφαση του ενοριακού συμβουλίου δυο ερανικές επιτροπές ανεγέρσεως του νέου ναού. Στης 13-6-2007 μετά από 4 χρόνια κόπου και μόχθου, εκδόθηκε η αδια ανεγέρσεως του νέου ναού μας. Με την ευλογία του σεβασμιότατου Μητροπολίτου μας κκ. Νικόλαου στης 31 Οκτωβρίου 2007 τίθεται ο θεμέλιος λίθος.
Έξι μήνες αργότερα στις 7 Απριλίου του 2008 παραμονή των χαιρετισμών της 4ης εβδομάδας ψέλνεται για πρώτη φορά ο ακάθιστος ύμνος. Θεέ μου τι χαρά! Ένας ναός 990-1000 τμ με βοηθητικούς χώρους 70 τμ και έναν ενοριακό με 100 τμ, με το υψηλότερο καμπαναριό 28 μέτρων και ένα σταυρό φωτιζόμενο 1,90 μέτρα δεσπόζουν στο κέντρο της συνοικίας μας ως φάρος της ορθοδοξίας μας.
Την ιστορία των κατοίκων της Νέας Μαγνησίας, του πρώτου παλαιού ναού του εκάστου μητροπολίτου και εν συνεχεία των ιερέων, των ιεροψαλτών, νεωκόρων, επιτρόπων ερανικής επιτροπής και δωρητών θα μου επιτρέψει η αγάπη σας να παρουσιάσω γραπτά ως ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης για την πολύτιμη προσφορά τους, ενώ ταυτοχρονος η αναφορά στους νεότερους αποτελεί φόρο τιμής για τα όσα προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν μέχρι σήμερα για το καλό του ναού μας και την ανάδειξη της συνοικίας μας. Σχετικά με την αδια ανεγέρσεως ιερού ναού αγίου Κων/νου και Ελένης χωριγουμεν την ως άνω αδιαν, την αρχιτεκτονική μελέτη συνέταξαν ο αρχιμηχανικός Λάμπρος Συλεουνης. Την στατική μελέτη συνέταξε ο πολιτικός μηχανικός Γεώργιος Σαπιριδης. Την επίβλεψη εγκαταστάσεων υδρεύσεως, αποχετεύσεως, ηλεκτρικών, θερμάνσεως, ενεργητικής πυροπροστασίας αναλαμβάνει ο μηχανικός Σιμος Σιμος καθώς και την γενική επίβλεψη του έργου και του φέροντος οργανισμού αναλαμβάνουν ο Γεώργιος Σαπιριδης και ο Λάμπρος Συλεουνης.
Ήταν
αγιογραφημένος
από
τον
Δημήτριο
Νικοπουλο
(1985).
Πιο
συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τα αρχιτεκτονικά σχέδια και την κατασκευή του παλιού ναού είναι τα ακόλουθα: πρωτομάστορες της πέτρινης εκκλησίας ήταν ο Γρήγορης Χάυλας, Σταμπουλης, Παντελής, Χατζηπασχαλης
και
πολλοί άλλοι μικρασιάτικες κάτοικοι του συνοικισμού. Επιπλέον για την σημερινή εκκλησία τα στοιχεία είναι περισσότερα όπως πχ. Ευεργέτες της ήταν ο Ιωάννης Αρναουτελης, η οικογένεια Αλεξάνδρου Μαδουρα η οποία βοήθησε την κατασκευή του καμπαναριού. Ο πρώτος ευεργέτης βοήθησε ιδιαίτερα
στην
κατασκευή
ενοριακής
αίθουσας.
Τα
υλικά
που
χρησιμοποιήθηκαν για την κτίση του νέου ναού ήταν NEXANS Ελλάς καλώδια και αρχιτεκτων μηχ. Ήταν ο Λάμπρος Συλεουνης με βοηθούς τον μηχανικό Βασίλη Καραγιαννη
και Μπλουκα
Σταύρο. Τα
πιο πολλά
τσιμέντα
αποτελούσαν φροντίδα του Χρίστου Μπλουκα και των ανιψιών του. Σχετικά με τον ρυθμό της εκκλησίας αυτός ήταν βασιλική με τρούλο, όπως και πολλές άλλες ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες. Τέλος η μορφολογία της εκκλησίας είναι ημικληνης οικόπεδο 5 στρεμμάτων.
Ιερά λείψανα: αγίου μεγαλομαρτυρος Χαραλάμπους. (μάλιστα μετά από πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει το 1992 ήταν τα μόνα αντικείμενα που διασώθηκαν καθώς βρίσκονταν πάνω στην Αγία Τράπεζα.) Υπάρχουν περίπου 450 οικογένειες (2000 άνθρωποι που είναι ενορίτες αυτής της εκκλησίας). Υπάρχει επιπλέον το παρεκκλήσιο αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης (κτίσμα του 1993). Οι ζημιές που υπέστη από σεισμούς ήταν μερικές καθώς και φουρνέλα. Δεν υπέστη ζημιές σε κανέναν από τους πολέμους μου συνέβησαν ενώ το 1992 κάηκε μεγάλο μέρος της από εμπρησμό. Μετά ο παλιός ναός δέχτηκε μια απλή συντήρηση με το πέρασμα του χρόνου αλλά δεν έγινε κάτι καταστροφικό για να τροποποιηθεί.
Αυτό το συγκεκριμένο όνομα του ναού το εφερα οι μικρασιατες πρόσφυγες από τη Μ.Α όπως συνέβη και για την ονομασία της περιοχής. Επίσης υπάρχει γύρω από την εκκλησία ο περιβάλλοντας χώρος που αποτελείται από ένα μεγάλο και πολύ όμορφο κήπο. Σε αυτόν είναι φυτεμένα ποικίλα δέντρα και διάφορα είδη φυτών. Από την επάνω μεριά, υπάρχει ένας μεγάλος εξωτερικός χώρος όπου γίνονται εκδηλώσεις και στο γκαζόν υπάρχει ένα λογάκι από χώμα που έχει το σταυρό του Χριστού. Έξω από τους χώρους αυτούς της εκκλησίας υπάρχουν διάφορα σπίτια όπου διαμένουν οι κάτοικοι της περιοχής.
Ενοριακές πανηγύρεις και εκδηλώσεις: 21 Μαΐου (αγίου Κων/νου και Ελένης), Κυριακή προ του σταυρού (μνήμη μικρασιατων αγίων-διοργανώνονται και εκδηλώσεις διάφορες με τίτλο <τα ιονικά>), στης 10 Φεβρουαρίου( Αγίου Χαραλάμπους) Υπάρχει το Ενοριακό Φιλόπτωχο Ταμείο που βοηθού της άπορες οικογένειες με διάφορα υλικά αγαθά. Επίσης λειτουργεί και κατηχητικό και ενοριακή σύναξη. Επιπλέον υπάρχει και το πνευματικό κέντρο που διαθέτει βιβλιοθήκη, γραφείο και άλλους διαθέσιμους χώρους. Τέλος υπάρχει η μακέτα του νέου ιερού ναού 1000τμ που τον κάνει να είναι ο μεγαλύτερος ναός της Φθιώτιδας.
Βιβλιογραφία: το βιβλίο :Ποιμαντική φυσιογνωμία των ενοριών της Λαμίας Και από τον πατήρ Χρήστο Β. Καραγιαννη.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Στη συνοικία της Νέας Άμπλιανης κοντά στο ορφανοτροφείο Αρρένων υπήρχε ο Άγιος Γεώργιος ο Ελασσωνίτης ο οποίος είχε κτισθεί στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Κωνσταντίνο Ελασσώνα, ως δωρεά με παρακείμενο νοσοκομείο. Το νοσοκομείο ήταν αρχικά στρατιωτικό. Αργότερα το νοσοκομείο έγινε εκκλησιαστική σχολή και στο μικρό εκκλησάκι εκπαιδεύονταν οι μέλλοντες κληρικοί. Κατά το 1940 στεγάστηκαν στο νοσοκομείο πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, οι οποίοι λειτουργούνταν στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. Ο ναός εκείνος κατεδαφίσθηκε το 1998 και τώρα χτίζεται άλλος σύγχρονος, του οποίου οι εργασίες προχωρούν με γοργούς ρυθμούς. Όπως στην Αγία Σοφία, έτσι και στον Άγιο Γεώργιο οι ακολουθίες τελούνται στο υπόγειο τμήμα του ναού. Ο καινούριος ναός δεν έχει υποστεί κάποιες ζημιές, ούτε ο παλιός ενώ κανένας τους δεν έχει καεί ποτέ. Ο συγκεκριμένος ναός είναι ρυθμού Βασιλικής Τρίκλιτης δηλαδή με τρία κλίτη και σταυροειδούς χαρακτήρα με τρούλο. Η ενορία ονομάζεται Άγιος Γεώργιος ή Συνοικία Κύπρου-Λαμίας και περικλείεται από τις οδούς Σμύρνης-Αθηνών-Βαρδουσίων και Τανάγρας. Ο Άγιος Γεώργιος γιορτάζει δύο φορές το χρόνο. Στις 23 Aπριλίου που είναι η γιορτή του Αγίου Γεωργίου και στις 3 Νοεμβρίου που είναι η γιορτή της ανακομιδής των ιερών λειψάνων του Αγίου Γεωργίου.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
ΘΕΣΗ: Γαλανέικα Λαμίας
ΕΝΟΡΙΑΚΟ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ: Το 2005 βοηθήθηκαν 100 οικογένειες με είδη (φάρμακα, τρόφιμα) ή χρηματικώς(συνολικής αξίας 10.274,27 ευρώ).
ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΣΥΝΑΞΗ: Δευτέρα 6:00 μ.μ. - 7:00 μ.μ (προηγείται Παράκληση στην Υπεραγία Θεοτόκο).
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Η προσπάθεια ανεγέρσεως ναού στην περιοχή άρχισε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και ολοκληρώθηκε το 1950.Η πρώτη θεία Λειτουργία τελέστηκε στις 2 Μαρτίου 1935,κατά την ημέρα στις εορτής του αγίου, ενώ ο ενοριακός ναός θεμελιώθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1972, ενώ ο παλαιός ναός κατεδαφίστηκε στις 27 Νοεμβρίου 1980.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: Ο ιερός ναός είναι ρυθμού βασιλικής, σταυροειδής, με τρούλο και κωδωνοστάσιο.
ΤΕΧΝΗ: Είναι αγιογραφημένος από τον Ευάγγελο Καραβασίλη και τον Σωτήριο Θεοδώρου(από 1983 και εξής).Έχει φιάλη στον περίβολο του ναού η οποία εγκαινιάστηκε στις 18 Ιανουαρίου 2006.
ΕΝΟΡΙΑΚΕΣ ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ: 18 Ιανουαρίου (Αγ. Αθανασίου), 2 Μα'ί'ου(ανακομιδή λειψάνων Αγίου Αθανασίου 14 (ανάμνηση Εγκαινίων ι. Παρεκκλησίου Αγίου Ελευθερίου) 15 Δεκεμβρίου (Αγίου Ελευθερίου-ενοριακό Παρεκκλήσιο)
Τον Ιανουάριο του 1972το Εκκλησιαστικό Συμβούλια ανέθεσε στον αρχιτέκτονα μηχανικό κ. Ανδρέα Γερόλυμπο τη μελέτη για την ανέγερση ναού με αυτόν των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Περιστερίου, ρυθμού με τρούλο. Το 1983 ξεκινά η Αγιογράφηση του ναού, από τον Λαρισαίο κ. Ευάγγελο Καραβασίλη. Όλες οι αγιογραφίες είναι Βυζαντινής Τεχνοτροπίας, με πρωτότυπα θέματα. Από αυτά ξεχωρίζουν: η κοίμηση της Παναγιάς, η
κοίμηση του αγίου Αθανασίου και ο Ηρώδης. Και ο πιστός λαός ανταποκρίνεται προσφέροντας δωρεές για την τελειοποίηση των αγιογραφιών. Αλλά η σημαντικότερη ημέρα για την ιστορία του ναού είναι η τέλεση των εγκαινίων του, που έγιναν την 8η Απριλίου 1984 από τον Μακάριστο Μητροπολίτη Δαμασκηνό.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η παράδοση για το χτίσιμο του εξωκλησιού του Αγίου Αθανασίου στον Τρίλοφο Ημαθίας. Ένας γέροντας από το χωρίο έβλεπε επανειλημμένα στον ύπνο του έναν άνθρωπο με άσπρα γένια που του έλεγε: <<Θέλω να μου χτίσεις το σπίτι μου>>. Όταν τον ρωτούσε ποιός είναι, εκείνος του απαντούσε: <<Είμαι ο Άγιος-Θανάσης και θέλω να μου χτίσεις το σπίτι μου εκεί που ήταν και στα παλιά τα χρόνια>>. Έτσι στην αρχή ο γέροντας ντρεπόταν να πει στον παπά για το όνειρο του. Επειδή όμως αυτό επαναλαμβανόταν κάθε βράδυ αποφάσισε να ενημερώσει. Έτσι την επόμενη Κυριακή, μετά την Λειτουργία ο παπάς ανακοίνωσε στους χωριανούς τη θέληση του Αγίου Αθανασίου.
Έτσι και οι χωριανοί άρχισαν να σκάβουν και σε λίγη ώρα βρήκαν τα θεμέλια ναού, το ιερό και το μέρος όπου ήταν η πόρτα. Αφού καθάρισαν όλο τον τόπο, οι άνδρες ξεκίνησαν να χτίζουν και οι γυναίκες να βοηθούν, κουβαλώντας πέτρες. Έτσι ο Άγιος Αθανάσιος απέκτησε ξανά το σπίτι του, την εκκλησία του, στον Τρίλοφο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος. Πηγές αγιασμού και πολιτισμού.
Ιερός Ναός Αγίας Σοφίας
Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά της πόλης της Λαμίας και συγκεκριμένα στην οδό Κάλβου και Αθηνάς κοντά στον όμορφο λόφο του Αγίου Λουκά με την ομώνυμη εκκλησία. Έως και το 1990 δεν υπήρχε ενορία. Εκείνη τη χρονιά κάποιοι κάτοικοι της περιοχής μαζεύοντας υπογραφές (περίπου 350) υπέβαλλαν υπόμνημα στον τότε Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Δαμασκηνό ώστε να ιδρύσουν ιερό ναό την ενορία της Αγίας Σοφίας. Στην ενορία αυτή ανήκουν κάτοικοι της περιφερειακής κυρίως οδού Τυμφρηστού, Μακροπούλου, Υψηλάντου απ το σημείο του Δημοτικού Θεάτρου και πάνω. Καλύπτει λοιπόν μια μεγάλη περιοχή δίνοντας τη δυνατότητα στους ενορίτες να τελούν σ αυτήν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Υπολογίζονται περίπου σε χίλιες οικογένειες οι ενορίτες, δηλαδή 4000 άνθρωποι, οι οποίοι αρχικά ήταν διασκορπισμένοι άλλοι στον ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου και άλλοι στην Παναγία Δέσποινα. Στη συνέχεια όμως μετά την ίδρυση της ενορίας, οι ενότητες αυτές υπάγονται στην Αγία Σοφία.
Εργασία Βασιλικής Αρκουμάνη Α4
1
Αρχικά οι κάτοικοι αυτοί ξεκίνησαν φτιάχνοντας ένα μικρό εκκλησάκι (με διαστάσεις 3.6χ7 τμ) και η πρώτη θεία Λειτουργία τελέστηκε στις 13 Μαρτίου 1994. Στη συνέχεια επειδή όλο και περισσότεροι ενορίτες εκκλησιάζονταν στο Ναό της Αγίας Σοφίας, δημιούργησαν μεγαλύτερο χώρο ώστε να υπάρχει περισσότερη άνεση για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1997 θεμελιώθηκε ο ενοριακός Ναός. Τα έργα για την ανέγερση του νέου Ναού ξεκίνησαν στις 13 Μαρτίου 1998. Μέχρι την αποπεράτωση του Ιερού Ναού τα Ιερά Μυστήρια και οι Ακολουθίες τελούνται στο υπόγειο τμήμα του Ναού, το οποίο ολοκληρώθηκε στις 2 Αυγούστου 1998. Εν συνεχεία, με την συνδρομή κάποιων δωρητών, σημαντικότερη απ τους οποίους είναι η μεγάλη ευεργέτιδα Παναγιώτα Σουγιά η οποία δώρισε περίπου 25 εκατομμύρια δραχμές, αποπερατώθηκε ο άνω Ναός στις 15 Νοεμβρίου 2005. Έτσι στις 16 Σεπτεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκαν τα Θυρανοίξια του κυρίως Ναού απ τον Ιεράρχη Κύριο Νικόλαο με την παρουσία μεγάλου αριθμού κατοίκων της περιοχής. Τέλος στις 17 Σεπτεμβρίου έχουμε την πρώτη θεία Αρχιερατική Λειτουργία στον κυρίως Ναό, ο οποίος αυτή την περίοδο βρίσκεται σε διαδικασίες κεράμωσης.
Εργασία Βασιλικής Αρκουμάνη Α4
2
Επιπλέον, ο ιερός Ναός Αγίας Σοφίας έχει ρυθμό βυζαντινό μετά τρούλου ή αλλιώς «εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο». Κύριο χαρακτηριστικό του ρυθμού αυτού είναι ο σχηματισμός σταυρού εσωτερικά και εξωτερικά στο σχεδόν τετράγωνο κτίσμα, με τους πέντε τρούλους. Η δημιουργία κογχών στη βόρεια και νότια πλευρά αυξάνουν τον εσωτερικό χώρο αλλά παράλληλα χαρίζουν ομορφιά και χάρη. Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας διαθέτει ένα μεγάλο προαύλιο χώρο, πλακόστρωτο και περιφραγμένο. Δίπλα σ αυτήν την περίφραξη έχουν φυτευτεί και πολύχρωμα λουλούδια που δίνουν μια ξεχωριστή ομορφιά. Στη μια πλευρά μάλιστα που βλέπει προς την οδό Κάλβου υπάρχουν δένδρα που χαρίζουν τη σκιά τους στους πιστούς που στέκονται κάτω απ αυτά. Επίσης
Εργασία Βασιλικής Αρκουμάνη Α4
3
στο χώρο υπάρχουν διάσπαρτα ξύλινα παγκάκια που διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Εκείνο που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η καθαριότητα του εσωτερικού και του εξωτερικού χώρου για την οποία φροντίζουν μάλιστα οι ίδιοι ενορίτες με προσωπική εργασία.
Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας πραγματοποιεί σημαντικές δραστηριότητες για τους ενορίτες της και όχι μόνο. Συγκεκριμένα διαθέτει φιλόπτωχο ταμείο, απ το οποίο βοηθήθηκαν 22 οικογένειες με φαρμακευτικά είδη, τρόφιμα αλλά και με χρήματα (συνολικής αξίας 5.397,73 Ευρώ). Επίσης με απόφαση του Σεβασμιότατου, συγκεντρώνονται σε χώρο της ενορίας ρούχα και υποδήματα, διαλέγονται και κατόπιν χορηγούνται σε όποιον έχει ανάγκη και το ζητήσει. Με αυτόν τον τρόπο στηρίζονται υλικά και ηθικά, ανακουφίζονται άνθρωποι που δεν έχουν ούτε τα στοιχειώδη αγαθά για να επιβιώσουν. Τέλος ο ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας πραγματοποιεί ενοριακές πανηγύρεις στις 17 Σεπτεμβρίου (Αγίας Σοφίας, Πίστης, Ελπίδας και Αγάπης) καθώς και την Ιερά Παράκληση στην Υπεραγία Θεοτόκο αλλά και Ιερά Αγρυπνία Παρασκευής μέσα στα πλαίσια προγράμματος της Ιεράς Μητροπόλεως.
Εργασία Βασιλικής Αρκουμάνη Α4
4
Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας Λαμίας
Του μαθητή Ίγκλι Νούσι Ο Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας Λαμίας, μας παρέχει πλουσιότατη και συγκινητικότατη ιστορία όσον αφορά την ανέγερση και την σημερινή εικόνα που μας παρέχει. Αρχικά στην συνοικία του στρατοπέδου Τσαλτάκη δεν υπήρχε Ιερός Ναός για τις θρησκευτικές ανάγκες των ορθοδόξων χριστιανών, αλλά ένα ιερό παρεκκλήσιο, που βρισκόταν στο κέντρο του στρατοπέδου, αφιερωμένο στην Αγία και Μεγαλομάρτυρα Βαρβάρα (που σώζεται μέχρι και σήμερα).Με την πάροδο του χρόνου αυξήθηκε ο πληθυσμός της συνοικίας και αναζητήθηκε τρόπος επίλυσης των θρησκευτικών αναγκών των πιστών. Μια ομάδα ζηλωτών, τολμηρών και δυναμικών χριστιανών της συνοικίας, με πρωταγωνιστές τους Σωτήρη Στεφανή και Ιωάννη Κατσαγιάννη επιλήφθηκε εύρεση λύσεως της όλης καταστάσεως. Με παρέμβαση στους υπευθύνους του στρατοπέδου Τσαλτάκη επετεύχθητε η χορήγηση οικόπεδου στο νοτιοδυτικό τμήμα του στρατοπέδου για ανέγερση Ιερού Ναού. Τα μέλη της επιτροπής, με την συμπαράσταση και συμμετοχή του λαού πήραν την απόφαση για ανέγερση του Ιερού Ναού επ΄ονόματι της Αγίας Βαρβάρας. Εκδόθηκε από τους μηχανικούς το σχέδιο της εκκλησίας και το έτος 1980 άρχισε η ανέγερση του Ναού, με τις ευλογίες του αείμνηστου Μητροπολίτου κκ. Δαμασκηνού. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ολοκληρώθηκε ο Ιερός Ναός.
1
Ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός τέλεσε τα εγκαίνια του Ιερού Ναού στις 4 Νοεμβρίου του 1984. Στις 11 Νοεμβρίου του ιδίου έτους εγκαταστάθηκε στη συνοικία αυτή ως εφημέριος ο πατήρ Ιωάννης Αυγέρης και λειτούργησε για τρία ολόκληρα έτη στον Ιερό εκείνο Ναό, ως παρεκκλήσιο της μεγάλης ενορίας του Αγίου Δημητρίου Λαμίας, μαζί με τον π. Δημήτριο Τσιαχρή. Το 1987 με κανονικές και νόμιμες διαδικασίες η συνοικία έγινε ενορία. Η αύξηση των πιστών ήταν σε τέτοιο σημείο, ώστε πρώτον, να αδυνατεί ο καινούριος Ναός να καλύψει τις θρησκευτικές ανάγκες των πιστών και ,δεύτερον, να μην πληρεί όρους ασφαλείας και αστικότατα του κτηρίου. Έτσι έγινε σύγκληση της εκκλησιαστικής επιτροπής, για συζήτηση και λήψη απόφασης για ανέγερση ενός καινούριου μεγαλόπρεπου Ιερού Ναού. Ομόφωνα η εκκλησιαστική επιτροπή πήρε απόφαση για ανέγερση ενός καινούριου Ιερού Ναού με τις ευλογίες του μακαριστού Σεβασμιότατου Δαμασκηνού. Η ληφθείσα απόφαση έγινε γνωστή στο λαό της ενορίας με καθολική αποδοχή. Δόθηκε η άδεια ανέγερσης και το ανάλογο σχέδιο του ιερού ναού από τον Αντρέα Ζορμπά, ο οποίος προσέφερε τα πάντα δωρεάν. Έτσι λοιπόν στις 23 Μαΐου του 1993, τέθηκε ο θεμέλιος λίθος από τον Σεβασμιότατο κύριο Δαμασκηνό. Σε έξι μήνες έγινε πρώτος όροφος και το υπόγειο. Κατά το εξάμηνο των εργασιών ανεγέρσεως του ιερού ναού, λειτουργούσαν σε μια παράγκα από σιδερένιο σκελετό περικλειόμενο από
2
φύλλα
<<κόντρα
πλακέ>>
και
από
φύλλα
τσίγκου
στην
ο ρο φ ή .
Οι εργασίες συνεχιστήκαν για την ολοκλήρωση του ναού από τον εργολάβο Αλέξανδρο Παπαχρήστου. Οι εκκλησιαστικοί επίτροποι και οι αναπληρωτές επίτροποι, το προσωπικό του ιερού ναού, η πρεσβύτερα, η νεωκόρα, οι ιεροψάλτες, εθελοντές και εθελόντριες, καθώς και άλλοι ανώνυμοι και επώνυμοι συνεργάτες και συνεργάτιδες, έδωσαν τον εαυτό τους στην προσπάθεια εύρεσης πόρων για την συνέχιση των εργασιών του ναού. Μετά την εκχωμάτωση ια την θεμελίωση, η οποία έγινε δωρεάν από την εταιρία Κάλτσα, συγκροτήθηκε ερανική επιτροπή η οποία διεξήγε εράνους σε αρκετά μέρη της Ελλάδος. Επιπλέον ιδρύθηκε εκπολιτιστικός σύλλογος με πρόεδρο την πρεσβύτερα κ. Ελευθερία Ιωάν. Αυγέρη και μέλη αρκετούς ενορίτες. Η πρόοδος των εργασιών συνεχίστηκε με τον ερχομό ενός νέου Μητροπολίτου του κκ. Νικόλαου στην Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος κατά το έτος 1996. οι ευλογίες του συντελέσαν ηθικά και υλικά στη συνέχιση των εργασιών. Η ανέγερση και ολοκλήρωση του ναού έγινε σε χρονικό διάστημα έξι ετών. Η αρχιτεκτονική του ναού, προκαλεί τον θαυμαστό και την έκπληξη των ανθρώπων, λόγο του σχεδίου που εμπνεύστηκε ο έμπειρος πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Ζορμπάς. Ο ρυθμός της υπέροχης εκκλησίας αυτής είναι τρίπτυχος σταυροειδής μετά τρούλου, έχει δυο κωδωνοστάσια και περιστύλια.
3
Επιπλέον ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η Αγία Τράπεζα κατασκευασμένη από σκαλιστό μάρμαρο
, καθυπόταξη του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη. Η μεγάλη και επιβλητική σκάλα στη δυτική πλευρά του ναού,
4
που εισάγει τους πιστούς στον κυρίως ναό δίνει μια ξεχωριστή οντότητα στο ναό. Κατόπιν έγινε η επίστρωση του δαπέδου και του Αγίου Βήματος από ειδικούς τεχνίτες μαρμάρων. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, ήρθε η μεγάλη ημέρα των θυρανοιξίων του ιερού ναού, που έλαβε χώρα την Κυριακή 27 Ιουνίου του 1999 από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κκ. Νικόλαο, πλαισιούμενο από πολλούς ιερείς και πλήθος πιστού λαού [ υπάρχουν περίπου 600 οικογένειες (1500 άνθρωποι)] .
5
Τα εγκαίνια του ιερού ναού, έλαβαν χώρα την Κυριακή 9 Ιανουαρίου του 2000 από τον σεβασμιότατο Μητροπολίτη θέτοντας στο βυθό της Άγιας Τράπεζας τεμάχια λειψάνων Αγίων , του Αγίου Νικόλαου του Πλανά που καταγόταν από την Τήνο και του οποίου παρεκκλήσιο κατασκευάστηκε στο υπόγειο του ιεροί ναού
, του Αγίου Ανδρέου επισκόπου Κρήτης και των Αγίων Πατέρων Χοτζεβιτών. Εισερχόμενος κανείς στον ναό, βλέπει το επιβλητικό τέμπλο από μάρμαρο μεγίστου καλλιτεχνικού μεγαλείου , φιλοτεχνούμενο από ειδικούς μαρμαρογλύπτες, τους αδελφούς Φιλιππότη,
6
, τις θαυμάσιες βυζαντινές εικόνες του τέμπλου από τον αγιογράφο Νικόλαο Ρίζο, καθώς και από όλες τις αγιογραφίες που έγιναν.
Η αγιογράφηση τελείωσε το 2010. Τα δυο αξιόλογα και θαυμάσια προσκυνητάρια από μάρμαρο. Το ένα της Αγίας Βαρβάρας είναι δωρεά του Μητροπολίτη και το άλλο είναι δωρεά των πιστών.
7
Στο υπόγειο υπάρχει το παρεκκλήσιο του Αγίου Νικόλαου του Πλανά στο οποίο γίνεται το κατηχητικό σχολείο και διάφορες λειτουργίες. Επιπλέον στο υπόγειο υπάρχει ένα μικρό λαογραφικό μουσείο με διάφορα αντικείμενα και ρούχα από παλαιοτέρα χρόνια. Τέλος στο υπόγειο υπάρχει το ενοριακό κέντρο όπου γίνονται διάφορες γιορτές
Η ενορία της Αγίας Βαρβάρας ξεκινά από το παλαιό γυμναστήριο, μετά συνεχίζει στην οδό Θερμοπυλών, Κωνσταντινουπόλεως, Στουρνάρας, Αγίας Βαρβάρας και Παπαφλέσσα. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι μικρότεροι οδοί.
8
Η Αγία Βαρβάρα έχει ένα μεγάλο προαύλιο γεμάτο από δέντρα και λουλούδια όπου μπορείς να χαλαρώσεις και να μυρίσεις της μυρωδιές των λουλουδιών.
Πολλοί άνθρωποι προτιμούν να παντρεύονται στην Αγία Βαρβάρα και περίπου κάθε Κυριακή την άνοιξη και το καλοκαίρι γίνονται πάντα γάμοι. Βέβαια και τον χειμώνα γίνονται αλλά όχι τόσο πολύ. Επιπλέον γίνονται βαφτίσεις και κηδείες και γενικά ότι λειτουργίες γίνονται σε μια εκκλησία. Η Αγία Βάρβαρα είναι μια καταπληκτική εκκλησία και θα πρότεινα να πάνε και να την επισκεφτούν πολλοί άνθρωποι.
Φωτογραφίες από την εκκλησία.
Βιβλιογραφία : πατήρ Ιωάννης Αυγέρης και οι εκκλησιαστικοί επίτροποι
9
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Tης μαθήτριας Α’4 ΣΟΦΙΑΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
Ο σημερινός ναός ανεγέρθηκε στη θέση του παλαιού ναού που κτίσθηκε επί οικοπέδου που δωρήθηκε από τον Αλ. Βουλγαράκη το 1928. Στην περιοχή υπήρχε μικρό και ταπεινό εκκλησάκι του οποίου η ύπαρξη μαρτυρείται ήδη από το 1838. Τα εγκαίνια του παλαιού ναού τέλεσε το 1931 ο τότε Μητροπολίτης Φθιώτιδας Ιάκωβος. Ο παλαιός ναός ήταν 200 τ.μ. περίπου χωρίς ιδιαίτερο διάκοσμο και ήταν αφιερωμένος στον Αγ. Γεώργιο. Η τοιχοποιία του σημερινού ιερού Ναού δημοπρατήθηκε από το εκκλησιαστικό συμβούλιο το 1948 και ολοκληρώθηκε το 1957, ενώ το 1961 κατασκευάστηκαν ο τρούλος και η στέγη. Στις 2-2-1936 επί βασιλείας Γεωργίου του Β’ τέθηκε ο θεμέλιος λίθος για το νέο ναό. Για μικρό χρονικό διάστημα (1980 – 1982) ήταν άτυπα Μητροπολιτικός ναός, λόγω των εργασιών που γίνονταν στο ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ενοριακός ναός έγινε το Σεπτέμβριο του 1929. Αρχιτέκτονας όλου του κτιρίου είναι ο Αθανάσιος Δεμίρης από τη Λέσβο. Η αρχιτεκτονική του είναι ρυθμού τρίκλιτης σταυροειδούς βασιλικής με τρούλο. Ο ναός κατατάσσεται στον «ημισύνθετο τετρακιόνιο» τύπο ο οποίος στην περίπτωση αυτή συγχωνεύεται με τον τρίκογχο τύπο ναού. Οι πλάγιες κεραίες του σταυρού καταλήγουν σε δύο μεγάλες αψίδες (χορούς) στο βόρειο και νότιο τοίχο του ναού στοιχείο ενδεικτικό της συγχώνευσης που συναντούμε σε πολλά από τα καθολικά των μονών του Αγίου Όρους. Ο Ναός έχει 4 κίονες για την στήριξη του τρούλου. Το τέμπλο στηρίζεται σε δύο ιδιαίτερους τετράγωνους πεσσούς. Με τον τρόπο αυτό το Ιερό Βήμα κατέχειμόνο μέρος της ανατολικής κεραίας του σταυρού και η απόσταση ανάμεσα στους δύο ανατολικούς κίονες του τρούλου και τους πεσσούς που στηρίζουν το τέμπλο, χρησιμεύει για την τοποθέτηση των κλιμάκων του Ιερού Βήματος και ως βόρεια και νότια είσοδος του σολέα. Στο ναό, οι τέσσερις κεραίες του σταυρού καλύπτονται εσωτερικά με θόλους και εξωτερικά με αμφικλινή στέγη που καταλήγει ανατολικά, βόρεια και νότια σε τριγωνικά αετώματα (καλκάνια) και τα τεταρτοσφαίρια με τα οποία αυτές καλύπτονται. Τα πλάγια κλίτη, όπου αυτά δεν τέμνονται από τις κεραίες του σταυρού, καλύπτονται εσωτερικά με σταυροθόλια και εξωτερικά με μονόρρικτη στέγη.
Έτσι, ο αρχιτέκτονας έχει πετύχει τα πλάγια αυτά κλίτη να μην είναι ξένα στοιχεία, αλλά να συντίθενται με το ενιαίο όλου του ναού. Η απόσταση των τεσσάρων κιόνων που στηρίζουν τον τρούλο από τους εξωτερικούς τοίχους του ναού είναι σχετικά μικρή μόλις 2,50 μ. ενώ η διάμετρος του τρούλου είναι εσωτερικά 8,0 μ. και εξωτερικά στη βάση του οκτάγωνου επί του οποίου εδράζεται είναι 9,60 μ. Τα ανοίγματα των τόξων που τον στηρίζουν είναι μεγάλα γεγονός που δίνει την εντύπωση ότι ο τρούλος αιωρείται πάνω από ολόκληρο το κεντρικό τμήμα του ναού. Η διεύρυνση του χώρου με τις δύο, από βορρά και νότο, προς το κέντρο του ναού στραμμένες αψίδες (χορούς) και ταυτόχρονα ο ήπιος κυκλικός περιορισμός του χώρου προς τα έξω δίνει στο εσωτερικό του ναού μία ενότητα ξεχωριστή. Στις μεγάλες επιφάνειες των εξωτερικών τοίχων υπάρχουν δύο σειρές αψιδωτών παραθύρων.
Ο αρχιτέκτονας Αθ. Δεμίρης τοποθετεί το καμπαναριό σε κεντρική θέση πάνω στον άξονα συμμετρίας και τα ανοίγματα των ημικυκλικών εξωτερικών τοίχων που βρίσκονται εκατέρωθεν, παράκεντρα, με σκοπό να διορθώσει την οπτική παραμόρφωση από το φως και να επιτύχει να φαίνονται κεντρικά. Χρησιμοποιεί τον ισόγειο χώρο του καμπαναριού για νάρθηκα. Οι κόγχες του διακονικού και της προθέσεως στο χώρο του υπογείου του ναού είναι εξ’ ολοκλήρου κτισμένες μαζί με την τοιχοποιία του ναού για λόγους στατικής επάρκειας του κτιρίου. Εσωτερικά οι τρις κόγχες του Ιερού Βήματος έχουν σχήμα ημικυκλίου ενώ εξωτερικά το ημικυκλικό αυτό σχήμα κλείνει με 5 πλευρές με μεγαλύτερη την ανατολική και τις εκατέρωθεν αυτής πλευρές ανά μία ίσες. Ο ναός έχει συνολικά 50 παράθυρα τα οποία στους περιμετρικούς τοίχους του, είναι κατανεμημένα συμμετρικά σε δύο επάλληλες σειρές και έχουν διαστάσεις 1,13 μ. Χ 2,30 μ. έκαστο. Από αυτά, τα παράθυρα του Διακονικού και της Προθέσεως είναι μικρότερα και έχουν διαστάσεις 0,67 μ. Χ 2,00 μ. Ο τρούλος έχει 8 παράθυρα διαστάσεων 1 μ. Χ 2 μ. και άλλα 8 με τις ίδιες διαστάσεις τυφλά εσωτερικά και κανονικά διαγεγραμμένα εξωτερικά. Στην πρόσοψη ακριβώς πάνω στον άξονα συμμετρίας, ο Αθ. Δεμίρης τοποθετεί ένα μεγάλο τρίλοβο παράθυρο με ψηλότερο τον μεσαίο λοβό. Το τρίλοβο αυτό παράθυρο εσωτερικά στηρίζεται σε 4 κίονες και τα ανάλογα τόξα κατασκευασμένα από οπτόπλινθους.
Η δυτική είσοδος του ναού έχει πλάτος 2,94 μ. ύψος 2,55 μ. και σταθερό τοξωτό ακτίνας 1,47 μ. Φέρει στα δύο άκρα της εξοχές χωρίς κιονόκρανα που έχουν τη μορφή κιόνων και επί των οποίων εδράζεται το τόξο της εισόδου επενδυμένο με πεντελικό μάρμαρο. Η βόρεια και νότια της κεντρικής εισόδου θύρες έχουν διαστάσεις 1,15 μ. Χ 3,77 μ. ενώ επί της βόρειας και νότιας πλευράς του ναού οι θύρες είναι μεγαλύτερες και έχουν διαστάσεις 1,96 μ. Χ 4,08 μ. Επιπλέον, υπάρχει προς διευκόλυνση των ιερέων θύρα στη νότια πλευρά του Ιερού Βήματος με διαστάσεις 1,25 μ. Χ 3,26 μ. Όλα τα ανοίγματα των θυρών είναι τοξωτά και υπάρχει σε όλα περιμετρικά περίτεχνη διακοσμητική κορνίζα από λευκό τσιμέντο. Όλα τα ανοίγματα των παραθύρων του τρούλου καθώς και αυτά της δεύτερης σειράς της περιμετρικής τοιχοποιίας καλύπτονται με λεπτές προκατασκευασμένες πλάκες από λευκό τσιμέντο οι οποίες φέρουν ανοίγματα σε διάφορα γεωμετρικά σχήματα. Ο ναός είναι αγιογραφημένος από τον αγιογράφο Ευάγγελο Καραβασίλη (1979 – 1985). Το 1972 κατασκευάστηκαν ο μαρμάρινος άμβωνας, ο σολέας και το δεσποτικό (έργα αδελφών Φιλιππότη). Το συνολικό μήκος του ναού ανέρχεται στα 25 μ. ενώ το πλάτος του είναι 10 μ. και το ύψος του 56 μ.
Σήμερα ο ιερός ναός του Αγ. Δημητρίου βρίσκεται στην οδό Παλαιολόγου 19 και η ενορία του αποτελείται από περίπου 1.700 οικογένειες (5.500 ανθρώπους). Εφημέριοι είναι ο πρεσβύτερος Αλέξανδρος Κουτσοράκης και πρωτοπρεσβύτερος ο Δημοσθένης Κουτρομάνος. Οι ενοριακές πανηγύρεις του ι. ναού είναι στις 26 Οκτωβρίου (Αγ. Δημητρίου), στις 23 Απριλίου (Αγ. Γεωργίου) και 7 Φεβρουαρίου (Αγ. Λουκά Στειριώτη). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. ‘’Ιερός Ναός Αγίων Γεωργίου και Δημητρίου Λαμίας’’ του Πρωτοπρεσβύτερου Νεοφύτου Ραφαηλίδη, Δρ. Θεολογίας. Εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδας. 2. ‘’Ποιμαντική φυσιογνωμία των ενοριών της Λαμίας’’ του Τριαντάφυλλου Μπολτέτσου. Εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδας Λαμίας 2007. 3. ‘’Ο Μητροπολιτικός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας’’ των Δημητρίου Νάσιου και Βαρβάρας Νάσιου. Εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδας 2003.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ
Μπουρογιάννης Απόστολος
ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ Στη νοτιοανατολική πλευρά του κάστρου της Λαμίας και επί της οδού Εκκλησιών βρίσκεται ο πάνσεπτος Ναός των Αγίων Θεοδώρων. Πρόκειται για μια οδό που είναι από τις μεγαλύτερες και παλαιότερες – υπήρχε ήδη πριν την Επανάσταση του 1821 – οδούς της Λαμίας. Το όνομα της, το οποίο της δόθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1897 επί Δημαρχίας Αριστείδου Σκληβανιώτου, οφείλεται στην ύπαρξη τεσσάρων Ναών κατά μήκος της. Της Παναγίας Δέσποινας, του Αγίου Μηνά, του Αγίου Νικολάου και των Αγίων Θεοδώρων. Ερχόμενοι στην ιστορία του Ναού αξίζει να αναφέρουμε ότι μας είναι παντελώς άγνωστη η χρονολογία ανέγερσής του. Εκείνο που γνωρίζουμε σίγουρα είναι ότι υπάρχει ως προεπαναστατικός Ναός, δηλαδή πριν την Επανάσταση κατά των Τούρκων το 1821. (Σύμφωνα με άλλη πηγή ο Ναός ανεγέρθηκε το 1844 και εγκαινιάστηκε το 1853 από τον τότε Μητροπολίτη Φθιώτιδος Ιάκωβο.) Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, το 1833 με το Νομικό διάταγμα της 21ης Νοεμβρίου διορίζεται επίσκοπος Ζητουνίου (Λαμίας) ο τότε επίσκοπος Ευρίπου Ιάκωβος Παπαγεωργίου, ο οποίος δημιουργεί τέσσερις ενορίες: των Αγίων Θεοδώρων (65 οικογένειες και 42 σπίτια), του Αγίου Νικολάου (76 οικογένειες και 44 σπίτια), της Παναγίας Δέσποινας (48 οικογένειες) και της Αρχοντικής για την οποία δε γνωρίζουμε οικογένειες και σπίτια. Στις 24 Μαρτίου 1834, καταργούνται οι ενορίες των Αγίων Θεοδώρων και της Αρχοντικής, γιατί σύμφωνα με την καινούρια νομοθεσία για τη δημιουργία ενορίας, απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η ύπαρξη τουλάχιστον 50 οικογενειών. Όμως την πρώτη επίσημη και αναμφισβήτητη πηγή ότι ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων είναι πλέον ενορία, την έχουμε από το έτος 1903. Συγκεκριμένα με την υπ’ αριθμό 30476 συμβολαιογραφική πράξη της 21ης Ιανουαρίου 1903, που έλαβε χώρα στο συμβολαιογραφείο του Ηλία Κοκκινόπουλου επί της οδού Διάκου, δωρίζεται από τη Βασιλική χήρα Ζήση Γκέκα. Έτυχε, μάλιστα, ο πρώτος πολίτης της Λαμίας για εκείνη την εποχή, δηλαδή ο Δήμαρχος να είναι και επίτροπος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ναού των Αγίων Θεοδώρων. Πρόκειται για το Νικόλαο Αναστασίου Κρίτσα που θήτευσε την περίοδο 1899-1903 διαδεχόμενος τον Αριστείδη Σκληβανιώτη. Ένα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός που μας έρχεται από τα βάθη του χρόνου είναι το εξής. Ο περίβολος του Ναού των Αγίων Θεοδώρων όπως άλλωστε και κάθε Ναού ενοριακού ή μη, μέχρι το 1857 ήταν και νεκροταφείο. Από το πρακτικό της περιόδου 1930-1955, μαθαίνουμε ότι την 16η Ιουνίου 1930 συγκαλείται εκκλησιαστικό, με θέμα την κατεδάφιση του γυναικωνίτη του Ναού. Το 1929 είχε ξεσπάσει πυρκαγιά στο Ναό με αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή του γυναικωνίτη. Η αιτία της ολοσχερούς καταστροφής του οφειλόταν στο γεγονός ότι ήταν εξ ολοκλήρου κατασκευασμένος από ξύλο και φυσικο ήταν να γίνει παρανάλωμα του πυρός. Τα εκκλησιαστικό συμβούλιο λοιπόν αποφασίζει την κατεδάφισή του και την κατασκευή καινούριου, από μπετόν αρμέ. Και πράγματι κατασκευάζεται καινούριος με χρήματα από εράνους και δωρητές, οι οποίοι ήταν είτε ιδιώτες είτε εταιρείες. Η στέγη του Ναού πλήρωσε και αυτή το τίμημα της βαρβαρότητας και της μανίας του καταστροφικού Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου. Γιατί, όπως μαθαίνουμε από τα πρακτικά του 1941, είχε πάθει σοβαρές ζημιές κατά το βομβαρδισμό που είχε συμβεί στην πόλη της Λαμίας στις 18 Απριλίου του 1941,που έτυχε να είναι Μεγάλη Παρασκευή. Ετσι υπήρχε μεγάλη ανάγκη άμεσης επισκευής της, γιατί αλλιώς θα έμπαιναν τα νερά της βροχής στο Ναό κατά τη χειμερινή περίοδο. Το 1967 αντικαθίσταται η μικρή καμπάνα του κωδωνοστασίου (καμπαναριού) που είχε ραγίσει. Πρέπει να το είχε κάνει κάποιος από τους συμμετέχοντες στη θριαμβευτική κωδωνοκρουσία το βράδυ της Ανάστασης, που τότε γίνονταν χειροκίνητα. Το Σεπτέμβριο του 1981 αποφασίζεται και εγκρίνεται η έναρξη εργασιών, για την επισκευή και ανακαίνιση του Ναού, ο οποίος είχε υποστεί διάφορες βλάβες από τον καταστροφικό σεισμό, που έλαβε χώρα στην πόλη της Λαμίας, στις 9 Ιουλίου 1970. Αποφασίζεται δε, την 28 η Μαρτίου 1982 και
η σύσταση ερανικής επιτροπής με τριετή διάρκεια, η οποία θα είχε ως αποκλειστικό σκοπό τον έρανο για αυτή την επισκευή και ανακαίνιση. Τέλος τον Ιούνιο του 2003 σε μια λαμπρή και μεγαλοπρεπή τελετή, στην οποία παρευρίσκονταν οι αρχές του τόπου και πλήθος κόσμου, εγκαινιάζεται από το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Φθιώτιδας κ. Νικόλαο Πρωτόπαπα -με την προτροπή του οποίου και έγινε ένα πραγματικό στολίδι, το Πνευματικό Κέντρο του Ναού. Βρίσκεται στην βορεινή πλευρά του και δαπανήθηκαν πολλά χρήματα για να παραπέμπει στην Παλαιά Βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Πλήθος διαλέξεων,ομιλιών, κοινωνικών εκδηλώσεων και λοιπών δραστηριοτήτων έχουν λάβει χώρα σε αυτό το καμάρι του Ιερού Ναού. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ Ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων είναι κτισμένος σε οικόπεδο επιφάνειας 280 τετραγωνικών μέτρων περίπου. Η επιφάνεια που καλύπτει το κτίσμα του Ιερού Ναού είναι 150 τετραγωνικά μέτρα. Η αρχιτεκτονική του Ναού είναι ρυθμού Βασιλικής, ένας ρυθμός ο οποίος υπήρξε και ο αρχαιότερος της Χριστιανικής ναοδομίας. Πιο συγκεκριμένα είναι τρίκλιτη Βασιλική. Εσωτερικά δηλαδή κίονες ( κολόνες) χωρίζουν το Ναό σε τρία κλίτη9μέρη), με το μεσαίο κλίτος να είναι διπλάσιο των άλλων δύο. Η στέγη του είναι δίρρυτη, έχει δηλαδή μορφή σαμαριού και είναι σκεπασμένη με κεραμίδια. Εξωτερικά οι τοίχοι του Ναού είναι διακοσμημένοι με ορθογώνια παραλληλόγραμμα σχήματα βαμμένα στο χρώμα της ώχρας με τις γραμμές όμως των παραλληλογράμμων να έχουν χρώμα κεραμιδί.
Στο Ναό μπορεί να μπει και να βγει κανείς από τέσσερις διαφορετικές εισόδους, εξόδους. Η είσοδος στο Ναό δε γίνεται απευθείας, αλλά υπάρχει ένα μικρότατο δωματιάκι, καλούμενο και ο νάρθηκας. Περνώντας το νάρθηκα αν κάνουμε δεξιά οδηγούμαστε στον κυρίως Ναό, αλλιώς αν συνεχίσουμε ευθεία οδηγούμαστε σε μια μικρή σκάλα που μας βγάζει στο υπερώο(γυναικωνίτη) του Ναού. Στο υπερώο υπάρχει μια μικρή πόρτα που οδηγεί στο κωδωνοστάσιο ( καμπαναριό)του Ναού. Το κωδωνοστάσιο, βρισκόμενο στη νοτιοδυτική πλευρά της στέγης, ξεχωρίζει και γίνεται αμέσως αντιληπτό με την επιβλητικότητα του, θυμίζοντας μοναχικό κυπαρίσσι, που όχι μόνο στέκεται αγέρωχα κόντρα στον άνεμο αλλά και προσπαθεί με την κορυφή του να τρυπήσει τον ουρανό.
Μετά τον κυρίως Ναό υψώνεται το Ιερό Βήμα με το τέμπλο του, το οποίο δεν έχει κάτι ιδιαίτερο. Είναι μια απλή λευκή κατασκευή μάλλον από γύψο. Αυτό που προσελκύει την προσοχή είναι τρία ξυλόγλυπτα αριστουργήματα, δηλαδή την Ωραία Πύλη, τη βόρεια και τη νότια θύρα του Ιερού Βήματος.
Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ Η αγιογράφηση του Ναού έγινε, ως επί το πλείστον, από το Λαμιώτη αγιογράφο Κωνσταντίνο Τζοβανάκη. Ο Τζοβανάκης υπήρξε ένας από τους πιο αξιόλογους αγιογράφους της περιοχής της Φθιώτιδας. Αναφερόμενοι στις Αγιογραφίες του Ναού, να ξεκινήσουμε με την εντυπωσιακή εικόνα του Παντοκράτορα που δεσπόζει στο κέντρο της οροφής του Ναού.
Στην κόγχη του Ιερού υπάρχουν οι μεγάλοι θεολόγοι της Ορθοδοξίας, ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος Θεολόγος, ο Ιωάννης Χρυσόστομος, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Μέγας Αθανάσιος. Στους τοίχους του Ναού υπάρχουν σκηνές είτε από τη ζωή και τα θαύματα του Χριστού είτε από τα άγια Πάθη Του. Στους τοίχους από τα κλίτη ή σε κάποια σημεία της οροφής απεικονίζονται διάφορες μορφές Αγίων, προφητών και δικαίων ανδρών της Παλαιάς Διαθήκης. Στο Ναό των Αγίων Θεοδώρων ανήκουν και τρία παρεκκλήσια της Παναγίας Ξηριώτισσας, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Φαναρίου. Καθημερινά στον Ιερό Ναό τελούνται ο,τι ακριβώς και στους υπόλοιπους Ναούς της πόλης, δηλαδή ο Όρθος, η Θεία Λειτουργία, ο Εσπερινός και τα Απόδειπνα.
Ο Ναός δεν έχει περίβολο στην κεντρική είσοδο παρά μόνο πίσω από το ιερό του Ναού στην ανατολική πλευρά. Για αυτό κατά τις τελετές των μυστηρίων της εκκλησίας, των γάμων και των βαπτίσεων οι πιστοί συγκεντρώνονται απέναντι από την είσοδο του Ναού σε μια μικρή πλατεία που ουσιαστικά αντικαθιστά τον περίβολο. Εκεί οι πιστοί μπορούν να ξεκουραστούν, να συζητήσουν όπως συμβαίνει και τις Κυριακές μετά τη Θεία Λειτουργία και τα παιδιά μπορούν να παίξουν εκεί στην παιδική χαρά.
Στο Ναό τελούνται πολύ συχνά γάμοι και βαπτίσεις, καθώς είναι ιδιαίτερα αγαπητός για τέτοιες περιστάσεις. Επίσης, είναι γνωστή η φιλανθρωπική δράση του Ναού προς τους συμπολίτες που έχουν ανάγκη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1. Βιβλίο <<Ιερός Ναός Αγίων Θεοδώρων>> Εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος Λαμία 2010 (Χρήστος Γεωργ. Παλάντζας) 2.Βιβλίο <<Ποιμαντική Φυσιογνωμία των ενοριών της Λαμίας>> Εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος Λαμία 2007 (Τριαντάφυλλος Κ. Μπολτέτσος)
3ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:ΕΥΣΤΑΘΙΑ ΤΣΙΓΑΝΗ ΜΑΘΗΜΑ:PROJECT
1
Στο νοτιοδυτικό σημείο της πόλης βρίσκεται η συνοικία του Παγκρατίου, η οποία δημιουργήθηκε στην περίοδο του Μεσοπολέμου 1920-1940 από κατοίκους που προέρχονταν από τα καμποχώρια της περιοχής και της δυτικής Φθιώτιδος. Αρχικά οι κάτοικοι ήταν λίγοι και εκκλησιάζονταν στον Άγιο Γεώργιο της συνοικίας των Καλυβίων Λαμίας. Μετά την κατοχή και τον εμφύλιο ο πληθυσμός αυξήθηκε και έπρεπε να κτισθεί Ιερός Ναός.
Η επιθυμία των κατοίκων να κτισθεί η εκκλησία ήταν μεγάλη και μάλιστα συντάχθηκε αίτημα προς την Ιερά Μητρόπολη και ο τότε Μητροπολίτης μακαριστός Αμβρόσιος ενέκρινε το αίτημά τους. Ο Μητροπολίτης ενθαρρύνει τους κατοίκους με τη μετάθεση του Ιερέα Θεοφάνη Παπαθανασίου από το Αρχάνι Καλυβίων. Συγκροτήθηκε ερανική επιτροπή και ενισχύθηκε με τη δωρεά οικοπέδου από τον Χρήστο Κατσαντώνη με τον όρο όμως να αρχίσει η ανέγερση του Ναού μέσα στο έτος.
Επιπλέον έγινε δωρεά τούβλων και κεραμιδιών η οποία προσθέτει δύναμη στο ταμείο της ερανικής επιτροπής. Μετά από άδεια που δώθηκε με βασιλικό διάταγμα και με τη σύμφωνη γνώμη του Μητροπολιτικού συμβουλίου αποφασίστηκε η θεμελίωση του Ναού χωρίς αρχιτεκτονικές απαιτήσεις.
Έτσι μετά το 1948 άρχισαν οι προσπάθειες και αρχικά κτίσθηκε μικρή εκκλησία η οποία έγινε στα μέσα του 20ου αιώνα του 1953 και έγινε αμέσως 2
ενοριακός ναός. Η πρώτη εκείνη εκκλησία επεκτάθηκε κυρίως από τον εφημέριο παπα-Αναστάσιο Τριμπαμπούκη. Κατά γειτονιά επισπεύτηκε έρανος, ανάγκη για καλύτερη γνωριμία, μέτρα ισότοπα με την ανάγκη απόκτησης κοινού τόπου λατρείας. Παράλληλα εκτός από οικονομική συνδρομή εξασφαλίζεται και η προθυμία για δωρεάν εργασία στην ανέγερση του Ιερού Ναού. Αποφασίστηκε επίσης ομόφωνα όλη η συνοικία κάθε Πάσχα να δωρίζει το δέρμα του αρνιού ή εκατό δραχμές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αποκαλύφθηκε στην Πλατεία Διάκου τμήμα ψηφίδων του δαπέδου βασιλικής αφιερωμένης στους Αγίους Αποστόλους, σύμφωνα με σχετική επιγραφή. Σημερινοί τεχνίτες και κτίστες του Ιερού Ναού επιμένουν ότι η επικρατούσα τότε ως άποψη περικλείεται λεκτικά στη φράση <<Μάστοροι ήταν και οι Άγιοι Απόστολοι γι’αυτό και δώσαμε το όνομά τους >>.Η άλλη εκδοχή είναι ότι ένας από τους Πρωτεργάτες λεγόταν Πέτρος Ζήσιμος. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η αφιέρωση του Ιερού Ναού στους Αγίους Αποστόλους ικανοποίησε σε ένα βαθμό μια ιστορική αναγκαιότητα και θεράπευσε κάποιο απλοϊκό θρησκευτικό συναίσθημα του ποιμνίου της μικρής ηλικιακά ενορίας Παγκρατίου. Επιπλέον κατασκευάστηκε πνευματικό κέντρο το οποίο έγινε με δωρεά οικοπέδου που βρίσκεται βόρεια του Ναού και πάλι από τον Χρήστο Κατσαντώνη. Η παραχώρηση οικοπέδου έγινε προς την Ιερά Μητρόπολη και με την βοήθεια ενοριτών σε 6 μήνες πέτυχαν την αποπεράτωσή του. Έτσι στις 13 Απριλίου του 2003 ο Μητροπολίτης εγκαινίασε πανηγυρικά το πνευματικό κέντρο του Ιερού Ναού. Ο ενοριακός ναός άρχισε να λειτουργεί και η συμμετοχή των ενοριτών στην λατρευτική ζωή της εκκλησίας έδειχνε ανοδική πορεία. Ο Ιερός Ναός των Αγίων Αποστόλων είναι ρυθμού βασιλικής σταυροειδούς χωρίς τρούλο με δίρρυτη κεραμοσκεπή στέγη. Στη θεμελίωση του Ναού βασικά στηρίγματα αποτέλεσαν 6 μικρού ύψους κάθετες κολώνες από τσιμέντο, μια πόρτα (η σημερινή είσοδος),δάπεδο χωμάτινο και τείχη με τούβλα. Η προς την ανατολή κόγχη του, ο σταυρός στην γωνία της στέγης πάνω από την πόρτα και η μικρή καμπάνα κρεμασμένη σε ένα κλαδί πλατάνου, μαρτυρούν τόπο λατρείας. Τα εγκαίνια έγιναν από τον μακαριστό Μητροπολίτη Δαμασκηνό στις 16 Οκτωβρίου το 1977.Επίσης έγιναν επιπλέον επεκτάσεις στη βόρεια και νότια πλευρά, αύξησαν το ύψος του Ναού και έγινε ανέγερση καμπαναριού.
3
4
Με ευχαρίστηση ως έργο προσφοράς στην ενορία διαδίδονταν το γεγονός ότι οι επίτροποι παρέμειναν στο κρατητήριο για ένα βράδυ με το αιτιολογικό ότι το καμπαναριό έγινε χωρίς άδεια. Ο τρίτος όροφος του καμπαναριού αυτού είναι δωρεά ενός από τους επιτρόπους αυτούς και ο αλεξικέραυνος προέρχεται από αναγκαστική δωρεά του σιδηροδρόμου του Ελληνικού κράτους. Ο Ναός συντηρήθηκε εξωτερικά και αναπαλαιώθηκε. Η πρώτη θεία λειτουργία πραγματοποιήθηκε σχεδόν στην ύπαιθρο. Το περιτείχισμα του Ιερού Ναού είχε φτάσει μόνο το 1 μέτρο και απέναντι από το Ιερό τέμπλο υπήρχαν λίγες καρέκλες πάνω στις οποίες ενθρονίστηκαν οι Άγιες εικόνες του Κυρίου Ιησού Χρηστού και της Υπεραγίας Θεοτόκου. Το Άγιο Αντιμνήσιο τοποθετήθηκε σε ένα τραπέζι που αποτέλεσε την Αγία Τράπεζα για την Θεία Λειτουργία. Η πρώτη εικονογράφηση έγινε από τον πτυχιούχο σχολής Καλών Τεχνών Δημήτριο Φραγκάκη του οποίου δύο εικόνες διατηρούνται για λόγους ιστορικής συνέχειας. Η σημερινή εικονογράφηση τηρεί μια παραδοσιακή αγιοκατάταξη , είναι βυζαντινής έκφρασης και έγινε στην δεκαετία του ’80 από τους αδελφούς Καγκαρά. Στον Ιερό Ναό σώζονται επίσης δύο τοιχογραφίες φιλοτεχνημένες από τον πατέρα τους Χρήστο Καγκαρά. Οι Άγιες εικόνες του Ιερού τέμπλου είναι λαϊκής τεχνοτροπίας που κλίνει προς την Αναγεννησιακή ζωγραφική και έγιναν το 1954 από τον αγιογράφο Τζοβανάκη.
5
Στην εξωτερική του όψη η επένδυση των τοιχών με ειδικό πλέγμα, η επίστρωσή τους και η καλλιτεχνική διαγράμμιση με την ταυτόχρονη πλακόστρωση του προαύλιου χώρου αυξάνουν τη στατική αντοχή, εξωραΐζουν τον χώρο και αναπαύουν τους προσκυνητές. Επιπλέον η Φιάλη του Ιερού Ναού των Αγίων Αποστόλων διακοσμεί τον προαύλιο χώρο της εκκλησίας καθώς επίσης και η βρυσούλα που βρίσκεται στην δεξιά πλευρά της εισόδου του Ναού.
6
Το πνευματικό κέντρο επικοινωνεί εσωτερικώς με τον Ιερό Ναό του οποίου αποτελεί επέκταση κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας ή άλλων μυστηρίων όταν οι πιστοί υπερβαίνουν τον συνήθη αριθμό. Διαθέτει κουζίνα, υπόγειο,αποθήκη,κοινόχρηστους χώρους, κέντρο αγάπης. Προσφέρει κατήχηση νεολαίας, δωρεάν μαθήματα παραδοσιακών χωρών και ζωγραφικής, χώρο και χρόνο μελέτης της Αγίας Γραφής.
7
Οργανώνει εορταστικές εκδηλώσεις και διατίθεται σε στιγμές λύπης και χαράς των ενοριτών της. Η μνήμη των Αγίων Αποστόλων τελείται πανηγυρικά στις 29 Ιουνίου.
8
Όλοι οι ενορίτες παρεβρίσκονται στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου αφού ένα γεγονός στα πρώτα χρόνια σε θρησκευτική γιορτή στη μνήμη τους τούς έγινε μάθημα επειδή πολλοί ενορίτες προτίμησαν το θέρισμα και το αλώνισμα του σιταριού τους. Εκείνη την μέρα πριν μεσημεριάσει όμως σύννεφα μαύρισαν τον ουρανό και μια πρωτόγνωρη κατέστρεψε τις καλλιέργειές τους. Από τότε μόνο μεγάλη ανάγκη τους κρατούσε μακριά από την πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Τέλος κάθε Ναός από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια αποτέλεσε το κέντρο κάθε χριστιανικής κοινότητας για την εκπλήρωση των λατρευτικών της αναγκών αλλά και την ανάπτυξη κοινωνικών επαφών για την καλλιέργεια των ανθρωπίνων σχέσεων μεταξύ των μελών της. Γι’αυτό και οι άνθρωποι στο Παγκράτι Λαμίας είδαν την αναγκαιότητα αυτή και προέβησαν στην ανέγερση του Ιερού Ναού των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Μπορεί με την σύσταση της συνοικίας του Παγκρατίου να μην είχαν κάτι κοινό μεταξύ τους, η προσπάθεια όμως ανοικοδόμησης του Ναού, η αποπεράτωσή του και ο εκκλησιασμός αυτών τους έφερε πιο κοντά. Κάθε σπίτι, κάθε γειτονιά γίνονται ένα κάτω από την στέγη του Ιερού Ναού των Αγίων Αποστόλων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΗΓΕΣ ΑΓΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 17- ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ ΛΑΜΙΑ 2010 9
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝΑ
ΘΕΣΗ: ο ιερός ναός του αγίου παντελεήμωνα βρίσκεται έξω απο την Λάμια σε μια σύνοικια που ονόμαζεται Ροδίτσα. Ο ιερός ναός του αγίου Παντελεήμωνα δεν ανήκει σε καποία ενώρια λόγου το οποίο είναι παρεκλήσι ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Ο ιέρος ναός του Αγιού Παντελεήμωνα χτίστηκε περίπου τέλος 19ου αιώνα με αρχές 19ου αιώνα και σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής πήρε το όνομα του επείδη είναι προστάτης για τις ανοίατες ασθενείες.Ο ιερός ναός του Αγιού Παντελεήμωνα εχει υποστεί πάρα πολές υλικές ζημιές με το πέρασματων χρόνων, οι οποίες έχουν επιδιορθοθεί ανα διαστήματα μέτα απο διάφορες δωρεές με τελεύταια την κατασκευή της σκεπής.
ΡΥΘΜΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ: Ο ρύθμος της εκκλήσιας του Αγίου Παντελεήμωνα ειναι μονοκλήτος σταυροειδής ανεύ τρούλου ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΧΩΡΟΣ: Ο περίβαλλον χώρος της εκκλήσιας είναι πολύ μεγάλος και ευρείχωρος,είναι καταπαράσινος και περιβάλεται απο ελιόδεντρα. Ο Ιέρος ναός του Αγίου Παντελεήμωνα εξωτερίκα καλύβετε απο μια μέγαλη πέτρινη μάντρα.Επίσης στον πραυλίο χώρο της εκκλήσιας υπάρχει το καμπαναρίο το οποίο ειναι επιπρόσθετο και βρίσκετε σε καλύτερη κατάσταση μιας και χτίστηκε πολύ πιο μετά απο την εκκλήσια.Επίσης πιο παλία στην άρχη της δημιουργίας της εκκλησίας ,ο Ιέρος ναός ηταν και νεκροταφείο. ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ: Στο χώρο του Αγίου Παντελεήμωνα πραγμαντοποίουντε εκδηλώσεις οπως γάμοι αλλα και βαπτίσεις. Ο Ιερός ναός του Αγίου Παντελεήμωνα λειτουργεί καθε μήνα και γίνετε κάθε χρόνο πανήγυρι στις 27 Ιουλίου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΕΙΑ : Σύμφωνα με τις πληροφωρίες ντόπιων κατοίκων ηλικίωμενων και σύμφωνα με πληροφορίες του Πάτερ Κώσταντινου και του Πάτερ Ιώαννη..
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΛΑΜΙΑΣ -ΝΕΑ ΑΜΠΛΙΑΝΗ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Τσίκνα Αικατερίνη ΤΑΞΗ: Α’ ΤΜΗΜΑ: 4 1
Η Αγία Παρασκευή βρίσκεται στην Νέα Άμπλιανη Λαμίας. Απέναντι της υπάρχει το 7ο Γυμνάσιο Λαμίας και κάποια μικρά μαγαζάκια για να ψωνίζουν οι κάτοικοι τα προϊόντα που χρειάζονται. Ο ιερός αυτός ναός έχει προαύλιο χώρο πριν κάποιος βγει στον κεντρικό δρόμο οπότε δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει κάποιο ατύχημα. Ευτυχώς η εκκλησία εκτός από σκάλες έχει και ράμπα έτσι ώστε να μπορούν να πηγαίνουν και οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες. Η πρώτη εκκλησία χτίστηκε το 1929 με την βοή8εια των ντόπιων της Άμπλιανης Ευρυτανίας . Μεγάλωσαν τον ναό το 1960 και το 1990 αποφάσισαν να κατεδαφίσουν την παλιά εκκλησία λόγω φθορών με την πάροδο των χρόνων κα των σεισμών. Στις 25 Ιουλίου το 1991, παραμονή της Αγίας Παρασκευής, ετέθη ο θεμέλιος λίθος για να ξεκινήσουν οι εργασίες του νέου ναού. Στις 4 Ιουνίου το 2000, πραγματοποιήθηκαν από τον Μητροπολίτη Φθιώτιδας Νικόλαο τα εγκαίνια του νέου μεγαλοπρεπούς ναού. Κάτι ακόμα που υπάρχει στην εκκλησία είναι πνευματικό κέντρο στο ισόγειο και εξυπηρετεί τις δραστηριότητες και το πνευματικό έργο της ενορίας. Κάποιες δραστηριότητες είναι το βαπτιστήριο ενηλίκων, παρεκκλήσι Αγίου Γρηγορίου Υπάτης, αίθουσα υπολογιστών, αίθουσα κατηχητικού και λειτουργία κέντρου αγάπης που προσφέρει καθημερινά περί τις 30 μερίδες σε αναξιοπαθούντες αδελφούς μας.
2
Η εκκλησία αυτή ευτυχώς δεν έχει καεί ποτέ σε αντίθεση με κάποιες άλλες εκκλησίες της Λαμίας. Έχει πάρει συγκεκριμένα αυτό το όνομα διότι οι άνθρωπο που εγκαταστάθηκαν στην Νέα Άμπλιανη Λαμίας προέρχονται από την Άμπλιανη Ευρυτανίας όπου και στο χωριό τους ενοριακό ναό είχαν την Αγία Παρασκευή. Ο ναός είναι σχεδόν αγιογραφημένος και απομένουν μικρά τμήματα για να ολοκληρωθεί η αγιογραφία την οποία ξεκίνησαν οι αδελφοί αγίου Αλυπίου και συνεχίζονται σήμερα από τον αγιογράφο κύριο Δημήτρη Πανολιά ο οποίος κατάγεται από την Λαμία. Το τέμπλο του ναού είναι ξυλόγλυπτο (έργο του Ιωάννη Θεοχάρη, εκ Θεσσαλονίκης) κι έχει παραστάσεις από την ζωή του Χριστού. Ακόμη, είναι Τρίκλιτος με τρούλο και έχει και πρόναο. Επιπλέον, υπάρχει ενός τύπου γυαλιού-βιτρώ στην δυτική πλευρά του ναού που απεικονίζει την Αγία Παρασκευή στο κέντρο και εκατέρωθεν της Αγίας Αναστασίας της φαρμακολύτριας και του Αγίου Γεράσιμου, καθώς και δύο Αγγέλων.
3
Η Αγία Παρασκευή γιορτάζει στις 26 Ιουλίου και εκείνη τη μέρα όλοι οι πιστοί της ενορίας μαζεύονται εκεί. Άλλες ενοριακές γιορτές είναι στις 20 Οκτωβρίου που είναι η γιορτή του Αγίου Γερασίμου Κεφαλληνίας (ενοριακό Παρεκκλήσι), στις 22 Δεκεμβρίου της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας (ενοριακό Παρεκκλήσι) και στις 4 Ιουνίου που είχαν γίνει τα εγκαίνια του ιερού ναού. Τέλος, η Αγία Παρασκευή είναι ανοιχτή στο να γίνουν εκεί γάμοι και βαπτίσεις ενηλίκων και ανηλίκων.
Βιβλιογραφία Ποιμαντική Φυσιογνωμία των ενοριών της Λαμίας Πάτερ Παναγιώτης
4
Ιερός Ναός Αγίου Πνεύματος
Ιερός Ναός Αγίου Πνεύματος • Ο ιερός Ναός του αγίου πνεύματος άρχισε να οικοδομείτε το 1950 από κκ. Αμβρόσιο Νικολαϊδή και ιεροκήρυκα Πάμφηλο Παπαγιάννη. Χορηγήθηκαν χρήματα από τους δημότες της Λαμίας και ιδιαίτερος από τον σύλλογο Ο Ευαγγελιστής Λουκάς
Ιερός Ναός Αγίου Πνεύματος • Αυτός ο ιερός ναός δεν υπέστη καμία ζημία. Ο ρυθμός της είναι σταυροειδής με τρούλο και είναι αφιερωμένη στην αγία τριάδα. Είναι πετρόκτιστη με χαμηλό εσωτερικό τέμπλο μαρμάρινο,αναλόγιο και προσκυνητήριο από μάρμαρο. Έξω από τον ναό υπάρχει η χριστιανική εστία και φυτεμένο τμήμα της βατός του Μωησή. Δεν είναι κανονικός ναός Αλλά Παρεκκλήσι
Ιερός Ναός Αγίου Πνεύματος