Η θέση της γυναίκας και του άντρα στο ελληνικό πεντάγραμμο.

3ο Γενικό Λύκειο Λαμίας Τάξη Β’ 3

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ‘’ Η θέση της γυναίκας και του άνδρα στο ελληνικό πεντάγραμμο ‘’

Σχολικό έτος: 2012-2013

Στοιχεία υπεύθυνων εκπαιδευτικών ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΠΕ

ΩΡΕΣ

ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

ΤΣΙΓΑΡΑΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ

ΠΕ3

2Χ24=48

ΟΧΙ

ΟΧΙ

ΓΚΡΙΝΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

ΠΕ2

2Χ12=24

ΟΧΙ

ΟΧΙ

ΜΠΕΤΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΠΕ2

2Χ12=24

ΟΧΙ

ΟΧΙ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Α. ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:

Η διεύρυνση στερεοτύπων αντιλήψεων, όπως παρουσιάζονται μέσα από τα τραγούδια για τον άνδρα και τη γυναίκα και για τις σχέσεις των δύο φύλων. Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ: Οι διαφυλικές σχέσεις μπορεί να μην παρουσιάζουν την έξαρση του παρελθόντος και οι διακρίσεις να μην είναι έντονες, δεν παύουν όμως να υφίστανται. Η ευαισθητοποίηση και ο προβληματισμός των μαθητών μας επιβάλλεται να διατηρηθεί. Ένας πρόσφορος τρόπος είναι μέσω των μουσικών ακουσμάτων, γιατί είναι ευχάριστος για τα παιδιά, δεν κουράζει και δεν έχει αυτόν τον στείρο διδιακτισμό που μερικές φορές μπορεί να επιφέρει και τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιδιώκουμε. Τα τραγούδια πηγάζουν από το λαό, απηχούν την κοινή γνώμη και προσφέρονται για κοινωνιολογικές

αναλύσεις. Μπορούν, και πρέπει να συσχετιστούν με το μάθημα της λογοτεχνίας.

Γ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ: Το θέμα θα διερευνηθεί σε όλη τη διάρκεια του διδακτικού έτους και θα έχει θεωρητικό και ερευνητικό μέρος. Στο θεωρητικό μέρος της εργασίας θα εντοπιστεί το πρόβλημα ιστορικά, θα γίνουν αναφορές στην λογοτεχνία – ποίηση και πεζογραφία, στον κινηματογράφο και θα ακολουθεί συζήτηση. Στο ερευνητικό μέρος θα διεξαχθεί έρευνα σε όλο το φάσμα του ελληνικού τραγουδιού, ρεμπέτικου, δημοτικού, λαϊκού, έντεχνου και θα εντοπιστούν τραγούδια που αναφέρονται τόσο σε άνδρες, όσο και σε γυναίκες. Στο πρώτο τετράμηνο θα ασχοληθούμε με αναφορές που γίνονται στις γυναίκες και στο δεύτερο στους άνδρες. Δ. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Αναμένεται να αναιρεθούν προκαταλήψεις, αν τυχόν υφίστανται, να επιτευχθεί προσέγγιση και εμμέσως βεβαίως να γνωρίσουν καλύτερα το ελληνικό τραγούδι μέσα από την αναζήτηση και τα ακούσματα.

3ο Γενικό Λύκειο Λαμίας Τάξη Β’ 3

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

‘’ Η θέση της γυναίκας και του άνδρα στο ελληνικό πεντάγραμμο ‘’

Ε ι σ α γ ω γ ή Η γυναίκα, έχει όχι μόνο εξωτερική ομορφιά, αλλά και αυταπάρνηση εγκαρτέρηση και αφοσίωση. Είναι μεγαλόψυχη: Το ξέρω πια δε μ ‘αγαπάς μα ‘κείνο που με νοιάζει χωρίς αγάπη που θα πας στη μπόρα και τ’ αγιάζι

Προστατεύει τον άντρα που αγαπάει : Δε θα σε δώσω του φονιά πουλί κυνηγημένο θα βρω μαχαίρι και γωνιά και θα τον περιμένω.

Τα πιο ωραία επιθέματα (όπως λένε στην Κρήτη τα εξωτερικά χαρακτηριστικά) είναι της γυναίκας, οι πιο ωραίες προσφωνήσεις είναι γι’ αυτή, της ανήκουν . Ο ποιητής σέβεται τη γυναίκα, πονάει τα βάσανα της. Ποτέ δεν την αντιμετωπίζει χυδαία και με υπονοούμενα. Ξεχωριστή θέση έχει η γυναίκα –μάνα που ταυτίζεται με την Παναγία, ενώ μένουν στη μνήμη κορίτσια με καθημερινά ονόματα ( πχ Μαρία, Αργυρώ) και άλλα με ποιητικά, όπως η Ελισσώ και η Μυρσίνη.

Ο άντρας είναι ο λεβέντης, στη μορφή και στη ψυχή, το ωραίο λαϊκό παιδί που μυρίζει ασβέστη και μπογιά, το αγόρι με τα μάτια τα μελιά, κυπαρίσσι στο σεργιάνι, του σπιτιού δοκάρι, το λεβεντόπαιδο που

μπαίνει στο μαγαζί και το κλείνει, ο τρυφερός, ο μεγαλόθυμος και μεγαλόψυχος : Να την πονάς σαν άγγελο που αμάρτησε Και βρήκε τον παράδεισο κλειστό. Όλα δικά σου μάτια μου και ο πόνος σου δικός μου.

Δε ξεχνά βέβαια και τα παιδιά : Τα παιδιά κάτου στο δρόμο γέλασαν τον αστυνόμο και τη νύχτα έχουν βάψει με του φεγγαριού τη βάψη.

Γενικά, ο άνδρας και η γυναίκα αποτελούν πρότυπα ήθους, πρότυπα που δεν προβάλει το σημερινό τραγούδι.

Ομάδες Εργασίας 1η Μαντζαβίνου Νικολέτα Μαργαρίτη Κωνσταντίνα Μπαλή Δήμητρα Ξηρομερίτη Μαρκέλλα Μόσχου Παναγιώτα

2η Μάγιος Γιάννης Μονοπάτης Δημήτρης Παπακώστας Δημήτρης Παπακώστας Γιάννης Παπαρούπα Αθηνά

3η Λέσι Γιοάνα Μουστάκας Χρήστος Μπέσσα Μερόπη Ντάτης Χαράλαμπος Παπαγιαννόπουλος Αντώνης 4η Κωστόπουλος Γιώργος Λάμπρου Γεωργία Μαλιάγκας Παρασκευάς Μίχας Δημήτρης Παπαντωνίου Δημήτρης

1.Ελληνικά Παραδοσιακά Όργανα Μπουζούκι

Κλαρίνο

Μπαγλαμάς

Βιολί

Ακορντεόν

Λαούτο

Δημοτικό τραγούδι Ο Κωνσταντάκης Άιντε ο Κωσταντής, παιδιά μ’ ο Κωσταντάς, ο μικρο Κωνσταντίνος, Κωνσταντάκη μου, ο μικρο Κωνσταντίνος, λεβεντάκη μου. Άιντε τρεις χρόνους επερπάτησε, να βρεί καλή γυναίκα, Κωνσταντάκη μου, να βρεί καλή γυναίκα, λεβεντάκη μου. Ωρέ να βρεί ψηλή, μωρέ να βρεί λιανή, να βρεί καγκελοφρύδα, Κωνσταντάκη μου, να βρεί της αρεσειάς του, λεβεντάκη μου. Ψάχνει σ’ όλα τα Γιάννενα και σ’ όλο το Ζαγόρι, Κωνσταντάκη μου, και σ’ ολο το Πωγώνι, λεβεντάκη μου. Μωρέ βρήκε ψηλή, αχ βρήκε λιανή,

βρήκε καγκελοφρύδα, Κωνσταντάκη μου, βρήκε της αρεσειάς του, λεβεντάκη μου. Άιντε τρεις χρόνους γράφουν τα προικιά, και τρεις τα πανωπροίκια, Κωνσταντάκη μου, και τρεις τα πανωπροίκια, λεβεντάκη μου.

Με μάρανε η ποδιά σου Τραγούδι: Γεωργία Μιτάκη Με μάρανε η ποδιά σου Βασιλικούλα μ’ γεια σου Γεμ΄ και το χρυσό γκιορντάνι Κυριακή που το χες βάλει Έμαθα πώς η μαμάς σου Βασιλικούλα μου γεια σου γεμ’ σε βρίζει σε μαλώνει όταν βγαίνεις στο μπαλκόνι Άκουσε και λίγο στάσου Βασιλικούλα μου γεια σου το βραδιό να ‘ρθείς στη βρύση στου Αι Γιάννη το ξωκλήσι Μη σε μάθει η γειτονιά σου Βασιλικούλα μου γεια σου Κι αν η μάνα σου δεν θέλει Θα σε κλέψω μη σε μέλει

Δεν με μαγέψανε ξανθιές Μουσική: Άγγελος Αβράμης – Γιώργος Τζαμάρα Στίχοι: Τσιγάρας Ταξιάρχης Πρώτη Εκτέλεση: Γιώργος Τζαμάρας Δεν με μαγέψανε ξανθιές Δεν με μαγέψαν ρούσες Μονάχα εσύ με μάγεψες Γλυκά σαν με φιλούσες

Για τα γλυκά τα μάτια σου Τα πίνω και μεθάω Κι απ’ έξω από την πόρτα σου Τα βράδια ξενυχτάω Έβγα για λίγο να σε δω Μήπως και ησυχάσω Με βασανίζει η σκέψη σου Μην τύχει και σε χάσω

Για τα γλυκά τα μάτια σου Τα πίνω και μεθάω Κι απ’ έξω από την πόρτα σου Τα βράδια ξενυχτάω Έχω δυο λόγια να σ ου πω Τι βάσανα περνάω για να σου δείξω μάτια μου το πόσο σ αγαπάω

Για τα γλυκά τα μάτια σου Τα πίνω και μεθάω Κι απ’ έξω από την πόρτα σου Τα βράδια ξενυχτάω

Στα μάτια σου λάμπει ο ουρανός Μουσική:Νίκος Στεργίου– Γιώργος Τζαμάρα Στίχοι: Τσιγάρας Ταξιάρχης Πρώτη Εκτέλεση: Γιώργος Τζαμάρας Στα μάτια σου λάμπει ο ουρανός Τ’ αστέρια στα μαλλιά σου Πλανεύουνε τα μάτια σου Μαγεύει η ομορφιά σου

Με μάγεψες και μένανε Κι όλο κοντά σου τρέχω Αν μ αγαπάς να μου το πεις Και άλλο δεν αντέχω Μέσα στα μάτια σε κοιτώ Τον ήλιο αντικρίζω Κι όταν η λάμψη τους χαθεί Πονάω και δακρύζω

Με μάγεψες και μένανε Κι όλο κοντά σου τρέχω Αν μ αγαπάς να μου το πεις Και άλλο δεν αντέχω Μέσα στα μάτια σε κοιτώ Λιώνω, καρδιοχυπάω Και σα φιλώ τα χείλη σου Από χαρά μεθάω

Με μάγεψες και μένανε Κι όλο κοντά σου τρέχω Αν μ αγαπάς να μου το πεις Και άλλο δεν αντέχω

Της γειτονιάς η κουτσομπόλα Μουσική: Άγγελος Αβράμης-Γιώργος Τζαμάρας

Στίχοι: Τσιγάρας Ταξιάρχης

Της γειτονιάς η κουτσομπόλα Κάνει πως τα ξέρει όλα Βάζει πάντοτε τη μύτη Και στου γείτονα το σπίτι

Φυτρώνει εκεί που δεν τη σπέρνουν Κι όλοι στο ψιλό την παίρνουν Κι όταν κάτι της ξεφύγει Το μυαλό της πάει να φύγει

Την κουβέντα μ’ όλους πιάνει Και η ώρα δεν της φτάνει Μα τραβάει και στεναχώρια Που κοιμούνται οι άλλοι χώρια

Τα βράδια παρακολουθάει Ποιος στης χήρας τριγυρνάει Κι εκεί που δεν το περιμένει Βλέπει τον άντρα της να βγαίνει

Ρεμπέτικο-Λαϊκό Τραγούδι Κορίτσι καλοκαιρινό Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Βαγγέλης Πιτσιλαδής

Κορίτσι καλοκαιρινό που έτρεχες στην άμμο Σώμα γλυκό μελαχροινό μαλλιά ριγμένα χάμω Όλο χρυσές σταλαγματιές και κομματάκια φύκια θυμήσου τρέλες τις νυχτιές κι αγάπες στα καίκια Κορίτσι καλοκαιρινό με τα γυμνά τα πόδια να `ξερες πόνο που πονώ

τώρα που ζούμε χώρια Τ’ αχνάρια σου έχουν σβηστεί στης αμμουδιάς την άκρη Κι έχει η καρδιά μου νοτιστεί μ’ ένα καινούργιο δάκρυ Κορίτσι καλοκαιρινό που ευώδιαζες αρμύρα Σε φίλησα ένα δειλινό και τη δροσιά σου πήρα Σπαρτάραγες στα χέρια μου και στην καρδιά μου επάνω Θυμήσου τα λημέρια μου και έλα να σε ζεστάνω

Η Μυρσίνη βάζει τ΄ άσπρα - 1969 Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Μίμης Πλέσσας Η Μυρσίνη βάζει τ’ άσπρα και γιομίζ’ η γειτονιά τριανταφυλλάκια κι άστρα κι ανοιξιάτικα κλωνιά Η Μυρσίνη τ’άσπρα βάζει άσπρο κρίνο στο περβάζι

και μεθάει η γειτονιά Να `χα λέει ένα βαρκάκι με πανάκι σταυρωτό και με σένα Μυρσινάκι μια βραδιά να ξανοιχτώ στου πελάου τα μονοπάτια μαύρα όμορφά μου μάτια που μπροστά σας ξενυχτώ Μα δεν έχω τη βαρκούλα να σε κλέψω μια βραδιά έχω μόνο μια καρδούλα πικραμένη και βαριά Και τη ρίχνω στο περβάζι μπας και δεις ότι σπαράζει να μου κάνεις την καρδιά

Μάνα δε φυτέψαμε - 1970

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Μάνος Λοΐζος

Έσπασε το κομπολόι σκόρπισαν οι χάντρες πιάσανε το μοιρολόι ένα τσούρμο άντρες

Μάνα δε φυτέψαμε ούτε ένα λουλούδι κι ακριβοπληρώσαμε δυο σπυριά ζωή μάνα δεν τελειώσαμε ούτε ένα τραγούδι ήλιο ζητιανέψαμε κι έχουμε καεί Έσβησε η ασετυλίνη χίμηξε σκοτάδι βούλιαξε στη Μυτιλήνη το στερνό καράβι Μάνα δε φυτέψαμε ούτε ένα λουλούδι κι ακριβοπληρώσαμε δυο σπυριά ζωή μάνα δεν τελειώσαμε ούτε ένα τραγούδι ήλιο ζητιανέψαμε κι έχουμε καεί

Η γοργόνα - 1970

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Μάνος Λοΐζος

Στην απάνω γειτονίτσα Μ’ αγαπάνε δυο κορίτσια Στην απάνω γειτονίτσα Μα εγώ πονάω γι’ άλλη μα εγώ πονάω γι’ άλλη μια Γοργόνα στ’ ακρογιάλι φυλαχτό με τ’ άγιο ξύλο

που να βρω για να της στείλω φυλαχτό με τ’ άγιο ξύλο

Φυλαχτό να τη φυλάει φυλαχτό να τη φυλάει και ας μη με αγαπάει

Μη γαρίφαλό μου - 1973

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Μάνος Λοΐζος

Μέλι μελισσάκι μου θα πάρω το δισάκι μου και δρόμο θα κινήσω, τα δεκάξι χρόνια σου και την περιφρόνια σου για ν’ απολησμονήσω. Μη, γαρίφαλό μου μη μοσχοβολάς. Χάνω το μυαλό μου σαν δε μου μιλάς. Μάνα μου, μανάκι μου

πονεί το κεφαλάκι μου και γιατρικό δεν έχει. Κλαίω κι αντραλίζομαι, πέφτω και τσακίζομαι, κι αυτή δε με προσέχει

Στα ψηλά τα παραθύρια - 1975

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής

Στα ψηλά τα παραθύρια δυο ματόφρυδα γιοφύρια μαύρα μάτια και μεγάλα ζυμωμένα με το γάλα Τα ματόκλαδα σου κλείνεις να περάσω δε μ’ αφήνεις Στο μπαχτσέ στο περιβόλι ειν’ οι δώδεκα Αποστόλοι τη Ρηνιώ ποτίζουν μέλι μα εκείνη δε με θέλει Τα ματόκλαδα σου κλείνεις να περάσω δε μ’ αφήνεις

Μια πάπια, μια χήνα - 1972

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος Μουσική: Μάνος Λοΐζος

Μια πάπια, μια χήνα μια Κατερίνα, ένα λουλούδι του μπαξέ τα φυλλοκάρδια μου ’καψε. Μια πάπια, μια χήνα μια ελαφίνα Μια πάπια, μια χήνα μια ελαφίνα, μηλίτσα και χρυσομηλιά για άλλονε είχε τα φιλιά. Μια πάπια, μια χήνα μια καρδερίνα. Μια πάπια, μια χήνα μια καρδερίνα, ένα κλαράκι κερασιά έφερε κοσμοχαλασιά. Μια πάπια, μια χήνα

μια Κατερίνα.

Σωκράτης Μάλαμας Μουσική: Σωκράτης Μάλαμας

Άλλα θέλω κι άλλα κάνω πώς να σου το πω έλεγα περνούν τα χρόνια θα συμμορφωθώ. Μα είναι δώρο άδωρο ν΄ αλλάξεις χαρακτήρα τζάμπα κρατάς λογαριασμό τζάμπα σωστός με το στανιό. Έξω φυσάει αέρας κι όμως μέσα μου μέσα σ΄ αυτό το σπίτι πριγκιπέσα μου, το φως σου και το φως χορεύουν γύρω μας απίστευτος ο κόσμος κι ο χαρακτήρας μας. Άλλα θέλω κι άλλα κάνω κι έφτασα ως εδώ λάθη στραβά και πάθη μ΄ έβγαλαν σωστό.

Ξημερώματα στο δρόμο ρίχνω πετονιά πιάνω τον εαυτό μου και χάνω το μυαλό μου.

Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης, Βλάχος Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης, Βλάχος

Βαριά σεκλέτια έχω απόψε και η καρδιά μου είναι κλειστή Βλέπω να φεύγει απ΄ τη ζωή μου εκείνη που `χω ερωτευθεί Με παράσυρε το ρέμα μάνα μου, δεν είναι ψέμα καίγομαι γι αυτή και λιώνω την αγαπώ Με τραβούν τα βήματά της η κακούργα η ομορφιά της κι αν μου φύγει κάποια μέρα θα τρελαθώ Στον ύπνο μέσα φεύγει η καρδιά μου Τη βλέπω μ΄ άλλον να μ΄ απατά και με τρομάζουν τα όνειρά μου αν βγουν στο τέλος αληθινά

Έφη Θώδη

Ζαφειρένια μου Τσιγγάνα μάγισσα του πόθου ζωγραφιά με δυο κάρβουνα στα μάτια για σένα κλαίνε και πέφτουν στην φωτιά γάπες που έκανες κομμάτια Ζαφειρένια μου την καρδιά μου έχεις πάρει και στους δρόμους του Βαρδάρη τριγυρνώ. Ζαφειρένια μου το όνομά σου αγαπημένο στην ψυχή μου χαραγμένο θα ‘ναι όσο ζω Τσιγγάνα μοίρα μου μελαγχολία μου φοβάμαι μόνος στα σκοτάδια έγινε η πίκρα μου απελπισία μου και δεν κοιμάμαι πια τα βράδια. Ζαφειρένια μου την καρδιά μου έχεις πάρει και στους δρόμους του Βαρδάρη τριγυρνώ. Ζαφειρένια μου το όνομά σου αγαπημένο στην ψυχή μου χαραγμένο θα ‘ναι όσο ζω

Στίχοι: Μαρί Μωραΐτη Μουσική: Αλέξης Παπαδημητρίου

Στο άδειο μου πακέτο απόψε μπήκες δεν ξέρω τι ζητάς και αν το βρήκες αχ να `σουνα τσιγάρο τελευταίο γουλιά γουλιά μαζί σου να τα λέω Μα τι να πω

που `μαι στεγνός από ψιλά και από παρέα και σ΄ αγαπώ γιατί είσαι άπιαστη σαν όλα τα ωραία Τι να σου πω άδειο βαγόνι το μυαλό μου αραγμένο το σ΄ αγαπώ πάνω στου μπράτσου μου χαράζω την πληγή Και δεν μπορώ να μη σε δω ούτε να μη σε περιμένω ούτε μπορείς ν΄ ακολουθήσεις τη δική μου τη φυγή Δεν ξέρω λόγια όμορφα να δίνω κι αν τα `θελες σε μένα μην τα ψάξεις εδώ που είμαι άσε με να μείνω χωρίς να προσπαθήσεις να μ΄ αλλάξεις Μα τι να πω στο περιθώριο που ζω φυλακισμένος το σ΄ αγαπώ μοιάζει με λέξη που τη λέει μεθυσμένος Τι να σου πω...

Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου Μουσική: Angelo Branduardi

Στης Βαβυλώνας τη γη με ράσο αντί γι΄ ακόντιο Κινά ένας φίλος για ταξίδι υπερπόντιο

Για να κηρύξει την ανθρωπιά την καλοσύνη Μα του περάσανε χαλκά οι Σαρακήνοι Για το δικό του Θεό Του κόσμου το άδικο Σ΄ ένα Σουλτάνο μπροστά Τον παν κατάδικο τον λύνει αυτός απ΄ τα δεσμά του Κι έτσι ο φίλος μας κινάει να πει κι αλλού το κήρυγμα του Σ΄ ένα πηγάδι σταματάει να ξεδιψάσει Μα μια γυναίκα δεν αργεί να πλησιάσει Ωραία στην όψη μα η καρδιά της δηλητήριο Με το κορμί της τον καλεί σ΄ άλλο μαρτύριο Για το δικό σου Θεό Μαζί σου θα καώ Της άπλωσε τα χέρια Και βγήκαν περιστέρια Πιστεύει αυτή με τ΄ άγγιγμά του Κι έτσι ο φίλος μας κινάει να πει κι αλλού το κήρυγμα του Για το φτωχούλη θα πω δυο λόγια απ΄ την Ασίζη Που πήγε πέρα στην Βαβυλώνας το μετερίζι Για να κηρύξει την ανθρωπιά την καλοσύνη Μα του περάσανε χαλκά οι Σαρακήνοι

Στίχοι: Βασίλης Γιαννόπουλος Μουσική: Αντώνης Βαρδής

Πόσο σ΄ αγαπώ

πόσο σ΄ αγαπώ σου το λέω και πονάω πόσο σ΄ αγαπώ Πόσο σ΄ αγαπώ πόσο σ΄ αγαπώ σε αγγίζω και σκορπάω πόσο σ΄ αγαπώ Μα εσύ μ΄ εκμεταλλεύτηκες καθόλου δε με σκέφτηκες τον λόγο σου δεν κράτησες κουρέλι με κατάντησες εσύ Μου `χεις κάνει τη ζωή μου κόλαση θα σου φύγω και θα φταις για όλα εσύ μου χεις κάνει τη ζωή μου δύσκολη κι όμως σ΄ αγαπάω ακόμα πιο πολύ Πόσο σ΄ αγαπώ πόσο σ΄ αγαπώ μου χρωστάς και σου χρωστάω πόσο σ΄ αγαπώ

Στίχοι: Σαράντης Αλιβιζάτος Μουσική: Μάριος Τόκας

Θάλασσες, μέσα στα μάτια σου θάλασσες και με ταξίδευες, σαν το καράβι κι έλεγες:

Θα σ΄ αγαπώ με τα καλοκαίρια με τρικυμίες και με βροχές με μαξιλάρι τα δυο μου χέρια θα ονειρεύεσαι ό,τι θες Ένα ποτήρι θάνατο θα πιω, απόψε να μεθύσω Τα καλοκαίρια πες μου πώς μπορώ μονάχη* μου να ζήσω Ένα ποτήρι θάνατο θα πιω απόψε να μεθύσω σε μονοπάτι αδιάβατο θα βγω, θα βγω να σε ζητήσω *[Μητροπάνος: μονάχος] Θάλασσες, μέσα στα μάτια σου θάλασσες και με ταξίδευες, σαν το καράβι κι έλεγες: Θα σ΄ αγαπώ, μη μου συννεφιάζεις σαν αμαρτία και σαν γιορτή Μάθε στα μάτια μου να διαβάζεις όσα** με λόγια δε σου `χω πει **[Μητροπάνος: ό,τι]

Έντεχνο Τραγούδι Στίχοι: Αλκίνοος Ιωαννίδης Μουσική: Γιάννης Σπάθας Πρώτη εκτέλεση: Μανώλης Λιδάκης Άλλες ερμηνείες:Αλκίνοος Ιωαννίδης

Σ' έχω ψάξει στη γη των αγγέλων εκεί που τ' όνειρο ζει απ' το ποτέ ως το μέλλον στην αιώνια στιγμή Στο κρυφό σταυροδρόμι του κόσμου εκεί που τ' όνειρο ζει ένα φιλί έλα δως μου ένα μόνο φιλί Αχ ζούμε οι άνθρωποι μες στο πουθενά μα όταν βρισκόμαστε βγάζουμε φτερά και γεννιόμαστε ξανά Αχ μέσα στ' όνειρο σ' είδα μια φορά Αρετούσα με τα κόκκινα μαλλιά στο μπαλκόνι σου θ' ανέβω κρυφά Στης σελήνης το αρχαίο πηγάδι εκεί που τ' όνειρο ζει μου 'χες χαρίσει ένα χάδι μου 'χες δώσει μια ευχή Θα σε ψάχνω στο τέλος του χρόνου και στην αρχή τ' ουρανού μ' ένα τραγούδι του δρόμου Θα σε ψάχνω παντού Αχ ζούμε οι άνθρωποι μες στο πουθενά μα όταν βρισκόμαστε βγάζουμε φτερά και γεννιόμαστε ξανά Αχ μέσα στ' όνειρο σ' είδα μια φορά Αρετούσα με τα κόκκινα μαλλιά

στο μπαλκόνι σου θ' ανέβω κρυφά

Στίχοι: Άγγελος Αξιώτης Μουσική: Δώρος Γεωργιάδης Πρώτη εκτέλεση: Μιχάλης Χατζηγιάννης

Όσα τ΄αστέρια τ΄ουρανού της άμμου τα κοχύλια τόσα ποτήρια στεναγμού πίνω μονάχος μου αφού τ΄αγαπημένα χείλη σου φιλήσαν άλλα χείλια Μπράβο σου Ελένη, μπράβο σου ήθελα να είχα τη σκληρή καρδιά σου και τ' ατσάλινο κουράγιο σου μπράβο σου Ελένη, μπράβο σου Μπράβο σου καλή μου, μπράβο σου ήθελα να είχα τη σκληρή καρδιά σου και τ' ατσάλινο κουράγιο σου μπράβο σου Ελένη, μπράβο σου

Όσα τ΄αστέρια τ΄ουρανού στης νύχτας το σκοτάδι τόσα ποτήρια στεναγμού πίνω μονάχος μου αφού τ' αγαπημένα χέρια σου σε άλλον δώσαν χάδι

Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη

Το φιλί-γυαλί που ράγισε, τ'ακριβά σου μάτια καθρεφτίζοντας και μετά η χαρά ναυάγησε, σα βυθός μαζί κι ορίζοντας. Το κορμί κι η ορμή μυστήριο, δαχτυλίδι μαύρο με την πέτρα του. Ποιος καημός χωράει στα μέτρα του και μετά το γεια μαρτύριο. Στο όνομά σου Αναστασία, κρεμασμένα λες χίλια τάματα, σαν πανάρχαιο φως μες τη νύχτα με τα κλάματα... Τελικά η ζωή τρία γράμματα.

Το φιλί-γυαλί που θάμπωσε, στα αλμυρά μας λόγια και τα κύματα και μετά η φωνή δυνάμωσε, το μαζί,το ναι,τα βήματα. Το γιατί-χαρτί τετράγωνο, με σβησμένα χρόνια-περιθώρια, μου ζητά η ψυχή σου όρια, μα το χώμα υγρό και άγονο... Στο όνομά σου Αναστασία, κρεμασμένα λες χίλια τάματα,

σαν πανάρχαιο φως μες τη νύχτα με τα κλάματα... Τελικά η ζωή τρία γράμματα.

Στίχοι: Διονύσης Σαββόπουλος Μουσική: Διονύσης Σαββόπουλος Πρώτη εκτέλεση: Διονύσης Σαββόπουλος

Κάποια βραδιά σ' ένα χωριό φτάνει στην πόλη η Ζωζώ με φορτηγό περαστικό Κι από την πρώτη τη βραδιά παλικαράκι στην ουρά κρατάει σφιχτά πέντ' έξι τάλιρα προικιά Ακόμα στο χωριό γελούν με τη Ζωζώ Γιατί ένα βράδυ σκοτεινό την πιάσαν έξω απ' το χωριό της σπάσανε τα δόντια με κλωτσιά της ήραν ρούχα και λεφτά ακόμα στο χωριό γελούν με τη Ζωζώ Σε συμβουλεύω για καλό μην κοροϊδεύεις τη νταρντάνα τη Ζωζώ προτού αλλάξω σκηνικό Και ποιος γυρίζει να τη δει είναι φτωχιά, είναι χαζή κι όμως μπορεί να καταστρέψει ένα παιδί Ήταν λεβεντιά ο φίλος μας, ο γιος του παπά κι αυτή του πήρε τα μυαλά

Κοντά της ένα μαρτύριο η ζωή βρωμιά, κρασί και φυλακή κι αυτός στο τέλος πια θα τρελαθεί θ' αυτοκτονήσει, θα γενεί στην πόλη νταβατζής αξίζει η Ζωζώ, ό,τι κι αν πεις

Ερευνητικά Αποτελέσματα Οι

απαντήσεις

των

παιδιών

στα

ερωτηματολόγια

μας

προβλημάτισαν, έγιναν αφορμή για εποικοδομητική συζήτηση αλλά και μας ξάφνιασαν σ’ ορισμένα σημεία όπως: Το 80,2% των αγοριών θεωρούν ότι οι περισσότερες γυναίκες είναι ψεύτρες, διπρόσωπες και δεν μπορεί κάποιος να τις εμπιστευτεί εύκολα. Το 72% των αγοριών υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες δεν είναι πιστές στους συντρόφους τους. Το 47%

των μαθητών δηλώνουν ότι οι άνδρες είναι πιο

αδύναμοι

συναισθηματικά

απ’

τις

γυναίκες

που

τους

εκμεταλλεύονται. Το 78% κατέδειξε ότι η ομορφιά για τη γυναίκα είναι μεγάλο προσόν.

Συμπεράσματα- Αποτελέσματα Έπειτα από μελέτη και σχολιασμό αρκετών δημοτικών, ρεμπέτικων, λαϊκών και έντεχνων τραγουδιών τα παιδιά κατέληξαν σ’ ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με το πώς προβάλλεται η γυναίκα σ’ αυτά. Είναι εντυπωσιακό ότι με μεγάλη ευκολία πλέον είναι σε θέση να ξεχωρίζουν πότε ένα τραγούδι αναφέρεται σε στερεοτυπικές αντιλήψεις περί της γυναίκας. Για παράδειγμα στα δημοτικά τραγούδια

προβάλλεται

κυρίως

η

αγνή,

ηθική

κοπέλα,

η

καταπιεσμένη από τον άνδρα-αφέντη ή την κακιά πεθερά, η σεμνή, σεβάσμια, καρτερική, πιστή, ευγενική γυναίκα που υπηρετεί αγόγγυστα όλη της τη ζωή το σπιτικό της, χωρίς να έχει δικαιώματα ( ελευθερία, μόρφωση ). Αν βέβαια τολμήσει να τα διεκδικήσει ή υπάρξει υπόνοια για απιστία, τιμωρείται σκληρά ακόμα και με θάνατο. Στη συνέχεια, στα ρεμπέτικα, λαϊκά, έντεχνα τραγούδια τα παιδιά συνάντησαν τη γυναίκα που εκμεταλλεύεται συναισθηματικά τον αδύναμο άνδρα που υποφέρει εξαιτίας της, την αχάριστη, άκαρδη,

αφιλότιμη,

εκδικητική,

άπιστη,

υποκρίτρια,

άπληστη,

ψεύτρα, ζηλιάρα, διπρόσωπη, παραπονιάρα, ασταθή. Όμως λίγο παρακάτω ήταν και η πανέμορφη, μοιραία, γλυκύτατη, ελκυστική, έξυπνη, συναισθηματική, προστατευτική, αδύναμη, δυστυχισμένη, προδομένη, καταπιεσμένη, ευαίσθητη. Τα παιδιά ευαισθητοποιήθηκαν, προβληματίστηκαν, έχοντας βέβαια συναίσθηση ότι οι στίχοι πολλές φορές υπερβάλλουν προβάλλοντας αυθαίρετες, υπεραπλουστευμένες θετικές ή κυρίως αρνητικές αντιλήψεις για τη γυναίκα, απηχούν όμως την κοινή γνώμη αφού προέρχονται από το λαό. Τα τελικά συμπεράσματα της προκείμενης εργασίας οδηγούν στη διαπίστωση ότι, αν και πολλά παραδεδομένα στερεότυπα έχουν αναιρεθεί σε μεγάλο βαθμό, εντούτοις υφίστανται ακόμη αρκετά που αξίζει ν’ ανατραπούν κυρίως από τη νέα γενιά.