Νεοκλασικά Λαμίας

3o ΓΕΛ ΛΑΜΙΑΣ Τετράμηνο: Α ΤΜΗΜΑ: B’1

Νεοκλασικά Λαμίας Υπεύθυνος καθηγητής: Ανδρέας Αργυρόπουλος

(Σχ. Έτος 2013-2014)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο νεοκλασικισμός εμφανίστηκε την χρονική περίοδο 1860-1930 και δημιουργήθηκαν εκείνα τα κτίρια που σήμερα ονομάζονται νεοκλασικά κτίρια. Ήταν δίπατα σπίτια με πολλά ψηλοτάβανα δωμάτια ,με μεγάλα παράθυρα ,μαρμαρένια μπαλκόνια ,σκαλιστά φουρούσια ,διακοσμημένα με περίσσεια κάγκελα και φοίνικες στην ολάνθιστη αυλή τους. Τα νεοκλασικά για εκείνη την εποχή ήταν αρχοντικά που φανέρωναν την οικονομική άνεση του ιδιοκτήτη. Στην πόλη μας ,ο καθένας θα μπορούσε να δει ποικίλα κλασικά διατηρητέα κτίρια, τα οποία έχουν φθαρεί με την πάροδο του χρόνου λόγο της εγκατάλειψης , της υγρασίας ,της αλλαγής κλίματος ,της διάβρωσης του εδάφους καθώς και των σεισμών. Απομεινάρια από ορισμένα νεοκλασικά διατηρητέα κτίρια βρίσκονται στο κέντρο της πόλης όπου ο καθένας έχει την δυνατότητα όχι μόνο να περιηγηθεί και να τα θαυμάσει αλλά και να αντλήσει πληροφορίες για τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες των ανθρώπων από μία παλαιότερη εποχή. Η εργασία μας έχει ως σκοπό να αναδείξει την τεχνοτροπία και να δώσει στους νέους την δυνατότητα να γνωρίσουν την ιστορία ,τον πολιτισμό αλλά και την κουλτούρα , της πόλης μας, της Λαμίας.

Τα νεοκλασικά κτήρια της Λαμίας ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 25/11/2013 Τάξη : Β1

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Εισαγωγή 1.1 Βασικοί στόχοι 1.2 Ορισμός και Αρχές 2. Διαδικασίες διατήρησης/συντήρησης παραδοσιακών οικοδομών 2.1 Κήρυξη οικοδομής ως διατηρητέα 2.2 Οικοδομικές εργασίες και μετατροπές σε διατηρητέες οικοδομές 2.3 Εξασφάλιση απαιτούμενων εγκρίσεων/αδειών 2.4 Ζήτηση προσφορών 2.5 Εξασφάλιση οικονομικών κινήτρων 2.6 Σταδιακή παροχή επιχορήγησης 2.7 Επίβλεψη/έλεγχος οικοδομικών εργασιών

1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η αρχιτεκτονική μας κληρονομιά αποτελεί μια αναντικατάστατη έκφραση του πλούτου και της ποικιλίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μια ανεκτίμητη μαρτυρία του παρελθόντος μας και ένα κοινό αγαθό για όλους τους Ευρωπαίους. Γι’ αυτό και η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υιοθετήσει και υπογράψει όλες τις συμφωνίες που έχουν γίνει για την προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς (Χάρτα της Βενετίας (1964), Διακήρυξη του Άμστερνταμ (1975), Σύμβαση της Γρανάδας (1985), Διεθνής Χάρτα για την Προστασία των Ιστορικών Πόλεων (1987) κλπ).

1.1 Βασικοί στόχοι Με τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, εξασφαλίζεται η διατήρηση της ιστορικής μνήμης κάθε λαού και η βελτίωση της ποιότητας ζωής. Σήμερα, ενώ οι κίνδυνοι για την πολιτιστική κληρονομιά παραμένουν σοβαροί (αλλοίωση του χώρου (κτιστού και φυσικού), λανθασμένη τουριστική αξιοποίηση, εγκατάλειψη, φυσική φθορά κλπ), η κοινωνική αντίληψη για την αξία της είναι αυξημένη. Επιπλέον, έχει διαπιστωθεί ότι η διάσωση των παραδοσιακών κτιρίων βοηθά στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και την καταπολέμηση της σπατάλης -ζητήματα πολύ σημαντικά για τη σημερινή κοινωνία- καθώς και στον έλεγχο του σφετερισμού 1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ της γεωργικής/αγροτικής γης και στη μείωση των μετακινήσεων του πληθυσμού προς επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης.

1.2 Ορισμός και Αρχές Η αρχιτεκτονική κληρονομιά περιλαμβάνει όχι μόνο μεμονωμένα κτίρια εξαιρετικής ιστορικής, αρχιτεκτονικής, αρχαιολογικής αξίας και το άμεσο περιβάλλον τους, αλλά και περιοχές ιστορικού ή πολιτιστικού ενδιαφέροντος ή αρχιτεκτονικά σύνολα που περιλαμβάνουν όλα τα κτίρια πολιτιστικής αξίας, από τα πιο σημαντικά μέχρι τα πιο απλά κτίρια συνοδείας. Η διατήρηση και συντήρηση μιας παραδοσιακής οικοδομής βασίζεται στις ακόλουθες αρχές: (α) Η συντήρηση ενός κτιρίου συνεπάγεται τη συντήρηση όλων των στοιχείων του (αρχικά παραδοσιακά υλικά, κατασκευαστικές λεπτομέρειες, «τελειώματα», ζωγραφικά/ διακοσμητικά κλπ), καθώς και του άμεσου περιβάλλοντος και της κλίμακάς του. Κατά συνέπεια, θα αποκλείεται κάθε αλλοίωση που θα μπορούσε να αλλάξει τις σχέσεις των όγκων, της μορφής, των υλικών και των χρωμάτων του. (β) Οι νέες προσθήκες πρέπει να σέβονται όλα τα μέρη του κτιρίου, το παραδοσιακό του πλαίσιο, την ισορροπία της σύνθεσής του, τις σχέσεις του με τον περιβάλλοντα χώρο και ταυτόχρονα πρέπει να διαχωρίζονται από τα αυθεντικά μέρη του, φέροντας τη σφραγίδα της εποχής τους. Επιπλέον οι προσθήκες να είναι κατά το δυνατόν αναστρέψιμες έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα επαναφοράς του κτιρίου στην κατάσταση που βρισκόταν πριν την επέμβαση (αρχή αναστρεψιμότητας). (γ) Να γίνεται, γενικά, χρήση παραδοσιακών υλικών και μεθόδων δόμησης και μόνο όπου αυτές κρίνονται ανεπαρκείς, να εφαρμόζονται σύγχρονες τεχνικές, των οποίων όμως η αποτελεσματικότητα και η συνεργασία (συμβατότητα) με τα 1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ παραδοσιακά υλικά να έχει αποδειχθεί επιστημονικά και εμπειρικά. (δ) Στα διατηρητέα κτίρια μπορούν να προσδοθούν όλες οι επιτρεπόμενες χρήσεις, σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές ζώνες, εφόσον σέβονται τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των κτιρίων (τυπολογία και μορφολογία) και δεν αλλοιώνουν τη διάρθρωσή τους.

2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ

/

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ

Διατηρητέα οικοδομή ονομάζεται κάθε οικοδομή για την οποία έχει εκδοθεί Διάταγμα Διατήρησης από τον Υπουργό Εσωτερικών σύμφωνα με το Άρθρο 38 του Νόμου περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας. Το εκάστοτε Διάταγμα δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Διάταγμα Διατήρησης μπορεί να εκδοθεί για οικοδομές με ειδικό αρχιτεκτονικό, ιστορικό, κοινωνικό ή άλλο ειδικό ενδιαφέρον ή χαρακτήρα. Η τυπολογία, η μορφολογία και τα υλικά κατασκευής της οικοδομής, καθώς και τυχόν ιστορικά/κοινωνικά γεγονότα που σχετίζονται με αυτή, διαδραματίζουν ρόλο στην αξιολόγησή της. Σημαντικό κριτήριο αποτελεί και η θέση της, αν δηλαδή βρίσκεται σε περιοχή ειδικού χαρακτήρα ή συμπαγή ιστορικό/παραδοσιακό πυρήνα. Οικοδομές εκτός των περιοχών αυτών μπορούν να κηρυχθούν διατηρητέες μόνο σε περίπτωση που είναι εξαιρετικής ή ιδιάζουσας σημασίας. Εννοείται ότι η οικοδομή που αξιολογείται ότι πληρεί τα κριτήρια για ένταξη σε διάταγμα κηρύσσεται ως διατηρητέα με το άμεσο περιβάλλον της που συνήθως είναι το τεμάχιό της, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει και μεταγενέστερες οικοδομές που δεν είναι διατηρητέες και δεν επωφελούνται οποιωνδήποτε κινήτρων.

1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 2.1 Κήρυξη οικοδομής ως διατηρητέα Μια οικοδομή, δεδομένου ότι πληρεί τα σχετικά κριτήρια μπορεί να κηρυχθεί ως διατηρητέα με έναν από τους ακόλουθους τρόπους: (α) Ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου ιδιοκτήτη της συγκεκριμένης οικοδομής για έκδοση σχετικού Διατάγματος Διατήρησης, ή (β) ύστερα από εισήγηση του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ή της Τοπικής Αρχής προς τον Υπουργό Εσωτερικών για τη συγκεκριμένη οικοδομή, καθώς και για ομάδα οικοδομών σε ευρύτερη περιοχή (όπως ιστορικούς και παραδοσιακούς πυρήνες πόλεων /χωριών κλπ.). Εννοείται ότι μπορούν να κηρυχθούν και κενά τεμάχια που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ιστορικής περιοχής ή περιοχής φυσικής καλλονής. Αιτήσεις για κήρυξη οικοδομών/περιοχών ως διατηρητέων μπορούν να γίνουν για οικοδομές/περιοχές που βρίσκονται σε όλα τα μέρη της Κύπρου (πόλεις και χωριά). Η αίτηση θα πρέπει να υπογράφεται από όλους τους ιδιοκτήτες και να συνοδεύεται από τα απαιτούμενα στοιχεία (αντίγραφα τίτλου ιδιοκτησίας και χωρομετρικού σχεδίου, φωτογραφίες, κλπ.). Η αίτηση υποβάλλεται σε ειδικό έντυπο, στον Κλάδο Διατήρησης που βρίσκεται στα Κεντρικά Γραφεία του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως.

2.2 Οικοδομικές εργασίες και μετατροπές σε διατηρητέες οικοδομές Για οποιεσδήποτε επεμβάσεις σε διατηρητέα οικοδομή (συντήρηση, οικοδομικές εργασίες ή μετατροπές), πρέπει, εκτός από τις απαιτούμενες άδειες σύμφωνα με τη Νομοθεσία (Πολεοδομική Άδεια, Άδεια Οικοδομής), πρώτα να εξασφαλιστεί ειδική άδεια (Συναίνεση Υπουργού Εσωτερικών) η οποία εκδίδεται από: 1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (α) το Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως όσον αφορά τις διατηρητέες οικοδομές σε όλη τη Κύπρο, εκτός από αυτές που βρίσκονται στα όρια του Δήμου Λευκωσίας, και (β) το Δήμο Λευκωσίας όσον αφορά τις διατηρητέες οικοδομές του εν λόγω Δήμου, στους οποίους εκχωρήθηκε η σχετική εξουσία. Σημειώνεται ότι, οι ιδιοκτήτες μπορούν να προβούν σε γενική συντήρηση, μετατροπές, αποκατάσταση, κατασκευή προσθήκης κλπ., με σκοπό τη βελτίωση της οικοδομής τους, την κάλυψη σύγχρονων και άλλων αναγκών τους, ή την αύξηση των οικονομικών τους απολαβών, φτάνει αυτές να συνάδουν και να μην επηρεάζουν αρνητικά τον αυθεντικό χαρακτήρα της οικοδομής. Επιπλέον, αναφέρεται ότι δεν υπάρχουν οποιοιδήποτε περιορισμοί όσον αφορά τη μεταβίβαση, πώληση ή ενοικίαση μιας διατηρητέας οικοδομής, πέραν των όρων που αναφέρονται στο Διάταγμα Διατήρησης.

2.3 Εξασφάλιση απαιτούμενων εγκρίσεων/αδειών

1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ° Ετοιμασία των απαιτούμενων αρχιτεκτονικών σχεδίων μέσω του ιδιωτικού τομέα. ° Εξασφάλιση της Συναίνεσης του Υπουργού Εσωτερικών. Απαιτούνται πλήρη αρχιτεκτονικά σχέδια αποτύπωσης καθώς και πρότασης σε κλίμακα 1:50, περιγραφή εργασιών και πλήρης εσωτερική και εξωτερική φωτογραφική αποτύπωση- πριν από το στάδιο αυτό, συστήνεται η διαβούλευση των μελετητών με τις υπεύθυνες αρχές που θα εκδώσουν τη σχετική Συναίνεση. Η αίτηση αυτή υποβάλλεται στους Δήμους Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου και στα Επαρχιακά Γραφεία Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας, Πάφου και Αμμοχώστου, ανάλογα με το πού βρίσκεται η διατηρητέα οικοδομή. Η Συναίνεση εκδίδεται από το Δήμο Λευκωσίας για τις διατηρητέες οικοδομές που βρίσκονται εντός των ορίων του και από το Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως για όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις. ° Εξασφάλιση της Πολεοδομικής Άδειας από την Πολεοδομική Αρχή αν απαιτείται (δεν χρειάζεται υποβολή νέας αίτησης, καθώς η αίτηση για Συναίνεση είναι και αίτηση για Πολεοδομική Άδεια) η οποία εκδίδεται από την Αρμόδια Πολεοδομική Αρχή, ύστερα από την εξασφάλιση της Συναίνεσης του Υπουργού Εσωτερικών. Σημειώνεται ότι για όλες τις διατηρητέες οικοδομές που βρίσκονται στα όρια των Δήμων Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου, η Πολεοδομική Άδεια εκδίδεται από τον Αρμόδιο Δήμο, ενώ για τις υπόλοιπες οικοδομές η Πολεοδομική Άδεια εκδίδεται μαζί με τη σχετική Συναίνεση, από το Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και το Δήμο Λευκωσίας ανάλογα με το πού βρίσκεται η οικοδομή. ° Εξασφάλιση Άδειας Οικοδομής από την αρμόδια αρχή (Δήμο ή Επαρχιακή Διοίκηση), αν απαιτείται, ύστερα από υποβολή σ’ αυτήν σχετικής αίτησης.

1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 2.4 Ζήτηση προσφορών Απαιτείται η κατάθεση δύο τουλάχιστον προσφορών από εργολάβους. Σημειώνεται ότι τα σχέδια και η περιγραφή εργασιών που θα ετοιμαστούν από τους μελετητές του έργου, θα πρέπει να περιλαμβάνουν οπωσδήποτε και τους όρους της σχετικής Συναίνεσης που θα εξασφαλιστεί. Η προϋπολογιζόμενη δαπάνη με βάση την προσφορά που έχει κατακυρωθεί, θα πρέπει να συμπληρώνεται πάνω στο ειδικό έντυπο ανάλυσης εργασιών που διατίθεται στον Κλάδο Διατήρησης του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως.

2.5 Εξασφάλιση Οικονομικών Κινήτρων Οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες θα πρέπει να υποβάλουν σχετική αίτηση σε ειδικό έντυπο, στον Κλάδο Διατήρησης του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως (Κεντρικά Γραφεία) για εξασφάλιση έγκρισης των οικονομικών ωφελημάτων από το Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως.

2.6 Σταδιακή Παροχή Επιχορήγησης Αφού αρχίσουν οι οικοδομικές εργασίες με ιδιώτη εργολάβο στον οποίο θα ανατεθεί το έργο από τον ιδιοκτήτη, πρώτα δαπανείται η συνεισφορά του ιδιοκτήτη με ίδια κεφάλαια ή δάνεια και μετά αρχίζει να δίνεται η επιχορήγηση σταδιακά, πρώτα το μέρος της που προέκυψε από μεταφορά χαρισμένου συντελεστή δόμησης (αν υπάρχει) και στη συνέχεια το μέρος που έχει εγκριθεί από το Ειδικό Ταμείο Διατήρησης μέχρι και σε τέσσερις δόσεις, σύμφωνα με την πρόοδο των οικοδομικών εργασιών, μέχρι τη λήξη τους και εφόσον πιστοποιείται από αρμόδιο Λειτουργό /Τεχνικό του Κλάδου Διατήρησης του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ή του Δήμου Λευκωσίας ανάλογα με την περιοχή, ότι αυτές εκτελούνται σύμφωνα με τα εγκριμένα σχέδια και τους όρους.

1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

2.7 Επίβλεψη/έλεγχος οικοδομικών εργασιών Η επίβλεψη των οικοδομικών εργασιών θα γίνεται από τον επιβλέποντα μελετητή, ο οποίος έχει και τη γενική ευθύνη του έργου. Ο μελετητής ειδοποιεί γραπτά τους αρμόδιους για την έναρξη των εργασιών επισυνάπτοντας αντίγραφο της Άδειας Οικοδομής και στη συνέχεια, κατά στάδια τα οποία κρίνει κατάλληλα ο ίδιος (και τα οποία δεν πρέπει να ξεπερνούν τους δύο μήνες), θα καλεί εκπρόσωπο των υπεύθυνων αρχών, για έλεγχο με βάση τα εγκριμένα σχέδια και τους όρους της σχετικής Συναίνεσης. Τέλος, ο μελετητής ειδοποιεί γραπτά τους αρμόδιους για τη λήξη των εργασιών επισυνάπτοντας πλήρη σειρά φωτογραφιών του τελειωμένου έργου. Σε περίπτωση που, κατά τη διάρκεια των εργασιών έγιναν μικροτροποποιήσεις που δεν αλλοιώνουν τον χαρακτήρα της οικοδομής (εξωτερικές όψεις, ογκομετρία οικοδομής κλπ), τότε υποβάλλονται δύο σειρές των νέων τροποποιημένων σχεδίων για ενημέρωση των σχετικών φακέλων. Σε περίπτωση που οι τροποποιήσεις είναι σημαντικές, τότε πρέπει να εξασφαλιστούν νέες άδειες πριν την παραχώρηση των αντίστοιχων κινήτρων. Γενικότερα, όπου απαιτείται η έκδοση νέων αδειών, αυτές θα πρέπει να εξασφαλίζονται σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία.

1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

1)Γκιελόσι Γιούλιντα

,2) Γκογκόνη Ελπινίκη ,3) Γεωργίου Ευθύμιος , 4)Δερνίκα Γερασιμούλα ,5) Ευθυμίου Χρυσάνθη, 6) Ζαμπέλης Βασίλης

ΟΜΑΔΑ 1 Μέλη Ομάδας: Αθανασίου Αθανάσιος Αργυρόπουλος Αθανάσιος Γαλανής Ιωάννης Δρίβας Δημήτριος Ζιώζας Γεώργιος Καλαντζής Χρήστος

ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΩΝ Παρατίθεται η νομοθεσία που αφορά τα νεοκλασικά κτίσματα και την αξιοποίησή τους. 'Αρθρο 24 - (Προστασία του περιβάλλοντος) 1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωµα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά µέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόµος ορίζει τα σχετικά µε την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέω- ση του Κράτους. Απαγορεύεται η µεταβολή του προορισµού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονοµία η αγροτική εκµετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δηµόσιο συµφέρον.

2. H χωροταξική αναδιάρθρωση της Xώρας, η διαµόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόµηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθµιστική αρµοδιότητα και τον έλεγχο του Kράτους, µε σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισµών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης. Oι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθµίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήµης. Η σύνταξη εθνικού κτηµατολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.

3. Για να αναγνωριστεί µία περιοχή ως οικιστική και για να ενεργοποιηθεί πολεοδοµικά, οι ιδιοκτησίες που περιλαµβάνονται σε αυτή συµµετέχουν υποχρεωτικά, χωρίς αποζηµίωση από τον οικείο φορέα, στη διάθεση των εκτάσεων

που είναι απαραίτητες για να δηµιουργηθούν δρόµοι, πλατείες και χώροι για κοινωφελείς γενικά χρήσεις και σκοπούς, καθώς και στις δαπάνες για την εκτέλεση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδοµικών έργων, όπως νόµος ορίζει.

4. Nόµος µπορεί να προβλέπει τη συµµετοχή των ιδιοκτητών περιοχής που χαρακτηρίζεται ως οικιστική στην αξιοποίηση και γενική διαρρύθµισή της σύµφωνα µε εγκεκριµένο σχέδιο, µε αντιπαροχή ακινήτων ίσης αξίας ή τµηµάτων ιδιοκτησίας κατά όροφο, από τους χώρους που καθορίζονται τελικά ως οικοδοµήσιµοι ή από κτίρια της περιοχής αυτής.

5. Oι διατάξεις των προηγούµενων παραγράφων εφαρµόζονται και στην αναµόρφωση των οικιστικών περιοχών που ήδη υπάρχουν. Oι ελεύθερες εκτάσεις, που προκύπτουν από την αναµόρφωση, διατίθενται για τη δηµιουργία κοινόχρηστων χώρων ή εκποιούνται για να καλυφθούν οι δαπάνες της πολεοδοµικής αναµόρφωσης, όπως νόµος ορίζει.

6. Tα µνηµεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Kράτος. Nόµος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγµατοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά µέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζηµίωσης των ιδιοκτητών

1. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ή του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, ύστερα από αιτιολογική έκθεση της κατά περίπτωση αρμόδιας υπηρεσίας του, γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος ή του κατά περίπτωση αρμόδιου Συμβουλίου του αρμόδιου Υπουργείου και του Α.Π.Α.Σ. εάν ζητηθεί από τον Υπουργό και γνώμη του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, με σκοπό τη διατήρηση και ανάδειξη της ιδιαίτερης ιστορικής, πολεοδομικής, αρχιτεκτονικής, λαογραφικής, κοινωνικής και αισθητικής φυσιογνωμίας τους, μπορεί να χαρακτηρίζονται: α) οικισμοί ή τμήματα πόλεων ή οικισμών ή αυτοτελή οικιστικά σύνολα εκτός αυτών, ως παραδοσιακά σύνολα, β) χώροι, τόποι, τοπία ή ζώνες ιδιαίτερου κάλλους και φυσικοί σχηματισμοί που συνοδεύουν ή περιβάλλουν ακίνητα καιστοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ως χώροι, τόποι ή ζώνες προστασίας των παραδοσιακών συνόλων, όπως και αυτοτελείς φυσικοί σχηματισμοί ανθρωπογενούς χαρακτήρα, εντός ή εκτός οικισμών, ως περιοχές που έχουν ανάγκη ιδιαίτερη προστασία, και να θεσπίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης και να καθορίζονται χρήσεις, κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του νόμου αυτού και από κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 9 του π. δ. 437/1985 "Καθορισμός και ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων" (ΦΕΚ 157 Α'). Αν η γνώμη του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου δεν περιέλθει στην αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργείου σε διάστημα δυο (2) μηνών από την λήψη του σχετικού εγγράφου από αυτόν, το διάταγμα εκδίδεται και χωρίς τη γνωμοδότηση αυτή. Ο χαρακτηρισμός σύμφωνα με την περίπτωση β', εφόσον δεν θεσπίζονται ειδικοί όροι, μορφολογικοί περιορισμοί δόμησης και χρήσεις γης, μπορεί να γίνεται με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, ύστερα από αιτιολογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου, που δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. α) Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ή του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού που εκδίδεται σύμφωνα με αιτιολογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να χαρακτηρίζονται ως διατηρητέα, μεμονωμένα κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή συγκροτήματα κτιρίων, ως και στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου αυτών, όπως αυλές, κήποι, θυρώματα και κρήνες, καθώς και μεμονωμένα στοιχεία πολεοδομικού (αστικού ή αγροτικού) εξοπλισμού ή δικτύων, όπως πλατείες, κρήνες, διαβατικά, λιθόστρωτα, γέφυρες που βρίσκονται εντός ή εκτός οικισμών, για τον σκοπό που αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο και να καθορίζονται ειδικοί όροι προστασίας και περιορισμοί δόμησης και χρήσης, κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του νόμου αυτού και από κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη.

Με όμοια απόφαση μπορεί να χαρακτηρίζεται ως διατηρητέα η χρήση ακινήτου με ή χωρίς κτίσματα εντός ή εκτός οικισμών. Η παραπάνω έκθεση αποστέλλεται στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία και στον οικείο δήμο ή κοινότητα, ο οποίος εντός πέντε (5) ημερών από τη λήψη της υποχρεούται να την αναρτήσει στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα. Για την ανάρτηση αυτή δημοσιεύεται από το σχετικό δήμο ή κοινότητα σχετική πρόσκληση προς τους ενδιαφερόμενους σε μια τοπική εφημερίδα, αν εκδίδεται ή σε μια εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να διατυπώσουν αντιρρήσεις προς την αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργείου μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της πρόσκλησης. Αν ο δήμος ή η κοινότητα δεν τηρήσει όσα αναφέρονται προηγουμένως, η περαιτέρω διαδικασία χαρακτηρισμού συνεχίζεται νόμιμα μετά την πάροδο ενός μηνός από την αποστολή της έκθεσης στο δήμο ή την κοινότητα. Η παραπάνω διαδικασία μπορεί να παραλείπεται εφόσον η έκθεση κοινοποιηθεί απευθείας στον ενδιαφερόμενο. Στην τελευταία αυτή περίπτωση ο ενδιαφερόμενος μπορεί να διατυπώσει τις αντιρρήσεις του μέσα σε ένα μήνα από την κοινοποίηση της έκθεσης. β)Από την κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης για το χαρακτηρισμό κτιρίου ως διατηρητέου, απαγορεύεται κάθε επέμβαση στο εν λόγω κ0τίριο για χρονικό διάστημα ενός έτους ή μέχρι τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης ή τη γνωστοποίηση στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία για τη μη περαιτέρω προώθηση της σχετικής διαδικασίας χαρακτηρισμού. Οικοδομικές εργασίες που εκτελούνται στο προς χαρακτηρισμό κτίριο με οικοδομική άδεια που εκδόθηκε πριν από την κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης, διακόπτονται. Όταν ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη διαδικασία και το κτίριο κριθεί διατηρητέο, τότε το όποιο κόστος της οικοδομικής άδειας, καθώς και των εργασιών οι οποίες έχουν προηγηθεί της διακοπής και αντιβαίνουν στους όρους κήρυξης του κτιρίου ως διατηρητέου, επιβαρύνουν το Ειδικό Ταμείο Εφαρμογής Ρυθμιστικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.). Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων καθορίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής της διάταξης αυτής.

2. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων έργων, ύστερα από γνωμοδότηση του Α.Π.Α.Σ., μπορεί να καθορίζονται: α) κατηγορίες διατηρητέων και κριτήρια αξιολόγησης για την υπαγωγή των προς χαρακτηρισμό κτιρίων στις κατηγορίες αυτές, β) ειδικότεροι όροι και περιορισμοί ως προς τις δυνατότητεςεπέμβασης επί των διατηρητέων κτιρίων κατά κατηγορία, γ) μεταβατικές διατάξεις ως προς το καθεστώς των ήδη χαρακτηρισμένων κτιρίων ως διατηρητέων, σε σχέση με την κατάταξη σε κατηγορίες και τις δυνατότητες επέμβασης επί αυτών. Με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, μετά από γνωμοδότηση του αρμόδιου Συμβουλίου, μπορεί να καθορίζονται επί μέρους περιοχές της χώρας και οικισμοί ή τμήματα αυτών, εντός των οποίων έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των ανωτέρων.

4. α) Αιτήσεις οικοδομικών αδειών για την ανέγερση οικοδομών ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια σε όμορα ακίνητα διατηρητέων κτιρίων παραπέμπονται υποχρεωτικώς στην πρωτοβάθμια Ε.Π.Α.Ε. της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας για έγκριση, με κριτήριο την προστασία και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του διατηρητέου κτιρίου. β) Με τη διαδικασία που καθορίζεται στην παράγραφο 2 περίπτωση α' μπορεί να οριστούν ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης ή χρήσης κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή ειδική διάταξη και σε ακίνητα που είναι όμορα με τα διατηρητέα

κτίρια ή σε ζώνες γύρω από αυτά, για την προστασία και την ανάδειξη των διατηρητέων κτιρίων. Εφόσον με τους παραπάνω όρους και περιορισμούς δεν μπορεί να εξαντληθεί ο ισχύων συντελεστής δόμησης του υπόψη ομόρου ακινήτου ή αυτού που βρίσκεται μέσα στην παραπάνω ζώνη, για το ακίνητο αυτό εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης, που ισχύουν για τα ακίνητα και διατηρητέα κτίρια.

5. α) Ακίνητα και στοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ανακατασκευάζονται στην αρχική τους μορφή αν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα ή έχει κινηθεί γι΄ αυτά η διαδικασία χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέων με την κοινοποίηση στους ενδιαφερόμενους ή στον οικείο δήμο ή κοινότητα της αιτιολογικής έκθεσης χαρακτηρισμού και βρίσκονται σε κατάσταση επικινδύνου ετοιμορροπίας και επιβάλλεται η κατεδάφισή τους, εφόσον δεν υφίσταται η δυνατότητα άμεσης αποσόβησης του κινδύνου με ηπιότερα μέτρα, όπως αντιστηρίξεις, υποστηλώσεις, επισκευές, μερικές κατεδαφίσεις. Η ανακατασκευή γίνεται βάση λεπτομερούς μελέτης αποτύπωσης και φωτογραφικής και κάθε άλλης δυνατής τεκμηρίωσης της υφιστάμενης κατάστασης που απαιτείται πριν από την υλοποίηση των μέτρων που επιβάλλονται από το σχετικό πρωτόκολλο επικινδύνου ετοιμορροπίας και κατεδάφισης του κτιρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του π.δ.

13/22.4.1929 (ΦΕΚ 153 Α') "περί επικίνδυνων οικοδομών". Στη μελέτη αποτύπωσης προσδιορίζονται και όλα τα αρχιτεκτονικά μέλη ή τμήματα του κτιρίου που φέρουν γλυπτικό ή επίπλαστο διάκοσμο και τα οποία διασώζονται κατά την κατεδάφιση για να χρησιμοποιηθούν στην ίδια θέση ή ως πρότυπα στην ανακατασκευή του κτιρίου. Η ανακατασκευή εγκρίνεται με απόφαση του κατά περίπτωση Υπουργού, που εκδίδεται ύστερα από αιτιολογική έκθεση της αρμόδιας Υπηρεσίας του. β) Διατηρητέα κτίρια τα οποία έχουν κατεδαφιστεί από γεγονότα που οφείλονται σε ανωτέρα βία, όπως σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα ή κρίνονται κατεδαφιστέα με πρωτόκολλα επικινδύνως ετοιμορρόπου οικοδομής, επανακατασκευάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του προεδρικού διατάγματος της 15.4.1988 (ΦΕΚ 317 Δ'). γ) Οι διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 32 του ν. 1337/1983 έχουν εφαρμογή για τα διατηρητέα κτίρια που αναφέρονται στην παράγραφο 2α, καθώς και για τα κτίρια για τα οποία έχει κοινοποιηθεί στον ενδιαφερόμενο ή στον οικείο δήμο ή κοινότητα ή πολεοδομική υπηρεσία αιτιολογική έκθεση για το χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέων. Οι ίδιες διατάξεις έχουν εφαρμογή και για τα κτίρια εκείνα, για τα οποία εκδίδεται πρωτόκολλο επικινδύνως ετοιμορρόπου οικοδομής, μετά την κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέων.

6. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων ή του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να αναστέλλεται για χρονικό διάστημα έως ένα έτος, σε

οικισμούς ή τμήματά τους, σε περιοχές εκτός οικισμών ή σε μεμονωμένα ακίνητα εντός ή εκτός οικισμών, η έκδοση οικοδομικών αδειών, κάθε εργασία ανέγερσης νέων κτιρίων, κατεδάφισης, προσθήκης, αλλαγής εξωτερικής εμφάνισης υφιστάμενων κτιρίων και διαμόρφωσης των κοινόχρηστων χώρων, ή να επιβάλλονται όροι για την εκτέλεση των εργασιών αυτών με σκοπό τη σύνταξη πολεοδομικής μελέτης ή και ειδικού κανονισμού δόμησης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η αναστολή μπορεί να παραταθεί για ένα ακόμα έτος, εφόσον οι σχετικές μελέτες έχουν προοδεύσει σημαντικά και προκύπτει αυτό τεκμηριωμένα.

7. Αίτηση για κατεδάφιση, επισκευή ή προσθήκη σε κτίριο που κατά την κρίση της πολεοδομικής υπηρεσίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως διατηρητέο, παραπέμπονται στην πρωτοβάθμια Ε.Π.Α.Ε. Η παραπομπή αυτή είναι υποχρεωτική αν το κτίριο βρίσκεται σε παραδοσιακό οικισμό. Αν η επιτροπή κρίνει ότι η επισκευή δεν θίγει το κτίριο ή ότι δεν συντρέχει λόγος να κινηθεί η διαδικασία χαρακτηρισμού του κτιρίου ως διατηρητέου, προωθείται η διαδικασία λοιπής οικοδομικής άδειας αν συντρέχουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις. Σε κάθε άλλη περίπτωση, με αιτιολογημένη έκθεση της Ε.Π.Α.Ε. αποστέλλεται στην αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργείου. Στην περίπτωση αυτή η άδεια χορηγείται όταν γνωστοποιηθεί στην πολεοδομική υπηρεσία ότι το κτίριο δεν κρίνεται διατηρητέο ή έχουν παρέλθει δώδεκα (12) μήνες από την κατάθεση του σχετικού φακέλου κατεδάφισης στην αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργείου, χωρίς να εκδοθεί απόφαση χαρακτηρισμού του κτιρίου ως διατηρητέου. Ειδικότερα με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού και για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, μπορούν να καθορίζονται περιοχές εντός ή εκτός παραδοσιακών οικισμών εντός των οποίων οι αιτούμενες άδειες κατεδάφισης υποχρεωτικά παραπέμπονται στην πρωτοβάθμια Ε.Π.Α.Ε., μετά τη

γνωμοδότηση της οποίας αποστέλλονται στην υπηρεσία που έχει την αρμοδιότητα χαρακτηρισμού και τηρείται η διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου. ΚΙΝΗΤΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Τα κίνητρα για την αξιοποίηση των νεοκλασικών είναι οικονομικής φύσεως , αλλά και διοικητικής. Συγκεκριμένα , χορηγούνται χαμηλότοκα δάνεια με μεγάλο χρόνο αποπληρωμής για διάφορα κτίρια σε παραδοσιακούς οικισμούς γενικότερα. Ακόμη, το 50% του δανεισμού επιδοτείται για ποσά έως 100.000 ευρώ. Ακόμη, πραγματοποιούνται φορολογικές ελαφρύνσεις κατά 20 % επί της φορολογητέας αξίας του ακινήτου, εφόσον το κτίριο έ χει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο. Χρηματοδότηση είναι δυνατή από το ΥΠΕΘΟ, το ΕΤΠΑ και το ΕΠΤΑ. Τέλος , αρκετά σημαντικό κίνητρο αποτελεί η ειδική ρύθμιση, δηλαδή η προσθήκη καθ’ επέκταση ή καθ’ ύψος σε διατηρητέο κτίριο. Όσον αφορά τα διοικητικά κίνητρα, αναφέρονται η ανάπτυξη των οικισμών μέσω της εκπόνησης πολεοδομικών μελετών για τις εν λόγω περιοχές.

Για τη διαδικασία αναπαλαίωσης του οικήματος είναι απαραίτητη η μελέτη του κτιρίου από την πολεοδομία και η πραγματοποίηση των καταλλήλων ενεργειών από τον ιδιοκτήτη , ώστε να κριθεί το οίκημα διατηρητέο . Επιπλέον, το κτίριο θα πρέπει να έχει αξιόλογα μορφολογικά χαρακτηριστικά, αλλά και να βρίσκεται σε θέση με περισσότερα διατηρητέα κτίρια ( ώστε να αποτελεί μέρος ενός συνόλου μιας διατηρητέας περιοχής ). Η έγκριση του αιτήματος του ενδιαφερομένου οριστικοποιείται με σχετική υπουργική απόφαση.

Αέτωμα

Αέτωμα ονομάζεται η κορυφαία αρχιτεκτονική κατασκευή στις ακραίες πλευρές των αρχαίων ελληνικών ναών, καλούμενη και «αετός» λόγω της ομοιότητάς του προς αετό με ανοικτές τις πτέρυγες. Κύριος λόγος της κατασκευής αυτή ήταν η αποστράγγιση των όμβριων υδάτων από τις στέγες των ναών με συνέπεια αυτές να είναι αμφικλινείς. Στις στενές πλευρές των ναών (πρόσθια και οπίσθια πλευρά) ο τριγωνικός τοίχος λεγόταν «τύμπανο» (επίπεδο) του αετώματος το οποίο και περιβαλλόταν με γείσο (προεξοχή). Οι αρχαιότεροι ναοί είχαν μία μόνο πρόσοψη, συνεπώς και ένα μόνο αέτωμα. Όταν οι ναοί περιβλήθηκαν με στοά και έγιναν «περίπτεροι», διαμορφώθηκε και στην άλλη στενή πλευρά ομοιόμορφη προς τη πρώτη πρόσοψη με δεύτερο αέτωμα. Την αρχιτεκτονική αυτή τελειοποίηση των ναών η αρχαία παράδοση την αποδίδει στους Κορινθίους. Η αρχιτεκτονική των αετωμάτων συνδέθηκε με την ιστορία της γλυπτικής όταν τα τύμπανα αυτών άρχισαν να κοσμούνται με ανάγλυφες παραστάσεις που σχετίζονται με θεότητες από την ελληνική μυθολογία και ιδιαίτερα σ΄ εκείνες που ήταν αφιερωμένοι οι ναοί. Κατά τους κλασικούς χρόνους η διακόσμηση των αετωμάτων γινόταν με ολόγλυφα αγάλματα των λεγομένων «εναιετίων». Παραδείγματα της γλυπτικής αυτής εξέλιξης των εναιετίων, από την ανάγλυφη στην ολόγλυφη μορφή προσφέρει το Μουσείο της Ακρόπολης της Αθήνας όπου και φυλάσσονται τμήματα αετωμάτων από τους ναούς της αρχαϊκής και κλασικής περιόδου του βράχου της Ακρόπολης. Το αέτωμα αργότερα εισήλθε και στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ως αυτόνομη ρυθμική μορφή, ανεξάρτητα δηλαδή του ρυθμού του οικοδομήματος που άλλοτε αποτελούσε οργανικό μέλος, με συνέπεια να υποστεί διάφορες παραλλαγές και νέες διακοσμητικές μεταχειρίσεις. Έτσι στην Αναγέννηση και αργότερα στην Αντιμεταρρύθμιση εμφανίσθηκε το «καμπύλο αέτωμα», όπου οι γραμμές έπαψαν να είναι ευθείες και αντικαταστάθηκαν με κυρτές. Συνέχεια παραλλαγή ήταν και το «τεθλασμένο αέτωμα» εναντίον του οποίου είχε διαμαρτυρηθεί έντονα ο αρχιτέκτονας του 16ου αιώνα Αντρέας Παλάντιο. Στην περίοδο εκείνη το αέτωμα έπαψε να αποτελεί το κορυφαίο αρχιτεκτονικό τριγωνικό σχήμα ελληνόρρυθμης πρόσοψης. Έτσι άρχισε να γενικεύεται ως απλό κόσμημα πρόσοψης, π.χ. γείσο παραθύρου ή κόγχης.

Είδη αετωμάτων όμως γνώρισε και ο Μεσαίωνας. Τα μεσαιωνικά αετώματα παρουσιάζουν οξύ τρίγωνο, πολύ κεκλιμένο. Τέλος, όλες οι μορφές των αετωμάτων παραλήφθηκαν από τηναρχιτεκτονική στην εσωτερική διακοσμητική των οικιών, φθάνοντας ακόμη και σε κορυφαίες γραμμές επίπλων. Παράθυρα

Κιονοστοιχία

Κιονοστοιχία λέγεται η σειρά κιόνων που τοποθετούνται γύρω και μέσα σε οικοδομήματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Οι κιονοστοιχίες κατά την αρχαία αρχιτεκτονική τοποθετούνταν κυρίως σε ναούς, για σχηματισμό στοών, για υποστήριξη στέγης καθώς και για τη διαίρεση ενός οικοδομήματος σε κλίτη. Η εξωτερική περιμετρική κιονοστοιχία λεγόταν "περίστασις" ή "πτερόν". Οι κιονοστοιχίες σχηματίζονταν με βάση ειδικών κανόνων αναλογιών, του αριθμού των κιόνων, της μεταξύ τους απόστασης, (με βάση τη διάμετρο του κίονα), καθώς επίσης και από το ρυθμό αυτών. Έτσι οι αναλογίες καθορίζονταν ακριβώς κατά το πλάτος μόνο του οικοδομήματος και ποτέ κατά το ύψος.

Φουρούσι

Φουρούσι: Ξύλινη, μεταλλική ή λίθινη προεξοχή τοίχου οικοδομήματος η οποία χρησιμεύει ως υποστήριγμα άλλων κατασκευών (μπαλκονιού ή γεισώματος).

Mπαλκόνια-εξώστες

Μπαλκόνι: Περιφραγμένες προεξοχές σε κτίριο συνήθως στο ίδιο επίπεδο με το πάτωμα του ορόφου στον οποίο βρίσκεται.

Kιγκλίδωμα

Κιγκλίδωμα: Μεταλλική κατασκευή με πολύ ωραία διακοσμητικά σχέδια. Επικάλυψη (στέγη): Μονόριχτη: κατάλληλη για κλιμακωτές κατασκευές. Δίριχτη: έχει δύο κεκλιμένες πλευρές. Τετράριχτη: επικλινείς επιφάνειες καλύπτουν και τις τέσσερις πλευρές του σπιτιού. Στέγαστρα-σκίαστρα

Στέγαστρα-σκίαστρα: κατασκευές που έχουν τέτοια κλίση ώστε να προσδίδεται στα ανοίγματα στέγαση-σκίαση.

ΤΑ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ.

Κτίριο Πλατή Το 1988 κηρύχθηκε ως διατηρητέο μνημείο από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Βρίσκεται στις οδούς Αχιλλέως και Δυοβουνιώτη. Πρόκειται για διώροφο, πέτρινο κτίριο, το οποίο κτίστηκε το 1860 προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία. Κάποτε εδώ ήταν η οικία του Αλέκου Χατζίσκου, απογόνου μιας οικογένειας αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Την οικία αγόρασε κατόπιν η οικογένεια του δημάρχου και βουλευτή Γεωργίου Πλατή. Σήμερα, στους χώρους της στεγάζεται το Δημοτικό Ωδείο Λαμίας, το οποίο λειτουργεί από το 1938.

Δικαστικό Μέγαρο Το Κτίριο του Δικαστικού Μεγάρου βρίσκεται στην οδό Καποδιστρίου 10. Το 1980 κηρύχθηκε ως διατηρητέο κτίριο. Ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα νεοκλασικά οικοδομήματα του 20ού αιώνα στην πόλη της Λαμίας. Το κτίριο κτίσθηκε με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, με προορισμό να χρησιμοποιηθεί εξαρχής ως δικαστήριο.

Κτίριο Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας Το κτίριο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας εντοπίζεται στην Πλατεία Ελευθερίας, στην οδό Υψηλάντη 1. Αποτελεί ιδιοκτησία του Δημοσίου. Κηρύχθηκε ως διατηρητέο μνημείο το 1991 από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στο οίκημα αυτό βρισκόταν το αρχηγείο των κατακτητών, ενώ προηγουμένως αποτελούσε κτίριο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Μετά το 1944, χρονιά κατά την οποία η πόλη αποδεσμεύτηκε από το ζυγό των Γερμανών, στεγάστηκε ο ΕΛΑΣ και το 1946 φιλοξενήθηκαν τα γραφεία της Στρατιωτικής Διοίκησης Λαμίας. Το 1950 η Τράπεζα το πούλησε στο Δημόσιο και σήμερα λειτουργεί η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

Αρχοντικό Χατζηχρήστου Βρίσκεται στην πλατεία Ελευθερίας στη γωνία με την οδό Σκληβανιώτου. Κηρύχθηκε ως διατηρητέο το 2003 από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Χαρακτηρίστηκε ως μνημείο, επειδή υπήρξε η κατοικία της οικογένειας Χατζηχρήστου, αρκετά μέλη της οποίας συνδέθηκαν άμεσα με την Επανάσταση του 1821. Το Αρχοντικό του Χατζηχρήστου κτίστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Σήμερα, στο ισόγειο του κτιρίου αυτού στεγάζεται καφενείο, το οποίο λειτουργεί από το 1870.

Κτίριο Κατσούδα

Βρίσκεται στην οδό Κοντοπούλου και Ευαγγελιστρίας 1. Αποτελεί ιδιοκτησία του Παντελή Κατσούδα και κηρύχθηκε το 1986 ως διατηρητέο κτίριο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Κτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία.

Οικία Μίχου Το κτίριο στις οδούς Μακροπούλου και Αινιάνων αποτελεί ιδιοκτησία της Αθανασίας Μίχου. Κηρύχθηκε διατηρητέο το 1987 από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Κτίστηκε με προορισμό να χρησιμοποιηθεί ως οικία, ενώ σήμερα λειτουργεί ως Φροντιστήριο.

Πέτρινο Γυμνάσιο Θεμελιώθηκε από τον Όθωνα και την Αμαλία και υπήρξε το πρώτο Γυμνάσιο της Λαμίας. Χρονικά τοποθετείται στο πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα. Βρίσκεται στις οδούς Υψηλάντου και Τσιριμώκου και αποτελεί ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου. Στη θέση αυτή σήμερα στεγάζεται το 6ο Γυμνάσιο Λαμίας. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος Το 1985 χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το κτίριο αυτό ανήκε κάποτε στον αγωνιστή του 1821 Δυοβουνιώτη. Βρίσκεται στην πλατεία Διάκου, στην οδό Δυοβουνιώτη και είναι ιδιοκτησία της Τράπεζας της Ελλάδας, η οποία στεγάζεται στο κτίριο αυτό.

Οικία Ελασσόνα Η οικία αυτή χτίστηκε το 1912. Εντοπίζεται στην πλατεία Διάκου, στην οδό Καραγιαννοπούλου και αποτελεί ιδιοκτησία των κληρονόμων του Δημητρίου Ελασσόνα. Κηρύχθηκε ως διατηρητέο κτίριο το 1980.

Οικία Βακαλόπουλου Το νεοκλασικό αυτό κτίσμα βρίσκεται στις οδούς Σατωβριάνδου και Πατρόκλου 14. Το οικοδόμημα αυτό διασώζει επιγραφή με την ημερομηνία κατασκευής του το 1865. Πρόκειται για διώροφο νεοκλασικό οικοδόμημα, που κατασκευάστηκε με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία. Κρίθηκε διατηρητέο από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

Οικία Ξηρού Το νεοκλασικό αυτό κτίριο βρίσκεται στις οδούς Σατωβριάνδου και Πατρόκλου 15. Κτίστηκε με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία. Σήμερα στους χώρους του στεγάζεται κατάστημα ρούχων. Κρίθηκε διατηρητέο από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

Νεοκλασικές οικίες της οδού Ρήγα Φεραίου Η οδός Ρήγα Φεραίου είναι πλακοστρωμένη και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Λαμίας. Κατά μήκος και των δύο πλευρών της Ρήγα Φεραίου συναντάμε αρκετές νεοκλασικές οικίες, οι οποίες είναι κηρυγμένες ως διατηρητέες και κοσμούν το κέντρο της πόλης.

Νεοκλασικά οικοδομήματα της Πλατείας Πάρκου Αξιόλογα διατηρητέα νεοκλασικά κτίρια στέκουν αναλλοίωτα στο χρόνο στην Πλατεία Πάρκου. Στην οδό Καραγιαννοπούλου βρίσκονται το κτίριο Τομαρά – Ταξιαρχόπουλου – Αθανασίου και το κτίριο Αθανασίου, το οποίο στεγάζει Ιδιωτική Τράπεζα, ενώ στην οδό Καποδιστρίου εντοπίζεται το κτίριο Καρανάσιου.