Α. Η ΒΙΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ Η βία στους δρόμους είναι ένα πρόβλημα χρόνων που θα έπρεπε να απασχολεί τις εκάστοτε κυβερνήσεις σε καθημερινή βάση. Σήμερα εξ’ αιτίας της οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται η χώρα η βία έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό. Άνεργοι, άστεγοι, λαθρομετανάστες, ναρκομανείς καθώς και οι συχνές πορείες των αγανακτισμένων πολιτών κάνουν την ζωή στην πόλη αφόρητη και πολλές φορές επικίνδυνη. Στην εργασία μας θα αναφερθούμε στις μορφές της βίας που συναντάμε στους δρόμους. Δηλαδή στην αστυνομική βία, στην βία στον αθλητισμό, και στην εγκληματικότητα.
Α1. Ορισμός Βία είναι η χρησιμοποίηση σωματικής, υλικής και πνευματικής δύναμης, που αποβλέπει στην επιβολή της θέλησης ενός ατόμου σε ένα άλλο μ' εξαναγκασμό.
Α2. Αστυνομική βία Η αστυνομική βία και η αυθαιρεσία εντείνονται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, βρίσκοντας έδαφος στη σιωπή και ανοχή μας. Το κράτος έχει αποτύχει, ή δεν θέλει, να δημιουργήσει έναν πραγματικά αποτελεσματικό και ανεξάρτητο μηχανισμό διερεύνησης καταγγελιών για τα μέλη των σωμάτων ασφαλείας. Η αποτυχία λοιπόν των ελληνικών αρχών να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά περιστατικά παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αστυνομικούς έχει ως αποτέλεσμα να χάνουν τα θύματα την πίστη τους στο ποινικό σύστημα δικαιοσύνης και να είναι απρόθυμα να καταγγείλουν τέτοια περιστατικά.
Α2.1 Τι είναι η αστυνομική βία; Αν εξαιρέσει κανείς τις περιπτώσεις νόμιμης άμυνας, η αστυνομική βία είναι η μόνη νόμιμη βία. Τη νομιμότητά της την αντλεί από το ότι ο πολιτικός προϊστάμενος της
αστυνομίας είναι η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. Αν αυτή η ρήτρα του «δημοκρατικά εκλεγμένου» παύσει να ισχύει, τότε η αστυνομική βία χάνει τη νομιμότητά της, ή μάλλον διατηρεί τόση νομιμότητα, όση και η λαϊκή αποδοχή του δικτατορικού καθεστώτος. Στόχος αυτής της νόμιμης βίας είναι η τήρηση του νόμου εναντίον παραβατικών στοιχείων και η προστασία του πολίτη από αντικοινωνικά στοιχεία. Ο στόχος αυτός καθιστά την αστυνομία προστάτη και άρα φίλο του πολίτη. Ωστόσο, η νομιμότητα της αστυνομικής βίας τελεί υπό δυο προϋποθέσεις: Να μην εκτραπεί από τον παραπάνω στόχο της. Να μην εκτραπεί δηλαδή σε πολιτική βία, που σημαίνει την μετατροπή της αστυνομίας από προστάτη του πολίτη σε προστάτη και όργανο των εκάστοτε πολιτικών προϊσταμένων της. Κατά την άσκηση της νόμιμης (ή και της μη νόμιμης, δηλαδή της πολιτικής) βίας, να μην εκτραπεί από την αρχή της αναλογικότητας και να προβεί σε πράξεις που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη νομοθεσία. Δηλαδή να μην ασκεί η αστυνομία υπερβολική βία, περισσότερη από όση χρειάζεται, για να αποκαταστήσει την τάξη.
Α2.2 Αίτια Οι λόγοι που οδηγούν στην άσκηση βίας από την πλευρά των αστυνομικών έχουν άμεση σχέση με τα γενικότερα βιώματά τους, την εκπαίδευσή τους και την στάση που κρατά η εκάστοτε κυβέρνηση απέναντι σε αυτή. Κάποιες από τις αιτίες της άσκησης αυτής της ωμής βίας είναι: Όχι η ίδια η αστυνομία, αλλά οι πολιτικοί της προϊστάμενοι, δηλαδή η κυβέρνηση. Π.χ. Όταν η ίδια η κυβέρνηση παρανομεί (π.χ. στοιβάζοντας 15 κρατούμενους σε κρατητήρια των 5), ο αστυνομικός εθίζεται στην παρανομία και θεωρεί ότι σε περίπτωση που και ο ίδιος θα παρανομήσει, το κράτος ή κάποιος άλλος θα τον καλύψει.
Οι διοικητικοί προϊστάμενοι-που είναι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση των αστυνομικών υπαλλήλων στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις οδηγίες άσκησης της βίας. Η προσωπική ευθύνη του κάθε αστυνομικού υπαλλήλου. Η έλλειψη εμπειρίας. Ο φόβος. Η έλλειψη ελέγχου σε ιστορικά άσκησης βίας στην προσωπική τους ζωή πριν γίνουν αστυνομικοί, είτε από τους ίδιους, είτε λόγω ενδοοικογενειακής βίας. Το φαινόμενο της ατιμωρησίας.
Α2.3 Επιπτώσεις – Συνέπειες Σε μια εποχή που όλοι οι κοινωνικοί θεσμοί καταρρέουν οι επιπτώσεις της αστυνομικής βίας στην κοινωνία είναι σημαντικές. Σαν πιο σοβαρές από αυτές αναφέρουμε: Την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Την ανύπαρκτη προστασία των πολιτών. Την ανύπαρκτη έννομη τάξη. Την ανασφάλεια που βιώνει το κοινωνικό σύνολο. Την εκτεταμένη και αλόγιστη χρήση χημικών, με συνέπεια την δημιουργία προβλημάτων στην υγεία των πολιτών. Την πρόκληση τραυματισμών, βαριών σωματικών βλαβών και αναπηρίας κατά των πολιτών.
Α2.4 Τρόποι αντιμετώπισης Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της αστυνομικής βίας έχουν η κυβέρνηση, οι εκπαιδευτές των αστυνομικών και οι διοικήσεις τους. Διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος θα μπορούσαν να είναι: Οι κυβερνήσεις να εξηγήσουν με απλά λόγια και να επαναλάβουν ότι οι αστυνομικοί επιτρέπεται να χρησιμοποιούν βία μόνο όταν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο. Να χρησιμοποιούν κατάλληλο εξοπλισμό, που δεν είναι σε θέση να προκαλέσει σοβαρούς τραυματισμούς ή θανάτους, με φειδώ και σκέψη. Δεν θα πρέπει, δηλαδή, να γίνεται χρήση όπλων ή χημικών ουσιών εναντίον ανθρώπων που δεν αποτελούν απειλή ή δεν είναι επιθετικοί. Να εκδώσουν αυστηρές οδηγίες για τη χρήση των δυνητικά θανατηφόρων συσκευών ελέγχου του πλήθους, όπως είναι το σπρέι πιπεριού και τα δακρυγόνα, οι αντλίες πίεσης και οι λαστιχένιες σφαίρες. Η εκπαίδευσή τους να είναι πιο απαιτητική και προσεκτική. Να παρακολουθούν ταυτόχρονα με όλα τα υπόλοιπα, μαθήματα ψυχολογίας, ιστορίας και κοινωνιολογίας. Να επιλέγονται αυστηρά όταν πρόκειται να αποτελέσουν μέλη κάποιας ειδικής ομάδας όπως ΜΑΤ, ΔΕΛΤΑ, ΥΜΕΤ, κλπ. Να εξετάζεται συχνά η ψυχολογική τους κατάσταση. Να ασκείται παραδειγματική τιμωρία στους αστυνομικούς που ασκούν παράνομη βία κατά των πολιτών.
Να αλλάξουν οι νόμοι ώστε να μην μπορούν να καλυφθούν τέτοια περιστατικά. Να δημιουργηθούν μηχανισμοί διερεύνησης καταγγελιών για τα μέλη των σωμάτων ασφαλείας.
Τέλος θα ήταν καλό να μην είναι η εμφάνιση τους τόσο προκλητική όπως για παράδειγμα στις αστυνομικές μονάδες των ΜΑΤ οι οποίες φοράνε χακί στολή, κάτι που τους κάνει να μοιάζουν περισσότερο με στρατιωτικό σώμα. Σε αντίθεση με παρόμοιες δυνάμεις καταστολής (ΥΜΕΤ), είναι βαρύτερα εξοπλισμένοι (προστατευτικά θώρακα, ώμων, επικαλαμίδες) και είναι οι μοναδικές δυνάμεις που κάνουν χρήση δακρυγόνων (οι μονάδες των ΥΜΕΤ, αν και μπορεί να φοράνε ενίοτε αντιασφυξιογόνες μάσκες, δεν χρησιμοποιούν δακρυγόνα). Αρκετοί αστυνομικοί των ΜΑΤ φοράνε επιπρόσθετα του κράνους και γυαλιά ηλίου, κάτι που κάνει ακόμη δυσκολότερη την αναγνώρισή τους και συμβάλλει στην ανωνυμία τους. Έτσι δεν μπορούν να αποδοθούν ευθύνες σε περίπτωση κατάχρησης βίας.
Α2.5 Στατιστικές έρευνες Ο κύριος όγκος της έρευνας της Διεθνούς Αμνηστίας για την άσκηση αστυνομικής βίας κατά των πολιτών καλύπτει το χρονικό διάστημα μεταξύ 2008 και 2012, αν και ορισμένα στοιχεία για την ατιμωρησία ανατρέχουν σε περιστατικά από το 2001. Σύμφωνα με αυτή την έρευνα κατά την τελευταία δεκαετία, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έχει διαπιστώσει ότι η Ελλάδα παραβίασε τα Άρθρα 2 (δικαίωμα στη ζωή) ή 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων ή άλλων μορφών κακομεταχείρισης) σε 11 υποθέσεις που αφορούσαν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από μέλη των σωμάτων ασφαλείας. Σε δύο υποθέσεις που αφορούσαν κακομεταχείριση, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) διαπίστωσε ότι η Ελλάδα παραβίασε διάφορες διατάξεις του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR). Μεταξύ του 2009 και των πρώτων μηνών του 2012, έχουν ληφθεί πολυάριθμοι ισχυρισμοί για υπερβολική χρήση βίας, περιλαμβανομένης της χρήσης χημικών ερεθιστικών ουσιών εναντίον ειρηνικών ή κατά κύριο λόγο ειρηνικών διαδηλωτών, και για τη χρήση χειροβομβίδων κρότου-λάμψης με τρόπο που παραβιάζει τα διεθνή θεσμικά κείμενα. Η Διεθνής Αμνηστία έχει επίσης λάβει ισχυρισμούς ότι αστυνομικοί παρεμπόδισαν την πρόσβαση τραυματισμένων διαδηλωτών σε ιατρική βοήθεια. Η οργάνωση συνέχισε να λαμβάνει αναφορές ότι ορισμένοι διαδηλωτές και άλλα άτομα συνελήφθησαν αυθαίρετα από αστυνομικούς κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων και κατηγορήθηκαν ψευδώς ότι επιτέθηκαν σε αστυνομικούς ή ότι σχεδίαζαν να το πράξουν. Σύμφωνα δε με την έρευνα, από τα 63 καταγεγραμμένα σε διάστημα τριών μηνών περιστατικά εναντίον πολιτών τρίτων χωρών, περιλαμβανομένων μεταναστών, αιτούντων άσυλο και προσφύγων, τα 18 συνδέονταν με αστυνομική βία. Δέκα από τα καταγεγραμμένα περιστατικά, στα οποία η αστυνομική βία συνδεόταν με ρατσιστικά κίνητρα, συνέβησαν στην Αθήνα και οκτώ στην Πάτρα.
Α2.6 Διάφορα παραδείγματα και άρθρα
Γιατροί του ΕΣΥ που περιέθαλψαν τους τραυματίες από τις πορείες της 6ης Δεκέμβρη 2010 και ο Ιατρικός Σύλλογος μιλούν για ανησυχητικά φαινόμενα αστυνομικής βίας και ζητούν να διεξαχθεί έρευνα για τις πρακτικές που ακολουθεί η ΕΛ.ΑΣ.
«Όταν ένας αστυνομικός χτυπάει τόσο δυνατά, ή είναι ανεκπαίδευτος ή υπάρχει σχέδιο» λένε χαρακτηριστικά οι γιατροί. Μεσημέρι Δευτέρας, στο Σύνταγμα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Ελευθεροτυπίας, υπολογίζεται ότι περίπου 45 άτομα επισκέφθηκαν διάφορα νοσοκομεία της Αθήνας το βράδυ της Δευτέρας. Πολλοί είχαν παρουσιάσει αναπνευστικά, δερματολογικά και οφθαλμολογικά προβλήματα λόγω της χρήση χημικών. Αντίστοιχα, στην επέτειο του Πολυτεχνείου, οι τραυματίες έφτασαν συνολικά τους 150. Η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ) αναφέρεται σε περιστατικά με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, με δύο άτομα να νοσηλεύονται στο ΚΑΤ, και καλεί την κυβέρνηση να ερευνήσει τις καταγγελίες. Το ίδιο ζητάει πρώτη φορά με κατηγορηματικό τρόπο και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ), εκφράζοντας την ανησυχία του για τα φαινόμενα αστυνομικής βίας. «Κάποια στιγμή πρέπει να προστατεύονται όσοι κάνουν καλά τη δουλειά τους και όχι αυτοί που παρεκτρέπονται», δήλωσε ο αντιπρόεδρος του ΙΣΑ Γ. Πατούλης. Ο Άλκης Ψυχογιός, ειδικευόμενος στη νευρολογία, μέλος του Δ.Σ. της ΕΙΝΑΠ, συμμετείχε στην πορεία και ειδοποιήθηκε για τέσσερις τραυματίες στην πλατεία Κολοκοτρώνη. «Μεταξύ αυτών είδα μια κοπέλα, αιμόφυρτη. Διαπίστωσα ένα μεγάλο θλαστικό τραύμα στο κεφάλι, που χρειαζόταν τουλάχιστον 10 ράμματα. Η ίδια και ο φίλος της ήταν απολύτως σίγουροι ότι το τραύμα προκλήθηκε από αστυνομικό ο οποίος τη χτύπησε με πυροσβεστήρα. Σίγουρα πάντως δεν ήταν γκλομπ. Οι άλλοι τρεις είχαν μικρότερα τραύματα στο κεφάλι, κατά 99% από ρόπαλα» επισημαίνει. «Υπάρχει κλιμάκωση της αστυνομικής βίας. Στο στόχαστρο βρίσκεται το δικαίωμα της διαδήλωσης. Όταν κινδυνεύεις να βρεθείς στη ΓΑΔΑ ή στο νοσοκομείο, θα το σκεφτείς πολύ να πας», όπως είπε χαρακτηριστικά. «Στον "Ευαγγελισμό" που πήγα μετά την πορεία, ήρθαν 15-17 χτυπημένοι διαδηλωτές. Είχαν θλαστικά τραύματα στο κεφάλι, κακώσεις και κατάγματα στα άκρα, χτυπήματα στο σώμα. Πολλοί έλεγαν ότι ο αστυνομικοί τους χτυπούσαν κρατώντας τα γκλομπ ανάποδα» λέει η ιατρός-εντατικολόγος Παναγιώτα Βάρτζελη, μέλος του Δ.Σ. της ΑΔΕΔΥ. Ο νευροχειρουργός στο Κρατικό Νικαίας Παν. Παπανικολάου, μέλος του Δ.Σ. της ΕΙΝΑΠ, τονίζει ότι «οι περισσότεροι από τους νεαρούς τραυματίες είχαν δεχθεί χτυπήματα από γκλομπ και πυροσβεστήρες στο κεφάλι, τον θώρακα και την κοιλιά. Στο ΚΑΤ εξακολουθεί να νοσηλεύεται ένας 25χρονος με κάταγμα κρανίου και αιμάτωμα. Σύμφωνα με καταγγελίες γιατρών και μελών της οικογένειάς του, άνδρες της ασφάλειας επιχείρησαν να τον ανακρίνουν δύο φορές, μέσα στο νοσοκομείο»! «Εάν ένας αστυνομικός χτυπάει τόσο δυνατά, ή είναι ανεκπαίδευτος ή υπάρχει σχέδιο. Να σταματήσουν να χτυπούν τα παιδιά του κόσμου», λέει η γιατρός Όλγα Κοσμοπούλου, μέλος της εκτελεστικής γραμματείας της ΟΕΝΓΕ. «Η επίθεση της αστυνομίας κατευθύνθηκε αυτή τη φορά κυρίως στα αδόμητα, ανοργάνωτα κομμάτια της νεολαίας, χωρίς να περιμένει καν έστω και μια προσχηματική πρόκληση για να απαντήσει» αναφέρει η δικηγόρος Αντωνία Λεγάκη. «Αποτελεί μήνυμα ότι πρέπει η όποια κοινωνική αντίδραση να κατασταλεί εν τη γενέσει της. Γι' αυτό η φοιτητική πορεία χτυπήθηκε σχεδόν πριν ξεκινήσει» υπογραμμίζει. Αξιοσημείωτο είναι δε, ότι μέσα σ' έναν χρόνο, από το περσινό μνημόσυνο του Αλ. Γρηγορόπουλου, στον Συνήγορο του Πολίτη έφτασαν καταγγελίες για ξυλοδαρμούς διαδηλωτών, αλόγιστη χρήση χημικών και αναίτιες συλλήψεις, ενώ όλα τα περιστατικά ακόμα διερευνώνται.
Μήνυση κατά των μελών των ομάδων της Ελληνικής Αστυνομίας, ΔΙΑΣ και Δέλτα, καθώς και κατά του επικεφαλής τους άσκησε αμερικανίδα υπήκοος που κατά τις εκδηλώσεις μνήμης για την επέτειο του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, δέχθηκε απρόκλητη άγρια επίθεση. Τη μήνυσή της συνοδεύει και επιστολή που υπογραφεί ομάδα γνωστών προσωπικοτήτων από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με αίτημα την παύση της αστυνομικής βίας κατά των λαϊκών κινητοποιήσεων. Μεταξύ των υπογραφόντων συγκαταλέγεται ο γλωσσολόγος και συγγραφέας Noam Chomsky, η φιλόσοφος Judith Butler και ο κοινωνιολόγος Immanuel Wallerstein.
Η επίθεση κατά της 27χρονης Αμερικανίδας έγινε στις 15 Νοεμβρίου 2010, κατά τον τριήμερο εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου, λίγο πριν το τέλος πορείαςσυλλαλητηρίου στο οποίο είχαν καλέσει φοιτητικοί σύλλογοι, ο Συντονισμός Πρωτοβάθμιων Σωματείων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και οργανώσεις και κόμματα της αριστεράς (ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α και ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ). Η κοπέλα τραυματίστηκε από την απρόκλητη επίθεση στο κεφάλι, τον ώμο και το πόδι ενώ σύμφωνα με τις μαρτυρίες, οι αστυνομικοί την χτυπούσαν ακόμα και όταν πλέον ήταν αναίσθητη και αιμορραγούσε στο οδόστρωμα. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκε στα επείγοντα του Ερυθρού Σταυρού και νοσηλεύτηκε για τρεις μέρες με πολλαπλά τραύματα σε κεφάλι, πλάτη, ώμους, αυχένα και την κοιλιακή χώρα ενώ διαγνώστηκε κάταγμα στο κεφάλι και μόνιμη βλάβη στο εσωτερικού του αυτιού, από τα οποία υποφέρει μέχρι και τώρα. «Αντιτασσόμαστε στην βάρβαρη καταστολή της πολιτικής διαφωνίας στην Ελλάδα» Η επιστολή που συνοδεύει την μήνυση της 27χρονης Αμερικανίδας βρίσκεται αναρτημένη στο διαδίκτυο προς συλλογή υπογραφών στο http://www.ipetitions.com/petition/opposegreekpolicerepression/. Αναδημοσιεύουμε την μετάφραση του κειμένου από την ιστοσελίδα των Σχολιαστών Χωρίς Σύνορα: «Εμείς, οι υπογράφοντες/ουσες, είμαστε διδάσκοντες/ουσες, φοιτητές/τριες, δικηγόροι και δημοσιογράφοι από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη που πιστεύουμε πως όλοι οι άνθρωποι ανά την υφήλιο θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εκφράσουν μειοψηφικές απόψεις και να διαδηλώσουν για την κοινωνική αλλαγή. Ενημερωθήκαμε πως η Ομάδα “Δέλτα” στην Ελλάδα στερεί από τους διαδηλωτές τα δικαιώματα αυτά ασκώντας σωματική βία σε βάρος τους. Καλούμε σε μια ενδελεχή έρευνα και απόδοση ευθυνών σε όσους ευθύνονται για τα κρούσματα αστυνομικής βίας.
Στις 15 Νοεμβρίου 2010, κατά τη διάρκεια πορείας που είχε καλεστεί από εργατικά συνδικάτα και αριστερές οργανώσεις ενάντια στη παρουσία του ΔΝΤ στην Ελλάδα, οι δυνάμεις Δέλτα της αστυνομίας επιτέθηκαν σε μέλος της διεθνούς κοινότητας σχεδόν δολοφονικά – μια Αμερικανίδα ακτιβίστρια και συγγραφέα, βάρους 48 κιλών η οποία χτυπήθηκε μέχρι να πέσει αναίσθητη με αιχμηρό αντικείμενο και στη συνέχεια κλωτσήθηκε και χτυπήθηκε στο κεφάλι, το λαιμό, την πλάτη και την κοιλιακή χώρα. Αυτόπτες μάρτυρες αναφέρουν τη χρήση βίας από αρκετούς αστυνομικούς για μεγάλο χρονικό διάστημα και ενώσω η διαδηλώτρια ήταν ήδη αναίσθητη, πεσμένη στο έδαφος και με αίμα να τρέχει από το κεφάλι της. Μεταξύ των πολλαπλών της τραυματισμών περιλαμβάνονται η εγκεφαλική αιμορραγία, διάσειση κρανίου και μόνιμη βλάβη στην ακοή. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ομάδα Δέλτα πραγματοποιεί μια τόσο βίαια επίθεση ενάντια σε διαδηλωτές στην Αθήνα – χαρακτηριστικά, η ομάδα “Δικαίωμα” κατέθεσε μήνυση εναντίον της ομάδας Δέλτα την προηγούμενη εβδομάδα για την προσπάθειά της να διαλύσει πορεία με την επίθεση εναντίον του μπλοκ αυτής κατά τη διάρκεια της Γενικής Απεργίας της 15ης Δεκέμβρη 2010. Μήνυση έχει επίσης καταθέσει η καθηγήτρια κα. Αγγελική Κουτσουμπού, η οποία τραυματίστηκε σοβαρά όταν άνδρες της Ομάδας Δέλτα την χτύπησαν με τις μηχανές τους κατά τη διάρκεια της πορείας της 6ης Δεκέμβρη 2009. Τα μέλη της ομάδας Δέλτα δύνανται να δράσουν με ατιμωρησία ενάντια σε διαδηλωτές και είναι δύσκολο να εντοπιστούν, καθώς δεν έχουν εμφανώς αριθμούς ή ονόματα στις στολές τους. Είναι απαράδεκτο το γεγονός πως η Ελληνική κυβέρνηση, τη στιγμή αυτή της όξυνσης της κρίσης και της διεθνούς αστάθειας, επιλέγει να στρέψει τις αστυνομικές της δυνάμεις εναντίον της νόμιμης εκφοράς πολιτικού λόγου, χτυπώντας και παρενοχλώντας διαδηλωτές. Εμείς, οι υπογράφοντες/ ουσες, απαιτούμε την πλήρη δημοσίευση των στοιχείων της Ομάδας Δέλτα που είναι υπεύθυνη για την επίθεση της 15ης Νοέμβρη. Οι αστυνομικοί που πραγματοποίησαν και που έδωσαν εντολή για την επίθεση αυτή πρέπει να τιμωρηθούν και πρέπει να παρθούν αποτελεσματικά μέτρα ώστε να σταματήσει η ατιμωρησία που απολαμβάνει η Ομάδα Δέλτα, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω βία».
Α3. Η βία στον αθλητισμό Ο αθλητισμός είναι ο χώρος της ευγενούς άμιλλας στον οποίο ο αθλητής γυμνάζει το σώμα, το μυαλό και καλλιεργεί τις δεξιότητές του σε διάφορα αθλήματα. Δε θα έπρεπε να έχει σχέση με την τυφλή βία, το έγκλημα, και την άνομη συμπεριφορά και είναι δραστηριότητα ή οποία προσδιορίζεται με τους κανόνες που θέτει το κοινωνικό σύνολο. Η βία δεν παρατηρείται στον ατομικό αθλητισμό γιατί δεν υπάρχουν οργανωμένοι οπαδοί ούτε αντικρουόμενα οικονομικά συμφέροντα ή πολιτικά παιχνίδια και παρασκήνιο. Οι αθλητές, δεν είναι πρωταθλητές, αθλούνται για τη χαρά της συμμετοχής στο παιχνίδι, στον αγώνα και για να ασκηθούν.
Α3.1 Τι είναι η βία στα γήπεδα ή αλλιώς το φαινόμενο του χουλιγκανισμού; Η βία στα γήπεδα δεν είναι μόνο επεισόδια αυθόρμητης βίας από κάποιους αγανακτισμένους και θυμωμένους πολίτες, οι οποίοι καταπιεσμένοι όλη την εβδομάδα, εκτονώνονται στις κερκίδες για να δηλώσουν την αντίθεσή τους στο πολιτικό-κοινωνικό και οικονομικό σύστημα. Πρόκειται και για οργανωμένη βία από ομάδες (χούλιγκανς) που πάνε στο γήπεδο, όχι για να δουν ποδόσφαιρο και να υποστηρίξουν την ομάδα τους, αλλά για «να τα σπάσουν» με κάποιον απώτερο σκοπό που εκείνοι (ή κάποιοι που βρίσκονται πίσω απ’ αυτούς) έχουν θέσει. Οι βαθύτεροι λόγοι όμως που οδηγούν ένα άτομο να πάρει μέρος σε μια τέτοια ομάδα δεν έχουν καμία σχέση με το σκοπό που θα εξυπηρετήσουν οι πράξεις του. Οι νέοι – και όχι μόνο - έχουν ανάγκη να νιώσουν ότι ανήκουν σε μία ομάδα, ιδιαίτερα σε μια εποχή που επικρατεί ο απρόσωπος τρόπος ζωής, η αποξένωση, η υποκρισία και η κυριαρχία του συμφέροντος στις σχέσεις, η απουσία ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον, η χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών, κλπ ωθούν ακόμη περισσότερο τους νέους να ψάξουν ψυχολογική κάλυψη στις ομάδες των συνομηλίκων τους.
Τα παιδιά σ’ αυτές τις ηλικίες ούτως ή άλλως ψάχνουν για δυνατές συγκινήσεις. Οι μαζικές εκδηλώσεις υπέρ της ομάδας ενισχύει το αίσθημα του «ανήκειν» και κάνει τους νέους αυτούς να ξεφεύγουν από την καθημερινότητα και ζουν έντονα συναισθήματα. Ο εξευτελισμός των αντιπάλων και η νίκη της ομάδας τους, τους κάνει να αισθάνονται ανώτεροι και τους ολοκληρώνει μέχρι τον επόμενο αγώνα. Όταν μάλιστα δρουν βίαια, νιώθουν ότι έχουν έλεγχο και εξουσία και ότι μετρούν σε μια κοινωνία μάλιστα όπου τους οδηγεί να αισθάνονται ακριβώς το αντίθετο, με τις προκλητικές ανισότητες, τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες και την ανεργία. Η μετάθεση της βίαιων συγκρούσεων εκτός των γηπέδων μεταθέτει το πρόβλημα αλλά δεν το λύνει. Επειδή το πρόβλημα είναι εκτός του αθλητικού χώρου και δεν συνδέεται με το θεσμό του αθλητισμού άμεσα δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει και δεν συνεχίζει ως καρκίνωμα να βλάπτει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα.
Α3.2 Αίτια Η προσπάθεια των φιλάθλων να βρουν διέξοδο στα προσωπικά τους προβλήματα μέσα από την βία στα γήπεδα δείχνει την έλλειψη πολιτικής βούλησης και σχεδιασμού για την αντιμετώπιση χρόνιων κοινωνικών προβλημάτων από την πολιτεία. Βασικές αιτίες αυτής της κατάστασης είναι: Η ανεργία. Η περιθωριοποίηση. Τα ναρκωτικά. Το αλκοόλ. Οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Η φτώχεια. Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Η έλλειψη ιδανικών, οραμάτων και η έκπτωση των αξιών. Η χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών. H έλλειψη κατανόησης και επικοινωνίας. H ελλιπής παιδεία. Η ανάγκη ένταξης σε μια ομάδα.
Η επικράτηση φανατισμού μεταξύ αντίπαλων ομάδων. Η βαθμολογική κρισιμότητα ενός αγώνα για τη μία ή και για τις δύο ομάδες που αγωνίζονται. Η ύπαρξη μιας γενικευμένης πεποίθησης («φήμης»), ότι π.χ. ο αγώνας είναι «πουλημένος» από τον διαιτητή του αγώνα ή και τους παίκτες. Η παρουσία μιας αφορμής για έκρηξη των παθών, π.χ. λόγω λανθασμένης απόφασης του διαιτητή.
Οι αιτίες αυτές δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον εκκόλαψης της εγκληματικότητας και βίας. Σε χώρους που ο άνθρωπος αποκτά συνείδηση μάζας όπως στα γήπεδα αρκεί μια δυνατή κραυγή ή ένα μεμονωμένο επεισόδιο για να ξεσπάσουν ευρύτερες συγκρούσεις ανάμεσα στις αντίπαλες παρατάξεις των οπαδών των ομάδων. Σημαντικό ρόλο επίσης στην εμφάνιση του προβλήματος διαδραματίζουν, έκτος των ομάδων των φιλάθλων και άλλες ομάδες. Πιο συγκεκριμένα :
Οι κορυφαίοι ποδοσφαιρικοί παράγοντες των ομάδων, οι οποίοι στην Ελλάδα είναι συνήθως επιτυχημένοι επιχειρηματίες, και έχουν την τάση να αντιμετωπίζουν το ποδόσφαιρο ως μια επαγγελματική υπόθεση ικανή να αποφέρει κέρδη (όχι απαραίτητα σ’ αυτούς). Επομένως δεν διστάζουν, στις περισσότερες των περιπτώσεων, να ενθαρρύνουν την ύπαρξη σκληροπυρηνικών οπαδών, οι οποίες, χάρη στον ενθουσιασμό τους, μπορούν να ασκήσουν μια θετική επίδραση στην ομάδα τους, ώστε ο αγώνας να αποκτήσει περισσότερη ένταση και αποτελεσματικότητα (άρα και οικονομική επιτυχία!). Οι δημοσιογράφοι του γραπτού αλλά και του ηλεκτρονικού αθλητικού Τύπου. Είναι, βέβαια, γεγονός ότι κατά τα τελευταία χρόνια ο αθλητικός Τύπος στην Ελλάδα (τόσο των αθλητικών όσο και των πολιτικών εφημερίδων) αποφεύγει να διεγείρει τους οπαδούς και να εξάπτει τον φανατισμό τους, μέσα από μεγάλα πρωτοσέλιδα με προκλητικές δηλώσεις παραγόντων του αθλήματος ή με αποκαλύψεις για εικαζόμενες ή πραγματικές «συνωμοσίες». Οι ποδοσφαιριστές που φαίνεται ότι έχουν αποκτήσει κατά τα τελευταία χρόνια την ψυχολογία «βεντέτας» και είναι πρόθυμοι να αλλάξουν τη «φανέλλα» τους για υψηλότερες αποδοχές Επίσης, όχι σπάνια αναδεικνύονται κατώτεροι των προσδοκιών που οι οπαδοί έχουν επενδύσει σ’ αυτούς, δημιουργώντας έτσι μιαν εύλογη πικρία (ή ακόμη και οργή) για τη δυσανάλογη προς τις υπέρογκες αμοιβές τους και το ακριβό εισιτήριο πενιχρή τους εμφάνιση (καθυστερήσεις, χαλαρότητα και αστοχία στο παιχνίδι). Τα αστυνομικά όργανα που είναι επιφορτισμένα με την τήρηση της τάξης στους αγωνιστικούς χώρους είναι επίσης, μερικές φορές, υπεύθυνα για την κλιμάκωση βίαιων επεισοδίων, ιδιαίτερα όταν παρεμβαίνουν είτε λιγότερο ή και πιο καθυστερημένα από όσο επιβάλλουν οι περιστάσεις είτε και περισσότερο ή και νωρίτερα από όσο χρειάζεται.
Α3.3 Επιπτώσεις – Συνέπειες Ο χουλιγκανισμός, (δηλαδή οι φανατικοί φίλαθλοι), έχει ολέθριες επιπτώσεις σε κάθε κοινωνία, μέσα και έξω από τα γήπεδα. Οι συνέπειες αυτού του φαινομένου είναι: Ο φόβος της ελληνικής οικογένειας να πάει στο γήπεδο. Απειλές προς τις οικογένειες παικτών, διαιτητών κ.α. Καταστροφή των ιδιοκτησιών των ομάδων γήπεδα, προπονητικά κέντρα, γραφεία. Σπατάλη μεγάλων ποσών από τους συλλόγους και τις ομοσπονδίες για την επιδιόρθωση των ζημιών. Η τιμωρία των οπαδών από τις ομοσπονδίες να μην μπορούν να παρευρεθούν στο γήπεδο για να δουν ορισμένους αγώνες εξαιτίας των χούλιγκανς της ομάδας τους. Πρόκληση σοβαρών τραυματισμών και πολλές φορές θανάτων. Αποτροπή πολλών φιλάθλων απ’ το να πηγαίνουν στα γήπεδα με αποτέλεσμα να βλέπουμε γήπεδα με λίγο κόσμο, το οποίο γεγονός είναι κακό θέαμα και δυσφημίζει το ποδόσφαιρο. Καταστροφή της ευρύτερης περιοχής και ξένης περιουσίας.
Α3.4 Τρόποι αντιμετώπισης Το πρόβλημα της βίας μέσα και έξω από τα γήπεδα δεν είναι μόνο κοινωνικό, είναι και συναισθηματικό και ηθικό. Η λύση βασίζεται από ψυχολογικής άποψης στην αποκατάσταση και ενίσχυση των ανθρώπινων σχέσεων, των αξιών και των ιδανικών μέσα από την παιδεία, την κοινωνική μέριμνα και τη στήριξη του θεσμού της οικογένειας. Η πρόληψη, όπως πάντα, είναι η καλύτερη θεραπεία. Παρόλα αυτά όμως επιπλέον τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος είναι: Τα ονομαστικά εισιτήρια με αριθμημένη θέση μέσα στο γήπεδο, η στενή αστυνομική παρακολούθηση, η χρησιμοποίηση κάμερας για καταγραφή επεισοδίων, η διακοπή των παιχνιδιών εάν παρατηρηθούν επεισόδια, ο αποκλεισμός φιλάθλων και ομάδων που ευθύνονται για τις βίαιες συγκρούσεις και τις αιματοχυσίες, ο κοινωνικός έλεγχος και η θέσπιση κανόνων με τους οποίους θα επιτευχθεί ο υγιής ανταγωνισμός, η θέσπιση περισσότερων νόμων κατά του προβλήματος. Ήδη έχουν ψηφιστεί διάφοροι νόμοι σε διάφορες χώρες που όμως από ότι φαίνεται δεν είναι αρκετοί ή τελικά καταπατούνται. Όπως: Τον Αύγουστο του 1985, προωθήθηκε η υπογραφή μιας Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Βία των Θεατών και την Ανάρμοστη Συμπεριφορά στις Αθλητικές Συναντήσεις (ν.1787/1988, πρβλ. και ν. 1646/1986), ως ένδειξη ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης ήταν αποφασισμένο να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο. Δανία: Όσοι μετέχουν σε επεισόδια δεν ξαναμπαίνουν στη χώρα. Αγγλία: Όσοι Άγγλοι έχουν καταδικαστεί για χουλιγκανισμό στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό δεν μπορούν να βγουν από τη χώρα. Ισχύει από το 1999. Γαλλία: Από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1998 επιτράπηκαν δια νόμου οι ομαδικές συλλήψεις οπαδών, αλλά δεν προβλέπονται περιοριστικά μέτρα. Γερμανία: Η πιο αυστηρή νομοθεσία της Ευρώπης «προσφέρει» μια μεγάλη σειρά ποινών στους δικαστές, ανάμεσα στις οποίες και η κατάσχεση διαβατηρίων και αστυνομικών ταυτοτήτων
Α3.5 Στατιστικές έρευνες Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν στην Ελλάδα αρκετά αποκαλυπτικές είναι οι απαντήσεις των ερωτηθέντων στις ερωτήσεις που αφορούν την έκταση της αφοσίωσης στην ομάδα τους. Δήλωσαν ότι: ήταν αποφασισμένοι να εμπλακούν σε χειροδικία με οπαδούς της αντίπαλης ομάδας (35,0%), ήταν αποφασισμένοι να εμπλακούν με αστυνομικούς (16,8%), να προκαλέσουν καταστροφή σε ξένη περιουσία (8,5%) (όμως, το ποσοστό των ατόμων που δεν απάντησαν σ’ αυτή την ερώτηση, για ευνόητους λόγους, ήταν ιδιαίτερα υψηλό 34,3%), «έχουν παίξει ξύλο ή έχουν πετάξει αντικείμενα στο γήπεδο» «συχνά» ή «πολύ συχνά» (49,5%), «μερικές φορές», έχει τύχει να παίξουν ξύλο ή και να κάνουν ζημιές πηγαίνοντας στο γήπεδο ή φεύγοντας απ’ αυτό (62,7%),
υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες («έχουν δει») σε πράξεις χουλιγκανισμού ή βανδαλισμού (96,6%), γνώριζαν άτομα τα οποία είχαν συμμετάσχει σε τέτοιες πράξεις (94,0%) είχαν καταδικασθεί γι’ αυτές (85,0%).
Από τη μελέτη αυτών των στοιχείων, αν βεβαίως θεωρήσουμε ότι οι ερωτηθέντες απάντησαν με ειλικρίνεια, προκύπτει ότι τα μέλη που ανήκουν στους οργανωμένους συνδέσμους δεν συμπεριφέρονται όλα με τον ίδιο τυπικό τρόπο. Πιθανότατα υπάρχει ανάμεσά τους ένας πυρήνας της τάξης του 7-15% στον οποίον ανήκουν οι ηγετικά βίαιοι οπαδοί, ιδίως μάλιστα αυτοί που έχουν ήδη καταδικασθεί από δικαστήρια για την προκλητική και επιθετική τους συμπεριφορά. Με αυτούς συνδέεται ένα άλλο 40-50%, που είναι επιρρεπείς να εμπλέκονται σε βίαια περιστατικά μικρότερης σημασίας (π.χ. ρίψη αντικειμένων) ή και μεγαλύτερης (π.χ. συμπλοκές), συνήθως παρασυρόμενοι από την ανωνυμία και τις συναισθηματικές εκρήξεις του πλήθους. Τέλος, φαίνεται να υπάρχει μία εξ ίσου μεγάλη μερίδα νεαρών ανθρώπων, οι οποίοι, αν και ανήκουν σε αυτούς τους σκληροπυρηνικούς συνδέσμους, αρκούνται να βιώνουν ατμόσφαιρα του ποδοσφαιρικού σταδίου και δεν παρουσιάζουν τάσεις να πράξουν οτιδήποτε περισσότερο από ένα τελετουργικό «σόου» βίας, συνιστάμενο απλώς σε προσβλητικές ιαχές και προκλήσεις εναντίον των αντίπαλων οπαδών.
Α3.6 Διάφορα παραδείγματα και άρθρα Του Άγγελου ΤΣΙΓΚΡΗ Υπ. βουλευτή Αχαΐας ΝΔ
Το φαινόμενο της βίας αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό της συγκρότησης των κοινωνιών και δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα κοινωνία χωρίς βία. Στις μέρες μας, όμως, η κατάσταση είναι σαφώς βεβαρημένη. Η αποθέωση της βίας και η διαρκώς αυξανόμενη προβολή της, η αποπροσωποποίηση των σχέσεων, η κοινωνική αναλγησία, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, ο ανταγωνισμός, η αποθέωση του ατομικού επιτεύγματος και η μοναχική πορεία χωρίς οράματα, στόχους και ιδανικά καθιστούν το σύγχρονο άνθρωπο ευάλωτο στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών. Οι καταβολές του σύγχρονου ποδοσφαίρου εντοπίζονται στη μεσαιωνική Αγγλία του 13ου αιώνα. Από τις αρχές του 19ου αιώνα το ποδόσφαιρο άρχισε να γίνεται δημοφιλές και στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Παράλληλα στην Αγγλία εντοπίζεται και
η βία που σχετίζεται με το ποδόσφαιρο, αφού εκατοντάδες νέοι παίκτες, από αντίπαλα ανταγωνιστικά χωριά και πόλεις, στην ουσία έδιναν «μάχες» μέσω του παιγνιδιού. Τα αποτελέσματα των ερευνών αποδεικνύουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών πιστεύει ότι η ατιμωρησία της βίας στα γήπεδα αποτελεί την κυριότερη αιτία διαιώνισής της και επιρρίπτει τις ευθύνες στις διοικήσεις των ομάδων, ενώ το 50% των φιλάθλων εκτιμά ότι η συχνότητα των συμπλοκών στα γήπεδα έχει σαφώς αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Οκτώ στους δέκα φιλάθλους εκφράζουν την άποψη ότι η χρήση αλκοολούχων ποτών και ναρκωτικών ουσιών έχουν σοβαρό μερίδιο ευθύνης στην εκδήλωση κρουσμάτων χουλιγκανισμού, αλλά παράλληλα το ίδιο ποσοστό (80%) συναρτά το φαινόμενο με τη γενική έκπτωση αξιών της κοινωνίας. Και μέσα σε όλα αυτά, μόλις το 15% των φιλάθλων πιστεύουν ότι το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου είναι «σίγουρα καθαρό», ενώ ως «καθόλου καθαρό» το βαθμολογεί το 34%. Σύμφωνα με τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών, η στάση των αρχών απέναντι σε όσους βιαιοπραγούν στα γήπεδα πρέπει να είναι άτεγκτη, ενώ τα περισσότερα επικριτικά σχόλια συγκεντρώνουν οι διοικήσεις των ομάδων, αλλά και οι αθλητικές εφημερίδες. Η βία στα γήπεδα είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο, τόσο ως προς τις αιτίες που την παράγουν, όσο και ως προς τις μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται. Για το λόγο αυτό η αντιμετώπισή της απαιτεί συνδυασμένη στόχευση και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων: της Κοινωνίας, της Πολιτείας, του Ποδοσφαίρου. Η βελτίωση των γηπεδικών εγκαταστάσεων, η εφαρμογή του ονομαστικού ηλεκτρονικού εισιτηρίου, μα πάνω απ' όλα η αμετακίνητη βούληση και η συνεπής πρακτική των διοικήσεων των ομάδων να αποβάλουν το φαινόμενο από τις κερκίδες, αποτελούν βασικά προαπαιτούμενα για να είμαστε άμεσα αποτελεσματικοί. Πρέπει άμεσα η Κυβέρνηση να δείξει τη βούλησή της για την αντιμετώπιση του φαινομένου με τη μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου, ψηφίζοντας ένα νόμο σύγχρονο, ρεαλιστικό, εφαρμόσιμο, αλλά κυρίως και πάνω απ’ όλα κοινωνικά αποδεκτό.
Σάββατο 7 Απρίλη 2007 - Κυριακή 8 Απρίλη 2007
Σελίδα 8
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
«Βία στα γήπεδα»
Motion Team
Στον σημερινό κοινωνικοοικονομικό περίγυρο δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν η έκφραση της γηπεδικής βίας. Εκδηλώνεται στα γήπεδα αλλά τα αίτιά της έχουν γεννηθεί έξω από τις πύλες εισόδου. Στις κερκίδες είναι θεατές με προϋπάρχουσα παιδεία, αγωγή, πρόσβαση στα αγαθά του πολιτισμού, στη λογοτεχνία, στο καλό βιβλίο
Αυτό που ονομάζουμε Αθλητισμό, Γυμναστική, σπορ, Φυσική Αγωγή - πείτε το όπως θέλετε - περιέχει ένα κοινό στοιχείο: την ανθρώπινη κίνηση. Με άλλα λόγια είναι εκφράσεις αυτού του κοινού σημείου της ανθρώπινης κίνησης. Εμείς τα αγκαλιάζουμε όλα αυτά κάτω από τον όρο φυσική κουλτούρα. Θεωρούμε ότι η κίνηση στις εκφράσεις της είναι στοιχείο πολιτισμού, είναι στοιχείο Αγωγής, Παιδείας, είναι κοινωνικό αγαθό που πρέπει να παρέχεται με ευθύνη και φροντίδα της πολιτείας και οι δαπάνες να καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η κίνηση είναι μέσο. Ένα μέσο που αν χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο επιφέρει πολλαπλά οφέλη στην υγεία του και βοηθάει στην καλλιέργεια μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Για να είναι επωφελής πρέπει να ασκείται κάτω από τα δεδομένα της Αθλιατρικής που προσδιορίζουν τη διάρκεια, την ένταση, τις επαναλήψεις των κινήσεων. Για να ασχολούνται οι άνθρωποι μ' αυτό το επωφελές αγαθό, πρέπει να έχουν πρώτα και βασικά ελεύθερο χρόνο, να έχουν λυμένα προβλήματα, όπως μόνιμη σταθερή δουλειά, Δημόσια - υποχρεωτική παιδεία, υγεία, πρόνοια κ.ά. Γιατί κατά πώς λέει ο λαός μας «νηστικό αρκούδι δε χορεύει» και πιο ολοκληρωμένα όπως σημείωνε ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του «Αναφορά στο Γκρέκο», περιδιαβαίνοντας την Ολυμπία: «Όσο η ζωή μάχεται, να διατηρηθεί, να προστατευτεί από τους εχτρούς της, να κρατηθεί απάνω στη φλούδα της γης, πολιτισμός δε γεννιέται. Γεννιέται από τη στιγμή που η ζωή ικανοποιήσει τις πρώτες ανάγκες της κι αρχίσει να χαίρεται λίγη ανάπαψη» για να ασχοληθεί με αθλητισμό, πολιτισμό γενικότερα. Δεν είναι της ώρας περισσότερη ανάλυση. Τεκμηρίωση αν θέλετε. Κατά τη γνώμη μας αθλητική θεωρείται μια χώρα που δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε η μεγάλη πλειοψηφία του λαού να ασκείται. Δεν είναι οι νίκες, τα μετάλλια σε διάφορα επίπεδα, κριτήριο αξιολόγησης. Αυτό μοιάζει με τον αστικό οικονομικό δείκτη του κατά κεφαλήν εισοδήματος». Όταν το μέσο κίνηση μετατραπεί σε αυτοσκοπό, τότε το περιεχόμενο της ουσίας της άσκησης αναιρείται, μετατρέπεται στο αντίθετό του, αρχίζουν οι παρενέργειες. Αυτό που ζούμε σήμερα σαν αθλητισμό είναι η πλήρης αυτοαναίρεση της κίνησης ως μέσο.
Η μετατροπή σε αυτοσκοπό, τη μετέτρεψε σε θέαμα με αποτέλεσμα τεράστιες μάζες είτε στις κερκίδες, είτε στα καντράν των τηλεοράσεων παθητικά να πανηγυρίζουν, ή να θλίβονται. Πέρα από μία στιγμή ευτυχίας ή θλίψης ανάλογα με το αποτέλεσμα, ουσιαστικά ο ίδιος τίποτα δεν κερδίζει. Κερδίζουν οι εταιρείες, οι μονοπωλιακοί όμιλοι, οι πάμπλουτοι πρόεδροι κ.τ.λ. Αυτή η μετατροπή του μέσου σε αυτοσκοπό έμπασε την εμπορευματοποίηση, τα αναβολικά, το κέρδος. Το αθλητικό εποικοδόμημα προσαρμόζεται πλήρως και υιοθετεί όλα τα στοιχεία της εμπορευματικής, παραγωγικής, καπιταλιστικής βάσης (ιδιοποίηση μέσων παραγωγής, μονοπώλια, εταιρείες, εμπόριο, κέρδος). Και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Σε μια τέτοια οικονομική παραγωγική βάση αντικειμενικά αντιστοιχίζεται ένας αθλητισμός ιδιωτικοποιημένος, εμπορευματοποιημένος κυνηγός του κέρδους και πάει λέγοντας. Διαλέγουμε λοιπόν και παίρνουμε, αθλητισμός με την κίνηση - άσκηση σαν μέσο για την καλλιέργεια του ανθρώπου, ή αθλητισμός με την κίνηση σαν αυτοσκοπό. Το θέμα είναι βαθιά πολιτικό, καπιταλιστική οικονομική βάση και αθλητισμός στο πνεύμα, στη φιλοσοφία της κλασικής Ελλάδας, δε γίνεται. Μόνο η ανατροπή της βάσης του κοινωνικοπολιτικού συστήματος μπορεί να αντιστοιχίσει έναν αθλητισμό που η ουσία του θα είναι η κίνηση - άσκηση μέσο και όχι αυτοσκοπός. Οσο αυτό δεν αλλάζει, όσα κακά μας ακολουθούν, θα πυκνώνουν. Φυσικά δεν είμαστε αδιάφοροι για μία σειρά ενδιάμεσα μέτρα, που θα βελτιώσουν τις προϋποθέσεις άσκησης για το λαό και θα περιορίσουν τα αρνητικά. Σχετικά με τη βία Βία δεν είναι μόνο το ξύλο, η σύγκρουση φιλάθλων με δυνάμεις των ΜΑΤ. Η βία που μάλιστα πιο σκληρή και αθέατη τσακίζει, είναι η ψυχολογική βία, η οικονομική, η βία των αθέμιτων συναλλαγών, ο εκμαυλισμός μέσω του τζόγου, όλα αυτά που είναι κοινός τόπος στον αθλητισμό - εμπόρευμα. Η βία είναι συστατικό στοιχείο του κοινωνικοπολιτικού συστήματος που ζούμε, ρέει απ' όλους τους πόρους του - δεν είναι της ώρας η παραπέρα ανάπτυξη - και φτάνει μέχρι την ακραία της μορφή, τον πόλεμο. Σε έναν τέτοιο κοινωνικοοικονομικό περίγυρο, δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν η έκφραση της γηπεδικής βίας. Εκδηλώνεται στα γήπεδα αλλά τα αίτιά της έχουν γεννηθεί έξω από τις πύλες εισόδου. Δεν μπορεί το γήπεδο να είναι όαση για FAIR PLAY, και άλλα τινά. Στις κερκίδες είναι θεατές με προϋπάρχουσα παιδεία, αγωγή, πρόσβαση στα αγαθά του πολιτισμού, στη λογοτεχνία, στο καλό βιβλίο. Η ενεργητική απασχόληση με την κίνηση, από την άλλη, είναι τα αδιέξοδα στη δουλιά, στη μόρφωση, στην ανεργία, στα ναρκωτικά, στα καλλιεργημένα πρότυπα, στην παιδεία, στην κοινωνία, στα ΜΜΕ. Στα στάδια και στα γήπεδα βρίσκονται ίσως οι αφορμές που πυροδοτούν το προϋπάρχον που καλλιεργήθηκε απ' έξω. Μέτρα λοιπόν για όλα τα απ' έξω. Στο βαθμό που εξαλείφονται αυτά τα απ' έξω, θα περιορίζονται, πιθανά, και οι βίαιες γηπεδικές εκφράσεις. Δείγματα μιας άλλης πολιτικής στον αθλητισμό είχαμε στις χώρες του λεγόμενου από μας υπαρκτού σοσιαλισμού, χωρίς να ισχυριζόμαστε ότι όλα ήταν μέλι - γάλα. Αλλά αν θέλουμε κάτι άλλο, χωρίς αυτά που μας συνοδεύουν, πρέπει να παλέψουμε για μια άλλη πολιτική συνολικά, μια άλλη εξουσία λαϊκή, για να βρει τη σωστή του έκφραση και ο αθλητισμός. Στα γήπεδα τα καπιταλιστικά «παίζουμε» ταξικά για να τους κερδίσουμε, για να «χτίσουμε μια κοινωνία άλληνε» που λέει και το τραγούδι.
Παλεύουμε γι' αυτό που σημείωνε ο Ενγκελς από το 1872 ακόμα: «Η παραγωγική ικανότητα της ανθρώπινης εργασίας έφθασε σε τόσο υψηλό επίπεδο, που για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν άνθρωποι ο ορθολογικός καταμερισμός της εργασίας δίνει τούτες τις δυνατότητες: όχι μόνο να παράγει όσο φτάνει για μία υπεραρκετή κατανάλωση απ' όλα τα μέλη της κοινωνίας και για τη δημιουργία άφθονων αποθεμάτων, αλλά και να δίνεται σε κάθε άτομο αρκετή άνεση, ώστε όλα τα πραγματικά άξια στοιχεία των πολιτισμών που μας μεταβιβάζονται ιστορικά, επιστήμη - τέχνη μορφές προσωπικών σχέσεων, να μπορέσουν να διατηρηθούν και να μετατραπούν από μονοπώλιο της άρχουσας τάξης σε όφελος ολόκληρης της κοινωνίας και να αναπτυχθούν περισσότερο. Ποτέ δεν υπήρξαν μεγαλύτεροι αγροίκοι από τους σύγχρονούς μας αστούς (το «αγροίκους» εδώ δεν έχει να κάνει με το μεμονωμένο άτομο, αλλά με την άγρια σχέση κεφαλαίου - εργασίας)». Ανοίγοντας ο δρόμος για μια άλλη κοινωνία σοσιαλιστική, λέμε εμείς, εκεί παραφράζοντας τον Ενγκελς, δε θα υπάρχουν αθλητές- αθλητές, αλλά το πολύ πολύ άνθρωποι που κοντά στα άλλα θα είναι και αθλητές. Του Χρήστου ΚΟΦΦΑ* *Ο Χρήστος Κόφφας είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ
Χούλιγκανς
Α4. Η εγκληματικότητα στους δρόμους Στην κοινωνία μας και γενικότερα στο σύγχρονο κόσμο, η πρώτη αξία είναι το χρήμα και η μοναδική φροντίδα του ανθρώπου είναι η προσωπική του ανάδειξη. Δυστυχώς οι νέοι δε γνωρίζουν το βαθύτερο νόημα της ατομικής ελευθερίας, της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού διότι στην εποχή τους τέτοιες έννοιες έχουν ξεχασθεί. Ο υπερκαταναλωτισμός στον οποίο έχει εθιστεί η νεότερη γενιά πολιτών, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα που τόσο βίαια εισέβαλλε στα σπίτια, η απογοήτευση για την μη ύπαρξη κράτους δικαίου και πολλά άλλα αυξάνουν τις εγκληματικές ενέργειες μέσα στην κοινωνία και την απλώνουν στους δρόμους καθιστώντας την καθημερινότητα των πολιτών επικίνδυνη.
Α4.1 Τι σημαίνει εγκληματικότητα στους δρόμους; Σε μια τόσο δραματική κατάσταση όπως μπορεί να παρατηρηθεί στην Ελλάδα οι άνθρωποι μετατρέπονται σε αρπακτικά βλέποντας μόνο τη δική τους ανάγκη για ασφάλεια και επιβίωση. Οι καθημερινές ανάγκες τους οδηγούν στον παραλογισμό και ο παραλογισμός στο έγκλημα. Εγκληματικότητα στους δρόμους είναι όλες εκείνες οι παρανομίες που γίνονται σε αυτούς όπως: οι ληστείες τραπεζών, οι ληστείες καταστημάτων (όλων των ειδών), οι πορτοφολάδες, ο φόνος ηλικιωμένων ή και νεότερης ηλικίας, για λίγα ευρώ , οι βιασμοί ακόμα και οι ληστείες στους αυτοκινητόδρομους. Αυτό το είδος των καθημερινών εγκλημάτων αποτελεί την λεγόμενη "φανερή εγκληματικότητα", σε αντίθεση με την "αφανή ή σκοτεινή εγκληματικότητα", που σαφώς υπάρχει αλλά δεν καταγράφεται για διάφορους λόγους, όπως π.χ. περιπτώσεις που δεν καταγγέλλονται. Η έκταση της εγκληματικότητας σε μία χώρα υπολογίζεται με βάση τον δείκτη εγκληματικότητας.
Α4.2 Αίτια Το έγκλημα πρέπει να αντιμετωπίζεται συνολικά και όχι σαν μεμονωμένη ενέργεια. Είτε το θέλουμε είτε όχι πρέπει να ασχοληθούμε με τις αιτίες που το προκαλούν. Μόνο έτσι έχουμε πιθανότητες να μειώσουμε την εγκληματικότητα. Κάποιες λοιπόν από αυτές είναι: Η ανεργία. Οι πολίτες έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση, καθώς οι αποδοχές τους έχουν εκμηδενιστεί ή οι δουλειές τους έχουν εξαφανιστεί» Η περιθωριοποίηση. Τα ναρκωτικά. Το αλκοόλ. Οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Η φτώχεια. Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Η αύξηση των παράνομων μεταναστών που ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός συμμοριών που επιτίθενται στις μειονότητες. Η απουσία σωστής μεταναστευτικής πολιτικής. Η αποδιοργάνωση των όποιων δομών μεταχείρισης τοξικοεξαρτημένων. Η ύπαρξη μιας εκτεταμένης μαύρης αγοράς όπλων.
Η ενίσχυση των δικτύων πορνείας και προστασίας. Οι εκτεταμένες διαστάσεις του παρεμπορίου. Η κάμψη της εμπορικής δραστηριότητας (κλείσιμο καταστημάτων). Η περιβαλλοντική υποβάθμιση (εγκαταλελειμμένα κτίρια, απορρίμματα στους δρόμους, κακός φωτισμός κ.ά.). Το κράτος το οποίο έχει καταστρατηγήσει συλλογικές συμβάσεις και δικαιώματα κατοχυρωμένα με νομοθετικές και διοικητικές πράξεις. Η Δικαιοσύνη που είναι υπερβολικά επιεικής για τους πλούσιους και τους ισχυρούς και υπερβολικά αυστηρή για τους φτωχούς και τους περιθωριοποιημένους.
Α4.3 Επιπτώσεις – Συνέπειες Οι επιπτώσεις από αυτή την έξαρση της εγκληματικότητας στους δρόμους είναι πολλές και κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την ήδη δύσκολη ζωή των πολιτών. Σημαντικότερες από αυτές είναι: Ο κίνδυνος για την σωματική ακεραιότητα των πολιτών. Η αύξηση της εγκληματικότητας. Η μόνιμη ανασφάλεια και ο φόβος των κατοίκων των πόλεων. Η υποβάθμιση περιοχών μέσα στο κέντρο των πόλεων (γκέτα). Η επικράτηση μη νόμιμων μορφών ελέγχου μίας περιοχής. Η εκδήλωση συγκρούσεων μεταξύ των εγκατεστημένων ομάδων στις υποβαθμισμένες περιοχές των πόλεων. Η καταστροφή ιδιωτικής περιουσίας και δημόσιας περιουσίας. Η μεγέθυνση των βιομηχανιών κατασκευής όπλων, κάθε τύπου, και η εμπορία τους, που θα φέρει δυο και τρία όπλα στο κάθε σπίτι. Η επέκταση των καλλιεργειών των ναρκωτικών και η εμπορία τους.
Α4.4 Τρόποι αντιμετώπισης Η βίαιη εγκληματικότητα αποτελεί ένα φαινόμενο που μπορεί να αντιμετωπιστεί ή να περισταλεί με την λήψη όχι μόνο βραχυπρόθεσμων μέτρων αλλά και τη χάραξη τουλάχιστον μεσοπρόθεσμων πολιτικών. Διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης της εγκληματικότητας είναι: Η υιοθέτηση και εφαρμογή πιο κατασταλτικών μεθόδων και την αύξηση του αριθμού των εγκλείστων. Η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών διαβίωσης. Η αποδοχή νέων κοινωνικών και πολιτιστικών αξιών που θα στηρίζονται στην ανεκτικότητα και στο σεβασμό προς τον άλλο. Η χάραξη μιας συνολικής προληπτικής αντιεγκληματικής πολιτικής. Η δημιουργία μιας κοινωνίας που να λειτουργεί με πραγματικές δομές, θεσμούς και δίχτυα ασφαλείας. Η εμφανής δίκαιη αστυνόμευση που είναι χρήσιμη και αναγκαία. Η ενεργοποίηση κοινωνικών υπηρεσιών για τη μεταχείριση των τοξικοεξαρτημένων και των αστέγων. Η δημιουργία μιας σωστής μεταναστευτικής πολιτικής. Η εξυγίανση, η φροντίδα και γενικότερα η αναβάθμιση των προβληματικών περιοχών.
Α4.5 Στατιστικές έρευνες Είναι χαρακτηριστικά τα στατιστικά στοιχεία του Ιανουάριου που αφορούν το 2010 και το 2011: Στην Αττική, οι ληστείες σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μειώθηκαν από 36 σε πέντε, ενώ στα σουπερμάρκετ, τα πρατήρια υγρών καυσίμων, τα πρακτορεία ΠΡΟΠΟ, τα καταστήματα ψιλικών κ.ά. μειώθηκαν μεν από 146 σε 115 (-21%), παραμένουν ωστόσο εξαιρετικά υψηλά. Μάλιστα, εν αντιθέσει με τις τράπεζες, στις ληστείες αυτές καταγράφεται μεγάλος αριθμός τραυματιών -ακόμη και νεκρών- στην προσπάθεια να προστατεύσουν την περιουσία τους. Επίσης, η αύξηση των ληστειών μέσα στα σπίτια είναι μεγάλη. Στην Αττική, μόνο τον Ιανουάριο του 2011 διαπράχθηκαν 37, όταν τον αντίστοιχο μήνα του 2010 ήταν μόλις 17. Αύξηση τόσο εξαιτίας της «ευκολίας προετοιμασίας και διάπραξης» εμφανίζεται και στις ληστείες με θύματα οδηγούς ταξί και ταχυδρομικούς διανομείς. Τέλος, όσον αφορά την εγκληματικότητα του δρόμου και συγκεκριμένα αρπαγές τσαντών, κινητών τηλεφώνων, μικροποσών και κοσμημάτων (κυρίως αλυσίδες), αυτή κυμαίνεται στα ίδια δραματικά επίπεδα: 164 τον Ιανουάριο του 2010, 161 τον Ιανουάριο του 2011.
Από τα στατιστικά στοιχεία του 2011 γίνεται φανερό ότι η εγκληματικότητα στην Ελλάδα διαχωρίζεται σ' αυτή που τελείται από αλλοδαπούς και σ' εκείνη των ημεδαπών. Αν αθροιστούν μάλιστα όλα τα αδικήματα, η πρώτη κατηγορία αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό 57,15%. Για ορισμένα αδικήματα θεωρείται αναπόφευκτο να τελούνται σχεδόν αποκλειστικά από αλλοδαπούς, «δεδομένων των δυσκολιών που βιώνουν και της κατάστασης ανάγκης στην οποία βρίσκονται» λένε οι εγκληματολόγοι. Η πλαστογραφία, η επαιτεία και η καταπάτηση της πνευματικής ιδιοκτησίας τελούνται σχεδόν αποκλειστικά από αλλοδαπούς σε ποσοστά 95%, 87% και 84% αντίστοιχα, όπως και οι μισοί καταγεγραμμένοι βιασμοί (49%).
Α4.6 Διάφορα παραδείγματα και άρθρα
Η μετάλλαξη της «εγκληματικότητας του δρόμου» ΤΟ ΒΗΜΑ Γνώμες Του Βασίλη Καρύδη ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 03/04/2010 07:08 Και πάλι ο λόγος για την εγκληματικότητα, μάλιστα το βίαιο έγκλημα, την ανασφάλεια και τον φόβο θυματοποίησης, την αναζήτηση ευθυνών στους μηχανισμούς καταστολής. Αυτή τη φορά λόγω της έξαρσης το τελευταίο διάστημα της λεγόμενης «εγκληματικότητας του δρόμου» που συχνά εμπεριέχει και το στοιχείο της ακραίας και αναίτιας βίας. Το φάσμα της οικονομικής κρίσης εντείνει την ανησυχία, ενθαρρύνει τις Κασσάνδρες και ενισχύει την περιρρέουσα αίσθηση κινδύνου και απειλής. «Αν ήδη γίνονται όλα αυτά, τι θα συμβεί αργότερα;» είναι το ερώτημα που αιωρείται ρητά και άρρητα.. Η απάντηση πράγματι δεν είναι εύκολη. Κρίσιμο ζητούμενο είναι η κατανόηση σε βάθος των παραμέτρων του προβλήματος. Κατ΄ αρχήν, η υπαρκτή διάχυση της βίας στον κοινωνικό ιστό δεν προέρχεται από «παρθενογένεση», ούτε μπορεί να οφείλεται στην αιφνίδια οικονομική επιδείνωση. Οι ρίζες του προβλήματος ανάγονται σε κοινωνικές διαδικασίες της τελευταίας δεκαετίας και έγιναν ιδιαίτερα αισθητές μετά το 2004: τότε εξανεμίστηκε τόσο η κοινωνική ευφορία που είχε προκαλέσει η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα όσο και η (πλασματική όπως αποδείχθηκε) ανάπτυξη, οι οποίες συσκότιζαν τις παθογένειες που
είχαν ήδη εγκατασταθεί στην κοινωνική και πολιτισμική δομή. Από το τέλος της δεκαετίας του 1990 ο ατομικισμός και ο καταναλωτισμός αποτέλεσαν κυρίαρχες αξίες στον δημόσιο λόγο και τις κοινωνικές πρακτικές, τροφοδοτώντας αισθήματα διάψευσης και ματαίωσης σε κοινωνικές ομάδες λόγω της «συγκριτικής αποστέρησης» που βίωναν πολλά μέλη τους. Η διάσπαση του κοινωνικού ιστού, η αποδυνάμωση συλλογικοτήτων, η προϊούσα έκλειψη αισθημάτων κοινότητας και αλληλεγγύης, η απαξίωση της κρατικής και πολιτειακής αυθεντίας και η απονομιμοποίηση των θεσμών, η τάση προς την αυτοδικία για την επίλυση των όποιων προβληματικών καταστάσεων, η συγκρουσιακή διάθεση σε ατομική βάση, διαμόρφωναν την περιρρέουσα κοινωνική ατμόσφαιρα και έδιναν τον τόνο της καθημερινότητας. Ταυτόχρονα, η εντονότερη από παλαιότερα άφιξη αντικανονικών μεταναστών τα τελευταία χρόνια από χώρες της Ασίας και της Αφρικής, όξυνε εκ νέου την ξενοφοβία, κυρίως υπό τη μορφή της «Ισλαμοφοβίας», και ενεργοποίησε ένα νέο «φαύλο κύκλο» αρνητικής κοινωνικής διαντίδρασης, κυρίως στα μικροαστικά και λαϊκά στρώματα, με υπομόχλια τα υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα σε συνοικίες της Αθήνας. Με τον τρόπο αυτόν, όλη αυτή την περίοδο παρατηρείται ποιοτική μετάλλαξη και «σκλήρυνση» και στα δύο άκρα του εγκληματικού φάσματος, δηλαδή το σοβαρό οικονομικό έγκλημα και την εγκληματικότητα του δρόμου. Επίσης, εγκαθίστανται οριστικά δομές οργανωμένου εγκλήματος στον κοινωνικό ιστό, που προϋποθέτουν διαπλοκή με φορείς της κρατικής εξουσίας αλλά και εισάγουν νέες μορφές σκληρής εγκληματικότητας, όπως τα συμβόλαια θανάτου. Το πρόβλημα οξύνεται και περιπλέκεται από την ταυτόχρονη συνδρομή συγκυριακών παραγόντων, όπως η αποδιοργάνωση των όποιων δομών μεταχείρισης τοξικοεξαρτημένων, η ύπαρξη μιας εκτεταμένης μαύρης αγοράς όπλων, η ενίσχυση των δικτύων πορνείας και προστασίας. Η πρόσφατη οικονομική ύφεση απλώς εμπεδώνει την ανομική κοινωνική πραγματικότητα. Η βία τροφοδοτείται από διαφορετικές εστίες σε όλα τα επίπεδα. Την κοινωνική βία των ισχυρών ελίτ, την κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Αστυνομίας εις βάρος μελών ευάλωτων στρωμάτων, τις σκληρές μεθόδους του οργανωμένου εγκλήματος, την επίδειξη θρασύτητας από το κοινό έγκλημα του δρόμου, την αύξηση των εγκλημάτων επιβίωσης από το κοινωνικό περιθώριο, την επιλογή της αυτοδικίας σε προβληματικές καταστάσεις της καθημερινότητας των πολιτών. Κοντά σε αυτά, η έξαρση της μη ωφελιμιστικής βίας από ομάδες εφήβων και νέων, είτε με τη μορφή του χουλιγκανισμού είτε με συλλογικές μορφές παραβατικότητας, επιδιώκοντας εκεί την καταξίωση και τον αυτοσεβασμό. Κατά συνέπεια, δεν πρόκειται για τη συγκυριακή εκδήλωση μιας εξωγενούς παθολογίας λόγω της οικονομικής κρίσης, οι συνέπειες άλλωστε της οποίας δεν είναι ακόμη έντονα αισθητές. Η πραγματική κοινωνική κρίση έχει βάθος χρόνου και δομικά χαρακτηριστικά. Άλλωστε, η φτώχεια υπό τη στενή και κυριολεκτική έννοια, ουδέποτε βρίσκεται σε ευθεία αιτιακή σχέση με την έξαρση του εγκλήματος. Αρκεί να θυμηθούμε το μέσο επίπεδο ζωής και τα προβλήματα εγκληματικότητας στην Ελλάδα πριν από 40 ή 50 χρόνια. Επομένως, η βίαιη εγκληματικότητα αποτελεί ένα φαινόμενο «ολιστικό», και μόνο με ανάλογες ολιστικές μεθόδους μπορεί να αντιμετωπιστεί ή να περισταλεί. Αυτό σημαίνει τη λήψη όχι μόνο βραχυπρόθεσμων μέτρων αλλά και τη χάραξη τουλάχιστον μεσοπρόθεσμων πολιτικών. Η εμφανής αστυνόμευση για παράδειγμα είναι χρήσιμη και αναγκαία, αλλά δεν θα οδηγήσει πουθενά αν δεν συνοδευτεί από την εφαρμογή τοπικά προσδιορισμένων μέτρων αντιεγκληματικής πολιτικής. Η υποκειμενική αίσθηση ανασφάλειας δεν πρόκειται να μειωθεί χωρίς την ανάληψη πρωτοβουλιών σχετικά με το αστικό περιβάλλον, την ανάσυρση από τη θεσμική αφάνεια αντικανονικών μεταναστών και αιτούντων άσυλο, την ενεργοποίηση κοινωνικών υπηρεσιών για τη μεταχείριση των
τοξικοεξαρτημένων. Πάνω από όλα όμως, απαιτείται η συστηματική επιδίωξη αναστροφής ενός πολιτισμικού κοινωνικού κλίματος απαξίωσης και καχυποψίας προς τους θεσμούς, της γενικευμένης πεποίθησης για την ανεμπόδιστη κυριαρχία της αναξιοκρατίας, της εμπεδωμένης αντίληψης ότι η αδιάκριτη χρήση πλάγιων μέσων ή και παράνομων μεθόδων πλουτισμού και κοινωνικής καταξίωσης τελικά επιβραβεύεται. Ο κ. Βασίλης Καρύδης είναι αναπληρωτής καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
Α5. Συμπεράσματα Από την αρχή της δημιουργίας των πόλεων εμφανίστηκε και η βία στους δρόμους αυτών. Άλλοτε πιο ήπια και άλλοτε πιο έντονη ανάλογα με τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της εποχής. Σήμερα όμως με την έντονη οικονομική κρίση που ζει η χώρα, η εγκληματικότητα στους δρόμους έχει γίνει υπερβολική και καθιστά την ζωή των πολιτών αφόρητη. Το κράτος που κανονικά θα έπρεπε να μεριμνήσει για αυτές τις καταστάσεις ενισχύει το πρόβλημα χρησιμοποιώντας με λάθος τρόπο την αστυνομία. Κάποιοι πολίτες με την έλλειψη παιδείας, σεβασμού προς το κοινό καλό και με την όλο και αυξανόμενη διάθεση εκτόνωσης των προβλημάτων τους μέσω παραβατικών συμπεριφορών χειροτερεύουν ακόμα περισσότερο το φαινόμενο αυτό. Τελικά η επίλυση της κατάστασης αυτής θα υπάρξει μόνο μέσα από μια συλλογική προσπάθεια κράτους και πολιτών.
Α6. Πηγές «Η αστυνομική βία» Ομιλία Διονύση Γουσέτη, αρθρογράφου και μέλους της Διοικούσας Επιτροπής της Δράσης, που διοργανώθηκε από το Κέντρο Σοσιαλιστικών Μελετών (ΚΣΜ) την Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2011 στην αίθουσα Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων. Αναρτήθηκε 22/02/2011 http://www.slideshare.net/gdo/ss-7909571 Βία στα γήπεδα ο 1 ΓΕΛ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ 1lyk-filipp.pre.sch.gr/data/PROJECTS/Project_1b.pdf Αστυνομική βία στην Ελλάδα «Όχι μόνο μεμονωμένα περιστατικά» http://www.amnesty.org.gr/wp-content/uploads/2012/07/Police-Violence-inGreece_REPORT.pdf Βία στα γήπεδα Citypress Δημοσίευση: 19-03-2012 22:53 Χριστίνα Σαμαράκη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος http://www.citypress.gr/index.html?action=article&article=98118 ΝΑΡΚΩΤΙΚΟ SISA http://www.espressonews.gr/default.asp?pid=79&la=2&artid=1572451&catid=16 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΒΙΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ http://altpressfthiotida.blogspot.gr/2011/08/blog-post_1973.html Θεσσαλονίκη: Ωμή βία στους δρόμους για τον... ΚΟΚ! http://www.makthes.gr/news/reportage/15681/ Ντοκουμέντο NewsVoice.gr για τη βία των ΜΑΤ στα Εξάρχεια http://www.newsvoice.gr/ntokoumento-gia-th-via-twn-mat-sta-eksarxeia/ VIDEO: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=lC4ajV62eJc# Ωμή βία από ΜΑΤ http://www.koutipandoras.gr/?p=18292 ΒΙΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ http://www.stoxos.gr/2012/08/mono.html Λεκτική Βία http://thalassamov.blogspot.gr/2012/06/blog-post_28.html «Στα πρόθυρα εμφυλίου η Ελλάδα – Η βία θα βγει στους δρόμους και θα απλωθεί σε όλη τη χώρα» POSTED ON 17/12/2012 BY CRYSTALIA PATOULI
http://afigisizois.wordpress.com/about/
Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕ ΣΠΙΤΙΑ, ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΚΑΙ ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ Ψιλικατζήδες με βαρύ οπλισμό Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 6 Μαρτίου 2011 Των ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΡΝΕΛΛΟΥ, ΑΡΓΥΡΩΣ Κ. ΜΩΡΟΥ ΤΙ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΙΟΥ Η πρόληψη μειώνει το κοινό έγκλημα Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011 Της ΝΑΝΤΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ nadia@enet.gr Προτάσεις για την αντιμετώπιση των συναφών με την εγκληματικότητα και την ανασφάλεια προβλημάτων στο κέντρο της Αθήνας Εργαστήριο ποινικών και εγκληματολογικών ερευνών ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ Τεύχος 20 - Νοέμβριος 2011 της Χριστίνας Ζαραφωνίτου, Καθηγήτριας Εγκληματολογίας, Διευθύντριας ΠΜΣ Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου