5ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Β1 ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΜΕ ΘΕΜΑ:
«Η Βία στην κοινωνία» Είδη – Αίτια – Επιπτώσεις Πρόληψη
ΣΧ. ΕΤΟΣ 2012-2013
Η ΒΙΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ
1. ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΒΙΑ Τι είναι η αστυνομική βία; • Είναι η μόνη νόμιμη βία. • Τη νομιμότητά της την αντλεί από το ότι ο πολιτικός προϊστάμενος της αστυνομίας είναι η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. • Στόχος αυτής της νόμιμης βίας είναι η τήρηση του νόμου εναντίον παραβατικών στοιχείων και η προστασία του πολίτη από αντικοινωνικά στοιχεία.
Όμως η αστυνομική βία είναι νόμιμη μόνο υπό δύο προϋποθέσεις: • Να μην εκτραπεί σε πολιτική βία, που σημαίνει την μετατροπή της αστυνομίας από προστάτη του πολίτη σε προστάτη και όργανο των εκάστοτε πολιτικών προϊσταμένων της.
• Να μην εκτραπεί από την αρχή της αναλογικότητας, δηλαδή να μην ασκεί η αστυνομία υπερβολική βία, περισσότερη από όση χρειάζεται, για να αποκαταστήσει την τάξη.
• Οι πολιτικοί της προϊστάμενοι, δηλαδή η κυβέρνηση. Όταν η ίδια η •
κυβέρνηση παρανομεί τότε και ο αστυνομικός εθίζεται στην παρανομία. Οι διοικητικοί προϊστάμενοι, που είναι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση των αστυνομικών υπαλλήλων στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις οδηγίες άσκησης της βίας.
• Η προσωπική ευθύνη του κάθε αστυνομικού υπαλλήλου. • Η έλλειψη εμπειρίας. • Ο φόβος. • Η έλλειψη ελέγχου σε ιστορικά άσκησης βίας στην προσωπική τους ζωή πριν γίνουν αστυνομικοί, είτε από τους ίδιους, είτε λόγω ενδοοικογενειακής βίας.
• Το φαινόμενο της ατιμωρησίας.
ΑΙΤΙΕΣ
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ • Η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. • Η ανύπαρκτη προστασία των πολιτών. • Η ανύπαρκτη έννομη τάξη. • Η ανασφάλεια που βιώνει το κοινωνικό σύνολο. • Η εκτεταμένη και αλόγιστη χρήση χημικών, με συνέπεια την δημιουργία προβλημάτων στην υγεία των πολιτών. • Η πρόκληση τραυματισμών, βαριών σωματικών βλαβών και αναπηρίας κατά των πολιτών.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ (α) • Χρήση βίας μόνο όταν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο. • Χρήση εξοπλισμού που δεν προκαλεί θανάτους ή σοβαρούς τραυματισμούς. • Αυστηρές οδηγίες για τη χρήση των θανατηφόρων συσκευών που ελέγχουν το πλήθος (σπρέϊ πιπεριού, δακρυγόνα, αντλίες πίεσης, λαστιχένιες σφαίρες κλπ). • Εκπαίδευση πιο απαιτητική και προσεκτική. • Παρακολούθηση μαθημάτων ψυχολογίας, ιστορίας και κοινωνιολογίας.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ (β) • Αυστηρή επιλογή των μελών των ειδικών ομάδων όπως ΜΑΤ, ΔΕΛΤΑ, ΥΜΕΤ, κλπ. • Συχνή εξέταση της ψυχολογική τους κατάστασης. • Παραδειγματική τιμωρία τους όταν ασκούν παράνομη βία κατά των πολιτών. • Αλλαγή των νόμων ώστε να μην μπορούν να καλυφθούν τέτοια περιστατικά. • Δημιουργία μηχανισμών διερεύνησης καταγγελιών για τα μέλη των σωμάτων ασφαλείας.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ • Από 63, σε διάστημα τριών Οι έρευνες της Διεθνούς Αμνηστίας για την άσκηση μηνών, περιστατικά εναντίον αστυνομικής βίας κατά των πολιτών πολιτών, τα 18 συνδέονταν με μεταξύ 2008-2012 αποκαλύπτουν: αστυνομική βία. Δέκα από αυτά •11 υποθέσεις που αφορούσαν στα οποία η αστυνομική βία παραβιάσεις ανθρωπίνων συνδεόταν με ρατσιστικά κίνητρα, δικαιωμάτων. συνέβησαν στην Αθήνα και οκτώ •Πολυάριθμους ισχυρισμούς για στην Πάτρα. υπερβολική χρήση βίας, μαζί με χρήση χημικών ερεθιστικών ουσιών. •Αστυνομικούς που παρεμπόδισαν την πρόσβαση τραυματισμένων διαδηλωτών σε ιατρική βοήθεια.
2. Η ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ
Τι είναι η βία στα γήπεδα και ο «χουλιγκανισμός»; • Είναι επεισόδια αυθόρμητης βίας από κάποιους αγανακτισμένους και θυμωμένους πολίτες. • Είναι οργανωμένη βία από ομάδες (χούλιγκανς) που πάνε στο γήπεδο, όχι για να δουν ποδόσφαιρο και να υποστηρίξουν την ομάδα τους, αλλά για «να τα σπάσουν». Η μετάθεση της βίαιων συγκρούσεων εκτός των γηπέδων μεταθέτει το πρόβλημα αλλά δεν το λύνει.
ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΙΛΑΘΛΟΥΣ • Η προσπάθεια των φιλάθλων να βρουν διέξοδο στα προσωπικά τους προβλήματα. • Η ανεργία. • Η περιθωριοποίηση. • Τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. • Οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. • Η φτώχεια. • Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο. • Η έλλειψη ιδανικών, οραμάτων και η έκπτωση των αξιών. • Η χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών. • H έλλειψη κατανόησης και επικοινωνίας.
• H ελλιπής παιδεία. • Η ανάγκη ένταξης σε μια ομάδα. • Η επικράτηση φανατισμού μεταξύ αντίπαλων ομάδων. • Η βαθμολογική κρισιμότητα ενός αγώνα για τη μία ή και για τις δύο ομάδες που αγωνίζονται. • Η ύπαρξη μιας γενικευμένης πεποίθησης («φήμης»), ότι π.χ. ο αγώνας είναι «πουλημένος» από τον διαιτητή του αγώνα ή και τους παίκτες. • Η παρουσία μιας αφορμής για έκρηξη των παθών, π.χ. λόγω λανθασμένης απόφασης του διαιτητή.
ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ • Οι κορυφαίοι ποδοσφαιρικοί παράγοντες των ομάδων, που είναι συνήθως επιτυχημένοι επιχειρηματίες, και έχουν την τάση να αντιμετωπίζουν το ποδόσφαιρο ως μια επαγγελματική υπόθεση ικανή να αποφέρει κέρδη. • Οι δημοσιογράφοι του γραπτού αλλά και του ηλεκτρονικού αθλητικού Τύπου, που διεγείρουν τους οπαδούς και να εξάπτουν τον φανατισμό τους.
• Οι ποδοσφαιριστές που φαίνεται ότι έχουν αποκτήσει κατά τα τελευταία χρόνια την ψυχολογία «βεντέτας» και είναι πρόθυμοι να αλλάξουν τη «φανέλλα» τους για υψηλότερες αποδοχές. • Τα αστυνομικά όργανα που είναι επιφορτισμένα με την τήρηση της τάξης στους αγωνιστικούς χώρους είναι επίσης, μερικές φορές, υπεύθυνα για την κλιμάκωση βίαιων επεισοδίων .
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (α) • Ο φόβος της ελληνικής οικογένειας να πάει στο γήπεδο. • Απειλές προς τις οικογένειες παικτών, διαιτητών κ.α. • Καταστροφή των ιδιοκτησιών των ομάδων δηλ. γήπεδα, προπονητικά κέντρα, γραφεία. • Σπατάλη μεγάλων ποσών από τους συλλόγους και τις ομοσπονδίες για την επιδιόρθωση των ζημιών. • Η τιμωρία των οπαδών από τις ομοσπονδίες να μην μπορούν να παρευρεθούν στο γήπεδο.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (β) • Πρόκληση σοβαρών τραυματισμών και πολλές φορές θανάτων. • Δυσφήμιση των ομαδικών αθλημάτων όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ κλπ. • Καταστροφή της ευρύτερης περιοχής και ξένης περιουσίας.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ • Ονομαστικά εισιτήρια με αριθμημένη θέση μέσα στο γήπεδο. • Στενή αστυνομική παρακολούθηση. • Χρησιμοποίηση κάμερας για καταγραφή επεισοδίων. • Διακοπή των παιχνιδιών εάν παρατηρηθούν επεισόδια. • Αποκλεισμός φιλάθλων και ομάδων που ευθύνονται για τις βίαιες συγκρούσεις και τις αιματοχυσίες.
• Κοινωνικός έλεγχος και η θέσπιση κανόνων για υγιή ανταγωνισμό. • Θέσπιση περισσότερων νόμων.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ • Το 35%, είναι ικανοί να εμπλακούν σε χειροδικία με οπαδούς της αντίπαλης ομάδας. • Το 16,8%, είναι ικανοί να εμπλακούν με αστυνομικούς. • Το 8,5%, είναι ικανοί να προκαλέσουν καταστροφή σε ξένη περιουσία, δεν απάντησαν για ευνόητους λόγους, το 34,3%. • Το 49,5%,«έχουν παίξει ξύλο ή έχουν πετάξει αντικείμενα στο γήπεδο» «συχνά» ή «πολύ συχνά».
• Το 62,7%,«μερικές φορές», έχει τύχει να παίξουν ξύλο ή και να κάνουν ζημιές πηγαίνοντας στο γήπεδο ή φεύγοντας απ’ αυτό. • Το 96,6%, υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες («έχουν δει») σε πράξεις χουλιγκανισμού ή βανδαλισμού. • Το 94,0%, γνώριζαν άτομα τα οποία είχαν συμμετάσχει σε τέτοιες πράξεις. • Το 85,0%, γνώριζαν άτομα τα οποία είχαν καταδικασθεί γι’ αυτές.
3. Η ΕΓΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ Τι σημαίνει εγκληματικότητα στους δρόμους; Είναι όλες εκείνες οι παρανομίες που γίνονται σε αυτούς όπως: • οι ληστείες τραπεζών, • οι ληστείες καταστημάτων (όλων των ειδών), • οι πορτοφολάδες, • ο φόνος ηλικιωμένων ή και νεότερης ηλικίας, για λίγα ευρώ, • οι βιασμοί, • οι ληστείες στους αυτοκινητόδρομους κλπ.
ΑΙΤΙΕΣ (α) • Η ανεργία. • Η περιθωριοποίηση. • Τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. • Οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. • Η φτώχεια. • Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο. • Η αύξηση των παράνομων μεταναστών που ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης. • Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός συμμοριών που επιτίθενται στις μειονότητες.
• Η απουσία σωστής μεταναστευτικής πολιτικής. • Η αποδιοργάνωση των όποιων δομών μεταχείρισης τοξικοεξαρτημένων. • Η ύπαρξη μιας εκτεταμένης μαύρης αγοράς όπλων.
• Η ενίσχυση των δικτύων πορνείας και προστασίας. • Οι εκτεταμένες διαστάσεις του παρεμπορίου. • Η κάμψη της εμπορικής δραστηριότητας (κλείσιμο καταστημάτων). • Η υποβάθμιση των πόλεων (εγκαταλελειμμένα κτίρια, απορρίμματα στους δρόμους, κακός φωτισμός κ.ά.). • Το κράτος το οποίο έχει καταστρατηγήσει συλλογικές συμβάσεις και δικαιώματα κατοχυρωμένα με νομοθετικές και διοικητικές πράξεις.
ΑΙΤΙΕΣ (β)
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ • Κίνδυνος για την σωματική ακεραιότητα των πολιτών. • Αύξηση της εγκληματικότητας. • Μόνιμη ανασφάλεια και φόβος για τους κατοίκους των πόλεων. • Υποβάθμιση περιοχών μέσα στο κέντρο των πόλεων (γκέτα). • Επικράτηση μη νόμιμων μορφών ελέγχου μίας περιοχής.
• Εκδήλωση συγκρούσεων μεταξύ των εγκατεστημένων ομάδων στις υποβαθμισμένες περιοχές των πόλεων. • Καταστροφή ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας. • Αύξηση των βιομηχανιών κατασκευής όπλων και η εμπορία τους. • Επέκταση στις καλλιέργειες των ναρκωτικών και η εμπορία τους.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ • Βελτίωση των οικονομικών συνθηκών διαβίωσης. • Αποδοχή νέων κοινωνικών και πολιτιστικών αξιών που θα στηρίζονται στην ανεκτικότητα και στο σεβασμό προς τον άλλο. • Χάραξη μιας συνολικής προληπτικής αντιεγκληματικής πολιτικής. • Δημιουργία μιας κοινωνίας που να λειτουργεί με πραγματικές δομές, θεσμούς και δίχτυα ασφαλείας.
• Εμφανής δίκαιη αστυνόμευση που είναι χρήσιμη και αναγκαία. • Ενεργοποίηση κοινωνικών υπηρεσιών για τη μεταχείριση των τοξικοεξαρτημένων και των αστέγων. • Δημιουργία μιας σωστής μεταναστευτικής πολιτικής. • Εξυγίανση, η φροντίδα και γενικότερα η αναβάθμιση των προβληματικών περιοχών.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Εμείς και το κράτος επιλέγουμε
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Εμείς και το κράτος επιλέγουμε
ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η ΒΙΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ •Άλπος Κωνσταντίνος •Ζούμας Δημήτρης •Κατσαδούρος Απόστολος