Η ΒΙΑ
BULLYING = ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ Ορισμός Το bullying είναι η έκφραση λεκτικής, σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής βίας που ασκείται συστηματικά σε μαθητές και η οποία περιλαμβάνει μια πραγματική ή υπονοούμενη ανισότητα δύναμης
Πως εμφανίζεται Εμφανίζεται με τη μορφή του σχολικού εκφοβισμού, ο οποίος είναι σύνθετο φαινόμενο και αναφέρεται σε: • σωματική επίθεση (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές),
• συναισθηματική, ή λεκτική επίθεση (κοροϊδία, βρισιές, σαρκασμό, • •
χειρονομίες, συκοφαντίες, γελοιοποίηση, απειλές), σεξουαλική επίθεση (ανεπιθύμητο άγγιγμα, προσβλητικά μηνύματα, λεκτική παρενόχληση)
ηλεκτρονικό εκφοβισμό (κακόβουλα sms, κλήσεις, e-mail, chat με απειλητικό περιεχόμενο).
ΘΥΤΕΣ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΑ Τα θύματα είναι σχετικά:
Οι θύτες είναι παιδιά που:
• • • •
• Δείχνουν έντονη αυτοπεποίθηση, • δεν πειθαρχούν σε κανόνες, • θέλουν να επιβάλλονται, • θεωρούν ότι η βία είναι κοινωνικά αποδεκτή, • υιοθετούν το ρόλο του αρχηγού στις παρέες ή φτιάχνουν κλίκες ενώ δεν είναι απαραίτητα μεγαλόσωμοι.
• • • • • •
Μικρόσωμα, ντροπαλά, με χαμηλή αυτοπεποίθηση, με υπερπροστατευτικούς γονείς, ευαίσθητα στα πειράγματα, αντιδρούν έντονα, θυμώνουν, κλαίνε, απομονώνονται, παιδιά αδιάλλακτα στις διαφωνίες με εριστικό και επιθετικό πνεύμα κλπ.
ΑΙΤΙΑ (α) Οι λόγοι που οδηγούν στην άσκηση βίας είναι: • Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. • Η ελλιπής καλλιέργεια. • Οι βίαιες συμπεριφορές που ενισχύονται από το περιβάλλον. • Η φαντασίωση της βίας. • Οι ελλιπώς αναπτυγμένες επικοινωνιακές ικανότητες. • Η ανεπαρκής γονική υποστήριξη και επιρροή. • Οι άδικες τιμωρίες και η
• Η φτώχεια μέσα στην οικογένεια. • Εγκληματικό παρελθόν μέσα στην οικογένεια. • Ο υπερπληθυσμός και ο συνωστισμός. • Η επιρροή των μέσων μαζικής ενημέρωσης. • Οι κοινωνικές φόρμες.
ΑΙΤΙΑ (β) Ειδικότερα, σημαντικό ρόλο στην έξαρση βίας στα σχολεία παίζουν: • Τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών. • Οι ανήλικοι με ιστορικό (π.χ. τέλεση κλοπών, πρόκληση επεισοδίων στα γήπεδα και φθοράς ξένης ιδιοκτησίας). • Τα χαρακτηριστικά του οικογενειακού τους περιβάλλοντος. • Οι διάφορες πλευρές του σχολικού περιβάλλοντος. • Το ψυχολογικό κλίμα του σχολείου. • Οι πολιτικές του εκπαιδευτικού συστήματος. • Οι στάσεις των ίδιων των παιδιών, των γονέων και των εκπαιδευτικών απέναντι στην βία. • Ο τρόπος προβολής της βίας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. • Γενικότερα κοινωνικά προβλήματα που ενισχύουν τις
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (α) Στα παιδιά που γίνονται θύματα εκφοβισμού και βίας Στο σχολείο μπορεί : • Να νοιώσουν έντονο άγχος και αισθήματα ανασφάλειας. • Να έχουν φοβίες. • Να παρουσιάσουν σχολική άρνηση. • Να απουσιάζουν συχνά από το σχολείο. • Να οδηγηθούν σε σχολική αποτυχία. • Να νοιώσουν υπεύθυνα για αυτά που παθαίνουν. • Να εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες, ψυχοσωματικά προβλήματα όπως πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου, ενούρηση κ.ά , κατάθλιψη.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (β) Στα παιδιά που γίνονται θύματα εκφοβισμού και βίας Στο περιβάλλον τους, (οικογένεια, κοινωνία), εμφανίζουν: •Έλλειψη αυτοπεποίθησης και αδυναμία αντιπαράθεσης. •Παθητική αποδοχή της βίας. •Φόβο για περαιτέρω βία ή τιμωρία από τους μεγάλους. •Σύγχυση, απόγνωση, έντονο άγχος και πανικό. •Απόσυρση και κλάμα. •Την πεποίθηση ότι η παρέμβαση ενός ενήλικα δεν θα είναι αποτελεσματική. •Την πεποίθηση ότι αν συζητήσουν το πρόβλημα με έναν ενήλικα θα εισπράξουν περισσότερη βία από τους θύτες.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (γ) Στα παιδιά που είναι θύτες, ασκούν εκφοβισμό και βία Αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο: •Να απομακρυνθούν από το σχολείο. •Να διακόψουν τη σχολική φοίτηση. •Να εμφανίσουν τάσεις φυγής από το σπίτι. •Να εξελιχθούν, σε ποσοστό που προσεγγίζει το 50%, σε ενήλικες με αντικοινωνική και παραβατική συμπεριφορά.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ (α) O εκπαιδευτικός οφείλει: • Να συζητά με τους μαθητές για τα δικαιώματα τους, τους κανόνες συμπεριφοράς στο σχολείο και τους τρόπους αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού. • Να ενισχύει την φιλία μεταξύ των μαθητών και να αναδεικνύει την αλληλεγγύη της παρέας των φίλων ως το μέσο για την αντιμετώπιση περιστατικών βίας και εκφοβισμού. • Να ευαισθητοποιεί τους γονείς για το πρόβλημα, στις ατομικές και ομαδικές συνεργασίες. • Να ενισχύει την αυτοεκτίμηση των μαθητών μέσω της επιβράβευσης και της αναγνώρισης. • Να παροτρύνει τους μαθητές να συμμετέχουν και να ενεργοποιούνται σε κοινωνικά επιθυμητές δραστηριότητες.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ (β)
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ (α)
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ (β) Θύτες
Θύματα
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Εμείς και το κράτος επιλέγουμε
ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ •Γκιόκα Μαρία •Ζέμα Έντζυ •Κοσσύβα Χριστίνα