2013 ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ by 46ο ΛΥΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ

Υπεύθυνοι καθηγητές

Γουρζή Ελένη – Μπελλάλης Φώτης

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Πίνακας περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................. 2

Μεσόγειος ..................................................................................................... 3 Μεσογειακό κλίμα.......................................................................................... 3 Μεσογειακή Διατροφή ................................................................................... 4 Οι αιωνόβιοι τρέφονται μεσογειακά ............................................................... 6 Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; ........................................... 12 Μεσογειακή διατροφή και υγεία ................................................................... 13 Ομοιότητες και διαφορές ............................................................................. 17 Η πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής ................................................... 23 Μεσογειακά προϊόντα ................................................................................. 34 Τροφές Μεσογειακής Διατροφής ................................................................. 38 ΕΡΕΥΝΕΣ ............................................................................................................... 44

Έρευνα παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας .................................................. 44 Έρευνα-Μελέτη δώδεκα χωρών.................................................................. 49 Στη Σικελία .................................................................................................. 51 Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ................. 52 ΣΥΝΤΑΓΕΣ.............................................................................................................. 54 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ..................................................................................................... 98 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ........................................................................................ 101

Ερωτηματολόγιο ....................................................................................... 102 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ ..................................................................................... 131

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεσόγειος Ως Μεσόγειος είναι γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια η μεγάλη κλειστή θάλασσα, που βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ηπείρους την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Υπήρξε σημαντικό εμπορικό και ταξιδιωτικό πέρασμα από τα αρχαία χρόνια, καθώς στην ευρύτερη περιοχή της αναπτύχθηκαν πολλοί σημαντικοί πολιτισμοί.

Μεσογειακό κλίμα

Το κλίμα έχει πάρει το όνομά του από την ίδια τη θάλασσα. Ο "Μεσογειακός" τύπος κλίματος χαρακτηρίζεται από τα ζεστά καλοκαίρια και τους ήπιους χειμώνες που συναντάμε στις ευρωπαϊκές ακτές. Ειδικότερα οι βόρειες και δυτικές περιοχές έχουν εύκρατο κλίμα και περισσότερη υγρασία, ενώ οι νότιες και οι ανατολικές περιοχές είναι πιο ζεστές με κλίμα αρκετά ξηρό. Οι βροχοπτώσεις είναι πυκνότερες την Άνοιξη και το Φθινόπωρο, αλλά στη νότια και στην ανατολική λεκάνη οι περισσότερες βροχές πέφτουν στις αρχές του Χειμώνα. Όλο το χρόνο φυσούν συνήθως βοριάδες και δυτικοί άνεμοι. Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ηλιοφάνεια συχνά ξεπερνά τις 250 ημέρες το χρόνο. Ο συνδυασμός δυνατών ανέμων και ηλιόλουστων ημερών, προξενεί έντονη εξάτμιση στην επιφάνεια της θάλασσας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι επιστημονικές έρευνες έχουν παρατηρήσει πως από το νερό που εξατμίζεται κάθε χρόνο στη Μεσόγειο, μόνο το μισό επιστρέφει από την ατμόσφαιρα σαν βροχή ή χιόνι. Έτσι, αν δεν γινόταν η αναπλήρωση του νερού αυτού από τον Ατλαντικό ωκεανό, σε 2000 χρόνια θα εξατμιζόταν ολόκληρη η Μεσόγειος θάλασσα. Ένα τέτοιο φαινόμενο παρατηρήθηκε πριν από 6 εκατομμύρια χρόνια και έχει ονομαστεί "Η κρίση του Μεσσήνιου". Την εποχή αυτή προκλήθηκαν πολλές γεωλογικές μεταβολές, μία από τις οποίες οδήγησε στο κλείσιμο των στενών του Γιβραλτάρ και η Μεσόγειος ξεράθηκε. http://www.xanthi.ilsp.gr/schools/data/text/mesogios%20.htm Ομάδα 2

Μεσογειακή Διατροφή

Η Μεσογειακή Διατροφή, αποτελεί την παραδοσιακή διατροφή των κατοίκων των χωρών της Νότιας Ευρώπης. Αν και οι διατροφικές συνήθειες στις χώρες αυτές έχουν σημαντικές διαφορές, παρουσιάζουν αρκετά κοινά στοιχεία κυρίως σε ότι αφορά τα υλικά δηλαδή τις πρώτες ύλες της Διατροφής τους. Είναι μια Διατροφή που βασίζεται στην υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, με αρκετά υψηλή κατανάλωση ζυμαρικών, ψωμιού, δημητριακών ολικής άλεσης, ρυζιού και πατάτας, αλλά και οσπρίων, και ακόμα κρέατος, πουλερικών και φυσικά ψαριών, γαλακτοκομικών προϊόντων, ελαιολάδου και κρασιού. Η Παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή, ύστερα από μελέτες και στη χώρα μας και αλλού, έχει αποδειχτεί η πιο υγιεινή διατροφή. Η Μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από τις διατροφικές συνήθειες που βρέθηκε ότι είχαν οι κάτοικοι της Κρήτης και της Νότιας Ιταλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Είναι ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ξακουστή για τις ευεργετικές της ιδιότητες καθώς προφυλάσσει από εμφράγματα του μυοκαρδίου και από διάφορες μορφές καρκίνου, είναι φτωχή σε θερμίδες, τονώνει τον οργανισμό, βοηθάει την καλή λειτουργία του εντέρου κ.ά. Ο τρόπος αυτός διατροφής κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια, καθώς πλήθος μελετών δείχνουν ότι οι κάτοικοι Μεσογειακών περιοχών ζουν περισσότερο, ενώ πολύ σπανιότερα σε σχέση με τους Αμερικανούς και τους Βόρειο-ευρωπαίους πάσχουν από καρκίνο εντέρου και στήθους ή καρδιακές παθήσεις. Το μενού είναι απλό και στηρίζεται στη λιτή διατροφή: χορταρικά, φρούτα, όσπρια, λαχανικά, αγνό τυρί, ζυμωτό μαύρο ψωμί, ωμό ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, λίγο σπιτικό κρασί και ψάρια! Αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής (η υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ακόρεστων λιπαρών), προστατεύουν εκτός των άλλων, και το δέρμα από τα σημάδια του χρόνου, δηλαδή τις ρυτίδες. Και σε συνδυασμό με καθημερινή σωματική άσκηση (π.χ. περπάτημα, χορός, κλπ) το Μεσογειακό διατροφικό μενού αποτελεί συνταγή για μακροζωία, υγεία και ομορφιά. Πηγή: http://users.sch.gr/thomalekos/mesdiatrofi.htm (Ομάδα 1) Σε Μελέτη Επτά Χωρών μεταξύ αυτών συμμετείχαν πληθυσμοί της Κέρκυρας και της Κρήτης, έχει δείξει ότι η θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως είναι τα εμφράγματα και οι ανακοπές, ήταν σημαντικά μειωμένη στις χώρες όπου οι διατροφικές συνήθειες των κατοίκων περιλάμβαναν υψηλή πρόσληψη μονοακόρεστων λιπαρών οξέων που περιέχονται στο ελαιόλαδο. Βέβαια παρουσιάζεται και το παράδοξο στις χώρες από τις οποίες προέρχεται ή μεσογειακή διατροφή, τα τελευταία χρόνια να γίνεται δημοφιλής, ειδικά στους νέους, το δυτικό διατροφικό μοντέλο που στηρίζεται στο φαγητό τύπου fast food, το οποίο αντιτίθεται στις αρχές της μεσογειακής διατροφής. Έτσι και χώρα μας έχει δεχτεί και αποδεχτή διατροφική επίθεση άλλων χωρών ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

και των εισαγόμενων νέων διαιτητικών προτύπων και προϊόντων, ώστε ενέδωσε τελικά και αποκόπηκε από τη γνήσια, σωστή και ωφέλιμη, μεσογειακή διατροφή

Pablo Picasso «Le gourmet» («To άπληστο παιδί»)

Οι αιωνόβιοι τρέφονται μεσογειακά Η μεσογειακή διατροφή φαίνεται πως όντως αποτελεί ένα από τα «κλειδιά» της μακροζωίας, σύμφωνα με μία νέα μελέτη που διεξήχθη σε 19 υπερ-αιωνόβιους εθελοντές. Οι ιταλοί ερευνητές που την πραγματοποίησαν διαπίστωσαν πως οι εθελοντές τους, ηλικίας 100 έως 107 ετών, τρέφονταν με άφθονα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως, ενώ έτρωγαν μικρές ποσότητες από κόκκινο κρέας, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και γλυκά. Ένα από τα βασικά στοιχεία της διατροφής που ακολουθούσαν ήταν ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης, γράφουν στην επιθεώρηση «Immunity and Ageing». Ο γλυκαιμικός δείκτης (GI) ενός τροφίμου δείχνει πόσο γρήγορα επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τα τρόφιμα με υψηλό GI, όπως είναι το λευκό ψωμί, προκαλούν γρήγορη αύξηση στο σάκχαρο μετά την κατανάλωσή τους, ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ενώ εκείνα με χαμηλό GI όπως τα λαχανικά και τα όσπρια, το αυξάνουν πιο βαθμιαία, βοηθώντας το να μένει σταθερό. Προγενέστερες μελέτες έχουν συσχετίσει την κατανάλωση τροφίμων με υψηλό GI με τον αυξημένο κίνδυνο εκδηλώσεως τύπου 2 διαβήτη, ενώ τα διαιτολόγια με χαμηλό GI δρουν προστατευτικά εναντίον της νόσου – ευρήματα τα οποία επιβεβαίωσε και η νέα μελέτη. (Ομάδα 1)

Leonardo Da Vinci «Il Cenacolo ή L'Ultima Cena» («Μυστικός δείπνος»)

Το ερώτημα δεν είναι καινούργιο και οι απαντήσεις που δίδονται κατά καιρούς δεν είναι απαλλαγμένες από σκοπιμότητες, κυρίως οικονομικές. Είναι αλήθεια ότι και οι δύο όροι αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα για τις οικονομίες των μεσογειακών χωρών, καθώς χρησιμοποιούνται για την προώθηση τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών όπως είναι ο τουρισμός. Η προέλευσή τους είναι κατά βάσιν ιατρική, αφού άρχισαν να καθιερώνονται μετά τη δημοσίευση μεγάλων διεθνών ερευνών οι οποίες απέδειξαν σε γενικές γραμμές ότι τα καρδιακά νοσήματα και οι νεοπλασίες ήταν εμφανώς λιγότερα σε μεσογειακές περιοχές σε σύγκριση με τις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά και, γενικά, τις ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες, ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Ωστόσο, η περίφημη «Μελέτη των Επτά Χωρών» που σχεδιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 από τον Αμερικανό Άνζελ Κις έδειξε ότι και μεταξύ των μεσογειακών περιοχών παρατηρούνται πολύ μεγάλες αποκλίσεις και ότι η Κρήτη αποτελούσε ένα λαμπρό παράδειγμα, αφού τα καρδιαγγειακά νοσήματα στο νησί ήταν ελάχιστα και οι θάνατοι από νεοπλασίες (καρκίνους) λιγότεροι από κάθε άλλη περιοχή του κόσμου, απ’ αυτές τουλάχιστον που είχαν μελετηθεί. Σήμερα είναι αποδεκτό ότι το διατροφικό σύστημα των μεσογειακών λαών είναι, σε γενικές γραμμές, διαφορετικό από αυτό των υπολοίπων. Καθώς οι περιοχές αυτές είναι κυρίως ορεινές, με εκτάσεις επικλινείς και περιορισμένη κτηνοτροφία μεγάλων ζώων, οι άνθρωποι είχαν αρκεστεί από την αρχαιότητα σε ένα πιο λιτό διαιτολόγιο με τα προϊόντα φυτικής προελεύσεως να διατηρούν τον κυρίαρχο ρόλο στο τραπέζι τους. Δεν είναι τυχαίο που οι συγγραφείς του αρχαίου κόσμου (περισσότερο της κλασικής εποχής από την οποία έχομε πληθώρα κειμένων και μαρτυριών) θεωρούσαν ως πρότυπο αρετής την ολιγοφαγία, ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι που συνιστούσαν να μην καταναλώνεται κρέας, με πιο ξεχωριστά παραδείγματα του Πυθαγόρα και του Κρητικού καθαρτή Επιμενίδη. Και οι δύο, όμως, ήταν πρόσωπα που κινούντο ανάμεσα στην ιστορία και το μύθο. Επομένως οι απόψεις αυτές δεν περιορίζονταν σε ένα ιδιότυπο περιβάλλον «λογίων», αλλά διαχέονταν ανάμεσα σε ευρύτερα στρώματα της αρχαίας κοινωνίας, περισσότερο ανάμεσα στους οπαδούς σημαντικών φιλοσοφικών και θρησκευτικών τάσεων. Όλες σχεδόν οι μυστηριακές λατρείες του αρχαίου κόσμου επέβαλαν νηστείες, κυρίως αποχή από ζωικές τροφές για ένα διάστημα. Θα μπορούσα να αναφέρω τις νηστείες των Θεσμοφορίων, των Αρρηφορίων, των Ελευσινίων, αλλά και τη σχεδόν ασκητική του μυστηριώδους Απολλωνίου του Τυανέως. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Ησιόδου, που περιγράφει μιαν ελληνική παράδεισο, έναν αρχέγονο χρυσόν αιώνα κατά τον οποίο οι ευτυχισμένοι άνθρωποι αντλούσαν όλα τα διατροφικά αγαθά τους από τη γη. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Αντιθέτως, οι κοινωνίες της Κεντρικής Ευρώπης είχαν καθιερώσει ως πρότυπο ανθρώπου εκείνον που μπορεί να τρώει πολύ, να μη «φοβάται» το φαγητό και να καταναλώνει εκλεκτές τροφές ανάμεσα στις οποίες κατείχε σημαντική θέση το κρέας. Η εικόνα του Βάρβαρου στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου ήταν ταυτισμένη με τον άνθρωπο που τρώει χωρίς συναίσθηση κρέας, ωμό ή ψημένο στα κάρβουνα, και δεν γνωρίζει την καλλιέργεια της γης. Το πρότυπο του Μαξιμίνου του Νεότερου που έτρωγε ακόρεστα κρέας αγριογούρουνου, όπως ακριβώς περιγράφεται ότι έκανε και ο πατέρας του, Μαξιμίνος κι αυτός, (λεγόταν πως κατανάλωνε κάθε μέρα κάπου 15-20 λίτρα κρασί και περίπου 50 λίβρες κρέας) δημιουργούσε αισθήματα σχετικής αηδίας ακόμη και στους Ρωμαίους. Οι ολιγοφάγοι Μεσόγειοι Ως κοινά χαρακτηριστικά του μεσογειακού διαιτολογίου μπορούν, και πάλι σε γενικές

γραμμές,

να

θεωρηθούν

κατανάλωση

προϊόντων

φυτικής

προελεύσεως, η ευρεία χρησιμοποίηση του ελαιολάδου και η λελογισμένη κατανάλωση κρέατος (μια ή δυο φορές την εβδομάδα). Οι άνθρωποι – πολιτισμικά πρότυπα των αρχαίων ήταν λιτοδίαιτοι και ολιγοφάγοι, σχεδόν πάντα χορτοφάγοι και απέδιδαν πολύ μικρή σημασία στο φαγητό. Οι αναχωρητές της χριστιανικού κόσμου δημιούργησαν καινούργια πρότυπα περιβεβλημένα με την ιερότητα και την υπερβατικότητα. Και αυτοί τρέφονταν μόνο με χόρτα, συνήθως άγρια. Ωστόσο, δεν τρέφονταν όλοι οι μεσογειακοί λαοί με τον ίδιο τρόπο. Οι μεγάλες διαφορές δεν ήταν μόνο διατροφικές, αλλά και πολιτισμικές. Θα αντλήσομε ένα παράδειγμα όχι από την αρχαιότητα αλλά από τη σύγχρονη εποχή και αφορά στην κατανάλωση ελαιολάδου. Στην Ελλάδα η μέση ετήσια κατανάλωση φτάνει τα 17.4 κιλά κατ’ άτομο. Στην Ιταλία 10.5, στην Ισπανία 10.2 κιλά. Και ακολουθούν χώρες των οποίων οι κάτοικοι χρησιμοποιούν ελάχιστα το ελαιόλαδο σε αντίθεση με την καθημερινή χρήση άλλων λιπαρών, όπως βαμβακέλαιου ή ακόμη και ζωικών λιπών, όπως είναι το λίπος του προβάτου που χρησιμοποιείται σε περιοχές της Βόρειας Αφρικής. Η Κρήτη βρίσκεται στην κορυφή του πίνακα· η μέση κατανάλωση ελαιολάδου φτάνει τα 34.6 κιλά κατ’ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

έτος. Μια σχετικά πρόσφατη μελέτη μας στο πλαίσιο μεταπτυχιακού προγράμματος αγγλικού Πανεπιστημίου έδειξε ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες. Η μέση χρησιμοποιούμενη ποσότητα σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές ξεπερνά τα 55 κιλά το χρόνο (δεν καταναλώνεται όλη η ποσότητα αυτή, απλώς χρησιμοποιείται για τις τροφο παρασκευαστικές ανάγκες). Υπάρχουν και άλλες διαφορές, εξ ίσου σημαντικές. Εκείνο, όμως, που δεν έχει προσεχτεί όσο θα έπρεπε σχετίζεται τόσο με τον τρόπο παρασκευής της τροφής όσο και με τον τρόπο κατανάλωσής της. Δεν έχουν προσεχθεί οι ειδικότερες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες κάτω από τις οποίες αναπτύχθηκαν τα διατροφικά πρότυπα διαφόρων λαών, αλλά και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εξελίσσονται και αναπτύσσονται. Αξίζει να θυμηθούμε το ρόλο που διαδραματίζει η θρησκεία. Στις μουσουλμανικές χώρες απαγορεύεται η κατανάλωση χοιρινού κρέατος και κρασιού. Στις ορθόδοξες χώρες υπάρχουν οι μεγάλες περίοδοι της Σαρακοστής κατά τις οποίες απαγορεύεται η κατανάλωση τροφών ζωικής προελεύσεως. Στις περιόδους αυτές καταναλώνονται άφθονα χόρτα, λαχανικά και φρούτα, ελιές, ελαιόλαδο (εκτός Τετάρτης και Παρασκευής), μαλάκια και ψάρια σε καθορισμένες αυστηρά ημέρες εορτών. Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό αλλά και αποκαλυπτικό για τις σχέσεις θρησκείας και διατροφής. Όπως είπαμε ήδη η κρεοφαγία ήταν σπάνια στις περιόδους για τις οποίες έχομε γραπτές πηγές και ας σημειωθεί ότι οι μεταβολές των παραδοσιακών κοινωνιών της προβιομηχανικής εποχής συντελούνταν με αργούς ρυθμούς, με ρυθμούς που δεν είχαν καμιά σχέση με τη σημερινή φρενήρη εποχή. Η τελετουργική κρεοφαγία αποτελεί συνέχεια αρχαιότερων πρακτικών, τότε που κάθε θρησκευτική εκδήλωση συνδυαζόταν με θυσίες ζώων. Δηλαδή, το πανηγύρι επιτελούσε σπουδαίο κοινωνικό ρόλο. Οι άνθρωποι γιόρταζαν μαζί, διασκέδαζαν μαζί, έτρωγαν από τα ίδια σφάγια αφήνοντας μόνο την τσίκνα για τους θεούς. Όπως περίπου γίνεται σήμερα στα αγροτικά πανηγύρια στα οποία προσφέρεται κρέας σε όλους τους επισκέπτες. Ο τελετουργικός χαρακτήρας της κρεοφαγίας ανιχνεύεται σε μια μεγάλη σειρά εθιμικών συνηθειών και συμβολικών πράξεων. Αλλά η συμβολική γλώσσα, γνώρισμα όλων των ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

κοινωνιών και όλων των πολιτισμών, εκφράζει ένα σύνολο παραγόντων που μπορεί να έχουν ευετηρικό ή ευγονικό χαρακτήρα, να αποσκοπούν στη γονιμότητα των ανθρώπων και στη γονιμότητα της γης. Αν παρακολουθήσομε τη συμβολική του ψωμιού στο τραπέζι θα καταλάβομε γιατί στον φιλοξενούμενο δίνομε πάντα πάνω καύκαλο, την πάνω μεριά του παξιμαδιού, γιατί στον άγιο προσφέρομε άρτους με λευκό αλεύρι και γιατί το ψωμί του γάμου, της βάπτισης και της Πρωτοχρονιάς είναι απαραιτήτως λευκό, χωρίς ίχνος μίανσης από φαιά αντικείμενα, όπως είναι το πίτουρο. Το λευκό ως ευετηρικό χρώμα ταυτίζεται με την κάθαρση μπροστά σε μια διαβατήρια τελετή. Όσον αφορά στον τρόπο παρασκευής της τροφής οι Κρήτες έχουν εθιστεί σε ένα απλό διαιτολόγιο με φαγητά που διατηρούν τα βασικά χαρακτηριστικά των πρώτων υλών, η γεύση δεν «σκεπάζεται» από διάφορες ενισχυτικές ύλες όπως είναι τα μπαχαρικά. Παράλληλα, για να μείνουμε στο παράδειγμα της Κρήτης, οι συνδυασμοί τροφίμων δημιουργούν πολύ ενδιαφέροντα σύνολα. Το κρέας δεν τρώγεται σχεδόν ποτέ μόνο του αλλά σε συνδυασμό με χόρτα, λαχανικά και όσπρια, όπως περίπου συμβαίνει και με το ψάρι. Ακόμη και η – πανελλήνια πλέον – συνήθεια του πασχαλινού οβελία (σουβλιστού αρνιού) ήταν άγνωστη στο νησί μέχρι και πριν από λίγα χρόνια. Οι κάτοικοι του νησιού έτρωγαν πάντα κρέας αρνιού κατά την ημέρα αυτή γιορτάζοντας την Ανάσταση, προτιμούσαν όμως να μην αλλάξουν τις παγιωμένες συνήθειές τους και γι’ αυτό το μαγείρευαν με διάφορα χορταρικά και λαχανικά της εποχής, όπως είναι οι αγκινάρες. Ενδιαφέρον παραμένει ακόμη το γεγονός ότι υπάρχει μια μεγάλη σειρά από χόρτα τα οποία τρώγονται ωμά (αγκινάρα, σταμναγκάθι, γλιστρίδα κ.α.) Μερικά απ’ αυτά θεωρούνται σήμερα πολύ σημαντικά για την υγεία λόγω των αντιοξειδωτικών και των άλλων ωφέλιμων στοιχείων που προσφέρουν στον ανθρώπινο οργανισμό.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Pierre-Auguste Renoir «Le déjeuner des canotiers» («εορταστικό γεύμα»)

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα σε 7 χώρες, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες Ανθρώπων. Αυτή η μελέτη διήρκησε 30 χρόνια όπου έδειξαν ότι οι Κρητικοί εμφάνιζαν το μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο, καθώς και τον μεγαλύτερο μέσο όρο μακροζωίας. Από τότε πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι το αποτέλεσμα αυτό είχε τις ρίζες του στην παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή των Κρητικών εκείνης της εποχής. Το «μυστικό» της μακροζωίας των μεσογειακών λαών και των Κρητικών ήταν η απλή και λιτή διατροφή τους, η οποία βασιζόταν σε φυτικά τρόφιμα, ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

φρούτα, λαχανικά, μη επεξεργασμένα δημητριακά, ελαιόλαδο και κόκκινο κρασί. Ένας επιπλέον παράγοντας που συνέβαλε σημαντικά στην καλή υγεία των εν λόγω πληθυσμών ήταν και ο φυσικός τρόπος ζωής τους ,που είχε ως αποτέλεσμα να εμφανίζουν οι Κρητικοί μεγαλύτερα ποσοστά καθημερινής σωματικής δραστηριότητας από τους υπόλοιπους πληθυσμούς. Έτσι διαμορφώθηκαν διατροφικές οδηγίες σε επίπεδο τροφίμων με βάση τις αρχές της παραδοσιακής Μεσογειακής Διατροφής. Οι διατροφικές αυτές οδηγίες διαμορφώθηκαν με τη μορφή μιας πυραμίδας. Πρόκειται για την πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής, που, όπως πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει, έχει πολλά πλεονεκτήματα έναντι άλλων προτύπων διατροφής.

Μεσογειακή διατροφή και υγεία Η παχυσαρκία αποτελεί πανδημία και αυξάνεται συνεχώς παγκοσμίως. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες του 2007 περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο είναι παχύσαρκοι. Επίσης η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με την εμφάνιση πολλών χρόνιων προβλημάτων υγείας όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, το εγκεφαλικό, η νυχτερινή άπνοια και ο καρκίνος.

Τα τελευταία χρόνια μεγάλη προσπάθεια έχει γίνει για να συσχετιστεί η διατροφή με την διατήρηση της υγείας. Ειδικότερα, έρευνες έχουν αποδείξει πως ο τρόπος που διατρεφόμαστε παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη κατά της παχυσαρκίας και των νοσημάτων που συνοδεύει. Η μεσογειακή διατροφή ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ερευνήθηκε αρχικά το 1960 από τον Angel Keys ο οποίος παρατήρησε τις διατροφικές

συνήθειες

πληθυσμών

στην

περιοχή

της

Μεσογείου.

Παρατηρήθηκε λοιπόν πως η βάση της Μεσογειακής διατροφής στηριζόταν στην χρήση πληθώρας τροφίμων που δεν βασίζονταν στο κρέας αλλά κυρίως στην υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, ξηρών καρπών και ελαιολάδου. Αντιθέτως η χρήση κρέατος και αλλαντικών ήταν περιορισμένη. Αυτό είχε και σαν αποτέλεσμα την μειωμένη εμφάνιση σε καρδιαγγειακά επεισόδια και σακχαρώδη διαβήτη. Πρόσφατες έρευνες του 2007 που διεξήχθηκαν στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Βαρκελώνης απέδειξαν πως το μοτίβο της Μεσογειακής διατροφής μπορεί να έχει και ένα σημαντικό ρόλο στην μείωση εμφάνισης της παχυσαρκίας. Ποια είναι λοιπόν τα ποιό σημαντικά σημεία της μεσογειακής διατροφής που θα πρέπει να λαμβάνουμε υποψιών μας στις καθημερινές διατροφικές μας συνήθειες για να αποτρέψουμε την εμφάνιση της παχυσαρκίας; 1. Καταναλώστε άφθονη ποσότητα σε φυτικές ίνες. Είναι γνωστό πως η ανισορροπία μεταξύ της κατανάλωσης θερμίδων και της κατανάλωσης ενέργειας, μέσω της φυσικής δραστηριότητας, μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση του βάρους .Η όρεξη μας και η πρόσληψη τροφής ρυθμίζεται από πολλούς περιβαλλοντικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Η κατανάλωση φυτικών ινών στην διατροφή μας μέσω της χρήσης φρούτων, λαχανικών και πολύσπορων δημητριακών έχει σαν αποτέλεσμα να ρυθμίζει την όρεξη μας και να μας βοηθά στο να διατηρήσουμε ένα υγιές βάρος. Παράλληλα τρόφιμα με αυξημένες φυτικές ίνες βοηθούν την καλύτερη ρύθμιση του ζαχάρου, καθώς απορροφώνται πιο αργά από το γαστρεντερικό μας σύστημα και δεν ανεβάζουν απότομα τα επίπεδα του ζαχάρου στο αίμα. Παράλληλα έρευνες έχουν αποδείξει πως η άφθονη κατανάλωση φυτικών ινών βοηθά στην πρόληψη από την εμφάνιση της δυσκοιλιότητας και στην μείωση εμφάνισης καρκίνου

του

παχέος

εντέρου.

Φροντίστε

λοιπόν

καθημερινά

συμπεριλαμβάνετε φρούτα, λαχανικά, και πολύσπορα προϊόντα

να

(ψωμί,

δημητριακά ολικής αλέσεως, κριτσίνια, μακαρόνια ολικής αλέσεως) στην διατροφή σας. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

2. Μειώστε την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών. Μιλώντας για κορεσμένα λιπαρά αναφερόμαστε στα λιπαρά που βρίσκονται κυρίως στο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό και λιγότερο στα πουλερικά) και στο ζωικό βούτυρο και που είναι υπεύθυνα για την αύξηση της χοληστερίνης και την πρόκληση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στα υδρογονωμένα φυτικά λιπαρά που βρίσκονται ‘κρυμμένα’ σε μπισκότα, γλυκά και επεξεργασμένα προϊόντα και λειτουργούν αντίστοιχα με τα κορεσμένα λιπαρά. Χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο στην διατροφή σας και φυτικές μαργαρίνες που δεν ανεβάζουν τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα και έχουν προστατευτική δράση για το καρδιαγγειακό σύστημα. Τέλος η συστηματική χρήση ψαριού και ειδικότερα λιπαρών ψαριών στην διατροφή μας (1-2 φορές την εβδομάδα) μέσω των ω-3 λιπαρών οξέων μας βοηθούν στην μείωση την χοληστερίνης και στην διατήρηση μιας υγιούς καρδιάς. 3. Χρησιμοποιήστε μέτρια ποσότητα κόκκινου κρασιού στην διατροφή σας. Έρευνες έχουν παρουσιάσει πως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ καθημερινά (σε ποσότητα 40γρ ή ½ ποτηράκι κρασί) και ειδικότερα κόκκινου κρασιού μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Επίσης πρόσφατα παρατηρήθηκε πως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να μειώσει την εμφάνιση την νόσου Alzheimer’s. Στο παρακάτω σχήμα 1. αναλύεται το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής. Η αυξημένη κατανάλωση σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά (τα οποία είναι πλούσια σε φυτικές ίνες), η χρήση ελαιόλαδου και ψαριού ( που είναι αυξημένα σε ακόρεστα λιπαρά) καθώς και παράλληλα ή μειωμένη κατανάλωση σε κρέας, κορεσμένα λιπαρά και γαλακτοκομικά/τυριά με αυξημένα λιπαρά μπορούν να συντελέσουν στην βελτίωση της υγείας μας., στην αύξηση του κορεσμού στην διατροφή και στην μείωση του αισθήματος πείνας και σταδιακά να οδηγήσουν στον έλεγχο του βάρους.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τέλος στον πίνακα 1, αναφέρεται ενδεικτικά ένα πλάνο με βάση την μεσογειακή διατροφή το οποίο μπορεί να μας βοηθήσει να χάσουμε τα περιττά λίγα κιλά των εορτών και παράλληλα να βελτιώσουμε την υγεία μας. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.

http://www.dietmet.gr/articles/diatrofi/237-mesogeiaki-diatrofi-kai-ygeia.html (ΟΜΑΔΑ 5-Λέμου Ντζίμο Τζιονέλ Μπράιτ, Μούτσι Χρήστος)

Ομοιότητες και διαφορές

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Μεσογειακή ή Κρητική διατροφή, λοιπόν;

Η απάντηση γίνεται πιο εύκολη αν ο όρος μεσογειακή θεωρηθεί ως ένα γενικό σύστημα μέσα στο πλαίσιο του οποίου παρατηρούνται πολλές βασικές ομοιότητες

και

περισσότερες,

αλλά

όχι

επουσιώδεις,

διαφορές.

Θα

μπορούσαμε να μιλήσομε για μια «χαλαρή συνοχή» των μεσογειακών κουζινών αφού χρησιμοποιούν τα ίδια περίπου προϊόντα αλλά με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Ίσως μπορεί να αντιπαραβάλει κανείς το μεσογειακό μοντέλο με το, επίσης γενικό, διατροφικό σύστημα των βορείων χωρών, οι κάτοικοι των οποίων κατανάλωναν κατά κανόνα περισσότερα τρόφιμα ζωικής προελεύσεως. Η Κρητική Διατροφή αποτελεί ένα ξεχωριστό παράδειγμα που διαφοροποιείται ουσιωδώς και σε πολλά σημεία από τη Μεσογειακή. Και αν μέχρι τώρα οι διαφορές αυτές αποτυπώνονταν στους ιατρικούς πίνακες με τις θνησιμότητες των κατοίκων, είναι καιρός να γίνουν γνωστές οι υπόλοιπες παράμετροι, αυτές που αναφέρθηκαν ήδη, και αφορούν στις κοινωνικές, οικονομικές,

ιστορικές,

πολιτισμικές

και

θρησκευτικές

συνθήκες

που

χαρακτηρίζουν την κάθε μεσογειακή περιοχή. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι συγκριτικοί ιατρικοί πίνακες εμφανίζουν την Κρήτη ως διατροφικό παράδεισο όπως δεν είναι τυχαίο που το κρητικό πρότυπο αγγίζει τα όρια του μυθικού. Παρακολουθώντας το λιτό διαιτολόγιο, την εμμονή στα χόρτα τα οποία δεν λείπουν ούτε μέρα από το παραδοσιακό τραπέζι, τη μεγάλη κατανάλωση οσπρίων και μαύρου ψωμιού μπορούμε να κατανοήσουμε τις συνθήκες που δημιούργησαν αυτό το μικρό «θαύμα». Παράλληλα, όμως, πρέπει να παρακολουθήσουμε μια νοικοκυρά του αγροτικού χώρου, όπως λειτουργούσε τη δεκαετία του 1950 και του 1960, στην προσπάθειά της να ετοιμάσει το φαγητό της οικογένειας, μια και αυτός ο πολιτισμός είναι κατ’ εξοχήν γυναικείος. Σηκώνεται πολύ πρωί, χαράματα, πηγαίνει στον κήπο της οικογένειας και αρχίζει να μαζεύει τα γεννήματα της γης. Τις περισσότερες φορές δεν έχει προγραμματίσει τι θα ετοιμάσει για φαγητό. Θα το αποφασίσει όταν έχει γεμίσει το καλάθι της. Αν οι κολοκυθιές έχουν μεγάλη ανθοφορία θα σκεφτεί τα περίφημα «ανθουλένια ντολμαδάκια», θα μπει και σε άλλους γειτονικούς ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

κήπους και θα μαζέψει κι άλλους ανθούς, αφού το εθιμικό δίκαιο το επιτρέπει. Τα υλικά λοιπόν διατηρούν τη φρεσκάδα τους και είναι απολύτως εποχικά. Στις παραδοσιακές αγροτικές κοινότητες η προμήθεια των διατροφικών ειδών γίνεται απ’ ευθείας από το φυσικό περιβάλλον. Τα εισαγόμενα προϊόντα ήταν ελάχιστα, ρύζι, ζάχαρη, καφές και ελάχιστα άλλα. Ωστόσο αυτά τα ελάχιστα δεν εμπλέκονταν ουσιωδώς στην καθημερινή τροφο-παρασκευαστική διαδικασία. Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι η συνεχής άντληση τροφής από το ίδιο περιβάλλον δεν εξασφαλίζει την ποικιλότητα που γνωρίζουν οι σημερινές κοινωνίες οι οποίες κοντεύουν να ξεχάσουν την εποχικότητα, αφού τα τρόφιμα μεταφέρονται εύκολα ακόμη και από διαφορετικά ημισφαίρια της γης. Το πρόβλημα αυτό είναι υπαρκτό αν κρίνομε με σημερινά κριτήρια τις κοινωνίες των προηγούμενων εποχών. Για μιαν αγροτική κοινωνία της Κρήτης η ποικιλία της τροφής ήταν αυτονόητη, γιατί ποικιλία δεν μπορούσε να σημαίνει μόνο αφθονία διαφορετικών ειδών, αλλά αφθονία διαφορετικών γεύσεων. Με τα ίδια προϊόντα παρασκευάζονταν δεκάδες διαφορετικά πιάτα· η ευρηματικότητα των ανθρώπων ήταν επίσης δεδομένη. Επομένως ο διατροφικός πολιτισμός μετατρεπόταν

αυτομάτως

σε

γαστρονομικό.

Και,

μάλιστα,

υψηλών

απαιτήσεων. Ομάδα 2

Paul Cézanne «Still Life with Bread and Eggs» ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

(«Νεκρή φύση με ψωμί και αυγά»)

Της Αγγελικής Ιωάννου Ο άνθρωπος γνώριζε -πολύ πριν του πουν οι επιστήμονες - τι πρέπει να τρώει από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Και όπως φαίνεται λειτούργησε επιτυχώς αφού επέζησε τόσες χιλιάδες χρόνια. Από αρκετά νωρίς οι άνθρωποι προβληματίστηκαν για το ποια είναι η πιο σωστή διατροφή, τι πρέπει να τρώνε για να μείνουν υγιείς και δυνατοί. Μέσα από την ιστορία έχουμε παραδείγματα για το πόσο βάση έδιναν οι άνθρωποι στην σωστή διατροφή. Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι πριν από 5.000 χρόνια έδιναν στου εργάτες που έχτιζαν τις πυραμίδες σκόρδο, πιστεύοντας πως ήταν τονωτικό για το σώμα. Στην Σπάρτη ο μέλανος ζωμός θεωρούνταν το πλέων θρεπτικό φαγητό για τους πολίτες – στρατιώτες. O Ιπποκράτης, ισχυρίζονταν ότι: «η Διατροφή είναι το καταλληλότερο φάρμακο του ανθρώπου». Στην δεκαετία του '60 η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας στην λεγόμενη έρευνα των 7 χωρών (Φιλανδία, Η.Π.Α, Ολλανδία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ιαπωνία και Ελλάδα), αποδείχτηκε ότι το μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας αλλά και εμφάνισης ασθενειών όπως καρδιοπάθειες, καρκίνος, διαβήτης το κατείχαν οι κάτοικοι την Κρήτης. Η διαφορά τους από τους κατοίκους των άλλων χωρών έγκειται κυρίως στις διατροφικές τους συνήθειες και τον τρόπο ζωής. Η διατροφή τους περιλάμβανε σε καθημερινή βάση ψωμί και ακατέργαστα δημητριακά (πηγή ενέργειας, υδατανθράκων και βιταμίνης Β), φρούτα και λαχανικά(κυρίως βιταμίνες Α και C) καθώς και γνήσιο ελαιόλαδο (ελεύθερο σε χοληστερίνη και πλούσια πηγή βιταμίνης Ε). Έτρωγαν επίσης πολύ συχνά όσπρια, ψάρια και θαλασσινά, δικά τους πουλερικά(πηγές πρωτεϊνών) καθώς και παραδοσιακό γιαούρτι και τυρί(πηγή ασβεστίου). Επίσης κατανάλωναν στη φυσική τους μορφή ξηρούς καρπούς και μέλι(πηγές των απαραίτητων αμινοξέων και μετάλλων) ενώ έκαναν και χρήση αγνού κρασιού. Μέσα από αυτή την πανδαισία τροφών και γεύσεων αν κάνουμε μία διατροφική ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ανάλυση θα διαπιστώσουμε ότι κανένα θρεπτικό συστατικό δεν παρουσιάζεται σε έλλειψη. Κατέληξαν, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι αυτό το μοτίβο διατροφής ήταν το καλύτερο και αρχικά ονομάστηκε Κρητική Διατροφή. Σε πιο εκτεταμένες έρευνες βρέθηκε ότι λίγο πολύ η διατροφή της υπόλοιπης Ελλάδας, δεν διέφερε από το την Κρητική και το ίδιο ίσχυε και για όλες τις Μεσογειακές Χώρες, οπότε και μετονομάστηκε σε Μεσογειακή Διατροφή Αν όμως ρίξουμε μια ματιά στις μέρες μας, στην διατροφή του σύγχρονου Έλληνα, θα διαπιστώσουμε ότι έχει υιοθετήσει τον δυτικό τύπο διατροφής. Σήμερα με τους γρήγορους ρυθμούς και με την είσοδο των γυναικών στο χώρο εργασίας, όλα έχουν ανατραπεί με αποτέλεσμα να αφιερώνεται λίγος χρόνος στην προετοιμασία των γευμάτων και να αναζητούνται οι εύκολες λύσεις (έτοιμο φαγητό, φαγητό τύπου fast-food). Τα σφάλματα της σύγχρονης διατροφής δεν αμφισβητούνται πλέον, από κανέναν.

υπερκατανάλωση

λιπαρών,

ζάχαρης,

κρέατος

και

βιομηχανοποιημένων τροφίμων καθώς και το πλήθος των καρκινογόνων συστατικών που περιέχουν, αποτελούν τον βασικότερο παράγοντα που στερεί τον σύγχρονο Έλληνα από χρόνια και ποιότητα ζωής. Αυτή η εσφαλμένη σύγχρονη διατροφή μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα παιδί που εξελίσσεται στον αυριανό παχύσαρκο ενήλικα. Έναν ενήλικα ίσως διαβητικό, καρδιοπαθή, καρκινοπαθή και λοιπές σοβαρές ασθένειες, που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί. Οφείλουμε λοιπόν, για τους εαυτούς μας και κυρίως για τα παιδιά μας που είναι το μέλλον του τόπου μας, να προσέχουμε τα προϊόντα που καταναλώνουμε. Μόνο με την υιοθέτηση της Μεσογειακής διατροφής, μπορούμε να επιτύχουμε τόσο την κάλυψη των αναγκών του σύγχρονου ανθρώπου όσο και την εξασφάλιση της μακροβιότητας και της άριστης ποιότητας ζωής. Ποιοι είναι οι 5 βασικοί κανόνες διατροφής που θα πρέπει να υιοθετήσουμε για την υγεία μας; • Έλεγχος του σωματικού βάρους ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Για να διατηρήσουμε το βάρος μας στα επιθυμητά επίπεδα θα πρέπει η ενέργεια που προσλαμβάνουμε με το φαγητό να ισοδυναμεί με την ενέργεια που καταναλώνουμε από τον οργανισμό, δηλαδή να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα σε αυτό που καταναλώνουμε και αυτό που παίρνουμε από τα τρόφιμα. • Περισσότερα δημητριακά, λαχανικά και φρούτα Τα δημητριακά, τα λαχανικά, και τα φρούτα παρέχουν βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, σύνθετους υδατάνθρακες (άμυλο και φυτικές ίνες), καθώς και αλλά θρεπτικά και μη θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για την υγεία. Είναι επίσης χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και χοληστερόλη, ανάλογα με τον τρόπο παρασκευής και σερβιρίσματος. • Πόσα λιπαρά; Ποια λιπαρά; Διαλέξετε την ποιότητα και μειώστε την ποσότητα Τα περισσότερα λιπαρά στην διατροφή μας θα πρέπει να αποτελούνται από μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία βρίσκονται στο λάδι της ελιάς, στα σπορέλαια, στα ψάρια. • Ζάχαρα και γλυκά; Πως και πόσο; Η ζάχαρη βρίσκεται σε αφθονία στα γλυκίσματα. Υπάρχει επίσης ή προστίθεται σε ποτά όπως ο καφές, το τσάι, οι χυμοί φρούτων και λαχανικών και τα αναψυκτικά. Για να μην ξεπεράσετε το απαιτούμενο ποσοστό σε σάκχαρα την ημέρα, θα πρέπει να καταναλώνετε γλυκά και αναψυκτικά με μέτρο. • Αλκοόλ αν ναι με μέτρο Τα οινοπνευματώδη ποτά παρέχουν θερμίδες και ταυτόχρονα λίγα ή καθόλου θρεπτικά συστατικά. Έτσι, εάν καταναλώνονται, αυτό πρέπει να γίνεται με κάποιο μέτρο. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Πηγή: http://www.ygeiasorama.gr

(Ομάδα 2)

Fernando Botero «Still life with watermelon» («νεκρή φύση με καρπούζι»)

Η πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής Η πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής χωρίζεται σε τρία επίπεδα. Η πυραμίδα έχει στη βάση της τα τρόφιμα που πρέπει να καταναλώνονται καθημερινά και σε σημαντικές ποσότητες, ενώ αντίθετα στην κορυφή της βρίσκονται οι τροφές που πρέπει να καταναλώνονται αραιά και σε μικρότερες ποσότητες. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι ότι είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και λίγο επεξεργασμένα δημητριακά. Περιλαμβάνει την καθημερινή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και τη χρήση του ελαιολάδου ως το κύριο λίπος της δίαιτας. Ακόμα, περιλαμβάνει την κατανάλωση ψαριών, πουλερικών και οσπρίων σε εβδομαδιαία βάση, ενώ προτείνει τον περιορισμό στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τα δημητριακά είναι στην βάση της µμεσογειακής διατροφής και είναι µια πολύ καλή πηγή θρεπτικών συστατικών. Φυσικά όταν αναφερόμαστε στα δημητριακά εννοούμε  τη σίκαλη,  τη βρώµη,  το σιτάρι,

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ



το κριθάρι,

 το καλαµπόκι κα. Είναι όλα πλούσια σε βιταµίνες του συµπλέγµατος Β, σε φυτική πρωτείνη, µμαγνήσιο, αλλά το κάθε δημητριακό έχει την δικιά του θρεπτική υπεραξία.

Γαλακτοκομικά

προϊόντα

ονομάζουμε

τα

προϊόντα,

τα

οποία

παράγονται από γάλα. Το γάλα, το οποίο θα επεξεργαστεί στις γαλακτοβιομηχανίες προέρχεται από αρκετά ζώα : 

αγελάδα,

 το κατσίκι, 

το πρόβατο,

 το άλογο, 

η καμήλα,



τα βουβάλια κ.ά.

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα προσφέρουν στον οργανισμό μας το απαραίτητο ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ασβέστιο.

Είναι τρόφιμα πλούσια σε ενέργεια, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικές βιταμίνες και νερό.  Σήμερα συστήνεται η κατανάλωση τουλάχιστον 5 μικρομερίδων από αυτά τα τρόφιμα καθημερινά.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Είναι η κύρια πηγή του λίπους της μεσογειακής διατροφής και πρέπει να αποτελεί το 15% της συνολικής ενέργειας που λαμβάνουμε. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Είναι

πλούσιο

σε

αντιοξειδωτικές

ουσίες

(φαινόλες)

και

σε

μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ολεϊκό οξύ). Aποτρέπει τη δημιουργία επικίνδυνων θρόμβων στο αίμα μειώνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου, θρόμβωσης και αποπληξίας. Έχει επίσης αναφερθεί ότι το ελαιόλαδο σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του εντέρου.

Το κρέας είναι η σάρκα των ζώων που χρησιμοποιείται ως τροφή Το κρέας περιέχει

πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας (βιολογικής αξίας),

βιταμίνη D, βιταμίνες του συμπλέγματος B, ιδιαιτέρως Β12, καθώς επίσης και σίδηρο, ψευδάργυρο και σελήνιο.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Κόκκινο κρέας θεωρείται το 

μοσχάρι

 , το χοιρινό 

,το αρνί



κατσίκι

και πρέπει να καταναλώνεται λίγες φορές το μήνα σύμφωνα με τη Μεσογειακή διατροφή.

 Τα πουλερικά  κοτόπουλο,  γαλοπούλα) το κουνέλι και τα ψάρια μπορούν να καταναλώνονται πιο συχνά σύμφωνα με τη Μεσογειακή διατροφή.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Το ψάρι δίνει στον οργανισμό πρωτεΐνες, υψηλής βιολογικής αξίας, απαραίτητη για τη δόμηση των ιστών και την αποκατάσταση των φθορών τους. 

Τα ψάρια περιέχουν επίσης από όλα τα είδη των λιπών (μονοακόρεστα, πολυακόρεστα και κορεσμένα). Είναι επίσης πηγή πολλών βιταμινών, ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

όπως είναι οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (A,D,E,K), αλλά και οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β1, Β2, νιασίνη και Β12, που είναι σημαντικές για το μεταβολισμό των βασικών διατροφικών στοιχείων αλλά και την υγεία των νευρικών ιστών και των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Τα γλυκά αυξάνουν τους δείκτες φλεγμονής και μαζί με το υπερβάλλον βάρος αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων σε άτομα με προδιάθεση.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τα όσπρια 

τα φασόλια,

 οι φακές,  τα ρεβίθια,  τα κουκιά, 

τα μπιζέλια,

 τα φιστίκια, 

η σόγια,

 τα χαρούπια και άλλα. Οι πρωτεΐνες που περιέχουν μερικά, όπως είναι η σόγια, τα φασόλια κλπ. μπορούν να υποκαταστήσουν ως ένα βαθμό τις ζωικές πρωτεΐνες, που είναι απαραίτητες για τη διατροφή του ανθρώπου.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Οι ξηροί καρποί κυρίως τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα φουντούκια και τα φιστίκια, είναι μια κατηγορία τροφίμων που προσφέρουν στον οργανισμό μας ενέργεια και απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες , αντιοξειδωτικά, βιταμίνες κ.α.

Μεσογειακά προϊόντα •

Στις μεσογειακές χώρες ευδοκιμούν πολλά γεωργικά προϊόντα ,όπως:

•

δημητριακά (σιτάρι ,κριθάρι ,βρώμη, ρύζι κλπ),

•

λαχανικά (μαρούλι, ντομάτα, μελιτζάνα κλπ) ,

• •

όσπρια (φακές, φασόλια, φάβα κλπ), φρούτα (μήλα, πορτοκάλια, αχλάδια, σταφύλια κλπ) και ελαιόδεντρα. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

•

Επίσης εκτρέφονται βοοειδή, χοίροι, αιγοπρόβατα και πουλερικά.

Όλα αυτά τα προϊόντα καθώς και παράγωγα αυτών, μαζί με άφθονα μυρωδικά, βότανα και άγρια χόρτα αποτέλεσαν τη βάση της μεσογειακής διατροφής ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ •

Πολλά προϊόντα που καλλιεργούνται σήμερα στις μεσογειακές χώρες είναι ενδημικά και καλλιεργούνται από τους αρχαίους χρόνους ,ενώ κάποια άλλα εισήχθησαν σταδιακά και ενσωματώθηκαν στη μεσογειακή διατροφή,

όπως

ντομάτα

,μελιτζάνα,

πατάτα,

πορτοκάλια,

καλαμπόκι, φασόλια, καρπούζι, πεπόνι κλπ.

Ντομάτα •

Η ντομάτα (Στρύχνον το λυκοπερσικόν) είναι ιθαγενές φυτό της Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής, από το Μεξικό μέχρι το Περού.

•

Στην

Ελλάδα

απέκτησε

την

ιθαγένεια

μόλις

το

1818

και

πολιτογραφήθηκε επίσημα στον κατάλογο των βρώσιμων λαχανικών με το όνομα «ντομάτα» και αποτελεί βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Μελιτζάνα •

Η μελιτζάνα

είναι ποώδες, πολυετές

φυτό του

γένους Στρύχνον

(Solanum) της οικογένειας των Στρυχνοειδών και καλλιεργείται για τον ομώνυμο καρπό της . •

Στην αρχαιότητα, ήταν ιθαγενές φυτό της Ινδίας αλλά καλλιεργούνταν προϊστορικά στην Κίνα και την Κεντρική Ασία.

•

Στην Ευρώπη ήρθε μάλλον με τους Άραβες. Στην Ελλάδα έφτασε το 12ο-13ο αιώνα και από τότε αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά της Μεσογειακής διατροφής.

Πατάτα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

•

Η πατάτα γνωστή και ως "γεώμηλο" είναι φυτό ιθαγενές των υψιπέδων του Mεξικό , του Περού, της Xιλής και της Kολομβίας.

•

Στην Ελλάδα την έφερε ο Ιωάννης Καποδίστριας. Στην αρχή καλλιεργήθηκε σε περιορισμένη κλίμακα, πειραματικά, στην περιοχή της Tίρυνθας.

•

Λέγεται

μάλιστα

ότι

ο Ιωάννης

Καποδίστριας

λόγω

της

επιφυλακτικότητας των Ελλήνων προς το νέο τρόφιμο τις κλείδωνε σε αποθήκες τις οποίες εσκεμμένα άφηνε αφύλακτες τη νύχτα, ώστε να μπορεί ο λαός να τις κλέψει νομίζοντας ότι είναι πολύτιμες.

Πορτοκαλιά •

Η πορτοκαλιά που είναι από τα σημαντικότερα εσπεριδοειδή έχει καταγωγή από την Ινδία και την Κίνα. Γύρω στο 1490 έφτασε στις μεσογειακές περιοχές .

Φασολιά ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

•

Η φασολιά υπάγεται στην υποοικογένεια των ψυχανθών . Κατάγεται από την Νότια Αμερική και η έλευσή της στην Ευρώπη συντελέστηκε τον 16 ο αιώνα μ.Χ.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΟΜΑΔΑ 2 ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΡΕΜΜΥΔΑ - ΕΛΛΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Τροφές Μεσογειακής Διατροφής Το μυστικό της καλής υγείας και της μακροζωίας είναι απλό για τους Κρητικούς που τρώνε ότι παράγει η πλούσια γη τους. Φρούτα, λαχανικά, χόρτα, κηπευτικά, όσπρια, τυριά και ψωμί. Αρωματίζουν τη γεύση με θαυμάσια αρωματικά φυτά, παρασκευάζουν γλυκίσματα με μέλι και πετιμέζι, και συνοδεύουν το γεύμα τους με και καλό κρητικό κρασί. Ελαιόλαδο: το οποίο συμβάλει στη σημαντική μείωση των καρδιοπαθειών, στη τόνωση μυών και οστών του ανθρωπίνου σώματος, κατά της οστεοπόρωσης, στην ελάττωση κατά 25% την πιθανότητα καρκίνου του μαστού στις γυναίκες, στην καλή λειτουργία του πεπτικού μας συστήματος, στην εξαφάνιση του προβλήματος δυσκοιλιότητας, στη μείωση της επίδρασης του αλκοόλ και καταπολεμά την πιτυρίδα και την νινίδα στα βρέφη. η χρήση αυτή του κρασιού μειώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια κατά 20 έως 60%, βελτιώνει την λειτουργία του στομάχου και την πέψη γενικότερα εμποδίζει τη δημιουργία χολόλιθων, διευκολύνει την κυκλοφορία του αίματος στους ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ιστούς, δρα ως αντιφλεγμονώδες και αντισηπτικό, αυξάνει την αντίσταση στα κοινά κρυολογήματα και βοηθά στον ύπνο. Ακόμη, προκαλεί ευεξία, ποιότητα ζωής και μακροζωία μειώνοντας τους θανάτους από οποιαδήποτε αιτία κατά 10-20%.

Μέλι: είναι μια γλυκαντική ουσία πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Η κυριότερη βιταμίνη του μελιού είναι η Ε που είναι χρήσιμη για τον οργανισμό γιατί τον βοηθάει από την επίδραση εξωγενών παραγόντων όπως είναι το κάπνισμα, η ακτινοβολία και διάφορες καρκινογόνες ουσίες. Κρητικά τυριά : γραβιέρα, κεφαλοτύρι, τυροζούλι, ανθότυρο μαλακός & σκληρός, μυζήθρα και ξινομυζήθρα Ψωμί – παξιμάδι: Οι ίνες που περιέχει το κρητικό παραδοσιακό ψωμί βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου και στη σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Κι ακόμη, λέγεται πως το πλήρες ψωμί είναι πιθανόν να προλαμβάνει τον καρκίνο του γαστρεντερικού σωλήνα και ιδιαιτέρως του παχέος εντέρου. Λαχανικά: άφθονες φυτικές ίνες, αρκετές ποσότητες βιταμινών και άλλες θρεπτικές ουσίες, απαραίτητες για τον άνθρωπο. Φρούτα: έχουν σημαντικές θρεπτικές και αντιοξειδωτικές βιταμίνες για τον οργανισμό. Το κυριότερο φρούτο που δε λείπει από κανένα κρητικό τραπέζι είναι το πορτοκάλι γνωστό για τις πολύτιμη βιταμίνη c που προφυλάσσει τον οργανισμό από διάφορες ασθένειες. Αρωματικά φυτά: ρίγανη, ο βασιλικός, το φασκόμηλο, ο βάλσαμος, το δενδρολίβανο, η μαντζουράνα, το θυμάρι, ο έροντας, η μέντα, η δάφνη και το χαμομήλι. Αυτά αποτελούσαν περισσότερο από το 85% του καθημερινού διαιτολογίου τους ενώ αντίθετα κατανάλωναν σε περιορισμένη ποσότητα και συχνότητα ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

αυγά, τυρί, γάλα, κρέας, ψάρι και άλλα ζωικά προϊόντα. Με βάση, λοιπόν, τα σημερινά δεδομένα θα συνιστούσαμε την επιστροφή στην παραδοσιακή δίαιτα των Κρητών. p://www.hotelsline.gr/root/newhotel/mx/m_Kriti_diatrofi.asp (Ομάδα 2)

Δημητριακά Τα δημητριακά είναι η σπουδαιότερη κατηγορία φυτών που καλλιεργούνται για τη διατροφή του ανθρώπου. Από τα δημητριακά παράγεται ένα από τα βασικά είδη της ανθρώπινης διατροφής, το ψωμί, ζωοτροφές, πρώτες ύλες για τη βιομηχανία τροφίμων, για τη βιομηχανία χαρτιού, καθώς και για άλλους βιομηχανικούς κλάδους. Τα δημητριακά στη μεγάλη τους πλειονότητα ανήκουν στην οικογένεια των αγρωστωδών και τα περισσότερα κατάγονται από την περιοχή της Δυτικής Ασίας. Τα δημητριακά αποτελούν τη βάση της φυτικής παραγωγής κάθε χώρας και στις πιο πολλές χώρες η καλλιέργειά τους κατέχει την πρώτη θέση της γεωργικής παραγωγής.

Κρέας Το κρέας είναι η σάρκα των ζώων που χρησιμοποιείται ως τροφή[1]. Τις περισσότερες φορές, αυτό σημαίνει σκελετικοί μύες και συναφείς λίπος και άλλους ιστούς, αλλά μπορεί να περιγράψει και άλλους βρώσιμους ιστούς, όπως τα όργανα και τα εντόσθια[1]. Στην αγγλική γλώσσα, η λέξη κρέας χρησιμοποιείται γενικά από τη βιομηχανία συσκευασίας κρέατος σε μια πιο περιοριστική

έννοια,

σάρκα

των

θηλαστικών

ειδών

(χοίροι,

βοοειδή, πρόβατα, κλπ.) που τέθηκαν και προετοιμάζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο, για τον αποκλεισμό των ψαριών, των πουλερικών και άλλων ζώων. Χρήση ποικίλλει σε όλο τον κόσμο από τον πολιτισμό, και ορισμένες χώρες όπως η Ινδία έχουν μεγάλους πληθυσμούς που αποφεύγουν την κατανάλωση όλων ή των περισσότερων ειδών κρέατος.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

(ΟΜΑΔΑ 4)

Τα φρούτα και τα λαχανικά Είναι τρόφιμα πλούσια σε ενέργεια, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικές βιταμίνες και νερό. Σήμερα συστήνεται η κατανάλωση τουλάχιστον 5 μικρομερίδων από αυτά τα τρόφιμα καθημερινά.

Το ελαιόλαδο Είναι η κύρια πηγή του λίπους της μεσογειακής διατροφής και πρέπει να αποτελεί το 15% της συνολικής ενέργειας που λαμβάνουμε. Σε μερικές περιοχές μάλιστα, όπως η Κρήτη, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει αρκετά και φτάνει μέχρι και το 27%, στοιχείο το οποίο συνδέεται άμεσα και με την αυξημένη παχυσαρκία στη χώρα μας. Τα παραδοσιακά πιάτα και γεύματα της Μεσογειακής διατροφής είναι παρασκευασμένα με παράγωγα του ελαιολάδου. Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, έχουν τις εξής ιδιότητες: ελαττώνουν τα τριγλυκερίδια στο αίμα, μειώνουν την ολική χοληστερίνη του αίματος και ελαττώνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερίνης (κακής χοληστερίνης) στο αίμα, διατηρούν τα επίπεδα της HDL (καλή χοληστερίνη) στο αίμα, ενώ βελτιώνουν την αναλογία της καλής προς την κακή χοληστερίνη. Έτσι, πολλοί είναι εκείνοι σήμερα που ισχυρίζονται πως δεν έχει σημασία η ποσότητα του διαιτητικού λίπους, αλλά το είδος του.

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες Η μεσογειακή δίαιτα είναι ιδιαίτερα πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες (βιταμίνες Ε και C, καροτινοειδή και διάφορα πολυφαινολικά συστατικά που υπάρχουν στα λαχανικά, στα φρούτα, στους ξηρούς καρπούς, στα δημητριακά ολικής άλεσης και στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο). Οι ουσίες αυτές παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων, των μεταβολικών νοσημάτων, του καρκίνου και της γήρανσης.

Ψάρι και θαλασσινά Το ψάρι δίνει στον οργανισμό πρωτεΐνες, υψηλής βιολογικής αξίας, απαραίτητη ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

για τη δόμηση των ιστών και την αποκατάσταση των φθορών τους. Τα ψάρια περιέχουν επίσης από όλα τα είδη των λιπών (μονοακόρεστα, πολυακόρεστα και κορεσμένα). Είναι επίσης πηγή πολλών βιταμινών, όπως είναι οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (A,D,E,K), αλλά και οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β1, Β2, νιασίνη και Β12, που είναι σημαντικές για το μεταβολισμό των βασικών διατροφικών στοιχείων αλλά και την υγεία των νευρικών ιστών και των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τέλος, προσφέρουν πολύτιμα μεταλλικά στοιχεία όπως είναι το ασβέστιο (ειδικά από όσα μικρά ψαράκια τρώμε και τα κόκαλα π.χ. γαύρος και μαρίδα) και φώσφορος, που και τα δύο μαζί με τη βιταμίνη D, βοηθούν στην καλύτερη δόμηση των δοντιών και οστών, σελήνιο αλλά και ιώδιο. Το πιο τελευταίο, αλλά πολύ σημαντικό συστατικό των ψαριών είναι τα ω-3 λιπαρά οξέα, που έχουν θετική δράση σε πολλά διαφορετικά συστήματα του οργανισμού μας, όπως είναι μείωση της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων. Βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια όπως σκουμπρί, σαρδέλα, γαύρο, Σολωμό, τόνο, πέστροφα κ.ά. (αλλά και τα θαλασσινά, όσο και αυτό φαίνεται περίεργο), που θα βρούμε στις ελληνικές θάλασσες. Τα δημητριακά, όπως το σιτάρι, το κριθάρι, η σίκαλη και η βρώμη. περιέχει άμυλο και αποτελεί περίπου το 80% του δημητριακού. Το πίτουρο, η εσωτερική στιβάδα, είναι πηγή πλούσια σε διαιτητικές ίνες, βιταμίνη Β και φυτοχημικά, επίσης είναι πλούσια σε υγιεινά λιπαρά, βιταμίνες Β και Ε και είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Vincent Van Gogh «The Potato Eaters» («Πατατοφάγοι») http://www.mednutrition.gr/giati-na-entaxete-ta-dimitriaka-sti-diatrofi-sas

http://www.sakkouli.gr/?section=1030&language=el_GR

(ΟΜΑΔΑ 5)

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΕΡΕΥΝΕΣ Έρευνα παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας Στη δεκαετία του ’60 η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ξεκίνησε έρευνα σε διάφορες χώρες (Φιλανδία, Η.Π.Α., Ολλανδία, Ιταλία, Ελλάδα) για να διαπιστώσει σε ποιες από τις παραπάνω χώρες εμφανίζονται τα μικρότερα ποσοστά θανάτου από καρκίνο και στεφανιαία νόσο και να μπορέσει να βρει τρόπο να αποφευχθούν. Πρώτον ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι που ζούσαν στην Κρήτη εμφάνιζαν τα μικρότερα ποσοστά θανάτου από καρκίνο και στεφανιαία νόσο, και ήταν τόσο μικρά αυτά τα ποσοστά που έσπευσαν αμέσως να ανακαλύψουν το μυστικό της μακροζωίας των Κρητικών. Αυτό που προκαλεί έκπληξη είναι η ανακάλυψη πως οι Κρητικοί εδώ και 35 αιώνες –δηλαδή από την εποχή του Μινωικού Πολιτισμού – τρέφονται σχεδόν με τον ίδιο τρόπο. Στην καθημερινή τους διατροφή περιλαμβάνονταν άφθονα ακατέργαστα δημητριακά, όπως στο σιτάρι και το κριθάρι τα οποία κυρίως χρησιμοποιούνται για την Παρασκευή ψωμιού και παξιμαδιών. Τρέφονταν κυρίως με όσπρια, χρησιμοποιούσαν παρθένο ελαιόλαδο και έτρωγαν στη φυσική τους μορφή αμύγδαλα, καρύδια, κάστανα, φιστίκια. Έφτιαχναν δικό τους κρασί, από τα πρόβατα χρησιμοποιούσαν μόνο το γάλα και σπάνια το κρέας τους και από τα μελίσσια τους είχαν φυσικό μέλι. Γενικότερα αντιλαμβάνεται κανείς πως ακολουθούσαν ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής με προϊόντα ακατέργαστα, φυσικά και χωρίς συντηρητικά. Τα ακατέργαστα δημητριακά περιείχαν άφθονους υδατάνθρακες και καθώς ήταν πλούσια σε βιταμίνες C και A, βοηθούσαν στην άμυνα του οργανισμού από λοιμώξεις. Το ελαιόλαδο βοηθούσε στην καλή ροή του αίματος και η βιταμίνη Ε που περιείχε βοηθούσε στη νεανικότητα των κυττάρων. Το γιαούρτι και το τυρί παρείχαν ασβέστιο για γερά δόντια και κόκκαλα, ενώ οι ξηροί καρποί, τα άγρια ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

χόρτα και το μέλι συμπλήρωναν με όλα τα απαραίτητα αμινοξέα τη διατροφή του Κρητικού λαού. Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς πως με μία τόσο ισορροπημένη διατροφή ένας Κρητικός αναπτύσσει ένα πολύ γερό ανοσοποιητικό σύστημα με ισχυρούς μηχανισμούς άμυνας που τον προφυλάσσουν από ασθένειες όπως ο καρκίνος και η στεφανιαία νόσος. Εκεί που πρέπει να δοθεί αρκετή βάση είναι στα παιδιά, τα οποία είναι καλό να ακολουθούν έναν ισορροπημένο και σωστό τρόπο διατροφής με αποφυγή λιπαρών ουσιών και με βάση τροφές χωρίς συντηρητικά και πρόσθετα. Το ισχυρό σύστημα είναι κάτι που χτίζεται στην πορεία της ζωής του κάθε ανθρώπου και είναι στο χέρι του να βάλει γερά θεμέλια. Η σύγχρονη επιστήμη αναγνωρίζει την σημασία της Κρητικής διατροφής στην πρόληψη πολλών χρόνιων παθήσεων, όπως π.χ. καρδιαγγειακές νόσους, καρκίνο,

διαβήτη,

υπέρταση,

γαστρεντερικές

διαταραχές

(έλκος,

δυσκοιλιότητα), οστεοπόρωση, ρευματοειδή αρθρίτιδα καθώς και στον έλεγχο της επονομαζόμενης κακής χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και του σακχάρου στο αίμα. Παξιμάδι και υγεία Από την διάσημη διατροφική έρευνα του Αμερικανού επιστήμονα Άνζελ Κις που εξέτασε τις διατροφικές συνήθειες περιοχών επτά χωρών, προέκυψε ότι στην Κρήτη ζούσαν οι πιο υγιείς άνθρωποι του κόσμου. Η έρευνα, που στο μέλλον επικυρώθηκε πολλές φορές από νεότερες μελέτες, αιτιολόγησε την καλή υγεία στην σωστή διατροφή. Φυσικά, το παξιμάδι δεν έλειπε από τις καθημερινές διατροφικές συνήθειες των Κρητικών, το οποίο προσφέρει φυτικές ίνες, βιταμίνες Β και Ε, καθώς και πολλά ιχνοστοιχεία, χαρίζοντας ισορροπία στον ανθρώπινο οργανισμό.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Σήμερα συναντάμε το παξιμάδι παντού: από το καθημερινό τραπέζι του αγρότη μέχρι τις πιο πολυτελείς τραπεζαρίες εστιατορίων. Το ψωμί των φτωχών, όπως είχε κάποτε χαρακτηριστεί, μετατράπηκε σε δείγμα υψηλής γαστρονομίας, όπως και όλη η παραδοσιακή κουζίνα της Κρήτης. Πάνω απ’ όλα όμως, το παξιμάδι συμβάλλει ουσιαστικά στην διαμόρφωση ενός ποιοτικού προτύπου διατροφής γι’ αυτό και ξεπερνάει πολιτιστικά και κοινωνικά σύνορα. Οι τύποι των παραδοσιακών παξιμαδιών Τα παξιμάδια χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με το αλεύρι που έχει χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή τους, συνοδεύονται δε και από το χαρακτηρισμό

ΠΓΕ

(Προστατευόμενη

Γεωγραφική

Ένδειξη)

επειδή

παρασκευάζονται στην Κρήτη.

Έτσι έχουμε τις εξής κατηγορίες : 

Σταρένια : Από σιτάλευρο και μαγιά



Κριθαρένια : από αλεύρι κριθαριού, σιτάλευρο και μαγιά



Σίκαλης : από αλεύρι σίκαλης, σιτάλευρο και μαγιά



Ολικής άλεσης : από αλεύρι ολικής άλεσης (κυρίως σίτου) και μαγιά



Εφτάζυμα : ονομάζονται έτσι λόγω της διαδικασίας παρασκευής τους – ζυμώνονται επτά φορές - : από αλεύρι, ελαιόλαδο και προζύμι (μπορεί επίσης να περιέχουν ζάχαρη, γλυκάνισο, κολίανδρο, μαστίχα ή άλλο μυρωδικό).



Λαδιού : από σιτάλευρο, ελαιόλαδο και μαγιά



Κριθαροκουλούρα (ντάκος) : από κρίθινο και σταρένιο αλεύρι ολικής άλεσης, ελαιόλαδο και προζύμι.

Τι περιέχουν… 1. Δεν περιέχουν συντηρητικά αφού ανήκουν στην κατηγορία των ξερών προϊόντων χαμηλής υγρασίας και δεν υπάρχει κίνδυνος μικροβιακής αλλοίωσης. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

2. Όλα τα παξιμάδια περιέχουν αλάτι (σε αντίθετη περίπτωση η πληροφορία αναγράφεται). 3. Δεν περιέχουν ζάχαρη (κάποιοι τύποι πχ εφτάζυμα ενδέχεται να περιέχουν ζάχαρη). 4. Τα παξιμάδια δεν χαλάνε, εκτός και αν περιέχουν λιπαρά, οπότε είναι πιθανό να ταγκίσουν. Αν για παράδειγμα αφεθεί εκτεθειμένο στον ήλιο το «Λαδιού» που περιέχει λάδι είναι πιθανό να αλλοιωθεί, γι αυτό είναι πολύ σημαντικό να φυλάσσονται σε δροσερό και σκιερό μέρος. Αν και δεν χαλάνε είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται η ημερομηνία λήξης τους επάνω στη συσκευασία (έως και ένα έτος). 5. Σε ορισμένες συσκευασίες ενδέχεται να βρείτε την ονομασία «παξιμάδι τυριού» ή «προϊόν βιολογικής γεωργίας», αυτό σημαίνει πως είτε περιέχουν μέσα τυρί είτε έχουν παραχθεί με τις προδιαγραφές των βιολογικών προϊόντων. Η ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΞΙΑ Τα παξιμάδια, όπως και το ψωμί, φτιάχνονται από αλεύρι που παίρνουμε από διάφορα δημητριακά, με βασικό το σιτάρι. Τα παξιμάδια που έχουν ως βασικό συστατικό το αλεύρι σίτου είναι πιο πλούσια σε διατροφική αξία, χάρη στη γλουτένη, η οποία είναι καλύτερης ποιότητας πρωτεΐνη σε σχέση με αυτές που περιέχονται στα άλλα δημητριακά. Με τον όρο «καλής ποιότητας πρωτεΐνη» εννοούμε αυτή που πλησιάζει περισσότερο σε διατροφική αξία αυτήν του κρέατος. Εκτός και αν κάποιος έχει δυσανεξία στη γλουτένη. ΤΑ ΠΑΞΙΜΑΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΛΟΥΣΙΑ ΣΕ : 

Βιταμίνη Β (είναι αυτή που ενισχύει το νευρικό σύστημα)



Άμυλο (σύνθετος υδατάνθρακας, που διασπάται αργά και σταθερά, τροφοδοτώντας τον οργανισμό με ενέργεια)



Φυτικές ίνες (πολύτιμες για τη λειτουργία του εντέρου)

Ειδικότερα για τις ευεργετικές ιδιότητες των παξιμαδιών στον οργανισμό μας είναι χρήσιμο να γνωρίζει κανείς τα εξής : ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ολικής άλεσης Οι ευεργετικές ιδιότητες του παξιμαδιού έγκεινται στο ότι δεν αποφλοιώνεται το σιτάρι, το κριθάρι ή η σίκαλη, παίρνουμε δηλαδή και το πίτουρο, το οποίο λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για διάφορες ασθένειες. Όλα τα ολικής άλεσης λειτουργούν θετικά όσον αφορά τη δίαιτα των διαβητικών. Προϊόντα Ελαιόλαδου Λαδιού - Κυθήρων - Ηλιόσπορου. Είναι τα μοναδικά προϊόντα με Ελαιόλαδο και όχι με ζωικά ή φυτικά λίπη που έχουν όλες τις διατροφικές και θεραπευτικές αξίες που έχει το ελαιόλαδο. Δεν έχουν συντηρητικά ούτε Ε. Κρίθινο Λόγω φυτικών ινών που περιέχει επιδρά θετικά στον οργανισμό και λειτουργεί προστατευτικά στο έντερο. Σίκαλης Τα αρτοσκευάσματα της Σίκαλης προτείνονται από διατροφολόγους – διαιτολόγους σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη για τη διατροφή τους. ΨΩΜΙ Ή ΠΑΞΙΜΑΔΙ Από διατροφικής απόψεως τα οφέλη του παξιμαδιού είναι πολλά αφού εκτός του ότι δεν περιέχει συντηρητικά, το παξιμάδι είναι σκληρό και πρέπει να το μασήσουμε καλά για να το φάμε. άρα χρησιμοποιούμε περισσότερο σάλιο, το οποίο περιέχει το ένζυμο αμυλάση, που διασπά το άμυλο σε απλούστερους υδατάνθρακες. Έτσι, το παξιμάδι είναι πιο εύπεπτο, αφού η πέψη ξεκινάει από τη μάσηση. Το παξιμάδι είναι πιο χορταστικό από το ψωμί χωρίς να δίνει αναλογικά περισσότερες θερμίδες. Ένα μέτριο παξιμάδι (15γρ) δίνει 80 θερμίδες. Τις ίδιες θερμίδες δίνει και μία φέτα λευκό ψωμί (30γρ) αλλά και μία άσπρη φρυγανιά. Δεν μπορεί κανείς να μιλήσει με ακρίβεια για τη διαφορά στις θερμίδες γιατί πρόκειται για παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα των οποίων η ενεργειακή αξία δεν περιλαμβάνεται στους διεθνείς πίνακες μετρήσεων. Λάμπρος Νικολακόπουλος http://www.medproducts.gr/med_diet.php

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Έρευνα - Μελέτη δώδεκα χωρών Το 2004 ξεκίνησε μια πρώτη πανευρωπαϊκή μελέτη, προκειμένου να ταυτοποιηθούν τα κληρονομικά και περιβαλλοντικά αίτια της μακροβιότητας στον ευρωπαϊκό πληθυσμό. Στην έρευνα συμμετείχαν εργαστήρια από 12 διαφορετικές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Γαλλία, η Αγγλία, η Ιταλία, η Γερμανία κ.ά.

Ποια είναι τα πρώτα συμπεράσματα της έρευνας. Σας εξέπληξαν; Yπάρχουν μια σειρά από συμπεράσματα. Ένα από αυτά, πολύ σημαντικό για τη χώρα μας, είναι ότι η Ελλάδα εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό μακροβιότερων ανδρών σε σχέση με τις γυναίκες, ανάμεσα στις άλλες χώρες. H ευρωπαϊκή αναλογία είναι περίπου ένας μακρόβιος άνδρας προς 6-7 μακρόβιες γυναίκες. Mελέτες που έγιναν στη Mεσόγειο δείχνουν πολύ αυξημένο αριθμό μακρόβιων ανδρών. Στην Ελλάδα όμως η αντιστοιχία αυτή είναι ένας μακρόβιος άνδρα προς περίπου 2,5 μακρόβιες γυναίκες. Δηλαδή η Ελλάδα εμφανίζει διπλάσιο αριθμό μακρόβιων ανδρών. Tο πιο εντυπωσιακό είναι όταν μελετήσαμε τα στοιχεία στην Ιταλία είναι ότι η Νότια Ιταλία έχει αριθμό ανάλογο με την Ελλάδα, η Kεντρική Ιταλία έχει ένα προς τέσσερα και η βόρεια έχει το ευρωπαϊκό μέσο όρο όπου είναι 1 προς 6,5. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Το «μυστικό» στο πιάτο και το... γονίδιο Aυτό σημαίνει ότι υπάρχει γεωγραφικός συσχετισμός; Yπάρχει γεωγραφικός συσχετισμός που είναι όμως προς διερεύνηση. Είναι γνωστό ότι η μεσογειακή διατροφή είναι ευεργετική κυρίως για ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος, που κατά τεκμήριο χτυπούν τους άνδρες. Αυτή είναι μια πιθανότητα. Mια δεύτερη, θα μπορούσε να είναι κάποια κοινή γενετική κληρονομιά, κάποιο γονίδιο το οποίο για κάποιο λόγο έχει διατηρηθεί στη μεσογειακή κοινότητα. H τρίτη εκδοχή θα μπορούσε να είναι και κοινωνικού χαρακτήρα. Mιλάμε για ανθρώπους άνω των 90 ετών, άρα ανθρώπους που γεννήθηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, όπου σίγουρα ο ρόλος της γυναίκας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη ήταν πιο καταπιεσμένος και οι Ελληνίδες εργάζονταν σκληρά στον αγροτικό τομέα. Ο Ελληνικός «παράδεισος» των μακρόβιων Στην Ελλάδα, ποιες περιοχές αποτελούν των «παράδεισο» των μακρόβιων; Γιατί επιλέχθηκε η Ικαρία για περαιτέρω έρευνα; Στην έρευνα ψάχναμε για ανθρώπους άνω των 90 ετών και μάλιστα για να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο του τυχαίου, αναζητούσαμε αδέλφια εν ζωή άνω των 90 ετών. Ξεκινήσαμε έχοντας την ευθύνη του ελληνικού πληθυσμού και για αυτό συλλέξαμε στοιχεία από την EΣYE. Aυτό που προέκυψε ήταν ότι στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, περίπου το 0,1% του πληθυσμού είναι άνω των 90 ετών. Παράλληλα, διαπιστώσαμε ότι ορισμένες περιοχές της Ελλάδος είχαν αυξημένα ποσοστά μακροβιότητας σε σχέση με τον ελληνικό μέσο όρο. Αυτές οι περιοχές καλύπτουν ένα νοητό τόξο μεταξύ των νησιών του Ιονίου, την Πελοπόννησο, την Kρήτη και τα Νησιά του Αιγαίου. Ειδικά, στην Ικαρία και ορισμένες περιοχές στην ορεινή Πελοπόννησο και στην ορεινή Kρήτη εντοπίστηκαν ποσοστά μακρόβιων μέχρι και δεκαπλάσια του εθνικού μέσου όρου. Επιλέχτηκε η Ικαρία για περαιτέρω μελέτη ούσα ως μια γεωγραφικά απομονωμένη περιοχή με χαρακτηριστικά (πέρα από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες τους οποίους μελετάμε) «ενδογαμίας» που είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν οι ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

κληρονομικοί παράγοντες. Επιπλέον, τα γενετικά στοιχεία διατηρούνται πιο εύκολα σε απομονωμένα γεωγραφικά πληθυσμό από μια άλλη περιοχή. http://www.imerisia.gr

(ομάδα 5)

Στη Σικελία Η νέα μελέτη διεξήχθη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Παλέρμο, οι οποίοι μελέτησαν τους υπέρ-αιωνόβιους κατοίκους ενός χωριού της κεντρικής Σικελίας. Από τους συνολικώς 18.328 κατοίκους, οι 19 ήταν άνω των 100 ετών, γεγονός που σημαίνει ότι το ποσοστό των αιωνόβιων σε αυτό το χωριό είναι τετραπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο της Ιταλίας, σύμφωνα με τους ερευνητές. Οι υπέργηροι κάτοικοι του χωριού συμπλήρωσαν αναλυτικά ερωτηματολόγια για τη διατροφή και τον τρόπο ζωής τους, ενώ υποβλήθηκαν σε αιματολογικές εξετάσεις, τεστ νοητικών ικανοτήτων και τεστ ανεξάρτητης διεκπεραίωσης καθημερινών δραστηριοτήτων. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, οι γέροντες είχαν καλή υγεία, δίχως σοβαρές διαταραχές των νοητικών ικανοτήτων και της σωματικής κατάστασης, αν και μερικοί είναι μειώσεις στην ακοή ή την όρασή τους. Τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων ήταν σε όλους φυσιολογικά. Όλοι κατοικούσαν επίσης με τις οικογένειές τους, ενώ ήταν σωματικώς δραστήριοι. Κανένας δεν ήταν παχύσαρκος. Αξιοσημείωτο στη συγκεκριμένη ομάδα υπερ-αιωνόβιων είναι το γεγονός ότι οι 9 από τους 19 ήταν άντρες – ποσοστό 11,5 φορές μεγαλύτερο απ’ ότι ο εθνικός μέσος όρος των υπερ-αιωνόβιων σε όλη την Ιταλία. Εκτός από τη διατροφή, στη μακροβιότητα των συγκεκριμένων εθελοντών πιθανώς έπαιξαν ρόλο και άλλοι παράγοντες, όπως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, το ότι ζούσαν μαζί με τις οικογένειές τους, και το ότι έφεραν ορισμένα «καλά» γονίδια που ελέγχουν τις φλεγμονώδεις διεργασίες του οργανισμού (η φλεγμονή βρίσκεται στη ρίζα πολλών νοσημάτων, μεταξύ των οποίων η καρδιοπάθεια). Πηγή:tanea .gr: http://protagonews.blogspot.com/2012/11/blog-post_454.html#ixzz2D2IZj ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) Γραφικές

παραστάσεις

και

αποτελέσματα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ερευνών

του

ΟΟΣΑ

Δήμητρα Μανιμάνη , Λαμπρούση Αντωνία ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΣΥΝΤΑΓΕΣ

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Μακαρονάδα Μεσογειακή Περιγραφή Μια σάλτσα τόνου η οποία μπορεί να συνδυαστεί και με κρύα μακαρόνια για μια δροσερή σαλάτα! Τι χρειαζόμαστε: 1 πακέτο μακαρόνια Spaghettini ή όποια προτιμάτε 2 τόνους σε νερό 1 pumaro 250 ml. 4 κουταλιές μουστάρδα 1 κονσέρβα μανιτάρια σε φέτες 1 κρεμμύδι 1 φλιτζάνι πράσινες ελιές ψιλοκομμένες 3 κουταλιές κάπαρη αλάτι και πιπέρι 2 κουταλιές βούτυρο για τα μακαρόνια 1/2 φλιτζάνι λάδι για το τσιγάρισμα τριμμένη parmezana για το σερβίρισμα ή φέτα για κρύα μακαρονοσαλάτα Πως το κάνουμε: Βράζετε τα μακαρόνια σύμφωνα με τις οδηγίες του πακέτου. Σε μία κατσαρόλα ζεσταίνετε το λάδι και τσιγαρίζετε τα μανιτάρια και το κρεμμύδι. Προσθέτετε τα υπόλοιπα υλικά και ανακατεύετε. Τα βράζουμε όλα για 10-12 λεπτά. Ρίχνουμε τα μακαρόνια μέσα και σοτάρουμε για αλλά 5 λεπτά. Λίγα μυστικά ακόμα ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Για την σαλάτα χρησιμοποιώ κοχύλια πολύχρωμα και τα ρίχνω σε σαλατιέρα εφόσον έχει κρυώσει η σάλτσα. Κατόπιν προσθέτω την φέτα σε κομματάκια. Μεσογειακή Σαλάτα από φασόλια χάντρες, ντομάτα.

Τι χρειαζόμαστε: 200 γρ. φασόλια χάντρες, αποβραδίς μουλιασμένα σε νερό 3 κ. σούπας παρθένο ελαιόλαδο 2 σκόρδα, ψιλοκομμένα 3 μέτριες ντομάτες, κομμένες σε κύβους 2 φρέσκα κρεμμυδάκια, κομμένα σε ροδέλες 2 αγγουράκια, κομμένα κατά μήκος στα τέσσερα και μετά σε μικρά κομμάτια 50 γρ. καρύδι, σπασμένο με το γουδί σε μικρά κομμάτια 2-3 κ. σούπας αποφλοιωμένο σουσάμι μπόλικο ψιλοκομμένο μαϊντανό ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

μπόλικο ψιλοκομμένο άνηθο 1 κ. σούπας balsamico μια πρέζα ρίγανη 1/4 - 1/2 κούπας εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο θαλασσινό αλάτι

Πως το κάνουμε: Αποβραδίς, πλένετε καλά κάτω από τρεχούμενο νερό τα φασόλια και τα αφήνετε να φουσκώσουν όλο το βράδυ σε ένα μπολ με νερό. Την επομένη, τα σουρώνετε και τα βάζετε μαζί με τόσο νερό ώστε να τα καλύπτει συν τέσσερα δάχτυλα περισσότερο, σε μια κατσαρόλα με χοντρό πάτο. Τα βράζετε σε σιγανή φωτιά, ξεσκέπαστα και για όσο χρόνο χρειάζονται ώστε να μαλακώσουν. Όταν ετοιμαστούν, τα σουρώνετε, τα ξεπλένετε καλά και τα αφήνετε στην άκρη να κρυώσουν - σοτάρονται καλύτερα όταν είναι κρύα, ζεστά έχουν την ιδιότητα να λιώνουν. Αφού κρυώσουν, ψιλοκόβετε τα σκόρδα, ζεσταίνετε ένα τηγάνι με χοντρό πάτο και ρίχνετε τις 3 κ. σούπας παρθένο ελαιόλαδο. Ρίχνετε τα φασόλια στο τηγάνι σε μια στρώση, ώστε η επιφάνεια τους να έρχεται σε επαφή με το τηγάνι. Σε σιγανή προς μέτρια φωτιά, τα αφήνετε ανενόχλητα για περίπου 2.5 λεπτά να σοταριστούν και αν δείτε ότι η πλευρά που ακουμπάει στο τηγάνι έχει ροδίσει, ρίχνετε τα σκόρδα, αλατίζετε, τα ανακατεύετε και τα σοτάρετε για άλλα 2.5-3 λεπτά. Τα βάζετε στην άκρη να κρυώσουν. Εν τω μεταξύ, ετοιμάζεται τα υπόλοιπα υλικά που θα χρησιμοποιήσετε στην σαλάτα. Σε ένα μικρό τηγάνι με χοντρό πάτο, καβουρδίζετε σε σιγανή φωτιά τα σπασμένα καρύδια μαζί με το σουσάμι, τόσο ώστε να πάρουν ένα καστανό χρώμα και να αρχίσει να αναδύεται το άρωμα τους. Τα βάζετε στην άκρη για να κρυώσουν. Σε ένα μεγάλο μπολ σαλάτας, ρίχνετε όλα τα υλικά (φασόλια, ντομάτες, ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

κρεμμυδάκια, μαϊντανό, άνηθο, αγγουράκια, ρίγανη, καρύδι, σουσάμι), το λάδι (1/4-1/2 ελαιόλαδο) και το balsamico, τα ανακατεύετε όλα μαζί, τα αλατίζετε όσο θέλετε και τα απολαμβάνετε με το κύριο πιάτο σας...

Μεσογειακή κολοκυθόπιτα με σπόρους

Περιγραφή Μια συνταγή κολοκυθόπιτας που ξεφεύγει από τις κλασσικές συνταγές...

Τι χρειαζόμαστε: 1 1/2 kg κίτρινη κολοκύθα 1 kg τριμμένο τυρί (κίτρινο-φέτα-ανθότυρο 3 κ.σ. σπόρους (ηλιόσπορους ή κολοκυθόσπορους ή λιναρόσπορους) 1 φλιτζάνι γάλα 1/2 kg σιμιγδάλι χοντρό ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

3 αυγά 2 κ.σ. άνηθο 2 κ.σ. δυόσμο πιπέρι αλάτι

Πως το κάνουμε: Κόβουμε σε μεγάλα κομμάτια την κολοκύθα και καθαρίζουμε ένα ένα τα κομμάτια να φύγουν τα σπόρια και οι ίνες από μέσα. Τα τρίβουμε σε τρίφτη και τη στραγγίζουμε καλά καλά να βγουν όλα τα υγρά της. Σε ένα βαθύ μπολ τοποθετούμε την τριμμένη κολοκύθα, το πιπέρι, ελάχιστο αλάτι, τα τριμμένα τυριά, τα αυγά χτυπημένα, το γάλα, το σιμιγδάλι, το δυόσμο και τον άνηθο ψιλοκομμένους και τους σπόρους. Αναμειγνύουμε τα υλικά πολύ καλά να ενωθούν και τα ρίχνουμε σε ένα ταψί ή πυρέξ. Ψήνουμε στους 180 βαθμούς κελσίου για μία ώρα περίπου (ανάλογα με το φούρνο σας- αν είναι δυνατός ή όχι) μέχρι να ροδίσει από πάνω. Λίγα μυστικά ακόμα Η συνταγή αυτή είναι παρμένη από το ένθετο περιοδικό "Μεσογειακή κουζίνα". Είναι πάντως πολύ νόστιμη και ελαφριά στη γεύση, ενώ ο δυόσμος της δίνει ένα ιδιαίτερο άρωμα.

Μεσογειακή σαλάτα με φιογκάκια Περιγραφή Μια πανεύκολη και πεντανόστιμη συνταγή! Τρώγεται κρύα ή ζεστή και είναι υπέροχη! ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τι χρειαζόμαστε: 500 γρ. φιογκάκια 4-5 φρέσκιες ντομάτες 150 γρ. τυρί φέτα 1 ματσάκι βασιλικό χυμό από ένα λεμόνι ελαιόλαδο αλάτι πιπέρι

Πως το κάνουμε: Βράζουμε τα ζυμαρικά μας. Τα στραγγίζουμε και τα ανακατεύουμε με μια κουταλιά της σούπας λάδι για να μην κολλήσουν. Καθαρίζουμε τις ντομάτες και τις κόβουμε σε κυβάκια. Κόβουμε το τυρί επίσης σε κυβάκια. Πλένουμε τον βασιλικό, τον σκουπίζουμε και πετάμε τα κοτσανάκια και κρατάμε τα φύλλα. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Βάζουμε το λάδι, το χυμό από το λεμόνι και το αλατοπίπερο σε ένα σέικερ και τα χτυπάμε μέχρι να ομογενοποιηθούν. Σε μια βαθιά σαλατιέρα ρίχνουμε τα ζυμαρικά, τις ντομάτες, το τυρί και τον βασιλικό και ανακατεύουμε. Το περιχύνουμε με το μίγμα από το λάδι και ανακατεύουμε να πάει παντού. Αν θέλουμε το αφήνουμε στο ψυγείο να κρυώσει ή το τρώμε ζεστό. Καλή όρεξη! Λίγα μυστικά ακόμα Μπορείτε να βάλετε και κάπαρη στο φαγητό ή ελιές καθαρισμένες.

Ντιπ Μεσογειακό με φέτα

Περιγραφή Εύκολο και γρήγορο χωρίς μαγείρεμα ντιπ. Μοιάζει με χωριάτικη σαλάτα, χωρίς αγγούρι όμως.

Τι χρειαζόμαστε: 200 γραμμάρια φέτα με χαμηλά λιπαρά ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

1 πιπεριά Φλωρίνης όχι ωμή αλλά από βαζάκι 2 ντοματούλες 1 κρεμμυδάκι Λίγη κάπαρη Αλατάκι Ριγανίτσα Ελαιόλαδο Πως το κάνουμε: Σ' ένα μπολ ρίχνω τη ντομάτα ψιλοκομμένη ή περασμένη απ' το χοντρό τρίφτη και θρυμματίζω τη φέτα με τα δάχτυλα. Ψιλοκόβω το κρεμμύδι, την πιπεριά και προσθέτω και τα υπόλοιπα υλικά. Τ' ανακατεύω να ενωθούν όσο γίνεται καλύτερα και είναι έτοιμο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ότι "βάση" θέλετε από παξιμάδια, αραβικά πιττάκια, ελιοψωμάκια, κρακεράκια, κριτσίνια μέχρι ότι βάζει ο νους σας. Το σχόλιο της διαιτολόγου Η χαμηλή σε λιπαρά φέτα διατηρεί όλα τα μέταλλα και έχει περισσότερο ασβέστιο από ότι η πλήρης σε λιπαρά, χωρίς να επιβαρυνόμαστε με επιπλέον ζωικά λιπαρά

Μοσχαράκι με άρωμα Μεσογείου στη λαδόκολλα Περιγραφή Μαριναρισμένο μοσχαράκι ψημένο στη λαδόκολλα, με πατάτες, λαχανικά, μπαχαρικά και φέτα!!

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τι χρειαζόμαστε: 1 κιλό μοσχαράκι 1 μικρό κρεμμύδι 5 πατάτες 3-4 πιπεριές πράσινες 2 πρέζες μπούκοβο αλάτι 2 πρέζες ρίγανη 4-5 ντομάτες 2 κούπες φέτα κομμένη σε κύβους Υλικά για τη Μαρινάδα: 1 ποτήρι ελαιόλαδο 1 κ.γ. ρίγανη 1 κ.σ. ξύδι (όχι μπαλσάμικο) 1 πρέζα πιπέρι ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

5 φυλλαράκια δεντρολίβανο 1 πρέζα κύμινο 2 σκελίδες σκόρδο τριμμένες 5 κόκκους μπαχάρι

Πως το κάνουμε: Για τη μαρινάδα: Προετοιμάστε τη μαρινάδα από το προηγούμενο βράδυ. Βάζουμε τα υλικά για τη μαρινάδα σε ένα μπολ και προσθέτουμε το μοσχαράκι μας, αφού το έχουμε κόψει σε μέτρια κομμάτια. Βάζουμε το μπολ στο ψυγείο και το αφήνουμε όλο το βράδυ. Αυτό γίνεται για να μαριναριστεί το κρέας μας καλύτερα έτσι ώστε να γίνει πιο μαλακό. Το επόμενο πρωί: Καθαρίζουμε τις πατάτες, τις κόβουμε σε κυβάκια, τις αλατίζουμε και τις ρίχνουμε ρίγανη, κόβουμε το κρεμμύδι σε ροδέλες, κόβουμε τις ντομάτες και την φέτα σε κύβους, τέλος κόβουμε τις πιπεριές σε λωρίδες. Παίρνουμε την γάστρα και την στρώνουμε με λαδόκολλα. Στη συνέχεια βγάζουμε το μοσχαράκι μας από την μαρινάδα, το αλατίζουμε και το βάζουμε στη λαδόκολλα. Προσθέτουμε τις πατάτες, το κρεμμύδι, τις πιπεριές, την φέτα και τις ντομάτες. Προσθέτουμε το μπούκοβο. Τα ανακατεύουμε όλα μαζί και περιχύνουμε απάνω από τα υλικά μας την σάλτσα της μαινάδας. Τέλος το σκεπάζουμε με ένα μεγάλο κομμάτι λαδόκολλας. Βάζουμε την γάστρα σε προθερμασμένο φούρνο και ψήνουμε στους 220 βαθμούς για 2μιση με τρεις ώρες!!!! Καλή επιτυχία! ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Μεσογειακή σαλάτα κους κους Περιγραφή Μία λαχταριστή σαλάτα (ή ελαφρύ γεύμα) δανεισμένη από την Μαροκινή σαλάτα κούς κούς αλλά με διαφορετικά υλικά. Είναι δικιά μου συνταγή όπου έχω δανειστεί ιδέες από διάφορες συνταγές κους κούς και έχω χρησιμοποιήσει συστατικά που χρησιμοποιούνται κυρίως στην Ελληνική κουζίνα.

Τι χρειαζόμαστε: 200 γραμμάρια Κους Κους (το Μαροκινό στο οποίο απλά προσθέτουμε νερό όχι το Ελληνικό που θέλει βράσιμο) 1 μεγάλη κόκκινη πιπεριά 1 κολοκυθάκι 4 φρέσκα κρεμμυδάκια 10 - 15 ελιές (χωρίς κουκούτσι κατά προτίμηση) Μισό ματσάκι μαϊντανό 100 γραμμάρια ρεβίθια νερόβραστα (ή από κονσέρβα) 50 γραμμάρια ντομάτες λιαστές ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

1 λεμόνι Ελαιόλαδο Αλάτι Φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Πως το κάνουμε: Βάζουμε τα 200 γραμμάρια κους κούς σε ένα πλατύ και βαθύ μπολ (ή πυρέξ) και ρίχνουμε 250ml (1/4 του λίτρου) βραστό νερό. Σκεπάζουμε και το αφήνουμε να φουσκώσει. Ψιλοκόβουμε την πιπεριά, το κολοκυθάκι και τα φρέσκα κρεμμυδάκια και τα ρίχνουμε σε ένα ήδη ζεστό τηγάνι και τα σοτάρουμε μέχρι να ροδίσουν. "Σπάμε" το κους κούς ανακατεύοντάς το με ένα πιρούνι για να το χωρίσουμε, και προσθέτουμε τα μαγειρεμένα λαχανικά. Στην συνέχεια, ψιλοκόβουμε τον μαϊντανό, τις ελιές, τις λιαστές ντομάτες και τα προσθέτουμε στο κους κούς. Βάζουμε επίσης και τα ρεβίθια, τον χυμό από ένα λεμόνι, λίγο ελαιόλαδο (ποσότητα της αρεσκείας μας), και αλατοπίπερο.

Καρβαβίτσα Θρακιώτικη Περιγραφή Καρβαβίτσα λένε το παραδοσιακό φαγητό που τρώνε ανήμερα τα Χριστούγεννα οι Θρακιώτες. Στα Κουφάλια (τόπο καταγωγής του άντρα μου που το 90% των κατοίκων είναι πρόσφυγες από το Καβακλί Ανατ. Ρωμυλίας) δεν υπάρχει ούτε ένα σπίτι που να μην έχει καρβαβίτσα τα Χριστούγεννα. Πρόκειται για χοιρινά έντερα γεμιστά με συκωταριά και κρέας χοιρινό. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τι χρειαζόμαστε: χοιρινά έντερα 1 συκωταριά χοιρινή πλήρης (συκώτι, πνευμόνι, καρδιά, σπλήνα) 1 κιλό κρέας χοιρινό (αν είναι δυνατόν καβουρμάς σπιτικός) 3 μεγάλα πράσσα ψιλοκομμένα φλούδα από μισό πορτοκάλι ψιλοκομμένη 2 πιπεριές κόκκινες τσούσκες ψιλοκομμένες (ή περισσότερες αν το θέλουμε πολύ καυτερό) 2 κουτ. σούπας σπυριά μπαχάρι 2 κουτ. σούπας σπυριά μαύρο πιπέρι 3 κουτ. σούπας κόκκινο γλυκό πιπέρι σκόνη 2 κουτ. σούπας αλάτι (αυξάνουμε κατά προτίμηση) 1,5 φλυτζ. ρύζι

Πως το κάνουμε: Πλένουμε πολύ καλά τα έντερα. Πλένουμε καλά την συκωταριά, την ζεματάμε, πετάμε τα περιττά λίπη και την κόβουμε κομματάκια περίπου 2x2 ή και λίγο μεγαλύτερα. Βράζουμε λίγο το χοιρινό κρέας και το κόβουμε σε αντίστοιχα μικρά κομματάκια. (Αν έχουμε έτοιμο σπιτικό καβουρμά απλώς τον κόβουμε κομματάκια) Βάζουμε όλα τα υλικά μαζί σε μια μεγάλη λεκάνη και τα ανακατεύουμε καλά, προσθέτουμε νερό για να είναι σχετικά υδαρής η γέμιση και με την βοήθεια ενός χωνιού γεμίζουμε τα έντερα ένα ένα δένοντας τις άκρες με κλωστή. Βάζουμε τα γεμάτα έντερα κυκλικά σε μεγάλη κατσαρόλα και τα βράζουμε σε ελαφρά αλατισμένο νερό που τα σκεπάζει καλά, σιγά σιγά 5-6 ώρες σε χαμηλή φωτιά, κάνοντας με μια οδοντογλυφίδα τρύπες στα έντερα (μόλις πάρουν ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

βράση) για να μην σκάσουν και διαλυθεί η γέμιση στην κατσαρόλα.

ΠΡΟΣΟΧΗ : Για να γεμίσουν εύκολα τα έντερα η γέμιση πρέπει να είναι υδαρής. Αν "μπουκώσει" το γέμισμα ρίχνουμε λίγο νερό στο χωνί. Υπάρχουν ειδικά χωνιά με φαρδύ άνοιγμα κάτω, αλλά μπορείτε να κόψετε ένα απλό φαρδύ χωνί ένα δύο πόντους κάτω από το άνοιγμα ώστε η τρύπα του να είναι στο φαρδύτερο δυνατόν σημείο. Δεν τιγκάρουμε φούλ τα έντερα, τα αφήνουμε μισοάδεια, ώστε να έχουν περιθώριο να φουσκώσουν μέσα τα ρύζια και τα άλλα υλικά χωρίς να σκάσουν. Τα έντερα που γεμίζουμε τα έχουμε ήδη κομμένα σε μήκος περίπου μισό μέτρο. Μετά το γέμισμα δένουμε τις δύο άκρες καλά με κλωστή. Φροντίζουμε να έχουμε πολλά έντερα γιατί μερικές φορές έχουμε απώλειες από κάποια που είναι σκισμένα. Τα έντερα ΔΕΝ τα βράζουμε, είναι ωμά την ώρα που τα γεμίζουμε. Παλιά την καρβαβίτσα την έβραζαν πάνω στην σόμπα όλη νύχτα με χαμηλή φωτιά σιγά σιγά. Τα μυρωδικά και μπαχαρικά μπορείτε να τα αυξομειώσετε ανάλογα τις προτιμήσεις σας σε έντονη και απαλή γεύση. Το σωστό είναι πικάντικη καυτερή γεύση με έντονη μυρωδιά μπαχαρικών. Γευστικά ταιριάζει πολύ με σαλάτα λάχανο τουρσί. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΒΟΥΡΜΑΣ: Παλιά που έσφαζαν γουρούνι, προκειμένου να το διατηρήσουν όλο τον χειμώνα, το έκοβαν σε μερίδες και σε ένα μεγάλο καζάνι πάνω σε ξύλα αναμμένα, έβαζαν το λίπος του χοιρινού και τσιγάριζαν σ΄ αυτό όλα τα κομμάτια και εν συνεχεία τα άφηναν να βράσουν μέσα στο λίπος τους προσθέτοντας αλάτι, πιπέρι και μπαχάρι(μπορεί και να παραληφθεί το μπαχάρι). Τα τσιγαρισμένα κρέατα τα έβαζαν σε τενεκέδες σκεπασμένα πολύ καλά με το λιωμένο λίπος (που λειτουργούσε σαν αεροστεγές) και τα διατηρούσαν σε κρύο περιβάλλον, παίρνοντας απ΄ αυτά την ποσότητα που ήθελαν κάθε φορά προκειμένου να την μαγειρέψουν. Μπορούμε και τώρα να κάνουμε σπιτικό καβουρμά σε λιγότερη ποσότητα και να τον διατηρήσουμε στο ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ψυγείο σε μεγάλο τάπερ. Το "μυστικό" είναι να τσιγαριστεί στο δικό του λίπος και να παραμείνει σκεπασμένο μ΄ αυτό. Η περιγραφή είναι για τον Θρακιώτικο καβουρμά τον απλό που χρησιμοποιείται για μαγείρεμα, και όχι για τον Μακεδονίτικο

που

έχει

μέσα

διάφορα

κρέατα

και

μπαχαρικά

και

χρησιμοποιείται σαν μεζέ

Ακανές Περιγραφή Ο ακανές είναι το κατ' εξοχήν παραδοσιακό γλυκό των Σερρών και δεν θα το βρείτε σε καμιά άλλη περιοχή. Οπτικά μοιάζει με ένα μικρό λουκούμι, γευστικά όμως είναι η διαφορά λόγω του φρέσκου βουτύρου και του καλοψημένου αμύγδαλου.

Τι χρειαζόμαστε: 1 ποτήρι νερού βούτυρο κατσικίσιο 1 ποτήρι νερού νισεστέ 2 ποτήρια νερού ζάχαρη 1 φλ. τσαγιού αμύγδαλα κοπανισμένα 2 1/2 ποτήρια νερού νερό 1 κ.σ. λεμόνι ζάχαρη άχνη

Πως το κάνουμε: Αφού έχουμε ξεφλουδίσει τα αμύγδαλα, τα τρίβουμε στο multi ή τα χτυπάμε στο γουδί και μαζεύουμε ένα φλιτζάνι του τσαγιού. Από το βούτυρο παίρνουμε 3 κ. σούπας και καβουρδίζουμε τα κοπανισμένα ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

αμύγδαλα. Σε μια κατσαρόλα ρίχνουμε την ζάχαρη, το υπόλοιπο βούτυρο, 2 ποτήρια νερό και βράζουμε. Σε 1/2 ποτήρι νερό διαλύουμε το νισεστέ. Μόλις βράσει το μείγμα στην κατσαρόλα μας ρίχνουμε το νισεστέ διαλυμένο, τα αμύγδαλα και το λεμόνι. Ανακατεύουμε πάρα πολύ καλά μέχρι να πήξει. Αφήνουμε να κρυώσει, τα πλάθουμε μπαλάκια και τα περνάμε από ζάχαρη άχνη σαν τα λουκούμια. Λίγα μυστικά ακόμα Επί Τουρκοκρατίας, οι τοπικοί άρχοντες ζητούσαν από τους Σερραίους υπηρέτες να τους φτιάξουν ένα γλυκό. Τότε αυτοί παρασκεύασαν έναν πηχτό χυλό από ζαχαροκάλαμο με ξηρούς καρπούς και φρέσκο αρωματικό κατσικίσιο βούτυρο, προερχόμενο από το τοπικό βουνό Λαϊλιά. Ο χυλός έβραζε σε μεγάλα καζάνια, πάνω από δυνατή φλόγα, ενώ κάποιος ανακάτωνε συνεχώς το μίγμα με μια μεγάλη κουτάλα. Επιβλέποντας ο άρχοντας τη διαδικασία πρόσταζε συνέχεια τον Σερραίο υπηρέτη λέγοντας του "ΑΚΑ" (δηλαδή ανακάτωνε) και ο υπηρέτης του απαντούσε "ΝΑΙ". Έτσι προέκυψε η σημερινή ονομασία του "ΑΚΑΝΕ".

Βατραχοπόδαρα Ηπειρώτικα Περιγραφή Τα βατραχοπόδαρα είναι ένα παραδοσιακό φαγητό που με την πάροδο των χρόνων έγινε περισσότερο 'τουριστικό'. Το φαγητό αυτό, που σερβίρεται υπό τη μορφή μεζέ, είναι ιδιαίτερα συνδεμένο με τα Ιωάννινα. Η γεύση του θυμίζει κατά πολύ τη γεύση από τα πόδια άγριων πουλιών κι αν ξεπεράσετε την ιδέα ότι πρόκειται για πόδια βατράχου θ' απολαύσετε ένα νόστιμο και τονωτικό γεύμα. Πως το κάνουμε: Σε ένα βαθύ μπολ ρίχνουμε το σιμιγδάλι. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Χτυπάμε τα αυγά σε ένα βαθύ πιάτο. Βάζουμε στο τηγάνι τόσο λάδι, όσο χρειάζεται για να καλυφθούν τα βατραχοπόδαρα. Όταν 'κάψει' καλά παίρνουμε ένα – ένα τα πόδια τα 'πανάρουμε' στο σιμιγδάλι και το αυγό και τα τηγανίζουμε για περίπου 4 λεπτά, ενώ τα γυρνάμε και από την αντίθετη πλευρά. Στραγγίζουμε σε χαρτί κουζίνας και σερβίρουμε.

Τι χρειαζόμαστε: ¼ κιλού βατραχοπόδαρα 3 αυγά 1 κούπα σιμιγδάλι Λίγο αλάτι

Γαλατόπιτα τρικαλινή Περιγραφή \

Τι χρειαζόμαστε: 2 λίτρα γάλα φρέσκο αγελαδινό κρύο 11 κουταλιές της σούπας (αρκετά γεμάτες) αλεύρι για όλες τις χρήσεις ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

7 κουταλιές της σούπας ζάχαρη λίγο αλάτι 1 πακέτο φύλλο κρούστα λάδι για το άλειμμα των φύλλων 1-2 αυγά κανέλα σε σκόνη

Πως το κάνουμε: Σε μεγάλη κατσαρόλα ρίχνουμε το γάλα κρύο, το αλεύρι, τη ζάχαρη και λίγο αλατάκι και ανακατεύουμε με σύρμα να διαλυθεί το αλεύρι. Βάζουμε την κατσαρόλα στη φωτιά και ανακατεύουμε διαρκώς με το σύρμα για να μη "πιάσει". Όταν ανεβαίνουν στην επιφάνεια του μίγματος και σκάνε μπουρμπουλήθρες καυτές

:)σημαινει οτι εχει ηδη πηξει σε ικανοποιητικο

βαθμό, οπότε και κατεβάζουμε από τη φωτιά την κατσαρόλα και αφηνουμε κατα μερος. Άλλωστε όσο θα κάθεται, θα πήξει λίγο περισσότερο. Λαδώνουμε ρηχό μεγάλο ταψί και στρώνουμε ένα ένα όλα τα φύλλα(5-6), λαδώνοντάς τα ενδιάμεσα έκτος από το τελευταίο. Τα φύλλα ας περισσεύουν από το ταψί, έτσι πρέπει. Ρίχνουμε όλη την κρέμα επάνω στο τελευταίο φύλλο και τη στρώνουμε ομοιόμορφα (ίσως και με τη βοήθεια μιας μαρίς-σπάτουλα σιλικόνης). Γυρίζουμε τα φύλλα προς τα μέσα διπλώνοντας τα, να σχηματίσουν κάτι σαν λεπτή κορνίζα γύρω από την κρέμα για να μη χυθεί στο ψήσιμο. Βρέχουμε την "κορνίζα" με νεράκι (ειδικά στις γωνίες)και λαδάκι. Ανακατεύουμε ελαφρά τα αυγά και με ένα πιρούνι τσιμπάμε λίγο αυγό και το ρίχνουμε επάνω στην κρέμα, ώσπου να τελειώσουν τα αυγά. Πασπαλίζουμε με κανέλα και ραντίζουμε με λίγο λάδι από πάνω. Ψήνουμε στο φούρνο στους 200 (ανάλογα και με το φούρνο σας) στη μεσαία ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

σχάρα για μια ώρα περίπου, ώσπου να ροδίσει καλά. Λίγα μυστικά ακόμα Στη διάρκεια του ψησίματος η κρέμα μπορεί να φουσκώνει εδώ κι εκεί, οπότε προσέχουμε και τρυπάμε με ένα πιρουνάκι τις φουσκάλες.

Γάμπαρες Αμβρακικού με κολοκυθάκια και πατάτες Περιγραφή Παραδοσιακή συνταγή από την Πρέβεζα Τι χρειαζόμαστε: 4 πατάτες χοντροκομμένες 3 κολοκυθάκια χοντροκομμένα 3 ντομάτες ψιλοκομμένες 3 κρεμμύδια μεσαία ψιλοκομμένα 6 σκελίδες σκόρδο ½ κιλό γαρίδες 1 ματσάκι μαϊντανό αλάτι, πιπέρι, λάδι Πως το κάνουμε: Σε μία κατσαρόλα τσιγαρίζουμε το λάδι, το κρεμμύδι και το σκορδάκι για 1 με 2 λεπτά. Προσθέτουμε τις πατάτες, τα κολοκυθάκια, την ντοματούλα, το αλάτι και το πιπεράκι και τα αφήνουμε να βράσουν για 15 λεπτά. Προσθέτουμε τις γαρίδες και τις αφήνουμε να βράσουν μαζί για 5 λεπτά Τέλος, το αποσύρουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το μαϊντανό. Καλή σας ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

όρεξη

Καραβίδες με φαρφάλες και φρέσκο βασιλικό Περιγραφή Για τους λάτρεις της καραβίδας. Την φτιάχνουν ψαράδες στην Μάνη τα καλοκαιρια Τι χρειαζόμαστε: 10 καραβίδες 60 γρ λάδι 2 σκελίδες σκόρδο 1 πιπεριά ψιλοκομμένη 100 γρ κρασί 300 γρ φρέσκια ντομάτα 50 γρ ντοματοπολτέ αλάτι πιπέρι 500 γρ φαρφάλες (φιογκάκια) 5 κλαδάκια βασιλικό ψιλοκομμένο Πως το κάνουμε: Σε καυτό λάδι σοτάρετε το σκόρδο και την πιπεριά Προσθέτετε τις καραβίδες και τις ροδίζετε καλά, τις σβήνετε με το κρασί, ρίχνετε την ντομάτα, αλάτι, πιπέρι και τα αφήνετε να πάρουν μια βράση Αφαιρείτε τις καραβίδες απ την σάλτσα Βράζετε τις φαρφάλες al dente, τις στραγγίζετε και τις ρίχνετε στην σάλτσα και ανακατεύετε καλά Πασπαλίζετε με βασιλικό ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Λίγα μυστικά ακόμα Στην Μάνη το ζυμαρικό είναι τοπικό κάτι σαν τις φαρφάλες

Αρνάκι σκορδοστούμπι {συνταγή από το Ιόνιο} υλικά για 4 άτομα. 1 κιλό αρνάκι [σπάλα] 1/2 φλιτζάνι αλεύρι. 1/2 ελαιόλαδο. 4-5 ντομάτες ξεφλουδισμένες.[ κομμένες σε μικρά κομμάτια] 8 σκελίδες σκόρδο.[κομμένες σε φέτες] 1/2 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο. 1/2 φλιτζάνι λευκό κρασί. αλάτι - πιπέρι. Διαδικασία Εκτέλεσης: Κόβετε το κρέας σε μικρές μερίδες. τις πασπαλίζετε με αλάτι πιπέρι και τις αλευρώνετε. Σοτάρετε το κρέας σε κατσαρόλα με λίγο ελαιόλαδο να πάρουν χρώμα και να θωρακίσει τους χυμούς του στο εσωτερικό του. Ρίχνετε τις ντομάτες ,το σκόρδο ,τον μαϊντανό, σε μία λεκάνη ανακατεύετε και το ρίχνετε στην κατσαρόλα, με το υπόλοιπο ελαιόλαδο και το κρασί. Αφήνετε να βράσει σε χαμηλή φωτιά, μέχρι να γίνει το κρέας και να δέσει η σάλτσα του. Σερβίρετε ζεστό με τηγανιτές πατάτες.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γεμιστά από τον Πόρο

Τι χρειαζόμαστε: 10 ντομάτες 5 μελιτζάνες 1 ματσάκι μαϊντανό 4 κρεμμύδια 1 πακέτο ρύζι Καρολίνα 4 πατάτες τριμμένη φρυγανιά λάδι αλάτι πιπέρι

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Πως το κάνουμε: Ξεκαπακώνουμε τις ντομάτες και βγάζουμε το ζουμί από μέσα. Κατόπιν βάζουμε το περιεχόμενο από τις ντομάτες να στραγγίξει. Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το κρεμμύδι και τον μαϊντανό αφού πρώτα τα αλέσουμε ξεχωριστά στο μπλέντερ. Προσθέτουμε τις μελιτζάνες στην κατσαρόλα αφού τις κόψουμε πρώτα σε κυβάκια. Μετά ρίχνουμε το αλάτι και το πιπέρι, το περιεχόμενο από τις ντομάτες όχι όμως το ζουμί το στραγγιγμένο και το ρύζι. Στην συνέχεια γεμίζουμε τις ντομάτες με το περιεχόμενο της κατσαρόλας, τις καπακώνουμε και ρίχνουμε λίγο τριμμένη φρυγανιά πάνω από κάθε ντομάτα. Τέλος κόβουμε τις πατάτες και τις τοποθετούμε ανάμεσα στις ντομάτες, ρίχνουμε από πάνω το στραγγιγμένο ντοματόζουμο και ένα ποτήρι λάδι. Ψήνουμε σους 180 για περίπου 1.30 ώρα.

Καλαμάρι γεμιστό χιώτικο Τι χρειαζόμαστε: 4 - 5 καλαμάρια μεγάλα (κατά προτίμηση) Φέτα κομμένη σε κυβάκια ή τριμμένη 1 μικρή πράσινη πιπεριά ψιλοκομμένη 1 μικρή κόκκινη πιπεριά ψιλοκομμένη 1 μικρή κίτρινη πιπεριά ψιλοκομμένη 2 σκελίδες σκόρδο 1 μικρό κρεμμύδι ψιλοκομμένο Λίγο μαϊντανό ψιλοκομμένο 8 κ.σ. ελαιόλαδο

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

3 - 4 κ.σ. ούζο Αλάτι - πιπέρι Ντομάτα σε φέτες και λίγη παρμεζάνα τριμμένη (για το γαρνίρισμα)

Πως το κάνουμε: Πλένουμε τα καλαμάρια, τα καθαρίζουμε εσωτερικά και αφαιρούμε τα πτερύγια, τα οποία τα κόβουμε σε κομματάκια για να τα χρησιμοποιήσουμε στο μείγμα μας. Ρίχνουμε το μισό ελαιόλαδο στο τηγάνι και σοτάρουμε καλά τα κομμένα πτερύγια, το κρεμμυδάκι, το σκόρδο, και τις πιπεριές. Σβήνουμε με το ούζο, προσθέτουμε το μαϊντανό, αλάτι, πιπέρι , ανακατεύουμε και αφήνουμε στη φωτιά 2-3 λεπτά ακόμη. Μόλις κρυώσει λίγο το μείγμα προσθέτουμε την τριμμένη φέτα (βάλτε αρκετή!) και αναμειγνύουμε. Γεμίζουμε τα καλαμάρια με το μείγμα και κλείνουμε καλά με οδοντογλυφίδα. Ρίχνουμε το υπόλοιπο λάδι μας σε ένα πυρέξ, όπου και τοποθετούμε τα καλαμάρια. Πάνω στα καλαμάρια γαρνίρουμε βάζοντας από μία φέτα ντομάτα (τα βοηθάει να μην ξεραθούν) και λίγη τριμμένη παρμεζάνα (για να κάνουν και ωραία κρούστα) . Σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο και ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 30 λεπτά περίπου, έπειτα βγάζουμε το αλουμινόχαρτο και αφήνουμε για άλλα 15 λεπτά. Λίγα μυστικά ακόμα Σερβίρουμε αν θέλουμε με λίγο ελαιόλαδο και ρίγανη.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Αρνάκι με σταμναγκάθι

Τι χρειαζόμαστε: 1 1/2 κιλό αρνί μπούτι 1 κιλό σταμναγκάθι 2 μεγάλα κρεμμύδια λάδι 1 αυγό λεμόνι ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

αλάτι -πιπέρι

Πως το κάνουμε: Καθαρίζετε και πλένετε το σταμναγκάθι. Στην συνέχεια το βράζετε για πέντε λεπτά μόνο σε άφθονο αλατισμένο νερό και το στραγγίζετε σε ένα σουρωτήρι. Αλατίζετε το κρέας. Σε μία κατσαρόλα ρίχνετε το λάδι με το κρεμμύδι κομμένο σε κύβους το γυρνάτε για λίγο και μετά ρίχνετε το αρνί γυρνώντας το και αυτό μέχρι να ασπρίσει, πάντα σε χαμηλή φωτιά έτσι ώστε να βγάλει τα νερά του. Αφήνετε το κρέας να ψηθεί καλά και τέλος ρίχνετε το σταμναγκάθι στην κατσαρόλα με λίγο πιπέρι και το βράζετε πάλι για πέντε λεπτά ίσα ίσα για να δεθεί με τα υπόλοιπα. Στην συνέχεια κάνετε το αυγολέμονο και το ρίχνετε μέσα. Για όσους δεν θέλουν αυγολέμονο μπορούν να ρίξουν μόνο λεμόνι. Λίγα μυστικά ακόμα Αν δεν βρείτε σταμναγκάθι μπορείτε να βάλετε διάφορα άλλα χόρτα του βουνού. Επίσης αν το ψήσετε σε πολύ χαμηλή φωτιά δεν θα χρειαστεί να βάλετε καθόλου νερό και θα γίνει ακόμα πιο νόστιμο.

Αφέλια με κρασί και κολίανδρο Περιγραφή Κυπριακή Παραδοσιακή συνταγή. Για όλες τις περιστάσεις. Αλλά είναι κυρίως συνοδευτικό πιάτο.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τι χρειαζόμαστε: 1 kg άπαχο χοιρινό κρέας με το κόκκαλο του, τεμαχισμένο σε κύβους 1 ποτήρι (200 ml) κόκκινο κρασί 1-2 κουταλιές της σούπας χοντραλεσμένοι σπόροι κολιάνδρου αλάτι και πολύ φρεσκοτριμμένο πιπέρι 1 ξυλάκι κανέλα 6 κουταλιές της σούπας ηλιέλαιο ή κάποιο άλλο φυτικό έλαιο

Πως το κάνουμε: Μαρινάρετε το κρέας με το κρασί και τα μπαχαρικά για τουλάχιστον 4 ώρες, κατά προτίμηση αποβραδίς. Έπειτα βγάζετε το κρέας και κρατάτε τη μαρινάδα για αργότερα. Ζεσταίνετε το λάδι σε μια κατσαρόλα για να τσιγαρίσετε λίγο-λίγο τους κύβους του κρέατος μέχρι να ροδίσει και να γίνει κάπως τραγανιστό. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Αν χρειαστεί, προσθέτετε κι άλλο λάδι. Σκουπίζετε όλα τα υπολείμματα του λαδιού από την κατσαρόλα και ξαναβάζετε το κρέας με τη μαρινάδα και τόσο κρύο νερό όσο χρειάζεται για να σκεπαστεί το κρέας. Κλείνετε με το καπάκι και μαγειρεύετε σε χαμηλή φωτιά, στο μάτι της κουζίνας, για μισή ώρα ή μέχρι να μαλακώσει το κρέας. Θα πρέπει να έχει πιει σχεδόν όλο του το ζουμί αφήνοντας μια πηχτή σάλτσα. Λίγα μυστικά ακόμα Εάν το κρίνετε απαραίτητο, αφήνετε τα αφέλια να γίνουν για άλλα δέκα λεπτά, χωρίς καπάκι, μέχρι να πιουν όλο το επιπλέον ζουμί. Είναι εξαιρετικό έδεσμα και συνοδεύεται με πατάτες οι οποίες μαγειρεύονται με τον ίδιο τρόπο... Μπορείτε να το βρείτε με το όνομα πατάτες αντιναχτές.

Μαυρολάχανα με φασούλια (ποντιακή συνταγή) Το κατεξοχήν φαγητό των Ποντίων. Το φαγητό αυτό πέρα από εύγεστο είναι πολύ υγιεινό και διαιτητικό. Υλικά: 0,5 κιλό ξερά φασόλια μπαρμπούνια 1,5 κιλό μαύρα λάχανα μέτρια κομμένα 1 κούπα ελαιόλαδο 2 κουταλιές σούπας πελτέ 2-3 μέτρια κρεμμύδια αλάτι κατά προτίμηση μπούκοβο κατά προτίμηση στο σερβίρισμα ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Εκτέλεση: Βράζουμε ξεχωριστά τα λάχανα και τα φασόλια μέχρι να ψηθούν και τα σουρώνουμε πετώντας το νερό. Τα βάζουμε μαζί σε μια χύτρα με φρέσκο νερό να βράσουν. Παράλληλα κόβουμε το κρεμμύδι σε μικρούς κύβους ή το περνάμε σε χοντρό τρίφτη. Σε ένα τηγάνι ή μικρή χύτρα, τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι μέχρι να γυαλίσει (δεν το καίμε). Στο τσιγαρισμένο κρεμμύδι προσθέτουμε τον πελτέ, ανακατεύουμε για 1-2 λεπτά μέχρι να ομογενοποιηθεί και ρίχνουμε το μείγμα στη χύτρα με τα λάχανα και τα φασόλια. Αφήνουμε να πάρουν μια καλή βράση. Ελέγχουμε την πυκνότητα με την προσθήκη ζεστού νερού. Προσθέτουμε αλάτι κατά προτίμηση και συνεχίζουμε το βράσιμο μέχρι να ομογενοποιηθεί το φαγητό. Αυτή είναι η παραδοσιακή παρασκευή του φαγητού. Εναλλακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί για μαύρα λάχανα, παραπούλια και αντί για μπαρμπούνια άσπρα φασόλια.

Βαρένικα Ρωσικής προέλευσης ζυμαρικό έδεσμα, το έφεραν στην Ελλάδα οι εκ Ρωσίας προερχόμενοι Πόντιοι το 1922-23. Υλικά:

1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις

1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο 1,5 κουταλάκι κοφτό αλάτι 800 γραμμάρια ανθότυρο θρυμματισμένο 1/2 κιλό αγελαδινό βούτυρο Συνταγή για περίπου 120-130 τεμάχια Εκτέλεση: Σε μια ευρύχωρη λεκάνη ρίχνουμε το αλεύρι, το λάδι και το αλάτι και προσθέτοντας λίγο λίγο χλιαρό νερό, ετοιμάζουμε μια ζύμη τόσο σφιχτή ώστε να ανοίγεται σε φύλλο. Την αφήνουμε να ξεκουραστεί για μια ώρα. Ανάλογα με το χώρο που έχουμε για το άνοιγμα του φύλλου, παίρνουμε 1/4 ή 1/3 της ζύμης και ανοίγουμε φύλλο, πάχους 2 περίπου χιλιοστών. Κόβουμε στρογγυλά ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

τεμάχια ζύμης, χρησιμοποιώντας ένα ποτήρι νερού, πιέζοντας ανάποδα πάνω στο φύλλο. Από τη διάμετρο του ποτηριού, θα εξαρτηθεί ο αριθμός των τεμαχίων (Μεγάλη διάμετρος λιγότερα, μικρή περισσότερα). Τα ενδιάμεσα κομμάτια ζύμης τα ξαναπλάθουμε και τα αφήνουμε στην άκρη για να τα χρησιμοποιήσουμε στο τέλος. Τα κομμάτια ζύμης που έχουμε κόψει, τα γεμίζουμε με ανθότυρο και τα κλείνουμε σε σχήμα μισοφέγγαρου. Τα τοποθετούμε σε μια βαμβακερή πετσέτα και τα σκεπάζουμε για να μη ξεραθούν, μέχρι να τελειώσουμε όλη την παρασκευή. Ανοίγουμε το επόμενο φύλλο κ.ο.κ. Όταν τελειώσει όλη η παρασκευή, ζεσταίνουμε νερό σε μια χύτρα κατά τα 3/4, προσθέτοντας και δύο κουταλάκια αλάτι. Όταν αρχίσει να βράζει το νερό,

ρίχνουμε

25-30

τεμάχια

βαρένικα.

Επειδή

είναι

κρύα

τα

βαρένικα, σταματάει το νερό να βράζει. Όταν ξαναρχίσει να βράζει, αφήνουμε για 12-15 λεπτά να βράσουν και τα βγάζουμε με μια κουτάλα τρυπητή, στραγγίζοντάς τα καλά. Τα τοποθετούμε σε ένα δοχείο, κατά προτίμηση πυρίμαχο (για να μπορούν να ζεσταθούν σε φούρνο μικροκυμάτων αν χρειαστεί). Φροντίζουμε να έχουμε βραστό νερό, για να συμπληρώνουμε στη χύτρα όταν μειώνεται η στάθμη. Συνεχίζουμε μέχρι να ψηθούν όλα τα βαρένικα. Σε μια μικρή χύτρα ή σε τηγάνι, καίμε το αγελαδινό βούτυρο και περιχύνουμε τα βαρένικα. Είναι έτοιμα για σερβίρισμα. http://mavropouloskostas.wordpress.com/

Σπανακόπιτα Χωριάτικη

Τι χρειαζόμαστε: Για τα φύλλα

Για την γέμιση

1 κιλό αλεύρι

1 κιλό σπανάκι

Αλάτι

4-5 κρεμμυδάκια φρέσκα

1/2 φλιτζάνι λάδι

1 ματσάκι άνηθο

5 κουτ. σούπας ξύδι

1/2 κιλό φέτα τριμμένη

Νερό

1 φλιτζανάκι ρύζι ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

3-4 αυγά Αλάτι Πιπέρι

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Πως το κάνουμε: 1)

Πρώτα φτιάχνουμε την ζύμη για το φύλλο.

2)Ανακατεύουμε σε μια λεκάνη τα 3/4 του αλευριού με το αλάτι το λάδι και το ξύδι.

3)Προσθέτουμε λίγο λίγο νερό και ζυμώνουμε μέχρι να ξεκολλάει η ζύμη από τα χέρια.

4)Χωρίζουμε την ζύμη σε 3 μπάλες και τις φυλάμε στη λεκάνη πασπαλισμένες με λίγο αλεύρι.

5) Βάζουμε το σπανάκι σε λεκάνη και προσθέτουμε τα ψιλοκομμένα

κρεμμύδια,

τον

άνηθο

(εννοείτε

ψιλοκομμένο), την φέτα τα αυγά, αλάτι, πιπέρι και το ρύζι. 6) "Τρίβουμε" με τα χέρια μας όλα τα υλικά ώστε να κάτσει το σπανάκι.

7) Ξαναγυρίζουμε στα φύλλα μας ανοίγοντας ένα ένα τα φύλλα με την βοήθεια του υπόλοιπου αλευριού και ενός πλάστη.

8) Λαδώνουμε το ταψί μας και στρώνουμε το ένα φύλλο προσέχοντας να εξέχει από το ταψί ώστε να διπλωθεί στο τέλος.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

9) Απλώνουμε από πάνω την μισή από την γέμιση μας και ξανά φύλλο.

10) Απλώνουμε και την υπόλοιπη γέμιση και τέλος το τελευταίο φύλλο.

11) Διπλώνουμε τις άκρες προς τα μέσα και χαράζουμε σε κομμάτια.

12) Λαδώνουμε από πάνω την πίτα μας και την ψήνουμε για 1 ωρίτσα περίπου στους 180 βαθμούς.

Λίγα μυστικά ακόμα Το μυστικό σε αυτή την πίτα είναι το ρύζι και το φύλλο στην μέση. Τραβάνε τα υγρά και έτσι η πίτα τρώγετε με το χεράκι μας άνετα. Εάν είστε φαν των πιο δυνατών γεύσεων μπορείτε να προσθέσετε μάραθο, καυκαλίθρες κι ότι άλλο μυρωδικό σας αρέσει.

http://www.sintagespareas.gr/sintages/spanakopita-xoriatiki.html#ixzz2MvyirYMl

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Μεσογειακή πίτσα του πεντάλεπτου

Τι χρειαζόμαστε: 1 πίτα για σουβλάκι 1/2 ντομάτα 20-50 γραμμάρια φέτα 1 κουταλιά του γλυκού λάδι ρίγανη Πως το κάνουμε: Ξεπαγώνουμε μια πίτα για σουβλάκι (υπάρχουν συσκευασίες κατεψυγμένες στα σούπερ μάρκετ) και καλύπτουμε την επιφάνειά της με τη ντομάτα κομμένη σε λεπτές φέτες. Ρίχνουμε το τυρί από πάνω. Περιχύνουμε το λάδι κατά τόπους και πασπαλίζουμε με ρίγανη. Ψήνουμε πάνω σε αλουμινόχαρτο στη σχάρα σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για δέκα λεπτά περίπου ή όσο θέλουμε να ξεροψηθεί. Προσοχή να μη στεγνώσει η πίτα. Ίσως την ψήσετε περισσότερο απλά εγώ την προτιμώ μισοψημένη! Λίγα μυστικά ακόμα Αυτή η συνταγή είναι κάτι σαν βάση. Μπορείτε να δημιουργήσετε ανάλογα και με τα γούστα σας αλλά και τα υλικά σας (πχ. ταιριάζει ελιά ή και λουκάνικο ακόμα).

http://www.sintagespareas.gr/sintages/mesogeiaki-pitsa-tou-pentaleptou.html#ixzz2 Mw0VMy8E

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ψάρι στο φούρνο αλά ελληνικά

Τι χρειαζόμαστε:

4 φιλέτα ψαριού 3 ξερά κρεμμύδια μπόλικα ντοματάκια ή ντομάτες(χωρίς τη φλούδα τους) 2 σκελίδες σκόρδο (εάν θέλουμε το ελαφρύ τους άρωμα βγάζουμε το φύτρο) 3-4 πράσινες πιπεριές θυμάρι δεντρολίβανο αλάτι αρκετό πιπέρι μπόλικο μαϊντανό ένα ποτήρι του κρασιού ελαιόλαδο ένα σφηνάκι τσίπουρο (για άρωμα) 3 κύβους λαχανικών Πως το κάνουμε: Κόβουμε όλα τα λαχανικά μας σε φέτες αρκετά λεπτές (τις ντομάτες, τις πιπεριές, το σκόρδο και τα κρεμμύδια). Τα βάζουμε στο ταψί σε προθερμασμένο φούρνο, προσθέτουμε το λάδι, το αλάτι, πιπέρι, ρίγανη, θυμάρι, δεντρολίβανο και τον μαϊντανό και ψιλοκόβουμε τους κύβους λαχανικών και ανακατεύουμε.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Προσθέτουμε και το ένα σφηνάκι τσίπουρο και τα ψήνουμε για 10 λεπτά στους 200. Προσθέτουμε μετά τα φιλέτα ψαριού και τα σκεπάζουμε με τα λαχανικά. Ψήνουμε στους 180 (αναλόγως την κουζίνα μας). Λίγα μυστικά ακόμα Εγώ έβαλα φιλέτο μπακαλιάρου γιατί δεν είχα φρέσκο ψαράκι. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με πατάτες, με σαλάτα ή και σκέτο.. Ελαφρύ φαγητό και υγιεινό! Μπορείτε να αντικαταστήσετε το τσίπουρο με κρασάκι ξηρό λευκό και μπορείτε αν θέλετε να ραντίσετε τα λαχανικά με λίγο βαλσάμικο πριν τα ψήσετε. Αν πάλι δεν σας νοιάζουν οι θερμίδες, μπορείτε να βάλετε τα λαχανικά στο τηγάνι, να ψιλοκόψετε τις ντοματούλες , να κάνετε μια ωραία σαλάτα και μετά να τα μεταφέρετε στο ταψάκι σας. http://www.sintagespareas.gr/sintages/psari-sto-fourno-ala-ellinika.html#ixzz2MwDu

Ψάρι Μπιάνκο, Κερκυραϊκό! Τι χρειαζόμαστε: Ψάρι σε φέτες ( συναγρίδα, σφυρίδα ή κάτι σχετικό. Γίνεται και με ξαρμυρισμένο μπακαλιάρο) Πατάτες σε φέτες 4-5 σκελίδες σκόρδο Μισό φλιτζάνι λάδι Αλάτι, λευκό πιπέρι, ρίγανη, δεντρολίβανο τριμμένο Χυμό δύο λεμονιών Πως το κάνουμε: Σοτάρουμε τις πατάτες στο λάδι, προσθέτοντας το σκόρδο, την ρίγανη, το δεντρολίβανο, το αλάτι και το πιπέρι. Προσθέτουμε ζεστό νερό, τόσο όσο να σκεπάζει τις πατάτες, και προσθέτουμε το ψάρι. ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Αφήνουμε να βράσει να μείνει με λίγο ζουμάκι και ρίχνουμε το χυμό. Αφήνουμε για λίγο να πήξει η σάλτσα του και σερβίρουμε συνοδεύοντας με λευκό κρασί. Λίγα μυστικά ακόμα Αυτό το φαγητό το φτιάχνουμε στην Κέρκυρα συχνά. Είναι όμως το ειδικό φαγητό για την ημέρα του Αγίου Σπυρίδωνα, στις 12 Δεκεμβρίου. Αυτή την ημέρα το μαγειρεύουμε με το ξερό ψάρι στακοφίσι, που υπάρχει μόνο στην Κέρκυρα. Σ' αυτή την περίπτωση το λάδι που χρησιμοποιείται είναι σε βάρος όσο και το ψάρι πριν μουσκευτεί σε νερό πριν το μαγειρέψουμε. Επίσης το μαγειρεύουμε τις ημέρες που τρώμε παραδοσιακά ψάρι, των Βαΐων, 25 Μαρτίου. Είναι πολύ καλό και για τα παιδιά γιατί το ψάρι φέτα δεν έχει πολλά κόκκαλα ενώ κάνει ωραία σαλτσούλα για βούτημα!!! http://www.sintagespareas.gr/sintages/psari-mpianko-kerkiracf8ako.html#ixzz2MwF Hf1Ng

Μεθυσμένο Μεσογειακό Σπαγγέτι

Τι χρειαζόμαστε: 350 γρ. σπαγγέτι 4 κολοκυθάκια κομμένα σε κυβάκια 2 πιπεριές της αρέσκειας σας κομμένες σε λωρίδες 1 μελιτζάνα καθαρισμένη και κομμένη σε κυβάκια 2 μεγάλες ντομάτες αποφλοιωμένες και κομμένες σε κομματάκια 1/2 ποτήρι λευκό κρασί 1/2 ποτήρι νερό 3 κουταλιές ελαιόλαδο 2 σκελίδες σκόρδο τριμμένο

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο φυλλαράκια φρέσκου βασιλικού αλάτι πιπέρι Πως το κάνουμε: Βάζω το σπαγγέτι να βράζει και προετοιμάζω τα λαχανικά μου. Αφού βράσουν τα ζυμαρικά μας, σουρώνουμε και αφήνουμε στην άκρη. Στην κατσαρόλα που έβραζαν τα ζυμαρικά (η οποία είναι άδεια τώρα) προσθέτω το λάδι. Σοτάρω όλα τα λαχανικά ώστε να αποκτήσουν ρόδινο χρώμα και ρίχνω το μισό ποτήρι νερό για να μαλακώσουν λίγο. Ανακατεύω συνεχώς. Αφήνω 4-5 λεπτά να απορροφηθεί το νερό και σβήνω με το κρασί. Απομακρύνω από τη φωτιά και ρίχνω μέσα στην κατσαρόλα το σπαγγέτι ανακατεύοντας. Σερβίρω με ψιλοκομμένο βασιλικό. Καλή όρεξη!!

http://www.sintagespareas.gr/sintages/methismeno-mesogeiako-spaggeti.html#ixzz

Μακαρόνια με κολοκυθάκι και ντοματίνια Προετοιμασία: 20 λεπτά | Μαγείρεμα: 25 λεπτά | Σύνολο: 45 λεπτά Συνταγή για: 5 μερίδες Υλικά συνταγής:

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Μακαρόνια:

500 γρ. Κολοκυθάκια:

800 γρ.

500 γρ.

Ντοματίνια:

Ελαιόλαδο:

1/4 κούπας

3 - 4 σκελίδες

Τριμμένο σκόρδο:

Ψιλοκομμένο βασιλικό:

3/4 κούπας

όσο σας αρέσει

Αλάτι, πιπέρι:

Οδηγίες: 1. Πλένετε τα κολοκυθάκια και τα ντοματίνια. Κόβετε τα ντοματίνια αν είναι μεγάλα στη μέση. Κόβετε τα κολοκυθάκια σε λεπτές λωρίδες ή μπαστουνάκια. 2. Βάζετε σε κατσαρόλα, μπόλικο αλατισμένο νερό να βράσει και βράζετε τα μακαρόνια, σύμφωνα με τις οδηγίες του πακέτου. 3. Εν τω μεταξύ, ζεσταίνετε σε μεγάλο τηγάνι το ελαιόλαδο και προσθέτετε το σκόρδο. Το μαγειρεύετε ελαφρά, ανακατεύοντας να μην μαυρίσει. Προσθέτετε τα κολοκυθάκια και τα ντοματίνια, αλατο πιπερώνετε και μαγειρεύετε 5 - 8 λεπτά, ανακατεύοντας, να μαλακώσουν. 4. Όταν ετοιμαστούν τα μακαρόνια, κρατάτε μισή κούπα από το νερό τους και τα στραγγίζετε. Τα προσθέτετε μαζί με το νερό και τον βασιλικό στα κολοκυθάκια, ανακατεύετε και κατεβάζετε από την φωτιά. 5. Σερβίρετε τη μακαρονάδα αμέσως, σκέτη ή με τριμμένο σκληρό τυρί. Διαβάστε περισσότερα: www.radicio.com

Ορεκτικά

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Κολοκυθοκεφτέδες από τη Μεσσηνία Τι χρειαζόμαστε: 

1300 γρ. κολοκυθάκια



3 κρεμμυδάκια φρέσκα



1 φλ. γαλέτα ψιλή



1/2 φλ. τυρί τριμμένο



αλάτι, πιπέρι



αλεύρι

Πως το κάνουμε: 1. Καθαρίζουμε τα κολοκυθάκια και αφαιρούμε το περισσότερο εξωτερικό μέρος τους 2. Tα βάζουμε σε μια κατσαρόλα με νερό και αλάτι και τα αφήνουμε να βράσουν. 3. Στραγγίζουμε και τα τοποθετούμε σε μια λεκάνη όπου και τα ζυμώνουμε μέχρι να γίνουν πουρές. 4. Τσιγαρίζουμε λίγο το κρεμμύδι σε βούτυρο. 5. Το προσθέτουμε στα κολοκύθια μαζί με τα αβγά, τη γαλέτα, το τυρί, το αλάτι και το πιπέρι και ανακατεύουμε πολύ καλά. 6. Σχηματίζουμε κεφτεδάκια με το μείγμα και τα αλευρώνουμε. 7. Τηγανίζουμε σε βούτυρο για 4-5 λεπτά και από τις δύο πλευρές. Διαβάστε περισσότερα: www.gourmed.gr Γλυκά Γλυκό κουταλιού πορτοκάλι Προετοιμασία: 15 λεπτά | Μαγείρεμα: 50 λεπτά και μερικές ώρες αναμονή |

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Σύνολο: 1 ώρα και 5 λεπτά και μερικές ώρες αναμονή Συνταγή για: 2 λίτρα περίπου Υλικά συνταγής: Πορτοκάλια: 1200 γρ. Ζάχαρη: 1100 γρ. Γλυκόζη: 1/2 κούπα Νερό: 1100 ml Οδηγίες: 1. Ξύνετε ελαφρά τα πορτοκάλια στον τρίφτη, να φύγει ελαφρά το εξωτερικό μέρος της φλούδας. 2. Βάζετε τα πορτοκάλια σε κατσαρόλα και τα σκεπάζετε με νερό. Τα σιγοβράζετε μέχρι να τρυπιούνται εύκολα με οδοντογλυφίδα, 20 λεπτά περίπου. Τα βγάζετε από το νερό και τα αφήνετε να κρυώσουν. 3. Εν τω μεταξύ, βάζετε σε κατσαρόλα το νερό, τη ζάχαρη και τη γλυκόζη, να βράσουν μέχρι να δέσει το σιρόπι (με θερμόμετρο ζαχαροπλαστικής, στους 104 βαθμούς). 4. Κόβετε τα πορτοκάλια σε φέτες (στα 8) και αν έχουν κουκούτσια τα αφαιρείτε. Τα προσθέτετε στο σιρόπι και τα βράζετε για 10 λεπτά. Σβήνετε τη φωτιά, σκεπάζετε την κατσαρόλα και αφήνετε για μερικές ώρες ή ακόμη κι όλο το βράδυ. 5. Ξαναβράζετε το γλυκό, σε μέτρια φωτιά, μέχρι να δέσει το σιρόπι. Όταν κρυώσει, το φυλάτε σε αποστειρωμένα βάζα.

Σαλάτες Σαλάτα με πένες (μεσογειακή) Τι χρειαζόμαστε:

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

250 γρ. βρασμένες πένες 10 λιαστές ντομάτες (κομμένες στη μέση) 10 φέτες σαλάμι Θάσου 10 φυλλαράκια φρέσκο βασιλικό 2 φύλλα μαρούλι ψιλοκομμένα

ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΣ 5 κουτ. σουπ. ελαιόλαδο 1 κουτ. σουπ. λεμόνι 1 κουτ. σουπ. ξίδι 1 κουταλάκι κάπαρη αλάτι - πιπέρι. Πως το κάνουμε: Ετοιμάζουμε την σως χτυπώντας όλα τα υλικά μαζί στο μπλέντερ για να διαλυθεί η κάπαρη. Βάζουμε σε ένα μπολ της σαλάτας τις πένες και τις λιαστές ντομάτες μαζί με το ψιλοκομμένο μαρούλι. Τα περιχύνουμε με τα 2/3 της σάλτσας. Ανακατεύουμε και τα αφήνουμε να μαριναριστούν για 10 λεπτά. Τα αδειάζουμε σε μια οβάλ πιατέλα. γύρω-γύρω από τις πένες βάζουμε τις φέτες του σαλαμιού κομμένες στη μέση. Ανάμεσα από τις πένες βάζουμε τα φυλλαράκια βασιλικού και περιχύνουμε σταγόνα σταγόνα την σαλάτα με την υπόλοιπη σάλτσα. Λίγα μυστικά ακόμα Στις πένες πάνε πολύ και οι χρωματιστές πιπεριές. Αντί για σαλάμι, αν σας πέφτει βαρύ βάλτε φετούλες από προσούτο και αν σας αρέσει τρίψτε από πάνω λίγη γραβιέρα (εγώ την κόβω σε μικρά κυβάκια). Αυτή τη συνταγή την πήρα από την ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

εκπομπή μπουκιά και συχώριο.

http://www.sintagespareas.gr/sintages/salata-me-penes-mesogeiaki.html#ixzz2Mw3f

Σαλάτα με μαυρομάτικα φασόλια Προετοιμασία: 15 λεπτά | Μαγείρεμα: 30 λεπτά | Σύνολο: 45 λεπτά Συνταγή για: 6 μερίδες Υλικά συνταγής: Μαυρομάτικα φασόλια: 250 γρ. Κομμένη κύβους ντομάτα: 2 μέτριες Κομμένη κύβους πιπεριά: 1 μέτρια, πράσινη ή κόκκινη Κομμένο λωρίδες μαρούλι: 1 μικρό Κομμένα ροδέλες πράσινα κρεμμυδάκια: 2 μέτρια Ελαιόλαδο: 1/4 κούπας Αλάτι, πιπέρι: όσο σας αρέσει Ρίγανη: 1/2 κουταλάκι τσαγιού Ξύδι: 2 κουταλιές σούπας Οδηγίες: 1. Βράζετε τα μαυρομάτικα μέχρι να μαλακώσουν (προσοχή να μην λιώσουν) και τα στραγγίζετε. Τα αφήνετε να κρυώσουν. 2. Εν τω μεταξύ πλένετε, καθαρίζετε και κόβετε τα λαχανικά. Τα βάζετε σε σαλατιέρα. Προσθέτετε και τα φασόλια. 3. Ανακατεύετε το ελαιόλαδο με το ξύδι, το αλατοπίπερο και τη ρίγανη και περιχύνετε τη σαλάτα. Ανακατεύετε καλά, αφήνετε 10 - 15 λεπτά να δέσουν οι γεύσεις και σερβίρετε.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ Από την κ. Κούλα Μεράκου, Επιστημονικός συνεργάτης στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Και από την κ. Νάντια Κουμούση, Υπεύθυνη αγωγής υγείας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ανατολικής αττικής

1. Πόσο σημαντικό πιστεύετε πως είναι για την υγεία της καρδιάς, το να διατηρήσετε σε λογικά πλαίσια βάρους και πως θα το συσχετίζατε με την παχυσαρκία, με την αύξηση του ρίσκου για καρδιαγγειακά νοσήματα; Είναι σημαντικό να κρατάμε το βάρος μας για την υγεία της καρδιάς μας, να έχουμε μια ισορροπία και όχι μόνο να το κρατάμε, αλλά να φροντίζουμε να είναι το ιδανικό βάρος, αυτό που είναι ιδανικό για την υγεία μας, για το ύψος μας, για να προστατέψουμε την καρδιά μας, να μην την κουράζουμε, επειδή όσο περισσότερο βάρος έχουμε, τόσο περισσότερο κουράζουμε όλα τα όργανα του σώματός μας και την καρδιά μας. Οι έρευνες έχουν συσχετίσει την παχυσαρκία με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα προβλήματα της καρδιάς, γιατί και η κακή διατροφή, που οδηγεί στο να συσσωρευτούν πλάκες στα αγγεία και βλάπτει την υγεία της καρδιάς και η

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

παχυσαρκία κουράζει περισσότερο, με αποτέλεσμα να είναι ένας κίνδυνος για καρδιαγγειακές παθήσεις και για άλλους κινδύνους της υγείας μας. 2. Ένα από τα δημοφιλέστερα και υγιεινότερα μοντέλα διατροφής ανά τον κόσμο είναι η Μεσογειακή Διατροφή, που χαρακτηρίζετε από μεγάλη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, χρήση ελαιολάδου σαν βασική έμφαση στην κατανάλωση ψαριών και συχνή πρόσληψη μέτριας ποσότητας κρασιού. Αυτές οι αρχές, πόσο σημαντικές πιστεύετε ότι είναι για την πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων; Είναι πάρα πολύ σημαντική η πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής όπως τη λέμε, γιατί έχει γίνει αξιολόγηση αυτής της διατροφής και βλέπουμε ότι άτομα ειδικά στην Κρήτη, είναι το κέντρο της Μεσογειακής πυραμίδας και οι άνθρωποι ζουν πάρα πολλά χρόνια με πολύ καλή υγεία. Όποιοι άνθρωποι κάνουν λοιπόν την Μεσογειακή Διατροφή και τρέφονται όπως είπατε με λίγο κόκκινο κρέας, με λευκό κυρίως κρέας, με φρούτα και λαχανικά, κάθε μέρα και μάλιστα η ιδανική μερίδα, είναι δύο σαλάτες την ημέρα και τρία φρούτα την ημέρα. Ελαιόλαδο, όσπρια, όλα αυτά που μας λέει η Μεσογειακή Διατροφή, είναι πάρα πολύ σημαντική και οι άνθρωποι δεν έχουν μόνο καλή ποιότητα ζωής και υγεία, αλλά και μακροζωία και εφαρμόζεται εκτός από τις χώρες της Μεσογείου, σε όλη την Ευρώπη και όλο τον κόσμο. 3. Μόνο η σωστή διατροφή και η διατήρηση ιδανικού βάρους για την υγεία της καρδιάς ή και άλλοι παράγοντες όπως είναι το κάπνισμα, το στρες, η μειωμένη σωματική δραστηριότητα, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο; Έχετε πολύ δίκιο ότι η υγιεινή διατροφή, η πυραμίδα όπως είπαμε της Μεσογειακής Διατροφής, είναι πολύ σημαντική για την υγεία της καρδιάς, αλλά οι μελέτες μας λένε ότι την καρδιά την βλάπτει επίσης το κάπνισμα, το στρες, η ελλιπής σωματική άσκηση και όλα αυτά θα πρέπει το κάθε άτομο εκτός από την υγιεινή διατροφή, να μην καπνίζει, καλό είναι να μην αρχίσει ποτέ, εσείς είσαστε και νέα παιδιά και θα πρέπει να μην εθιστείτε ποτέ σε μια τέτοια ή σε καμία άλλη ουσία, γιατί μετά το τσιγάρο δεν ελέγχεται και βλάπτει και την καρδιά και τα αγγεία και τον

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

100

εγκέφαλο και πολλά άλλα όργανα, πνεύμονες και λοιπά. Η σωματική άσκηση εκτός την υγεία της καρδιάς και των αγγείων, προσφέρει και φυσική ευεξία, διατηρεί το φυσιολογικό βάρος, μας χαρίζει μακροζωία και τα άμεσα αποτελέσματα της ευεξίας, που λέμε ότι νιώθουμε καλύτερα και ο έλεγχος του στρες που και αυτό βοηθάει το ανοσοποιητικό σύστημα, νιώθουμε καλύτερα ψυχολογικά και είμαστε ήρεμοι, έχουμε περισσότερη ενέργεια και βέβαια όλα αυτά είναι παράγοντες που προστατεύουν την καρδιά. Ομάδα 1

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

101

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Μελέτη των διατροφικών συνηθειών στην Ελλάδα σήμερα…

Αριθμός Ερωτηματολογίων: 160 ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

102

Ερωτηματολόγιο •

Πόσα γεύματα τρώτε την ημέρα;

•

Περιλαμβάνετε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά (δηλαδή: ψωμί, ρύζι, ζυμαρικά κτλ) στη διατροφή σας σε καθημερινή βάση;

•

Πόσο συχνά τρώτε όσπρια;

•

Πόσο συχνά τρώτε κόκκινο κρέας (δηλαδή: μοσχάρι, χοιρινό, αρνί ή κατσίκι);

•

Πόσο συχνά τρώτε ψάρι ή κοτόπουλο;

•

Χρησιμοποιείτε το ελαιόλαδο ως κύριο συστατικό στα φαγητά σας;

•

Τρώτε συχνά γλυκά;

•

Τι είδους γαλακτοκομικών συνηθίζετε να καταναλώνετε;

•

Ακολουθείτε κάποιου είδους δίαιτας;

•

Έχετε πάθει κάποια αρρώστια στο παρελθόν λόγω κακής διατροφής;

•

Πόσο συχνά τρώτε φαγητό απ’ έξω;

Συνηθίζετε να πίνετε κρασί μαζί με το φαγητό σας; (ΟΜΑΔΑ 3)

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

103

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

104

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

105

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

106

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

107

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

108

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

109

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

110

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

111

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

112

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

113

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

114

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

115

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

116

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

117

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

118

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

119

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

120

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

121

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

122

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

123

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

124

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

125

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

126

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

127

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

128

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

129

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

130

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

131

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ http://www.xanthi.ilsp.gr http://users.sch.gr http://protagonews.blogspot.com tanea .gr p://www.hotelsline.gr http://www.ygeiasorama.gr http://www.mednutrition.gr http://www.sakkouli.gr http://www.medproducts.gr http://www.imerisia.gr http://mavropouloskostas.wordpress.com http://www.sintagespareas.gr www.gourmed.gr www.radicio.com http://www.clickatlife.gr/story.aspx?id=2216282

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

132

46ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΑΞΗ Α2 Επιβλέποντες καθηγητές Γουρζή Ελένη – Μπελλάλης Φώτης Κορμέντζα Πίστη

Ομάδα 4

Κρεμμύδα Αικατερίνη

Ομάδα 2

Λαμπρούση Αντωνία

Ομάδα 3

Λέμου Τζιονέλ

Ομάδα 5

Λεσάι Τζουλιάνα

Ομάδα 1

Μαγιντόμπε Κιπόυ Αλέξανδρος

Ομάδα 3

Μανιμάνη Δήμητρα

Ομάδα 3

Μάρκο Θεοδώρα

Ομάδα 4

Ματσούρη Καλλιρρόη Μαρίνα

Ομάδα 1

Μοτίτης Παντελεήμων

Ομάδα 3

Μούτσι Κριστιάν

Ομάδα 5

Μπάμι Εριόνα

Ομάδα 1

Μπόζεκ Γκάμπριελ

Ομάδα 3

Νικολακόπουλος Λάμπρος

Ομάδα 5

Νότη Ευγενία

Ομάδα 4

Ομπάσουγι Οσάσερε

Ομάδα 5

Παπαγεωργοπούλου Έλλη

Ομάδα 2

Παπαζαφειροπούλου Ανδριανή

Ομάδα 4

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ