2012 ΣΩΜΑ: ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ by 46ο ΛΥΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ

46ο Γενικό Λύκειο Αθήνας ΤΑΞΗ: Α΄ ΤΜΗΜΑ: 2Ο Σχολ. Έτος 2011 - 2012

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σώμα: Αισθητική και κοινωνική οπτική

Υπεύθυνες καθηγήτριες: Γεωργία Ξυγκάκη, Βασιλική Μαλαταρά

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή...........................................................................................................................3 Μεθοδολογία .....................................................................................................................6 A Σώμα: Αισθητική διάσταση..............................................................................................7 A.1 Το αρχαϊκό μειδίαμα.................................................................................................7 A.2 Το σώμα στην Μοντέρνα Τέχνη...............................................................................9 A.3 Το σώμα στον κινηματογράφο...............................................................................14 A.4 Υιοθετώ έναν πίνακα ζωγραφικής..........................................................................18 B Σώμα: Κοινωνική διάσταση...........................................................................................25 B.1 Διατροφή (δίαιτες και διατροφικές διαταραχές)......................................................25 B.2 Πλαστικές επεμβάσεις............................................................................................45 B.3 Διαγωνισμοί ομορφιάς – Μοντέλα..........................................................................63 B.4 Αθλητισμός και Αναβολικά.....................................................................................70 B.5 Η Γλώσσα του Σώματος.........................................................................................78 B.6 Tattoo – Piercing..................................................................................................100 Αναστοχασμός...............................................................................................................106

Εισαγωγή Με το άκουσμα της λέξης «σώμα» έρχονται στο μυαλό μας πολλές εικόνες, άλλες λέξεις και έννοιες που την συνοδεύουν. Θα λέγαμε δηλαδή ότι παράγεται ένας καταιγισμός ιδεών (βλ. πίνακα) που κινητοποιεί σκέψεις και συναισθήματα και συνθέτει μια ενότητα που καλύπτει τη ζωή του ανθρώπου σχεδόν στο σύνολό της. Το σώμα είναι παντού, κινείται στο χώρο, ακουμπά άλλα σώματα, χορεύει, ξεκουράζεται, απεικονίζεται, διαφημίζεται: αυτό συνειδητοποιήσαμε σε μια βιωματική προσέγγιση της έννοιάς μας που πραγματοποιήθηκε στην τάξη μας. Και όχι μόνο αυτό: σε μια μικρή απόσταση που διανύουμε καθημερινά από το σπίτι μας στο σχολείο και αντίστροφα διαπιστώσαμε πόσες πολλές υπηρεσίες υπάρχουν, ιδιωτικές και δημόσιες, που αφορούν στο σώμα: ιατρεία, νοσοκομεία, εστιατόρια, κομμωτήρια, καταστήματα ένδυσης και υπόδησης (βλ. χάρτη). Έτσι από αυτό το τεράστιο θέμα προκύπτουν δύο βασικοί άξονες έρευνας: Α. η αισθητική και Β. η κοινωνική διάσταση του σώματος.

ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΣ ΙΔΕΩΝ Διατροφή Γήρανση Τατουάζ Μαύρισμα Piercing Κυτταρίτιδα Τέσσερις(4) Αισθήσεις Ρυτίδες Γυμναστική Ακμή Υγεία Βουλιμία Μόδα Πόνος Παχυσαρκία Αναπηρία Ανορεξία Μαλλιά Καθαριότητα Σωματική Κούραση-Κόπωση Φακίδες Modeling Διαβήτης Παραμόρφωση

Διατροφικές Διαταραχές Νεότητα Καλλιστεία Έμμηνος Ρύση Κοσμήματα Κράμπα Τηλεόραση-Διαφήμιση Τριχοφυΐα Αλκοόλ Πλαστικές Επεμβάσεις Κάπνισμα Μακιγιάζ-Καλλυντικά Ναρκωτικά Αισθητική Junk Food-Fast Food Αναπαραγωγή-Σεξουαλική Επαφή Κατάθλιψη Χαλάρωση Ανασφάλεια Μώλωπες Αυτοεικόνα-Αυτοεκτίμηση Ομορφιά Αυτοπεποίθηση Ασχήμια Αγωνία και άγχος για την εικόνα μας

Μεθοδολογία Για την διερεύνηση του θέματος χωριστήκαμε σε πέντε ομάδες των τεσσάρων και πέντε ατόμων. Κάθε ομάδα διεκπεραίωνε τα επιμέρους θέματα και ανακοίνωνε τα αποτελέσματά της στην ολομέλεια, όπου γινόταν και ο σχολιασμός. Με αυτόν τον τρόπο τα υποθέματα γίνονταν κτήμα της ολομέλειας και εμπλουτίζονταν από τις εύστοχες παρατηρήσεις της. Τις πληροφορίες που χρειαστήκαμε τις αντλήσαμε από το διαδίκτυο, βιβλία από την βιβλιοθήκη του σχολείου μας, εφημερίδες και περιοδικά, την προσωπική μας εμπειρία, τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο που συντάξαμε και οπτικοποιήσαμε το θέμα μας κατασκευάζοντας κολάζ (βλ. κολλαζ.pdf)

A Σώμα: Αισθητική διάσταση A.1 Το αρχαϊκό μειδίαμα Έτσι αποκαλούν οι ειδικοί το ιδιαίτερο γνώρισμα της γλυπτικής τέχνης του 6 ου π.Χ.

αιώνα.

δοκιμάζουν

Οι το

Έλληνες υλικό

γλύπτες

τους

και

προετοιμάζονται για τα συγκλονιστικά επιτεύγματα του επόμενου αιώνα. Όλα αλλάζουν, το μόνο που μένει αμετάβλητο είναι το αινιγματικό αυτό χαμόγελο στα χείλη των σμιλεμένων μορφών.

Ο ιππέας Rampin

Οι δημιουργοί χαμογελούν γιατί πιστεύουν στη χαρά της ζωής, στη νεότητα και στην ομορφιά του κόσμου. Τα δημιουργήματα, θεοί και ήρωες, κούροι

και

κόρες,

χαμογελούν

γιατί

διαισθάνονται την επερχόμενη τελειοποίηση της μορφής τους. Αργότερα στην Κλασική εποχή, καθώς δημιουργούνται τα ιδανικά πρότυπα της ανθρωπότητας, το νεανικό μειδίαμα θα εξελιχθεί σε ώριμη έκφραση περισυλλογής, μέτρου, αρμονίας Ο Κούρος της Αναβύσσου

και

τάξης.

Ένας

μαρμαρωμένος

πολεμιστής από το μουσείο της Σπάρτης διατηρεί στο πρόσωπό του το αρχαϊκό μειδίαμα

στην παραλλαγή του σπαρτιατικού ιδιότυπου: είναι χαμόγελο ανωτερότητας γιατί μόνο οι Σπαρτιάτες ήταν βέβαιοι πως ποτέ δεν θα αντιμετώπιζαν ισάξιους αντιπάλους. Είναι 7

επίσης χαμόγελο αποδοχής θανάτου, γιατί μόνο

οι

Σπαρτιάτες

αντιμετώπιζαν

το

θάνατο στη μάχη σαν μια τελευταία πράξη ολοκλήρωσης των προτύπων που τους ανάθρεψαν. Στους Κούρους και τις Κόρες αυτής της περιόδου η στάση τους παραμένει στατική και άκαμπτη. Οι ανατομικές λεπτομέρειες αντιμετωπίζονται

ως

επιφανειακά

διακοσμητικά στοιχεία και όχι ως οργανική πραγματικότητα. Από

το

530

π.Χ.

παρατηρείται

μια

σημαντική αλλαγή. Οι Κούροι μετατρέπονται Η Κόρη του Ευθυδίκου

από

«ανδρόπαιδες»

σε

«άνδρες».

Το

χαρακτηριστικό αρχαϊκό μειδίαμα θα υποχωρήσει και θα εξαφανιστεί στο τέλος της αρχαϊκής περιόδου. Ο Κούρος θα έχει πια το ένα πόδι λυγισμένο και θα ανασηκώνεται με άνεση. Αυτό σημαίνει ότι θα επηρεαστεί η στάση ολόκληρου του σώματος , των ώμων του κεφαλιού. Ανάλογες αλλαγές έχουμε και στην Κόρη. Το μειδίαμα αντικαθίσταται από μια πιο ήρεμη έκφραση ή ακόμη και μουτρωμένη. Εξαιτίας αυτής της αυστηρότητας τα χρόνια αυτά προς την κλασική εποχή είναι γνωστά ως «αυστηρός ρυθμός».

http://hellinon.net/NeesSelides/NEOTERES/Meidiama.htm Κέφης Ορέστης Μπαλλίου Ρίγκερτ Σταμόπουλος Δημήτρης Χάϊδος Σταύρος

A.2 Το σώμα στην Μοντέρνα Τέχνη Γενικά: Με τον όρο Μοντέρνα τέχνη αναφερόμαστε κυρίως στην καλλιτεχνική παραγωγή που παρατηρήθηκε από τα τέλη του19ου αιώνα έως περίπου το 1970. Πολλές φορές χρησιμοποιείται και ο όρος σύγχρονη τέχνη, ωστόσο δηλώνει περισσότερο την πλέον πρόσφατη καλλιτεχνική παραγωγή. Η Μοντέρνα τέχνη χαρακτηρίζεται από μια νέα προσέγγιση στις τέχνες, τέτοια ώστε πλέον να μην έχει πρωτεύουσα σημασία η ακριβής αναπαράσταση των αντικειμένων, όσο ο πειραματισμός με νέους και πρωτότυπους τρόπους απεικόνισης τους, συχνά αποδομώντας το αντικείμενο ή προβάλλοντάς το αφαιρετικά. Η έννοια της μοντέρνας τέχνης ταυτίζεται συχνά και με τον όρο Μοντερνισμός. Η Μοντέρνα τέχνη ξεκίνησε ως ένα καλλιτεχνικό κίνημα της Δύσης, ειδικότερα στο χώρο της ζωγραφικής και κατόπιν στη γλυπτική και την αρχιτεκτονική. Στα τέλη του 19ου αιώνα, αρκετές τάσεις στις τέχνες άρχισαν να ξεπροβάλλουν, όπως ο Ιμπρεσιονισμός που αναπτύχθηκε στο Παρίσι και ο Εξπρεσιονισμός που γεννήθηκε αργότερα στη Γερμανία. Οι Ιμπρεσιονιστές καλλιτέχνες σχημάτισαν σταδιακά μια ομάδα, προκειμένου να προωθήσουν το έργο τους. Το ύφος τους υιοθετήθηκε σύντομα και από άλλους καλλιτέχνες σε διαφορετικές χώρες γεγονός που οδήγησε τελικά στο χαρακτηρισμό του Ιμπρεσιονισμού ως κινήματος. Η μοντέρνα τέχνη παρουσιάστηκε και στην Αμερική κατά τη διάρκεια του Α' παγκοσμίου πολέμου, όταν ένας σημαντικός αριθμός καλλιτεχνών αναγκάστηκε να βρει καταφύγιο στις Η.Π.Α. Ο Φράνσις Πικαμπιά είχε ιδιαίτερα σημαντική συνεισφορά στην είσοδο της μοντέρνας τέχνης στη Νέα Υόρκη. Μετά και τον Β' παγκόσμιο πόλεμο η Αμερική έγινε το επίκεντρο της μοντέρνας τέχνης και ο τόπος όπου αναπτύχθηκαν πολλές νέες τάσεις, όπως χαρακτηριστικά ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός και η Ποπ Αρτ (Pop Art) στις δεκαετίες 50', 60' αντίστοιχα καθώς και ο Φωτορεαλισμός στη δεκαετία του '70. Αυτή η περίοδος συνδέεται και με την αποκαλούμενη μετα-μοντέρνα τέχνη.

Τα είδη της: Φοβισμός Η έννοια φοβισμός προέρχεται από τη γαλλική λέξη fauve που μπορεί να μεταφραστεί άγριο θηρίο (χρησιμοποιείται πολλές φορές για να δηλώσει και τα αιλουροειδή) και δεν θα έπρεπε να συγχέεται με την ελληνική λέξη -φόβος. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1905 στην πρώτη έκθεση της ομάδας των φοβιστών στο Παρίσι. Ο Λουΐ Βοξέλ ονομάτισε πρώτος τη τάση που, αντίθετα με το κυβισμό, τελικά θεωρήθηκε οργανωμένο κίνημα με σαφώς περιορισμένους και καθορισμένους στόχους, γεννήθηκε κι άνθισε με αυτοσχεδιαστικό, παρορμητικό τρόπο και κάπως συγκυριακά. Σε μια έκθεση όπου συμμετείχαν πολλοί "νέοι" υποστηρικτές της νέας ζωγραφικής, υπήρχε ανάμεσά τους κι ένας πίνακας του Donatelo. Ο Βοξέλ, περνώντας και βλέποντας τον, αναφώνησε "Τι δουλειά έχει ο Donatelo, μεταξύ τούτων των ...αγριμιών"; (Fauve=αγρίμι).

Έτσι οι νέοι αυτοί δημιουργοί, καθώς κι η ζωγραφική τους, απέκτησε όνομα. Αντιπροσωπεύει τη ζωηρή και χαρούμενη έκρηξη μιας τέχνης συνώνυμης με τη νεότητα, από καλλιτέχνες παθιασμένους για τον κόσμο και πρόθυμους να μεταφέρουν στο μουσαμά ένα ισχυρό φορτίο αισθήσεων, που υλοποιούνται με το χρώμα. Μέσα στη φρεσκάδα, στη τολμηρή σιγουριά που φαίνεται να θέλει ν' αποβάλει όλες τις προηγούμενες εμπειρίες, εδρεύει η δύναμη της ξέφρενης ρήξης για την ανανέωση της

παρόρμησης. Χρώματα, χρώματα και πάλι χρώματα μέσα σε χρώματα, έτσι που η μορφή πια να μην είναι το ζητούμενο αλλά τούτη η χρωματιστή φόρμα, σαν πανδαισία. Ο κύριος εμπνευστής της, Ματίς, μα και μετέπειτα όλοι οι άλλοι που ακολούθησαν, μέσα στη διάσπαρτη ποικιλομορφία, στο τέλος του 19ου αιώνα, κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα ιδίωμα ουσιαστικώς αυτόνομο και νέο, για να πετύχουνε τους στόχους του. Με τον Ματίς λοιπόν και τους άλλους Φοβιστές -- που θεωρούν ήδη ξεπερασμένο τον Ιμπρεσιονισμό, παρόλο που αυτός ακόμα αντιμετωπίζεται με δυσπιστία, αμηχανία, φιλυποψία και σκεπτικισμό, από κοινό και κριτικούς -- γεννιέται μια καθαρή ζωγραφική που αποτελεί αυτοσκοπό. Μια ζωγραφική παράφορη, μες την ευτυχία της ακαταπίεστης ύπαρξής της κι υποκειμενική μόνο, όχι στους επιστημονικούς αλλά στους ενστικτώδεις νόμους της αρμονίας των χρωμάτων, μέσα στον πίνακα. Δεν είναι τυχαίο που τελικά κι ο ίδιος ο Μπρακ, γρήγορα εντάχτηκε σ' αυτή τη τάση, εγκαταλείποντας τον Κυβισμό. Φουτουρισμός O Φουτουρισμός βασίζεται στην πλήρη ανανέωση της ανθρώπινης ευαισθησίας, που προκαλείται

από

τις

μεγάλες

επιστημονικές

ανακαλύψεις.

Oι

άνθρωποι

που

χρησιμοποιούν τον τηλέγραφο, το τηλέφωνο, το φωνόγραφο, το ποδήλατο, τη μοτοσικλέτα, το αυτοκίνητο, το υπερωκεάνιο, το πηδαλιοχούμενο, το αεροπλάνο, τον κινηματογράφο, τη μεγάλη εφημερίδα, δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη πως αυτά τα μέσα επικοινωνίας, μεταφοράς και πληροφόρησης ασκούν αποφασιστική επίδραση στην ψυχή τους.

Ο Φουτουρισμός επηρέασε σημαντικά πολλά από τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα και ειδικότερα τον ρώσικο Κονστρουκτιβισμό, τον Ντανταϊσμό και τον Υπερρεαλισμό. Ως οργανωμένο κίνημα σταμάτησε να υφίσταται περίπου το 1920, γεγονός που συνδέεται και με τον χαμό πολλών εκφραστών του φουτουρισμού στη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων όταν μοναδικός υποστηρικτής του είχε μείνει τελικά ο Μαρινέτι. Γενικά ο Φουτουρισμός στο πεδίο της ζωγραφικής και της γλυπτικής επιχειρεί να αποδώσει ακαριαία εντυπώσεις και αισθήματα παρελθόντος, στο παρόν και το μέλλον με αποτέλεσμα την, εκ της άνευ συνοχής, εμφάνιση αντικειμένων και σωμάτων σε τεμαχισμό, διαμελισμό και σε πλήρη σύγχυση. Στη δε μουσική, ο φουτουριστής συνθέτης διαγράφοντας τους πατροπαράδοτους κανόνες αρμονίας κλπ αρκείται στην απόδοση κραυγών, σειρήνων και θορύβων. Εξπρεσιονισμός Το ρεύμα του εξπρεσιονισμού αναπτύχθηκε κυρίως στη Γερμανία. Στην πραγματικότητα δεν

υπήρξε

ποτέ

κάποια

ενιαία

οργανωμένη

ομάδα

καλλιτεχνών

που

να

αυτοαποκαλούνταν Εξπρεσιονιστές αλλά περισσότερο μικρές ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά και κυρίως οι ομάδες Blaue Reiter και Die Brucke με έδρα το Μόναχο και τη Δρέσδη αντίστοιχα. Οι εξπρεσιονιστές ζωγράφοι επηρεάστηκαν από διάφορους προγενέστερους ζωγράφους, μεταξύ των οποίων ο Βαν Γκόγκ και ο Μουνκ αλλά επίσης και από έργα της αφρικανικής τέχνης. Θεωρείται πως οι εξπρεσιονιστές ήρθαν σε επαφή με το έργο των Φοβιστών στο Παρίσι. Τα δύο κινήματα

διακρίνονται

και

από

ένα

κοινό

χαρακτηριστικό στην τεχνική τους, συγκεκριμένα τη χρήση έντονων χρωμάτων και αντιθέσεων. Ωστόσο ενώ οι φοβιστές επεδίωκαν με αυτό το τρόπο να δημιουργήσουν όμορφες εικόνες, οι εξπρεσιονιστές στόχευαν

στην

πρόκληση

βαθύτερων

συναισθημάτων. Για τους Εξπρεσιονιστές, το χρώμα αποτελούσε ένα σημαντικό μέσο έκφρασης από μόνο του, χωρίς απαραίτητα την ανάγκη ενός αντικειμένου. Ο Καντίνσκυ ήταν από τις ηγετικές 12

μορφές του Εξπρεσιονισμού που στήριξαν αυτή τη θέση και οδήγησαν σταδιακά στη διαμόρφωση της σύγχρονης αφηρημένης τέχνης. Κυβισμός Ο κυβισμός είναι καλλιτεχνικό ρεύμα της ζωγραφικής και της γλυπτικής, στην Ευρώπη του 20ού αιώνα. Στα

έργα

τέχνης

κυβιστών

τα

αντικείμενα χωρίζονται, αναλύονται, και συνθέτονται ξανά σε μια αφηρημένη μορφή

αποδίδουν

αντί τα

οι

καλλιτέχνες

αντικείμενα

από

να μια

συγκεκριμένη γωνία, τα διαιρούν σε πολλαπλές απόψεις, βλέποντας έτσι ταυτόχρονα

πολλές

διαφορετικές

διαστάσεις ή όψεις των αντικειμένων. Συχνά οι επιφάνειες των όψεων, ή τα πλάνα, τέμνονται σε γωνίες που δεν έχουν κάποιο αναγνωρίσιμο βάθος. Ο κυβισμός άρχισε στα μέσα του 1906 με τους Ζωρζ Μπρακ (Georges Braque) και Πάμπλο Πικάσσο, που ζούσαν στη Μονμάρτρη του Παρισιού. Γνωρίστηκαν το 1907, και δούλεψαν μαζί στενά μέχρι την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου το 1914. Ο όρος κυβισμός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο κριτικό τέχνης Λουί Βωσέλ (Louis Vauxcelles) το 1908. Κατόπιν τον δανείστηκαν και οι ίδιοι οι δημιουργοί του κυβισμού. Πήγη :http://el.wikipedia.org Δήμα Νταϊάνα Καμπέραι Αμάντα Λαμλλάρη Δέσποινα Μιχαήλοβα Ιζαμπέλα Νούσι Στέλλα

A.3 Το σώμα στον κινηματογράφο ΔΕΚΑΕΤΙΑ του '20: Κατά τις αρχές του 20ου αιώνα το να ήταν κανείς παχύσαρκος αποτελούσε ένδειξη καλοζωίας και πλούτου, ενώ πολύ αδύνατοι άνθρωποι ήταν κατά κανόνα οι οικονομικά ασθενέστεροι και συχνά άρρωστοι. Το ίδιο ίσχυε και στον κινηματογράφο αφού μερικές από τις σημαντικότερες ηθοποιούς όπως η Clara Bow και η Louise Brooks διέθεταν σώμα υγιές και γεμάτο καμπύλες.

ΔΕΚΑΕΤΙΑ του '30: Την δεκαετία του '30 γυναίκες όπως η Greta Garbo η Marlene Dietrich και η Mae West αποτελούσαν τα είδωλα του κινηματογράφου και διέθεταν σιλουέτα λεπτή και ψηλή με τονισμένη μέση

ΔΕΚΑΕΤΙΑ

του

'40:

Β'

παγκόσμιος πόλεμος βάζει τη μόδα και το σώμα σε δεύτερη μοίρα. Η Ingrid Bergman και η Bette Davis ήταν τα είδωλα τη εποχής.

ΔΕΚΑΕΤΙΑ του '50: η δεκαετία του '50 ίσως να είναι και η πιο κολακευτική για την γυναίκα. Οι γυναίκες τονίζουν τα ωραιότερα σημεία του σώματος, το στήθος την μέση και την περιφέρεια. Αυτό φαίνεται και από τις εντυπωσιακές γυναίκες της εποχής όπως Elizabeth Taylor, Marilyn Monroe, Sophia Loren, Grace Kelly, Brigitte Bardot, Audrey Hepburn και από τις Ελληνίδες η Έλλη Λαμπέτη και η Μελίνα Μερκούρη.

ΔΕΚΑΕΤΙΑ του '60: Στην δεκαετία αυτή παρουσιάζεται μια απελευθέρωση όσον αφορά τον τρόπο σκέψης αλλά και ντυσίματος. Το σώμα παρουσιάζεται αρκετά λεπτό χωρίς καμπύλες και ιδιαίτερα φροντισμένο. Είδωλα της εποχής ήταν η Jane Fonda και η Julie Christie ΔΕΚΑΕΤΙΑ του '70: Μια δεκαετία επηρεασμένη από την μουσική και τα κινήματα της νεολαίας. Οι γυναίκες προτιμούσαν τα αέρινα φαρδιά φορέματα με ψυχεδελικά εμπριμέ και floral prints. Αντιπροσωπευτικές γυναίκες της εποχής ήταν η Olivia Newton-John η Bianca Jagger. ΔΕΚΑΕΤΙΑ του '80: Η συγκεκριμένη θεωρείται και η

δεκαετία

της

υπερβολής.

Το

σώμα

παρουσιάζεται καλλίγραμμο και αυτό φαίνεται και μέσα από τον κινηματογράφο με την Brooke Shields

ΔΕΚΑΕΤΙΑ του '90: Μετά την υπερβολή έρχεται η δεκαετία της απλότητας. Η σιλουέτα απελευθερώνεται και δεν μπορούμε ν πούμε ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο στυλ. Τα πρόσωπα της εποχής είναι οι Sharon Stone, Kate Moss, Uma Therman Meg Ryan.

Μάργα Δήμητρα Μάτα Αρτενίσα Τζάρο Χριστίνα Τσαμανδιότη Ίρις

A.4 Υιοθετώ έναν πίνακα ζωγραφικής 1. ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΔΟΥΚΑ Ζωγράφος: Ραφαήλ (1483-1520) Οι

μορφές

της

Παναγίας

και

του

παιδιού-Χριστού αναδύονται από ένα μαύρο

φόντο(ένα

προφανώς

στοιχείο

προέρχεται

από

που τον

Leonardo Da Vinci) καi συνδέονται μεταξύ τους με ένα γλυκό συναίσθημα που προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από την χειρονομία του παιδιού-Xριστού, που κοιτάζοντας ,παράλληλα προς τον θεατή, πιέζει τη μητέρα του. Παρά το γεγονός ότι αυτός ο πίνακας έχει εν μέρει

αλλάξει

εξαιτίας

της

αποκατάστασης του 19ου αιώνα, που περιελάμβανε το βάψιμο του φόντου και του φορέματος, έχει παραμείνει ένα από τα ωραιότερα δημιουργήματα του Ραφαήλ, Στη Madonna dell Granduca τόσο οι επιρροές του Perugino όσο και του Da Vinci αφομοιώθηκαν από τον καλλιτέχνη, δημιουργώντας έτσι μια υπέροχη αρμονία που εκτείνεται σε ολόκληρη τη σύνθεση, από την απόσταση των δυο μορφών στο χώρο με την αίσθηση του ρυθμού που ρέει προς την μαγεία του χρώματος, το οποίο διαλύεται μαλακά σε λεπτή σκιά. Ο τρόπος που το πρόσωπο της Θεοτόκου υποχωρεί στη σκιά μας κάνει να αισθανόμαστε την ένταση του σώματος τυλιγμένου σε ρευστό μανδύα. Επίσης η στάση που κατέχει και υποστηρίζει το παιδί -Χριστός είναι σταθερή και προσφέρουσα(δείχνει ότι προσφέρει).Όλα αυτά συμβάλλουν στην απόδοση της τέλειας ισορροπίας. Ο πίνακας του Ραφαήλ "Madonna dell Granduca" είναι πραγματικά 18

"κλασικός" υπό την έννοια ότι έχει υπηρετήσει αμέτρητες γενιές ως πρότυπο της τελειότητας. Μάργα Δήμητρα Μάτα Αρτενίσα Τζάρο Χριστίνα Τσαμανδιότη Ίρις

2. Πίνακας: Δυο νεαρά κορίτσια στο πιάνο Ζωγράφος: Ρενουάρ(Pierre Auguste Renoir) (1841-1919) Είναι το αγαπημένο θέμα του Γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Ρενουάρ. Δυο νεαρά κορίτσια στο πιάνο: θέμα της αστικής οικιακής

ζωής

που

συνήθιζαν

οι

ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι. Στα 1891-1892 η γαλλική

κυβέρνηση

ζήτησε

από

τον

Ρενουάρ να ζωγραφίσει ένα έργο για το νέο μουσείο εκτίθεντο

του

Λουξεμβούργου

έργα

ζώντων

όπου

θα

ζωγράφων.

Ρενουάρ ζωγράφισε το θέμα σε πέντε παραλλαγές. Μαρμαρά Φωτεινή Μιχαλάρη Αθηνά Μπότσογλου Μαρία Ντόκα Μαρίνα

3. Αλληγορία της άνοιξης Ζωγράφος: Σάντρο Μποτιτσέλι (1445-1510) Γεννήθηκε το 1445 (ως έτος γεννήσεως αναφέρεται επίσης το 1444) στη Φλωρεντία και ήταν το τελευταίο παιδί του βυρσοδέψη Μαριάνο ντι Βάνι και της Σμεράλντα. Σε νεαρή ηλικία άρχισε να εξασκείται ως χρυσοτέχνης, αξιοσέβαστο επάγγελμα της εποχής, το οποίο ακολούθησαν στα πρώτα τους βήματα και άλλοι ζωγράφοι της αναγέννησης. Σε ηλικία περίπου δεκαοκτώ ετών αποφάσισε εγκαταλείψει τη χρυσοτεχνία και να ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Μαθήτευσε στο πλευρό του Φρα Φίλιππο Λίππι, ενός από τους διασημότερους ζωγράφους της Φλωρεντίας, ο οποίος συνεργαζόταν με ισχυρές οικογένειες της πόλης, όπως των Μεδίκων, λαμβάνοντας σημαντικές παραγγελίες. Ο Μποτιτσέλι βρέθηκε στο εργαστήριό του, στο, Πράτο πιθανότατα από το 1461 ή 1462 μέχρι το 1467 και ο πρώτος πίνακας που φιλοτέχνησε, μία Προσκύνηση των Μάγων, χρονολογείται στην περίοδο 1465-67. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του κοντά στον Λίπι, επέστρεψε στη γενέτειρά του και απέκτησε το δικό του εργαστήριο. Την ίδια περίοδο, δέχθηκε την επιρροή του Αντρέα ντελ Βερόκιο, δασκάλου του Λεονάρντο ντα Βίντσι Επέστρεψε στη Φλωρεντία την άνοιξη του 1482 και τα επόμενα χρόνια ολοκλήρωσε αρκετά αλληγορικά έργα, με θέματα δανεισμένα από τη μυθολογία, χωρίς ωστόσο να εγκαταλείψει τις θρησκευτικές συνθέσεις. Σε αυτή την περίοδο ανήκει και ένα από τα σημαντικότερα έργα του, η Αλληγορία της Άνοιξης (La Primavera), πίνακας που συμβολίζει τον ερχομό της ομώνυμης εποχής και αποτελεί ένα από τα πλέον δυσερμήνευτα έργα του Μποτιτσέλι. Κεντρική μορφή του έργου είναι η θεά του έρωτα Αφροδίτη, η οποία απεικονίζεται στον κήπο της, πλαισιωμένη από τις τρεις Χάριτες που εκτελούν ένα κυκλικό χορό, τον αγγελιοφόρο Ερμή, τον φτερωτό Έρωτα, τη θεά των λουλουδιών Φλώρα και τον Ζέφυρο, ο οποίος κυνηγά μία νύμφη. Θεωρείται πιθανό πως ο Μποτιτσέλι εμπνεύστηκε την Άνοιξη από το έργο του ποιητή της αυλής των Μεδίκων, Άντζελο Πολιτσιάνο, ενώ άλλες γραπτές πηγές που έχουν προταθεί για την κατανόηση των λεπτομερειών του πίνακα είναι το έργο του Οβίδιου Fasti, καθώς και το De rerum natura του Λουκρήτιου. INCLUDEPICTURE "http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Sandro_Botticelli_038.jpg/8 20

00px-Sandro_Botticelli_038.jpg"

MERGEFORMATINET

Αλληγορία της Άνοιξης (περ. 1482). Στο κέντρο της σύνθεσης δεσπόζει η μορφή της Αφροδίτης, ενώ πάνω από το κεφάλι της, ο Έρωτας ρίχνει τα βέλη του με τα μάτια δεμένα. Στο αριστερό τμήμα του πίνακα διακρίνονται οι τρεις Χάριτες και ο Ερμής. Στο δεξί άκρο, ο Ζέφυρος κυνηγά τη νύμφη Χλωρίδα, δίπλα από την οποία βρίσκεται η θεά των λουλουδιών Φλώρα Γκέρτσου Βασιλική Κιαφέζη Ερμιόνη Μελίστε Ντεσάρα

4. Οι τέσσερις εποχές Ζωγράφος: Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989) Από το 1929 ως το 1935 φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) έχοντας καθηγητές τους Δ. Γερανιώτη, Β. Μποκατσιάμπη, Σπ. Βικάτο, Θ. Θωμόπουλο, Δ. Μπισκίνη, Γ. Ιακωβίδη, Γ. Κεφαλληνό και Κ. Παρθένη, κοντά στον οποίο εργάστηκε για τρία περίπου χρόνια. Παράλληλα, μαθήτευσε κοντά στον Φ. Κόντογλου (1931-1934), ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή ζωγραφική, ενώ μελέτησε και τη λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Δ. Πικιώνη, Φ. Κόντογλου και Αγγ. Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την «ελληνικότητα» της τέχνης. Στα 1935-1936 ταξίδεψε για πρώτη φορά στο Παρίσι και στην Ιταλία, αφού πρώτα επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη. Στο Παρίσι ήλθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης και του εμπρεσιονισμού, ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου μέσα από τη συλλογή του Τεριάντ και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ματίς, ο Τζακομέτι κ.ά.. Ο Τσαρούχης, είναι γεγονός, διαμόρφωσε με το ευρύ φάσμα των καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων την αισθητική των Νεοελλήνων μεταπολεμικά περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. (Κατσανάκη, Μ. και Μ. Στεφανίδης. "Τσαρούχης, Γιάννης". Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Πάπυρος, 2007)Britannica. Αθήνα:

Ο πρώτος κύκλος «Οι Τέσσερες Εποχές», είναι λάδι σε πανί, 160Χ300 εκ., 1969, και ανήκει στη συλλογή Κ. Δοξιάδη. Στο έργο αυτό ο Τσαρούχης χώρισε τον πίνακα σε τρία μέρη, με πράσινο περίγραμμα και δυο χωρίσματα, σε μαύρο φόντο - παράθυρα, κι ένα μακρόστενο τραπέζι, στην κάτω μεριά, σχεδόν σε πρώτο πλάνο. Στο πρώτο χώρισμα παράθυρο ζωγράφισε την Άνοιξη (αριστερά), στο δεύτερο, το μεσαίο, το Θέρο με το Φθινόπωρο και στο τρίτο (δεξιά) το Χειμώνα.

Η Άνοιξη είναι ροδοπρόσωπη κοπέλα, μαυρομαλλούσα με ξώπλατο πράσινο φόρεμα, ζώνη στη μέση και βλέμμα αισιόδοξο. Στο αριστερό της χέρι, υψωμένο ως τον ώμο, βαστά ρόδινο τριαντάφυλλο. Το δεξί, λίγο πιο κάτω από τη μέση, με κυρτωμένη την παλάμη. Μπροστά της στο τραπέζι, πάνω σε πτυχωμένο τραπεζομάντιλο, πανέρι γεμάτο βερίκοκα, στο πανί σκόρπια τέσσερα ροδάκινα. Λίγο αριστερά δίσκος γεμάτος κεράσια και στο πλάι της ανθοδοχείο με το λουλούδι που φέρνει στην Άνοιξη και το Πάσχα, τη Λαμπρή, το «Γιούδα». Πάνω της, στη γωνία, κρεμασμένο μαγιάτικο στεφάνι με κόκκινα τριαντάφυλλα. Ο Θέρος, στο μεσιανό χώρισμα, ημίγυμνος, μπρατσωμένος και γεροδεμένος άντρας, λιοψημένος, με αδρά χαρακτηριστικά στο πρόσωπο, στεφανωμένος με κόκκινα λουλούδια και στάχυα, που βαστά και στην αριστερή γροθιά του. Στο δεξί του χέρι, ως τη μέση, βαστά δρεπάνι. Μαυρομάλλης, με βλέμμα σταθερό και σίγουρο, φορά πανταλόνι προς το άσπρο, ζαρωμένο. Μπροστά του στο ξύλινο τραπέζι φέτες από καρπούζι. Το στήθος του δασύτριχο. Πλάι στο Θέρο, στο ίδιο μεσιανό χώρισμα, το Φθινόπωρο. Μια κοπελιά, με μαντίλι σκούρο στο κεφάλι και βλέμμα λίγο θλιμμένο. Ντυμένη με ρόδινο φόρεμα, με τ' ακροδάχτυλά της βαστά μαντίλα γεμάτη τσαμπιά σταφύλια σκούρα και ξανθά σαββατιανά. Δίπλα στην άσπρη μαντίλα κόκκινες φέτες καρπούζι. Στο τρίτο χώρισμα - παράθυρο, ο Χειμώνας. Άντρας μαυρομάλλης, με σταθερό, απλανές βλέμμα. Στην πλάτη του ριγμένο γκρίζο πανωφόρι, ανοιγμένο στο στήθος γυμνό και κρατημένο με τα χέρια. Στο ξύλινο τραπέζι μπροστά του, τέσσερα ρόδια κι ανθοδοχείο με φθινοπωριάτικα άσπρα κρίνα. Πίσω του φλοκάτη, κόκκινη διπλωμένη, ενώ πάνω στη γωνιά, ένα άσπρο σύννεφο

Δήμα Νταγιάνα Καμπεράι Αμάντα Λαμλλάρι Δέσποινα Μιχαήλοβα Ιζαμπέλα Νούση Αικατερίνη Στυλιανή

5. Αποκαθήλωση 23

Ζωγράφος:Ρέμπραντ (1606-1669) Ανάλυση πίνακα: Η αποκαθήλωση, δείχνει την μεταβίβαση του Χριστού από το ξύλο του Σταυρού για την ταφή, που έγινε με πρωτοβουλία του Ιωσήφ και του Νικοδήμου .Πρόσωπα: Παναγία, Ιωάννης και η Μαρία η Μαγδαληνή. Ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος , ανεβασμένοι σε σκάλες, κατεβάζουν το σώμα του Ιησού από τον Σταυρό, ενώ η Παναγία και ο Ιωσήφ θρηνούν εκατέρωθεν του Σταυρού. Στην εποχή του Μπαρόκ πολλά άλλα πρόσωπα βοηθούν στην αποκαθήλωση και δίνεται έμφαση στη φανερή έκφραση της συγκίνησης, στη μυϊκή ένταση και στα τεχνικά θέματα της αποκαθήλωσης. Το

νεκρό

σώμα

του

παρουσιάζεται

Χριστού ατημέλητο,

ταλαιπωρημένο και γυμνό. Επίσης ο Σταυρός είναι το μοναδικό κομμάτι του πίνακα το οποίο φωτίζεται.

Κέφης Ορέστης Μπαλλίου Ρίγκερτ. Σταμόπουλος Δημήτρης Χάϊδος Σταύρος

Συμπέρασμα: o Η Τέχνη σε όλες τις εποχές και σε όλες της τις μορφές απεικονίζει το σώμα. o Ο τρόπος απεικόνισης του σώματος έχει σχέση και καθορίζεται από τα ιδεώδη της εποχής, τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνθήκες, αλλά και από τα τεχνικά μέσα αναπαράστασης.

B Σώμα: Κοινωνική διάσταση B.1 Διατροφή (δίαιτες και διατροφικές διαταραχές)

ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Για μια σωστή και υγιεινή διατροφή δεν αρκεί μόνο να προσέχουμε τι τρώμε αλλά και πώς, πόσο, κάθε πότε τρώμε. Παρακάτω παραθέτουμε συμβουλές για τους κανόνες διατροφής που είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι αλλά ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν μας αφήνει συχνά να τους ακολουθήσουμε: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Τρώμε πάντοτε καθιστοί στο τραπέζι. Τρώμε πρωινό κάθε μέρα. Τρώμε σε ατμόσφαιρα ηρεμίας και συντροφικότητας. Τρώμε αργά. δεν καταβροχθίζουμε τα γεύματά μας. Αποφεύγουμε να βλέπουμε τηλεόραση ταυτόχρονα με τα γεύματα. Αποφεύγουμε τα αεριούχα αναψυκτικά. Τρώμε "μεσογειακά", δηλαδή προτιμάμε λαδερά φαγητά, λαχανικά, όσπρια, σούπες, ψωμί. 8. Παίρνουμε κολατσιό στο σχολείο από το σπίτι ώστε να αποφεύγουμε τα "έτοιμα" παρασκευάσματα του κυλικείου. 9. Τρώμε συχνά ψάρι. 10. Τρώμε άφθονα φρέσκα λαχανικά, κυρίως εποχής. 11. Τρώμε φρούτα, είναι σύμμαχοι της υγείας. 12. Προτιμάμε το ψωμί ολικής άλεσης στα γεύματά μας. 13. Πίνουμε πολύ νερό κάθε μέρα. 14. Αποφεύγουμε τα οινοπνευματώδη ποτά. 15. Αποφεύγουμε τη ζάχαρη και όλα τα προϊόντα που την περιέχουν. 16. Προτιμάμε το ελαιόλαδο στα φαγητά μας, κατά προτίμηση ωμό. ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Τι είναι νευρική ανορεξία Η νευρική ανορεξία (anorexia nervosa) είναι μια ψυχογενής διατροφική διαταραχή, ένα σύνδρομο αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας. Τα άτομα που υποφέρουν από νευρική ανορεξία περιορίζουν με τη θέλησή τους την πρόσληψη τροφής καθώς έχουν τον παράλογο φόβο ότι θα παχύνουν. Είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ότι η λέξη «ανορεξία» στον ορισμό της ασθένειας είναι αποπροσανατολιστική, αφού το σύνδρομο δεν αφορά σε διαταραχή της όρεξης. Η όρεξη για φαγητό δεν αποδυναμώνεται παρά αργότερα, στην εξέλιξη της

νόσου. Η νευρική ανορεξία κατατάσσεται στις ψυχικές νόσους με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας καθώς αγγίζει το 20%. Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει μια ψυχογενή διατροφική διαταραχή όπως η νευρική ανορεξία, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή το κοινωνικό επίπεδο. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες, ειδικά οι νεαρές μεταξύ των 15-25 ετών, έχουν τις περισσότερες πιθανότητες. Η διαταραχή παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα που έχουν δοκιμάσει αρκετές δίαιτες αδυνατίσματος και σε γυναίκες με επαγγέλματα όπου η εξωτερική εμφάνιση παίζει κυρίαρχο ρόλο και οι απαιτήσεις για χαμηλό σωματικό βάρος είναι μεγάλες, όπως οι χορεύτριες ή τα μοντέλα. Μετά και τους τελευταίους θανάτους εξαιτίας της ασθένειας οι άνθρωποι της μόδας δεσμεύτηκαν να λάβουν μέτρα ώστε να σταματήσουν οι διατροφικές διαταραχές των μοντέλων. Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Η εκδήλωση της νόσου δεν είναι μόνο θέμα μιμητισμού -εξαιτίας των επιβαλλόμενων από τα Μ.Μ.Ε. και τη μόδα προτύπων

ομορφιάς,

όπως

πιστεύουν

οι

περισσότεροι.

Σήμερα οι επιστήμονες την αποδίδουν σε ένα συνδυασμό από νευρολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες ενώ έρευνες δείχνουν πως μπορεί να υπάρχει και γενετική προδιάθεση. Ωστόσο είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες, που κυρίως επιδρούν στην εκδήλωση της ασθένειας. Το ασταθές οικογενειακό περιβάλλον, τραυματικά γεγονότα (π.χ. απώλεια αγαπημένου προσώπου), η απόρριψη είτε στον ερωτικό είτε σε άλλο τομέα, ακόμα και ανησυχίες γύρω από το σεξουαλικό προσανατολισμό του ατόμου μπορούν να προκαλέσουν νευρική ανορεξία. Επίσης σε καταστάσεις όπου υπάρχουν υψηλές προσδοκίες ή πιέσεις το άτομο μπορεί να εστιάσει στο φαγητό για να διαχειριστεί το άγχος του.

Ομάδες υψηλού κινδύνου και πιθανές αιτίες Τη νευρική ανορεξία μπορεί να τη συναντήσει κανείς σε κορίτσια κυρίως, αλλά και σπάνια σε αγόρια που βρίσκονται στην εφηβεία, όπως και στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους, δηλαδή 20 - 25 χρονών, επηρεασμένα από ανορεξικά, αποστεωμένα μοντέλα, 26

στα οποία προσπαθούν κάθε μέρα να τους μοιάσουν με κάθε δυνατό τρόπο. Μπορεί να μην το έχετε ακούσει και να μην το πιστέψετε, αλλά άλλη μια πιθανότητα είναι να πέσουν θύματα της νευρικής ανορεξίας και άτομα που έχουν ή είχαν συγγενείς ανορεξικούς ή ακόμα και αν οι γονείς τους και τα αδέρφια τους έπασχαν από αυτή την ασθένεια, δηλαδή αυτή η ασθένεια μεταδίδεται με την κληρονομικότητα και την επιρροή του συγγενικού περιβάλλοντος. Επίσης κάποιος μπορεί να γίνει ανορεξικός εάν έχει συναισθηματικές διαταραχές. Δηλαδή οι άνθρωποι με κατάθλιψη, με αγχώδεις διαταραχές, με αμφιθυμία και με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαταραχή της όρεξης. Όσοι ασχολούνται με αθλητισμό και δουλεύουν με πολύ μεγάλη ανταγωνιστικότητα έχουν αρκετές πιθανότητες να εμφανίσουν την αρρώστια της νευρικής ανορεξίας. Συχνά ακούμε ότι ο αθλητισμός είναι καλός τόσο για την σωματική όσο και για την πνευματική, εδώ βλέπουμε ότι εάν ο αθλητής βρίσκεται κάτω από μεγάλη καταπίεση και ανταγωνιστικότητα, υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξει να έχει νευρική ανορεξία. Γι’ αυτό το λόγο έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες “μέτρον άριστον”, αν και δεν υπήρχε εκείνη την εποχή αυτή η ασθένεια, το χρησιμοποιούσαν για άλλους δικούς τους λόγους.

Τα συμπτώματα της νευρικής ανορεξίας Όταν κάποιος άνθρωπος βιώνει καθημερινά τη νευρική ανορεξία, πλήττεται συνήθως από μερικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα ενός ατόμου που πάσχει από νευρική ανορεξία

αποτελούνται

κυρίως

από

διάφορες

παθολογικές

καταστάσεις.

περισσότερα από αυτά είναι καταγεγραμμένα παρακάτω: o o o o o o o o o o o

Τριχόπτωση. Ατροφία νυχιών. Αϋπνίες. Ατροφία των δοντιών. Υπόταση. Σοβαρές μεταβολικές διαταραχές. Τελετουργική στάση προς το φαγητό (π.χ. κόψιμο του φαγητού σε πολύ μικρά κομμάτια). Πρόκληση εμετού, χρήση καθαρτικών και διουρητικών φαρμάκων. Απώλεια βάρους. Κοιλιακοί πόνοι, ζαλάδες, λιποθυμίες, πρηξίματα σε πρόσωπο και στομάχι, κόπωση και μυϊκή ατονία. Αίσθηση κρύου. 27

Τα

o Δυσχρωμίες και ξηρότητα στο δέρμα. o Διακοπές στον εμμηνορρυσιακό κύκλο ή αμηνόρροια. o Μείωση της σεξουαλικής διάθεσης, προβλήματα στο κυκλοφορικό σύστημα και μείωση της οστικής μάζας. o Διαταραγμένη αντίληψη για το σχήμα του σώματος ή το βάρος του. o Αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου και μεταπτώσεις στη διάθεση (μυστικότητα και υπερκινητικότητα). o Άρνηση της ύπαρξης του προβλήματος. o Υπεραπασχόληση με άθληση. o Έντονος φόβος για πρόσληψη βάρους. o Υπεραπασχόληση για ό,τι σχετίζεται με το φαγητό. o Κατάθλιψη και συνεχείς ψυχολογικές μεταπτώσεις (αμφιθυμία). o Ανώμαλος καρδιακός ρυθμός. o Ήπια αναιμία. o Άρνηση να αποκτήσει κανείς φυσιολογικό βάρος, ακόμα και αν ζυγίζει λιγότερο κατά 15% ή και περισσότερο του φυσιολογικού. o Θάνατος. Αντιμετώπιση

και

θεραπεία

της

νευρικής ανορεξίας Ευτυχώς για τους ασθενείς, αλλά και για

τους

συγγενείς

τους,

υπάρχει

τρόπος αντιμετώπισης και θεραπείας αυτής της σοβαρής αρρώστιας, που από καιρό σε καιρό πλήττει όλο και περισσότερους ανθρώπους. Η νευρική ανορεξία ή αλλιώς και ασθένεια των μοντέλων, όπως έχουμε φτάσει να τη λέμε σήμερα, εξαιτίας της εξάπλωσής της στο χώρο της μόδας, πλήττει κυρίως

τα

κορίτσια

μεταξύ

15-25

χρονών, επειδή επηρεάζονται από τα ανορεξικά μοντέλα που βλέπουν στα καλλιστεία ή ακόμα και στην τηλεόραση. Από όσα έχω ψάξει πριν ξεκινήσω να γράφω αυτή την εργασία, ανακάλυψα ότι υπάρχουν 200 διαφορετικές μορφές ψυχοθεραπείας. Από αυτές τις 200, αναφέρουμε ενδεικτικά τις 3 δημοφιλέστερες.

1. Ατομική Ψυχοθεραπεία: Οι περισσότερες μορφές ψυχοθεραπείας δίνουν έμφαση στο χτίσιμο μιας καλής σχέσης ανάμεσα στον ασθενή και στον θεραπευτή. Η ψυχοθεραπεία εστιάζει στα τρέχοντα προβλήματα του ασθενή αλλά και σε πλευρές της προσωπικής του ιστορίας. Οι περισσότεροι θεραπευτές προσπαθούν να ενθαρρύνουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες, να ενισχύσουν την επανάκτηση βάρους και κάποιες συνεδρίες περιστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά σε θέματα αυτοεικόνας και εικόνας σώματος. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία εστιάζει σε άλλα θέματα και ο ασθενής ενθαρρύνεται να διερευνήσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του γύρω από μια ευρεία γκάμα θεμάτων όπως είναι η επιτυχία και η αποτυχία, τα σεξουαλικά ζητήματα και ο αυτοέλεγχος. 2. Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία: Πρόκειται για θεραπευτικά προγράμματα που περιλαμβάνουν ημερολόγια σίτισης κι εκτενή εκπαίδευση σχετικά με θέματα διατροφής στα οποία υπογραμμίζονται οι κίνδυνοι του υποσιτισμού κι ενθαρρύνεται η συζήτηση για θέματα υγείας και αντιλήψεων σε σχέση με το φαγητό. Πολλά γνωσιακά προγράμματα θεραπείας έχουν αναπτυχθεί με στόχο την αλλαγή των μη ρεαλιστικών αντιλήψεων των ασθενών σε θέματα εικόνας του σώματος και διατροφής. Συχνά οι διαταραχές διατροφής χαρακτηρίζονται από την απουσία ελέγχου στη σίτιση και η ανάπτυξη αυτοελέγχου είναι από τους βασικούς στόχους της γνωσιακής θεραπείας. Αντίθετα, όταν η απώλεια του βάρος είναι αποτέλεσμα υπερβολικού αυτοελέγχου, βαρύτητα δίνεται στην υιοθέτηση πιο ελαστικών σχημάτων ελέγχου της συμπεριφοράς. 3. Συστηματική θεραπεία του συγγενικού περιβάλλοντος: Οι συγγενείς των ανορεξικών σπάνια μένουν απλοί θεατές της θεραπείας του. Οι πιο πολλοί εμπλέκονται ενεργά σε προσπάθειες να πείσουν, να εξαπατήσουν, να απειλήσουν ή και να ικετέψουν τον άνθρωπό τους να φάει. Κάποιες φορές αυτές οι απόπειρες μπορεί να φέρουν αποτέλεσμα, αλλά συνήθως δυσκολεύουν την κατάσταση του ανορεξικού. Οι οικογενειακοί θεραπευτές βλέπουν την ανορεξία σαν μια κατάσταση που γεννιέται και συντηρείται από το οικογενειακό σύστημα. Υπογραμμίζουν την υπερπροστατευτικότητα, την υπερεμπλοκή και την αποφυγή της σύγκρουσης σαν χαρακτηριστικά των οικογενειών των ανορεξικών. Όμως, για να ολοκληρωθεί η θεραπεία, δε φτάνει μόνο η ψυχοθεραπεία, ή να παραδεχτεί ο ασθενής ότι πάσχει πραγματικά από νευρική ανορεξία, δηλαδή ότι είναι ανορεξικός. Η συνέντευξη του ψυχολόγου κ. Σπύρου Μπουρδούκη, μπορεί να μας διαφωτίσει σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. 29

«Η εισαγωγή στο νοσοκομείο είναι το πρώτο στάδιο θεραπείας», εξηγεί ο κ. Σπύρος Μπουρδούκης. «Υπάρχουν άλλα δύο στάδια, για να ολοκληρωθεί η θεραπεία. Το πρώτο στάδιο είναι εκείνο της επανένταξης του ατόμου στη ζωή που είχε και πριν από τη νοσηλεία του. Το δεύτερο στάδιο είναι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση του ασθενούς. Αυτός ο άνθρωπος χρειάζεται να έχει μεγάλη στήριξη και καθοδήγηση. Με αυτόν τον τρόπο το άτομο μπορεί να επενδύσει σε παλιές ή καινούριες δραστηριότητες. Επίσης, έτσι, μπορεί να επενδύσει και σε καινούρια πρόσωπα και κυρίως σε καινούργιους φίλους. Μέσα από την ψυχοθεραπεία, λοιπόν, βρίσκει ή ανακτά τις εσωτερικές δυνάμεις του που θα τον προστατέψουν από το να παλινδρομήσει προς παθολογικές καταστάσεις». Άρθρα σχετικά με το θέμα Το παρακάτω κείμενο είναι ένα άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε από την εφημερίδα “Ελευθεροτυπία”, στις 6 Οκτωβρίου 2007. Μαρτυρία κάθε μέρα χωρίς βοήθεια είναι μια χαμένη μέρα των Σοφίας Νέτα - Ντάνι Βέργου Τα τελευταία χρόνια η Α.Μ. (28 χρόνων) ζει το πρόβλημα της ψυχογενούς ανορεξίας από κοντά, καθώς πάσχει απ' αυτήν η 25χρονη αδερφή της. Θέλοντας να διατηρήσει την ανωνυμία της, μίλησε στην «Ε» για την εμπειρία της: «Ήταν πριν από τρία χρόνια όταν παρατήρησα για πρώτη φορά τις αλλαγές στη συμπεριφορά της αδερφής μου. Έχανε συνέχεια βάρος, απέφευγε γεύματα με διάφορες προφάσεις, ενώ τα βράδια έμενε πολλή ώρα στο μπάνιο, όπου έκανε εμετούς. Μέσα μου ήξερα ότι συμβαίνει κάτι σοβαρό, αλλά η ίδια δεν ήθελε να παραδεχτεί ότι έχει πρόβλημα. Ύστερα από δικές μου πιέσεις, που κράτησαν αρκετές μέρες, παραδέχτηκε ότι κάνει εμετούς για να μην πάρει βάρος. Σ' εκείνη τη φάση ανακουφίστηκα, γιατί σκέφτηκα πως αφού το παραδέχτηκε θα ήταν έτοιμη και να δεχθεί βοήθεια. Όμως στη συνέχεια ξεκίνησε μια μεγάλη περίοδος, που προσπαθούσε να με πείσει να μην το αποκαλύψω στους γονείς μου, με την πρόφαση ότι θα προσπαθήσει μόνη της να βοηθήσει τον εαυτό της και να το ξεπεράσει. Αποφάσισα να το πω στους γονείς μου, καθώς φοβόμουν για την κατάσταση της υγείας της, με αποτέλεσμα να έρθουμε σε σύγκρουση. Η μητέρα μου είχε ήδη υποψιαστεί κάτι, καθώς είχε προβληματιστεί για τη μεγάλη απώλεια βάρους που παρουσίαζε η αδερφή μου. Η αποκάλυψη έκανε τους 30

γονείς μου να αισθανθούν ενοχές, καθώς γνώριζαν ότι πρόκειται για ψυχογενή ασθένεια, και θεωρούσαν ότι δεν έκαναν κάτι σωστά στον τρόπο που τη μεγάλωσαν. Πέρασε άλλη μία περίοδος, κατά την οποία η αδερφή μου υποσχέθηκε ότι, με τη βοήθεια της μητέρας μας, θα ξανάρχιζε να τρώει κανονικά. Όμως πολύ γρήγορα καταλάβαμε ότι κι αυτό ήταν άλλο ένα κόλπο για να καθυστερήσει την επίσκεψη σε ειδικό. Όταν η κατάσταση άρχισε να χειροτερεύει, ουσιαστικά εξαναγκάστηκε να δει ειδικό και να παρακολουθηθεί στη συνέχεια από ψυχίατρο και διαιτολόγο. Άργησαν πολύ να φανούν αποτελέσματα, γιατί η ίδια συνέχιζε να πιστεύει κάθε φορά που έβλεπε τον εαυτό της στον καθρέφτη ότι είναι υπέρβαρη, αν και ζύγιζε μόλις 42 κιλά. Όλη η καθημερινότητα ενός τέτοιου ανθρώπου περιστρέφεται γύρω από τα ανύπαρκτα περιττά κιλά του, με αποτέλεσμα να γίνει ιδιαίτερα προβληματική η επικοινωνία με τους γύρω του. Στην οικογένεια είναι δύσκολο να διατηρηθεί ισορροπία, γιατί κανείς μας δεν γνώριζε, παρά τις οδηγίες των ειδικών, πώς να συμπεριφερθεί. Σήμερα η αδερφή μου, ύστερα από δύο χρόνια θεραπείας, έχει πάρει τέσσερα κιλά, έχει περίοδο που της είχε κοπεί για ενάμιση χρόνο, έχει βελτιώσει, σε μικρό βαθμό, τη σχέση της με το φαγητό, συνεχίζει όμως να θεωρεί ότι είναι παχιά. Κατά περιόδους αποφεύγει το φαγητό, ενώ στη συνέχεια έχει έντονες βουλιμικές κρίσεις. Όλη μου η οικογένεια έχει αποδεχτεί πλέον το γεγονός ότι δεν πρόκειται να γίνει εντελώς καλά σε σύντομο χρονικό διάστημα και προσπαθούμε, όσο γίνεται, να τρώει ισορροπημένα και να αποφεύγουμε αναφορές για θέματα κιλών, φαγητού κ.λπ. Με τις πρώτες υποψίες ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο σε άτομο του περιβάλλοντός σας, θα πρέπει να προσπαθήσετε να δει όσο πιο γρήγορα ειδικό και ν' αρχίσει θεραπεία. Τα άτομα αυτά ξέρουν να κρύβονται πολύ καλά, αλλά κάθε μέρα χωρίς βοήθεια είναι μια χαμένη μέρα...» ΝΕΥΡΙΚΗ ΒΟΥΛΙΜΙΑ Ο όρος ψυχογενής ή νευρική ή νευρογενής βουλιμία (bulimia nervosa) περιγράφει μια διαταραχή στην πρόσληψης τροφής. Η νευρογενής βουλιμία χαρακτηρίζεται από έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο συμπεριφορών και συναισθημάτων (μη-ελέγξιμη, υπερβολική πρόσληψης τροφής, συναισθήματα δυσφορίας και ενοχής και υπερβολικά έντονη προσπάθεια αποφυγής αύξησης του σωματικού βάρους). Τα διαγνωστικά κριτήρια για τη νευρογενή βουλιμία είναι τα εξής 31

Α. Επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας. Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται και από τα δύο από τα παρακάτω: 1. το να τρώει κάποιος μέσα σε μια διακριτή χρονική περίοδο (π.χ. σε μια περίοδο 2 ωρών) μια ποσότητα φαγητού που είναι σαφώς μεγαλύτερη από όση θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια μιας παρόμοιας χρονικής περιόδου και κάτω από παρόμοιες περιστάσεις. 2. αίσθηση έλλειψης ελέγχου του πόσο τρώει κάποιος κατά τη διάρκεια του επεισοδίου.

Β. Επανειλημμένη ακατάλληλη αντισταθμιστική συμπεριφορά για να αποτρέψει την απόκτηση βάρους. Γ. Η υπερφαγία και οι ακατάλληλες αντισταθμιστικές συμπεριφορές συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα για 3 μήνες. Δ. Η εκτίμηση του εαυτού αδικαιολόγητα επηρεάζεται από το σχήμα του σώματος και του βάρους. Ε. Η διαταραχή δεν συμβαίνει αποκλειστικά κατά τη διάρκεια επεισοδίων ψυχογενούς ανορεξίας. Διακρίνονται δύο τύποι νευρογενούς βουλιμίας: 32

Ο τύπος κάθαρσης στον οποίο το άτομο εμπλέκεται συστηματικά στην

πρόκληση εμετού και την κατάχρηση καθαρτικών, διουρητικών ή ενεμάτων. Ο τύπος μη-κάθαρσης στον οποίο το άτομο δε χρησιμοποιεί την κάθαρση αλλά άλλες αντισταθμιστικές συμπεριφορές (όπως π.χ. νηστεία, υπερβολική άσκηση)

Επιδημιολογία Εξαιτίας της σχετικά πρόσφατης ταξινόμησης της νευρογενούς βουλιμίας ως ξεχωριστής νοσολογικής οντότητας, τα επιδημιολογικά δεδομένα για τη διαταραχή αυτή είναι περιορισμένα. Η ετήσια εξάπλωση της διαταραχής έχει υπολογιστεί στο 11,15 - 13,5 ‰ ετησίως. Το ποσοστό αυτό τριπλασιάζεται όταν συμπεριληφθούν και οι υποκλινικές περιπτώσεις νευρογενούς βουλιμίας. Οι μετρήσεις της επίπτωσης της διαταραχής παρουσίασαν αύξηση μέσα στη δεκαετία 1980-1990, αλλά αυτό πιθανώς να οφείλεται στη βελτίωση της διαγνωστικής μας ικανότητας και όχι σε πραγματική αύξηση των περιστατικών. Όπως και η ψυχογενής ανορεξία, η βουλιμία εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες. Μόνο το 510% των πασχόντων είναι άρρενες, η δε ηλικιακή ομάδα στην οποία συνήθως παρουσιάζεται η διαταραχή είναι αυτή των 20-24 ετών. 33

Αίτια Τα ακριβή αίτια της νευρογενούς βουλιμίας δεν είναι γνωστά στους επιστήμονες. Η εμφάνιση της ψυχογενούς βουλιμίας φαίνεται ότι προκαλείται ή επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως γενετικούς, βιολογικούς ή και ψυχολογικούς παράγοντες, το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, ψυχικά τραύματα ή και πολιτιστικούς παράγοντες. Στέρηση τροφής Η στέρηση τροφής και η αυτοεπιβολή διαιτών αδυνατίσματος που περιορίζουν την ενέργεια που προσλαμβάνεται φαίνεται να προκαλούν επεισόδια υπερφαγίας μόλις το φαγητό γίνει ξανά διαθέσιμο και ψυχολογικές καταστάσεις όπως εμμονή με το φαγητό και την πρόσληψη τροφής, αυξημένη συναισθηματική ανταπόκριση και δυσφορία, και έλλειψη συγκέντρωσης. Με βάση τον περιορισμό πρόσληψης τροφής κατά τη διάρκεια μιας ημέρας, μπορεί να προβλεφθεί η πιθανότητα εμφάνισης κρίσεων υπερφαγίας την επόμενη ημέρα. Θεραπεία Ψυχολογικές θεραπείες Η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της ψυχογενούς βουλιμίας. Φαρμακευτική θεραπεία Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

ΔΙΑΙΤΕΣ Οι χρόνιες δίαιτες προκαλούν κατάθλιψη και άγχος Περισσότερα από τα μισά έφηβα κορίτσια και ένα στα τρία έφηβα αγόρια έχουν δοκιμάσει ανθυγιεινούς τρόπους ελέγχου του βάρους τους, όπως είναι το χάσιμο γευμάτων, η νηστεία, το κάπνισμα, η πρόκληση εμετού και η λήψη laxatives, δείχνει μελέτη των Neumark και Sztainer. Τα κορίτσια που κάνουν συχνά δίαιτα έχουν 12πλάσιες πιθανότητες να πέσουν σε κρίσεις βουλιμίας σε σύγκριση με τις συνομήλικές τους που δεν κάνουν δίαιτα, σύμφωνα με τους ίδιους ερευνητές. Το 42% των κοριτσιών 34

που πηγαίνουν στις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού θέλουν να είναι λεπτότερα, δείχνει μελέτη τού Collins. Επιπλέον, 8 στους 10 δεκάχρονους φοβούνται μη γίνουν υπέρβαροι, αναφέρει μελέτη του Mellin. Το 46% των κοριτσιών ηλικίας 9-11 ετών είναι «μερικές φορές» ή «πολύ συχνά» σε δίαιτα και το 82% των οικογενειών τους είναι «μερικές φορές» ή «πολύ συχνά» σε δίαιτα, σύμφωνα με τους Gustafson-Larson και Terry. Εννέα στις δέκα φοιτήτριες έχουν προσπαθήσει να ελέγξουν το βάρος τους με δίαιτες και δύο στις δέκα έκαναν δίαιτα «συχνά» ή «συνέχεια», σύμφωνα με τον Kurth. Το 95% των ατόμων που κάνουν δίαιτα θα ξαναπάρουν τα κιλά που έχασαν τον ίδιο χρόνο ή μέσα στην επόμενη πενταετία, λέει ο Grodstein. Το 35% των ατόμων που κάνουν δίαιτα, σε «φυσιολογικά» όπως χαρακτηρίζουν οι επιστήμονες πλαίσια, προοδευτικά καταλήγουν να κάνουν δίαιτες «παθολογικά». Από αυτούς, το 20-25% καταλήγουν να έχουν μερικό ή ολοκληρωτικό σύνδρομο διατροφικών διαταραχών Shisslak και Crago. Σε τυχαία ημέρα, το 25% των Αμερικανών ανδρών και το 45% των Αμερικανίδων είναι σε δίαιτα.

Οι Αμερικανοί ξοδεύουν περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε προϊόντα που σχετίζονται με δίαιτα, σύμφωνα με τον Smolak. Η συντριπτική πλειονότητα των μοντέλων είναι πιο αδύνατες από το 98% των Αμερικανίδων, έδειξε μελέτη του ίδιου. Οι δίαιτες κατά τους επιστήμονες είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Οι δίαιτες γιο-γιο (οι συνεχείς κύκλοι απώλειας και ξανά αύξησης του βάρους) έχουν αποδειχτεί βλαβερές για την υγεία. Μεταξύ των συνεπειών τους αναφέρονται οι καρδιαγγειακές ασθένειες, οι μόνιμες βλάβες στον μεταβολισμό κ.ά. Η δίαιτα πιέζει το σώμα μας στη στέρηση κι αυτό, προκειμένου να εξοικονομήσει ενέργεια, αντιδρά με το 35

να θέτει σε υπολειτουργία πολλές από τις φυσιολογικές λειτουργίες του. Τα άτομα που κάνουν δίαιτα στερούνται βασικών θρεπτικών συστατικών, όπως είναι το ασβέστιο, το οποίο τα βάζει σε κίνδυνο οστεοπόρωσης, καταγμάτων που μπορεί να προέλθουν από το άγχος και σπασμένων οστών. Άλλα συχνά αποτελέσματα στην υγεία των ατόμων που κάνουν δίαιτα είναι η απώλεια μυϊκής δύναμης και αντοχής, η μειωμένη οξυγόνωση, η απώλεια συγχρονισμού κινήσεων, η αφυδάτωση και οι ανισορροπίες των ηλεκτρολυτών, η λιποθυμία, η αδυναμία και η βραδυκαρδία. Οι δίαιτες έχουν επίδραση και στις εγκεφαλικές λειτουργίες. Όταν περιορίζεις τις θερμίδες περιορίζεις την ενέργειά σου, που με τη σειρά της μειώνει την εγκεφαλική ισχύ. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που κάνουν δίαιτα αντιδρούν ετεροχρονισμένα σε σύγκριση με τα άτομα που διατρέφονται κανονικά. Επιπλέον, έχουν μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης ενώ φθείρεται και η μνήμη, αφού το μεγαλύτερο μέρος της εγκεφαλικής ενέργειας καταναλώνεται σε σκέψεις γύρω από το φαγητό. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι χρόνιες δίαιτες έχουν αποτέλεσμα κατάθλιψη, μειωμένη αυτοπεποίθηση και αυξημένο άγχος. Η δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε διατροφική διαταραχή. Πολλές μελέτες αλλά και μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας υποστηρίζουν ότι η πλειονότητα των ατόμων που ανέπτυξαν διατροφική διαταραχή το έκαναν ενώ βρίσκονταν σε δίαιτες, ότι οι δίαιτες τους οδήγησαν στη διατροφική διαταραχή, επειδή η συνεχής ενασχόληση με το βάρος και τη μορφή, τα λιπαρά, τις θερμίδες κ.ο.κ. οδηγεί, και μάλιστα ταχύτατα, στη διατροφική διαταραχή. Πόσο κοστίζουν; Η δίαιτα έχει γίνει «εθνικός τρόπος να περνάνε την ώρα τους οι Αμερικανοί - ειδικότερα οι γυναίκες», γράφει η NEDA. Ξοδεύουν περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε δίαιτες και προϊόντα που σχετίζονται μ' αυτές. Ποσό που αγγίζει εκείνο που η αμερικανική κυβέρνηση διαθέτει για την εκπαίδευση ετησίως. Υπολογίζεται ότι οποιαδήποτε τυχαία μέρα του χρόνου επιλέξουμε, θα μετρήσουμε τις μισές Αμερικανίδες να βρίσκονται σε δίαιτα. "Στις

ΗΠΑ

οι

διατροφικές

διαταραχές είναι πιο συχνές από τη νόσο

Αλτσχάιμερ,

κοστίζουν

περισσότερο από τη θεραπεία της 36

σχιζοφρένειας, έχουν τον υψηλότερο δείκτη πρόωρων θανάτων από κάθε άλλη ψυχική ασθένεια" Εκατομμύρια άτομα παλεύουν με τη δυσαρέσκεια της εικόνας τους Εννέα στα δέκα θύματα της ανορεξίας είναι γένους θηλυκού. «Η νευρική ανορεξία έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας στην εποχή μας. Το ίδιο και το σύνολο των διατροφικών διαταραχών». «Η νευρική ανορεξία είναι μία από τις συχνότερες ψυχιατρικές διαγνώσεις στις νέες γυναίκες. Μία στις τέσσερις από αυτές θα οδηγηθούν στο θάνατο από τη διατροφική διαταραχή». «Στις ΗΠΑ, 10 εκατομμύρια γυναίκες και 1 εκατομμύριο άνδρες παλεύουν με κάποια διατροφική διαταραχή, με κίνδυνο να πεθάνουν. Αυτές είναι μόνο οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις. Εκατομμύρια μένουν εκτός στατιστικών, αφού η ντροπή που σχετίζεται μ' αυτές τις αφήνει αδιάγνωστες». Αυτά βρήκαμε στην αναζήτηση στατιστικών στοιχείων και ερευνών στη διεθνή βιβλιογραφία. Και άλλα πολλά σχετικά με τη δυσαρέσκεια της εικόνας που βιώνουν οκτώ στις δέκα γυναίκες στις ΗΠΑ, την αύξηση των περιπτώσεων διατροφικής διαταραχής από το 1930 μέχρι τις μέρες μας, την υποχρηματοδότηση της έρευνας για τις διατροφικές διαταραχές, τη μη κάλυψη των απαραίτητων θεραπειών από τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες, ανάγκη που αναγνωρίζουν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και άλλοι φορείς υγείας των ΗΠΑ και άλλων χωρών. Εννέα (90-95%) στα δέκα θύματα της ανορεξίας είναι γένους θηλυκού, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία. Στις ΗΠΑ, το πρόβλημα το αντιμετωπίζει το 0,5-1% του γυναικείου πληθυσμού. Η νευρική ανορεξία είναι μία από τις συχνότερες ψυχιατρικές διαγνώσεις στις νέες γυναίκες, σύμφωνα με μελέτη του διεθνούς φήμης καθηγητή Ψυχιατρικής L.K. George Hsu, διευθυντή του Προγράμματος Διατροφικών Διαταραχών στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Tufts. Το 5-20% των γυναικών που παλεύουν με τη νευρική ανορεξία θα πεθάνουν. Οι πιθανότητες θανάτου αυξάνονται ανάλογα με το χρόνο επιμονής της διαταραχής, αναφέρει η καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Μαιευτικής και Γυναικολογίας Kathryn Zerbe, διευθύντρια της Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Υγείας και Επιστημών του Όρεγκον. Η νευρική ανορεξία έχει την υψηλότερη θνησιμότητα από κάθε άλλη ψυχιατρική κατάσταση. Πρόκειται για διαταραχή που εμφανίζεται συχνότερα στα μέσα της εφηβείας. Οι διατροφικές διαταραχές έχουν πάρει διαστάσεις επιδημίας στην εποχή μας, γράφει η μεγαλύτερη μη 37

κυβερνητική οργάνωση στις ΗΠΑ, αλλά και παγκοσμίως, που μάχεται για τον περιορισμό των διατροφικών διαταραχών «Εθνική Εταιρεία για τις Διατροφικές Διαταραχές» (NEDA). Ένα στα δύο έφηβα κορίτσια αντιμετωπίζουν κάποια διατροφική διαταραχή. Δέκα εκατομμύρια γυναίκες και ένα εκατομμύριο αγόρια και άνδρες σήμερα στις ΗΠΑ παλεύουν με δύο ασθένειες που απειλούν τη ζωή: τη νευρική ανορεξία και τη νευρική βουλιμία. Εκατομμύρια ακόμα βασανίζονται επίσης με κάποια άλλη διατροφική διαταραχή, έδειξαν μελέτες των Crowther, Fairburn, Gordon, Hoek και Shisslak. Αυτή είναι όμως μόνο η αρχή του δράματος. Λόγω της ντροπής που σχετίζεται με τις διατροφικές διαταραχές, πολλές περιπτώσεις δεν αναφέρονται και, ως αποτέλεσμα, δεν καταγράφονται. Επιπλέον, εκατομμύρια άλλα άτομα παλεύουν με τη δυσαρέσκεια της εικόνας τους και άλλες υποκλινικές μορφές της ασθένειας. Οκτώ στις δέκα Αμερικανίδες είναι δυσαρεστημένες με την εμφάνισή τους, καταδεικνύει μελέτη του Smolak. Αιτίες θανάτου Στις γυναίκες ηλικίας 15-24 ετών, που υποφέρουν από νευρική ανορεξία, ο κίνδυνος κατάληξης είναι 12 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με όλες τις άλλες αιτίες θανάτου, σύμφωνα με μελέτη του Sulivan. Η νευρική ανορεξία έχει τον υψηλότερο δείκτη πρόωρων θανάτων από κάθε άλλη ψυχική ασθένεια, σύμφωνα με τον ίδιο ερευνητή. Τέσσερις στις δέκα νέες διαγνώσεις ανορεξίας είναι σε κορίτσια 15-19 ετών, σύμφωνα με τους Hoek και Van Hoeken. «Η αύξηση της συχνότητας της ανορεξίας κατά την περίοδο 1935-1990 είναι τρομακτική, ειδικά στις παραπάνω ηλικίες. Παρατηρούμε σημαντική αύξηση των διαγνώσεων της ανορεξίας κάθε δεκαετία από το 1930 μέχρι τη δεκαετία του '90», προσθέτουν. Και μόνο το ένα τρίτο των ατόμων με ανορεξία έχουν ψυχιατρική φροντίδα. Στις ΗΠΑ οι διατροφικές διαταραχές είναι πιο συχνές από τη νόσο Αλτσχάιμερ, κοστίζουν περισσότερο από τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, έχουν τον υψηλότερο δείκτη πρόωρων θανάτων από κάθε άλλη ψυχική ασθένεια. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του 2000 που παραθέτει το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (ΝΙΗ) των ΗΠΑ, ξοδεύονται 59 εκατομμύρια δολάρια για την έρευνα του Αλτσχάιμερ, περισσότερα από 238 εκατομμύρια δολάρια για την έρευνα της σχιζοφρένειας και μόνο 14 εκατομμύρια για την έρευνα των διατροφικών διαταραχών. Τα ποσά που ξοδεύονται για τις διατροφικές διαταραχές σε επίπεδο έρευνας είναι κατά 75% μικρότερα από αυτά που διατίθενται για το Αλτσχάιμερ. Για κάθε άτομο με διατροφική διαταραχή ξοδεύεται 1,20 δολάρια, σε αντίθεση με τα 159 δολάρια που διατίθενται για κάθε άτομο με 38

σχιζοφρένεια. Παρ' όλα αυτά, τρεις στους τέσσερις Αμερικανούς πιστεύουν ότι οι διατροφικές διαταραχές πρέπει να καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες όπως κάθε άλλη ασθένεια, σύμφωνα με εθνική μελέτη της NEDA και του κολοσσού της διεθνούς αγοράς στην έρευνα Global Market Institute (GMI). Η ίδια μελέτη δείχνει ότι τέσσερις στους δέκα Αμερικανούς είτε υπέφεραν οι ίδιοι είτε γνωρίζουν κάποιον που παλεύει με κάποια διατροφική διαταραχή. Μεγάλη μελέτη του αμερικανικού γυναικείου περιοδικού «Essence», που αναδημοσιεύει η NEDA, βρήκε ότι επτά στις δέκα συμμετέχουσες στη μελέτη ανέφεραν ότι τους απασχολούσε να είναι αδύνατες. Επτά στους δέκα ανέφεραν ότι τα παραπάνω κιλά τους «τρόμαζαν». Το 65% σκεφτόταν καθημερινά τα κιλά του, ενώ οι μισοί ένιωθαν ενοχές ύστερα από κάθε γεύμα. Τέσσερις στους δέκα παραδέχονταν ότι το φαγητό και τα κιλά έλεγχαν τη ζωή τους. Άνδρες Ένα στα δέκα άτομα με διατροφική διαταραχή είναι γένους αρσενικού, δείχνουν μελέτες των Wolf και Fairburn και Beglin. Η κλινική εικόνα των διαταραχών στους άνδρες είναι ίδια με αυτή των γυναικών, αποδεικνύουν μελέτες των Margo, Schneider και Agras, Crisp, Vandereycken και Van der Broucke. Εθνική μελέτη σε 11.467 μαθητές Λυκείου και 60.861 ενήλικους, της καθηγήτριας Mary Serdula, διευθύντριας του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών των ΗΠΑ, έδειξε ότι στους ενήλικους το 38% των γυναικών και το 24% των ανδρών προσπαθούσαν να χάσουν βάρος, ενώ στους μαθητές το 44% των κοριτσιών και το 15% των αγοριών. Σε άλλη μελέτη των Drewnowski και Yee, σε 226 φοιτητές, φάνηκε ότι το 26% των ανδρών και το 48% των γυναικών περιέγραφε τον εαυτό του ως υπέρβαρο, χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Στην ερώτηση πώς αντιμετωπίζουν τα παραπάνω αυτά κιλά, οι άνδρες απάντησαν ότι κάνουν γυμναστική, σε αντίθεση με τις γυναίκες που δήλωσαν ότι κάνουν δίαιτα. Μελέτη των Rosen και Gross σε 1.373 μαθητές Λυκείου αποκάλυψε ότι τα κορίτσια, 6 στα 10 από τα οποία αντιμετώπιζαν διατροφική διαταραχή, είχαν τετραπλάσιες πιθανότητες σε σύγκριση με τα αγόρια -το 16% από τα οποία παραδεχόταν ότι αντιμετώπιζε διατροφική διαταραχή- να προσπαθήσουν να μειώσουν το βάρος τους μέσα από την άσκηση και την πρόσληψη λιγότερων θερμίδων. Επιπλέον, ένα 28% των αγοριών και ένα 9% των κοριτσιών απασχολούνταν με το να αυξήσει το βάρος του. Κοινωνικά, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στη μελέτη φοιτητές, τα αποδεκτά πρότυπα είναι οι αδύνατες γυναίκες και οι μυώδεις άνδρες. Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με άλλη μεγάλη εθνική μελέτη των Αμερικανών Cash, Winstead και Janda, οι άνδρες είναι πολύ πιο άνετοι με το βάρος 39

τους και δέχονται μικρότερη από τις γυναίκες πίεση για να είναι αδύνατοι. Μόνο το 41% των ανδρών ήταν δυσαρεστημένοι με το βάρος τους, σε σύγκριση με το 55% των γυναικών. Επιπλέον, το 77% των αδύνατων ανδρών δήλωνε ικανοποιημένο με το βάρος του, σε σύγκριση με το 83% των αδύνατων γυναικών. ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ H Ελλάδα έχει τα σκήπτρα στην κατανάλωση θερμίδων και τα πιο παχύσαρκα παιδιά σε όλη την Ευρώπη. Kατέχει την τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη της παχυσαρκίας μετά από τη Νότια Αφρική και το Κουβέιτ. Σε 20 χρόνια θα χαθούν περισσότερα παιδιά από την κακή διατροφή παρά από τα ναρκωτικά ή το AIDS, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια μία εκστρατεία ενημέρωσης για να επιστήσει την προσοχή στους κινδύνους που ελλοχεύει η αισθητή αύξηση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στη χώρα μας. Ειδικότερα, το ποσοστό αύξησης της παχυσαρκίας, σε παιδιά ηλικίας 6-11 ετών, φθάνει το 54% και το 40% σε εφήβους ηλικίας 12-17 ετών. Είναι πράγματι θλιβερό, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, να έχει εκλείψει η φυσική δραστηριότητα στα νεαρά άτομα, η οποία μάλιστα έχει αντικατασταθεί από τη μανιώδη τηλεθέαση, που συνοδεύεται από μηχανιστική κατανάλωση περιττών, ποσοτικά και ποιοτικά τροφίμων. Η παχυσαρκία είναι ένα πολύ σοβαρό νόσημα, μία ασθένεια του 20ου και 21ου αιώνα, που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Εξετάζεται μάλιστα από τους ειδικούς ως ένα νόσημα που οφείλεται στις συνήθειες διατροφής και ζωής. Και αν δεν μπορούμε να καθορίσουμε την κληρονομικότητά μας, μπορούμε σίγουρα να ελέγξουμε το τι τρώμε για να μην γνωρίσουμε ποτέ την παχυσαρκία αλλά και για να λάμπουμε από υγεία. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει επιδημιολογική μελέτη για την παχυσαρκία στην Ελλάδα, οπότε δεν έχουμε επίσημα στατιστικά στοιχεία για την εμφάνισή της στον ελληνικό πληθυσμό, από περιορισμένης έκτασης μελέτες και εργασίες που έχουν γίνει σε τοπικό επίπεδο, προκύπτει ότι η παγκόσμια αυτή επιδημία έχει πλήξει και τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό.

Στατιστικά 1. Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία από έρευνες που έχουν γίνει σε εθνικό επίπεδο δείχνουν ότι συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας στις ευρωπαϊκές χώρες κυμαίνεται από 10 έως 20% στους άνδρες και από 10 έως 25% στις γυναίκες. 2. Η συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας έχει αυξηθεί σε ποσοστό 10-40% περίπου, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία 10 χρόνια. 3. Τα ποσοστά παχυσαρκίας στην Αγγλία τριπλασιάστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια, με έναν στους πέντε ενήλικες σήμερα να είναι σοβαρά υπέρβαρος. 4. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο αριθμός των παχύσαρκων ενηλίκων έχει αυξηθεί κατά 50% παγκοσμίως από το 1995, φτάνοντας τα 300 εκατομμύρια πέρυσι. 5. Η συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας στη νότια Ευρώπη κυμαίνεται από 15 έως 25%.

Παρακάτω διαβάστε δύο κείμενα που αλιεύσαμε από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» και δείχνουν τη σχέση παχυσαρκίας και τηλεόρασης καθώς και το ρόλο της διαφήμισης στην εκδήλωση παιδικής παχυσαρκίας. «H τηλεόραση παχαίνει» 41

Στη Σικελία έσβησαν τις τηλεοράσεις. Τις έσβησαν για τρεις ολόκληρες ημέρες, και καλά έκαναν, γιατί δεν έβρισκαν διαφορετικό, ή πιο υγιή, τρόπο διαμαρτυρίας για την παιδική παχυσαρκία. Για την εμμονή, είτε γονέων είτε παιδιών να προτιμούν την ξάπλα στον καναπέ, την πολυθρόνα ή το κρεβάτι, όλοι μαζί φυλακισμένοι ενός «κουτιού», που κάποτε, και σωστά, αποκαλείτο μαγικό. Κάποτε όμως... Οι Σικελοί ανταποκρίθηκαν στον κώδωνα του κινδύνου που έκρουσε η νομαρχία του Παλέρμο. Ανατρίχιασαν όταν διάβασαν νούμερα και στοιχεία. Όπως το γεγονός ότι το 36% παιδιών στην Ιταλία είναι παχύσαρκα. Ότι σε 34 χρόνια το ποσοστό αυξήθηκε κατά το 26%, μαζί, φυσικά, και με τη σωματική τους περιφέρεια, που πέρασε από το 1, στα 6 εκατοστά. Ανατρίχιασαν όταν διάβασαν πως, από τα 60 εκατ. των Ιταλών, τα 5,4 είναι χοντροί, ότι το πάχος αφαιρεί 8 με 13 χρόνια ζωής. Κυρίως ότι είναι 6 οι ώρες την ημέρα που τα ιταλικά παιδάκια (ηλικίας από 6 έως 11) ξοδεύουν μπροστά από τις τηλεοράσεις τους, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 71%.

Κι έτσι, πάτησαν το off. Έκρυψαν τα τηλεκοντρόλ, έκρυψαν ή σκέπασαν και τις τηλεοράσεις τους, κι όλα αυτά για να παροτρύνουν, κυρίως τους γονείς, να μην κλείνουν τα παιδιά τους στο σπίτι, αλλά να τα ωθήσουν να ξαναβγούνε στους ανοιχτούς χώρους. Σε παιδικές χαρές ή πάρκα, οπουδήποτε εν πάση περιπτώσει προσφέρεται για κίνηση και τρέξιμο, είτε με την μπάλα είτε χωρίς. Να τα ωθήσουν να επιστρέψουν κοντά στον αθλητισμό, είτε λέγεται κλασικός είτε ομαδικό είτε με μία μπάλα ποδοσφαίρου, του μπάσκετ, του βόλεϊ, του χάντμπολ, του τένις, ακόμη και του γκολφ. "Τρεις ημέρες χωρίς τηλεόραση δεν πρόκειται να λύσουν το πρόβλημα", λέει ο εμπνευστής της 42

πρωτοβουλίας, Νίνο Μινάρντο. "Είναι όμως ένα πρώτο βήμα και παράλληλα ένα μήνυμα για όλες εκείνες τις οικογένειες που κλειδώνουν τα παιδιά τους μέσα, μόνο και μόνο για να λένε ότι στο σπίτι είναι ασφαλέστερα ή ότι, εάν αθλούνταν, θα τραυματίζονταν ευκολότερα. Συσκευές όπως οι τηλεοράσεις, τα κομπιούτερ ή τα βίντεογκέιμ δεν είναι σε καμία περίπτωση "δαιμονικές": Aρκεί κάποιος να ξέρει να τις χρησιμοποιεί με μέτρο και επιλεκτικότητα" «Φαστ, στοπ, φουντ»

Νέα "όπλα" στη μάχη κατά της παχυσαρκίας χρησιμοποιεί η βρετανική κυβέρνηση αποφασίζοντας να απαγορεύσει τις διαφημίσεις "πρόχειρου φαγητού" (fast food) στην τηλεόραση πριν από τις 9 το βράδυ. Παράλληλα, καθιερώνεται ειδική "σήμανση" σε προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, ζάχαρη και λιπαρά. Οι προτάσεις περιλαμβάνονται στη λεγόμενη "Λευκή Χάρτα" της κυβέρνησης για την υγεία, η οποία θα δημοσιοποιηθεί μέσα στην εβδομάδα. Η απόφαση για την απαγόρευση των διαφημίσεων ικανοποιεί τους Βρετανούς γονείς, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται

εξαγριωμένοι

από

τον βομβαρδισμό

διαφημίσεων ανθυγιεινών

προϊόντων που δέχονται τα παιδιά. Η απαγόρευση θα αφορά κυρίως διαφημίσεις για τσιπς, χάμπουργκερ, σνακ, αναψυκτικά αλλά και ορισμένες κατηγορίες δημητριακών με σοκολάτα και κροκέτες ψαριού. Σχετικά με τη "σήμανση" των προϊόντων, η βρετανική 43

κυβέρνηση αποφάσισε να τοποθετηθεί κόκκινη ταμπέλα σε τρόφιμα με υψηλά λιπαρά ή μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Το πορτοκαλί θα τοποθετηθεί σε τρόφιμα που μπορεί να παχαίνουν, αλλά δεν είναι επικίνδυνα εφόσον καταναλώνονται με μέτρο. Δήμα Νταϊάνα Καμπεράι Αμάντα Λαμλλάρη Δέσποινα Μιχαήλοβα Ιζαμπέλα Νούσι Στέλλα

Συμπέρασμα: o Η νευρική ανορεξία έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας στην εποχή μας. Το ίδιο και το σύνολο των διατροφικών διαταραχών. o Η

νευρική

ανορεξία,

νευρική

βουλιμία

και

παιδική

παχυσαρκία

αντιμετωπίζονται ως νοσήματα. o Η εκδήλωση των νόσων αυτών δεν είναι μόνο θέμα μιμητισμού -εξαιτίας των επιβαλλόμενων από τα Μ.Μ.Ε. και τη μόδα προτύπων ομορφιάς, Αποδίδεται σε ένα συνδυασμό από νευρολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες και σε γενετική προδιάθεση. o Τα άτομα που κάνουν δίαιτα στερούνται βασικών θρεπτικών συστατικών. Οι δίαιτες έχουν επίδραση και στις εγκεφαλικές λειτουργίες.

B.2 Πλαστικές επεμβάσεις

Η εξέλιξη της Πλαστικής Χειρουργικής Εντός ενός αιώνα, η πλαστική χειρουργική έχει

γίνει

μια από τις σημαντικότερες

ιατρικές εξειδικεύσεις. Κομβικό σημείο αυτής της

εξέλιξης

θεωρείται

πρώτος

παγκόσμιος πόλεμος. Σε αυτή την περίοδο πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά η γέννηση της πλαστικής χειρουργικής ως ιατρικής επιστήμης.

Ωστόσο

ενδείξεις

πλαστικής

χειρουργικής υπάρχουν σε πολύ παλιότερες εποχές και σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Αποκατάσταση τιμωρημένων

κομμένης με

αυτό

τον

μύτης τρόπο

ανθρώπων, περιγράφεται το 600 π.Χ., ενώ στο 16ο μ.Χ. αιώνα, ο Ambroise Paré πραγματοποίησε μια σημαντική συνεισφορά στην ανάπτυξη των μεθόδων για θεραπεία τραυμάτων. Η εισαγωγή της αναισθησίας και των αντισηπτικών κατά το τέλος του 19 ου αιώνα ήταν επίσης μια σημαντική συνεισφορά στην μετέπειτα ανάπτυξη της πλαστικής χειρουργικής. Ωστόσο ο πρώτος και στην συνέχεια ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είναι αυτοί που ανέδειξαν την πλαστική χειρουργική ως κλάδο της ιατρικής επιστήμης. Ανταποκρινόμενοι στις αυξημένες ανάγκες των θυμάτων του πολέμου, οι πλαστικοί χειρουργοί είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν τις χειρουργικές τους τεχνικές. Κατά την διάρκεια αυτών των πολέμων η πλαστική χειρουργική αποκτά μεγάλο κύρος και αποδοχή. Μετά τον πόλεμο, η πλαστική χειρουργική εξελίχθηκε ταχύτατα στην Αμερική κυρίως και δευτερευόντως στην Ευρώπη. Η στροφή πλαστικών χειρουργών σε αισθητικές πράξεις, δεν φαίνεται να είχε μαζική απήχηση, τα πρώτα τουλάχιστον χρόνια, σε όλα τα μέλη της ειδικότητάς τους. Ορισμένοι πλαστικοί χειρουργοί περιόρισαν συνειδητά την πρακτική τους σε ζητήματα επανορθωτικών εγχειρήσεων, θέλοντας έτσι να ξεχωρίσουν τους 45

εαυτούς τους από τους λεγόμενους «γιατρούς

ομορφιάς».

Πολλοί

τους

ωστόσο

συνάδελφοί

ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των νέων καταναλωτικών τάσεων που άρχισε

να

παίρνει

εξαιρετικές

διαστάσεις. -Από την δεκαετία του 1960, η αισθητική χειρουργική παύει να

είναι

ένα

φαινόμενο,

τυπικά

καθώς

αμερικανικό χειρουργικές

τεχνικές όπως η λιποαναρρόφηση ξεκίνησαν από την Γαλλία. Τα «θαύματα» της κοσμητικής χειρουργικής και το εύρος των επεμβάσεων συνεχίζουν να εντυπωσιάζουν! Ξεκινώντας με τεχνικές για την αισθητική της μύτης, συνέχισαν με τα lifting προσώπου, την μείωση /αύξηση του στήθους, για να φτάσουν στις μέρες μας, στο μεγάλωμα τον γεννητικών οργάνων των ανδρών και στις πλαστικές επεμβάσεις σε παιδιά με σύνδρομο Down. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ BEAUTY AND THE DOCTOR - Moral Issues in Health Care with Regard to Appearance

Είδη Πλαστικών Επεμβάσεων Στις μέρες μας, η Πλαστική Χειρουργική είναι η πιο δημοφιλής και προβεβλημένη ειδικότητα της σύγχρονης ιατρικής. Η πλαστική χειρουργική αναφέρεται: 1. Στην Επανορθωτική Χειρουργική η οποία βελτιώνει τις λειτουργίες του σώματός μας ακολουθώντας τις φυσικές γραμμές του και προσφέρει τη δυνατότητα επανόρθωσης των δυσμορφιών μετά από ασθένειες, κάποιο ατύχημα ή τις επίκτητες ανωμαλίες. Η επανορθωτική χειρουργική επιδιώκει να βελτιώσει τη λειτουργικότητα των μελών του σώματος του ανθρώπου Είναι απαραίτητο οι επεμβάσεις να επιχειρούνται με έναν ειδικευμένο χειρουργό ώστε να υπάρχει μικρή πιθανότητα επιπλοκών. Είναι γεγονός ότι οι επεμβάσεις της επανορθωτικής πλαστικής χειρουργικής πραγματοποιούνται μετά από πολύπλοκο σχεδιασμό και οργανώνονται σε ξεχωριστά στάδια.

2. Στην Αισθητική Χειρουργική η οποία αλλάζει την εμφάνιση ενός φυσιολογικού σώματος με στόχο την βελτίωσή του ώστε να τονωθεί η αυτοπεποίθηση των ατόμων που υπόκεινται σε αυτήν. Η αισθητική χειρουργική αναδεικνύει και βοηθάει στη διατήρηση της ανθρώπινης ομορφιάς με την τροποποίηση των αναλογιών, την αποκατάσταση της συμμετρίας και της αρμονίας και την ανανέωση του δέρματος. Τα πιο συνηθισμένα είδη Πλαστικών Χειρουργικών επεμβάσεων είναι τα εξής: •

Botox/ εμφυτεύματα ρυτίδων

•

Πλαστική λαιμού

•

Πλαστική μετώπου/φρυδιών

•

Βλεφαροπλαστική

•

Μεγέθυνση ζυγωματικών/πηγουνιού

•

Ρινοπλαστική

•

Ωτοπλαστική

•

Λιποαναρρόφηση

•

Αυτομεταμόσχευση λίπους

•

Χημικό Peeling, Laser Peeling

•

Μεγέθυνση στήθους

•

Ανόρθωση στήθους

•

Σμίκρυνση στήθους

•

Κοιλιοπλαστική

•

Γυναικομαστία

•

Μόνιμη αποτρίχωση με laser 49

•

Αφαίρεση τατουάζ με laser

•

UVB Laser Στοχευμένης Φωτοθεραπείας

•

Φωτοανάπλαση με τεχνολογία laser παλμικού φωτός

•

Σύσφιγξη με χρήση παλμικού Laser υπέρυθρου φωτός

•

Ανάπλαση δέρματος με χρήση Laser

Παρατηρούμε τη χρήση laser σε πολλές από τις παραπάνω πλαστικές χειρουργικές επεμβάσεις. Με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας του laser, τα άτομα χαίρονται γρήγορα αποτελέσματα, σχεδόν ανώδυνα και χωρίς να χρειαστεί να κάνουν χρήση αναισθητικών φαρμάκων. Οι ασθενείς μπορούν γρήγορα να επιστρέψουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες εφόσον στις περισσότερες επεμβάσεις δεν υπάρχουν ράμματα, πόνος ή πρήξιμο μετά την επέμβαση. Οι επεμβατικές μέθοδοι με laser εφαρμόζονται σε πρόσωπο και σώμα: λιποαναρρόφηση, ραγάδες, ριζική αποτρίχωση, ευρυαγγείες, ανάπλαση προσώπου και χεριών, αιμαγγειώματα κ.α.

Botox προσώπου: επεμβάσεις, συμβουλές & παρενέργειες Τι είναι το μπότοξ; Το μπότοξ (Botox ή Dysport), στα ελληνικά Υαλουρονικό Οξύ, είναι η αλλαντική τοξίνη, ένα δηλητήριο που παράγεται από το βακτήριο Clostridium Botulinum και στη φυσική του μορφή μπορεί να προκαλέσει βαρύτατες τροφικές δηλητηριάσεις που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο θάνατο. Το δηλητήριο αυτό όταν χορηγείται αραιωμένο και σε μικρές δόσεις, σε ενέσιμη μορφή, έχει την ιδιότητα να εμποδίζει την απελευθέρωση της ακετυλοχολίνης από τα νευρικά κύτταρα, της ουσίας που προκαλεί στη σύσπαση των μυών. Έτσι, στα σημεία που εκχύεται το μπότοξ διακόπτονται οι συσπάσεις των μυών, εξαφανίζονται οι ρυτίδες, λειαίνει η επιδερμίδα και δίνεται η εικόνα της ηρεμίας, της χαλάρωσης και φυσικά της νεότητας.

Η ανακάλυψη του μπότοξ O Oργανισμός Tροφίμων και Φαρμάκων των HΠA (FDA) ενέκρινε για πρώτη φορά την ιατρική χρήση του μπότοξ το 1989 ως θεραπευτική αγωγή για δύο οφθαλμολογικές παθήσεις: τον βλεφαρόσπασμο (το τικ στα βλέφαρα) και τον στραβισμό. Tο 2000 ενεκρίθη ως θεραπεία της αυχενικής δυστονίας, νευρολογικής πάθησης που προκαλεί ισχυρούς σπασμούς στον αυχένα και στους ώμους. H αισθητική χρήση της αλλαντοτοξίνης ανακαλύφθηκε τυχαία. Oι γιατροί που την χρησιμοποιούσαν ως αγωγή κατά των προαναφερθέντων οφθαλμικών παθήσεων διαπίστωσαν μία παράξενη παρενέργεια του φαρμάκου: τα πρόσωπα των αρρώστων που υποβάλλονταν στη θεραπεία έμοιαζαν πιο ήρεμα, καθώς οι κάθετες ρυτίδες ανάμεσα στα φρύδια είχαν εξαφανιστεί. Tον Απρίλιο 2002 ο FDA έδωσε στη φαρμακοβιομηχανία Allerga Inc. έγκριση για χρήση του σκευάσματος κατά των ρυτίδων. Aκόμα και πριν από την έγκριση της αισθητικής χρήσης από τον FDA, το μπότοξ είχε μεταβληθεί σε χρυσοτόκο όρνιθα για την παρασκευάστρια εταιρεία, με κύκλο εργασιών που αγγίζει το ένα δισ. δολάρια. O FDA, πάντως, είχε επανειλημμένως αναφερθεί στις παραπλανητικές πληροφορίες που έδινε η Allerga Inc. σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονούσε η θεραπεία με μπότοξ.

Πού χρησιμοποιείται και πώς γίνεται η θεραπεία με μπότοξ; Αφού κλείσετε ραντεβού ενημέρωσης με τον πλαστικό χειρουργό κι αποφασίσετε για όλες τις λεπτομέρειες, θα πάτε στο ιατρείο του χωρίς να έχετε πιει αλκοόλ και χωρίς να έχετε καταναλώσει ασπιρίνη. Ο γιατρός θα επαλείψει τα σημεία που θα εφαρμόσει τις ενέσεις με μία κρέμα που θα μουδιάσει ελαφρώς το πρόσωπο. Η κλασική θεραπεία είναι μερικά τσιμπήματα με πολύ λεπτή βελόνα στο μεσόφρυο (την περιοχή ανάμεσα στα φρύδια, στη βάση της μύτης), στο μέτωπο, στα πλάγια των ματιών. Μπορούν επίσης να γίνουν τσιμπήματα στο πάνω χείλος (για τις ρυτίδες του καπνιστή), και στο πλάι του κάτω χείλους για να υψωθεί λίγο η γωνία του στόματος. Αφού κάνει τις ενέσεις θα σας συστήσει να παραμείνετε σε όρθια στάση για αρκετή ώρα. Μπορεί να σχηματιστεί στην περιοχή μικρό οίδημα ή κοκκινίλα που αργότερα θα υποχωρήσουν. Η σύσπαση των μυών θα σταματήσει μέσα στις επόμενες 15 ημέρες από την εφαρμογή, ενώ σε 4 έως 6 μήνες οι μύες της περιοχής θα αρχίσουν να επαναλειτουργούν κανονικά.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της χρήσης μπότοξ Πλεονεκτήματα: Για την αισθητική χρήση της αλλαντικής τοξίνης μπορούμε να πούμε μόνο πλεονεκτήματα. Γενικά είναι από τις θεραπείες που «αξίζει τα χρήματά της» («value for money»). Είναι από τις σπάνιες φορές που ένα φάρμακο κατάφερε να μειώσει στο 1/5 την συχνότητα ενός χειρουργείου (του μετωπιαίου λίφτινγκ). Η αλλαντική τοξίνη είναι αιτιολογική θεραπεία των ρυτίδων, δηλαδή εξαλείφει την αιτία δημιουργίας των ρυτίδων που είναι οι επαναλαμβανόμενες συσπάσεις των μυών του προσώπου. Μειώνονται αισθητά έως εξαφανίζονται οι ρυτίδες στο μέτωπο, τη βάση της μύτης και το πλάι των ματιών. Ανασηκώνεται το έξω τμήμα των φρυδιών, δίνοντας στο πρόσωπο ξεκούραστη όψη. Με την συνεχιζόμενη χρήση γίνεται πρόληψη της δημιουργίας μόνιμων ρυτίδων, δηλαδή μια γυναίκα 40 ετών, που χρησιμοποιεί το φάρμακο αυτό μια δεκαετία, περιμένει ότι το μέτωπό της θα είναι ίδιο ως προς τις ρυτίδες, όπως ήταν στην ηλικία των 30. Γίνεται εκπαίδευση των ατόμων που υποβάλλονται στη θεραπεία, να μην χρησιμοποιούν υπερβολικά τους μιμικούς μυς κατά την έκφραση. Στα άτομα που είναι υπερκινητικά το αποτέλεσμα του φαρμάκου φεύγει νωρίτερα. Έχει βρεθεί ότι μετά από επανειλημμένες θεραπείες, τα άτομα αυτά

χρειάζονται θεραπεία όλο και πιο αραιά, προφανώς γιατί εκπαιδεύονται να χρησιμοποιούν λιγότερο τους μιμικούς μυς. Μειονεκτήματα: Δεν υπάρχουν πολλά μειονεκτήματα ως προς το φάρμακο αυτό καθ’ αυτό. Τα περισσότερα οφείλονται σε κακή χρήση του φαρμάκου, ή στο κόστος χρήσης του. Μερικές φορές μπορεί να εμφανιστεί ένας μικρός μώλωπας γύρω από την περιοχή όπου έγινε η ένεση. Μπορεί να εμφανιστούν ελαφρύς πονοκέφαλος, πόνοι στον αυχένα και προσωρινή υπνηλία. Αν η θεραπεία γίνει από άτομα που δεν ξέρουν καλά την ανατομία του προσώπου και παραλύσουν μύες που δεν πρέπει, μπορεί να εμφανιστεί βλεφαρόπτωση ή ακόμη και διαταραχές της ομιλίας. Τα φαινόμενα αυτά φυσικά είναι παροδικά εφόσον η δράση του φαρμάκου δεν είναι μόνιμη. Συνιστάται όμως προσοχή στην επιλογή του γιατρού που θα εφαρμόσει τη θεραπεία (πρέπει πάντα να είναι γιατρός, και κατά προτίμηση πλαστικός χειρουργός, αφού από τη χειρουργική ενασχόληση με το πρόσωπο ξέρει όσο κανείς άλλος την ανατομία των μιμικών μυών του προσώπου). Η διάρκεια του αποτελέσματος, που γίνεται εμφανές 2-7 ημέρες μετά την εφαρμογή, κυμαίνεται από 3-12 μήνες, ανάλογα με τις συνήθειες έκφρασης του κάθε ατόμου. Μερικές φορές μετά από πολλές θεραπείες δημιουργούνται αντισώματα που καταστρέφουν το φάρμακο, και είτε πρέπει να αλλαχθεί το φάρμακο, είτε να διακοπεί η θεραπεία. Το κόστος είναι ανάλογο με τη διάρκεια, αλλά επίσης με τις περιοχές που θεραπεύονται, για παράδειγμα η αντιμετώπιση της υπερίδρωσης μπορεί να χρειαστεί 46 φορές περισσότερο φάρμακο από ότι μια θεραπεία για ρυτίδες προσώπου. Μία αμπούλα μπότοξ 100 μονάδων στοιχίζει στο φαρμακείο περίπου 300 ευρώ (τιμές 2009). Μία αμπούλα Dysport 500 μονάδων κοστίζει περίπου τα ίδια και λίγο φθηνότερα. Όταν ανοιχτεί θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί σύντομα. Μια κλασική θεραπεία ρυτίδων προσώπου στοιχίζει περίπου 350-500 ευρώ.

Είναι επικίνδυνο το μπότοξ; o Tο μπότοξ, καθώς παρεμποδίζει τη μετάδοση των σημάτων μεταξύ νευρικών ινών, μπορεί να προκαλέσει παράλυση.

o Oι επαναλαμβανόμενες θεραπείες πιθανώς να προκαλέσουν μόνιμη απίσχνανση των μυών. o Mεταξύ των παρενεργειών της θεραπείας περιλαμβάνεται η αδυναμία των μυών κοντά στο σημείο έγχυσης, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει βλεφαρόπτωση και ισχυρούς πονοκεφάλους. o Oι ενέσεις μπότοξ μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα ομιλίας, μάσησης, κατάποσης και την κίνηση των βλεφάρων (βλεφαρόπτωση). o Η θεραπεία μπότοξ, είναι πιθανόν να προκαλεί εθισμό, σύμφωνα με νεότερες έρευνες. o Για να επέλθει θάνατος από το φάρμακο αυτό χρειάζονται 3000 μονάδες, δηλαδή δόση 60-100 φορές μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται για μια θεραπεία προσώπου για ρυτίδες.

Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να κάνει κάποιος μπότοξ; Από ψυχολογικής πλευράς η κατάλληλη ηλικία είναι όταν αισθάνεται κάποιος ότι το χρειάζεται, από κοσμετολογικής πλευράς λένε ότι όσο πιο νωρίς ξεκινήσεις τόσο περισσότερο θα αποφύγεις τις ρυτίδες έκφρασης. Γύρω στα 35-40 δηλαδή που σχηματίζονται οι πρώτες ρυτίδες είναι η κατάλληλη ηλικία, γιατί μετά θα χρειάζεσαι απλή συντήρηση, ενώ εάν σχηματιστούν βαθιές ρυτίδες δύσκολα θα αντιστραφούν. Από ιατρικής πλευράς οι γιατροί συστήνουν να αποφεύγεται το μπότοξ γιατί όσο λιγότερα κάνεις στη ζωή σου, τόσο καλύτερα.

Άλλες χρήσεις του φαρμάκου 1. Η εξαφάνιση των κάθετων γραμμών στο λαιμό (λαιμός γαλοπούλας). 2. Η αντιμετώπιση της υπερίδρωσης στις παλάμες, τα πέλματα, τις μασχάλες κτλ. Οι δόσεις του φαρμάκου και το κόστος της θεραπείας αυξάνεται ανάλογα με τις περιοχές που αντιμετωπίζονται. 3. Καταπολέμηση της ημικρανίας. Έχει βρεθεί ότι αρκετά άτομα, κυρίως γυναίκες, που

υποφέρουν

από

ημικρανίες 54

και

κεφαλαλγίες,

τις

αντιμετωπίζουν

αποτελεσματικά με ενέσεις αλλαντικής τοξίνης, σε διάφορους μυς ανάλογα με την περιοχή εμφάνισης του πόνου. Μερικές φορές, αν βρεθεί ότι η αντιμετώπιση αυτή είναι αποτελεσματική, συστήνεται στον/στην ασθενή μια μικρή χειρουργική επέμβαση που μπορεί να τον/την απαλλάξει μόνιμα από το πρόβλημα αυτό. 4. Συμμετροποίηση του προσώπου. Μερικές φορές όταν υπάρχει παράλυση του προσωπικού νεύρου από τη μια πλευρά του προσώπου, το πρόσωπο είναι ασύμμετρο. Η αλλαντική τοξίνη μπορεί να βοηθήσει να γίνει πιο συμμετρικό το μέτωπο και η θέση των φρυδιών. Εδώ πρέπει να πούμε ότι οι παραπάνω είναι κάποιες από τις περιπτώσεις στις οποίες η αλλαντική τοξίνη χρησιμοποιείται από Πλαστικούς χειρουργούς. Το φάρμακο αυτό χρησιμοποιείται από πολλές ακόμη ειδικότητες, όπως τους Νευρολόγους, τους Οφθαλμιάτρους ή τους Φυσίατρους για αντιμετώπιση διάφορων καταστάσεων μυϊκής σύσπασης.

Άλλες ενέσιμες επεμβάσεις Αυξητική χειλιών

Η μεγέθυνση - αύξηση των χειλιών αποσκοπεί στο να δώσει στο πρόσωπο «γεμάτα» και σαρκώδη χείλη, που αποτελούν σημαντικό στοιχείο στην καλή αισθητική του. Σε κάθε άτομο ταιριάζει ένα συγκεκριμένο μέγεθος χειλιών κατ' αναλογία με τις υπόλοιπες γραμμές του προσώπου του. 55

Τα μικρά, όπως και τα υπερβολικά αυξημένα χείλη, αποτελούν σημαντικό αρνητικό στοιχείο. Στόχος, στις περιπτώσεις αυξητικής χειλιών είναι, όποια διαδικασία κι αν επιλέξουμε, τα χείλη να φαίνονται φυσιολογικά και να ταιριάζουν με το υπόλοιπο πρόσωπο, χωρίς να δείχνουν στοιχεία υπερβολής. Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να γίνει η αυξητική των μικρών χειλιών είναι πολλοί και διακρίνονται σε μεθόδους όπου γίνεται χρήση ενέσιμων υλικών, ενθεμάτων ή αυτόλογων υλικών και σε χειρουργικές μεθόδους.

Χρήση ενέσιμων υλικών στα χείλη Υπάρχουν πολλά είδη υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό. Κάποια από αυτά είναι περιορισμένης διάρκειας, όπως για παράδειγμα το υαλουρονικό οξύ, κ.α. Κάποια άλλα έχουν πιο παρατεταμένο έως και μόνιμο αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα ανάμειξη κολλαγόνου με ακρυλικά υλικά. Έχει κατασκευαστεί υαλουρονικό ειδικά για την αυξητική χειλιών, προκειμένου να έχει φυσικό αποτέλεσμα και ικανοποιητική διάρκεια. Το υαλουρονικό οξύ, ενώ παλαιότερα δεν είχε αρκετή διάρκεια, σήμερα την έχει βελτιώσει κατά πολύ. Στις πρώτες εφαρμογές, το αποτέλεσμα παραμένει για περίπου έξι μήνες, αλλά συνήθως όσο επαναλαμβάνει κανείς, αυξάνεται αρκετά η διάρκειά του. Έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να γίνει σταδιακά και επομένως 56

να μην κινδυνεύει με μία αύξηση μεγαλύτερη από αυτή που θα επιθυμούσε. Επίσης, πλεονεκτεί ως προς το ότι σε περίπτωση που το τελικό αποτέλεσμα δεν αρέσει, με χρήση ενός ενζύμου, την υαλουρονιδάση, το υαλουρονικό διαλύεται μέσα σε εικοσιτέσσερις ώρες. Μπορεί δηλαδή να επιστρέψει κανείς, αν το θελήσει, στην αρχική του κατάσταση μέσα σε 24 ώρες. Αυτό παρέχει μία επιπλέον ασφάλεια στα άτομα που πιθανόν φοβούνται ότι μπορεί να έχουν ένα αφύσικο αποτέλεσμα. Το καλύτερο βέβαια, προκειμένου κανείς να διασφαλίσει το αποτέλεσμα που του αρέσει, είναι να κάνει την αύξηση εγχύοντας σταδιακά, τοποθετώντας μικρές ποσότητες υαλουρονικού μία φορά την εβδομάδα, μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Είναι γνωστό ότι, το υαλουρονικό είναι ασφαλές ως υλικό, δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα στην υγεία και δεν δημιουργεί αντιδράσεις-απορρίψεις από τον οργανισμό.

Χρήση ενθεμάτων σιλικόνης (permalip) Πρόκειται για ένθεμα σιλικόνης και όχι για ενέσιμη σιλικόνη. Ως γνωστόν, η ενέσιμη σιλικόνη έχει στο παρελθόν δημιουργήσει αρκετά προβλήματα, λόγω αντίδρασης του οργανισμού προς αυτήν. Τα ενθέματα σιλικόνης όμως έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα ασφαλή και χρησιμοποιούνται όχι μόνο στην πλαστική χειρουργική, αλλά και σε πολλές άλλες ειδικότητες, λόγω της συμβατότητάς τους με τον ανθρώπινο οργανισμό. Το permalip έχει την μορφή ενός «κορδονιού» σιλικόνης, το οποίο είναι μαλακό και έχει την υφή που έχει το χείλος. Έχει τα εξής πλεονεκτήματα: o Είναι ασφαλές και δεν δημιουργεί αντιδράσεις με τον ανθρώπινο οργανισμό. o Διαρκεί για πάντα o Αφαιρείται εύκολα, εάν κάποιος θελήσει να το αφαιρέσει. Αφαιρώντας το, επιστρέφει το χείλος στην αρχική του μορφή. Τα μόνα μειονέκτημα είναι ότι το χείλος χρειάζεται περίπου μία εβδομάδα αποθεραπείας, καθώς και ότι πρέπει να προαποφασίσει κανείς το μέγεθος που θέλει, δηλαδή δεν μπορεί να γίνει η αύξηση σταδιακά όπως με τα ενέσιμα υλικά. Ο πλαστικός χειρουργός κάνει τοπική αναισθησία για να αναισθητοποιηθεί το χείλος και κατόπιν, από δύο μικρές οπές στην άκρη του χείλους περνάει αυτό το είδος 57

«κορδονιού» μέσα σε αυτό. Οι οπές δεν αφήνουν ορατά σημάδια. Το αποτέλεσμα, καθώς και η αίσθηση που έχει κανείς μετά είναι απόλυτα φυσικά.

Χρήση αυτόλογων υλικών Πρόκειται για ιστούς του ίδιου σώματος που χρησιμοποιούνται μετά από κατεργασία για την αύξηση του χείλους. Τέτοιοι ιστοί είναι το λίπος, το χόριο ή η περιτονία. Κάποιες από τις παραπάνω μεθόδους έχουν περιορισμένη διάρκεια, άλλες έχουν μακρά διάρκεια και άλλες μόνιμο αποτέλεσμα.

Χειρουργικές μέθοδοι Πρόκειται για μικρής διάρκειας επεμβάσεις, που γίνονται με τοπική αναισθησία και δίνουν ένα αρκετά καλό και μόνιμο αποτέλεσμα. Οι τομές γίνονται στο όριο μεταξύ χείλους και μύτης ή στο περίγραμμα του χείλους. Τα σημάδια με τον καιρό βελτιώνονται κι επειδή βρίσκονται σε σημεία μετάβασης, δεν γίνονται ιδιαίτερα αντιληπτά. Η διαδικασία έχει κάποιο χρόνο αποθεραπείας, της μίας ή δύο εβδομάδων, προκειμένου να γίνει η επούλωση στο σημείο της τομής. Στη διαδικασία αυτή προβαίνουν κατά βάση τα άτομα που ενδιαφέρονται κυρίως για τη μονιμότητα του αποτελέσματος. Η επιλογή της μεθόδου αύξησης των χειλιών γίνεται μετά από αρκετή συζήτηση με το γιατρό γύρω από τα θετικά και αρνητικά της κάθε μεθόδου και εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τις επιθυμίες του ιδίου του ατόμου. Σημαντικό είναι να μην γίνονται υπερβολές όσον αφορά το μέγεθος. Οι υπερβολές δημιουργούν ένα αφύσικο και ακαλαίσθητο αποτέλεσμα και έχουν δυσφημίσει την πλαστική στα χείλια. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην επιλογή του ατόμου που θα κάνει την εφαρμογή αυτή, που πρέπει να είναι ειδικευμένος γιατρός. Αυτό αποτελεί μία εξασφάλιση και όσον αφορά την ποιότητα των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν, πρέπει να γίνονται γνωστά και να πιστοποιείται η ποιότητά τους με βάση εγκρίσεις που έχουν από αρμόδιους οργανισμούς. Μόνο με βάση τα παραπάνω μπορεί να έχει κανείς ένα αισθητικά πολύ καλό αποτέλεσμα και χωρίς κανέναν απολύτως κίνδυνο για την υγεία του. Αυξητική στήθους 58

Η αυξητική στήθους, είναι μια από τις συχνότερες πλαστικές αισθητικές επεμβάσεις στην Ελλάδα, καθώς και στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες. Σε πολλές χώρες μάλιστα, τείνει την πρώτη θέση. Οι πιο συνήθεις λόγοι, για τους οποίους μια γυναικα, επιθυμεί την αύξηση του μεγέθους των μαστών της, μπορεί κάλλιστα να είναι η ατροφία των μαστών, που οφείλεται σε γονιδιακά αίτια, η υπερβολική μείωση του όγκου των μαστών. Μετά από μεγάλη απώλεια βάρους, ως αποτέλεσμα εγκυμοσύνης, αφού κατά τη διάρκεια μεν αυτής, το στήθος «φουσκώνει», αλλά μετά από αυτήν το στήθος δείχνει μικρό και χαλαρό. Η αυξητική μαστών αποσκοπεί, στο να αυξήσει το μέγεθος τους με χρήση ενθεμάτων. Αυτή είναι και η πλέον, γενικά αποδεκτή μέθοδος, παρ’ όλο που κατά καιρούς έχουν προταθεί διαφορές άλλες επιλογές. Χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές, για να διορθωθεί η θέση και η εμφάνιση των μαστών ανάλογα με το βαθμό χαλάρωσης τους. Η επέμβαση έχει να κάνει, με την αφαίρεση του περιττού δέρματος, γύρω από τη θηλή και πιθανόν από το κάτω μέρος του μαστού, συρρικνώνοντας έτσι την επιφάνεια του δέρματος και δημιουργώντας χώρο, για τοποθέτηση, ενός ενθέματος που θα δώσει περισσότερο ογκο και θα ανασηκώσει την θηλή, προσδίδοντας μια πιο νεανική εμφάνιση. Οι τεχνικές χωρίζονται σε 2 βασικές κατηγορίες την ομόκεντρη μαστοπηξία, και τη μαστοπηξία σε σχήμα Άγκυρας. Η Ομόκεντρη μαστοπηξία μπορεί να εφαρμοστεί σε γυναίκες με μικρό και λίγο πεσμένο στήθος. Αυτή η μέθοδος, κατά την οποία ομόκεντροι κύκλοι γύρω από τη θηλαία, άλω σημειώνονται με ειδικο μαρκαδόρο από το γιατρό και στη συνεχεία, γίνονται τομές επάνω στους κύκλους αυτούς. Το δέρμα αφαιρείται, η θηλή και η θηλαία άλως μετακινούνται προς τα πάνω και το εξωτερικό δέρμα, ράβεται για να επουλωθούν οι τομές. Μερικές φόρες όμως, το δέρμα μπορεί να σχηματίσει ρυτίδες, γιατί είναι περισσότερο από όσο χρειάζεται στην περιοχή. Η ρυτίδωση αυτή υποχωρεί μερικές εβδομάδες μετά την επέμβαση, καθώς σταδιακά οι ιστοί του δέρματος προσαρμόζονται και η επιφάνεια του συρρικνώνεται. Η μαστοπηξία σε σχήμα Άγκυρας εφαρμόζεται σε γυναίκες με μεγαλύτερους μαστούς και εμφανή πτώση, η μέθοδος αυτή είναι η πιο ενδεδειγμένη λύση. Ο γιατρός, θα σχηματίσει μια τομή σε σχήμα άγκυρας επάνω από τη θηλή. Η τομή αυτή δίνει το νέο σχήμα στο μαστό με τη θηλή στη θέση του κύκλου, στην κορυφή της αγκύρας και το 59

περίγραμμα του στήθους στην ελλειπτική γραμμή στο κάτω μέρος. Μετά την τομή ο περιττός ιστός το λίπος και το δέρμα αφαιρούνται και στη συνέχεια η θηλή και η θηλαία άλως, μετακινούνται στη νέα τους θέση. Τέλος, ο γιατρός φέρνει το δέρμα κι από της δυο πλευρές του στήθους γύρω από τη θηλαία, σχηματίζοντας έτσι το νέο περίγραμμα του στήθους και έτσι η τομή ράβεται. Η επέμβαση συνήθως διαρκεί, από 1 έως 5 ώρες ανάλογα με την πολυπλοκότητα της και την τεχνική που χρησιμοποιείται.

Ρινοπλαστική Η ρινοπλαστική, μπορεί να γίνει με γενική η με τοπική αναισθησία, ανάλογα με την περίπτωση και την επιλογή του γιατρού και του ασθενούς. Οι τομές γίνονται μέσα στα όρια των ρουθουνιών. Μερικές φόρες, μπορεί να γίνουν και πολύ μικρές και δυσδιάκριτες τομές στην άκρη της μύτης. Οι μαλακοί ιστοί της μύτης στη συνέχεια χωρίζονται και ο χόνδρος και το κόκαλο που προκαλούν την παραμόρφωση αναδιαμορφώνονται. Η ακριβής τεχνική αυτής της γλυπτικής, εξαρτάται από το συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ασθενής και πρέπει να αποφασιστεί, κατά τη συζήτηση με το γιατρό πριν από την επέμβαση. Αν το μέγεθος της μύτης πρέπει να μειωθεί, τα ρινικά οστά σμιλεύονται προσεκτικά για να δόση ο γιατρός το τελικό αποτέλεσμα. Ακόμα και τα αναπνευστικά προβλήματα, μπορεί να λυθούν αφαιρώντας τους χόνδρους που εμποδίζουν την αναπνοή. Επίσης κατά τη διάρκεια της επέμβασης μπορεί να διορθωθεί και το φάρδος των ρουθουνιών. Υπάρχουν έπεισες 2 τρόποι για να πραγματοποιηθεί η διορθωτική επέμβαση στη μύτη. Η ανοικτή ρινοπλαστική και η κλειστή ρινοπλαστική. Η επέμβαση συνήθως διαρκεί από 1 έως 2 ώρες .Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να διαρκέσει περισσότερο. Η επέμβαση γίνεται στο νοσοκομείο, χωρίς όμως να χρειάζεται εισαγωγή. Λίγες ώρες μετά την επέμβαση, μπορεί ο ασθενής να επιστρέψει στο σπίτι του.

Πλαστική χειρουργική πρόσωπου

Πρόκειται για μια επέμβαση κοσμητικής χειρουργικής, που στοχεύει να βελτιώσει την όψη του ρυτιδωμένου και γερασμένου δέρματος στο πρόσωπο και το λαιμό, απαλείφοντας τα σημάδια του χρόνου. Η διαδικασία περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα: a. Σχεδιάζουμε λεπτομερώς τις τομές b. Εκχύνουμε τοπικά ειδικά αραιωμένα διαλύματα που προκαλούν πλήρη αναλγησία και παρατεταμένη τοπική αγγειοσύσπαση, ώστε να εξασφαλίσουμε αναίμακτο χειρουργικό πεδίο c. Αποκολλάμε το δέρμα σε ασφαλές επίπεδο και σε έκταση ανάλογη του προβλήματος d. Έλκουμε και σταθεροποιούμε το μυαπονευρωτικό σύστημα e. Έλκουμε και αφαιρούμε το δέρμα που περισσεύει f. Τελειώνουμε με συρραφή των τόμων. Επίσης η πλαστική πρόσωπου μπορεί άνετα να συνδυαστεί με ρινοπλαστική, βλεφαροπλαστική και ωτοπλαστική.

Lifting προσώπου Η τομή που γίνεται για την επέμβαση αυτή ξεκινάει από τη γραμμή που σχηματίζεται με τα μαλλιά (κρόταφοι), συνεχίζεται μπροστά από το αυτί, γύρω από το αυτί, πίσω από το αυτί και στην πίσω γραμμή του τριχωτού. Οι μύες και οι χαλαρωμένοι ιστοί συσφίγγονται,

το

περιττό

δέρμα

αφαιρείτε

και

το

δέρμα

που

παραμένει

επανατοποθετείται, ώστε να προσδίδει μια πιο νεανική εμφάνιση. Ο πλαστικός χειρούργος κλείνει τις τομές με ρήματα η με μεταλλικούς συνδέσμους. Η επέμβαση συνήθως διαρκεί από 2 έως 4 ώρες και η διάρκεια της ποικίλει ανάλογα με την πολυπλοκότητα της και τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η επέμβαση γίνεται στο νοσοκομείο. Μπορεί να γίνει με τοπική η ολική αναισθησία. Όσο μεγαλύτερη προβλέπεται να είναι η επέμβαση τόσο πιο πιθανή είναι η ολική αναισθησία. Ανάλογα με την βαρύτητα της επέμβασης μπορεί να χρειαστεί να μείνει ο ασθενής στο νοσοκομείο.

Πηγές : http://www.pare-dose.net/ (Πάρε - Δώσε, site ποικίλης ύλης) http://www.athanasioschristopoulos.com (Πλαστικός Χειρουργός Χριστόπουλος) Δήμα Νταϊάνα Καμπεράι Αμάντα Λαμλλάρη Δέσποινα Μιχαήλοβα Ιζαμπέλα Νούσι Στέλλα

Μάργα Δήμητρα Μάτα Αρτενίσα Τζάρο Χριστίνα Τσαμανδιότη Ίρις

Κέφης Ορέστης Μπαλλίου Ρίγκερτ Σταμόπουλος Δημήτρης Χάϊδος Σταύρος

Γκέρτσου Βασιλική Κιαφέζη Ερμιόνη Μελίστε Ντεσάρα

Αθανάσιος

Μαρμαρά Φωτεινή Μιχαλάρη Αθηνά Μπότσογλου Μαρία Χριστίνα Ντόκα Μαρίνα

Συμπέρασμα: o Ενδείξεις πλαστικής χειρουργικής υπάρχουν ήδη από το 600π.Χ. o Οι πλαστικές επεμβάσεις είτε επανορθώνουν ανωμαλίες και τραύματα είτε βελτιώνουν την εμφάνιση ενός φυσιολογικού σώματος. o Υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα στην εφαρμογή τους. o Πρέπει να γίνονται από ειδικευμένους γιατρούς.

B.3 Διαγωνισμοί ομορφιάς – Μοντέλα Παράξενοι διαγωνισμοί ομορφιάς Ο διαγωνισμός ομορφιάς Μις Γη (Miss Earth) είναι ένας ετήσιος διαγωνισμός ομορφιάς που προωθεί την περιβαλλοντική συνείδηση. Μαζί με τους διαγωνισμούς Μις Υφήλιος και Μις Κόσμος, ο διαγωνισμός Μις Γη είναι ένας από τους τρεις μεγαλύτερους διαγωνισμούς ομορφιάς στον κόσμο σε αριθμό συμμετεχουσών χωρών στους τελικούς. Οι κάτοχοι των τίτλων αφοσιώνονται κάθε χρόνο σε προγράμματα για την προστασία του περιβάλλοντος και ασχολούνται με ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον. Το 2006 τα καλλιστεία Μις Γη ξεκίνησαν να συνδιοργανώνουν την ετήσια απονομή των διεθνών περιβαλλοντικών βραβείων, τα οποία θεσπίστηκαν το 2005 από τα Ηνωμένα Έθνη. Τα βραβεία απονέμονται σε αναγνώριση της δράσης ηγετών για το περιβάλλον και σε επίπεδο πολιτικής. Η νικήτρια του διαγωνισμού λαμβάνει τον τίτλο Μις Γη. Οι φιναλίστ έχουν τίτλους με ονόματα από άλλα στοιχεία της φύσης: Μις Φωτιά (τρίτη φιναλίστ), Μις Νερό (δεύτερη φιναλίστ) και Μις Αέρας (πρώτη Φιναλίστ). Όταν ακούμε για καλλιστεία, το μυαλό μας συνήθως πάει σε καλλίγραμμα κορμιά και αγγελικά πρόσωπα. Παρόλα αυτά όμως, υπάρχουν και διαγωνισμοί ομορφιάς που τα κριτήρια της επιλογής είναι λίγο διαφορετικά.

Παρακάτω

παρουσιάζονται

επτά

από

τα

τους

πιο

παράξενους

διαγωνισμούς καλλιστείων που διοργανώνονται ή διοργανώθηκαν ποτέ: 1. Miss Pregnant Είστε έγκυος; Εάν ναι, τότε έχετε την ευκαιρία να βγείτε Μις Έγκυος, στον

αντίστοιχο

διαγωνισμό

"Ms. Pregnant". Φυσικά και σε αυτά τα καλλιστεία, σημαντικό ρόλο παίζει η ομορφιά και όχι το πόσο μεγάλη είναι η κοιλιά σας.

2. Miss Landmine Τα εκατομμύρια των ναρκών που τοποθετήθηκαν στην Αγκόλα κατά τη διάρκεια του αιματηρού εμφύλιου πολέμου, ενέπνευσαν

έναν

ανταγωνισμό

για

τις

τραυματισμένες γυναίκες. Η ιδέα ήταν του νορβηγού καλλιτέχνη Morten Traavik και ο διαγωνισμός ονομάστηκε Miss Landmine. Σε αυτόν

τον

διαγωνισμό

γυναίκες

συναγωνίζονται για τον τίτλο της ομορφότερης ακρωτηριασμένης(!) γυναίκας της Αγκόλα. Το πρώτο βραβείο; Ένα τεχνητό πόδι.

3. Miss Klingon Empire. Ο διαγωνισμός "Miss Klingon Empire Beauty Pageant", διοργανώνεται κάθε χρόνο στο Dragon*Con στην Ατλάντα και ο εμπνευστής του, ήταν φυσικά το Star Trek. Οι διαγωνιζόμενες, κρίνονται στις κατηγορίες ομορφιάς, ταλέντου και προσωπικότητας. 4. Miss Jumbo Queen. Στην Ταϊλάνδη ο διαγωνισμός ομορφιά παίρνει "μεγάλες διαστάσεις". Αυτός ο ετήσιος διαγωνισμός, διοργανώνεται στο "Samphran Elephant Ground", κοντά στην Μπανγκόκ, ως μέρος του φεστιβάλ "Jumbo Banquet elephant" που διοργανώνεται κάθε χρόνο. Απαραίτητη προϋπόθεση, να έχετε αρκετά παραπανίσια κιλά.

5. Miss Artificial Beauty Όταν ακυρώθηκε μια Κινέζα από έναν διαγωνισμό ομορφιάς επειδή είχε κάνει πλαστικές επεμβάσεις, μια ομάδα ανθρώπων αποφάσισε να δημιουργήσει έναν πολύ ασυνήθιστο διαγωνισμό το 2004, με μια προϋπόθεση μόνο: Οι διαγωνιζόμενες έπρεπε να έχουν κάνει έστω και μία πλαστική επέμβαση. Η ηλικίες ήταν από 18 έως 62 χρονών -συμπεριλαμβανομένου ενός τραβεστί- και έπρεπε να είχαν πιστοποιητικό από γιατρό που να αποδεικνύει την επέμβαση. Ο διαγωνισμός έγινε μόνο για μία χρονιά (το 2004) και έκτοτε δεν ξαναδιοργανώθηκε 6. Ms Senior Sweetheart Ο διαγωνισμός "Ms Senior Sweetheart" αφορά γυναίκες οι οποίες είναι πάνω από 58 χρονών και διοργανώνεται κάθε χρόνο στο Fall River, στην Μασαχουσέτη. Ο διαγωνισμός ξεκίνησε το 1978 με αφορμή έναν έρανο για το "Lions' Club" και από τότε διοργανώνεται κάθε χρόνο.

7. Miss Russian Army Ένας "νορμάλ" διαγωνισμός ομορφιάς που δημιουργήθηκε από το Ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, προκειμένου να αλλάξει την εικόνα του στρατού στον κόσμο και να στρατολογήσει περισσότερα άτομα. Τον Ιούνιο του 2005, δεκαεννέα στρατιωτίνες συμμετείχαν στον διαγωνισμό που είχε τον τίτλο "Beauties in Shoulder Straps" και παρουσιάστηκε από την τηλεόραση. Η κριτική επιτροπή έδωσε τον τίτλο στην υπολοχαγό Ksenya Agarkova. Δυστυχώς, εμφανίσεις με μπικίνι δεν επιτράπηκαν.!

Μοντέλα Σούπερ μοντέλα, παιδιά σε διαγωνισμούς ομορφιάς και παραμορφωμένα γυναικεία πρόσωπα από πλαστικές επεμβάσεις συνθέτουν τον χάρτη της σύγχρονης ομορφιάς Τι σημαίνει ομορφιά; Αληθινή και απλή ή επεξεργασμένη και ψεύτικη; Πώς φτάσαμε στην κυριαρχία της εικόνας, της λατρείας της εξωτερικής όψης και των δεκάδων χιλιάδων πλαστικών επεμβάσεων; Από την καλλιέργεια του πνεύματος, ζητούμενο του αναγεννησιακού ουμανισμού, το «Σκέφτομαι άρα υπάρχω» του διαφωτιστή Ρενέ Ντεκάρτ, στις μέρες μας η ανθρώπινη ύπαρξη κατέληξε στην αποθέωση της ματαιοδοξίας. Στον πολιτισμό της ευμάρειας η ουσία της ύπαρξης βρίσκεται σε ιατρεία αισθητικής χειρουργικής, γύρω από εμφυτεύματα σιλικόνης, ενέσιμα προϊόντα υαλουρονικού οξέος και στις οθόνες των υπολογιστών για επεξεργασία βελτίωσης της εικόνας. Αστραφτερό χαμόγελο, νεανικό βλέμμα, δροσερή λαμπερή επιδερμίδα, σμιλεμένο σώμα, στιλπνά πλούσια μαλλιά, για πάντα. Είναι οι συντεταγμένες της σύγχρονης ομορφιάς. Ο δρόμος που οδηγεί στην ομορφιά περνά από τις καμπύλες της γυμνής Σίντι Κρόφορντ, το ηδυπαθές βλέμμα της Κέιτ Μος, τα ξανθά μακριά μαλλιά της Ζιζέλ Μπίντχεν, την αθλητική σιλουέτα της Χίλαρι Σουάνκ, την προκλητική πόζα της ΑνΝικόλ Σμιθ, τις μεταμορφώσεις μαλλιών της Λίντα Εβαγκελίστα, τη σκούρα επιδερμίδα της Αλεκ Βεκ. Είναι τα έργα σύγχρονων φωτογράφων όπως οι Χερμπ Ρις, Αλμπερτ Γουότσον, Σοκόλσκι,

Τιέν, Λίλιαν

Μέλβιν Μπασμάν,

Νίνο Μιουνόζ που οι εικόνες τους

κυκλοφόρησαν

γυναικεία περιοδικά

και των

στα

ανδρικά τελευταίων

δεκαετιών.

Αλλά δίπλα στα στερεότυπα της

σύγχρονης

παρουσιάζονται

ομορφιάς και

οι

παράπλευρες απώλειες από υπερβολικές πλαστικές επεμβάσεις, λίφτινγκ κι ενέσεις μπότοξ. «Θελήσαμε να ανοίξουμε μια συζήτηση και να εξετάσουμε την ομορφιά μέσα από τις ακρότητες στις 66

οποίες καταφεύγουν οι γυναίκες που κυνηγούν την τελειότητα των μοντέλων», σημειώνει η φωτογράφος Λορίν Γκρίνφιλντ, που συμμετέχει στο «Beauty Culture» με το ημίωρο ντοκιμαντέρ της. Θέμα του τα παιδικά καλλιστεία, οι εφηβικοί διαγωνισμοί ομορφιάς στην Αμερική και η νεανική αγωνία των κοριτσιών για τις «ιδανικές» αναλογίες.

ΟΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΕΝΟΣ ΣΟΥΠΕΡΜΟΝΤΕΛ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΛΑΜΠΕΡΟ» ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣ! Το

supermodel

της

δεκαετίας

του

ενενήντα,Carré Otis λέει ότι το να νικήσει τον εθισμό της από τα ναρκωτικά δεν ήταν καθόλου δύσκολο σε σχέση με την ανορεξία και αποκαλύπτει πώς ήταν πραγματικά το μόντελινγκ τις δεκαετίες του ογδόντα και του ενενήντα.«Θα ήθελα να πω τι συμβαίνει σήμερα, αλλά δεν

έχω

σχέση

τώρα

πια

με

τη

βιομηχανία. Πιστεύω ότι την δεκαετία του ογδόντα και του ενενήντα, υπήρχε αυτή η πρωτοφανής γρήγορη παρακμή. Η κοκαΐνη ήταν αυτό που έκαναν όλοι. Ετοιμαζόσουν, έκανες μαλλιά και make-up και όλοι ήταν μαζεμένοι γύρω από το τραπέζι με την κοκαΐνη. Εκτός αυτού, έπρεπε να ήσουν συνεχώς εκτεθειμένη σε αυτό τον εξαντλητικό τρόπο ζωής. Δούλευες μέχρι τις 2 το πρωί και μετά έπρεπε όλη τη μέρα να πηγαίνεις σε κάστινγκ. Ο κόσμος χρησιμοποιούσε την κοκαΐνη για τον έλεγχο του βάρους, αλλά και για να αντέξει αυτό τον τρόπο ζωής». Η Otis θυμάται πότε τα πράγματα έγιναν πραγματικά πολύ άσχημα…«Ήταν όταν άρχισα να παίρνω ηρωίνη. Μέσα σε δύο μήνες ήμουν κανονικός χρήστης, σε σημείο που δεν το φανταζόμουν ποτέ. Η κατάθλιψη που ήρθε τότε, σε συνδυασμό με το ότι ήμουν εξαρτημένη, ήταν καταστροφική. Ποιος θέλει να κάθεται όλη μέρα και να τρίβει τη μύτη του και να μη μπορεί να σταθεί; Αυτή δεν είναι ζωή». Όσο για την ανορεξία, κατάλαβε ότι είχε πρόβλημα όταν διαγνώστηκε με πρόβλημα στην καρδιά και έπρεπε να εγχειριστεί 67

σε ηλικία τριάντα χρονών. «Ο γιατρός με ρώτησε για τη δίαιτά μου και έπρεπε να κάτσω και να το σκεφτώ και συνειδητοποίησα ότι δεν είναι φυσιολογική, δεν ήταν φυσιολογική τα τελευταία είκοσι χρόνια. Έπρεπε να αρχίσω να τρώω» Αλλά δυστυχώς αποδείχτηκε ότι δεν ήταν τόσο απλό. «Με τα ναρκωτικά, απλά δεν πρέπει να παίρνεις πια. Αλλά η διατροφική διαταραχή ήταν συνυφασμένη με την καθημερινότητά μου. Με το φαγητό, πρέπει να βρεις έναν τρόπο να κερδίσεις αυτή την ελευθερία του να τρως. Να καταπολεμήσεις αυτά τα συναισθήματα που σε κάνουν να νιώθεις χοντρή ή ότι είσαι εκτός ελέγχου άμα φας ένα κέικ και να μη λες, “Δεν θα φάω για τρεις μέρες επειδή έφαγα το κέικ.” Μου πήρε καιρό, αλλά τώρα έχω μια πολύ καλή σχέση με το φαγητό». ΟΙ ΘΥΣΙΕΣ ΕΝΟΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ! Τι χρειάζεται για να αποκτήσει κάποια το σώμα ενός μοντέλου; Αυγό σε σκόνη, γυμναστική

δυο φορές την

ημέρα και όχι στερεές τροφές. Η Βραζιλιάνα Adriana Lima δήλωσε στην Telegraph πόσο επίπονη δίαιτα και θυσία χρειάζεται για να δείχνει «αβίαστα» τέλεια για το ετήσιο fashion show της Victoria's Secret. Το 30χρονο μοντέλο, που γυμνάζεται καθημερινά με προσωπικό

γυμναστή

από

τον

Αύγουστο, διπλασίασε το χρόνο τώρα που

πλησιάζει

το

σόου

στις

Νοεμβρίου. Σηκώνει

βάρη,

κάνει

μποξ,

κάνει

σχοινάκι και όλα αυτά τα ξεκίνησε πριν από τρεις εβδομάδες και μάλιστα δύο φορές την ημέρα. Επίσης την παρακολουθεί ένας διατροφολόγος που μετρά τι ακριβώς χρειάζεται για να παραμείνει υγιής, αλλά και να την κρατήσει λυγερή. Επιπλέον πίνει 3.5 λίτρα νερό την ημέρα! Στη συνέχεια, εννέα ημέρες πριν από το σόου μόδας, λέει αντίο στις στερεές τροφές και καταναλώνει μόνο ροφήματα πρωτεΐνης. Έχει τη δυνατότητα να 68

σταματήσει να πίνει καθημερινά τα 3,5 λίτρα νερό πίνοντας κανονικές ποσότητες 12 ώρες πριν το σόου. Μετά δεν επιτρέπεται να πίνει τίποτε υγρό για να στεγνώσει. Και όπως λέει η ίδια, από αυτό και μόνο μπορεί κανείς να χάσει μέχρι και 3,5 κιλά. Πηγές που παρακολουθούν στενά τη διαδικασία για το σόου αξίας 10 εκατομμυρίων, λένε ότι τα μοντέλα προετοιμάζονται σαν Ολυμπιονίκες για τη μεγάλη στιγμή τους στην πασαρέλα. «Η Adriana εργάζεται πραγματικά σκληρά για αυτό. Είναι το ίδιο σαν να ήσαστε δρομέας μεγάλων αποστάσεων», δήλωσε η Sophia Neophitou, επικεφαλής στυλίστρια του φετινού σόου. Παρά τις συνεχείς προπονήσεις και την στέρηση νόστιμων φαγητών, η 30χρονη Lima είπε ότι οι θυσίες της αξίζουν τον κόπο. Από: www.thebest.gr/news/index/viewStory/97775thebest.gr © 2011

Μάργα Δήμητρα Μάτα Αρτενίσα Τζάρο Χριστίνα Τσαμανδιότη Ίρις Συμπέρασμα: Από την καλλιέργεια του πνεύματος, το «σκέφτομαι άρα υπάρχω» του διαφωτιστή Ρενέ Ντεκάρτ, στις μέρες μας η ανθρώπινη ύπαρξη κατέληξε στην κυριαρχία της εικόνας, στη λατρεία της εξωτερικής όψης και στις δεκάδες χιλιάδες πλαστικές επεμβάσεις. Η ουσία της ύπαρξης βρίσκεται σε ιατρεία αισθητικής χειρουργικής και σε κάθε είδους διαγωνισμούς ομορφιάς.

B.4 Αθλητισμός και Αναβολικά Τι είναι τα Αναβολικά Ανδρογόνα Στεροειδή; Τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή είναι φυσικές ή τεχνητές ενώσεις που δρουν με τρόπο παρόμοιο με την ορμόνη τεστοστερόνη. Η τεστοστερόνη προκαλεί την ανάπτυξη των ανδρικών χαρακτηριστικών του φύλου (ανδρογόνος δράση) και τη σταδιακή αύξηση του μυϊκού ιστού (αναβολική δράση).

Απαγορεύονται:

Αναβολικά

Ανδρογόνα

Τεστοστερόνη,

Μπολντενόνη,

Στεροειδή:

Ανδροστενεδιόνη,

Νανδρολόνη, Στανοζόλη, Ανδροστενεδιόλη,

19-

νορανδροστενεδιόνη, 19-νορανδροστενεδιόλη και DHEA (δεϋδροεπιανδροστερόνη) κ. α. Άλλοι Αναβολικοί Παράγοντες (β2-Αγωνιστές): Κλενβουτερόλη και Ζερανόλη Παραδείγματα ουσιών και σκευασμάτων: Μερικές αναβολικές απαγορευμένες ουσίες, όπως η ανδροστενεδιόνη και η DHEA μπορεί να βρεθούν σε προϊόντα διατροφής. Τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή, που συχνά καλούνται απλά «αναβολικά στεροειδή», υπάρχουν και σε σκευάσματα για κτηνιατρική χρήση. Μερικά από τα πιο συνήθη εμπορικά σκευάσματα αναβολικών στεροειδών είναι τα παρακάτω: Δροστανολόνη Μεθανανδιενόνη Μεθενολόνη 70

Νανδρολόνη Οξανδρολόνη Οξυμεθολόνη Στανοζόλη Τεστοστερόνη Λόγοι χρησιμοποίησης Αναβολικών Ανδρογόνων Στεροειδών από τους αθλητές: Οι αθλητές χρησιμοποιούν τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή για να βελτιώσουν την αθλητική τους επίδοση και συγκεκριμένα για να: •

Αυξήσουν το μέγεθος, και την ισχύ των μυών τους.

•

Μπορούν να προπονούνται σκληρότερα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, δηλαδή να αυξήσουν την αντοχή τους και να μειώσουν την προκαλούμενη κόπωση.

•

Αυξήσουν την επιθετικότητα και την ανταγωνιστικότητα τους.

•

Προκαλέσουν ήπιου βαθμού ευφορία.

Τα Αναβολικά Στεροειδή βοηθούν τον αθλητή να προπονείται σκληρότερα και να ανακάμπτει ταχύτερα με αποτέλεσμα την αυξανόμενη ενδυνάμωσή του. Αθλητές που προπονούνται σκληρά και κάνουν ταυτόχρονα λήψη αναβολικών στεροειδών, ίσως επωφεληθούν αν ακολουθούν ένα εντατικό πρόγραμμα προπόνησης σε συνδυασμό με μια δίαιτα υψηλή σε πρωτεΐνη και ενέργεια. Η ανάπτυξη λοιπόν μυϊκής δύναμης εξαρτάται από την κατάλληλη δίαιτα και το πρόγραμμα άσκησης. Αθλητές που τα χρησιμοποιούν: Μερικές από τις πιο καταφανείς ομάδες αθλητών που εμπλέκονται στην χρήση τους είναι, οι bodybuilders, οι «αναρριχώμενοι» (φιλόδοξοι) αθλητές και οι φανατικοί της διατήρησης της φόρμας τους. Τα αναβολικά στεροειδή όλο και περισσότερο λαμβάνονται από αυτούς που επιθυμούν μια πιο μυώδη σωματική ανάπτυξη για καθαρά αισθητικούς λόγους ή αυξημένη επιθετικότητα. Οι πλειονότητα αυτών των αθλητών ασχολούνται με προπόνηση με βάρη. Παρενέργειες Αναβολικών: Στους άνδρες: Ακμή, αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση. Χρήση για μεγάλο διάστημα μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και ανικανότητα, αναστολή της σπερματογένεσης, συρρίκνωση και σκλήρυνση των όρχεων, 71

νεφρική βλάβη, γυναικομαστία, αλωπεκία, υπερτροφία προστάτη, μειωμένη παραγωγή ενδογενούς τεστοστερόνης και γοναδοτροπινών. Στις γυναίκες: Ακμή, ανάπτυξη ανδρικών χαρακτηριστικών, μεταξύ αυτών τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα, βάθυνση του τόνου της φωνής, διαταραχές εμμήνου ρύσεως, αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση, υπερτροφία κλειτορίδας, συρρίκνωση του στήθους, αλωπεκία ανδρικού

τύπου,

πολύ

αυξημένα

επίπεδα

τεστοστερόνης,

μειωμένα

επίπεδα

ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης. Στους εφήβους: Σοβαρή ακμή στο πρόσωπο και στο σώμα, ανδρογενής σωματοκατασκευή στις κοπέλες, αναστολή της σωματικής ανάπτυξης εξαιτίας της πρώιμης σύγκλισης των επιφύσεων των οστών*. •

Οι παρενέργειες αυτές μπορεί να είναι μόνιμες.

Καρδιαγγειακές βλάβες: Σχηματισμός θρόμβων, αυξημένη πίεση αίματος, υπέρταση, ταχυκαρδία,

καρδιακή

προσβολή,

υπερινσουλιναιμία.

Ενδοκρινικές

βιοχημικές

διαταραχές: Μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη, αλλαγές στο λιποπρωτεϊνικό προφίλ 72

(αλλαγές στο ισοζύγιο HDL / LDL), αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Ηπατικές βλάβες: Ηπατίτιδα, καρκίνος, ίκτερος, ηπατοκυτταρικό αδένωμα. Άλλες βλάβες: Νανισμός (πολύ μικρό ύψος). Ψυχολογικές παρενέργειες: Κατάθλιψη, ερεθιστικότητα, αδυναμία συγκέντρωσης, επιθετικότητα, βιαιότητα, παράνοια, υπερδιέγερση.

Το «Ντόπινγκ» Το Ντόπινγκ δεν είναι ένας σύγχρονος όρος. Σύμφωνα με αρχαίες πηγές που αναφέρονται στη Νορβηγική Μυθολογία, η χρήση ουσιών για την αύξηση της δύναμης ήταν ήδη γνωστή μεταξύ των Berserkers. Αναφέρεται ότι λάμβαναν Bufotenin, που θεωρείται ότι βελτιώνει τη φυσική απόδοση και δύναμη. Το Bufotenin προέρχεται από το δέρμα ενός είδους βατράχων καθώς και από τα μανιτάρια Amanita. Η φυλή των Κάφρων στην Αφρική ονόμασε ένα πρωτόγονο αλκοολούχο ποτό το οποίο χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές τελετές ως διεγερτικό με τη λέξη «ντοπ». Άλλες αναφορές περιγράφουν τους πολεμιστές Ζουλού να χρησιμοποιούν «ντοπ», ένα αλκοολούχο ποτό παρασκευασμένο από φλούδες σταφυλιών και αφέψημα κόλα. Στη Δυτική Αφρική, η χρήση Cola accuminata και Cola nitida ήταν επίσης γνωστή κατά τη διάρκεια του αγώνα στο βάδην ή το τρέξιμο. Ακολούθως, οι Ολλανδοί άποικοι Boers χρησιμοποίησαν τον όρο «ντοπ» για να περιγράψουν οποιοδήποτε διεγερτικό αφέψημα και ακολούθως, ο όρος διαδόθηκε παγκοσμίως. Τελικά, ο όρος υιοθετήθηκε για ένα ευρύτερο φάσμα ουσιών και στον αθλητισμό, χρησιμοποιώντας αυτές τις ουσίες περιγράφτηκε περαιτέρω ως «ντόπινγκ», όπου εμφανίζεται για πρώτη φορά σε Αγγλικό λεξικό το 1889.

Αρχαία Ιστορία Στην Αρχαία Ελλάδα, ειδικοί περιγράφεται να προσφέρουν στους αθλητές διατροφικά συστατικά προκειμένου να βελτιώσουν τη φυσική τους απόδοση. Αυτό θεωρούνταν απολύτως απαραίτητο και οι τότε προμηθευτές μπορούν να συγκριθούν με τους σημερινούς εξειδικευμένους αθλητίατρους. Επιπλέον, αναφέρεται πως οι αθλητές προσπαθούσαν να αυξήσουν τη φυσική τους δύναμη καταναλώνοντας διαφόρων ειδών κρέας ή ζωμό αίματος πριν από τους αγώνες. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων τον 3ο αιώνα π.Χ. οι αθλητές προσπαθούσαν να αυξήσουν την απόδοσή τους 73

χρησιμοποιώντας μανιτάρια. Ο Φιλόστρατος αναφέρει ότι οι ιατροί ήταν σημαντικά χρήσιμοι στην προετοιμασία των αθλητών για τους αγώνες και οι μάγειρες ετοίμαζαν ψωμί με αναλγητικές ιδιότητες. Τον 1ο αιώνα Μ. Χ., αναφέρεται επίσης ότι οι Έλληνες δρομείς έπιναν ένα αφέψημα βοτάνων για να αυξήσουν τη δύναμή τους και να είναι ικανοί να αποδώσουν σε αθλήματα μεγάλης διάρκειας. Περισσότερες αναφορές σχετικά με αυτήν την περίοδο είναι δύσκολο να βρεθούν καθώς «η γνώση για το ντόπινγκ» ήταν καλά κρυμμένη από τους ιερείς. Έχει, επίσης, καταγραφεί η χρήση ουσιών στη Ρωμαϊκή ιστορία. Οι αρματοδρομείς έτρεφαν τα άλογά τους με διάφορα μείγματα προκειμένου να τα κάνουν να τρέχουν γρηγορότερα. Περιγράφεται, επίσης, ότι οι μονομάχοι χρησιμοποιούσαν παράγοντες ντόπινγκ για την αύξηση της δύναμης.

Το Ντόπινγκ στα σύγχρονα αθλήματα Το Ντόπινγκ στο σύγχρονο αθλητισμό αξιόπιστα καταγράφηκε από το δεύτερο μισό του 19ου Αιώνα. 1865

1867

1896 1904 1910

1920 1952

Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση εμφανίστηκε στην κολύμβηση κατά τον αγώνα στο κανάλι του Άμστερνταμ. Συγκεκριμένα, περιγράφηκε η πρόσληψη μιας ανώνυμης ουσίας που βελτιώνει την απόδοση. Στους δημοφιλείς αγώνες ποδηλασίας 6-ημερών, οι Γάλλοι αθλητές προτιμούσαν μείγματα με βάση την καφεΐνη, οι Βέλγοι χρησιμοποιούσαν ζάχαρη αναμειγμένη με αιθέρα, ενώ άλλοι χρησιμοποιούσαν αλκοολούχα αφεψήματα ή νιτρογλυκερίνη. Τη χρονιά αυτή αναφέρεται ο πρώτος θάνατος που προκλήθηκε από το ντόπινγκ. Ο Άγγλος ποδηλάτης A. Linton πέθανε λόγω λήψης εφεδρίνης στον αγώνα Παρίσι-Μπορντό. Στο μαραθώνιο του St. Louis, ο Tom Hicks που μόλις είχε κερδίσει τον αγώνα, κατέρρευσε και οι ιατροί διαπίστωσαν πρόσληψη στρυχνίνης και κονιάκ πριν από τον αγώνα. Ο James Jeffrie ισχυρίστηκε, αφού ηττήθηκε από τον Jack Johnson, ότι το τσάι του μολύνθηκε/ντοπαρίστηκε προκειμένου να τον νικήσει. Αυτή είναι η πρώτη αναφορά περίπτωσης στην οποία κατηγορούνται ντοπαρισμένοι αθλητές. Πολλές παρόμοιες περιπτώσεις για ντόπινγκ έχουν αναφερθεί στην Πυγμαχία κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου Αιώνα. Οι αμφεταμίνες, μια σχετικά γνωστή ουσία κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα όχι μόνο στον αθλητισμό, παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1920. Κατά τη διάρκεια των παγοδρομιών στο Όσλο, αίσθηση προκάλεσε όταν αμπούλες και σύριγγες βρέθηκαν στα αποδυτήρια των αθλητών. 74

1960

1967

1976

1988

Η δραματική αύξηση χρήσης ουσιών ντόπινγκ ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960. Η κοινωνία εκείνες τις μέρες πίστευε ότι υπήρχαν φάρμακα ικανά να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε επιτυχία. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Ρώμης το 1960, ο Δανός ποδηλάτης K. Jensen πέθανε λόγω χρήσης αμφεταμινών. Το 1967, ο 30 ετών Βρετανός ποδηλάτης Tom Simpson και ο δρομέας Dick Howard πέθαναν λόγω χρήσης αμφεταμινών και ηρωίνης, αντίστοιχα. Το 1968, ένα χρόνο αργότερα, ο Γερμανός πυγμάχος Jupp Elze πέθανε από χρήση ενός μίγματος αμφεταμινών. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ, ο Πολωνός αθλητής Z. Kaczmarek και ο Βούλγαρος αθλητής V Khristov (αθλητές άρσης βαρών), αναγκάστηκαν να επιστρέψουν τα χρυσά τους μετάλλια όταν βρέθηκαν θετικοί σε ντόπινγκ. Πολλοί άλλοι νικητές είχαν την ίδια μοίρα με τον Ben Johnson στους Ολυμπιακούς της Σεούλ που είναι και το πιο γνωστό παράδειγμα. Βρέθηκε θετικός για ένα απαγορευμένο αναβολικό στεροειδές (Στανοζολόλη), του αφαιρέθηκε το χρυσό του μετάλλιο στα 100 μέτρα ταχύτητας και αποκλείστηκε για δύο έτη. Αργότερα, αποδείχθηκε ότι όλοι ή σχεδόν όλοι από τους φιναλίστ σε εκείνη την κούρσα είχαν πάρει απαγορευμένες ουσίες

Η χαραυγή του 21ου αιώνα χαρακτηρίζεται από πολλά παραδείγματα Αθλητών που έχουν κατηγορηθεί για ντόπινγκ. Παραδείγματα αποτελούν οι δρομείς αγώνων ταχύτητας όπως οι T. Montgomery, D. Chambers, M. Jones, ονόματα μερικών μόνο από τις πολυάριθμες γνωστές περιπτώσεις. Δυστυχώς, το ντόπινγκ δεν είναι μόνο ιστορία, αλλά προφανώς συνεχίζεται με νέες ουσίες και τεχνικές στις μέρες μας. Ουσίες για χρήση πριν τους αγώνες Στεροειδή αναβολικά. Αυξάνουν τη δύναμη και τον όγκο των μυών ενώ μειώνουν την κόπωση κατά τη διάρκεια της προπόνησης. Χρησιμοποιούνται στην Άρση Βαρών και σε αγωνίσματα ταχύτητας. Πεπτίδια. Οι χρησιμοποιούμενες ουσίες αναπτύσσουν τους μύς, αυξάνουν την οξυγόνωση του αίματος και βοηθάνε στην μεγαλύτερη διάρκεια της απόδοσης των αθλητών. Τέτοιες ουσίες είναι η ερυθροποιητίνη, η ανθρώπινη αυξητική ορμόνη, η ινσουλίνη. Χρησιμοποιούνται από αθλητές κωπηλασίας, κολύμβησης και δρόμων αντοχής.

Ουσίες κατά τη διάρκεια των αγώνων 75

Ουσίες διεγερτικές, όπως αμφεταμίνες, κοκαΐνη, εφεδρίνη. Χρησιμοποιούνται σε αθλήματα που απαιτείται δύναμη. Οι κίνδυνοι από τη χρήση των ουσιών αυτών μπορούν να οδηγήσουν σε εθισμό και αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Γλυκοκορτικοειδή. Η υδροκορτιζόνη ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Χρησιμοποιούνται σε αθλήματα όπως η πάλη, η γυμναστική, ενώ η χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μυϊκής μάζας και διαβήτη. Ναρκωτικά. Ουσίες όπως η μορφίνη, μαριχουάνα κ.ά χρησιμοποιούνται για την αντοχή στον πόνο ενώ λειτουργούν και σαν μυοχαλαρωτικά. Χρησιμοποιούνται για δρόμους αποστάσεων και αθλήματα αντοχής. Υπάρχουν και άλλες ουσίες οι οποίες χρησιμοποιούνται π.χ. για να μειώνουν τον καρδιακό σφυγμό (προπρανολόλη) και την πίεση του αίματος. Χρησιμοποιούνται από αθλητές της τοξοβολίας, της πάλης, κολύμβησης. Επίσης ουσίες για τη γρήγορη απώλεια βάρους όπως τα διουρητικά. O έλεγχος για την ανίχνευση αυτών των ουσιών γίνεται σε δείγματα ούρων που φυλάσσονται σε ξεχωριστές φιάλες. Επίσης το αίμα ελέγχεται για αυξημένα επίπεδα ερυθροποιητίνης ή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι μέθοδοι ανάλυσης των δειγμάτων των αθλητών για την ανίχνευση των απαγορευμένων ουσιών γίνεται με χρωματογραφικές αναλυτικές τεχνικές αλλά και ανοσοβιολογικές μεθόδους. Στις χρωματογραφικές τεχνικές μπορούμε να αναφέρουμε την Αέριο Χρωματογραφία με ανιχνευτή Ιονισμού Φλογός η και Φασματογράφο μάζας (GC/FID, GC/MS). Την Υγρή Χρωματογραφία Υψηλής Απόδοσης (HPLC) με διάφορους ανιχνευτές (ηλεκτροχημικό Υπεριώδους – ορατού), την Υγρή

Χρωματογραφία

συνδεδεμένη με ανιχνευτή Φασματογράφο Μάζας (LC/MS). Ποια είναι όμως η μελλοντική εξέλιξη του ντόπινγκ; Εκείνο το οποίο πιστεύουν ότι θα συμβεί στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον, είναι το γενετικό ντόπινγκ. Αυτό έχει σαν στόχο την εισαγωγή συνθετικών γονιδίων στον οργανισμό των αθλητών, τα οποία δεν θα είναι ανιχνεύσιμα από τις αιματολογικές και ουρολογικές εξετάσεις. Είναι πλέον γενικά αποδεκτό ότι η χρήση απαγορευμένων ουσιών (ντόπινγκ) βλάπτει. Βλάπτει πρώτα από όλα την υγεία των αθλητών και επίσης βλάπτει ό,τι αντιπροσωπεύει το πνεύμα του Ολυμπισμού δηλ. την ευγενή άμιλλα. Είναι φανερό ότι η χρήση απαγορευμένων ουσιών έχει καταστρεπτικές συνέπειες στην υγεία των αθλητών και 76

είναι γνωστές οι περιπτώσεις ακόμα και θανάτων αθλητών από τη χρήση αυτών των ουσιών. Πολλά φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται είχαν καταστρεπτικές συνέπειες, όπως ακόμα και εκφυλισμού των χαρακτηριστικών του φύλου των αθλητών. Κέφης Ορέστης Μπαλλίου Ρίγκερτ Σταμόπουλος Δημήτρης Χάϊδος Σταύρος Συμπέρασμα: o Είναι πλέον γενικά αποδεκτό ότι η χρήση απαγορευμένων ουσιών (ντόπινγκ) βλάπτει πρώτα από όλα την υγεία των αθλητών και επίσης βλάπτει ό,τι αντιπροσωπεύει το πνεύμα του Ολυμπισμού δηλ. την ευγενή άμιλλα. o Ποια είναι η μελλοντική εξέλιξη του ντόπινγκ; Εκείνο το οποίο πιστεύουν ότι θα συμβεί στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον, είναι το γενετικό ντόπινγκ.

B.5 Η Γλώσσα του Σώματος

Η κίνηση, η αντίδραση, η στάση ενός ατόμου, είναι τα στοιχεία με τα οποία όπως λέμε «μιλάμε με το σώμα», επικοινωνούμε μεταξύ μας, και πολλές φορές αυτή η επικοινωνία είναι πολύ πιο σαφής από τον έναρθρο λόγο. Πόσες φορές έχουμε πει την φράση «από την στάση του κατάλαβα ότι…»; Επιστήμονες, ψυχολόγοι, γιατροί (κυρίως νευρολόγοι), έχουν ασχοληθεί εκτενέστατα με την επικοινωνία των ανθρώπων αλλά και των ζώων μέσω του σώματος και αυτήν την επικοινωνία την έχουν ονομάσει «Γλώσσα του Σώματος». Η Γλώσσα του Σώματος φαίνεται να είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια. Στην Αρχαία Ελλάδα φιλόσοφοι και σοφιστές έκρυβαν τα χέρια τους κάτω από βαρύς τηβέννους. Πίστευαν ότι η κίνηση των χεριών σε μια συζήτηση ή ομιλία υποδήλωνε έλλειψη ευφράδειας και επιχειρημάτων, ενώ ο «απλός» λαός φαινόταν να χρησιμοποιεί τα χέρια του ιδιαίτερα έντονα στις συζητήσεις, κάτι που το παρατηρούμε και σήμερα. Αυτή η άποψη βασίζεται στο ότι όσο πιο έντονα μιλάμε με το σώμα, τόσο πιο «φτωχό» το έναρθρο λεξιλόγιο. Ο άνθρωπος δεν γεννήθηκε γνωρίζοντας να μιλάει, επομένως το μόνο μέσω επικοινωνίας του είναι το σώμα του. Μεγαλώνοντας και μαθαίνοντας να 78

μιλάει, η επικοινωνία μέσω του σώματος υποβαθμίζεται και όσο πιο σαφέστερα μπορεί να εκφραστεί με τον λόγο, τόσο περισσότερο περιορίζεται η ανάγκη του να επικοινωνήσει μέσω του σώματός του. Η Γλώσσα του Σώματος όμως, η μορφή αυτή επικοινωνίας, είναι πολύ βαθιά ριζωμένη στο υποσυνείδητο για να μπορέσουμε να πούμε πως είναι δυνατόν κάποια στιγμή να μην την χρησιμοποιούμε καθόλου. Το Υποσυνείδητο Σώμα. Ο άνθρωπος υποκινούμενος από το υποσυνείδητο χρησιμοποιεί πολλές φορές το σώμα του, κυρίως τα άκρα του, για να υποδηλώσει την συναισθηματική του κατάσταση: Όταν νιώθει απειλούμενος συσπειρώνεται σε εμβρυακή στάση, όταν νιώθει κούραση συνηθίζει να περπατάει καμπουριαστός, όταν θέλει να υποδηλώσει έντονο θαυμασμό κινεί τα χέρια του με ανοιχτές τις παλάμες και στήνει τον κορμό του, είτε καθιστός είτε όρθιος. Αυτά είναι ελάχιστα παραδείγματα ενός πολύ μεγάλου πεδίου μελέτης. Όμως το σώμα, πέρα από την στιγμιαία συναισθηματική φόρτιση, μπορεί να μας δείξει και την γενικότερη στάση κάποιου και τις ιδιαίτερες πτυχές του χαρακτήρα του, κάτι που πολύ δύσκολα μπορεί να κρύψει από τον παρατηρητή της επικοινωνίας του σώματος. Πολλά μπορούμε να αποκαλύψουμε κατά την διάρκεια διάφορων δραστηριοτήτων όπως για παράδειγμα ο χορός, μιας και ο άνθρωπος χορεύοντας συχνά αποκαλύπτει μια τελείως διαφορετική εικόνα του από εκείνη που συνήθως

εμφανίζει,

καθώς

μέσω

του

χορού

εκδηλώνεται

βαθύτερος

συναισθηματισμός του, οι ανησυχίες και ελπίδες του, ακόμα και ο αισθησιασμός του, ιδιαίτερα εάν ο χορός είναι ελεύθερος και αβίαστος. Η Γλώσσα των Ζώων. Σίγουρα η Γλώσσα του Σώματος δεν είναι προνόμιο μόνο των ανθρώπων. Είναι γενικά αποδεκτό πως το κύριο μέσο επικοινωνίας των ζώων, με τον άνθρωπο αλλά και μεταξύ τους, είναι το σώμα τους. Από τα κατοικίδια μέχρι τα ατίθασα και άγρια ζώα, παρατηρούμε τα διαφορετικά χαρακτηριστικά τους μέσω της κίνησης και συμπεριφοράς τους. Υπάρχουν κοινά γνωρίσματα γενικών τάξεων (π.χ. αιλουροειδή, κυνοειδή) που βασίζονται και στην σωματική διάπλασή τους (τα μικρόσωμα ζώα τείνουν να είναι πιο ευέλικτα και νευρικά ενώ τα μεγαλόσωμα πιο δυσκίνητα και νωχελικά, κάτι που παρατηρείται και στους ανθρώπους). Άλλα πιο εξειδικευμένα γνωρίσματα βασίζονται στην ράτσα, π.χ. είναι κοινά γνωστό πως τα σκυλιά ράτσας κανίς είναι πολύ νευρικά, τα πιτμπούλ επιθετικά, οι γάτες του Σιάμ υπερκινητικές, της Περσίας δυσκίνητες κλπ, αλλά ακόμα και με αυτήν την κατηγοριοποίηση, ο χαρακτήρας του κάθε ζώου ξεχωριστά παραμένει πολύ σημαντικό στοιχείο στην συμπεριφορά και κίνησή τους. Το 79

θέμα όμως εξακολουθεί να είναι πως παρατηρώντας τις κινήσεις των ζώων μπορούμε να καταλάβουμε πολύ καλά τι θέλουν να μας «πουν» ανά πάσα στιγμή και τι αισθάνονται, και επίσης όλοι γνωρίζουμε κάποιες βασικές κινήσεις-ενδείξεις, όπως το ότι όταν ένα σκυλί κουνάει την ουρά του, δηλώνει φιλικότητα και θέλει να παίξει ή πως όταν μια γάτα «τραβάει» πίσω τα αυτιά της και φουντώνει το τρίχωμά της, ετοιμάζεται να επιτεθεί. Αυτό που είναι πραγματικά εντυπωσιακό, είναι πως όσοι έχουν κάποιο συγκεκριμένο ζώο καθημερινά στον χώρο τους (κάποιο κατοικίδιο δηλαδή), έχουν ήδη δημιουργήσει ένα «ερμηνευτικό λεξικό κινήσεων» που είναι αλάθητο και που μπορεί να ερμηνεύσει πολύ βαθύτερα συναισθήματα από τα βασικά «πεινάω, νυστάζω, θέλω να παίξω, φοβάμαι» κλπ. και όλα αυτά με μονάχα ένα απλό τίναγμα της ουράς ή ανεπαίσθητη κίνηση του ποδιού. Αυτή είναι η μαγεία της επικοινωνίας με το σώμα. Το Πρόσωπο ως Μικροσώμα. Από τα μέλη μας ξεχωρίζουμε ως το πιο εκφραστικό το κεφάλι, και συγκεκριμένα το πρόσωπο. Υπό αυτήν την λογική μπορούμε να ασχοληθούμε καθαρά και μόνο με τις διαφορετικές εκφράσεις του προσώπου, και μπορούμε να καταλήξουμε σε παρόμοια ή/και εκτενέστερα συμπεράσματα για το άτομο. Πραγματικά θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το πρόσωπο ως ένα μικροσώμα, μιας και μέσω των μυικών συσπάσεων του προσώπου καταλαβαίνουμε την χαρά, την λύπη, την ηρεμία κλπ. Μα με την κίνηση του προσώπου είναι που μπορούμε να κρύψουμε πιο εύκολα τα συναισθήματά μας συγκριτικά με το υπόλοιπο σώμα, διότι έχουμε πλέον καταλάβει πως εκεί είναι που ο συνομιλητής θα δώσει την περισσότερη σημασία για να «αποκωδικοποιήσει» τα όσα λέμε, οπότε προσέχουμε πολύ τις κινήσεις και εκφράσεις μας. Δεν δίνουμε όμως την δέουσα προσοχή στο υπόλοιπο σώμα, πιστεύοντας ότι δεν μπορεί να μας «μαρτυρήσει» και ξεχνώντας ότι «όσα μπορεί να μάθει κάποιος από την παρατήρηση του μερικού, άλλα τόσα θα μάθει από την παρατήρηση του όλου» Ενδεικτικές Ερμηνείες κινήσεων του σώματος o Σταύρωμα χεριών: άμυνα ή αντεπίθεση. Μαζί με χαμήλωμα του κεφαλιού υποδηλώνει κατηγορηματικότητα. o Έντονη κίνηση χεριών κατά τον λόγο: έντονα συναισθήματα, ανάλογα της κίνησης/συζήτησης (π.χ. θαυμασμός, απορία, φόβος, εκνευρισμός κλπ). o Εμβρυακή στάση: ανασφάλεια, αίσθηση απειλής. o Περήφανο περπάτημα (στητό, καμαρωτό): αυτοπεποίθηση, αίσθηση υπεροχής. 80

o Καμπούριασμα:

κούραση,

απογοήτευση

(ακόμα

πιο

έντονα

αυτά

τα

συναισθήματα όταν το καμπούριασμα γίνεται κατά το βάδισμα και συνοδεύεται από σούρσιμο των ποδιών). o Χαμηλωμένο βλέμμα: ενοχή, προσπάθεια απόκρυψης μυστικών. o Στήσιμο των χεριών στους γοφούς: θρίαμβος, κατηγορηματικότητα, εκνευρισμός (όταν οι παλάμες είναι σε γροθιές). o Στήριγμα του κεφαλιού στα χέρια: βαριεστημάρα, πλήξη. o Κλείσιμο του στόματος με το χέρι: ξάφνιασμα, σοκάρισμα. o Πλέξιμο των δαχτύλων και στήριγμα του κεφαλιού: σκεπτικότητα. o Ξύσιμο του κεφαλιού, μηχανικές κινήσεις, μικροενοχλήσεις κατά τον διάλογο κλπ: αμηχανία, νευρικότητα, άγχος αλλά και σκέψη.

Τα μάτια Όπως έλεγαν και οι παλιοί ,τα μάτια είναι ο καθρέφτης της ψυχής μας, ποτέ δεν ψεύδονται. Όσο πιο αληθινοί είστε, τόσο πιο εύκολο θα είναι για τους άλλους να ανακαλύψουν τις σκέψεις, τα συναισθήματά σας. Αρκεί μόνο ένα κοίταγμα στα μάτια σας. Η δύναμη που έχει ένα βλέμμα μπορεί ν’ αλλάξει τη στιγμή, την μέρα ή και ακόμα τη ζωή μας. Έχετε ποτέ διερωτηθεί γιατί υπάρχουν τόσες φράσεις για τα μάτια; Όπως παραδείγματος χάριν: “Τον κάρφωσε με τα μάτια“ ,“ Έχει παμπόνηρα μάτια“, “Μου έριξε ένα παγερό βλέμμα“, “Με μάτιασε“, “Μου χαμογέλασαν τα μάτια του“, “Μάτια που με μάγεψαν“. Υποσυνείδητα αυτές οι φράσεις μας υποδεικνύουν ότι αναφερόμαστε στο βλέμμα και το μέγεθος που έχουν οι κόρες των ματιών του ανθρώπου. Όπως επίσης και οι φράσεις: Έχει μάτια κενά, απόμακρα, διαπεραστικά, φθονερά, ευτυχισμένα κτλ. Τα μάτια είναι τα πιο ακριβή σήματα επικοινωνίας των ανθρώπων επειδή βρίσκονται σε εστιακό σημείο του σώματος και οι κόρες λειτουργούν 81

ανεξάρτητα από τον συνειδητό μας έλεγχο. Αν κάποιος σε κοιτάει απευθείας στα μάτια, αυτό σημαίνει πως είναι ευθύς, ειλικρινής και δεν έχει κάτι να κρύψει. Αντιθέτως, τα άτομα που αποφεύγουν την άμεση αυτή οπτική επαφή, ίσως να μην έχουν αυτοπεποίθηση, να αισθάνονται άβολα, ή να μην λένε όλη την αλήθεια. Είναι σημαντικό για εμάς τους ανθρώπους να μας κοιτάνε στα μάτια, αν και μερικοί αδιαφορούν να το πράττουν. Κοιτώντας τον συνομιλητή σου μέσα στα μάτια, κουνώντας πού και πού το κεφάλι σου του δείχνεις ότι ενδιαφέρεσαι γι αυτό που ακούς. Με αυτό τον τρόπο κάνεις τον άλλο να νιώθει οικειότητα και ζεστασιά. Το βλέμμα Το ακαταμάχητο βλέμμα είναι συνυφασμένο με τα… αμυγδαλωτά μάτια. Δηλαδή τα μεγάλα μάτια. Σημαντικό λοιπόν ρόλο στα μάτια παίζει και το σωστό μακιγιάζ (για τις κοπέλες κυρίως). Θα πρέπει να τονίζονται οι βλεφαρίδες ούτως ώστε να φαίνεται το άσπρο των ματιών αλλά και για να τονιστεί το βάθος και το χρώμα της κόρης των ματιών. Προσέξτε μόνο να μην φαίνεται αφύσικο και υπερβολικό. Οι γυναίκες δεν βάφουν τα μάτια τους με σκοπό μόνο την ομορφιά αλλά όπως είπαμε και για να τα τονίσουν ώστε να μπορεί να διαβαστεί η επιθυμία τους. Μια γυναίκα όταν ελκύεται από έναν άντρα, όταν τον κοιτάζει, αυτόματα οι κόρες διαστέλλονται και ο άντρας ασυναίσθητα αναγνωρίζει το σήμα ή αλλιώς το κάλεσμά της. Το ερωτικό βλέμμα. Την ερωτική διάθεση του άντρα πρώτο πράγμα που την προδίδει είναι το βλέμμα του. Πιο συγκεκριμένα η κόρη. Όσο πιο ανοιχτή είναι η κόρη τόσο πιο ερωτικά αισθάνεται για την γυναίκα που κοιτάει. Αν το κοίταγμα του γίνεται ακόμη πιο επίμονο όταν μιλάς ή ακόμη και όταν δεν μιλάς και κοιτάς κάπου άλλου είναι ακόμη ένα δείγμα ότι αισθάνεται ερωτικά. Σε περίπτωση που στέκεις όρθια και νιώθεις κάποιον να σε κοιτάει, είναι ο ενδιαφερόμενος και το βλέμμα του γίνεται διερευνητικό και σε περιεργάζεται, προσπαθώντας όμως να μην το καταλάβεις παίρνοντας μερικές φόρες την έκφραση «κοιτάζω το άπειρο». Υπάρχουν κι άλλα μέσα εάν σε ενδιαφέρει κάποιο άτομο και θέλεις να δημιουργήσεις μια παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα π.χ αν έχεις στα χέρια σου έναν κατάλογο εστιατορίου, ένα βιβλίο, ένα μαντήλι χρησιμοποίησέ τα για να κρύψεις το υπόλοιπο πρόσωπό σου, δείξε του μόνο τα μάτια σου και μετά κρύψ’ τα πίσω από το αντικείμενο, δημιουργώντας έτσι μια παιχνιδιάρικη ατμόσφαιρα. Μου έριξε ένα βλέμμα..λες να με φλερτάρει; Η ερωτική γλώσσα του σώματος με το κατάλληλο βλέμμα είναι ένας τρόπος για να φωνάξεις στον άλλο «είμαι εδώ, το κατάλαβες;». Κρατώντας το βλέμμα σου σταθερό τουλάχιστον τρία δευτερόλεπτα επάνω 82

σ’ έναν άντρα και μετά κοιτώντας μακριά εκδηλώνεις σεξουαλικό ενδιαφέρον. Απότομα μετά απόσυρε το βλέμμα σου και άφησε το πρόσωπο που κοίταζες να αποζητά περισσότερα. Κινώντας τα βλέφαρά σου αργά και σκόπιμα προς τα κάτω και μετά επαναφέροντας το βλέμμα σου προς τα πάνω, σαν να παίζεις κρυφτούλι, δημιουργείς μια σχέση οικειότητας με τον άντρα-στόχο. Εάν μια γυναίκα σταματήσει το βλέμμα της πάνω σε έναν άντρα για μερικά δευτερόλεπτα, μετά γυρίσει το κεφάλι και στη συνέχεια επαναλάβει το ίδιο, τότε ενδιαφέρεται. Εκτός και εάν μένει αγέλαστη και ανέκφραστη. Το επιχειρηματικό βλέμμα Σκέφτεστε να ζητήσετε αύξηση; Να κλείσετε μια συμφωνία; Γι αυτό όμως χρειάζεστε αυτοπεποίθηση. Το κόλπο είναι το επιχειρηματικό βλέμμα. Φανταστείτε ότι υπάρχει ένα τρίγωνο που συνδέει τα μάτια με το μέτωπο. Όση ώρα λοιπόν κάνετε τις συζητήσεις σας κρατήσετε τη ματιά σας σε αυτό το «τρίγωνο». Αν ρίξετε το βλέμμα σας, σημαίνει ότι έχετε αρχίσει ήδη να χάνετε την κυριαρχία του παιχνιδιού. Αν πάλι δείτε έναν άντρα να σας κοιτάει αριστερά – δεξιά, με ελαφρά σηκωμένα τα φρύδια και ένα χαμόγελο γοητείας, τότε σας φλερτάρει χωρίς να το έχετε καταλάβει. Χαμήλωμα βλέμματος Ως συνήθως το χαμήλωμα βλέμματος προς το έδαφος του συνομιλητή μας σημαίνει ότι μόλις είπε κάποιο ψέμα ή απλά νιώθει ότι νικήθηκε και δεν έχει πια τίποτα να σχολιάσει. Επίσης όταν τρίβει το μάτι του, είτε αγγίζει την μύτη του καθόλη την διάρκεια τις συνομιλίας μας δείχνει επίσης ότι λέει ψέματα. Κόρες ματιών Όταν οι κόρες των ματιών διαστέλλονται, σημαίνει ότι μας ελκύει και μας ενδιαφέρει κάποιος. Το φώς των κεριών και γενικά ο χαμηλός φωτισμός προκαλεί και τονίζει την διαστολή της κόρης των ματιών και αυτό μας κάνει ακόμη πιο γοητευτικούς. Όταν κάποιος ενθουσιάζεται, οι κόρες των ματιών του μπορεί να διασταλούν μέχρι και τέσσερις φορές από το αρχικό τους μέγεθος. Όταν κάποιος θυμώνει οι κόρες των ματιών του συστέλλονται και τα μάτια μοιάζουν «φιδίσια».Τα παραπάνω που ανάφερα είναι πιο φανερά στα ανοιχτόχρωμα μάτια γι αυτό φαίνονται και πιο ελκυστικά. Το μέγεθος της κόρης αυξάνεται όταν οι άνθρωποι βλέπουν κάτι που να τους ερεθίζει. Ο Έκχαρτ Ες πρωτοπόρος στις μετρήσεις των κορών ανακάλυψε ότι οι κόρες των ετεροφυλόφιλων ανδρών και γυναικών διαστέλλονται όταν κοιτάζουν ερωτικές φωτογραφίες του αντίθετου φύλου. Η αύξηση του μεγέθους της κόρης σχετίζεται με την πνευματική δραστηριότητα και ειδικά με την επίλυση προβλημάτων, ώστε όταν το άτομο βρίσκει τη λύση φτάνει στην μέγιστη διαστολή .Οι άνθρωποι βρίσκουν επίσης ακόμη πιο ελκυστικά τα 83

φωτομοντέλα αν η φωτογραφία τους, τροποποιηθεί έτσι ώστε οι κόρες των ματιών να φαίνονται μεγαλύτερες. Χαμογελαστά μάτια Όταν ο άνθρωπος που βρίσκεται απέναντι μας, μας κοιτάει και γελά μέσα του, μπορούμε να το αναγνωρίσουμε αφού τα μάτια του είναι πιο φωτεινά. Όταν καταφέρουμε να «μιλάνε» τα βλέμματά μας χωρίς καν να επικοινωνούμε λεκτικά, επιβεβαιώνουμε την έλξη, τη συμπάθεια και την επιθυμία για να αναπτυχθεί το οτιδήποτε ανάμεσά μας.

Τα χείλη, το στόμα Αρκετές είναι οι στιγμές στην ζωή μας που ορίζουμε τον χαρακτήρα των ανθρώπων σύμφωνα με το στόμα τους, περιγράφοντας τους ως βλοσυρούς με σφιγμένα χείλη, ως φλεγματικούς με ψεύτικο χαμόγελο κτλ. Η ερμηνεία και η ανάλυση του στόματος και των χειλιών μας είναι τόσο περίπλοκη όσο και για τα μάτια. Ένα μεγάλο ποσοστό των εγκεφαλικών μας κυττάρων ασχολείται με την

ερμηνεία

συμπεριφοράς

των των

σημάτων χειλιών

και

της της

γλώσσας μας. Χείλη Τα λεπτά χείλη είναι σημάδι εσωστρεφούς προσωπικότητας, ενώ τα σαρκώδη δείχνουν γενναιοδωρία και την επιθυμία του ατόμου να μιλά για τον εαυτό του. Τα μεγάλα χείλη δείχνουν πάθος για τη ζωή, ενώ τα στενά εγωισμό και ψυχρότητα. Όταν το άνω χείλος είναι μεγαλύτερο, δείχνει άνθρωπο που «δίνεται» εύκολα στους άλλους και γίνεται στόχος εκμετάλλευση. Σφιγμένα χείλη κατά την διάρκεια της ομιλίας και ανέκφραστο μας φανερώνει ότι το άτομο έχει νεύρα, είναι θυμωμένο, αρνητικό με τάση εσωστρέφειας για αυτό και αισθάνεται ότι κάνει αγγαρεία όταν μιλάει και δεν βλέπει την ώρα να τελειώσει. Στις γυναίκες αρέσει να ασχολούνται με τον εαυτό τους μπροστά σε υποψήφιους συντρόφους, γενικά πειράζοντας τα μαλλιά τους ή γλείφοντας τα χείλη τους. 84

Λέει ψέματα το βλέπω στα χείλη του O συνομιλητής μοιάζει σαν να περιποιείται τον εαυτό του, για να μας δείξει ένα «καλό» του πρόσωπο! ». Προσπαθώντας να ωραιοποιήσει τον εαυτό του, θέλει να γίνει πιο ελκυστικός, ώστε να μην τον αμφισβητήσουμε. Όπως… δάχτυλο στα χείλη και δάγκωμα χειλιών. O συνομιλητής καλύπτει το στόμα του με το χέρι του ή σε διάφορες παραλλαγές με τα δάχτυλά του. Άλλοτε δαγκώνει τα χείλη του ή γλείφει με τη γλώσσα τα δόντια του. Όλες αυτές οι κινήσεις φανερώνουν την εσωτερική του σύγκρουση. Είναι σαν να συγκρατεί το στόμα του, να προσπαθεί να το κλείσει ή να το καλύψει για να μη φανεί το ψέμα που εκστομίζει.

Χαμόγελο Χαμόγελο με πεσμένο το σαγόνι Ένα χαμόγελο το οποίο δεν συναντούμε συχνά στην καθημερινότητα μας. Το βλέπουμε όμως συχνά σε πολιτικούς, επιχειρηματίες και κωμικούς. Είναι ένα χαμόγελο που δεν μπορούμε

να το συμπαθήσουμε και τόσο

εύκολα . Ένας από τους πιο γνωστούς για το χαμόγελο με το πεσμένο σαγόνι είναι ο Τζόκερ, ο αντίπαλος του Μπάτμαν. Όπως καταλαβαίνετε

είναι

ένα

προσποιητό

ψεύτικο χαμόγελο. Αυτό το χαμόγελο είναι πολύ πλατύ, διακρίνονται τα δόντια και το σαγόνι πέφτει προς τα κάτω εκφράζοντας μια εύθυμη διάθεση. Πλάγιο χαμόγελο Από την φύση του ο άντρας είναι παιχνιδιάρης, μυστικοπαθής, παρορμητικός και πονηρός. Το πλάγιο χαμόγελο τον αντιπροσωπεύει απόλυτα. Είναι ένα πονηρό, παιχνιδιάρικο χαμόγελο. Αυτό το χαμόγελο συνδυάζεται με το κεφάλι ελαφρώς χαμηλά και στραμμένο σε οποιανδήποτε κατεύθυνση και με ανασηκωμένο ελαφρώς το βλέμμα. Είναι ένα χαμόγελο το οποίο υιοθέτησαν οι γυναίκες δείχνοντας ένα σημάδι αποδοχής στο αντίθετο φύλο. Το χαμόγελο αυτό από μια γυναίκα βγάζει πατρικά συναισθήματα, έτσι όταν το λαμβάνουν οι άντρες νιώθουν ότι πρέπει να την

προστατέψουν και να την φροντίσουν, κάτι που αρέσει στους άντρες. Το πλάγιο λοιπόν χαμόγελο σαγηνεύει τον οποιονδήποτε. Αιώνιος κατσούφης Το φαινόμενο αυτό χρόνια με τα χρόνια αυξάνεται. Ο κατσούφης. Παλιά το βλέπαμε πιο συχνά σε ηλικιωμένους ανθρώπους και τρομάζαμε. Το βλέπουμε στους ανθρώπους που είναι συνεχώς δυστυχισμένοι, καταπιεσμένοι, μελαγχολικοί και θυμωμένοι. Αυτό συμβαίνει όταν με τον καιρό οι γωνίες του στόματος παγώνουν και μένουν σε αυτή την μόνιμη θέση προς τα κάτω. Έχουν μια έκφραση παρόμοια με αυτή του σκύλου μπουλντόγκ. Γι αυτό μην σταματάτε να χαμογελάτε. Γυμνάστε τους μυς των χειλιών σας και χαρίστε υγεία στην ψυχολογία σας. Χαμογέλα στον Έρωτα. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες γελούν με τους άντρες που βρίσκουν ελκυστικούς, ενώ οι άντρες ελκύονται από τις γυναίκες που γελούν μαζί τους. Όταν ένας άντρας λέει πως μια γυναίκα έχει καλή αίσθηση του χιούμορ δεν εννοεί πως αυτή λέει αστεία. Εννοεί πως γελά με τα δικά του αστεία.

Τα πόδια «μιλάνε» Το σώμα έχει γενικά τη δική του γλώσσα, τα μάτια λένε πολλά χωρίς λόγια, αλλά φαίνεται πως υπάρχει μια ακόμη «γλώσσα», αυτή των ποδιών. Ένας κορυφαίος Βρετανός ψυχολόγος, που μελετά το ζήτημα εδώ και δεκαετίες, ισχυρίζεται ότι ανακάλυψε άλλη μια «οδό» επικοινωνίας, με την οποία όλοι οι άνθρωποι, ιδίως οι γυναίκες, στέλνουν μυστικά μηνύματα στους γύρω τους και το κάνουν με τα πόδια τους, χωρίς οι περισσότεροι από εμάς να έχουμε καν ιδέα ότι αυτό συμβαίνει. Η ανακάλυψη έγινε από τον καθηγητή Τζιόφρι Μπίτι, επικεφαλής της σχολής ψυχολογικών επιστημών του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, σύμφωνα με τη βρετανική «Telegraph». Η έρευνα, που έγινε για λογαριασμό της εταιρίας κατασκευής υποδημάτων Τζέφερι Γουέστ, έδειξε ότι αν μια γυναίκα επιθυμεί έναν άνδρα και γελά, όταν μιλά μαζί του, τα πόδια της ασυνείδητα απομακρύνονται από το σώμα της και παίρνει μια στάση με πιο ανοικτά πόδια, σαφείς ενδείξεις ότι ο συνομιλητής της την ελκύει σεξουαλικά. Αν 86

όμως τα πόδια της είναι σταυρωμένα ή διπλωμένα κάτω από το σώμα της, την ώρα που μιλά σε έναν άνδρα, τότε μάλλον δεν έλκεται από αυτόν. Οι άνδρες, αντίθετα με τις γυναίκες, δεν «σηματοδοτούν» σεξουαλική έλξη με τα πόδια τους. Οι ψεύτες κρατάνε τα πόδια τους αφύσικα ακίνητα, ώστε υποσυνείδητα να μην δίνουν στόχο και τους προσέχουν οι άλλοι. Οι γυναίκες κρίνουν τους άνδρες σε μεγάλο βαθμό από τα παπούτσια που φοράνε, πόσο είναι στιλάτα, καθαρά και ακριβά (ή τουλάχιστον φαίνονται να είναι!). Αν ένας άνδρας είναι νευρικός, θα το δείξει αυξάνοντας τις κινήσεις των ποδιών του. Αντίθετα, οι γυναίκες, όταν είναι νευρικές, κρατάνε τα πόδια τους ακίνητα. Οι κυριαρχικοί τύποι ανδρών και γυναικών κάνουν συγκριτικά λιγότερες κινήσεις ποδιών, γιατί τους αρέσει να ελέγχουν όχι μόνο το περιβάλλον τους, αλλά και το σώμα τους. Οι εξωστρεφείς κάνουν το ίδιο (λίγες κινήσεις), όπως και οι αλαζόνες και εγωιστές, αλλά για άλλους λόγους, ενώ οι ντροπαλοί κάνουν συχνές κινήσεις με τα πόδια τους. Ο Μπίτι (που είναι ο αρμόδιος ψυχολόγος για τα σόου του Big Brother στη Βρετανία) ανέφερε ότι οι άνθρωποι μπορούν ευκολότερα να έχουν επίγνωση των μηνυμάτων που μεταδίδουν με τα χέρια ή τις εκφράσεις του προσώπου τους, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με τα πόδια τους. «Η μυστική γλώσσα των ποδιών μπορεί να αποκαλύψει πολλά για την προσωπικότητά μας, τι σκεφτόμαστε για το πρόσωπο με το οποίο συνομιλούμε και γενικότερα για τη συναισθηματική και ψυχολογική μας κατάσταση. Είναι ένα πραγματικά γοητευτικό μη λεκτικό κανάλι επικοινωνίας», πρόσθεσε και τόνισε ότι ακριβώς επειδή είναι κατ’ εξοχήν ασυνείδητο, είναι πιο αξιόπιστο όσον αφορά τα μηνύματα που μεταφέρει.

Η γλώσσα του σώματος και τα παιδιά Η επικοινωνία μας με τα παιδιά και με τους εφήβους περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από τις λέξεις που απλά χρησιμοποιούμε. Γνωρίζετε ότι στην πραγματικότητα η γλώσσα του σώματος μας και ο τόνος της φωνής μας αποτελούν το 93% όλων όσων λέμε; Οι αναμνήσεις μας είναι γεμάτες με ανθρώπους και μέρη που βιώσαμε σαν παιδιά. Ωστόσο, αυτό που οι περισσότεροι από εμάς δεν συνειδητοποιούμε είναι ότι οι αναμνήσεις μας, επίσης, αποτελούνται από πολλά συναισθήματα. Στην πραγματικότητα, όσο μεγαλύτερες είναι οι συγκινήσεις που αισθανόμαστε με κάθε εμπειρία τόσο περισσότερες

πιθανότητες έχουμε να θυμόμαστε αυτήν την εμπειρία αργότερα στη ζωή μας. Έτσι, ο στόχος είναι να προσφέρουν οι γονείς στα παιδιά τους μια ισχυρή θετική συναισθηματική εμπειρία, ώστε να μεταβούν ομαλά στην ενηλικίωσή τους. Τα παιδιά είναι απίστευτα συναισθηματικά, τις περισσότερες φορές είναι αυτό που λέμε “ανοικτό βιβλίο”. Όταν πρόκειται για την εμφάνιση συναισθημάτων συχνά εμφανίζονται χωρίς φόβο και χωρίς αναστολές. Είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που θα ήθελαν πολλές φορές να το αποκτήσουν ξανά οι ενήλικες. Είναι αυτό ακριβώς που οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά με τα παιδιά τους. Επομένως πώς θα τα βοηθήσουν να αναπτύξουν μια θετική συναισθηματική εμπειρία; Η απάντηση είναι απλή. Είναι ο καθρέφτης στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά δείχνουν τον ενθουσιασμό, την ευτυχία τους, και γενικότερα τα συναισθήματά τους. Γελάστε μαζί τους, τρέξτε μαζί τους, κινηθείτε με τον ίδιο τρόπο που κινούνται χρησιμοποιήστε τον τόνο της φωνής σας για να προβάλλετε το δικό σας ενθουσιασμό και την ευτυχία σας. Νιώστε αυτό που τα παιδιά σας αισθάνονται, διώχνοντας μακριά τις αναστολές σας. Νιώστε ελεύθεροι και πάλι. Ανταλλάσσοντας εμπειρίες θα τα κάνετε να νιώσουν ότι αποτελείτε μέρος του μαγικού τους κόσμου. Έτσι όχι μόνο θα δημιουργηθούν φανταστικές αναμνήσεις για τους δυο σας, αλλά είναι και ένας πολύ καλός τρόπος για να ενισχυθεί ο δεσμός παιδιού και γονέα. Πάρτε λοιπόν το σύνθημα από τα παιδιά σας και ανταποδώστε το στο ίδιο επίπεδο όπως κάνουν αυτά. Και φυσικά απολαύστε και διασκεδάστε την ανάπτυξη και την εκμάθηση των δεξιοτήτων που εμπλέκονται στη χρήση αυτών των βασικών παραδειγμάτων της γλώσσας του σώματος στην επικοινωνία με τα παιδιά σας. 88

H γλώσσα του σώματος στο πρώτο ραντεβού

Σας έχει τύχει ποτέ να «αισθάνεστε» αν κάποιος σας συμπαθεί ή όχι, χωρίς όμως να μπορείτε να υποστηρίξετε ή ακόμα και να εξηγήσετε την άποψη αυτή με επιχειρήματα; Ο λόγος βρίσκεται στην πολυσυζητημένη γλώσσα του σώματος, για την οποία έχουν γραφτεί από βιβλία τύπου «πώς να ρίξετε την τέλεια γυναίκα» μέχρι επιστημονικές διατριβές, και την οποία το ανθρώπινο ένστικτο είναι σε θέση να αναγνωρίσει. Στην αγχογόνα περίπτωση του πρώτου ραντεβού, όμως, το ένστικτο συνήθως «μπλοκάρει» όχι μόνο λόγω του άγχους να κάνουμε καλή εντύπωση αλλά και ακριβώς επειδή προσπαθούμε υπερβολικά να καταλάβουμε αν αρέσουμε στον άλλο, επιχειρώντας να αναλύσουμε με τη λογική τα σημάδια που κανονικά θα «πιάναμε» ενστικτωδώς. Επειδή ξέρουμε ότι όσο και αν σας συμβουλεύσουμε να μείνετε χαλαροί και να ακούσετε το ένστικτό σας δεν πρόκειται να το κάνετε, συγκεντρώσαμε και παρουσιάζουμε τις ασφαλέστερες ενδείξεις για το αν το ραντεβού σας θα παραμείνει ραντεβού ή θα εξελιχθεί σε κάτι παραπάνω. Θετικά σημάδια Παρατηρήστε τη στάση του σώματος του/ της. Αν κάθεται με την πλάτη ίσια προσέχει αυτά που λέτε, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να κάνει καλή εντύπωση. Το επάνω μέρος του σώματος του/ της που γέρνει ελαφρά προς το μέρος σας δείχνει ξεκάθαρο ενδιαφέρον, ενώ οι ώμοι που κλείνουν ελαφρά προς τα μέσα είναι η θετικότερη ένδειξη όλων: είναι η κίνηση που υποδηλώνει ότι θέλουμε, υποσυνείδητα, να 89

αγκαλιάσουμε τον άλλο. Οι χαλαρές παλάμες των χεριών υποδηλώνουν άνεση και οικειότητα. Αν, μάλιστα, είναι στραμμένες προς τα πάνω αποτελούν ξεκάθαρη ένδειξη εμπιστοσύνης. Κλασικό και δοκιμασμένο: αν σας κοιτά στα μάτια, ενδιαφέρεται. Καθότι, όμως, πάρα πολλοί άνθρωποι είναι απλά ντροπαλοί ή δε νιώθουν άνετα να κοιτούν τον άλλο κατάματα, μην αποκλείετε το ενδεχόμενο έλξης αν δεν το κάνει. Πολύ πιο ξεκάθαρο είναι το βλέμμα που πηγαινοέρχεται από τα μάτια στα χείλη σας –στα οποία μένει λίγο παραπάνω. Η «μίμηση» των κινήσεών σας είναι, επίσης, από τα πλέον σίγουρα σημάδια. Πίνει από το ποτό του/ της κάθε φορά που σηκώνετε το ποτήρι σας, ανάβει τσιγάρο αμέσως μετά από εσάς, αλλάζει θέση στην καρέκλα όταν το κάνετε κι εσείς; Ακόμη κι αν θέλει να το κρύψει, η υποσυνείδητη αυτή αντίδραση προδίδει ξεκάθαρα ότι του/ της αρέσετε. Οι κινήσεις που κάνουν οι γυναίκες και συχνά θεωρούνται ότι υποδηλώνουν νευρικότητα, όπως το να παίζει με τα μαλλιά της ή να σταυρώνει τα πόδια έτσι ώστε τα γόνατα να «κοιτάζουν» προς το μέρος σας, δείχνουν, στην πραγματικότητα, ερωτική έλξη. Το ανοιγοκλείσιμο των ματιών είναι μια ακόμη εμφανής ένδειξη: όταν κοιτάζουμε κάποιον ή κάτι που μας αρέσει, το μέγεθος της κόρης του ματιού αυξάνεται, ακολουθούμενο από τη συχνότητα με την οποία ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας. Οποιοδήποτε άγγιγμα, όσο τυχαίο ή στιγμιαίο κι αν μοιάζει –όπως το να ακουμπήσει το χέρι σας ενώ γελά με κάτι που είπατε– είναι σαφέστατη ένδειξη ενδιαφέροντος. Αρνητικά σημάδια Χέρια σταυρωμένα στο στήθος. Δείχνουν επιφυλακτικότητα –στην καλύτερη περίπτωση– ή δημιουργία «τείχους» ανάμεσά σας –στη χειρότερη. Κεφάλι που γέρνει ελαφρώς στο πλάι ή, ακόμα χειρότερα, ακουμπά στο χέρι ή στον τοίχο – εκτός εάν υπάρχουν και άλλα εμφανή σημάδια κούρασης. Το διαρκές κούνημα του κεφαλιού που δείχνει κατάφαση όταν μιλάτε δεν υποδηλώνει ότι ο/ η συνοδός σας σάς ακούει προσεκτικά, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Οι παλάμες που είναι σφιγμένες, σε σχήμα γροθιάς ή λίγο πιο χαλαρές αλλά όχι ανοιχτές, δείχνουν ότι το άτομο που έχετε απέναντί σας δεν αισθάνεται άνετα. Η απόσταση μεταξύ σας είναι επίσης ενδεικτική. Αν είναι τόση ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να ακουμπήσετε, για παράδειγμα, τα μπράτσα σας τυχαία, μάλλον πρέπει να αρχίσετε να ανησυχείτε. Το βλέμμα που «ταξιδεύει» στο χώρο την ώρα που εσείς μιλάτε μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα, κανένα εκ των οποίων δεν είναι καλό: είτε ότι ο/ η συνοδός σας βαριέται, είτε ότι δεν

πιστεύει αυτά που λέτε. Τα δάχτυλα των χεριών, οι ώμοι ή τα γόνατα που δεν είναι στραμμένα προς το μέρος σας είναι, επίσης, ανησυχητική ένδειξη. Ο κανόνας των τεσσάρων Πριν βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσματα, θυμηθείτε πως οι ειδικοί συνιστούν να βρίσκετε τέσσερα τουλάχιστον σημάδια για να καταλάβετε ότι ο/ η συνοδός σας ενδιαφέρεται. Το ότι δε σας κοιτάει στα μάτια μπορεί να είναι επειδή ντρέπεται, το ότι έχει τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος ενδέχεται να οφείλεται στο γεγονός ότι κρυώνει. Αν, όμως, αυτά συνδυάζονται με άλλα δύο αρνητικά σημάδια, το περιθώριο λάθους εκμηδενίζεται –εκτός αν έχετε πέσει σε «διαβασμένο/ η», ο οποίος ελέγχει τη γλώσσα του σώματός του για να μην καταλάβετε ότι του αρέσετε. Ο κανόνας με την γλώσσα του σώματος είναι πως κάθε σημάδι πρέπει πάντα να ερμηνεύεται ως ένδειξη μιας κατάστασης κι όχι ως απόδειξη. Πχ το ότι κάποια σου στέλνει ένα θετικό σημάδι δεν σημαίνει πως νιώθει πόθο για σένα ή αν σου στέλνει ένα αρνητικό σημάδι δεν σημαίνει πωςvδεν της αρέσεις και πως δεν μπορείς να κάνεις κάτι για να το διορθώσεις. Θα πρέπει πάντα να μπορείς να ερμηνεύεις το σύνολο των σημαδιών που σου στέλνει και να βγάζεις συμπεράσματα ανάλογα με το προς τα πού γέρνει η ζυγαριά. Πχ μπορεί να έχει τοποθετήσει την τσάντα της ανάμεσά σας (αρνητικό) αλλά να γέρνει προς εσένα, να γελάει με τα αστεία σου, και να σε αγγίζει συχνά (θετικά). Αυτό σημαίνει πως είσαι σε καλό δρόμο, απλά χρειάζεται λίγο ακόμα χρόνο για να νιώσει τελείως άνετα μαζί σου. Βέβαια το να μπορείς να διαβάζεις τη γλώσσα του σώματος είναι κάτι που το μαθαίνεις με μελέτη και εξάσκηση. Το πρόβλημα όταν είσαι αρχάριος, είναι ότι είναι πολύ δύσκολο να μιλάς σε μια γυναίκα, και ταυτόχρονα να προσέχεις αν σταύρωσε τα πόδια, αν έξυσε το αυτί της κι αν το δεξί της μάτι κοιτάζει αλλού από το αριστερό. Ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να λύσεις αυτό το θέμα, είναι να ζητάς προφορικές επιβεβαιώσεις. Ας πούμε δηλαδή πως της μιλάς για κάτι, και δεν είσαι σίγουρος αν σε παρακολουθεί ή αν βαριέται. Μπορείς να διακόψεις αυτό που λες και να την ρωτήσεις κάτι σαν "Δεν ξέρω, βρίσκεις ενδιαφέρον το θέμα;" ή "Δεν ξέρω μήπως σου φαίνεται βαρετό το θέμα;" Οπότε, ανάλογα με το τι θα σου απαντήσει, αποφασίζεις αν θα συνεχίσεις, ή αν θα τερματίσεις και θα κουβεντιάσεις για κάτι άλλο. Γλώσσα σώματος και κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο

Η βασική διαπίστωση είναι ότι όσοι έχουν υψηλότερο κοινωνικοοικονομικό στάτους, έχουν και πιο «αγενή» συμπεριφορά την ώρα που μιλάνε, μεταξύ άλλων περιποιούμενοι τον εαυτό τους, μουτζουρώνοντας αδιάφορα χαρτιά όταν συνομιλούν με τον άλλον ή κάνοντας συνεχώς νευρικές κινήσεις ανυπομονησίας. Από την πλευρά, τα άτομα χαμηλότερου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου δείχνουν περισσότερα σημάδια του τύπου «ενδιαφέρομαι», όπως γέλια ή σήκωμα των φρυδιών. Οι πλουσιότεροι κατά μέσο όρο έπαιζαν νευρικά με ένα κοντινό αντικείμενο κατά μέσο όρο επί δύο δευτερόλεπτα στη διάρκεια μια δίλεπτης συνομιλίας τους, ενώ οι φτωχότεροι δεν έπαιζαν σχεδόν καθόλου. Οι πλουσιότεροι, για σύντομα διαστήματα, έκαναν κινήσεις περιποίησης στο δικό τους σώμα, ενώ οι φτωχότεροι ποτέ. Οι φτωχότεροι κουνούσαν τα κεφάλια τους, γέλαγαν και σήκωναν τα φρύδια τους για τουλάχιστον δύο δευτερόλεπτα περισσότερο από τους πλουσιότερους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διαφορά στη συμπεριφορά έχει τις ρίζες της στο ζωικό μας παρελθόν και αντιστοιχεί στα σήματα που στέλνουν και σήμερα ζώα όπως τα παγώνια, φουντώνοντας τις ουρές τους για να περάσουν μηνύματα του τύπου «δες πόσο ωραίος είμαι»! Οι πλουσιότεροι άνθρωποι δεν νοιάζονται αν θα γνέφουν με το κεφάλι τους ότι συμφωνούν ή αν θα γίνουν πιο αρεστοί με το να γελάσουν, κάτι που έχουν ανάγκη όμως οι φτωχότεροι που είναι και πιο εξαρτημένοι από τη γνώμη των άλλων.

Η γλώσσα του σώματος στον εργασιακό χώρο Πολλοί από εμάς έχουν ακούσει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του μηνύματος

που τελικά φτάνει

στον αποδέκτη μεταδίδεται από τη μη λεκτική μας επικοινωνία και όχι από τα λόγια μας. Σωστά! Κάποιοι, μάλιστα, πιστεύουν ότι μπορούμε γλώσσα

να του

μεταδίδοντας

ελέγξουμε σώματός

το

μήνυμα

τη μας, που

επιθυμούμε. Λάθος! Μπορούμε να ελέγξουμε κάποιες ή και αρκετές από τις κινήσεις μας, αλλά οι υπόλοιπες θα μας «προδώσουν». Για μία σωστότερη ανάλυση των 92

σημάτων της μη λεκτικής επικοινωνίας, ιδιαίτερα στον επαγγελματικό χώρο, ξεκινούμε ως εξής: Πρόσωπο. Σημαντικά θέματα που αφορούν το πρόσωπό μας είναι: o Το σκέπασμα του στόματος του συνομιλητή μας όταν μας ακούει σημαίνει ότι σκέφτεται πως λέμε ψέματα. o Το σκέπασμα του στόματός μας όταν μιλάμε δείχνει την προσπάθειά μας να αποκρύψουμε στοιχεία. Και αυτό το σήμα εκλαμβάνεται αρνητικά. o Ο ιδρώτας μας κατά τη διάρκεια μιας σημαντικής συνομιλίας προδίδει ανυπαρξία ελέγχου της κατάστασης από την πλευρά μας, καθώς έχουμε περιέλθει σε δύσκολη θέση. Εκλαμβάνεται αρνητικά. o Βρισκόμαστε σε δυσχερή θέση: όταν τρίβουμε τη μύτη, το πηγούνι ή το αυτί μας τη στιγμή που μιλάμε. Προσοχή: αποφύγετέ τα οπωσδήποτε! o Όταν ακούμε, οι προηγούμενες ενέργειες φανερώνουν σκεπτικισμό ή και δυσαρέσκεια προς το πρόσωπο του συνομιλητή μας. o Η παλάμη που στηρίζει το πρόσωπό μας δείχνει αδιαφορία ή και κούραση. Αν δούμε τον συνομιλητή μας στη συγκεκριμένη στάση είναι καλό να σταματήσουμε και να ανανεώσουμε το ραντεβού μας. o Το κοίταγμα πάνω από τα γυαλιά μιλά για επιθετική από τη μεριά μας διάθεση προς τον απέναντί μας. Κορμός και άνω άκρα. Σημαντικά θέματα που αφορούν τον κορμό είναι: o Το σταύρωμα των χεριών του συνομιλητή μας στο στήθος φανερώνει ανάγκη αυτοπροστασίας ή άμυνα. Δεν είναι θετικό σημάδι και πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε την αιτία του. o Το πιάσιμο και με τα δύο χέρια μιας τσάντας ή ενός ποτηριού δείχνει την αμηχανία μας, καθώς προσπαθεί να κρύψει τα ευαίσθητα σημεία μας, το στήθος και την κοιλιά μας. o Ακάλυπτο στήθος και κοιλιά σημαίνουν ότι δεν έχουμε κάτι να κρύψουμε σε μια συζήτηση, είμαστε ανοικτοί σε προτάσεις και ειλικρινείς σε όσα λέμε.

o Το τρίψιμο των παλαμών μεταξύ τους δείχνει την έξαψή μας και την προσμονή μιας θετικής έκβασης της συζήτησης. Κάτω άκρα. Σημαντικά θέματα που αφορούν τα κάτω άκρα είναι: o Το σταύρωμά τους, αν συνδυάζεται και με σταύρωμα των χεριών, δείχνει κλείσιμο των διαύλων επικοινωνίας. Αποφύγετέ το. o Σταύρωμα μπορεί όμως να υπάρχει επειδή απλώς είναι άβολη η καρέκλα ή έτσι συνηθίζεται. Άρα από μόνο του δεν δείχνει πολλά. Αναζητήστε και άλλα σήματα. Αξεσουάρ. Σημαντικά θέματα που αφορούν τα αξεσουάρ είναι: o Το απότομο σβήσιμο του μόλις αναμμένου τσιγάρου δείχνει την αρνητική μας διάθεση σχετικά με τα όσα ακούμε εκείνη τη στιγμή. o Το άναμμα του τσιγάρου, η νωχελική διάθεση και το αόριστο κοίταγμά μας προς κάποιο, π.χ., παράθυρο φανερώνουν ότι αυτό που ακούμε μας αρέσει. o Το νευρικό παίξιμο κομπολογιού, στυλό ή κλειδιών φανερώνει την αμηχανία ή και τον εκνευρισμό μας.

Πώς προδίνει τη ψευτιά Όλοι έχουμε ερωτήματα, προβληματισμούς, ανασφάλειες απέναντι σε κάποια άτομα. Πως θα τους συμπεριφερθούμε, πώς εκείνοι θα καταλάβουν και θα μας συμπεριφερθούν. Όλα αυτά άλλοι τα ψάχνουν ρωτώντας τον εαυτό τους χωρίς ωστόσο να καταλήγουν κάπου συνήθως, κι άλλοι ψάχνουν τις «κατάλληλες» λέξεις, τα κατάλληλα λόγια και πάλι όμως την τελευταία

στιγμή

όλα

σβήνουν

και

διαγράφονται. Σκεφτήκατε όμως, ότι ίσως η απάντηση να βρίσκετε στο σώμα σας, ή έστω, στο σώμα του απέναντι; Ανοίξτε τα μάτια σας, γίνετε παρατηρητικοί και πολλά από τα ερωτήματα που σας βασανίζουν, είτε ερωτικά, είτε επαγγελματικά ή οτιδήποτε άλλο 94

είναι αυτά που απαντά Η Γλώσσα του Σώματος. Πολύ σωστά αγαπημένοι μου φίλοι και φίλες, το σώμα μας έχει τη δική του φωνή και πιστέψτε με δεν λέει ψέματα. Πόσες φορές σας έχει τύχει να στέκεστε απέναντι από το συνομιλητή σας και να νιώθετε ότι αυτά που σας λέει, δεν είναι πέρα για πέρα αληθινά; Οι άνθρωποι επικοινωνούν με δύο τρόπους: με τον προφορικό λόγο και με τη γλώσσα του σώματος. Όταν οι δύο αυτές γλώσσες δεν έχουν αντιφάσεις, δηλαδή ό,τι λέμε αποτυπώνεται και στο σώμα μας, τότε έχουμε επικοινωνιακή πληρότητα και το μήνυμα του άλλου το αποδεχόμαστε ως αληθινό. Όταν όμως υπάρχει αντίφαση ανάμεσα σ’ αυτά που λέμε και στον τρόπο που τα λέμε, δημιουργείτε κάποια αμφισβήτηση. Η στάση του σώματος, η χροιά της φωνής και το πρόσωπο, αν τα παρατηρήσετε καλά, θα σας αποκαλύψουν την αλήθεια. O ψεύτης να έχετε υπόψη ότι παίρνει βαθιά ανάσα, γιατί νιώθει να πνίγεται.

Επίσης

παρατηρήστε: o Την κίνηση μπρος-πίσω του σώματος, είτε σε καθιστή είτε σε όρθια στάση. o Την απότομη αλλαγή στάσης. Το να λέμε ψέματα είναι κάτι άβολο. Έτσι το σώμα δεν βολεύεται, αλλάζει θέσεις σαν κάτι να του φταίει. o Ασυνείδητες κινήσεις στα χέρια ή τα πόδια. Χτυπήματα στο δάπεδο ή των χεριών στο τραπέζι, σφίξιμο έντονο των χεριών μεταξύ τους, συμπίεση των μηρών μεταξύ τους. Τα πόδια στρέφουν τα πέλματα προς άλλη κατεύθυνση από το συνομιλητή, σαν να θέλει αυτός που λέει ψέματα να σηκωθεί να φύγει! Η φωνή προδίδει το ψέμα. Χαρακτηριστικά της φωνής που ψεύδεται μπορεί να είναι: Αλλοίωση της χροιάς της φωνής. Μπορεί να γίνει είτε ασυνείδητα (η φωνή αλλοιώνεται, τρέμει, διστάζει κ.λπ.) είτε συνειδητά (γίνεται θελκτική για να μας «ξελογιάσει» ή σκληρή για να μην τολμήσουμε να αμφισβητήσουμε). Διαφορετικές ταχύτητες στην εκφορά του λόγου. Μια συνηθισμένη αλλαγή στη φωνή είναι να γίνεται από τη μια διστακτική (μήπως πει κάτι που θα αποκαλύπτει το ψέμα) και την επόμενη στιγμή γρήγορη, για να τελειώνει και να απαλλαγεί από το βάσανο. Το βλέμμα. Η συνηθέστερη εκδοχή είναι το χαμηλωμένο βλέμμα. Άλλες φορές στιγμιαία μας κοιτά και ακαριαία αποσύρεται, σαν να δυσκολεύεται να αντέξει το δικό μας βλέμμα. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις το βλέμμα βυθίζεται στο κενό, σαν να διαβάζει κάποιος ένα αόρατο κείμενο (αυτό παρατηρείται συνήθως σε κάποιον που έχει μάθει απέξω αυτά που θα πει για να μας εξαπατήσει) ή προσηλώνεται σε ένα αντικείμενο και μοιάζει σαν 95

να μιλάει σ’ αυτό (σ’ ένα φλιτζάνι καφέ, στο τσιγάρο κ.λπ.). Άλλοτε μπορεί να επιχειρεί να μας κοιτάξει στα μάτια, με μισόκλειστα όμως βλέφαρα, σαν να προστατεύεται. Η πιο εμφανής προσποίηση κάποιου που γνωρίζει τη γλώσσα του σώματος, είναι να επιχειρήσει να μας κοιτά κατευθείαν στα μάτια, αλλά με υπερβολικό τρόπο, προκειμένου να «δείχνει» ειλικρινής. Πρόσωπο και χειρονομίες κάλυψης, Τα χέρια έρχονται τη στιγμή του ψεύδους και καλύπτουν, αγγίζοντας το πρόσωπο. Χειρονομίες κάλυψης μπορεί να είναι o Άγγιγμα της μύτης. Η αντίφαση που υπάρχει λόγω του ψεύδους δημιουργεί μια υπερδιέγερση σ’ αυτό το κέντρο, με αποτέλεσμα να υπάρχει ερεθισμός της μύτης που εμφανίζεται σαν φαγούρα, μικρή ενόχληση, ύγρανση κλπ. o Άγγιγμα του λοβού του αυτιού. Ένα ασυνείδητο μασάζ στο λοβό προσπαθεί να ηρεμήσει τον ψεύτη συνομιλητή μας. o Ξύσιμο στον αυχένα ή το δάχτυλο στο κολάρο. Πολλές φορές στη διάρκεια του ψεύδους ο συνομιλητής νιώθει σαν να «πνίγεται», σαν κάποιος να τον πιέζει στο λαιμό. Έτσι ξυσίματα γύρω από το λαιμό ή τον αυχένα ή το δάχτυλο γύρω από την μπλούζα που καλύπτει το λαιμό είναι ασυνείδητες κινήσεις αποφόρτισης. o Ξύσιμο ή χάιδεμα λίγο πάνω από τα φρύδια ή στα ίδια τα φρύδια O συνομιλητής μοιάζει σαν να περιποιείται τον εαυτό του, για να μας δείξει ένα «καλό» του πρόσωπο! Όπως όταν κοιταζόμαστε στον καθρέφτη και «διορθωνόμαστε». o Δάχτυλο στα χείλη και δάγκωμα χειλιών O συνομιλητής καλύπτει το στόμα του με τα δάχτυλά του. Άλλοτε δαγκώνει τα χείλη του ή γλείφει με τη γλώσσα τα δόντια του. Είναι σαν να συγκρατεί το στόμα, το φορέα του ψεύδους, να προσπαθεί να το κλείσει ή να το καλύψει για να μη φανεί το ψέμα που εκστομίζει. Βέβαια, πρέπει να παρατηρούμε αυτές τις χειρονομίες τότε που έχουμε ρωτήσει τον άλλο κάτι κρίσιμο ή μας αναγγέλλει κάτι, γιατί τέτοιες χειρονομίες μπορεί να εμφανιστούν ασυνείδητα σε μια μακρά συζήτηση, σε αδιάφορες στιγμές, και τότε δεν έχουν απαραίτητα την υπόνοια ψεύδους. Είναι αποδεδειγμένο ότι το σώμα δεν λέει ψέματα, αλλά για να το μάθουμε συνειδητά χρειάζεται παρατηρητικότητα, πολλές φορές πρέπει να συνδυάσουμε 2 ή 3 μικρά σήματα του σώματος για να βγάλουμε ασφαλέστερο

συμπέρασμα.

Γι’ αυτό μη βιαστούμε με μεμονωμένα

στοιχεία να βγάλουμε

συμπεράσματα. Η σημασία της γλώσσας του σώματος Στην αποκωδικοποίησή της οφείλονται συχνά επιτυχίες αλλά και τα επικοινωνιακά λάθη των διευθυντικών στελεχών. «Για όποιον δεν αναγνωρίζει τη "γλώσσα του σώματος" στην επικοινωνία, είναι σα να διαβάζει ένα κείμενο που του λείπουν τα σημεία της στίξης», λέει ο Dr Richard Thompson, ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου «Πώς να διαβάζεις τη γλώσσα του σώματος», που μπορεί μεν να γράφτηκε για τους μάνατζερ της Βρετανίας, ωστόσο, η αποκωδικοποίηση της αυθόρμητης -και όχι μόνο- αυτής «γλώσσας» είναι χρήσιμη για τον καθένα. Ο συγγραφέας επιμένει ότι «θα έγραφες ίσως έναν τόμο με αυτά που φανερώνει με τη γλώσσα του σώματος ο προϊστάμενος είτε ο υφιστάμενός σου, αν ποτέ θελήσεις να ερμηνεύσεις τι έχει στο μυαλό του ενόσω ανταλλάσσεις μαζί του λίγες κουβέντες». Συγκεκριμένα για τον χώρο της εργασίας υποστηρίζει ότι η γλώσσα του σώματος είναι εκείνη που προδίδει την πραγματική στάση που τηρεί ο καθένας, το πώς αντιδρά στις σκέψεις των άλλων και, τελικά, η «γνώση» της γλώσσας αυτής είναι που σε κάνει αποτελεσματικό στην επικοινωνία σου με τους άλλους. Χρήσιμες συμβουλές. Και επειδή οι συγγραφείς γνωρίζουν ότι τα διευθυντικά στελέχη είναι πολυάσχολα, τους δίνουν σε «κάψουλες» μερικές ερμηνείες για τις πλέον συνηθισμένες σωματικές κινήσεις: Όταν τρίβεις το μάτι είτε αγγίζεις τη μύτη φανερώνει ότι λες ψέματα. Είσαι επικριτικός σε αυτό που ακούς όταν στηρίζεις το πηγούνι με την παλάμη και ακουμπάς τον δείκτη στο μάγουλο. Διαφωνείς όταν «μαδάς» το ρούχο σου. Ανυπομονείς όταν παίζεις «ταμπούρλο» με τα δάχτυλά σου. Κατανοείς όταν κινείς αργά (πάνω-κάτω) το κεφάλι. Αν η κίνηση αυτή είναι όμως γρήγορη, σημαίνει ότι συμφωνείς. Ενώνεις πρώτα τις άκρες των δακτύλων των χεριών σου και μετά και τις δυο παλάμες: είναι φανερό ότι πήρες την απόφασή σου! Χαμηλώνεις το βλέμμα: νικήθηκες... 97

Πλέκεις τα δάχτυλα των χεριών πίσω από το κεφάλι και τεντώνεις τους αγκώνες προς τα έξω: διαλαλείς την ανωτερότητά σου. Σταυρώνεις τους αστραγάλους και τα χέρια: βρίσκεσαι σε άμυνα. Φανερώνεις ότι αμφιβάλλεις σε αυτά που ακούς όταν στρίψεις το λαιμό και ξύνεσαι κάτω από το αυτί... Ανταποκρίνεσαι σ' αυτό που λέει ο συνομιλητής σου όταν μιμηθείς τη δική του σωματική στάση. Αν, ως ομιλητής, τεντώσεις τα χέρια προς τα εμπρός με τις παλάμες προς τα κάτω, σημαίνει ότι είσαι βέβαιος για το τι λέει το ακροατήριό σου. Τέλος και κάτι που ίσως δεν χρειαζότανε ιδιαίτερη ερμηνεία είναι ότι όταν κινείσαι διαρκώς δείχνεις τη νευρικότητά σου. Ενώ τις λέξεις που χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε τις μαθαίνουμε, η γλώσσα του σώματος είναι υποσυνείδητη, αυτόματη και ως επί το πλείστον διαπολιτισμική. Ενώ οι λέξεις πληροφορούν, η γλώσσα του σώματος δίνει νοήματα. Έστω και αν είναι μια βαθιά ανθρώπινη επικοινωνία, ωστόσο, στον κόσμο των μπίζνες η αποκωδικοποίησή της έχει αξιολογηθεί ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. «Όσοι δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί εις μάτην αγωνίζονται να πείσουν τους άλλους, να τύχουν της ανταπόκρισής τους και να κερδίσουν την προσοχή τους, ίσως να μην γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιήσουν το 90% της επικοινωνίας που δεν είναι λεκτική, αλλά ένα αποτελεσματικό "πακέτο" φωνής, σωματικής στάσης και χειρονομιών». Η προσωπική επαφή. Στο βιβλίο επιβεβαιώνεται επίσης πόσο ζωτικής σημασίας είναι η

προσωπική

επαφή

σε

κάθε

σημαντική

επιχειρηματική

συναλλαγή,

στις

διαπραγματεύσεις και κατά το κλείσιμο των συμφωνιών. Αποτελεί άλλωστε ιδιαίτερο προσόν για το στέλεχος εκείνο που στον επαγγελματικό χώρο του, μέσα από την οπτική επικοινωνία καταφέρνει «να διαβάσει ανάμεσα στις γραμμές», όπως συνήθως λέμε για τον έμπειρο και διεισδυτικό αναγνώστη. «Η σημασία της γλώσσας του σώματος στο μάνατζμεντ δεν έχει εκτιμηθεί όπως θα έπρεπε», σημειώνει ο έτερος των συγγραφέων του βιβλίου και σύμβουλος διοίκησης επιχειρήσεων ο κ. Geoff Ribbens και επισημαίνει ότι τους λόγους τόσο της επιτυχίας όσο και της αποτυχίας των μάνατζερ, πολύ συχνά, θα πρέπει να τους αναζητούμε στον κρυφό κόσμο της μη λεκτικής επικοινωνίας. Και η πολύτιμη συμβουλή του -ευρέως εφαρμόσιμη προφανώς- είναι: Όταν θέλετε να ζητήσετε 98

αύξηση, προαγωγή, να κερδίσετε μιαν υπόθεση είτε να στείλετε σε κάποιον το σωστό μήνυμα, πάντα να θυμόσαστε ότι η δύναμη δεν βρίσκεται στο περιεχόμενο, αλλά στο «πακέτο»... Πηγές: www.uoa.gr www.artofwise.gr www.dolce.com.cy www.allostyle.blogspot.com www.kariera.gr www.ygeia-eveksia.gr www.ellasnet.de www.elksi.gr/bodylan.html www.educpsycology.blogspot.com www.ikidcenters.com Μαρμαρά Φωτεινή Μιχαλάρη Αθηνά Μπότσογλου Μαρία Χριστίνα Ντόκα Μαρίνα Συμπέρασμα: o Οι άνθρωποι επικοινωνούν με δύο τρόπους: με τον προφορικό/γραπτό λόγο και με τη γλώσσα του σώματος o Είναι αποδεδειγμένο ότι το σώμα δεν λέει ψέματα, αλλά για να το μάθουμε συνειδητά χρειάζεται παρατηρητικότητα. Γι’ αυτό μη βιαστούμε με μεμονωμένα στοιχεία να βγάλουμε συμπεράσματα. o «Για όποιον δεν αναγνωρίζει τη "γλώσσα του σώματος" στην επικοινωνία, είναι σα να διαβάζει ένα κείμενο που του λείπουν τα σημεία της στίξης». o Η «γνώση» της γλώσσας αυτής είναι που μας κάνει αποτελεσματικούς στην επικοινωνία μας με τους άλλους.

B.6 Tattoo – Piercing Το σημάδεμα…

Ιστορία - Διάδοση Στην αρχαιότητα λεγόταν «στίξη» (χτύπημα) ή «κατάστιξη» και η πράξη στιγματισμός. Το σημάδεμα του σώματος λεγόταν δερματοστιξία. Η λέξη όμως που χρησιμοποιείται ευρέως είναι η λέξη τατουάζ και από την οποία είναι γνωστή η όλη διαδικασία. Η λέξη «Τατουάζ» προέρχεται από τη λέξη «Tattoo», όρος που βρίσκεται στη πρώτη δεκάδα των αναζητήσεων στο διαδίκτυο από το 1999! Η λέξη «Tattoo» είναι παράφραση της λέξης Tattawing των Μαορί (Νέα Ζηλανδία). Στην Πολυνησιακή διάλεκτο η λέξη «Τα» σημαίνει σχέδιο και «Ατουάζ» δηλώνει «αυτόν που δίνει πνοή στα πλάσματα της γης»! Με άλλα λόγια, Τατουάζ σημαίνει «το σχέδιο που σου δίνει τη προστασία των θεών»! Επιπλέον έχει τις σημασίες «ανεξίτηλο σημάδι», «σχέδιο στο δέρμα», «μαρκάρω κάτι», «κεντώ πάνω στο δέρμα»! Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 με τις αρχές της δεκαετίας του 1970 το τατουάζ εμφανίζεται σε μουσικούς της ροκ μουσικής. Το τατουάζ έγινε συνώνυμο της ροκ και μάλιστα της πανκ μουσικής. Το 1963 ο Μπρούνο ντε Πιγκάλ ανοίγει στο Παρίσι το πρώτο Στούντιο Τατουάζ. Ως 100

και φεστιβάλ διοργανώνονται σε τοπική αλλά και διεθνή βάση όπως αυτό του Σίδνεϊ, της Φρανκφούρτης, ενώ από το 1999 διοργανώνεται και στη χώρα μας Πανελλήνια Έκθεση Tattoo Art! Η Ένωση Επαγγελματιών Τατουάζ των Η.Π.Α. δηλώνει ότι έχουν κάνει τατουάζ σε 39 εκατομμύρια άτομα από το 1990 ως το 2004! (δηλαδή 1 στους 7 Αμερικανούς!!). Στην ίδια κατεύθυνση διάδοσής του δραστηριοποιούνται διάσημοι αστέρες, αθλητές, ηθοποιοί, μοντέλα αλλά και τα ΜΜΕ. Πρόγονος των τατουάζ εικάζεται πως είναι η παράδοση εκδήλωσης πένθους των πρωτόγονων φυλών. Χάραζαν το σώμα τους και έτριβαν κάρβουνα μέσα στις τομές, με αποτέλεσμα μετά τη θεραπεία τους, τα αδιάλυτα μόρια του κάρβουνου να παραμένουν μέσα στο δέρμα. Οι παλαιστές και οι μονομάχοι στην αρχαιότητα έφεραν τατουάζ σε ένδειξη αδελφοσύνης. Πολλές φυλές το χρησιμοποιούσαν σαν ένδειξη πένθους ενώ σε άλλες υποδήλωνε τη κοινωνική τους θέση και το αξίωμα. Σε άλλες δήλωνε πως τα άτομα που το έφεραν ήταν ώριμα για κοινωνική ζωή. Για τους Μαορί ακόμη και σήμερα, τα τατουάζ είναι κομμάτι της ιστορίας τους, πολύ «ιερό»! Και όπως αναφέρθηκε στη Πολυνησιακή διάλεκτο σημαίνει το σχέδιο που σου δίνει τη προστασία των θεών! Στη Δύση εμφανίζεται το τατουάζ αρχικά στους Σταυροφόρους και το 1691 από τον Γουΐλιαμ Ντάμφερ εξερευνητή θαλασσών στην επιστροφή του στο Λονδίνο μετά τα ταξίδια του στην Πολυνησία και στα νησιά του Ειρηνικού. Στα τέλη του 17ου αιώνα το τατουάζ μεταφέρεται ουσιαστικά στην Ευρώπη από τον Κάπτεν Κούκ, ο οποίος φέρνει μαζί του ειδικούς τεχνίτες από την Πολυνησία με σκοπό τη διάδοσή του. Στις αρχές του 18ου αιώνα το τατουάζ γίνεται μόδα στις αριστοκρατικές τάξεις της Ευρώπης και ύστερα εγκαταλείπεται. Τον 19ο αιώνα γίνεται πάλι μόδα στην Αγγλία και σε κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες. Στην αρχαία Αίγυπτο τατουάζ είχαν οι βασιλικοί ακόλουθοι και οι ιερείς των ειδώλων για να διακρίνονται. Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τη τεχνική της δερματοστιξίας ήδη από τη Μυκηναϊκή εποχή, ωστόσο δεν έπαυαν να την θεωρούν ως συνήθεια των βαρβάρων, όμως υπήρχε και η αντίληψη ότι τα τατουάζ αντικατοπτρίζουν την κατάσταση του ατόμου. Η πρακτική αυτή του τατουάζ επιβεβαιώνεται από τον Έλληνα συγγραφέα Ηρόδοτο (450 π.Χ.), ο οποίος είχε αναφέρει το εξής.. «το μεν εστίχθαι ευγενές κέκριται, το δε άστικτον αγενές!» που σημαίνει ότι όσο πιο εστιγμένο ήταν το σώμα του ανδρός τόσο πιο ευγενής και σπουδαίος λογιζόταν ενώ ένα σώμα άστικτο φανέρωνε αγένεια και κατώτερη κοινωνική τάξη! Ο Πλούταρχος αναφέρει 101

πως οι Συρακούσιοι μετά τη συντριβή των Αθηναίων στις Συρακούσες της Σικελίας, έβαλαν ένα τατουάζ με τη μορφή αλόγου στα μέτωπα των αιχμαλώτων! Οι Ρωμαίοι σημάδευαν με τατουάζ τους σκλάβους και τους εγκληματίες και με το γράμμα D τους λιποτάχτες! Αργότερα, το 750 μ. Χ. το ίδιο έκαναν και οι Κινέζοι στους εγκληματίες! Στη Νέα Γουινέα και στην Βιρμανία χρησιμοποιούταν ως διακριτικό των φυλών ενώ στη Νέα Ζηλανδία αποτελούσε έμβλημα τιμής! Οι Ινδιάνοι Τόμσον έλεγχαν το κουράγιο τους, κυρίως των νέων, εφαρμόζοντας τον οδυνηρότερο τρόπο τατουάζ! Στην Παραγουάη ήταν σύμβολο της εφηβείας ενώ κάποιες φυλές στην Ινδία το χρησιμοποιούσαν σαν μέσο καλλωπισμού και σεξουαλικής διέγερσης! Στα νεώτερα χρόνια ήταν ταυτισμένο με τους περιθωριακούς, τους μηχανόβιους και τους φυλακισμένους αλλά και διάφορα επαγγέλματα όπως ναυτικοί, εργάτες κλπ. Στις ταινίες ήταν χαρακτηριστικό των βαρυποινιτών και των μηχανόβιων μαζί με τα μακριά μαλλιά και τα δερμάτινα ρούχα. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη διαφήμιση που του γίνεται, εμφανίζεται από τους πεζοναύτες του Αμερικανικού στρατού ως τους Χίπις! Τατουάζ έχουν οπωσδήποτε τα μέλη συμμοριών ως δείγμα ταύτισης συμμετοχής και παντοτινής τους αφοσίωσης σε αυτές! Παρόμοια και σε οπαδούς μουσικών ρευμάτων όπως ροκ, χέβυ μέταλ, πανκ μέχρι και στις κινήσεις των νέο Ναζί! Σύντομη ιστορική αναδρομή Η ιστορία του tattoo μετρά πλέον 7000 χρόνια και ξεκινά από την Πολυνησία και την Ταΐτή, εκεί γεννήθηκε και ξεκίνησε το ταξίδι του μέσα στον χρόνο από την χάλκινη εποχή μέχρι σήμερα και κατέκτησε ολόκληρο τον κόσμο. Τα πρώτα επίσημα δείγματα ανθρώπων με tattoo στην χάλκινη εποχή ήρθαν στο φώς το 1991, όπου ανακαλύφθηκε ο «otzi, ο άνθρωπος πάγος» ο οποίος γέμισε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων σε όλον τον κόσμο, όταν το κατεψυγμένο σώμα του βρέθηκε σε ένα βουνό μεταξύ Αυστρίας και Ιταλίας (στην κοιλάδα otz των Άλπεων). Το δέρμα του φέρει 57 τατουάζ του άνθρακα: απλές τελείες και γραμμές κάτω στη σπονδυλική στήλη, ένα σταυρό στο εσωτερικό του αριστερού γονάτου, έξι ευθείες γραμμές 15 εκατοστών πολύ πάνω από τα νεφρά και πολλές παράλληλες γραμμές πάνω στους αστραγάλους. Η θέση των σημάτων τατουάζ αφήνει να εννοηθεί ότι πιθανότατα το tattoo

εφαρμόζονταν

για

θεραπευτικούς

λόγους.

Μερικά

χρόνια

πριν

και

συγκεκριμένα το 1948 η Ρωσίδα αρχαιολόγος Sergei Rudenko άρχισε τις ανασκαφές 102

σε μία ομάδα τάφων, στα ψηλά βουνά του Αλτάι της δυτικής και νότιας Σιβηρίας, 120 μίλια βόρεια των συνόρων μεταξύ Ρωσίας και Κίνας. Εκεί βρέθηκαν μούμιες, που χρονολογούνται πριν από περίπου 2.400 χρόνια. Τα τατουάζ στα σώματά τους αντιπροσωπεύουν μία ποικιλία ζώων. Σώματα αντρών Σκυθών ανακαλύφθηκαν διατηρημένα σε πάγο στη Σιβηρία, των οποίων τα άκρα και ο κορμός καλύπτονταν από περίτεχνο τατουάζ μυθικών ζώων και από μυθικά πλάσματα στους ώμους, στους καρπούς και στον αντίχειρά τους. Στην άλλη πλευρά αυτή της γης στην Άπω Ανατολή οι Ιάπωνες με την εκπληκτική τέχνη τους, έδωσαν μια άλλη διάσταση στο φαινόμενο tattoo επηρεάζοντας εμφανέστατα όλη την υφήλιο στον τρόπο απόδοσης των μοτίβων. Αυτό το κατάφεραν εξελίσσοντας τον τρόπο χρήσης των κατά τα αλλά παραδοσιακών εργαλείων τους και την ποιότητα των μελανιών τους, δημιουργώντας πέραν του μαύρου και αλλά χρώματα φιλικά προς το ανθρώπινο δέρμα. Έτσι από άπλα tattoo, τα έργα τους μετατράπηκαν σε πραγματικά καλλιτεχνήματα. Η Τέχνη του τατουάζ όμως δεν περιορίστηκε στην δυτική και ανατολική πλευρά του πλανήτη αλλά προχώρησε λίγο παραπέρα και πέρασε και σε άλλα μέρη όπως η Αίγυπτος όπου βρέθηκε εκεί μία θηλυκή μούμια η οποία είχε διάφορες γραμμές και τελείες τατουάζ στο σώμα της (ομαδοποιημένες τελείες ή παύλες οι οποίες είχαν εναρμονιστεί σε αφηρημένα γεωμετρικά σχήματα). Αυτή η μορφή τέχνης ήταν μόνο για τις γυναίκες, οι οποίες συνήθως ήταν συνδεδεμένες με την τελετουργική πράξη. είτε για θρησκευτικούς λόγους, είτε για πολεμικούς , είτε για να δείχνουν ένα είδος δύναμης και επιβολής απέναντι στους άλλους. Η ιστορία αυτής της τέχνης που λέγεται tattoo είναι πολύ μεγάλη! Σε κάθε άκρη αυτού του κόσμου υπάρχει μία μικρή ιστορία για αυτό η οποία αποτελεί την κληρονομιά του και την εξέλιξή του μέσα στο χρόνο. Το σίγουρο είναι πως το tattoo πλέον δεν είναι ταμπού , δεν είναι μόδα, αλλά μια φιλοσοφία που στόχο της έχει αποτυπώνοντάς το πάνω στο σώμα μας να εκφράσουμε και να δείξουμε αυτό το οποίο πρεσβεύει ο καθένας από εμάς… ό,τι και αν είναι αυτό.. Τα τατουάζ αποτελούν πηγή καρκίνου του δέρματος; Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάνουν τατουάζ στις μέρες μας, κάποιοι εκφράζουν αμφιβολίες για την ύπαρξη κρυφού κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος. Πολλά μελάνια από αυτά που χρησιμοποιούνται στα τατουάζ, είναι κατασκευασμένα από μέταλλα, όπως το μπλε για παράδειγμα, που είναι 103

κατασκευασμένο από κοβάλτιο και αλουμίνιο και το κόκκινο που περιέχει θειούχο υδράργυρο. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μπορεί ένα τατουάζ να τραυματίσει το δέρμα, ενισχύουν την υποψία για εμφάνιση καρκίνου του δέρματος μετά από χρήση της δερματοστιξίας (τατουάζ). Όμως ο Δρ Ariel Ostad, βοηθός καθηγητή κλινικής δερματολογίας στο NYU, αναφέρει ότι το τατουάζ είναι απίθανο να κάνει οποιαδήποτε βλάβη, διότι περιορίζεται στα μακροφάγα κύτταρα του δέρματος, των οποίων η «δουλειά» είναι να απορροφούν ξένα υλικά. Ο ίδιος επιστήμονας, θεωρεί ότι πιθανότερο είναι οι περιπτώσεις καρκίνων του δέρματος που εμφανίζονται σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε δερματοστιξία, να έχουν ξεκινήσει από κάποια κρεατοελιά η οποία δεν ήταν εμφανής κάτω από τα χρώματα του τατουάζ. Η απάντηση λοιπόν του Δρ Ariel Ostad στην ερώτηση εάν τα τατουάζ αποτελούν πηγή έναρξης για τον καρκίνο του δέρματος δεν είναι κατηγορηματική. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά εάν ένας καρκίνος του δέρματος οφείλεται απλώς στη δερματοστιξία ή στην ύπαρξη μιας «ύπουλης» κρεατοελιάς. Γκέρτσου Βασιλική Κιαφέζη Ερμιόνη Μελίστε Ντεσάρα

Συμπέρασμα o Κάθε εποχή και κοινωνία αντιμετωπίζει με διαφορετικό και αντιφατικό τρόπο το τατουάζ: προστασία των θεών, ένδειξη αδελφοσύνης, ένδειξη πένθους, μόδα στις αριστοκρατικές τάξεις, συνήθεια των βαρβάρων, έμβλημα τιμής, ταυτισμένο με τους περιθωριακούς, συνώνυμο της ροκ και της πανκ μουσικής, σύγχρονη μόδα o Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τη τεχνική της δερματοστιξίας ήδη από τη Μυκηναϊκή εποχή o Το piercing και το τατουάζ πρέπει να γίνονται από ειδικευμένο προσωπικό και να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες υγιεινής

104

o Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά εάν ένας καρκίνος του δέρματος οφείλεται απλώς στη δερματοστιξία ή στην ύπαρξη μιας «ύπουλης» κρεατοελιάς.

105

Αναστοχασμός Τι αποκομίσαμε από την ερευνητική εργασία σε επίπεδο συνεργασίας και γνώσεων:

Μέσα από την ερευνητική εργασία ήρθαμε σε επαφή με διαφορετικά άτομα και παρόλο που υπήρξαν διαφωνίες μεταξύ μας, καταφέραμε να βγάλουμε εις πέρας το έργο μας και μπορέσαμε να συνεργαστούμε με άτομα που είχαν αντίθετες ιδέες και απόψεις από εμάς. Μάργα Δήμητρα Μάτα Αρτενίσα Τζάρο Χριστίνα Τσαμανδιότη Ίρις

Από όλο αυτό που κάναμε μάθαμε να συνεργαζόμαστε ομαδικά και αρμονικά και όχι εγωιστικά. Ανακαλύψαμε το σώμα σε βάθος. Αποκτήσαμε νέες γνώσεις. Μάθαμε να παρουσιάζουμε τις εργασίες μας ψηφιακά και να τις προβάλλουμε στην τάξη. Δήμα Νταϊάνα Καμπεράι Αμάντα Λαμλλάρη Δέσποινα Μιχαήλοβα Ιζαμπέλα Νούσι Στέλλα

106

Σε αυτό το project μάθαμε να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας και ήρθαμε πιο κοντά μέσω αυτής της διαδικασίας. Επίσης εξασκηθήκαμε να βρίσκουμε χρήσιμες πληροφορίες χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο. Επιπλέον μάθαμε καινούργια στοιχεία για το σώμα. Κέφης Ορέστης Μπαλλίου Ρίγκερτ. Σταμόπουλος Δημήτρης. Χάϊδος Σταύρος

Μάθαμε να δουλεύουμε σε ομάδα. Αποκτήσαμε νέες γνώσεις για το σώμα. Είχαμε μια καλή συνεργασία γενικότερα. Γκέρτσου Βασιλική Κιαφέζη Ερμιόνη Μελίστε Ντεσάρα

Είχαμε μια πολύ καλή συνεργασία. Αποκομίσαμε χρήσιμες πληροφορίες για το σώμα, που κάποιες από αυτές δεν γνωρίζαμε. Πήραμε πολλές ιδέες από τις άλλες ομάδες όταν παρουσίαζαν τις εργασίες τους. Τέλος είμαστε μια δεμένη ομάδα που καταφέραμε να συνεργαστούμε και ο καθένας να συμβάλει βοηθώντας με τον δικό του τρόπο στην ομάδα. Μαρμαρά Φωτεινή Μιχαλάρη Αθηνά Μπότσογλου Μαρία Χριστίνα Ντόκα Μαρίνα

107