businessenergy MAG 05

Ι. ΑΛΗΓHΖΆΚΗΣ:

Το στοίχημα της ΕΛΙΝΟΙΛ

Κ. ΣΚΡΈΚΑΣ:

Οι προκλήσεις της κυβέρνησης της ΝΔ

business ΤΕΥΧΟΣ 05 • ΜΑΪΟΣ 2019 • TIMH: 3 €

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΉΡΙΟ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ

Διπλοθεσίτες με μισθούς ιδιωτικού τομέα ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΆ ΈΓΓΡΑΦΑ Την ώρα που η ΕΕ απειλεί την Ελλάδα με παραπομπή στο Ευρωπαικό Δικαστήριο

ΔΕΗ-ΔΕΠΑ

Ο Μάιος των μεγάλων αποφάσεων

περιεχόμενα

24-25 Χάρης Φλουδόπουλος Αγωγός ΤΑP: 550 χιλιόμετρα ανάπτυξης και συνεργασίας Σελ. 4-7

Χρήστος Κολώνας Πώληση πακέτο για ΔΕΗ ΕΛΠΕ Σελ. 30-33

Μανταλένα Πίου Γιατί η HSBC επιστρέφει στην Ελλάδα Σελ. 8-9

Σταυρός Χαρίτος Συνέντευξη με το Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΛΙΝΙΟΛ Ι. Αληγηζάκη Σελ. 34-35

Γιάννης Κανουπάκης Να τρέξουμε με «πανοπλία», δύσκολο αλλά αναγκαίο Σελ. 10-11

Αγγελική Μαρίνου Οι ασφαλιστικές εισφορές των επαγγελματιών Σελ. 36-39

Χάρης Φλουδόπουλος Άλλα κόλπα με μισθούς και προσλήψεις σε ενεργειακό Χρηματιστήριο και ΛΑΓΗΕ Σελ. 12-15 Τάσος Φραγκούλης Εnergean: Ένας ελληνικός κόμβος στην ΝΑ Μεσόγειο Σελ. 16-17

business Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικομομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr Press Button Mικρές ειδήσεις και παρασκήνια από τον χώρο της ενέργειας και της οικονομίας Σελ. 44-45

ΕΚΔΌΤΗΣ:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΟΜΆΔΑ:

Γιάννης Κανουπάκης Χρήστος Κολώνας Αγγελική Μαρίνου Μανταλένα Πίου Γιάννης Σταυρόπουλος Γιώργος Τριανταφύλλου Χάρης Φλουδόπουλος Τάσος Φραγκούλης Σταύρος Χαρίτος ΣΧΕΔΊΑΣΗ:

Σπύρος Αλεξίου

Χάρης Φλουδόπουλος Συνέντευξη με τον Κώστα Σκρέκα Σελ. 18-23 Μ. Πίου - Στ. Χαρίτος Το ναυάγιο της πώλησης των Ελληνικών Πετρελαίων Σελ. 24-29

ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ:

Λάζαρος Λασκαρίδης Σελίδες Ιστορίας Σελ. 40-41 Γιάννης Σταυρόπουλος Νew York Motor Show Σελ. 42-43

2 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ Δημ.Σούτσου 24Α 11521 Αθήνα τηλ: 2106400281 info@businessenergy.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ:

ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

editorial

Ας φύγουν…

Σ

τεκόμαστε στην έκθεση του Δημοκρατία για τις ευρωεκλογές κ. Μ. ΣΕΒ -και όχι μόνο-, που κα- Μασουράκης, είναι σαφές ότι ο νέος ταπιάστηκε για μία ακόμα εθνικός στόχος πρέπει να είναι η ταχεία φορά με την πορεία της σύγκλιση με την επενδυτική ανταγωελληνικής οικονομίας. Δό- νιστικότητα της Ε.Ε. Για να γίνει αυτό, θηκε στη δημοσιότητα σχεδόν δέκα η πολιτεία θα πρέπει να συνεχίσει την ημέρες πριν από το Πάσχα και πριν τα υλοποίηση των συμφωνημένων μεπάθη καταλαγιάσουν υπέρ των ημερών. ταρρυθμίσεων, να επιταχύνει τις ιδιω«Κατά γενική εκτίμηση, η ελληνική τικοποιήσεις, να διευρύνει την παραοικονομία ακολουθεί μια θετική πορεία, γωγική βάση, να στηρίξει την καινοτομε την έξοδο από το μνημόνιο, την μία, να άρει την υπερ-φορολόγηση, να μειώσει το μη μισθολοεπιτυχή πρόσβαση γικό κόστος και να διαστις διεθνείς αγορές Oι δικοί μας, μορφώσει ένα ανταγωκαι την σταδιακή ανακατάντησαν νιστικό κόστος ενέργειβάθμιση της πιστοληας. Επίσης, θα πρέπει να πτικής ικανότητας της κουραστικοί με αποκλειστούν οι δημοΕλλάδας από τους διτην γκρίνια και σιονομικοί κίνδυνοι που εθνείς οίκους αξιολόδημιουργούνται από μία γησης να τονώνουν τα πισώπλατα παρατεταμένη προεκλοτην εμπιστοσύνη των καρφώματα στην γική περίοδο. επενδυτών».

Τρόικα τόσο χρόνια τώρα

Ωστόσο, υπογραμμίζει το «συνδικαλιστικό όργανο των βιομηχάνων», «η επενδυτική ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας οπισθοδρομεί, μειώνοντας τις προοπτικές για θεαματική αύξηση του ΑΕΠ και ταχεία αποκλιμάκωση της ανεργίας». Κατά τους αναλυτές του ΣΕΒ, προϊστάμενος των οποίων είναι ο υποψήφιος με τη Νέα

Και μιας και ο λόγος περί «επενδύσεων», την ίδια ημέρα η ιστορική βιομηχανία Τιτάν στέλνει επιστολή στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ενημερώνοντας το επενδυτικό κοινό για την επαναδιατύπωση της προαιρετικής δημόσιας πρότασής του, ταυτόχρονης εγγραφής σε αγορά του εξωτερικού, στις Βρυξέλλες. Πρόταση που μετα-

φράζεται σε απουσία εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, για την οποία ο ΣΕΒ, του οποίου ο Τιτάν αποτελεί ιστορικό μέλος, έγραφε: «Η ελληνική οικονομία ακολουθεί μία θετική πορεία με την έξοδο από το μνημόνιο». Κι ενώ συμβαίνουν αυτά στην Ελλάδα, εκείνη την ημέρα «σκάει» και η έκθεση της UBS, που κατατάσσει την Ελλάδα στις overweight αγορές, λέγοντας πως «οι βασικές τάσεις των μακροοικονομικών δεικτών της χώρας παραμένουν ανθεκτικές. Η ανεργία παρουσιάζει ισχυρή θετική πορεία και διαμορφώθηκε σε 18,3% τον Δεκέμβριο του 2018 (30 μονάδες βάσης μείωση από μήνα σε μήνα και μείωση κατά 280 μονάδες βάσης σε ετήσια βάση). Το οικονομικό κλίμα υποχώρησε τον Ιανουάριο αλλά άρχισε να ανακάμπτει ξανά τον Φεβρουάριο, ενώ και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών αυξάνεται επίσης μετά τη μικρή διόρθωση τον Φεβρουάριο, η οποία είναι απίθανο να αποτελεί σημάδι μιας αντιστροφής της τάσης». Λοιπόν, δεν έχει υπάρξει άλλοτε προεκλογική περίοδος με τόσα αμφίσημα μηνύματα για την πορεία της αγοράς και της οικονομίας. Λίγο πριν από τις εκλογές Έλληνες επιχειρηματίες ασχολούνται με τη μιζέρια του κράτους, φορείς τους ανησυχούν για τις παροχές, εγκαταλείπουν επενδυτικά την Ελλάδα, ενώ οι ξένοι βλέπουν ευκαιρίες και ενδιαφέρον. Τα ελληνικά ομόλογα διαγράφουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, λίγο πριν από την επόμενη έξοδο στις αγορές, και η πολιτική σταθερότητα που είναι το ζητούμενο, τελικώς ενυπάρχει από την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία, όπως δεν έγινε από το 2009 μέχρι το 2015. Άρα, λοιπόν, το πλαίσιο δημιουργείται. Σε όποιον δεν αρέσει η Ελλάδα, ας φύγει. Οι ξένοι σαρώνουν τα ελληνικά τυροκομεία, τα ξενοδοχεία, τα νοσοκομεία, δηλαδή βλέπουν ευκαιρίες σε πάμπολλους κλάδους της οικονομίας. Οι υπόλοιποι, οι δικοί μας, ας φύγουν, άλλωστε κατάντησαν κουραστικοί με την γκρίνια και τα πισώπλατα καρφώματα στην Τρόικα τόσο χρόνια τώρα… ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 3

ενέργεια ΑΓΩΓΌΣ TAP

550 χιλιόμετρα ανάπτυξης και συνεργασίας Λίγο πριν από τη δοκιμαστική λειτουργία Έχει χαρακτηριστεί η μεγαλύτερη ξένη άμεση επένδυση στη χώρα μας

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Λ

ίγο πριν ξεκινήσει η δοκιμαστική λειτουργία, η μεγαλύτερη άμεση επένδυση στη χώρα μας βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης. Ο αγωγός TAP αναμένεται να ξεκινήσει να μεταφέρει αέριο από την Κασπία το 2020. Σήμερα, απομένουν μόλις λίγα χιλιόμετρα για να ολοκληρωθεί η μηχανική κατασκευή για το ελληνικό τμήμα του αγωγού, με συνολικό μήκος 550 χιλιόμετρα. Καθημερινά εκατοντάδες μέτρα της Ζώνης Εργασίας με δικαίωμα διέλευσης (Right of Way) καθαρίζονται και διαμορφώνονται, ενώ οι σωληναγωγοί ενώνονται, συγκολλούνται, τοποθετούνται μέσα στην τάφρο και καλύπτονται με χώμα, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του έργου. Με βάση τα τελευταία επικαιροποιημένα στοιχεία μέχρι τα μέσα

του περασμένου Μαρτίου: * Είχε ολοκληρωθεί το 100% του καθαρισμού και της προετοιμασίας ζώνης εργασίας (550/550 χλμ.). * Είχε ολοκληρωθεί το 100% της συνένωσης των σωληναγωγών (550/550 χλμ.). * Είχε καταβιβαστεί το 99,2% των σωληναγωγών (546/500 χλμ.). * Είχε επιχωματωθεί το 98,9% της τάφρου (544/550 χλμ.). * Είχε αποκατασταθεί το 92,1% της γης (507/550 χλμ.).

Ποιος είναι οTAP Ο αγωγός TAP θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το γιγαντιαίο κοίτασμα Shah Deniz II του Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη. Με συνολικό μήκος 878 χλμ., ο αγωγός συνδέεται με τον αγωγό Trans Anatolian Pipeline (TANAP) στους Κήπους, στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και διασχίζει την Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική Θάλασσα,

4 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

προτού εξέλθει στην ξηρά στη Nότια Ιταλία. Η όδευση του TAP μπορεί να διευκολύνει την προμήθεια φυσικού αερίου σε αρκετές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και η προσγειάλωση του αγωγού στις ακτές της Ιταλίας παρέχει πολλαπλές δυνατότητες για περαιτέρω μεταφορά φυσικού αερίου της Κασπίας στην ευρύτερη ευρωπαϊκή αγορά. Μόλις τεθεί σε πλήρη λειτουργία ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου θα προσφέρει στην ενεργειακή αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναν νέο ενεργειακό πόρο σε ανταγωνιστική τιμή. Η νέα αυτή ενεργειακή διασύνδεση θα αυξήσει την ενεργειακή διαφοροποίηση και ασφάλεια, ιδίως στη Νότια Ευρώπη που σήμερα εξαρτάται ενεργειακά από έναν και μόνο προμηθευτή. Ο TAP έχει αναγνωριστεί ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Project of Common Interest - PCI), προωθεί την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας κατά μήκος της διαδρομής του αγωγού και αποτελεί σημαντική πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων. Η επένδυση, ύψους 1,5 δισ., άφησε ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα στη χώρα μας. Στο κατασκευαστικό κομμάτι σε κοινοπραξίες συμμετείχαν τρεις ελληνικές εταιρείες (ΤΕΡΝΑ, Άκτωρ, J&P Άβαξ), ενώ η Σωληνουργεία Κορίνθου προμήθευσε το κύριο μέρος των σωληναγωγών. Αξιοποιήθηκαν λιμενικές υποδομές της Βορείου Ελλάδος, ενώ ισχυρή ήταν και η συμμετοχή τοπικών επιχειρήσεων (πάνω από 800). Τέλος, η απασχόληση ξεπέρασε τους 3.500 ανθρώπους. Στο μετοχικό κεφάλαιο του ΤΑΡ μετέχουν οι εταιρείες: BP (20%), SOCAR (20%), Snam (20%), Fluxys (19%), Enagás (16%) και Axpo (5%). ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 5

ενέργεια

Χρηματοδότηση Στα τέλη του 2018 ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου ολοκλήρωσε με επιτυχία τη χρηματοδότηση του πλέον στρατηγικού ενεργειακού έργου της Ευρώπης, εξασφαλίζοντας συνολικά 3,9 δισ. ευρώ. Πρόκειται για την υψηλότερη χρηματοδότηση ευρωπαϊκού έργου υποδομής για το 2018. Όπως δήλωσε ο γενικός διευθυντής του TAP, Luca Schieppati, η ολοκλήρωση της χρηματοδότησης σηματοδοτεί ένα ακόμη σημαντικό ορόσημο για την πρόοδο του έργου, που επιτρέπει πλέον την ολοκλήρωσή του και το ξεκίνημα της παράδοσης φυσικού αερίου από το κοίτασμα του Shah Deniz II το 2020. Αναγνωρίζοντας τη συμβολή του αγωγού στη βελτίωση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων συμμετείχε στο χρηματοδοτικό σχήμα με χρηματοδότηση ύψους 700 εκατ. ευρώ. Η ΕΤΕΠ είναι κύρια δανείστρια του έργου μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα

Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, η οποία διέθεσε 500 εκατ. ευρώ άμεσο δάνειο και ακόμη 500 εκατ. ευρώ έμμεσα από εμπορικές τράπεζες. Στο σχήμα συμμετέχει επίσης ομάδα 17 εμπορικών τραπεζών καθώς ένα μέρος της χρηματοδότησης καΑναγνωρίζοντας λύπτεται και από τους τη συμβολή του Οργανισμούς Εξαγωαγωγού στη βελτίωση γικών Πιστώσεων της ασφάλειας Βpifrance, Euler Hermes και SACE. του ενεργειακού Πιο αναλυτικά, ο TAP εφοδιασμού συγκέντρωσε 3.765 στην Ευρώπη, η εκατ. ευρώ σε δανειΕυρωπαϊκή Τράπεζα σμό από τρίτους, με Επενδύσεων συνολική διάρκεια αποπληρωμής 16,5 συμμετείχε με χρόνια, συνδυάζοντας χρηματοδότηση το εμπορικό χρέος με ύψους 700 εκατ. χρηματοδότηση από Αναπτυξιακούς Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς και Οργανισμούς Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΕΠ). Συγκεκριμένα: - Άμεση Χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ, εγγυημένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο

6 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων: 700 εκατ. ευρώ.

- Άμεσο Δάνειο της ΕΤΑΑ: 500 εκατ. ευρώ.

- Έμμεσο Δάνειο της ΕΤΑΑ: 500 εκατ. ευρώ από εμπορικές τράπεζες.

- Χρηματοδοτήσεις Οργανισμών Εξαγωγικών Πιστώσεων, που καλύπτονται από τις: Bpifrance, 450 εκατ. ευρώ, Euler Hermes, 280 εκατ. ευρώ, SACE, 700 εκατ. ευρώ.

- Χρηματοδότηση δανείου με εμπορικούς όρους: 635 εκατ. ευρώ που προέρχονται απευθείας από εμπορικές τράπεζες χωρίς ανάμειξη ΟΕΠ ή έτερων. Τα μέχρι τώρα κόστη έχουν καλυφθεί πλήρως από τους μετόχους του TAP: BP (20%), SOCAR (20%), Snam (20%), Fluxys (19%), Enagás (16%) και Axpo (5%). Οικονομικός Σύμβουλος του ΤΑΡ διετέλεσε η εταιρεία SG και Νομικός Σύμβουλος η Allen & Overy. Στους δανειστές, αντιστοίχως, συμβουλευτικές υπηρεσίες παρείχε ο οίκος Clifford Chance.

ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 7

Θέση

Γιατί η HSBC επιστρέφει στην Ελλάδα Στο 2% τοποθετεί η αγορά τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, κόντρα στις προβλέψεις δανειστών, κυβέρνησης και Τράπεζας της Ελλάδος

Α

νοίγει και πάλι η πτυξης σε ποσοστό άνω του αγορά των στε2% ετησίως για τα επόμενα δύο χρόνια, ανακοίνωσε την γαστικών δανείεκ νέου είσοδό της στην αγοων, όπως εκτιμούν τράπεζες ρά των στεγαστικών δανείων, και αναλυτές. Οι προβλέψεις έπειτα από αποχή περίπου 8 για την ανάπτυξη της οικονο- ετών. Προς την κατεύθυνση της αναθέρμανσης του ελλημίας, o τουρισμός και το Airbnb σε συνδυασμό με τον νικού real estate κινούνται προγραμματισμό για την εξυ- και τα συμπεράσματα του διγίανση των ισολογισμών των εθνούς οίκου Moody’s. πιστωτικών ιδρυμάτων και τη μείωση των κόκκινων δανείΒέβαια, η HSBC είναι μία από τις τράπεζες ων φαίνεται που στην Ελλάδα πως ανοίγουν Οι εκτιμήσεις του έχει εξαιρετικά τη στρόφιγγα χαμηλή έκθεση για νέες χρημα- οίκου Moody’s στα κόκκινα δάτοδοτήσεις. για ήπιο ρυθμό Βέβαια, τίποτα νεια, με τα ληξιαύξησης των τιμών πρόθεσμα στεγαδεν θα έχει των κατοικιών σχέση με το στικά να κυμαίνοπαρελθόν, την αποτελούν στοιχείο νται σε μονοψήπρο κρίσης φιο ποσοστό σε που δείχνει αύξηση σχέση με το σύνοεποχή. λο των στεγαστιτης ζήτησης. Οι τράπεζες κών. Πρόκειται παραμένουν επιφυλακτικές δηλαδή για την εξαίρεση και και τα κριτήρια για νέες χοόχι τον κανόνα του εγχώριου τραπεζικού γίγνεσθαι. ρηγήσεις θα είναι πολύ πιο αυστηρά. Η διεθνής τράπεζα Πάντως, στο σύνολό τους οι HSBC, η οποία σε ανάλυση τράπεζες εκτιμούν ανάκαμγια την ελληνική οικονομία τοποθετεί τον ρυθμό ανάψη της αγοράς στεγαστικών 8 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

δανείων, προβλέποντας αύξηση έως 30% της στεγαστικής πίστης το 2019, σε σχέση με τα δάνεια που χορηγήθηκαν την προηγούμενη χρονιά. Το 2018 για την αγορά

Της Μανταλένας Πίου

Οι εκτιμήσεις του οίκου Moody’s για ήπιο ρυθμό αύξησης των τιμών των κατοικιών κατά τους επόμενους 1218 μήνες αποτελούν στοιχείο που δείχνει αύξηση της ζήτησης. Πανελλαδικά το 2018 οι τιμές πώλησης κατοικιών αυξήθηκαν κατά 1,5%, καταγράφοντας αυτού του μεγέθους άνοδο για πρώτη φορά τα τελευταία 10 χρόνια. Η εξέλιξη αποδόθηκε στην αυξημένη ροή ξένων επενδύσεων στην εγχώρια κτηματαγορά. Η ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη της αγοράς θα εξαρτηθεί από τη διασπορά των επενδύσεων και την επέκταση της ζήτησης σε μεγαλύτερο φάσμα της αγοράς μέσω της ενίσχυσης του διαθέσιμου εισοδήματος και της περαιτέρω μείωσης της ανεργίας, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μητράκος σε πρόσφατη ομιλία του. Πρόσθεσε όμως ότι η αγορά real estate μπορεί να υποστεί πίεση από την προσπάθεια περιορισμού των κόκκινων δανείων, που όμως δεν θα κρατήσει για πολύ.

κατοικίας οι τράπεζες έδωσαν δάνεια αξίας 320 εκατ. ευρώ, έναντι 260 εκατ. ευρώ το 2017. Αλλά και ο υποδιοικητής της

Τράπεζας της Ελλάδος κ. Θεόδωρος Μητράκος έχει προϊδεάσει για την ανάπτυξη της αγοράς στεγαστικών, αποδίδοντάς την κυρίως στον τουρισμό.

Πάντως, εκτός από τη χορήγηση νέων δανείων, το μεγάλο ζητούμενο είναι να μην κοκκινίσει ξανά το στεγαστικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών. Πρόκειται για τον παράγοντα που θα διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική χορηγήσεων που θα ακολουθήσουν οι τράπεζες από εδώ και πέρα. Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλει, εξάλλου, και το νέο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο αυστηροποιεί σημαντικά τους όρους και στενεύει τα περιθώρια για τους κακοπληρωτές. ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 9

άποψη

Να τρέξουμε με «πανοπλία», δύσκολο αλλά αναγκαίο…

Π

ως το είπε ο αρθρογρά- υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης φος του Der Spiegel, οι οποίοι πρέπει να προέλθουν από μιλώντας -πρόσφατα- την υλοποίηση νέων επενδύσεων, για τη χώρα μας, μεταξύ από την αύξηση της εξωστρέφειας σοβαρού και αστείου; και από τη δραστηριότητα περισσό«…έχουν τελειώσει πλέον τα παλαιά τερων, υγιών, ανταγωνιστικών επιγυμνάσια ενός Σόιμπλε, σύμφωνα χειρήσεων. με τα οποία αποκαλούνταν μεταρρυθμίσεις οι ανηλεείς περικοπές Το προσδιόρισε ο Πρόεδρος της στα νοσοκομεία και στις συντάξεις ΚΕΕΕ και του ΕΒΕΑ, Κωνσταντίνος -κάτι που μέχρι το 2016 συνέχιζε να Μίχαλος, στην τελευταία ΓΣ της Κεεπιδεινώνει την κρίση, καθώς στραγ- ντρικής Ένωσης. Χρειαζόμαστε μεγάλιζε την εσωτερική ζήτηση στην ταρρυθμίσεις για μια αποτελεσμαοικονομία…». Κάποιοι θα πουν «τι τικότερη δημόσια διοίκηση, για ανακαταλαβαίνουν οι βάθμιση της ποιότητας εκτός και δη οι Γερτης νομοθετικής διαδιμανοί;». Όντως, όσα Διότι, είναι εύκολο κασίας, αλλά και της λειξέρει ο νοικοκύρης να χάσουμε το τουργίας των θεσμών. δεν τα ξέρει ο κόσμος (εναπομείναν) Και ακόμη: Eπιτάχυνση όλος, όμως, εδώ, ό,τι έδαφος κάτω από των αποκρατικοποιήσεκι αν έγινε, ό,τι και να τα πόδια μας είτε ων, προσαρμογή της ερπούμε πλέον, έχουμε γατικής νομοθεσίας στα από εσωτερικές δεδομένα που δεν ευρωπαϊκά δεδομένα, ανατρέπονται και έριδες που ενισχύουν επιτάχυνση της διαδικαπρέπει τώρα εμείς να την ακινησία είτε σίας απονομής της δικαικαλύψουμε το χαμέ- από εξωγενείς οσύνης, αναμόρφωση νο έδαφος ώστε να παράγοντες που του Πτωχευτικού Κώδικα, μην βρεθούμε και πάολοκλήρωση του εθνικού είναι σκληροί και λι σε αδιέξοδο. Διότι, και χωροταξικού σχεδιαείναι εύκολο να χά- αδυσώπητοι σμού και κωδικοποίηση σουμε το (εναπομείτων χρήσεων γης. Tαυναν) έδαφος κάτω από τα πόδια μας τόχρονα, είναι αδήριτη η ανάγκη για είτε από εσωτερικές έριδες που μια νέα εθνική πολιτική στη μεταενισχύουν την ακινησία είτε από ποίηση: με ανάδειξη και ενίσχυση εξωγενείς παράγοντες που είναι δυναμικών κλάδων, με πολιτικές για σκληροί και αδυσώπητοι όταν βλέ- τη μείωση του ενεργειακού κόστους, πουν πως κινούμαστε εξαιρετικά με νέα στρατηγική για τη χρηματοαργά στους περισσότερους τομείς… δότηση επενδύσεων. Αλλά και για μέτρα ενίσχυσης της Μικρομεσαίας Πράγματι, όπως επισημαίνουν κο- Επιχειρηματικότητας: ευέλικτα χρηρυφαίοι παράγοντες της επιχειρη- ματοδοτικά εργαλεία, κίνητρα και ματικότητας η Ελλάδα χρειάζεται παρεμβάσεις που ευνοούν την επι10 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

χειρηματική μεγέθυνση, την καλλιέργεια δεξιοτήτων, την εξωστρέφεια, την πρόσβαση στην καινοτομία. Εξόχως σημαντικό είναι, ωστόσο, να συνδεθούν αποτελεσματικά τα ΑΕΙ με τον κόσμο της παραγωγής και να υπάρξουν συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα, για τη χρηματοδότηση της έρευνας και την αξιοποίηση της γνώσης για την ανάπτυξη της καινοτομίας. Τα παραπάνω είναι εκ των ων ουκ άνευ. Μα, την ίδια ώρα, ένας άλλος θεσμοθετημένος σύμβουλος της Πολιτείας, ο Πρόεδρος του ΕΒΕΠ και του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής, Βασίλης Κορκίδης, προειδοποιεί πως αυτή τη στιγμή διεξάγεται στο τραπεζικό μας τοπίο ένας ανοιχτός “πόλεμος”,

Του Γιάννη Κανουπάκη καταγράφονται σημαντικές εξαγορές και συγχωνεύσεις ανάμεσα σε ελληνικές και ξένες εταιρείες, κυρίως στον κλάδο των τροφίμων. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, με σύμμαχο τα ποιοτικά και καινοτόμα προϊόντα, μαγνητίζουν το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών εκτός ΕΕ. Στις προτιμήσεις των ξένων επενδυτών είναι οι κλάδοι της υγείας, ακινήτων, ναυτιλίας, ενέργειας και υπηρεσιών. Οι συμμαχίες περιορίζονται μέχρι στιγμής στις υγιείς εταιρείες, με τους Έλληνες επιχειρηματίες να διατηρούν σε αρκετές περιπτώσεις το μάνατζμεντ. Κανείς, βεβαίως, δεν μπορεί να αποτρέψει την εξαγορά ελληνικών επιχειρήσεων από ξένους επενδυτές σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, αφού το “αλισβερίσι” των επιχειρήσεων δεν έχει σύνορα και αυτός πολλές φορές είναι ένας μονόδρομος, χωρίς επιστροφή, όπως λέει ο κ.Κορκίδης. Και ποιος μας εγγυάται ότι θα σεβαστούν οι ξένοι τους κανόνες λειτουργίας της εγχώριας αγοράς. Ακούγεται και ελαφρώς σαν ανέκδοτο αυτό. Ποιους κανόνες λειτουργίας, αλήθεια;

από τον οποίον κινδυνεύουν πολλές ελληνικές επιχειρήσεις να “αφελληνιστούν”. Την διετία 2017-2018 εξαγοράστηκαν από ξένους επενδυτές περισσότερες από 60 μεγάλες επιχειρήσεις, έναντι 11 δις ευρώ, ενώ το σύνολο των επιχειρηματικών συμφωνιών ξεπερνούν ήδη τις 100 και έπεται συνέχεια. Πράγματι, ο μεγαλύτερος κίνδυνος που προκύπτει από αυτές τις εξελίξεις είναι προφανής: Μέσω του ελέγχου των Τραπεζών, ελέγχει κανείς τα “κόκκινα δάνεια” (NPLs) και εν γένει όλα τα δάνεια και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να περάσει σε άλλα χέρια ο έλεγχος της οικονομίας μιας χώρας. Ποιος αμφισβητεί ότι από αυτήν την αλλαγή δεν δημιουργούνται μεγάλοι κίνδυνοι μόνο για τις επιχειρήσεις, που έχουν “κόκκινα δάνεια”,

ενώ, υφίστανται και για τους υπόλοιπους δανειολήπτες, οι οποίοι λόγω της επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος και υπό συνθήκες μάλιστα κρίσης ρευστότητας των στοιχείων ενεργητικού μπορεί να χρειαστεί να αναδιαπραγματευθούν τους όρους του δανεισμού τους; Ιδιαίτερα προβλήματα θα δημιουργηθούν σημαντικά προβλήματα τόσο στα επισφαλή δάνεια των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων, όσο και στα αγροτικά δάνεια, για τη λήψη των οποίων έχει μάλιστα υποθηκευτεί αγροτική γη. Οι αριθμοί είναι ξεκάθαροι όσον αφορά το χάρτη των κόκκινων δανείων: Aπό τα 84,7 δις ευρώ, τα επιχειρηματικά ανέρχονται σε 48,3 δις ευρώ. Τους τελευταίους μήνες

Καραδοκούν, ειδικά τώρα, με τις χρηματιστηριακές αξίες χαμηλά. Θα μας τα πάρουν όλα, ναι, αν μπορούν θα το κάνουν, χωρίς δισταγμό. Δηλαδή, αυτό που συμβαίνει στο real estate δεν μας προβληματίζει; Το Κέντρο της Αθήνας «εάλω» και σιγά σιγά ανηφορίζουν, Κινέζοι, Ισραηλινοί, Λιβανέζοι, προς Μαρούσι και πιο πάνω. Όταν δεν υπάρχουν κεφάλαια και το τραπεζικό σύστημα δεν χρηματοδοτεί, έρχεται ο «μάγκας». Κάποτε τον έλεγαν τοκογλύφο, τώρα ο ίδιος -δικαιωματικά- αυτοαποκαλείται «επενδυτής». Όχι, βεβαίως, αυτός που εννοούμε και θέλουμε εμείς, όμως, ο άλλος το … αρπαχτικό! Που δεν νοιάζεται για την προστιθέμενη αξία αμιγώς ελληνικών προϊόντων. Άρα, πρέπει και να τρέξουμε πιο γρήγορα και να θωρακίσουμε την αγορά μας με κάθε τρόπο πριν να είναι αργά… ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 11

πρώτο θέμα ΕΝΏ ΚΙΝΔΥΝΕΎΟΥΜΕ –ΠΆΛΙ- ΜΕ ΠΑΡΑΠΟΜΠΉ ΣΤΟ ΕΥΡΩΔΙΚΑΣΤΉΡΙΟ…

Άλλα κόλπα με μισθούς και προσλήψεις σε Ενεργειακό Χρηματιστήριο και ΛΑΓΗΕ Προσλήψεις «δικών μας παιδιών» εκτός ΑΣΕΠ - Διπλοθεσίτες στο Δημόσιο με μισθούς ιδιωτικού τομέα! - Αποκαλύπτουμε όλα τα έγγραφα

12 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Μ

ία από τις κίτρινες κάρτες που έχουν βγάλει οι θεσμοί, με κίνδυνο ακόμη και παραπομπής της χώρας στο Ευρωδικαστήριο, αφορά στην καθυστέρηση που παρατηρείται για την εφαρμογή του target model. Το νέο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς θα έπρεπε να έχει υιοθετηθεί από το 2015, εντούτοις τα συνεχή προβλήματα φέρνουν αλλεπάλληλες αναβολές. Η ενοποίηση των τριών spot αγορών του Eνεργειακού Xρηματιστηρίου (ενδοημερήσια, αγορά επόμενης ημέρας και αγορά εξισορρόπησης) δεν αναμένεται να γίνει νωρίτερα από τα τέλη του 2019 (στην καλύτερη περίπτωση), ενώ η σύζευξη με την Ιταλία πρακτικά έχει μετατεθεί για τα τέλη του 2020. Και όχι μόνο αυτό, αλλά πρόσφατα υπήρξε και αλληλογραφία μεταξύ της ΡΑΕ και του Ενεργειακού Χρηματιστηρίου, βάσει της οποίας για ένα από τα πιο καθοριστικά θέματα του target model, το ποσοστό ρευστότητας, δηλαδή το ποσοστό της παραγωγής θα είναι διαθέσιμο προς διαπραγμάτευση στο Ενεργειακό Χρηματιστήριο. Στην πράξη το hedging ratio θα προσδιορίσει το ποσοστό της παραγωγής που θα μπορεί να δεσμευτεί με διμερείς συμβάσεις (π.χ. 50%), αφήνοντας το υπόλοιπο να συμμετέχει στις spot αγορές του target model.

Ο προβληματισμός Κύριος φορέας που έχει αναλάβει να φέρει σε λειτουργία το target model είναι το Ενεργειακό Χρηματιστήριο, δηλαδή το Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου που προέκυψε από τη διάσπαση του πρώην ΛΑΓΗΕ. Τα περισσότερα στελέχη του πρώην ΛΑΓΗΕ κατευθύνθηκαν στη Λεωφόρο Αθηνών, ενώ οι υπόλοιποι παρέμειναν στο ΔΑΠΕΕΠ, δηλαδή τον άλλο φορέα που θα είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 13

πρώτο θέμα και εκκαθάριση της αγοράς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Από την πρώτη στιγμή που επελέγη το συγκεκριμένο μοντέλο διαχωρισμού του πρώην ΛΑΓΗΕ υπήρξε προβληματισμός για το σύνθετο και δυσλειτουργικό σχήμα. Εντούτοις στην πορεία διαπιστώθηκε ο πραγματικός λόγος, που δεν ήταν άλλος από το ότι οι συγκεκριμένοι φορείς εξελίχθηκαν σε οχήματα τακτοποιήσεων, εξυπηρετήσεων και προσλήψεων.

Οι εκτός ΑΣΕΠ έκτακτοι Πράγματι, κατά τη συζήτηση του ενεργειακού νομοσχεδίου που ψηφίστηκε τον Μάρτιο, ειδική αναφορά έγινε στην πρόβλεψη που υπήρχε για προσλήψεις σε διάφορους φορείς, μεταξύ των οποίων και ο ΔΑΠΕΕΠ (πρώην ΛΑΓΗΕ). Σύμφωνα με τη ρύθμιση, οι προσλήψεις αυτές του έκτακτου προσωπικού με συμβάσεις ορισμένου χρόνου γίνονται διότι υπάρχουν ανάγκες σε έκτακτο προσωπικό και οι κανονικές προσλήψεις παίρνουν περισσότερο χρόνο. Στις 5 Απριλίου ανακοινώθηκε από το ΔΑΠΕΕΠ ότι θα προχωρήσει στην αξιολόγηση και επιλογή 25 συμβασιούχων έργου ή υπηρεσιών ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου (2 ετών). Η αξιολόγηση, σύμφωνα με την ανακοίνωση, θα γίνει από ιδιωτική εταιρεία (ICAP). Οι προσλήψεις δικαιολογούνται σύμφωνα με το ΔΑΠΕΕΠ, καθώς μεγάλο μέρος του προσωπικού έχει μετακινηθεί στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Να σημειωθεί ότι οι 25 προσλήψεις έκτακτων θα προστεθούν σε ακόμη 10 συμβασιούχους που υπηρετούν ήδη στο ΔΑΠΕΕΠ και των οποίων οι συμβάσεις θα ανανεωθούν. Οι συμβασιούχοι αυτοί είχαν προσληφθεί με την ίδια διαδικασία, εκτός ΑΣΕΠ, μέσω ICAP. Η ανακοίνωση για τους 25 έκτακτους συμβασιούχους του ΔΑΠΕΕΠ που θα προσληφθούν εκτός ΑΣΕΠ από ιδιωτικό αξιολογητή (ICAP) 14 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

Η απόφαση για τις προσλήψεις 34 μονίμων)

Η προκήρυξη για τους 25 συμβασιούχους που δεν έχει αναρτηθεί στη Διαύγεια όπως όφειλε

Το «κόλπο» για την πρόσληψη των μονίμων

Β

έβαια, οι έκτακτες προσλήψεις προηγούνται των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού, που ( έχουν κινηθεί ήδη από τις 12 Νοεμβρίου 2018. Τότε συγκεκριμένα είχε εγκριθεί να κινηθούν οι διαδικασίες πρόσληψης 34 ατόμων διαφόρων ειδικοτήτων με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και 4 θέσεων δικηγόρων. Δηλαδή ενώ πριν από την απόσχιση στον παλιό ΛΑΓΗΕ απασχολούνταν περίπου 50 άτομα, μετά την απόσχιση απέμειναν 30 εργαζόμενοι, με προοπτική να προσληφθούν ακόμη 34 ως μόνιμο προσωπικό. Μέχρι δε να προσληφθούν οι μόνιμοι, προχωρούν προσλήψεις με 2ετείς συμβάσεις μέσω ICAP. Δηλαδή με ελεγχόμενη διαδικασία, θα γίνει η επιλογή των συμβασιούχων, ούτως ώστε όταν θα γίνει η πρόσληψη των μονίμων υπαλλήλων ένας σημαντικός αριθμός θα έχει πολύτιμη προϋπηρεσία που θα τους δώσει μόρια και προβάδισμα έναντι τρίτων.

Θέματα διαφάνειας Ο ΛΑΓΗΕ υπαγόταν στο Ν. 4270/2014 και επομένως για διορισμούς, προσλήψεις κάθε κατηγορίας προσωπικού που συνεπάγεται οικονομική επιβάρυνση, πρέπει να βεβαιώνεται η ύπαρξη πρόβλεψης από τις οικονομικές υπηρεσίες. Χρειάζεται βεβαίωση της Διεύθυνσης Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης του ΓΛΚ. Σε περιπτώσεις συμβάσεων με εργολάβους πρέπει προηγουμένως να έχει εκδοθεί απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, αλλιώς οι αποφάσεις ανάθεσης από φορείς γενικής κυβέρνησης είναι άκυρες. Στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του ΔΑΠΕΕΠ έχει εγκριθεί και αναρτηθεί στη Διαύγεια ποσό για παράταση 1 έτους των παλαιών συμβασιούχων (μέσω ICAP 10 άτομα) και των 34 νέων προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ. Ωστόσο για τους 25 νέους συμβασιούχους η έγκριση έχει γίνει με τον νόμο του Μαρτίου. Ούτε στην προηγούμενη προκήρυξη αλλά ούτε και στην τρέχουσα εκδόθηκαν πίνακες (πόσοι και ποιοι υπέβαλαν αιτήσεις, πώς αξιολογήθηκαν κ.λπ.) ούτε υπήρχε το δικαίωμα υποβολής ένστασης, αν κάποιος είχε κάνει αίτηση αλλά δεν προσλήφθηκε.

Διπλοθεσίτης στο Δημόσιο με μισθούς ιδιωτικού τομέα Μία ακόμη παράμετρος είναι ότι ο πρώην διευθύνων σύμβουλος του ΛΑΓΗΕ είναι ταυτόχρονα διευθύνων στο Ενεργειακό Χρηματιστήριο αλλά και στο ΛΑΓΗΕ. Το ενδιαφέρον με τις περιπτώσεις ΕΧΕ και ΔΑΠΕΕΠ είναι ότι υπάρχει καθεστώς αδιαφάνειας σε σχέση και με τις μισθολογικές αποδοχές. Όπως προκύπτει από έγγραφο του ΓΛΚ που φέρνει στο φως το «Β.Ε.», το ΓΛΚ έχει εντοπίσει το γεγονός και ζητεί με επιστολή του απάντηση από το ΔΑΠΕΕΠ, από που προκύπτει ότι δεν ακολουθεί το ενιαίο μισθολόγιο του Δημοσίου. Σημειώνεται επιπλέον ότι μετά την απόσχιση κλάδου που έγινε στο πρώην ΛΑΓΗΕ, με την ίδρυση της ΕΧΕ ως δια μαγείας το Ενεργειακό Χρηματιστήριο βαφτίστηκε ιδιωτική εταιρεία δίνοντας δώρα Χριστουγέννων, μισθούς κ.λπ., όμως με προϋπολογισμό που εγκρίνεται από τη ΡΑΕ και προβλέπει την ανάκτηση των λειτουργικών εξόδων δια νόμου. Ωστόσο, σύμφωνα με το μητρώο φορέων του Δημοσίου, προκύπτει σαφώς ότι η ΕΧΕ ανήκει στο Δημόσιο, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για την ΕΧΑΕ. Δηλαδή η ΕΧΕ είναι Δημόσιο με προνόμια ιδιωτικού τομέα. Αυτό εξηγεί και γιατί το Ενεργειακό Χρηματιστήριο δεν είναι θυγατρική της ΕΧΑΕ, αφού κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι θα χανόταν η δημοσιοϋπαλληλική ασφάλεια για τους υπαλλήλους του Ενεργειακού Χρηματιστηρίου. ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 15

energean

Ένας ελληνικός κόμβος στη Ν.Α. Μεσόγειο H ανακάλυψη κοιτάσματος στο Βόρειο Καρίς, τα νέα συμβόλαια και η προοπτική των εξαγωγών

Του Τάσου Φραγκούλη

Η

όμιλος με τη μεγαλύτερη έκθεση στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου παγκοσμίως) στα ναυπηγεία της COSCO στην Κίνα και της Sembcorp Marine στη Σιγκαπούρη.

πρόσφατη ανακάλυψη ενός σημαντικού κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Βόρειο Καρίς, στην ΑΟΖ του Ισραήλ, από την Η μονάδα αυτή έχει τη δυνατότητα Energean, μια εταιρεία με ελληνικές να συνδέεται με κοιτάσματα της ευκαταβολές και μοναδική παραγωγό ρύτερης περιοχής, τα οποία τίθενται υδρογονανθράκων στην έτσι σε αναπτυξιακή Το κοίτασμα στο χώρα μας, ήρθε ως συτροχιά, έστω και αν νέχεια της πρόσφατης από μόνα τους δεν Βόρειο Καρίς ανακάλυψης της δικαιολογούσαν την εκτιμάται αρχικά ExxonMobil στον κυπριεπένδυση σε κατασε 1 με 1,5 ακό Γλαύκο, φέρνοντας σκευή επιμέρους υποτρισεκ. κυβικά και πάλι στο προσκήνιο δομών (εξέδρες, LNG πόδια αερίου τις προοπτικές εμποριτερματικά κ.α.). Δεν και ενδέχεται να κής αξιοποίησης και ανάείναι τυχαίο ότι η διοίπτυξης του δυναμικού κηση της Energean είναι μεγαλύτερο, που ανακαλύπτεται στην μίλησε στους αναλυκαθώς η Energean ευρύτερη περιοχή της τές για προοπτική να συνεχίζει την ΝΑ. Μεσογείου. τεθεί στην παραγωγή γεώτρηση σε το εν λόγω κοίτασμα μεγαλύτερο βάθος. Το κοίτασμα στο Βόρειο ήδη από το 2022, δηΚαρίς εκτιμάται αρχικά λαδή μόλις έναν χρόσε 1 με 1,5 τρισεκ. κυβικά πόδια αερί- νο μετά τη λειτουργία του FPSO που ου και ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο, θα εγκατασταθεί στο Καρίς. Όπως καθώς η Energean συνεχίζει την γε- φαίνεται και στον χάρτη, το FPSO θα ώτρηση σε μεγαλύτερο βάθος. Πρό- εγκατασταθεί σε θέση κλειδί στην κειται, δηλαδή, για κοίτασμα μικρό- ισραηλινή ΑΟΖ και θα μπορεί, με δυτερο από τα κυπριακά κοιτάσματα του ναμικότητα έως 8 δισεκ. κυβικά μέτρα Γλαύκου και της Αφροδίτης (Noble- ετησίως (ποσότητα που αντιστοιχεί Delek-Shell), το οποίο όμως φαίνεται δύο φορές στην ετήσια κατανάλωση ότι θα τεθεί σε τροχιά ανάπτυξης πιο της χώρας) να διοχετεύει αέριο είτε γρήγορα. Ο λόγος είναι το FPSO από τα κοιτάσματα της Energean είτε “Energean Power”, η Πλωτή Μονάδα από άλλα γειτονικά κοιτάσματα προς Παραγωγής, Αποθήκευσης και Εκ- τις γειτονικές αγορές. φόρτωσης που κατασκευάζει η Energean με εργολάβο την «Η επιτυχία της γεώτρησης στο ΒόTechnipFMC (o κατασκευαστικός ρειο Καρίς είναι πολύ ενθαρρυντική, 16 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

τόσο με δεδομένο το δικαίωμα που έχουμε για την εκτέλεση με το Stena DrillMAX έξι ακόμη γεωτρήσεων, πέραν των ήδη τριών προγραμματισμένων για την ανάπτυξη του Καρίς, όσο και με την προοπτική της σύναψης νέων συμβολαίων για την συμβολαιοποίηση της διαθέσιμης δυναμικότης του FPSO» δηλώνει στο Business Energy ο Μαθιός Ρήγας, Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου Energean. O ίδιος προσθέτει ότι «έχουμε ήδη συνάψει συμβόλαια για 4,6 δισεκ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως, οπότε προσβλέπουμε σε νέα συμβόλαια για άλλα 3,4 δισεκ. κ.μ. είτε στην ταχέως αναπτυσσόμενη ισραηλινή αγορά είτε μέσω εξαγωγών». Σημειωτέον ότι από τα κοιτάσματα που καταγράφονται στον χάρτη, παράγουν ήδη αέριο το Zohr (ENI, Roshneft, BP) στην Αίγυπτο, το Tamar (Noble, Delek) στο Ισραήλ, ενώ σε ανάπτυξη βρίσκονται το Leviathan (Noble, Delek) και το Καρίς (Energean). Καμία από τις ανακαλύψεις στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένης και της Αφροδίτης που ήδη είναι γνωστή εδώ και μια οκταετία, δεν έχει τεθεί ακόμη σε φάση ανάπτυξης. Το “Energean Power” έχει ακριβώς την ευελιξία που περιγράψαμε και είναι σε θέση να αποτελέσει ένα «ελληνικό» κόμβο σε μία περιοχή μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας, η οποία καλείται να παίξει το ρόλο μίας νέας πηγής τροφοδοσίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες αγορές.

Επεξήγηση για τον χάρτη: -Με μωβ διακεκομμένη γραμμή, αγωγοί αερίου σε λειτουργία ή υπό κατασκευή.

-Με πορτοκαλί διακεκομμένη γραμμή, μια ενδεικτική διαδρομή του προτεινόμενου αγωγού East Med.

ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 17

συνέντευξη

18 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

KΏΣΤΑΣ ΣΚΡΈΚΑΣ

Πυλώνας ανάπτυξης η ενέργεια Προτεραιότητα της Ν.Δ. ο ριζικός μετασχηματισμός του ενεργειακού κλάδου - Πώς θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ΔΕΗ. Ποιες είναι οι επενδυτικές προτεραιότητες Συνέντευξη στον Χάρη Φλουδόπουλο

Δ

ριμεία κριτική για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης στον ενεργειακό τομέα, με έμφαση στις επιλογές που έγιναν για τη ΔΕΗ, ασκεί ο τομεάρχης Ενέργειας της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κώστας Σκρέκας. Ο «σκιώδης» ΥΠΕΝ της Ν.Δ. χαρακτηρίζει τραγική την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ και αναλύει τις πρώτες κινήσεις που θα γίνουν από τη Ν.Δ., αν αναλάβει την κυβέρνηση, για την αντιστροφή της αρνητικής της πορείας. Κάνει ιδιαίτερη μνεία στην άθλια κατάσταση των δικτύων και θέτει προ των ευθυνών τους τούς αρμόδιους φορείς ενόψει του καλοκαιριού. Χαρακτηρίζει ως προτεραιότητα της ενεργειακής πολιτικής την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας σε προσιτές τιμές ενέργειας για την κοινωνία και την οικονομία, ενώ παρουσιάζει το περίγραμμα της πολιτικής της Ν.Δ. για τα ΕΛΠΕ, τη ΔΕΠΑ, τις έρευνες υδρογονανθράκων και την πράσινη ενέργεια. Κύριε Σκρέκα, έχετε σταθεί πολλές φορές στην κακή οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ. Ποιες εκτιμάτε ότι θα πρέπει να είναι οι προτεραιότητες για την εταιρεία; Πιστεύετε ότι είναι λύση η πώληση υδροηλεκτρικών; «Δυστυχώς η οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ είναι τραγική. Το 2017 η εταιρεία παρουσίασε καθαρές ζημιές προ προβλέψεων για επισφάλειες και προ εκτάκτων και μη επαναλαμβανόμενων εσόδων για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας προηγούμενων ετών, της τάξης των 300 εκατομμυρίων ευρώ. Το 2018 η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη. Και να σκεφτεί κανείς ότι 2014 η εταιρεία παρουσίαζε καθαρά κέρδη 135 εκατομμύΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 19

συνέντευξη ρια ευρώ και λειτουργικό περιθώριο EBITDA που ξεπερνούσε το 1 δισ. ευρώ. Μέσα σε 4 χρόνια το λειτουργικό περιθώριο της εταιρείας έχει προσεγγίσει το μηδέν. Εκείνο που πρέπει γίνει άμεσα είναι: Πρώτον, να βρεθούν ικανά κεφάλαια για να αντιμετωπίσει η εταιρεία τις άμεσες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Δεύτερον, θα πρέπει η εταιρεία να προχωρήσει στις συντηρήσεις και τον περιβαλλοντικό εκσυγχρονισμό των λιγνιτικών μονάδων που θα συνεχίσουν να λειτουργούν μέχρι το 2030. Τρίτον, θα πρέπει να προχωρήσει στην κατάρτιση και υλοποίηση ενός νέου επενδυτικού προγράμματος με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να δημιουργηθεί ένα μείγμα παραγωγικού χαρτοφυλακίου που θα επιτρέψει στη ΔΕΗ να είναι ανταγωνιστική στο νέο ενεργειακό τοπίο. Σε ό,τι αφορά τα υδροηλεκτρικά, πράγματι το 2014 είχε εκπονηθεί και ψηφιστεί από τη Βουλή ένα επιχειρηματικό σχέδιο που προέβλεπε τη δημιουργία ενός νομικού προσώπου στο οποίο θα εντασσόταν το 30% του παραγωγικού δυναμικού της ΔΕΗ σε απόλυτη αναλογία με το παραγωγικό μείγμα της εταιρείας, δηλαδή λιγνίτες, φυσικό αέριο και υδροηλεκτρικά. Επίσης, σε αυτό το νομικό πρόσωπο θα μεταφερόταν πελατειακή βάση σε ποσοστό 30% με σκοπό στη συνέχεια αυτό το νομικό πρόσωπο να καταλήξει μετά από διαγωνισμό σε ιδιώτη επενδυτή. Με αυτόν τον τρόπο η ελληνική πολιτεία Η κυβέρνηση θα ικανοποιούσε όλες τις ρυθυποχρέωσε τη μιστικές υποχρεώσεις συμμόρΔΕΗ μέσω των φωσης με τους Ενωσιακούς δημοπρασιών κανόνες και ταυτόχρονα θα διΝΟΜΕ να πουλάει ασφάλιζε για τη ΔΕΗ έσοδα άνω το σύνολο της του 1,5 δισ. ευρώ. Επίσης, θα εξασφαλιζόταν η περιβαλλοντιενέργειας που παράγει από λιγνιτικά κή αναβάθμιση του ΑΗΣ Αμυνταίου και η δυνατότητα κατακαι υδροηλεκτρικά σκευής υπερσύγχρονου λιγνιεργοστάσια, τικού εργοστασίου στη Μελίτη. προκαλώντας, Και, βέβαια, θα εξασφαλίζονταν οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας τεράστιες ζημιές και θα δημιουργούνταν προϋποθέσεις για νέες. Η σημερινή κυβέρνηση ακύρωσε εκείνο το σχέδιο και υποχρέωσε τη ΔΕΗ μέσω των δημοπρασιών ΝΟΜΕ να πουλάει το σύνολο της ενέργειας που παράγει από λιγνιτικά και υδροηλεκτρικά εργοστάσια, προκαλώντας, κατά δήλωση της επιχείρησης, τεράστιες ζημιές και συνεχίζοντας τη στρεβλή λειτουργία της ενεργειακής αγοράς στη χώρα μας. Την επόμενη μέρα, αφού καταγράψουμε την κατάσταση που θα παραλάβουμε, θα προχωρήσουμε άμεσα στις απαραίτητες δράσεις για να διασφαλίσουμε τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της ΔΕΗ και τη σταδιακή μετάβαση σε μία οικονομία μειωμένων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Παράλληλα, προτεραιότητά μας θα είναι ο οικονομικός μετασχηματισμός των κοινωνιών στη Δυτική Μακεδονία που σήμερα ζουν από την εξόρυξη και χρήση του λιγνίτη με έμφαση στην περιφερειακή ανάπτυξη και τη διασφάλιση αξιοπρεπών θέσεων εργασίας. Τέλος, προτεραιότητά μας θα είναι η διασφάλιση ανταγω20 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

νιστικών και προσιτών τιμών ενέργειες για επιχειρήσεις και νοικοκυριά». Εκτός από τη ΔΕΗ, εάν η Ν.Δ. κερδίσει τις εκλογές θα κληθεί να διαχειριστεί μια σειρά από άλλα προβλήματα στον κλάδο. Τι θα κάνετε με τις αποκρατικοποιήσεις ΕΛΠΕ και ΔΕΠΑ; «Και τα ΕΛΠΕ και η ΔΕΠΑ είναι εταιρείες με σοβαρό αποτύπωμα και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας αλλά και στην ελληνική κοινωνία. Στόχος της Νέας Δημοκρατίας είναι η διατήρηση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εν λόγω εταιρειών με τρεις στόχους: Πρώτον, τη μακροχρόνια βιωσιμότητα και ανάπτυξη των εταιρειών, δεύτερων, την εξασφάλιση ενός εταιρικού περιβάλλοντος που προωθεί την αξιοκρατία και τη διαρκή εκπαίδευση για τη βελτίωση/πρόοδο των εργαζομένων και, τρίτον, τη μεγιστοποίηση του οικονομικού οφέλους για τις τοπικές κοινωνίες και για την ελληνική οικονομία. Αυτά σε συνδυασμό με τις υποχρεώσεις της ελληνικής πολιτείας απέναντι στις διεθνείς συμφωνίες με τους θεσμούς θα προσδιορίσουν τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη». Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την κατάσταση των δικτύων, ενόψει και των αυξημένων φορτίων που αναμένονται το καλοκαίρι; «Δυστυχώς, πέρα από την τραγική υποβάθμιση της επιχειρησιακής ικανότητας και της βιωσιμότητας της ΔΕΗ, η τετραετής διακυβέρνηση της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ και οι επιλογές της γύρω από τον ενεργειακό τομέα και τη ΔΕΗ έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, μεταξύ άλλων και στη συντήρηση και ανάπτυξη των δικτύων διανομής. Αποτέλεσμα αυτού είναι τα διαδοχικά μπλακ άουτ, τα οποία πλέον είναι καθημερινό φαινόμενο και δημιουργούν τεράστια προβλήματα και στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά. Θυμίζω το μεγάλο μπλακ άουτ στην Ύδρα που άφησε στο αποκορύφωμα της τουριστικής περιόδου το νησί δύο μέρες χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, το τελευταίο μπλακ άουτ στο Ηράκλειο που παρέσυρε το σύνολο του δικτύου στην Κρήτη και βέβαια τα συνεχόμενα μπλακ άουτ σε Μύκονο, Ρόδο αλλά και στην Αττική που δημιουργούν τεράστια ανησυχία για το τι πρόκειται να ακολουθήσει ιδιαίτερα στα νησιά το καλοκαίρι που αυξάνεται η τουριστική κίνηση. Επομένως, βασική προτεραιότητα την επόμενη μέρα είναι η εξεύρεση σοβαρών οικονομικών πόρων για τη συντήρηση, βελτίωση και ανάπτυξη των δικτύων διανομής, που σήμερα είναι υποσυντηρημένα εξαιτίας της δραματικής κατάστασης των οικονομικών της ΔΕΗ». Ποια είναι η άποψή σας για το θέμα της ενεργειακής ασφάλειας; Πώς μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος η Ελλάδα να γίνει ενεργειακός κόμβος; «Η ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας σε προσιτές τιμές ενέργειας για την κοινωνία και την οικονομία πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα οποιασδήποτε κυβέρνησης. Η διαφοροποίηση ενεργειακών πηγών και οδεύσεων αλλά και η διαφοροποίηση στις μορφές ενέργειας είναι το τρίπτυχο το ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 21

συνέντευξη

οποίο μπορεί να εξασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Η κατασκευή ενεργειακών αγωγών φυσικού αερίου που διέρχονται από τη χώρα μας πράγματι αναβαθμίζει τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας και γι’ αυτό η προηγούμενη κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά επεδίωξε και πέτυχε ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου TAP, που μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσα από την Ελλάδα προς την Ιταλία και την υπόλοιπη Ευρώπη, να περνάει μέσα από τη χώρα μας. Να θυμίσω ότι τότε, το 2014, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπερψήφισε τη συμφωνία κατασκευής του έργου το οποίο στη συνέχεια με τυμπανοκρουσίες και φιέστες εγκαινίαζε. Επιπλέον, η ενεργει22 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

ακή ασφάλεια και ο ενεργειακός ρόλος της χώρας προάγονται μέσα από την εξασφάλιση επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας με αξιοποίηση των ανεξάντλητων ανανεώσιμων πόρων που διαθέτει η χώρα μας. Η Ελλάδα διαθέτει άπλετο ήλιο και τεράστιο αιολικό δυναμικό ιδίως στο Αιγαίο, που οφείλει να εκμεταλλευτεί επιτυγχάνοντας τους στόχους της αύξησης της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Και, βέβαια, με την ενίσχυση των εγχώριων και των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων, μπορούμε -γιατί όχι!- να εξάγουμε πράσινη ενέργεια. Τέλος, ο ενεργειακός ρόλος της χώρας θα αναβαθμιστεί σημαντικά εφόσον στεφθούν με επιτυχία οι έρευνες

τές από 400 έως 600 εκατομμύρια ευρώ ετησίως εξαιτίας του ακριβότερου κόστους παραγωγής των τοπικών μονάδων που χρησιμοποιούν πετρέλαιο. Δυστυχώς οι ενέργειες που έκανε η κυβέρνηση και στο θέμα της μεγάλης διασύνδεσης έχουν περιπλέξει το έργο και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος και οι Έλληνες καταναλωτές να επιβαρυνθούν με το σύνολο του κόστους κατασκευής της μεγάλης διασύνδεσης, αλλά το Ελληνικό Δημόσιο να κληθεί να πληρώσει αποζημιώσεις και πρόστιμα, ως αποτέλεσμα πιθανής παραβίασης των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Νέα Δημοκρατία θέτει ως προτεραιότητα την ολοκλήρωση της κατασκευής της μεγάλης διασύνδεσης με το χαμηλότερο κόστος για τους καταναλωτές και την ταχύτερη ολοκλήρωση του έργου». Στο θέμα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων ποιες θα είναι οι προτεραιότητές σας; «Όπως προανέφερα, η ταχύτερη επιτάχυνση της έρευνας και ασφαλούς εκμετάλλευσης των εγχωρίων κοιτασμάτων και θα αναβαθμίσει τον ενεργειακό ρόλο της χώρας αλλά και θα φέρει μεγάλα οικονομικά οφέλη για την ελληνική οικονομία και τους Έλληνες φορολογούμενους. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Δυστυχώς, όμως, για τη σημερινή κυβέρνηση φαίνεται ότι ο χρόνος δεν έχει καμία σημασία. Γι’ αυτό και παρατηρούμε τεράστιες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των παραχωρήσεων των θαλάσσιων οικοπέδων του Ιονίου που ολοκληρώθηκε μόλις προ ημερών με τέσσερα χρόνια καθυστέρηση, αλλά και σε ό,τι αφορά τις παραχωρήσεις νοτίως της Κρήτης όπου ακόμη κανείς δεν ξέρει σε ποιο σημείο βρίσκονται».

για ανακάλυψη εγχώριων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου». Ένα ακόμη πρόβλημα που θα κληθεί να διαχειριστεί η επόμενη κυβέρνηση αφορά στις τραυματισμένες σχέσεις με την Κύπρο και την Ε.Ε. για το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Ποια είναι η άποψή σας για τους χειρισμούς που έγιναν από την κυβέρνηση για ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ; «Το νησί της Κρήτης θα πρέπει να διασυνδεθεί το γρηγορότερο δυνατό με την υπόλοιπη Ελλάδα. Σήμερα η μη διασύνδεση του νησιού κοστίζει στους Έλληνες καταναλω-

Μπορεί ο τομέας της ενέργειας να δώσει αναπτυξιακή ώθηση; Ποιο είναι το όραμα της Ν.Δ.; «Η ανάπτυξη της χώρας περνά μέσα από τον ενεργειακό κλάδο. Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ισχυρή και μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη αν δεν εξυγιάνουμε τον κλάδο της ενέργειας, δεν εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα της ΔΕΗ και δεν διασφαλίσουμε ανταγωνιστικές και προσιτές τιμές ενέργειας για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία. Σύμφωνα με έρευνα της PWC για τον Βέλγο ρυθμιστή ενέργειας, το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για την παραγωγική βάση της χώρας για την ενεργοβόρο βιομηχανία είναι διπλάσιο από αυτό των υπολοίπων χωρών της Δυτικής Ευρώπης, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ιταλία. Αλλά και η σταδιακή μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλότερων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αποτελεί προϋπόθεση για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Το όραμα της Νέας Δημοκρατίας είναι ισχυρή ανάπτυξη για όλους με κοινωνική συνοχή, με δημιουργία υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, με την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της χώρας, με τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα, την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και την υποστήριξη των αδύναμων. Για όλα αυτά κρίσιμη προϋπόθεση είναι η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του ενεργειακού κλάδου της χώρας». ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 23

ιδιωτικοποιήσεις

Το μέρισμα, η αξίωση της Glencore και τα «Stathakis economics» οδήγησαν στο ναυάγιο Πάλαι ποτέ… ιδιωτικοποίηση των ΕΛΠΕ - Κι όμως, «ανακουφισμένη» η ελληνική πλευρά…

24 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 25

ιδιωτικοποιήσεις

Των Μανταλένα Πίου – Στ. Κ. Χαρίτου

Π

οιoς θέλει πραγματικά την πώληση των ΕΛΠΕ; To ερώτημα μπορεί να φαίνεται ρητορικό, αλλά ο τρόπος που έχουν κινηθεί όλες οι κυβερνήσεις από το 2012, όταν μεταβιβάστηκε στο ΤΑΙΠΕΔ το πακέτο των μετοχών του Δημοσίου, πείθει περισσότερο 26 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

για την απροθυμία παρά για τη βούληση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας να αποκόψει το Δημόσιο από τον κερδοφόρο όμιλο, μέσω του οποίου ασκεί την εθνική-κυβερνητική πετρελαϊκή πολιτική. Το ναυάγιο του διαγωνισμού για την πώληση του «τουλάχιστον 50,1%» των μετοχών των ΕΛΠΕ δεν αποτέλεσε έκπληξη. Δεν ήταν λίγοι, μάλιστα, όσοι εξαρχής, από τότε που προκηρύχθηκε, μιλούσαν

για την ατελέσφορη έκβαση του διαγωνισμού, εκτιμήσεις που εκφράζονταν από επίσημα μεν χείλη αλλά πάντα στο off the record. Γιατί επισήμως η όλη διαδικασία έπρεπε να είναι πειστική, δεδομένου ότι η πλήρης ιδιωτικοποίηση των ΕΛΠΕ είναι ενταγμένη στις μνημονιακές δεσμεύσεις για εισπρακτικούς λόγους. Η διαγωνιστική διαδικασία για τα

Αναβολές

ΕΛΠΕ δεν προσέλκυσε τα βαριά ονόματα καθετοποιημένων πετρελαϊκών ομίλων, όπως θα προτιμούσαν στην κυβέρνηση αλλά και στις Βρυξέλλες, που θα ήθελαν να έβλεπαν κάποιες από τις γνωστές ευρωπαϊκές πετρελαϊκές εταιρείες να δίνουν το «παρών». Οι περισσότεροι από τους αρχικά ενδιαφερόμενους ήταν funds εταιρειών από τρίτες χώρες και δύο μόνον ήταν όμιλοι διεθνούς εμβέ-

λειας, η Glencore και η Vitol, τα δύο μεγαλύτερα ονόματα στο trading πετρελαίου και πετρελαιοειδών παγκοσμίως. Πρόκειται για τις δύο εταιρείες που συνέχισαν έως τη φάση των δεσμευτικών προσφορών, αφού προηγουμένως συνέπραξαν, η μεν Glencore με το αμερικανικό επενδυτικό fund Carlyle, η δε Vitol με την αλγερινή Sonatrach.

Παρ’ ότι η άτυπη προθεσμία για την κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών παρατάθηκε και αναβλήθηκε πολλές φορές, τα δύο επιχειρηματικά σχήματα αποφάσισαν τελικώς να καταθέσουν επιστολές, αντί για δεσμευτικές προσφορές, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους αποσύρθηκαν από τη διαδικασία. Η πρώτη επειδή ζητούσε τροποποίηση των όρων του SPA, της Συμφωνίας Αγοράς Μετοχών, καταθέτοντας αιτήματα που δεν αποδεχόταν το ΤΑΙΠΕΔ -όπως η μεταφορά της έδρας εκτός Ελλάδος, η έξοδος από το Χρηματιστήριο, ζητήματα σχετικά με την τήρηση των στρατηγικών αποθέματα κ.λπ.- και η δεύτερη, επικαλούμενη την πολιτική κατάσταση στην Αλγερία με την παραίτηση του Αμπντελαζίζ Μπουτενφλίκα, του επί 20 χρόνια προέδρου της χώρας. Ας σημειωθεί ότι η Sonatrach, η οποία συμμετείχε στο σχήμα με τη Vitol, είναι η κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων της Αλγερίας και η διοίκησή της επηρεάζεται άμεσα από το κυβερνητικό καθεστώς. Η ελληνική πλευρά έμοιαζε περισσότερο ανακουφισμένη και λιγότερο ανήσυχη από την εξέλιξη, καθώς ήταν κοινό μυστικό ότι διατηρούσε σοβαρές επιφυλάξεις για την πώληση των ΕΛΠΕ σε εταιρείες trading, φοβούμενη ότι οι εταιρείες traders στο τέλος θα μετέτρεπαν τα Ελληνικά Πετρέλαια σε διαμετακομιστικό κέντρο και εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Αλλά και από την Ευρώπη δεν ακούστηκαν «γρίνιες» αυτή τη φορά… για την αποτυχία της ιδιωτικοποίησης. Ως έναν βαθμό μάλιστα οι Ευρωπαίοι την είχαν προβλέψει, σχεδόν προαναγγείλει: «Tο γεγονός ότι υπάρχουν δύο μόνον υποψήφιοι στην τελική φάση (σ.σ. για τα ΕΛΠΕ) δεν είναι θετικό για την έκβαση της διαδικασίας», ανέφερε η έκθεση της Κομισιόν για την πορεία της ελληνικής οικονομίας που δημοσιεύτηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2019, περίπου έναν μήνα πριν από την ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 27

ιδιωτικοποιήσεις προθεσμία κατάθεσης των δεσμευτικών προσφορών (3/4). Επρόκειτο για ένα μάλλον ασυνήθιστο σχόλιο για εν εξελίξει διαγωνισμό, το οποίο εξαρχής προϊδέασε για το επερχόμενο ναυάγιο. Η επόμενη ημέρα θα αργήσει. Ο ίδιος ο υπουργός ΠεριβάλλοντοςΕνέργειας Γιώργος Σταθάκης είπε ότι δεν υπάρχει καμία βιασύνη και καμία πίεση από πουθενά για τα ΕΛΠΕ. Άφησε, βέβαια, ανοικτό το ενδεχόμενο να προκηρυχθεί νέος διαγωνισμός, χωρίς να προσδιορίσει το πότε, διευκρινίζοντας ότι θα προηγηθούν σοβαρές συζητήσεις και αναλύσεις, πράγμα που μπορεί να σημαίνει αλλαγή των όρων σε σχέση με τον προηγούμενο διαγωνισμό. Το μόνο που απέκλεισε ήταν η διάθεση των μετοχών μέσω Χ.Α. Όμως τα χρονικά περιθώρια είναι στενά και όλα δείχνουν ότι ο νέος διαγωνισμός για τα ΕΛΠΕ, αν ποτέ γίνει, θα γίνει από την επόμενη κυβέρνηση. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι στο παρελθόν, επί διακυβέρνησης Ν.Δ.

- ΠΑΣΟΚ, το πακέτο των ΕΛΠΕ μπορεί να είχε μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ προς πώληση αλλά ουδέποτε ξεκίνησε κάποια σοβαρή διαδικασία πλήρους αποκρατικοποίησης.

Λάτσης Στην τρέχουσα φάση, ο μεγαλύτερος μέτοχος των ΕΛΠΕ, με ποσοστό 45,56%, η εταιρεία Paneuropean του ομίλου Λάτση, συναίνεσε με το Δημόσιο, εκχωρώντας ποσοστό 30,1% στο οποίο προστέθηκε 20% από τις μετοχές του Ελληνικού Δημοσίου, που έχει συνολικό μερίδιο 35,48% προκειμένου να διαμορφωθεί το προς πώληση πακέτο του 50,1% των μετοχών. Αν το εγχείρημα είχε θετική κατάληξη το Δημόσιο θα έμενε με ένα ποσοστό 15,48% και η Paneuropean με 15,46%. Η σύμπραξη Paneuropean και Δημοσίου για την πώληση του 50,1% των ΕΛΠΕ δεν είναι δεδομένο ότι θα επαναληφθεί. Ο όμιλος Λάτση προς το παρόν δεν 28 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

έχει πάρει θέση και από τις δηλώσεις του υπουργού κ. Σταθάκη συμπεραίνεται πως είναι ανάμεσα στα θέματα για τα οποία θα υπάρξουν σοβαρές συζητήσεις. Η συγκυρία, οι μελλοντικές ισορροπίες με όλους τους παίκτες της αγοράς και τα προσδοκώμενα οφέλη σε συνδυασμό με τον στρατηγικό σχεδιασμό συνολικά του ομίλου Λάτση για τη θέση του στην ελληνική αγορά είναι παράγοντες που σαφώς θα παίξουν ρόλο στις

μελλοντικές αποφάσεις, σε συνδυασμό με τα σχέδια της νέας κυβέρνησης. Από την άλλη πλευρά, οι Βρυξέλλες ασχολούνται με τις ευρωεκλογές και όσα θα προκύψουν από τις κάλπες, ενώ θα μεσολαβήσουν αρκετοί μήνες μέχρι να αναλάβουν τα ηνία ο νέος πρόεδρος και οι νέοι επίτροποι της Κομισιόν. Το σίγουρο είναι ότι το story αποκρατικοποίησης των ΕΛΠΕ έχει πολλά επεισόδια ακόμα.

Παρασκήνιο Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, συνεχίζει να μάχεται με τις ιδεοληψίες του. Το παρασκήνιο είναι έντονο από κάθε άποψη. Όπως, για παράδειγμα, στους διαδρόμους του υπουργείου στη Λ. Μεσογείων οι συνεργάτες του υπουργού κ. Γ. Σταθάκη την τελευταία στιγμή έκαναν πίσω και ζήτησαν την τοποθέτηση εκπροσώπου του Ελληνικού Δημοσίου στην εταιρεία που ασχολείται με

την εύρεση υδρογονανθράκων στη χώρα μας, στην Κρήτη και στο Ιόνιο. Την άποψη αυτή επικαλούνται πηγές από τους συμβούλους αποκρατικοποίησης, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να εκτεθούν στον Τύπο. Ο άλλος λόγος του ναυαγίου έχει να κάνει με τις απαιτήσεις της Glencore. Πολύ απλά, ως νέος μέτοχος ήθελε να αναλάβει η ίδια τη διάθεση της παραγωγής των διυλιστηρίων σε Ασπρόπυργο και Θεσ-

σαλονίκη. Ακούστηκαν ακραίες απόψεις, ότι μεγάλο μέρος της παραγωγής θα εξαγόταν στο εξωτερικό καταδικάζοντας σε ελλείψεις και ακρίβεια την ελληνική αγορά. Εκπρόσωποι των συμβούλων αναφώνησαν, όπως λέγεται, μετά το ναυάγιο της πώλησης των ΕΛΠΕ: «Stathakis economics»! Λάτσης και κυβέρνηση προς το παρόν θα αρκεστούν στο παχυλό μέρισμα που μοιράζει κάθε χρόνο ο όμιλος… ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 29

ενέργεια

30 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

Του Χρήστου Κολώνα

Πώληση πακέτο ΔΕΗ - ΕΛΠΕ αν ναυαγήσει η ιδιωτικοποίηση των λιγνιτικών! Χωρίς business plan, αλλά με προσλήψεις (…) ο διαγωνισμός για ΔΕΠΑ - Ανεβαίνει το θερμόμετρο τον Μάιο στις ενεργειακές ΔΕΚΟ

Σ

ε κομβικό σημείο βρίσκονται οι ιδιωτικοποιήσεις των δύο τελευταίων κρατικών μονοπωλίων στην ενέργεια, της ΔΕΗ και της ΔΕΠΑ. Οι δύο επιχειρήσεις είναι λαβωμένες οικονομικά, με την πρώτη εταιρεία να έχει ζημιογόνα αποτελέσματα και τη δεύτερη μειωμένες οικονομικές επιδόσεις. Παράλληλα, είναι υποχρεωμένες σε διαρθρωτικές αλλαγές για το άνοιγμα των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, με τις δύο εταιρείες να δυσκολεύονται στον μετριασμό των επιπτώσεων από την αναγκαία και αναπόφευκτη μείωση των μεριδίων τους. Σε σχέση με τη ΔΕΗ, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, είναι σε εξέλιξη η δεύτερη απόπειρα πώλησης των λιγνιτικών μονάδων αν και παραμένουν ισχυρά εμπόδια. Αν αυτά δεν ξεπεραστούν και ο δεύτερος διαγωνισμός κηρυχθεί άγονος τότε η Κομισιόν δεν αποκλείεται να ανοίξει θέμα πώλησης και υδροηλεκτρικών σταθμών. Σε ό,τι αφορά τη ΔΕΠΑ, η απόσχιση του κλάδου υποδομών από την επιχείρηση προκαλεί στέρηση εσόδων κι ενώ ήδη η πωλούμενη ΔΕΠΑ Εμπορίας κουβαλά μεγάλα οικονομικά βάρη, όπως οι ανεξόφλητες οφειλές των τουλάχιστον 110 εκατ. ευρώ της ELFE.

Οι λιγνιτικές μονάδες Ειδικότερα, η διαγωνιστική διαδικασία των πωλούμενων μονάδων της ΔΕΗ στη Μελίτη και τη Μεγαλόπολη βρίσκεται σε εξέλιξη με ανοικτά ζητήματα όμως, για τα οποία οι επενδυτές αμφισβητούν την ελκυστικότητα των επενδύσεων. Ένα από αυτά τα προβλήματα ήταν το κόστος εφοδιασμού της Μελίτης από τα λιγνιτωρυχεία της Αχλάδας. Η ΔΕΗ πρόσφατα ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις με την ιδιοκτησία των ορυχείων συμφωνώντας σε σταθερή για πέντε χρόνια (2020-2024) και χαμηλότερη σε σχέση με σήμερα τιμή στα 16,5 ευρώ ανά τόνο. Το θέμα του κόστους προμήθειας της πωλούμενης μονάδας ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 31

ενέργεια

στη Φλώρινα ήταν ένα από τα αγκάθια στον προηγούμενο διαγωνισμό το οποίο χωρίς να έχει λυθεί ώθησε τους υποψήφιους επενδυτές στην υποβολή οικονομικών προσφορών που να αποτυπώνουν αυτό το εμπόδιο. Φυσικά δεν ήταν μόνο αυτό το εμπόδιο. Ένα εξ αυτών που παραμένει στον δρόμο για την πώληση είναι και του μηχανισμού αποζημίωσης της επάρκειας ισχύος των λιγνιτικών μονάδων. Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτρο32 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

πή χωρίς όμως να φαίνεται αυτό το ενδεχόμενο ορατό πριν από την ημερομηνία υποβολής των δεσμευτικών προτάσεων που είναι γύρω στο πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου. Αγκάθι, φυσικά, για την όλη διαδικασία παραμένει και το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο κινείται ανοδικά λόγω των πολιτικών αποφάσεων των Βρυξελλών για την απανθρακοποίηση της αγοράς. Η διοίκηση της εταιρείας προσπάθησε επίσης να στείλει κι ένα σινιάλο στους υποψήφιους επενδυτές για το κλείσιμο του λιγνι-

τικού σταθμού του Αμυνταίου μετά το 2020, δηλαδή πως δεν θα έχουν ανταγωνισμό. Εξάλλου, ένα κίνητρο που διεκδικούσαν υποψήφιοι επενδυτές, εκείνο της καθιέρωσης μηχανισμού επιμερισμού ζημιών - κερδών των μονάδων ανάμεσα στη ΔΕΗ και τους νέους ιδιοκτήτες της Μελίτης και της Μεγαλόπολης, όπως όλα δείχνουν δεν πρόκειται να υιοθετηθεί στη σύμβαση αγοραπωλησίας. Η δημόσια εταιρεία επιμένει ότι οι πωλούμενες μονάδες είναι κερδοφόρες, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να ανεβάσει την

ΠΑ Εμπορίας, σύμφωνα και με ενστάσεις που έχουν διατυπώσει στελέχη της επιχείρησης, αν προσλάβει τον προαναφερόμενο αριθμό εργαζομένων μοιραία δεν θα είναι σε ανταγωνιστική θέση με άλλες επιχειρήσεις του τομέα της. Φυσικά η πορεία της ιδιωτικοποίησης της εταιρείας συνδέεται και με τις αποφάσεις των μετόχων των Ελληνικών Πετρελαίων ως προς το μερίδιο που θέλουν να έχουν στη ΔΕΠΑ Εμπορίας. Ως γνωστόν τα ΕΛΠΕ σήμερα κατέχουν το 35% της επιχείρησης και η διοίκησή τους έχει κάνει γνωστό πως στις προθέσεις είναι η ενδυνάμωση της θέσης τους στο φυσικό αέριο. Αυτό μπορεί να συμβεί με την αύξηση της συμμετοχής του μεριδίου των ΕΛΠΕ στη ΔΕΠΑ.

αξία τους και να δεχθεί υψηλότερες προσφορές.

Η πώληση της ΔΕΠΑ Εμπορίας Αναφορικά με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, η οποία είναι η πρώτη εκ των δύο εταιρειών που πρόκειται να ιδιωτικοποιηθεί σε πλειοψηφικό πακέτο κατά 50% συν μία μετοχή, η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος αναμένεται να δημοσιευτεί με καθυστέρηση, αν και ήταν αρχικά προγραμματισμένη για το τέλος του Απριλίου. Ένα από τα ανοικτά θέματα είναι εκείνο της μη ύπαρξης business plan προ-

κειμένου οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν τις προοπτικές της εταιρείας. Η διοίκηση της ΔΕΠΑ έχει αναθέσει σε ειδικευμένους συμβούλους την εκπόνηση του επιχειρησιακού σχεδίου. Επίσης, ένα από τα θέματα τα οποία οι ενδιαφερόμενοι δεν αποκλείεται να βρουν ως πρόσχημα για να κατεβάσουν τον πήχη των προσφορών τους είναι εκείνο της πρόσληψης των περίπου 170 εργαζομένων που απασχολούνται σήμερα στην επιχείρηση μέσω εταιρειών αξιοποίησης ανθρώπινου δυναμικού. Πρόκειται για τους εργολαβικούς. Η ΔΕ-

Δηλαδή να ανεβάσουν το ποσοστό τους από το σημερινό 35%. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο κλείνουν οι πόρτες για την είσοδο επενδυτή στη ΔΕΠΑ Εμπορίας. Πάντως, οι εξελίξεις στις αποκρατικοποιήσεις των ενεργειακών ΔΕΚΟ εξαρτώνται από την έκβαση του διαγωνισμού πώλησης των λιγνιτικών μονάδων. Στην πιθανότητα που αυτός οδηγηθεί ξανά σε αδιέξοδο, τότε, όπως σημειώνουν αρμόδιοι παράγοντες, δεν αποκλείεται οι θεσμοί να σημειώσουν ως αναγκαία προϋπόθεση τις διαρθρωτικές αλλαγές στη ΔΕΗ σε συνδυασμό με τη νέα επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού πώλησης του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών των ΕΛΠΕ. Κάτι που θα αποτελέσει ισχυρό σοκ στην κυβέρνηση με δεδομένο ότι η συγκεκριμένη πώληση δεν περιλαμβάνεται στις αποκρατικοποιήσεις που συνιστούν μεταρρύθμιση αλλά συγκαταλέγεται στα εισπρακτικά μέτρα. Από την άλλη πλευρά, αρμόδιες πηγές εμφανίζονται αισιόδοξες ως προς την έκβαση των διαγωνισμών πώλησης των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ αλλά και της ΔΕΠΑ Εμπορίας με δεδομένες τις ευκαιρίες που ανοίγονται για τους ιδιώτες παίρνοντας στα χέρια τους assets με δυνατή θέση στις αγορές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, αντίστοιχα. ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 33

συνέντευξη

Γ. ΑΛΗΓΗΖΆΚΗΣ

«Πως θα κερδίσουμε το στοίχημα της ενέργειας» «Έχουμε 10% μερίδιο αγοράς στα καύσιμα και 650 πρατήρια υγρών καυσίμων» 34 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

ζίνης, τώρα είναι η απουσία βούλησης εκ μέρους της Πολιτείας να αντιμετωπίσει αποφασιστικά το λαθρεμπόριο. «Business», που έφτασαν σε ακμή με 800 εκατ. ευρώ έως 1 δισ. ευρώ και πλέον με τον περιορισμό τους στα χρόνια της κρίσης αγγίζουν τα 250-280 εκατ. ευρώ.

Συνέντευξη στον Στ. Κ. Χαρίτο

Α

ν πρώτα ήταν απευθείας η νοθεία στα καύσιμα, με στόχο τη φοροδιαφυγή και την απώλεια δισεκατομμυρίων για το κράτος, τώρα είναι οι πειραγμένες αντλίες. Αν πρώτα το λαθρεμπόριο ήταν ελκυστικό για τους παραβάτες εξαιτίας των χαμηλών τιμών που προέκυπταν από τις διαφορές και τις σημάνσεις του πετρελαίου και της βεν-

Για τον κ. Αληγηζάκη είναι μονόδρομος η μείωση της φορολογίας στα καύσιμα, αφού η υψηλή τιμή τους ευνοεί το λαθρεμπόριο αλλά και κρατά καθηλωμένη τη μετακίνηση, αν μιλήσουμε για τις βενζίνες. Μέσα σε όλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ταχθεί υπέρ του περιορισμού των συμβατικών καυσίμων. Τις αποκαλύψεις αυτές κάνει μιλώ- «Εδώ κι επτά χρόνια», υποστηρίζει ντας στο «Business Energy» ο διευ- ο CEO της Ελινόιλ, «σκεφτόμασταν θύνων σύμβουλος της Ελινόιλ κ. Ι. να αλλάξουμε ρότα. Το 2011 είπαμε Αληγηζάκης, τονίζοντας ότι το «λα- ότι η κρίση θα είναι πιο βαθιά απ’ θρεμπόριο στα καύσιμα έχει πολλά… όσο προβλεπόταν. Έπρεπε να αλποδάρια», συγκρίνοντάς το με τη λάξουμε τη φιλοσοφία μας. Σε πρώΛερναία Ύδρα, αφού «εκτός από τις τη φάση μειώσαμε τα λειτουργικά πειραγμένες αντλίες, οι λαθρέμποροι μας έξοδα. Η μεγάλη αλλαγή ήρθε και οι κερδοσκόποι που με το άνοιγμα του στερούν από την αγορά «Η μεγάλη αλλαγή εμπορικού μας προσακαι τον τζίρο μας εκατο- ήρθε με το άνοιγμα νατολισμού, πουλώντάδες εκατομμύρια ευ- του εμπορικού μας ντας καύσιμα σε 17 χώρώ, προβαίνουν σε εικορες, εκτός της Ελλάπροσανατολισμού, νικές… εξαγωγές καυσίδας που μονοπωλούσε μων», όπως λέει χαρα- πουλώντας καύσιμα του ενδιαφέροντος και κτηριστικά. Ο ίδιος, βε- σε 17 χώρες, εκτός των σχεδίων μας από βαίως, δεν γίνεται να μη της Ελλάδας που συστάσεώς μας εδώ κι σταθεί στις πράξεις της μονοπωλούσε του εξήντα χρόνια. ΞεκιΠολιτείας, είτε ΥΠΕΔΑ ενδιαφέροντος και νήσαμε το 2015 πουλεγόταν αυτή κατά το λώντας 400 χιλιάδες των σχεδίων μας από τόνους καυσίμων στο παρελθόν είτε ΣΔΟΕ καεξωτερικό και φτάσατά το πρόσφατο παρελ- συστάσεώς μας εδώ κι εξήντα χρόνια» θόν είτε ΑΑΔΕ σήμερα. με στο 2018 με 2,7 εκατομμύρια τόνους». «Οι οργανωμένες επιχειρήσεις του κλάδου στο πλαίσιο των επενδύσεών Ο κ. Αληγηζάκης αποκαλύπτει ότι τους έχουν προχωρήσει στην εγκα- η εταιρεία ήταν έτοιμη να ξεκινήσει τάσταση συστήματος εισροών - εκρο- την ίδρυση πρατηρίων σε Βουλγαρία ών το οποίο οι Αρχές δεν αξιοποιούν και Σερβία, αλλά την πρόλαβε η καν. Κι αν το κάνουν, το κάνουν επι- κρίση. Διακρίνοντας την αλλαγή της λεκτικά»… Ο ίδιος, εκτός από τη μά- καταναλωτικής συνήθειας από τα στιγα του λαθρεμπορίου και της ανά- συμβατικά καύσιμα σε… κάτι άλλο, πτυξης των διαφόρων μορφών του, ο όμιλος της Ελινόιλ μόλις εδώ και σημειώνει ότι το επόμενο διάστημα, έναν μήνα έχει καθετοποιηθεί πλήτα επόμενα χρόνια η κατανάλωση θα ρως σε έναν ενεργειακό όμιλο, αλλάξει εις βάρος της βενζίνης. Στην πουλώντας από τα πρατήριά της και Ελλάδα οι απώλειες στα χρόνια της στους πελάτες της ρεύμα και φυσικρίσης από την κατανάλωση βενζίνης κό αέριο. Ήδη στη Λάρισα πριν από ανήλθε στο εντυπωσιακό 43%, με τις μερικές μέρες ξεκίνησε το πρώτο επιχειρήσεις να χάνουν σχεδόν τον πρατήριο πώλησης φυσικού αερίου. μισό τους τζίρο! Το 2018 η αγορά Όπως λέει ο κ. Αληγηζάκης «τα μηέδειξε να ανακάμπτει με ένα ποσοστό νύματα είναι θετικά. Έχουμε 10% της τάξης του 3%. Κι αν φέτος κρα- μερίδιο στην ελληνική αγορά. Διατάει την αγορά κάτι, αυτό είναι το θέτουμε 650 πρατήρια με ισχυρά πετρέλαιο θέρμανσης εξαιτίας του μερίδια στο πετρέλαιο θέρμανσης, και συνεχίζουμε». παρατεταμένου χειμώνα. ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 35

εργασία

O κατώτατος μισθός και οι ασφαλιστικές εισφορές των επαγγελματιών

36 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

Της Αγγελικής Μαρίνου

Σ

ε δεινή θέση βρίσκονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι το 2019, καθώς φορολογία και ασφαλιστικές εισφορές δημεύουν το εισόδημά τους, δημιουργώντας νέο κύμα ληξιπρόθεσμων οφειλών. Μηχανικοί, δικηγόροι, γιατροί, συμβολαιογράφοι και λοιποί ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι πληρώνουν το 50%-70% του εισοδήματός τους στην Εφορία και στα Ταμεία, με ελάχιστη ανταποδοτική αξία. Η συνολική τους επιβάρυνση είναι ακόμη μεγαλύτερη φέτος, καθώς από 1/1/2019 χάθηκε η έκπτωση του 15% του εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζονταν οι ασφαλιστικές εισφορές. Επιπλέον, από 1η Φεβρουαρίου 2019 αυξήθηκε η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών από τα 586 ευρώ στα 650 ευρώ (λόγω θέσπισης νέου μεικτού κατώτατου μισθού άγαμου ανειδίκευτου εργάτη). Με την αύξηση του κατώτατου μισθού, το νέο κατώτατο τεκμαρτό ετήσιο εισόδημα επί του οποίου υπολογίζονται οι ελάχιστες εισφορές είναι πλέον οι 7.800 ευρώ. Το ανώτατο τεκμαρτό ετήσιο εισόδημα, πάνω από το οποίο δεν μπορούν να υπάρξουν επιβαρύνσεις για εισφορές, αντίστοιχα, ορίζεται σε 78.000 ευρώ. Η νέα κατώτατη εισφορά υπέρ ΕΦΚΑ για τους ασφαλισμένους σε πρώην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ είναι 130 ευρώ τον μήνα, ενώ στα 81,9 ευρώ τον μήνα ορίζεται πλέον η νέα κατώτατη εισφορά υπέρ ΕΦΚΑ για τους ασφαλισμένους στον πρώην ΟΓΑ. Την ίδια στιγμή, οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να καταβάλουν εισφορά υπέρ ΕΟΠΥΥ (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη), με τα νέα κατώτατα όρια να ορίζονται στα 45,17 ευρώ τον μήνα. Και, βέβαια, για το ΕΤΕΑΕΠ, η νέα ελάχιστη εισφορά επικούρησης των ασφαλισμένων στο ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 37

εργασία ΕΤΗΣΙΑ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΕΙΣΟΔΗΜΑ

ΦΟΡΟΣ ΕΦΚΑ

ΕΤΕΑΕΠ

(+ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ)

5.000 ευρώ

1.650 ευρώ

2.222,40 ευρώ

1.369,56 ευρώ

10.000 ευρώ

2.850 ευρώ

2.222,40 ευρώ

1.369,56 ευρώ

15.000 ευρώ

4.016 ευρώ

πρώην ΕΤΑΑ ορίζεται στα 45,5 ευρώ τον μήνα, ενώ η νέα ελάχιστη μηνιαία εισφορά πρόνοιας είναι πλέον 26 ευρώ. Παράλληλα με τις τρέχουσες εισφορές, οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν να καταβάλουν και τα αναδρομικά της διετίας 2017-2018. Συγκεκριμένα, οι υπόχρεοι σε ασφάλιση επικουρικής και εφάπαξ θα πληρώνουν 21,48 ευρώ μηνιαία δόση για τα οφειλόμενα του 2017 και 21,48 ευρώ μηνιαία δόση για τα οφειλόμενα του 2018, σύνολο 42,96 ευρώ τον μήνα για τα χρέη που έρχονται από το τη διετία 20172018. Αντίστοιχα, όσοι ασφαλίζονται μόνο για επικουρική θα καταβάλουν δόση 27,34 ευρώ τον μήνα, ενώ όσοι ασφαλίζονται μόνο για πρόνοια θα πληρώνουν 15,62 ευρώ τον μήνα. Αντιλαμβάνεται κανείς πως με όλες τις παραπάνω επιβαρύνσεις εξανεμίζεται η μείωση στον συντελεστή για τη σύνταξη από το 20% στο 13,33% που θέσπισε το υπουργείο Εργασίας. Εκπρόσωποι των αυτοαπασχολούμενων έχουν ζητήσει την αποσύνδεση των κατώτατων εισφορών από την εξέλιξη του κατώτατου μισθού για όσο χρόνο διαρκεί η οικονομική κρίση και σίγουρα μέχρι και το 2020. Στην πράξη, έχουν ζητήσει από το υπουργείο Εργασίας να παραμείνει ως βάση υπολογισμού των κατώτατων εισφορών τα 586,08 ευρώ, ήτοι ο παλαιός κατώτατος μισθός και όχι ο νέος των 650 ευρώ.

38 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

2.441,84 ευρώ

1.369,56 ευρώ

Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών Τίτλος κτήσης Υπέρμετρη ασφαλιστική και φορολογική επιβάρυνση υφίστανται και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που αμείβονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών ή απόδειξη δαπάνης (τίτλος κτήσης). Μάλιστα, οι αυτοαπασχολούμενοι που αμείβονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών, το γνωστό «μπλοκάκι», πληρώνουν τις εισφορές σε ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ με πολλές «ταχύτητες». Όσοι έχουν έως δύο εργοδότες αντιμετωπίζονται ως οιωνοί μισθωτοί, διατηρώντας τις εισφορές στο επίπεδο του προηγούμενου έτους, σε αντίθεση με τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους με πολλαπλούς εργοδότες, που καλούνται να καταβάλουν εισφορές μειωμένες στο 13,3% από 20% για κύρια σύνταξη και 6,95% για υγεία. Οι εισφορές επικούρησης ανέρχονται στο 7% (3,5% για εργαζομένους και 3,5% για εργοδότες), ενώ από την 1η Ιουνίου 2019 πέφτουν στο 6,5%, επιμερισμένες σε 3,25% για τους εργοδότες και 3,25% για τους εργαζομένους. Πιο συγκεκριμένα οι κατηγορίες ασφαλισμένων ελευθέρων επαγγελματιών πληρώνουν ως εξής:

- Οι ελεύθεροι επαγγελματίες πρώην ασφαλισμένοι σε ΟΑΕΕ θα καταβάλουν συνολικά εισφορές 27,10%, εκ των οποίων οι ίδιοι θα πληρώσουν 6,67% για κύρια ασφάλιση και 2,55% για υγεία, ενώ οι εργοδότες τους 13,33% και 4,55% αντίστοιχα.

- Μηχανικοί πρώην ασφαλισμένοι σε ΕΤΑΑ/ΤΣΜΕΔΕ θα καταβάλουν επίσης συνολικά 27,10% επί του εισοδήματός τους για ΕΦΚΑ - ΕΟΠΥΥ, επιμερισμένο αντίστοιχα για τους ίδιους και τους εργοδότες τους. Θα καταβάλουν όμως επιπλέον 11% επί του κατώτατου μισθού για ΕΤΕΑΕΠ (71,5 ευρώ).

- Το ίδιο ισχύει και για τους δικηγόρους ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ ΤΑΝ. Θα πληρώσουν δηλαδή συνολικά 27,10% επί του εισοδήματός τους για ΕΦΚΑ - ΕΟΠΥΥ και 11% επί του κατώτατου μισθού για ΕΤΕΑΕΠ (71,5 ευρώ). Στον αντίποδα, τόσο για ελεύθερους επαγγελματίες όσο και για αυτοαπασχολούμενους που αμείβονται με τίτλους κτήσης (απόδειξη δαπάνης) ισχύουν οι εισφορές 13,33% για κύρια ασφάλιση και 6,95% για υγεία. Στην ίδια κατηγορία ασφαλισμένων που υποβάλλουν εισφορές της τάξης του

20,28% εντάσσονται και οι ελεύθεροι επαγγελματίες - αυτοαπασχολούμενοι με δελτίο παροχής υπηρεσιών σε 3 ή περισσότερους εργοδότες. Οι ρυθμίσεις για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών στον ΕΦΚΑ, ύψους 20,28%, για τους αμειβόμενους με τίτλους κτήσης

έχουν εφαρμογή σε συμβάσεις που καταρτίζονται από την 1η Φεβρουαρίου 2019 και έπειτα. Για γραπτές συμβάσεις που έχουν καταρτισθεί μέχρι 31/01/2019, ανεξάρτητα εάν το παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών εκδοθεί πριν ή μετά την 1/2/2019, εφαρμόζεται το προγενέστερο καθεστώς.

ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 39

σελίδες ΛΆΡΚΟ

Από τα λαμπρά εγκαίνια του Μποδοσάκη, μία ανάσα από τη χρεοκοπία Γράφει ο Λάζαρος Λασκαρίδης

«Η

Ελλάδα δεν χρειάζεται πετρελαιοπηγές,έχει κάτι καλύτερο,το νικέλιο» συνήθιζε να λέει ο ς Μποδοσάκης όταν αναφερόταν στην πάλαι ποτέ «ναυαρχίδα» του ομίλου του, τη ΛΑΡΚΟ, της οποίας ήταν ο ιδρυτής. Η αλήθεια είναι ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα η ΛΑΡΚΟ και το νικέλιο, στη δεκαετία του ΄60 και του ΄70, θεωρούνταν από τους πυλώνες της ελληνικής βιομηχανίας. Αλλωστε τα μεταλλεία της Λάρυμνας ήταν γνωστά από την αρχαιότητα, η σύγχρονη εκμετάλλευσή τους ωστόσο ξεκίνησε μόλις το 1901 από τον Αντώνιο Σταματιάδη. Στη διάρκεια της Κατοχής, Γερμανοί και Ιταλοί είχαν εκπονήσει μελέτες για το νικέλιο και σχεδίαζαν να το εκμεταλλευτούν για στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά ευτυχώς δεν πρόλαβαν. Το 1952, ύστερα από διεθνή διαγωνισμό, η εταιρεία του 40 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

Πρόδρομου Μποδοσάκη-Αθανασιάδη ΑΕΕ Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων αποκτά το δικαίωμα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων νικελίου της περιοχής. Ξεκινά τη δημιουργία εργοστασίου επεξεργασίας του νικελίου με παραγγελίες από τη γερμανική Κrupp, οι οποίες καθυστέρησαν σημαντικά, γεγονός που σηματοδότησε και διαπληκτισμό του Μποδοσάκη με τον Αλφρεντ Κρουπ. Λόγω της καθυστέρησης, η εταιρεία ΛΑΡΚΟ ιδρύεται και λειτουργεί το 1961, ενώ το εργοστάσιο ξεκινά την παραγωγή του μόλις το 1966. Το 1970-72 και το 1976-77 η εταιρεία υλοποιεί δύο σημαντικά επενδυτικά προγράμματα με περιστροφικές καμίνους και μεταφορικές ταινίες. Μετά τον θάνατο του ιδρυτή της πάντως, το 1979, η εταιρεία δεν αντέχει στην πρώτη περιοδική κρίση των τιμών νικελίου και γίνεται προβληματική. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80, με τη ΛΑΡΚΟ στους κόλπους του ΟΑΕ, έγινε πολλή συζήτηση,

εκπονήθηκαν πλήθος μελέτες και χύθηκε πολύ μελάνι για μια μεγάλη επένδυση γύρω από τη ΛΑΡΚΟ που τελικά δεν έγινε ποτέ: πρόκειται για τη μονάδα ανοξείδωτου χάλυβα, η οποία σχεδιάστηκε, συζητήθηκε, ξανασυζητήθηκε, αλλά τελικά δεν υλοποιήθηκε, είτε λόγω πολιτικής αβελτηρίας είτε επειδή κάποιοι φοβήθηκαν το υψηλό κόστος της επένδυσης. Στη δεκαετία του ΄80 μιλούσαν για 300 εκατ. δολάρια,

΄80. Το 1989 εκκαθαρίζεται η παλιά ΛΑΡΚΟ και ιδρύεται η νέα ΛΑΡΚΟ με μετόχους την Εθνική Τράπεζα, τη ΔΕΗ και τον ΟΑΕ. Τις μετοχές του τελευταίου «κληρονομεί» το κράτος μετά τη διάλυσή του. Την περίοδο 2000-2001 πραγματοποιείται το επενδυτικό πρόγραμμα 20 εκατ. ευρώ, το οποίο αφορούσε την ανακατασκευή και τον εκσυγχρονισμό βασικών μεταλλουργικών μονάδων παραγωγής, με αποτέλεσμα η εταιρεία να επανέλθει στην κερδοφορία εκμεταλλευόμενη την κυκλική ανοδική πορεία των τιμών νικελίου. Τα σημερινά κέρδη της ΛΑΡΚΟ (περίπου 80 εκατ. το 2006), που ουσιαστικά… προεξοφλήθηκαν σε χαμηλή τιμή, προήλθαν από την περίοδο 2000-2001 οπότε υλοποιήθηκε το επενδυτικό πρόγραμμα.

ποσόν ιλιγγιώδες για την εποχή. Αν όμως είχε γίνει τότε η επένδυση, η ΛΑΡΚΟ δεν θα επηρεαζόταν από την κυκλικότητα στις τιμές νικελίου, αφού σε περιόδους ανόδου των τιμών θα πωλούσε υψηλά και σε περιόδους καθόδου θα συσσώρευε νικέλιο για λογαριασμό της μονάδας ανοξείδωτου χάλυβα. Ηταν μια χαμένη ευκαιρία που κόστισε ακριβά στα τέλη της δεκαετίας του

Για μεγάλο χρονικό διάστημα η ΛΑΡΚΟ και το νικέλιο, στη δεκαετία του ΄60 και του ΄70, θεωρούνταν από τους πυλώνες της ελληνικής βιομηχανίας.

ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 41

auto New York Motor Show

Οι νέες προκλήσεις Μια από τις πιο σημαντικές εκθέσεις αυτοκινήτου διεξάγεται στο Jacob Javits Convention Center στη Νέα Υόρκη, τι νέα όμως αποκάλυψαν οι εταιρίες Του Γιάννη Σταυρόπουλου Φωτογραφίες ΝΥΙΑS

Π

αγκόσμιο γεγονός η έκθεση της Νέας Υόρκης, όπου το μήνυμα το έδωσε ο αριθμός των εταιριών που συμμετείχαν, οι οποίες ήταν: Ford, Mercedes, Toyota, Jeep, Chrysler, Honda, Subaru, Ram, Fiat, Mazda, GMC, Volkswagen, Dodge, Hyundai, Nissan, Kia, Porsche, Jaguar, Land Rover, Infiniti, Lincoln, Rolls Royce, Bugatti, Bentley, Rimac, Suzuki, McLaren, Buick, Audi, Maserati, Alfa Romeo, Genesis, Lexus, Cadillac, Acura, Lamborghini, Koenigsegg, Smart, και οι άγνωστες για τη χώρα μας Rivian, Scuderia Cameron Glickenhaus(SCG), Briggs Automotive Company (BAC), Mullen, Karlmann King. Ας κάνουμε λοιπόν μια βόλτα στις αίθουσες του εκθεσιακού κέντρου της Νέας Υόρκης.

Ford Mustang Γιορτάζει τα 55ά γενέθλια ένα από τα πιο επιτυχημένα σπορ μοντέλα της Αμερικής, που άλλαξε ριζικά την εικόνα της Ford

Acura TLX PMC Edition Το brand ανήκει στη Honda και κατασκευάζει πολυτε-

Ford Mustang λή μοντέλα που κατά κύριο λόγο κυκλοφορούν στην Αμερική, όπως το TLX

Κia Stinger GTS Το πιο πολυτελές και πιο σπορ μοντέλο της Kia σε περιορισμένη παραγωγή και κίνηση σε όλους τους τροχούς

Lincoln Corsair Μεγάλων διαστάσεων πολυτελές SUV για τους δρόμους της Αμερικής. Πολύ σπάνια θα το δείτε να κυκλοφορεί στην Ευρώπη

Maserati Levante one of one Tα SUV κερδίζουν έδαφος και στις ΗΠΑ. Ετσι δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την πολυτελή κατηγορία το όνομα θρύλος της ιταλικής αυτοκινητοβιομηχανίας

Mercedes –Benz GLS

Alfa Romeo Stelvio Quadrifoglio

motori.gr όλος ο κόσμος του 42 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

auto news Acura TLX PMC Edition

Lincoln Corsair

Κia Stinger GTS

Mercedes –Benz GLS Η limo των SUV σε πρώτη παγκόσμια προβολή στην έκθεση της Νέας Υόρκης, όπου η πολυτέλεια συναντά την άνεση και την τεχνολογία.

Alfa Romeo Stelvio Quadrifoglio To πρώτο SUV της ιταλικής εταιρίας σε μια ειδική έκδοση που φέρει την ονομασία της γνωστής γερμανικής πίστας «Νίρμπουργκρινγκ»

Hyundai Sonata Eντελώς ανανεωμένο το sedan μοντέλο που έρχεται με μεγαλύτερες διαστάσεις από τον προκάτοχό του

Toyota Yaris Eντελώς διαφορετικό το δημοφιλές μοντέλο που κυκλοφορεί στην Αμερική από αυτό που εισάγεται στην Ευρώπη.

Hyundai Sonata

Toyota Yaris

αυτοκινήτου στην οθόνη σας ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 43

press Πολύ ανακατεύεται το Δημόσιο… Είναι γνωστό ότι η εταιρεία που εκμεταλλεύεται το «Ελ. Βενιζέλος» για παραχώρηση του αεροδρομίου για άλλα 25 χρόνια πλήρωσε 1,2 δισ. ευρώ. Το Δημόσιο προσδοκά να εισπράξει 1-1,5 δισ. ευρώ από πώληση μετοχών. Αν και θα μείνει με μικρό μειοψηφικό ποσοστό, βάζει θέμα διατήρησης της προεδρίας με δικαίωμα veto. Κάτι που δεν αρέσει καθόλου στην καναδική εταιρεία που ασκεί το management και -λογικά- έχει τον πρώτο λόγο στην απόκτηση του πακέτου μετοχών που πωλεί τα Δημόσιο. Άρα…

Εκλογές Την ώρα που διαβάζετε τούτες τις γραμμές μπορεί να έχει ενταθεί η φιλολογία περί πρόωρων εκλογών. Ομιλούμε για εκλογές-εξπρές στις αρχές Ιουνίου. Αυτό αναφέρουν οι τελευταίες πληροφορίες από το κυβερνητικό στρατόπεδο, συνάρτηση α) του κόσμου που θα προσέλθει στις Εφορίες και στα Ασφαλιστικά Ταμεία για την ένταξή του στη ρύθμιση των 120 δόσεων και βεβαίως β) των δημοσκοπήσεων που θα προκύψουν εκ του λόγου αυτού. Επιπροσθέτως, από το κυβερνητικό στρατόπεδο μαθαίνω εγκύρως ότι υπάρχει προσδοκία για μεγάλη εκτόνωση των ψηφοφόρων ενανίον του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές. Που με τις εθνικές εκλογές και το διακύβευμα που θα τεθεί θα επέλθει πάλι η εμπιστοσύνη. Περίεργες πολιτικές αναλύσεις, θαρρώ…

44 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

Τι είπε ο κ. Γ. Περιστέρης για τους Ολλανδούς Το στίγμα του, έναν μήνα μετά την είσοδο της ολλανδικής Reggebourgh Invest, έδωσε στα μέσα Απριλίου από τον «Economist» ο επικεφαλής του ομίλου ΓΕ/ΤΕΡΝΑ κ. Γ. Περιστέρης. Και, μάλιστα, θα έλεγα, από την αρχή της ομιλίας του: «Κατά τη γνώμη μου η Ελλάδα μετά από μία μεγάλη περίοδο αποεπένδυσης αποτελεί σήμερα μοναδική επενδυτική ευκαιρία. Οι αναπτυξιακές της δυνατότητες πιστεύω ότι είναι πολλαπλάσιες από τους ρυθμούς στους οποίους αναφέρονται οι δανειστές της, οι οποίοι από υπερβολικά αισιόδοξοι στην αρχή της κρίσης έχουν πλέον φτάσει στο άλλο άκρο. Τις δυνατότητες αυτές δεν τις βλέπουν μόνο οι Έλληνες επιχειρηματίες. Τις αναγνωρίζουν πλέον και διεθνείς επενδυτές, όπως για παράδειγμα η ολλανδική Reggebourgh Invest, η οποία επένδυσε στον δικό μας όμιλο εξαιρετικά σημαντικά ποσά τον τελευταίο χρόνο, που αναγνωρίζουν στην πράξη αυτές τις προοπτικές».

Κοέλιο… Γιατί θα προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση ΔΕΠΑ και ΔΕΗ; Πολύ απλά διότι οι εργαζόμενοι στη ΔΕΠΑ είναι μετρημένοι στα δάχτυλα. Ούτε ένα στενοσόκακο στη Νίκαια δεν μπορούν να κλείσουν με τις… κινητοποιήσεις τους. Χώρια τις προσλήψεις που ετοιμάζονται. Γιατί θα προχωρήσει δε και η πώληση των λιγνιτικών μονάδων; Γιατί κι εμένα αν με έβαζαν στο ευρωψηφοδέλτιο θα το σκεφτόμουν… Κάτι μου λέει ότι Τζώρτζης και Παναγιωτάκης είναι «Κοελικοί» κατά βάθος. Συνωμοτεί το σύμπαν υπέρ τους…

Ανάρπαστοι… Αίσθηση προκάλεσαν οι αποκαλύψεις του «Β.Ε.» για τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και το θέμα σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως στην ενεργειακή αγορά αλλά και στην Πειραιώς. Δεχθήκαμε δεκάδες τηλεφωνήματα από ανθρώπους της αγοράς που αναζητούσαν το τεύχος. Ως προς την υπόθεση που ερευνά ο εισαγγελέας για τη διαρροή της απόρριψης αίτησης άδειας που προκάλεσε το άνοιγμα των υπολογιστών και τη σύγκρουση κορυφής στη ΡΑΕ, οι εξελίξεις είναι πραγματικά ενδιαφέρουσες. Κάποιες πληροφορίες μιλούν για κατάθεση που οδηγεί την έρευνα σε νέα μονοπάτια ακόμη και για ενδεχόμενες έκνομες συμπεριφορές. Το βέβαιο είναι ότι εμείς θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις στενά και θα σας κρατούμε updated…

Δωράκι στα funds Μία εγκύκλιος που πέρασε στα… βουβά από τα μέσα ενημέρωσης… Μποναμά στα funds, μετασχηματιζόμενα πιστωτικά ιδρύματα τα οποία θα έχουν αποκτήσει τη διαχείριση κόκκινων δανείων, αλλά και ιδρύματα που γράφουν ζημιές από διαγραφές κόκκινων δανείων δίνει η ΑΑΔΕ, παρέχοντας τη δυνατότητα απαλλαγής από τα ακαθάριστα έσοδα όλων των ζημιών που προκύπτουν είτε από διαγραφές οφειλών είτε από ζημιές που προέκυψαν από το κούρεμα των ομολόγων, το καταστροφικό PSI του κ. Ε. Βενιζέλου. Η δυνατότητα αυτή θα παρέχεται για τα επόμενα τριάντα χρόνια. Η είδηση βεβαίως δεν πέρασε ούτε καν στα ψιλά την περασμένη εβδομάδα, ενώ μία από τις ερμηνείες της είναι ότι οι τράπεζες από τις διαγραφές στα δάνεια και τις ρυθμίσεις που θα κάνουν το επόμενο διάστημα καθαρίζουν τους ισολογισμούς τους και ίσως οι μέτοχοι δουν… Θεού πρόσωπο και πάρουν μέρισμα. Μεταξύ αυτών και το Ελληνικό Δημόσιο.

Πάγος ή εθελούσια; Οι πληροφορίες του «Β.Ε.» αναφέρουν ότι η εθελούσια έξοδος της Εθνικής Τράπεζας, η οποία επισήμως θα αφορά περί τα 750 άτομα, θα μείνει ανοιχτή για πολύ καιρό. Θα υπάρχουν μεν χρονικοί περιορισμοί αλλά δεν θα είναι ασφυκτικοί, με την έννοια ότι ενός κάποιου χ διαστήματος οι εργαζόμενοι που επιθυμούν θα πρέπει να προσέλθουν. Ωστόσο, ωτακουστής μου από το νεοκλασικό κτίριο της οδού Αιόλου κάνει λόγο και για «αθέμιτες» πρακτικές εις βάρος των εργαζομένων που μπορεί να ακολουθηθούν. Αν κάποιος εργαζόμενος, για παράδειγμα, που έχει μπει στο μάτι για αποχώρηση, δεν συναινέσει, θα μπαίνει στον «πάγο». Και «πάγος» σημαίνει ότι ναι μεν θα καταβάλλεται ο μισθός κάθε μήνα, αλλά δεν θα λαμβάνει επιδόματα και άλλα «μπόνους»… ΜΑΪΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 45

press button Τoυ Σταύρου Χαρίτου

Περί ΔΕΗ ο λόγος…

Μ

είωση δανεισμού και περικοπή δαπανών προφανώς και δεν επαρκούν για να αντιμετωπιστούν οι υπέρογκες ζημιές της ΔΕΗ. Ο πρόεδρος της επιχείρησης κ. Εμ. Παναγιωτάκης ομιλεί στην δήλωσή του για την «μεγαλύτερη ιδιωτική επιχείρηση στην Ελλάδα». Και ακριβώς έτσι την αντιμετωπίζει η αγορά που την ίδια μ΄ρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων η μετοχή υποχώρησε πάνω από 11%, αλλά και ο ορκωτός της Ernst and Young που συνέταξε και ενέκρινε τα αποτελέσματα της απελθούσας χρήσης. Όπως γράφει, μεταξύ άλλων, οι βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις της Εταιρείας και του Ομίλου υπολείπονταν κατά €949εκ. και €708εκ. των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών τους, αντίστοιχα. Με βάση τις εκτιμήσεις της διοίκησης οι ανωτέρω συνθήκες οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν κατά τη διάρκεια των επομένων δώδεκα μηνών μεμονωμένα αλλά και στο σύνολό τους μαζί με άλλα θέματα όπως αυτά περιγράφονται στη σημείωση 3.1, υποδηλώνουν την ύπαρξη ουσιώδους αβεβαιότητας η οποία ενδεχομένως θα εγείρει σημαντική αμφιβολία σχετικά με τη δυνατότητα της Εταιρείας και του Ομίλου να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους. Η γνώμη μας δεν τροποποιείται σε σχέση με το θέμα αυτό». Που σημαίνει πολύ απλά ότι και το management να αλλάξει, και νέα κυβέρνηση να έρθει και μαγικά να γίνουν, το 2019 είναι μία χαμένη χρονιά για την ΔΕΗ. Άρα τι πρέπει να γίνει; Κάποιος από τη διοίκηση της ΔΕΗ το είχε πει παλιότερα πολύ σωστά, μέτοχοι και κυβέρνηση θα πρέπει να συνηθίσουν σε χαμηλότερη κερδοφορία και τζίρο. Κι εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Ως ιδιωτική επιχείρηση η ΔΕΗ, αφήνουμε στην άκρη τα περί μεγαλύτερης, οφείλει να λάβει τα μέτρα της. Κοντά στο 1 δις. οι δαπάνες μισθοδοσίας πέρσι και ήταν και μειωμένες… Διαφορετικά, το κανόνι θα είναι ηχηρότατο…

Λιακουνάκος Δεν μπορώ να γνωρίζω κατά πόσο η αγορά ασχολείται σοβαρά με την περίπτωση των άλλοτε κραταιών εταιρειών (;) του Θωμά Λιακουνάκου, από τη στιγμή που οι μετοχές της Euromedica

46 I BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2019

και της Axon πιάνουν πλέον… χώρο στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου. Σε περίπου ένα μήνα από σήμερα η Euromedica, συγκεκριμένα στις 7 Ιουνίου, καλεί τους μετόχους της να εγκρίνουν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 60 εκατ. ευρώ. Αν δεν είναι τρικ του μετόχου πλειοψηφίας, που είναι η Axon, στην οποία έχει τοποθετηθεί ειδικός εκκαθαριστής που σημαίνει ότι η θυγατρική Euromedica, κανονικά θα χρειαζόταν άδεια της μητρικής και βασικού της μετόχου (Axon) για να συγκαλέσει γενική συνέλευση, σίγουρα αποτελεί «κρυφτούλι» από τις εξελίξεις. Και τούτο, για έναν ακόμα λόγο. Δεν υπάρχουν δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις για να ξέρουν οι παλιοί μέτοχοι, αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν, για να «ακουμπήσουν», προκειμένου να βάλουν τα λεφτά τους. Σημειώνουμε, ότι η ιστορία του στρατηγικού επενδυτή στην Euromedica αποτελεί μία καραμέλα που υπάρχει σε κάθε οικονομική έκθεση την τελευταία δεκαετία, τουλάχιστον μέχρι τότε που υπάρχουν επίσημα οικονομικά στοιχεία. Δηλαδή, το μακρινό 2016…

Ο Άκης στα ΕΛΠΕ, η Βίκυ στο αυτοκίνητο… Δεν μπορούσα να αντισταθώ στον πειρασμό σχετικά με την είδηση που διάβασα ότι ο καταδικασθείς για μίζες από τα εξοπλιστικά κ.Α. Τσοχατζόπουλος, βρέθηκε προ ημερών στα γραφεία των ΕΛΠΕ στο «δαχτυλίδι» στην Λ. Κηφισίας. Κατ’ αρχήν ο άνθρωπος μένει στο Χαλάνδρι, άρα κατά μίαν έννοια θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι είναι «γείτονες». Δεν ισχύει αυτό όμως. Όπως με ενημέρωσε κατάσκοπός μου, ο γνωστός Άκης, εμφανώς καταβεβλημένος, ζητούσε να συναντηθεί με κάποιον ή κάποιους. Δεν επιβεβαιώνονται οι διάλογοι ότι έβριζε ή ασχημονούσε. Απλώς α) πήγε απρόσκλητος, β) αυτούς που ήθελε να δει ή είχαν πάρει σύνταξη, ή είχαν αποπεμφθεί (σ.σ. ο Άκης είχε διατελέσει και υπουργός Ανάπτυξης που είχε τα ΕΛΠΕ υπό την αρμόδιότητά του όταν ήταν κρατικά) ή δεν βρίσκονταν στη ζωή. Όσο για την κυρία Βίκυ Σταμάτη, αυτή, όπως ενημερωθήκαμε, τον ανέμενε στωϊκά στο αυτοκίνητο…

NEO DS 7 CROSSBACK Η τόλµη οδηγεί στην υπεροχή

ªøåäéáóíÛîï çéá Þìïù÷ ôïù÷ ïòáíáôéóôÛ÷ ëáé ðòöôïðÞòïù÷. ¡éá Þìïù÷ áùôïà÷ ðïù ðáõéÀúïîôáé íå ëáõåôÝ ëáéîïôÞíï ðïù áðïçåéñîåé ôèî ïäèçéëÜ ôïù÷ åíðåéòÝá. Æï DS 7 CROSSBACK óèíáôïäïôåÝ ôï íÛììïî ôè÷ ðïìùôåìïà÷ ëáôèçïòÝá÷ ôöî SUV. ªàçøòïîï, óøåäéáóôéëÀ áîáôòåðôéëÞ ëáé ðéóôÞ óôè æéìïóïæÝá ôè÷ DS AUTOMOBILES, íå Àòéóôè ðïéÞôèôá ùìéëñî, ùðÛòôáôè Àîåóè ëáé ôåøîïìïçéëÜ ùðåòïøÜ. To ðîåàíá ôè÷ AVANT - GARDE åÝîáé åäñ, óôèî ðéï ëùòÝáòøè íïòæÜ ôïù.

ºìåÝóôå Ûîá test drive óôï DS Store Athens. ¤. ºèæéóÝá÷ 240-242, ÌáìÀîäòé, Æèì.: 210 6700400. °ðïìáàóôå ôè íïîáäéëÜ åíðåéòÝá DS, íÛóá áðÞ ôé÷ ùðèòåóÝå÷ ONLY YOU: 5 øòÞîéá åççàèóè, 5 øòÞîéá DS Assistance ëáé ðòïîïíéáëÞ åðéôÞëéï 2,9% (ðìÛïî åéóæ. ôòáð. 0,6%). www.dsautomobiles.gr »éëôÜ ëáôáîÀìöóè ëáé åëðïíðÛ÷ CO2 DS 7 CROSSBACK: áðÞ 4,0 Ûö÷ 5,9 lt/100km ëáé áðÞ 102 Ûö÷ 135 gr/km.