businessenergy MAG 06 by motori

ΟΜΙΛΟΣ ΣΥΓΓΕΛΙΔΗ

Η MAZDA ξανά στην Ελλάδα

ELPEDISON

Ενδιαφέρον για τη ΔΕΠΑ

EΜ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ

Η ΔΕΗ που θα παραδώσει

business ΤΕΥΧΟΣ 06 • ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 • TIMH: 3 €

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΌ

ΡΑΕ vs EuroAsia Πόλεμος με έπαθλο το υποθαλλάσιο καλώδιο

περιεχόμενα

20-25 business

Μαντελένα Πίου ΕΛΠΕ και Edison ετοιμάζονται να διεκδικήσουν τη ΔΕΠΑ Σελ. 6-9

Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικομομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr

Χάρης Φλουδόπουλος Ο πόλεμος για τη διασύνδεση της Κρήτης. Η προσφυγή του EuroAsia κατά της ΡΑΕ Σελ. 14-17 Γιώργος Αρβανιτίδης Συνέντευξη στο Χάρη Φλουδόπουλο για τις προτάσεις του Κινήματος Αλλαγής σχετικά με τον ενεργειακό σχεδιάσμό Σελ. 18-19 Χρήστος Κολώνας Σε εφαρμογή αμέσως μετά τις εκλογές το σχέδιο «πυξίδα» για την αναδιάρθρωση της ΔΕΗ Σελ. 20-25 Αγγελική Μαρίνου Τι αλλάζει στις απολύσεις. Σελ. 26-31 Σταύρος Χαρίτος Η ΔΕΗ την επόμενη μέρα. Τα χρεή ρεκόρ, αλλά και το ράλι στο χρηματιστήριο Σελ. 34-37

Λάζαρος Λασκαρίδης Ο εξηλεκτρισμός της χώρας Σελ. 38-40

Press Button Mικρές ειδήσεις και παρασκήνια από τον χώρο της ενέργειας και της οικονομίας Σελ. 44-45

ΕΚΔΌΤΗΣ:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΟΜΆΔΑ:

Γιάννης Κανουπάκης Χρήστος Κολώνας Αγγελική Μαρίνου Μανταλένα Πίου Γιάννης Σταυρόπουλος Γιώργος Τριανταφύλλου Χάρης Φλουδόπουλος Τάσος Φραγκούλης Σταύρος Χαρίτος ΣΧΕΔΊΑΣΗ:

Σπύρος Αλεξίου Γιάννης Σταυρόπουλος Η επιστροφή της MAZDA στην Ελλάδα Σελ. 42-43 Σταύρος Χαρίτος Η τελευταία λέξη Σελ. 46

2 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ:

Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ Δημ.Σούτσου 24Α 11521 Αθήνα τηλ: 2106400281 info@businessenergy.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ:

ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

editorial

«Μπαμπά, τι είναι το Ελληνικό;»

ο 1999, οπότε και είχε ενδιαφερθεί ένας κυπριακών συμφερόντων όμιλος για τη δημιουργία μορφών ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, απόλυτα φιλικής προς το περιβάλλον, σε ένα νησάκι ονόματι Αλατάς μέσα στον Παγασητικό Κόλπο, ο μέσος όρος των συντακτών και των δημοσιογράφων που εργάζονται σε τούτο το περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας ήταν δεν ήταν 27 χρόνων. Σήμερα, που υποτίθεται ότι έχουν δοθεί όλες οι απαραίτητες εγκρίσεις για να ξεκινήσει η επένδυση, ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 47 έτη. Δηλαδή, μία επένδυση καθ’ όλα νόμιμη και με τις σφραγίδες της ελληνικής γραφειοκρατίας ξεκινάει ύστερα από 20 χρόνια. Το 2010 που υποτίθεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ «πετούσε» ινκόγκνιτο με το ελικόπτερό του πάνω από το παλαιό αεροδρόμιο του Ελληνικού γιατί ενδιαφερόταν να επενδύσει, όπως άφηναν να διαρρεύσει εκείνη την εποχή κάποιοι υπουργοί της κυβέρνησης του κ. Γ. Παπανδρέου, ο γιος μου που ακόμα τότε δεν είχε γεννηθεί, -γεννήθηκε το 2012- σήμερα, το 2019, είναι επτά ετών, κι ακόμα δεν έχει ξεκινήσει τίποτα. Δεν θέλω να φανταστώ ότι το έργο αυτό, 4 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

των επιδομάτων ήρθε στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς. Ή κατασχέθηκαν ή πήγαν σε φόρους ή πήγαν στην πληρωμή δανεικών, σίγουρα όμως δεν έπεσαν στην αγορά, όπως το έχουμε στο μυαλό μας, διότι, απ’ ό,τι θυμάμαι, που υποτίθεται στην πλήρη φάση κατα- αλυσίδες όπως το ΙΚΕΑ εμφάνισαν την σκευής του θα απασχολεί 5.000 εργα- ίδια περίοδο κατώτερα των αναμενομέζομένους, θα ολοκληρωθεί όταν ο γιος νων οικονομικά αποτελέσματα. Το στοίχημα είναι οι δουλειές. Κάθε μου θα κατατάσσεται στον στρατό… Σε λίγες μέρες ψηφίζουμε για την επό- οικογένεια όχι απλώς να έχει έναν ερμενη κυβέρνηση που θα διοικήσει τη γαζόμενο, όπως γραφικά ανήγγειλε προ χώρα, χωρίς τον εναγκαλισμό των μνη- εννέα ετών ο κ. Παπανδρέου, αλλά όλα μονίων, αλλά με σκληρή ευρωπαϊκή τα μέλη της να έχουν πρόσβαση στην εποπτεία, περιμένοντας να γίνουν τα αγορά εργασίας. Ο μπαμπάς, η μαμά, τα αυτονόητα. Τα στοιχεία για την ανάπτυ- παιδιά που θα τελειώσουν κάποιο παξη του ΑΕΠ που μόλις προ ολίγων ημε- νεπιστήμιο. Και είναι αυτονόητο ότι οι ρών είδαν το φως της δημοσιότητας και δουλειές θα έρθουν με τις νέες… δουλειές που θα στηθούν αφορούν στο α’ 3μηνο στην αναδυόμενη Ελλάσυνδέονται απόλυτα με Oι δικοί μας, δα. Δουλειά σημαίνει έσοτο εκλογικό αποτέλεσμα κατάντησαν δα, διεύρυνση της φοροτων ευρωεκλογών και κουραστικοί με λογικής βάσης, αποπλητου δευτέρου γύρου των ρωμή υποχρεώσεων, συαυτοδιοικητικών εκλοτην γκρίνια και νέπεια στις ρυθμίσεις, γών. τα πισώπλατα καλή ψυχολογία. Είναι κοινός τόπος να Η τιμωρία της κυβέρνησης καρφώματα στην γραφεί ξανά ότι η κυβέρτου κ. Αλ. Τσίπρα ήρθε νηση επιδόθηκε σε μια Τρόικα τόσο γιατί πραγματικά δεν ακατάσχετη παροχολοχρόνια τώρα αφουγκράστηκε τις ανάγία, νομίζοντας ότι ελγκες της ελληνικής κοικύει τα λαϊκά στρώματα. νωνίας. Τα στοιχεία του Πλην όμως αποδείχθηκε περίτρανα ότι μερικές εκατοντάδες ευ- ΟΑΕΔ για τους μακροχρόνια ανέργους ρώ άπαξ, δεν λύνουν το πρόβλημα. Η υποτιμούνταν. Για να δούμε τι θα βγάλει ιδιωτική κατανάλωση υποχώρησε στο η εθνική κάλπη… α’ 3μηνο, τη στιγμή που το πρώτο κύμα Business Energy

Αυτή είναι η ενέργεια του μέλλοντος Με νέες επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια «έσπασε» το ρεκόρ των 1000 GW στον πλανήτη – Μοχλός ανάπτυξης η ΜΕΤΚΑ EGN

ο μέλλον είναι οι καθαρές μορφές ενέργειας και αυτό ο όμιλος Μυτιληναίου το έχει αποτυπώσει στις προγραμματισμένες επενδύσεις του με διεύρυνση του ενεργειακού του χαρτοφυλακίου. Τα πρόσφατα δεδομένα της παγκόσμιας παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας, σύμφωνα με το Bloοmberg, δείχνουν ότι το ρεκόρ του 1TW (terawatt) εγκατεστημένης ισχύος αιολικής και ηλιακής παραγωγής έχει ήδη καταρριφθεί από το καλοκαίρι. Αυτό που είναι εντυπωσιακό, είναι ότι το δεύτερο «καθαρό» terawatt θα επιτευχθεί εκπληκτικά σύντομα -μέχρι τα μέσα του 2023- και μάλιστα με κόστος 46% λιγότερο από το πρώτο. Συγκεκριμένα, ενώ το πρώτο 1TW αιολικής και ηλιακής ενέργειας απαιτούσε περίπου 2,3 τρισ. δολάρια κεφαλαίου, οι επενδύσεις στην παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας θα ανέλθουν σε περίπου 1,23 τρισ. δολάρια από το 2018 έως το 2022, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Bloomberg. Οι νέες καθαρές πηγές ενέργειας, λοιπόν, παρουσιάζουν μία εντυπωσιακή άνοδο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η συνολική εγκατεστημένη δυναμικότητα έχει αυξηθεί 65 φορές από το έτος 2000 και τετραπλασιάστηκε από το 2010. Στο πλαίσιο αυτό, ένα από τα παραδείγματα των εταιρειών που ξεχωρίζουν είναι η METKA EGN, θυγατρική της MYTILINEOS, από τις πλέον κορυφαίες βιομηχανικές επιχειρήσεις που παραδοσιακά ακολουθεί τις τελευταίες τεχνολογικές τάσεις με έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος και στη μέγιστη ενεργειακή απόδοση. Σε σύντομο χρονικό διάστημα η

METKA EGN έχει καταγράψει αξιοσημείωτη παρουσία σε πολλές χώρες και ταυτόχρονα έχει συνάψει συνεργασίες με τους κορυφαίους του κλάδου σε παγκόσμιο επίπεδο. Άλλωστε και ο Τομέας Έργων EPC της MYTILINEOS - METKA έχει καταθέσει τα διεθνή διαπιστευτήριά του κατασκευάζοντας υψηλού επιπέδου ενεργειακά έργα, με τεχνολογίες αιχμής και συχνά σε χώρες με υψηλές ενεργειακές ανάγκες. Με την προσθήκη της METKA EGN, η εταιρεία μπορεί πλέον να προσφέρει διευρυμένες λύσεις αλλά και να βάλει παρακαταθήκη για το μέλλον, όπου οι ανανεώσιμες πηγές θα κυριαρχούν στο ενεργειακό μείγμα κάθε χώρας. Η METKA EGN έχει καταγράψει στο… βιογραφικό της «μεγάλες συνεργασίες». Προχώρησε με επιτυχία στην πώληση τεσσάρων λειτουργικών φωτοβολταϊκών έργων στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνολικής ισχύος 18 MW, στη Lightsource BP, κορυφαία εταιρεία στον τομέα της ηλιακής ενέργειας. Επίσης στη Μεγάλη Βρετανία η METKA EGN υπέγραψε συμφωνία με την HCESS3 Ltd για τη μελέτη, προ-

μήθεια και κατασκευή (EPC) ενός νέου υβριδικού έργου συστήματος αποθήκευσης ενέργειας (Energy Storage System - ESS), ισχύος 20 MW, το οποίο θα παρέχει Ταχεία Απόκριση Συχνότητας (Fast Frequency Response - FFR) και άλλες βοηθητικές υπηρεσίες στο Εθνικό Δίκτυο. Και όχι μόνο! Στην Ισπανία υπογράφηκε σύμβαση ύψους 200 εκατ. ευρώ με την Talasol Solar S.L.U., θυγατρική της Ellomay Capital Ltd., για την υλοποίηση μιας μονάδας ηλιακής ενέργειας μεγάλης κλίμακας, με εγκατεστημένη ισχύ 300 MW. Ταυτόχρονα, η ΜΕΤΚΑ EGN στρέφεται και σε άλλες αγορές, με πιο κρίσιμες ενεργειακές ανάγκες. Η εταιρεία ολοκλήρωσε την κατασκευή του φωτοβολταϊκού έργου Burnoye II 50MW στο Καζακστάν, το οποίο ανέπτυξε η Samruk Kazyna United Green Energy Ltd. Επιπλέον, και με την αξιοποίηση αυτής της επιτυχίας, υπογράφηκε πρόσφατα μια νέα σύμβαση για τη μελέτη, προμήθεια και κατασκευή (EPC) ενός φωτοβολταϊκού πάρκου 50 MW με τον ίδιο πελάτη. ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 5

αποκρατικοποιήσεις

ΔELPEDISON; ΕΛΠΕ και Edison φέρονται να ετοιμάζουν κοινοπραξία για να διεκδικήσουν τη ΔΕΠΑ - Κίνδυνος να χαθεί πολύτιμο έσοδο για τη ΔΕΗ

6 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

Της Μανταλένας Πίου

την ύστατη προσπάθεια της κυβέρνησης να πείσει, εντός και εκτός Ελλάδος, ότι έχει τη βούληση να προχωρήσει τις αποκρατικοποιήσεις, αναδεικνύεται η πώληση της ΔΕΠΑ Εμπορίας, καθώς στο αφήγημα των ιδιωτικοποιήσεων κάθε άλλο παρά happy end έχει να επιδείξει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον. Παρά τις ευρωεκλογές και το γενικότερο ρευστό πολιτικό τοπίο, το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας επιμένει ότι ως το τέλος Μαΐου θα βγει στον αέρα η προκήρυξη του διαγωνισμού για το 50,1% της ΔΕΠΑ Εμπορίας, της μίας εκ των δύο εταιρειών στις οποίες διχοτομείται η δημόσια εταιρεία αερίου. Πρόκειται για την εταιρεία που από την πρώτη στιγμή που εξαγγέλθηκε η κυβερνητική πρόθεση για την ιδιωτικοποίησή της, την άνοιξη του 2018, κίνησε το ενδιαφέρον επενδυτών. Παρά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε, αρκετοί φαίνεται να παραμένουν στο παιχνίδι, με την προσοχή τους στραμμένη κυρίως στην ΕΠΑ Αττικής, τη θυγατρική εταιρεία λιανικής πώλησης αερίου στην πρωτεύουσα και την ευρύτερη περιοχή. Πληροφορίες, μάλιστα, θέλουν μεγάλους ομίλους να συζητούν συμπράξεις μεταξύ τους για τη διεκδίκηση του πλειοψηφικού πακέτου. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και τα ΕΛΠΕ, τα οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις με την ιταλική Edison, θυγατρική της γαλλικής EdF, για τη δημιουργία του κοινοπρακτικού σχήματος που θα «κατέβει» στον διαγωνισμό. Στους ενδιαφερόμενους, κατά τις ίδιες πηγές, συγκαταλέγονται ακόμα ο όμιλος Μυτιληναίου, πιθανώς ο όμιλος Βαρδινογιάννη, καθώς και η ΤΕΡΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 7

ΝΑ, ενώ ο όμιλος Κοπελούζου φέρεται να συνομιλεί για τον σκοπό αυτό με την τσεχική KKCG, την εταιρεία που από τον Μάρτιο του 2019 κατέχει το 100% του ομίλου Sazka και τις μετοχές που αυτός ελέγχει στον ΟΠΑΠ. Προίκα Ας σημειωθεί ότι τα ΕΛΠΕ κατέχουν ήδη μερίδιο 35% στη ΔΕΠΑ, υπό τη σημερινή της μορφή. Η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει στο χαρτοφυλάκιό της τις μεγάλες συμβάσεις προμήθειας αερίου με την Gazprom, την αλγερινή Sonatrach (υγροποιημένο αέριο) και την τουρκική Botas. Δεδομένου πάντως ότι έχει χάσει το μονοπώλιο στην προμήθεια αερίου και ότι ήδη άλλες, ιδιωτικές εταιρείες έχουν αποσπάσει μερίδιο στην αγορά, το «πετράδι του στέμματος» θεωρείται η ΕΠΑ Αττικής με το πελατολόγιό της στη λιανική αγορά. Ωστόσο, τα διάφορα νομικά και τεχνικά προβλήματα που θα έπρεπε ήδη να είχαν επιλυθεί, για να τρέξει εγκαίρως ο διαγωνισμός, εξακολουθούν να εκκρεμούν, τουλάχιστον όσο γράφονταν αυτές οι γραμμές. Για παράδειγμα, ανοικτό παραμένει το ζήτημα της οψιόν της ΔΕΗ για την εξαγορά του 30%. Πρόκειται για μια παλαιά υπόθεση, με ρίζες στη δεκαετία του 2000, που είχε λυθεί προσωρινά αλλά τώρα είναι και πάλι ανοικτή. Το 2012, ενόψει της πρώτης, αποτυχημένης απόπειρας ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ, είχε βρεθεί μια φόρμουλα διακανονισμού της οψιόν της ΔΕΗ: H ΔΕΗ παραιτήθηκε από το δικαίωμα άσκησης της οψιόν έναντι αποζημίωσης 32,9 εκατ. ευρώ με βάση αποτίμηση που είχε διενεργήσει η Citi (Citigroup Global Markets Limited). Προς τον σκοπό αυτό, μάλιστα, είχε υπογραφεί ειδική συμφωνία με

το ΤΑΙΠΕΔ, την οποία είχε εγκρίνει η έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων της ΔΕΗ στις 4 Οκτωβρίου 2012. Αποζημίωση Την αποζημίωση θα κατέβαλε στη ΔΕΗ το ΤΑΙΠΕΔ από το τίμημα της εξαγοράς. H εν λόγω σύμβαση αντικαθιστούσε στο σύνολό της την παλαιότερη συμφωνία μεταξύ του Δημοσίου και της ΔΕΗ που είχε υπογραφεί το 2002 για την οψιόν εξαγοράς. Η συμφωνία του 2012, όμως, είχε ημερομηνία λήξης. Συγκεκριμένα, προέβλεπε ότι αν η πρώτη εκείνη ιδιωτικοποίηση κατέληγε

Τα διάφορα νομικά και τεχνικά προβλήματα που θα έπρεπε ήδη να είχαν επιλυθεί, για να τρέξει εγκαίρως ο διαγωνισμός, εξακολουθούν να εκκρεμούν, τουλάχιστον όσο γράφονταν αυτές οι γραμμές.

8 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

άδοξα και αν η διαδικασία επαναλαμβανόταν, και μάλιστα εντός εξαμήνου για μέρος ή το σύνολο της ΔΕΠΑ, τότε η ΔΕΗ θα αποποιούνταν την οψιόν έναντι αποζημίωσης που θα υπολόγιζε με τα δεδομένα της εποχής και πάλι η Citi -και σε περίπτωση αδυναμίας άλλος οίκος που θα επιλεγόταν-, σε καμία περίπτωση όμως ο όλος αυτός διακανονισμός για την οψιόν της ΔΕΗ δεν θα ίσχυε μετά την 30ή Ιουνίου 2014. Έκτοτε έχουν παρέλθει 5 χρόνια και νέος διακανονισμός δεν έχει γίνει, με έγκυρες πηγές να δηλώνουν ότι η οψιόν της ΔΕΗ είναι πλέον ενεργή και ότι ως τα μέσα Μαΐου τουλάχιστον το ζήτημα παρέμενε ανοικτό μεταξύ των άλλων τεχνικών και νομικών εκκρεμοτήτων. Δεδομένης της

κό αγωγό (IGB) και στο πρότζεκτ του αγωγού Ελλάδας - Ιταλίας (IGI), που έχει αναβιώσει με τον EastMed το σχέδιο για τον αγωγό από τα off shore κοιτάσματα της Κύπρου και του Ισραήλ ως την Κρήτη, την ηπειρωτική Ελλάδα και την Ιταλία.

δεινής οικονομικής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η ΔΕΗ, μια αποζημίωση για την αποποίηση της οψιόν δεν είναι ευκαταφρόνητος παράγων. Ας σημειωθεί ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος - Ενέργειας έχει επανειλημμένα δεσμευτεί στους εκπροσώπους των θεσμών για την προκήρυξη του εν λόγω διαγωνισμού ως το τέλος Μαΐου. Παλαιότερα, βέβαια, γίνονταν αναφορές για προκήρυξη μέσα στον Απρίλιο και πιο παλιά για ακόμα νωρίτερα… Business plan Έως την προκήρυξη του διαγωνισμού το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΠΑ θα πρέπει να εγκρίνει το business plan της υπό πώληση εταιρείας, πράξη η οποία θα

προηγηθεί της έγκρισης του αντίστοιχου business plan της «ΔΕΠΑ Υποδομών», της δεύτερης εταιρείας που θα προκύψει από το «σπάσιμο» της σημερινής ΔΕΠΑ. Ας σημειωθεί ότι ακόμα η διάσπαση της ΔΕΠΑ στα δύο νέα νομικά πρόσωπα δεν έχει ολοκληρωθεί, καλά-καλά δεν έχει ακόμα ξεκινήσει, και ότι είναι μια διαδικασία που θα τρέξει παράλληλα με τον διαγωνισμό. Προς στιγμήν κυκλοφόρησαν στην αγορά σενάρια περί άμεσης πώλησης και του 14,4% από το μερίδιο του Δημοσίου στη ΔΕΠΑ Υποδομών, στην οποία, εκτός από τα δίκτυα, θα υπαχθούν με τη μορφή θυγατρικής και τα διεθνή πρότζεκτ, όπως η συμμετοχή στην Poseidon, η οποία μετέχει στον ελληνο-βουλγαρι-

Προτεραιότητα; Τόσο ο υπουργός Περιβάλλοντος - Ενέργειας κ. Γιώργος Σταθάκης όσο και ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ Δημήτρης Τζώρτζης σε δημόσιες τοποθετήσεις τους διευκρίνισαν ότι η διάθεση του 14,4% δεν αποτελεί προτεραιότητα και ότι για να γίνει θα πρέπει να υπάρξει τροποποίηση του νόμου, χωρίς πάντως να αποκλείουν το ενδεχόμενο πώλησης του μεριδίου αυτού στο μέλλον. Παράλληλα, βέβαια, τρέχει και το ζήτημα με τους εργαζομένους, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι συμβασιούχοι, με συμβάσεις μάλιστα που θα λήξουν αυτοδίκαια μόλις αλλάξει η εταιρική μορφή της ΔΕΠΑ. Το κυβερνητικό σχέδιο μιλά για πρόσληψη εκτός ΑΣΕΠ από τις θυγατρικές της ΔΕΠΑ, δηλαδή τις Φυσικό Αέριο Αττικής, ΕΔΑ και ΔΕΔΑ, οι οποίες εν συνεχεία θα τους δανείσουν στην τελευταία, προκειμένου οι απασχολούμενοι αυτοί να μπορέσουν να μονιμοποιηθούν, όταν εκείνη θα απορροφήσει τις θυγατρικές της. Πρόκειται για προτάσεις που ακόμα συζητούνται, χωρίς να ικανοποιούν τους εργαζομένους, ενώ η λύση θα πρέπει να δοθεί σύντομα και μάλιστα μέσα σε προεκλογικό και τεταμένο πολιτικό κλίμα. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου, πάντως, όπως και η διοίκηση της ΔΕΠΑ προσδοκούν σε μια επιτυχημένη ιδιωτικοποίηση σε χρονικό διάστημα που θα διαψεύσει τις «Κασσάνδρες» που ήδη εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 9

Θέση

Αποκρατικοποιήσεις μέσα στις εκλογές; Oλοι χειρισμοί των αρμόδιων υπουργείων, του ΤΑΙΠΕΔ και των εταιρικών διοικήσεων μοιάζουν να γίνονται περισσότερο για τα μάτια της Τρόικας, παρά για να φέρουν πραγματικά αποτελέσματα

ε ένα βαρετό, ατεΠΕΔ και των εταιρικών διοιλείωτο σίριαλ με κήσεων μοιάζουν να γίνονται πολλές επαναλήπερισσότερο για τα μάτια της Τρόικας, παρά για να φέρουν ψεις και ελάχιστο πραγματικά αποτελέσματα. σασπένς εξελίσσονται οι αποκρατικοποιήΤώρα παρακολουθούμε για σεις στον τομέα της ενέργειδεύτερη φορά το σίριαλ της ας. Οι διαγωνισμοί μπορεί να πώλησης τριών λιγνιτικών προκηρύσσονται, οι διαδικασίες να ξεκινούν και οι μήνες μονάδων της ΔΕΗ. Περιμένα περνούν, το αποτέλεσμα νουμε την επανάληψη της όμως είναι το ίδιο: Ένας ακόσειράς με τα ΕΛΠΕ, καθώς και τον δεύτερο γύρο για τη μα άγονος διαγωνισμός και ΔΕΠΑ σε νέα βερόλα πάλι απ’ την αρχή. Η μόσιόν και με μεγάH άδοξη κατάληξη νη εξαίρεση, λη -είναι η αλήτου διαγωνισμού της δρομολοθεια- χρονική απόσταση από τα γημένης από το για την πώληση του πρώτα επεισόδια παρελθόν ιδιω50,1% των ΕΛΠΕ του 2012, τα οποία τικοποίησης και της λιγνιτικής είχαν κοπεί απότου ΔΕΣΦΑ, μάλλον επιβετομα καθώς κααποεπένδυσης βαιώνει τον κανείς δεν κατέθεσε προσφορά. Για νόνα, ενώ η πε- της ΔΕΗ δεν ήταν όσους παρακορίπτωση του έκπληξη ΑΔΜΗΕ, με το λουθούν από κο51% να πηγαίνει στο Δημόντά τις εξελίξεις, η άδοξη κασιο, θέλει πολλή φαντασία τάληξη τόσο του διαγωνιγια να χαρακτηριστεί αποσμού για την πώληση του 50,1% των ΕΛΠΕ όσο και της κρατικοποίηση. λιγνιτικής αποεπένδυσης της ΔΕΗ δεν ήταν έκπληξη. Από Οι όλοι χειρισμοί των αρμότην αρχή γραφόταν -πολλές διων υπουργείων, του ΤΑΙ10 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

φορές και από τις στήλες του «Business Energy»- ότι και τα δύο εγχειρήματα οδεύουν στην αποτυχία. Οι απαιτήσεις της ΔΕΗ για τις τρεις λιγνιτικές μονάδες, όπως έδειξε η

Της Μανταλένας Πίου δικαιώματα εκπομπής ρύπων, του άφθονου CO2 που παράγεται κατά την καύση του λιγνίτη, έχουν φθάσει στα ύψη και όταν η μία μετά την άλλη οι δυτικοευρωπαϊκές εταιρείες του κλάδου ξεφορτώνονται τις ανθρακικές μονάδες, υπακούοντας στις νέες επιταγές της Ε.Ε. για δραστική μείωση των ρύπων και στροφή στις ΑΠΕ. Κάτω από τις ίδιες συνθήκες, με ελάχιστες διαφορές σε σχέση με την πρώτη προκήρυξη, «τρέχει» σήμερα ο επαναληπτικός διαγωνισμός και δεν είναι λίγοι όσοι προεξοφλούν και πάλι άδοξο τέλος. Είναι κοινό μυστικό πως αρκετοί από τους δυνητικά ενδιαφερόμενους θα προτιμούσαν να αγοράσουν ένα «πακέτο» υδροηλεκτρικών και λιγνιτικών μονάδων της παρά σκέτες λιγνιτικές και ότι θα μπορούσαν να περιμένουν μετά τις εκλογές…

πορεία των πραγμάτων ήταν υπερβολικές και εκτός εποχής. Είναι αλήθεια πως η ΔΕΗ, αφού επί σχεδόν δύο δεκαετίες έπαιζε το «κρυφτό» με την Ε.Ε., υποχρεώ-

θηκε στο τέλος από την Κομισιόν, μέσω μνημονίων και δικαστικών αποφάσεων, να πουλήσει κάτω από τους χειρότερους όρους και προϋποθέσεις: όταν οι τιμές για τα

Η υπόθεση των ΕΛΠΕ είναι πιο περίπλοκη. Οι βασικοί μέτοχοι είναι δύο, ο όμιλος Λάτση με το μεγαλύτερο ποσοστό και το Δημόσιο. Για να ευοδωθεί το όποιο deal, θα πρέπει καταρχάς να συμφωνούν οι δύο εταίροι σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας αλλά και να μη διαταραχθούν απότομα οι ισορροπίες της αγοράς, μιας αγοράς με ελάχιστους παίκτες. Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι γενικώς η ζήτηση για ευρωπαϊκά διυλιστήρια είναι από πολύ περιορισμένη ως ελάχιστη, τουλάχιστον στη φάση αυτή. Όσο για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, είναι ένα εγχείρημα που τώρα ξεκινά, την προεκλογική περίοδο, με όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 11

άποψη

Δύσκολες οι απαντήσεις σε αυτονόητα ερωτήματα Κατά τα άλλα, «μπλα μπλα μπλα δημοκρατία, μπλα μπλα μπλα με εκλέξανε»…

αι, οι εκλογές έφεραν … παϊστής με ουσιώδη δράση, όσο εκλογές. ΄Ετσι γίνεται, λίγοι… συνήθως. Στη «σχετική δημοκρατία» κανείς δεν Οι περιφερειακές, δημοτικές και τηρεί τους όρους του κοινοτικές εκλογές έδωσαν και παιχνιδιού. Οι θητείες επισπεύδο- εκείνες, κατά περίπτωση, τη δική νται, καθόσον οι έχοντες την εξου- τους απόχρωση στον πολιτικό χάρσία σπανίως ανταποκρίνονται στις τη της χώρας, με κομματικές προαρχικές δεσμεύσεις τους, οπότε βολές όπου ήταν ευδιάκριτο, καθόκουράζουν και απογοητεύουν, οι σον το «μίγμα» των συνδυασμών δε στερημένοι αυτήν, ως φορείς -πέρα από τις μεγάλες περιοχές-, του νέου, της αλλαείχε απ’ όλα. Αρκετοί κογής, μπλα μπλα μπλα νταροχτυπήθηκαν με (για να θυμηθούμε Διότι, είναι εύκολο «δικούς τους» και οι κομτο Στρατηγό Λάμαχο να χάσουμε το ματικοί μηχανισμοί έκαστους Αχαρνής), είναι (εναπομείναν) ναν τον Πόντιο Πιλάτο «καταδικασμένοι να έδαφος κάτω από για να μην μπλέξουν. Και επιτύχουν», σύμφωεδώ, ελάχιστοι είδαν τη τα πόδια μας είτε να με το ουτοπικό μεγάλη εικόνα, τον πραγκλισέ, το οποίο συχνά από εσωτερικές ματικό σημαντικό ρόλο ανασύρει -ως …«μπα- έριδες που ενισχύουν της τοπικής αυτοδιοίκηλαντέρ»- στις ομιλίες την ακινησία είτε σης. Ούτε οι ίδιοι οι επιτου φίλος μου, γνω- από εξωγενείς κεφαλείς έχουν αντιληστός πολιτικός. φθεί ότι με τον «Κλειπαράγοντες που σθένη» ο ρόλος τους δεν είναι σκληροί και Οι ευρωεκλογές λειείναι αρχηγικός, αφού τούργησαν ως prova αδυσώπητοι κάθε project απαιτεί συμgenerale των εθνιφωνία-πλειοψηφία των κών. Όλοι είχαν το νου τους τι χρώ- συμβούλων, που μπορεί να μην μα θα πάρει η χώρα και σχεδόν επιτυγχάνεται στην πορεία. αδιαφόρησαν για τις εξελίξεις στην ΕΕ. Μένουμε Ευρώπη, αλλά, who Και, να λοιπόν, εκεί που η «καταcares για δαύτην; Γιατί, αν νοιάζο- ραμένη» απλή αναλογική αναδεινταν πραγματικά, δεν θα έβγαινε κνύει την πεμπτουσία του δημοπχ στο ΣΥΡΙΖΑ ο, «είσαι το ταίρι κρατικού πολιτεύματος, κανείς δεν μου», Αλ.Γεωργούλης, ή θα έβγαι- πήρε μυρωδιά… Αντιθέτως, ενώ θα νε στη ΝΔ ο Ν.Γιαννής που ξέρει τι έπρεπε να ασχοληθούν τα κομμακρύβεται κάτω και από την τελευ- τικά επιτελεία με πως θα προσαρταία πέτρα των Βρυξελλών, ευρω- μοσθούν στη νέα πραγματικότητα, 12 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

αλλάζοντας τον ίδιο τους τον εαυτό επί τα βελτίω, παλαιοπώληδες ιδεολογικών αγκυλώσεων περιορίζονται να διαλαλούν πως θα αλλάξουν (ξανά) τον εκλογικό νόμο, με το πρόσχημα ότι τίποτε δεν θα προχωράει, διότι δεν θα υπάρχει συναίνεση. Δηλαδή, επενδύουν, συνειδητά, στη διαφωνία… Στο εν λόγω «τουρλού» σκηνικό, «βαίνομεν προς εκλογάς», ντάλα καλοκαίρι αντί για δροσερό φθινόπωρο, όπως αρχικώς είχε προγραμ-

Του Γιάννη Κανουπάκη

ματισθεί. Με όποιο κόστος! Το απρόβλεπτο, βεβαίως, στην Ιστορία είναι ο πλέον καθοριστικός παράγων της δημιουργίας νέων γεγονότων και δεν πρέπει αυτό να το ξεχνάμε. Το γαλάζιο του Αιγαίου, προφανώς, θα κυριαρχήσει και στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά, αυτό είναι το ζητούμενο; Ο Τσίπρας θα έχει δώσει τα ρέστα του στους συνταξιούχους, η Ξαφά θα ξορκίζει το κακό, ο Στουρνάρας θα κτυπάει κι αυτός το λογιστικό

καμπανάκι του και ο Κυριάκος θα έρθει να αλλάξει τι ακριβώς; Μήπως τους διεθνείς ενεργειακούς σχεδιασμούς; Μήπως την φιλοϊσραηλινή γραμμή της τελευταίας περιόδου; Θα τρέξουν άραγε τα μεγάλα έργα που μένουν στα λόγια χωρίς «ούτε μια συμβολαιοποίηση» όπως λέει και ο Καιρίδης; Και με ποιους όρους; Θα μειώσει σημαντικά τη φορολόγηση των επιχειρήσεων ώστε να γίνουν σοβαρές επενδύσεις με ανταπόδοση για τον Τόπο, ώστε να

ανασάνει, παράλληλα, η αγορά; Ή θα πλακώσουν ακόμη περισσότεροι Κινέζοι, Λιβανέζοι κα, τζογαδόροι AirBNBδες για να πάρουν κοψοχρονιά τα ακίνητα των Ελλήνων και να τα βγάλουν τρελά κέρδη; Τι προβλέπεται για τα πλεονάσματα; Από αυτά δεν εξαρτάται σε κάποιο βαθμό και η ζωή πολλών εξ ημών που έχει γίνει μαντάρα χρόνια τώρα; Θα αναγεννηθεί η πάλαι ποτέ μεσαία τάξη; Δύσκολες οι απαντήσεις… Ασφαλώς, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία! ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 13

πρώτο θέμα

Γιατί ο Euroasia κατηγορεί τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας 14 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Ο Ολόκληρη η προσφυγή για τη διασύνδεση, που βάζει φωτιά στο ενεργειακό της Κρήτης αλλά και τη ΡΑΕ- Η νέα απόφαση της ΡΑΕ, το ρίσκο για το έργο και τα σενάρια για την επόμενη ημέρα

ΑΔΜΗΕ ζήτησε και εξασφάλισε από τη ΡΑΕ, προ 15νθημέρου, την αναγκαία απόφαση προκειμένου να προχωρήσει ο χαρακτηρισμός του έργου της διασύνδεσης Αττικής - Κρήτης ως εθνικού, ώστε στη συνέχεια να έρθει και η προκήρυξη του διαγωνισμού. Το πρόβλημα ηλεκτρικής επάρκειας της Κρήτης εμφανίζεται οξυμμένο και εκφράζονται φόβοι ότι από το 2022 και μετά είναι πολύ πιθανό το μεγαλύτερο νησί της χώρας και η ναυαρχίδα του ελληνικού τουρισμού να αντιμετωπίσουν προβλήματα επάρκειας. Και ενώ ο ΑΔΜΗΕ προειδοποιεί πως για να είναι έτοιμη η μεγάλη διασύνδεση της Κρήτης εγκαίρως θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα τις διαδικασίες, ο κίνδυνος παραμένει. Και αυτό διότι ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη δικαστικές προσφυγές και αμφισβητήσεις για τους χειρισμούς της ΡΑΕ. Ακόμη δεν έχει δοθεί αναλυτικά στη δημοσιότητα η απόφαση της ΡΑΕ, ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα είχε αναφέρει πρόσφατα ο πρόεδρος της ΡΑΕ Ν. Μπουλαξής, η Ρυθμιστική Αρχή θα δώσει λύση που θα επιτρέψει στον ΑΔΜΗΕ να προχωρήσει το έργο. Κατά τα λεγόμενα του κ. Μπουλαξή, η λύση που θα δώσει η ΡΑΕ θα καλύπτει πλήρως το έργο απέναντι σε τυχόν προσφυγές είτε αυτό θεωρηθεί ως εθνικό είτε ως έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, χωρίς ο ίδιος να θελήσει να επεκταθεί περαιτέρω. Ακόμη και για το θέμα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι μπορεί ακόμη και ως εθνικό έργο να εξασφαλίσει κοινοτική χρηματοδότηση. Το μόνο που θα αλλάξει από την περίπτωση του PCI είναι το ταμείο χρηματοδότησης, παραδεχόμενος βεβαίως ο ίδιος ότι εάν η ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 15

πρώτο θέμα διασύνδεση κατασκευαστεί και χρηματοδοτηθεί ως εθνικό έργο, θα αντλήσει πόρους που πιθανόν να κατευθύνονταν σε άλλες επενδύσεις από το ΕΣΠΑ ή τον Αναπτυξιακό. Η αιτία Πίσω από τη στάση αλλά και τις ανησυχίες της ΡΑΕ, η οποία κατά τα φαινόμενα διυλίζει κάθε νομική πτυχή και παράμετρο της υπόθεσης, βρίσκεται η προσφυγή που έχει καταθέσει ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, και αποκαλύπτει σήμερα το «B.E.», εναντίον της ΡΑΕ η εταιρεία Euroasia Interconnector και ο νόμιμος εκπρόσωπός της Νάσος Κτωρίδης. Η προσφυγή του Euroasia, η οποία έχει κοινοποιηθεί στη ΓΔ Ενέργειας της Κομισιόν, στον ΑΔΜΗΕ και την Αριάδνη, στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου και στον Acer, ζητεί να ακυρωθούν 4 αποφάσεις της ΡΑΕ και συγκεκριμένα: 1) Η σιωπηρή απόρριψη από τη ΡΑΕ της αίτησης αναθεώρησης που κατέθεσε ο Euroasia κατά της απόφασης 816/2018 της ΡΑΕ που κοινοποιήθηκε μέσω mail στην εταιρεία στις 5 Σεπτεμβρίου και αναρτήθηκε στη Διαύγεια. Πρόκειται για την απόφαση που αναθέτει στον ΑΔΜΗΕ τη σύσταση θυγατρικού SPV οχήματος για την κατασκευή της διασύνδεσης. 2) Η σιωπηρή απόρριψη από τη ΡΑΕ της αίτησης αναθεώρησης που κατέθεσε ο Euroasia κατά της απόφασης 838/2018 της ΡΑΕ που κοινοποιήθηκε μέσω mail στην εταιρεία την 1η Οκτωβρίου και αναρτήθηκε στη Διαύγεια. Πρόκειται για την απόφαση που ορίζει τη θυγατρική του ΑΔΜΗΕ Αριάδνη ως φορέα χρηματοδότησης και κατασκευής του PCI και ζητεί από τον Euroasia να παραδώσει τις μελέτες και τις άδειες που είχε εξασφαλίσει το PCI. 3) Η σιωπηρή απόρριψη από τη ΡΑΕ της αίτησης αναθεώρησης που κατέθεσε ο Euroasia κατά της απόφασης 1190/2018 της ΡΑΕ που κοινοποιήθηκε μέσω mail στην εταιρεία τη 19η Δεκεμβρίου και αναρτήθηκε στη Διαύγεια. Πρόκειται για την απόφαση 16 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

που εκδόθηκε από τη ΡΑΕ και εξειδικεύει και τροποποιεί την πρώτη απόφαση που αναθέτει στον ΑΔΜΗΕ τη δημιουργία θυγατρικής εταιρείας ώστε να μπορεί να διαθέσει μειοψηφικό μερίδιο έως 49% σε τρίτα πρόσωπα. Με την απόφαση αυτή δινόταν προτεραιότητα στον Euroasia για την απόκτηση μεριδίου έως 39% στην Αριάδνη. 4) Κάθε μεταγενέστερη συναφής των ανωτέρω πράξη ή παράλειψη της

ΡΑΕ ιδίως της απόφασης 150/2019 της ΡΑΕ που κοινοποιήθηκε την 1η Μαρτίου και αναρτήθηκε στη Διαύγεια στις 28 Φεβρουαρίου. Πρόκειται για άλλη απόφαση που προβλέπει με βάση και τις προηγούμενες αποφάσεις της ΡΑΕ τη διάθεση έως και 49% σε τρίτη εταιρεία κατά προτεραιότητα σε ευρωπαίο διαχειριστή. Η προσφυγή της οποίας το περιεχόμενο αποκαλύπτει σήμερα το «Β.Ε.» περιλαμβάνει ένα σύντομο ιστορικό

του έργου και σημειώνει την απόφαση 816/2018 που εξέδωσε η ΡΑΕ επικαλούμενη δήθεν καθυστερήσεις στην εκτέλεση του έργου εκ μέρους του Euroasia, την οποία και χαρακτηρίζει αυθαίρετη, αναρμόδια και παράνομη για την ανάθεση στον ΑΔΜΗΕ της σύστασης εταιρείας ειδικού σκοπού για τη χρηματοδότηση και κατασκευή του έργου (Αριάδνη). Στην 24 σελίδων προσφυγή τονίζεται ότι η Ε.Ε. έχει μέσω της ΓΔ Ενέργειας

τοποθετηθεί σαφώς και ανεπιφύλακτα ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις της αντιδιού ΡΑΕ έχουν ληφθεί κατά παράβαση του κανονισμού. Στα νομικά επιχειρήματα που επικαλείται ο Euroasia περιλαμβάνεται μια σειρά από λόγους και προβλέψεις των κανονισμών βάσει των οποίων η ΡΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα και δεν νομιμοποιείται να εκδώσει τις αποφάσεις που εξέδωσε. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η προσφυγή «η ΡΑΕ δεν δύναται να θεμελιώσει αρμοδιότητα για την έκδοση των προσβαλλόμενων πράξεων στις γενικές αρμοδιότητές της εκ του ν. 4001/2011. Ως προς τα Έργα Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) ο κανονισμός είναι lex specialis με αποτέλεσμα οι διοικητικές πράξεις που τυχόν εκδίδονται από εθνικά όργανα σε σχέση με ΕΚΕ να πρέπει να εκδίδονται από όργανα τα οποία αντλούν την αρμοδιότητά τους αποκλειστικά από τις ειδικές προς τούτο διατάξεις του κανονισμού». Λάθος η απόφαση για καθυστέρηση Επίσης, στην προσφυγή του ο Euroasia υποστηρίζει ότι η ΡΑΕ προέβη αναρμοδίως στη λήψη μέτρων που προβλέπει ο κανονισμός κατά χρόνο στον οποίο δεν έχει καν επέλθει η προγραμματισθείσα ημερομηνία του έργου και με τις σκέψεις ότι δήθεν «η καθυστέρηση στην υλοποίηση του έργου σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που έχει εγκριθεί με την απόφαση CBCA των Ρυθμιστών είναι πλέον δεδομένη αλλά και εκτιμάται από την αρχή ότι είναι και υπέρμετρη και αδικαιολόγητη» και ότι «οι καθυστερήσεις αυτές έχουν ήδη αξιολογηθεί από την Αρχή ως σημαντικές» και «καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη εύθετης και έγκαιρης υλοποίησης του έργου». Κατά την προσφυγή του Euroasia, πρόκειται για κακή και εσφαλμένη ερμηνεία των κρίσιμων διατάξεων καθώς αρκέστηκε σε πιθανολόγηση μέλλουσας καθυστέρησης και προεξόφλησε υποτιθέμενη καθυστέρηση πριν από την εκπνοή της προθεσμίας που θα τεθεί σε λειτουργία το έργο.

Επιφυλάσσεται παντός νόμιμου δικαιώματος Συμπερασματικά η προσφυγή του Euroasia θεωρεί ότι η ΡΑΕ παραβίασε τον νόμο, το σύνταγμα και τον κανονισμό με τις αποφάσεις, με τις οποίες: * Όρισε ως φορέα κατασκευής και χρηματοδότησης του υποέργου της διασύνδεσης Αττικής - Κρήτης την Αριάδνη. * Προσδιόρισε ότι ο Euroasia μπορεί να έχει μερίδιο έως 39% στην Αριάδνη και μάλιστα εντός αποκλειστικής προθεσμίας 3 μηνών. * Υποχρέωσε τον Euroasia να παραδώσει περιουσιακά στοιχεία όπως μελέτες, άδειες κ.λπ. για την προσήκουσα και ταχεία αδειοδότηση του έργου. * Προσδιόρισε μονομερώς το τίμημα το οποίο θα μπορούσε να αξιώσει από την Αριάδνη για τη διάθεση αυτών των περιουσιακών στοιχείων. Έτσι, με την προσφυγή ζητείται να ακυρωθούν οι απορριπτικές αποφάσεις της ΡΑΕ στις προσφυγές του Euroasia και να καταδικαστεί η ΡΑΕ στη δικαστική δαπάνη, ενώ ο Euroasia επιφυλάσσεται παντός νόμιμου δικαιώματός του. Η επόμενη ημέρα Από τον Euroasia εκφράζεται αισιοδοξία ότι η έκβαση της υπόθεσης θα είναι θετική, καθώς υπάρχουν πολλά κενά και προβλήματα στις αποφάσεις του Ρυθμιστή. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα και με δεδομένη τη διαμάχη μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών, το πιο πιθανό σενάριο είναι να δοθεί εξωδικαστική λύση, ίσως με κάποια αποζημίωση στον Euroasia για τις δαπάνες που έχει κάνει για την έκδοση των αδειών και των μελετών. Αυτή είναι μια εξέλιξη που σίγουρα θα επιθυμούσε η ελληνική πλευρά. Το ερώτημα είναι εάν και ο Euroasia θα ήταν ανοιχτός, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν -κατά τους ισχυρισμούς τους- δυνατά νομικά επιχειρήματα και ερείσματα. ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 17

συνέντευξη ΓΙΏΡΓΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΊΔΗΣ:

«Ήρθε η ώρα της εθνικής συνεννόησης για τη ΔΕΗ» Ποιά είναι η πρόταση του Κινήματος Αλλαγής για τον ενεργειακό σχεδιασμό και τον μετασχηματισμό

εθνική ασυ- να υπάρξει εθνική συνεννόηση νεννοησία για την εταιρεία. κόστισε και «Το θέμα της χειροτέρευσης κοστίζει πε- της θέσης της ΔΕΗ ξεπερνάει ρισσότερο όλα τα άλλα θέματα του ενεραπ’ όσο νομίζουμε, εάν υπήρχε γειακού τομέα, με τη ΔΕΗ να συνεργασία και πιο υπεύθυνες επιβιώνει οριακά για τους επόαντιπολιτεύσεις οι μενους 12 μήνες. αρνητικές συνέΑποκαλύπτεται σε «Θέτουμε στο πειες της κρίσης όλη της την έκταση θα ήταν σίγουρα επίκεντρο της η μεγάλη ζημιά που μικρότερες», τονί- συζήτησης όχι το έχουν προκαλέσει ζει στο «Β.Ε.» ο πώς θα διατηρηθούν στην πάλαι ποτέ ισχυρότερη ηλεβουλευτής του ΚΙ- κατεστημένα ΝΑΛ και υπεύθυ- ακολουθώντας κτρική εταιρεία της νος του τομέα ΝΑ Ευρώπης οι ιδετην πεπατημένη, ενέργειας, Γ. Αροληψίες και ο οπορβανιτίδης. Ασκώ- ή πώς θα γίνουν τουνισμός του ΣΥντας έντονη κριτι- “μερεμέτια”, αλλά ΡΙΖΑ», λέει ο κ. Αρκή στα πεπραγμέ- την αξιοποίηση βανιτίδης. να του ΣΥΡΙΖΑ των ευκαιριών «Όσο σκληρή κρικυρίως γύρω από τική και να κάνουμε της ενεργειακής τη ΔΕΗ, υπογραμτώρα, όσο και να μίζει ότι όλες οι μετάβασης» υπενθυμίζουμε τις πλευρές οφείλουν κατά καιρούς επινα σταθούν υπεύθυνα απέναντι σημάνσεις μας που κρούαμε το στο πρόβλημα της Δημόσιας καμπανάκι του κινδύνου και τις Επιχείρησης Ηλεκτρισμού και παλαιότερες προτάσεις μας, οι

18 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

οποίες στον καιρό τους μπορεί όντως να ήταν σωτήριες αλλά σήμερα ίσως είναι ανεφάρμοστες καθώς το διεθνές ενεργειακό περιβάλλον -και ιδιαίτερα το ευρωπαϊκό- έχει μεταβληθεί άρδην, άλλο τόσο και περισσότερο, οφείλουμε αυτή τη στιγμή να σταθούμε υπεύθυνα ζητώντας από όλους εθνική συνεννόηση για τη ΔΕΗ. Η… εθνική μας ασυνεννοησία κόστισε και κοστίζει πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουν μερικοί», τονίζει ο κ. Αρβανιτίδης. Ο τομεάρχης ενέργειας του ΚΙ-

3. Δίκαιη μετάβαση στη μεταλιγνιτική Ελλάδα με υποστήριξη των περιοχών που στήριξαν την ανάπτυξη της χώρας με τη δημιουργία Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης που προβλέπεται από τον νέο προϋπολογισμό της Ε.Ε. 4. Εκδημοκρατισμό της ενέργειας με έμφαση στον ρόλο του πολίτη ως prosumer, δηλαδή ως καταναλωτή και παραγωγού. 5. Ανάπτυξη των ΑΠΕ με σεβασμό στις αρχές της αειφορίας με στόχο έως το 2030 το 60% και έως το 2050 το 80% της ζήτησης να καλύπτεται από πράσινη ενέργεια. 6. Δίκτυα και διασυνδέσεις, με άμεση προώθηση του εκσυγχρονισμού και της ψηφιοποίησης. 7. Αποθήκευση ενέργειας: Για κάθε νέο MW ΑΠΕ να σχεδιάζεται και η κατασκευή 0,25MW έργων αποθήκευσης. 8. Υδρογονάνθρακες: Αξιοποίηση των ορυκτών πόρων με σεβασμό στο περιβάλλον και τις επόμενες γενιές.

ΝΑΛ υπογραμμίζει ότι «η υγιής και ισχυρή ΔΕΗ αποτελεί προϋπόθεση κομβικής σημασίας συνολικά για να εκμεταλλευτεί η χώρα τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης. Τολμούμε, λοιπόν, και θέτουμε στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης όχι το πώς θα διατηρηθούν κατεστημένα ακολουθώντας την πεπατημένη, ή πώς θα γίνουν “μερεμέτια”, αλλά την αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών της ενεργειακής μετάβασης». Ο κ. Αρβανιτίδης πα-

ρουσιάζει τους 8 άξονες του σχεδίου του ΚΙΝΑΛ για την ενέργεια, οι οποίοι περιλαμβάνουν: 1. Εξοικονόμηση ενέργειας με στόχο να εξασφαλισθεί φθηνή ηλεκτρική ενέργεια για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή φτώχεια. 2. Αλλαγή μοντέλου παραγωγής ηλεκτρισμού, με διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, της περιφερειακής ισορροπίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

«Οι μεγάλοι κερδισμένοι από την εφαρμογή των προτάσεών μας θα είναι οι καταναλωτές, το περιβάλλον και η οικονομία», τονίζει ο κ. Αρβανιτίδης, καταλήγοντας ότι είναι ανάγκη «να βάλουμε το ενεργειακό σύστημα της χώρας σε αυτή την τροχιά της ριζικής αλλαγής παραδείγματος και να αποτελέσουμε μέρος του νέου πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ένωσης». Και ο τομεάρχης ενέργειας του ΚΙΝΑΛ καταλήγει: «Ως Κίνημα Αλλαγής, σε αυτό το θετικό σενάριο θέλουμε να συμβάλλουμε και θα το κάνουμε με όλες μας τις δυνάμεις σε Ελλάδα και Ευρώπη βάζοντας τη σφραγίδα της πολιτικής μας στο ενεργειακό διαβατήριο του μέλλοντος της χώρας». ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 19

ιδιωτικοποιήσεις

ΜΕΤΆ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΈΣ

Σε εφαρμογή το σχέδιο «Πυξίδα» για τη ΔΕΗ Σκληρή ατζέντα και μνημόνιο για την αναδιάρθρωση της Επιχείρησης Απαγορευτικός ο τζίρος κάτω από 4,2 δισ. ευρώ- Το θαύμα για λειτουργικά κέρδη 1,1 δισ. ευρώ - Το πρόβλημα κάτω από το χαλί κρατά ο ΣΥΡΙΖΑ Τι κρύβεται πίσω από το σχέδιο της Ν.Δ. 20 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 21

ιδιωτικοποιήσεις

Του Χρήστου Κολώνα

κληρές αποφάσεις για τη σωτηρία της ΔΕΗ δρομολογούνται τους επόμενους μήνες με χρονικό ορίζοντα την επόμενη μέρα των εθνικών εκλογών. Αυτές θα αφορούν ουσιαστικά στην αναδιάρθρωση της δημόσιας εταιρείας χωρίς να αποκλείεται, όπως αναφέρουν πληροφορίες του

22 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

«Business Energy», και πώληση περιουσιακών στοιχείων, αλλά και στην εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου της McKinsey & Company που έχει ήδη από πέρυσι στη διάθεσή της η σημερινή διοίκηση του ομίλου. Οι αποφάσεις για την αναδιάρθρωση της ΔΕΗ αναμένεται να ληφθούν από την επόμενη κυβέρνηση και στην περίπτωση που εκλεγεί η Ν.Δ., ήδη από δηλώσεις στελεχών της καθώς και από διαθέσιμες

πληροφορίες του «Business Energy», διαφαίνεται μια σκληρή ατζέντα. Πριν πάμε όμως σε αυτήν, αξίζει να δούμε τα μεγέθη που απαιτείται να έχει η ΔΕΗ προκειμένου να επανέλθει σε τροχιά βιωσιμότητας αλλά και υγιούς κερδοφορίας. Σύμφωνα, λοιπόν, με το business plan της McKinsey & Company, η εταιρεία χρειάζεται EBITDA 1,1 δισ. ευρώ το 2022 από τα περίπου 260

να τα ανακτήσει από τις δραστηριότητες. Αγορές και προκλήσεις οι οποίες εντοπίζονται στο επιχειρησιακό σχέδιο, αλλά για να τις «πιάσει» η ΔΕΗ θα πρέπει να επιδοθεί σε έναν τεράστιο αγώνα δρόμου. Για παράδειγμα, έχει τεθεί ως στόχος η εταιρεία να ανεβάσει το μερίδιό της στις ΑΠΕ από το 3% σήμερα, στο 10% το 2022. Με τον τρόπο αυτό θα προσθέσει στα EBITDA της 73 με 84 εκατ. ευρώ. Πέραν αυτού, στις εκθέσεις της S&P επισημαίνεται ότι η δημόσια εταιρεία για τον μετασχηματισμό των δραστηριοτήτων της θα πρέπει να προχωρήσει σε επενδύσεις ύψους 2,2 δισ. ευρώ έως το 2021, δηλαδή χρειάζεται να βρει τα προαναφερόμενα κεφάλαια προκειμένου να προχωρήσει στη νέα εποχή.

εκατ. ευρώ που ήταν το 2018 αλλά και μείωση του καθαρού δανεισμού στα 2,9 από 3,7 δισ. ευρώ που ήταν πέρυσι. Με τον τρόπο αυτό η σχέση χρέους της EBITDA από 14 θα κατέβει στο 2,6. Από μη βιώσιμη δηλαδή, θα μετατραπεί σε βιώσιμη. Και, φυσικά, όλα αυτά με την προϋπόθεση, όπως περιγράφει το σχέδιο «Πυξίδα», ότι τα έσοδά της θα μειωθούν μόλις κατά 500 εκατ. ευρώ το διάστημα 2018-2022, ήτοι

από 4,7 δισ. σε 4,2 δισ. ευρώ. Και η επισήμανση αυτή γίνεται καθώς με βάση τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης έναντι των δανειστών της, το μερίδιο της ΔΕΗ στην αγορά θα πρέπει να πέσει το 2019 κάτω από το 50% προκειμένου να ανοίξει η αγορά. Σημειωτέον ότι στη λιανική η δημόσια εταιρεία έχει σήμερα το 85%. Με πιο απλά λόγια, τα περίπου 2 δισ. ευρώ εσόδων που θα πρέπει να χάσει η εταιρεία, πρέπει

Οι πολιτικές αποφάσεις Όπως προαναφέρθηκε, η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει, με δεδομένη τη ζημιογόνο κατάσταση της ΔΕΗ, σε πολιτικές αποφάσεις που θα οδηγούν στη σκληρή αναδιάρθρωσή της. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η Ν.Δ. κρατά κλειστά τα χαρτιά της αναφορικά με τις αποφάσεις που θα λάβει για τη δημόσια εταιρεία, στην περίπτωση που το κόμμα της αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Ο αντιπρόεδρος και βουλευτής του κόμματος Κωστής Χατζηδάκης σε πρόσφατη ομιλία του σημείωσε με νόημα ως προς τις διαθέσιμες πολιτικές επιλογές που υπάρχουν: «Δυστυχώς, έτσι όπως εξελίσσεται το πράγμα (σ.σ. η κατάσταση στη ΔΕΗ), ισχύει το “κάθε φέτος και χειρότερα”. Προτάσεις που ίσχυαν το 2015 δεν ισχύουν καθόλου σήμερα. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, σήμερα να βρεθεί αμέσως στρατηγικός επενδυτής για τη ΔΕΗ. Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κανείς με την επιλογή αυτή είναι η πραγματικότητα. Η ΔΕΗ πάει να γίνει νέα Ολυμπιακή. Ακόμη και οι προτάσεις που κάναμε το 2017 δεν ξέρω ποια ισχύ θα έχουν όταν η σημερινή κυβέρνηση παραδώσει τη σκυτάλη. ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 23

ιδιωτικοποιήσεις Διότι η φθοροποιός πορεία συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς», υπαινισσόμενος τη λήψη σκληρών μέτρων. Ο ίδιος σημείωσε ότι η «σωτηρία» της ΔΕΗ είναι η πρώτη προτεραιότητα της Ν.Δ., εφόσον εκλεγεί. Πηγές αναφέρουν ότι στα σχέδια του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι μεγάλες περικοπές δαπανών μέσα από τη μείωση του προσωπικού της δημόσιας επιχείρησης, αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος, στροφή της εταιρείας σε άλλες δραστηριότητες, όπως οι ΑΠΕ, ενεργειακές υπηρεσίες, φυσικό αέριο κ.λπ., καθώς και πώληση περιουσιακών της στοιχείων, ίσως «καλάθι» ή «καλάθια» μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Ο «μπούσουλας» Πυξίδα για τη μείωση του προσωπικού αποτελεί το στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο της McKinsey & Company. Έτσι, προβλέπονται περικοπές δαπανών που αφορούν τους εργαζομένους των λιγνιτικών μονάδων και ορυχείων που πωλούνται, εκείνων που αποσύρονται (ΑΗΣ Αμυνταίου και Καρδιάς) αλλά ακόμη και από τις κεντρικές υπηρεσίες της εταιρείας. Μέσα από στρογγυλεμένες διατυπώσεις, γίνεται λόγος για περικοπή κόστους 339 εκατ. ευρώ μέσα από την αναδιάρθρωση προσωπικού. Πρόκειται για συνολικά 4.093 εργαζομένους της εταιρείας. Το σύνολο των εργαζομένων της μητρικής ΔΕΗ ανέρχεται σε περίπου 10.000 άτομα. Τα κόστη που μπορούν να εξοικονομηθούν αναλύονται σε 90 εκατ. ευρώ από 1.500 τακτικούς υπαλλήλους στις λιγνιτικές μονάδες που πωλούνται και αποσύρονται, σε 229 εκατ. ευρώ από 2.210 εργαζομένους στα ορυχεία των προαναφερόμενων μονάδων, και 19 εκατ. ευρώ από 383 άτομα που απασχολούνται στις διοικητικές υπηρεσίες της εταιρείας. Το business plan δεν μιλά για απολύσεις. Περιγράφει την αναγκαιότητα λήψης αποφάσεων από τη διοίκηση της εταιρείας για προ24 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

γράμματα εθελούσιας εξόδου (συμπεριλαμβανομένων και όσων θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης) καθώς και μετακινήσεων του προσωπικού. Οι αυξήσεις στα τιμολόγια Το στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπει επίσης τιμολογιακά μέτρα που αποσκοπούν στο

να διατηρήσει η ΔΕΗ ένα υγιές χαρτοφυλάκιο πελατών, αλλά και στην προστασία της από διακυμάνσεις της Οριακής Τιμής Συστήματος και των δικαιωμάτων του CO2. Πέραν της αναμόρφωσης του brand name, της παροχής εναλλακτικών ενεργειακών προϊόντων και υπηρεσιών αλλά και της διαμόρφωσης μιας πιο πελατοκεντρικής πολιτικής,

το επιχειρησιακό πλάνο προτείνει: 1. Την επιβολή χρέωσης σε όσους πελάτες επιθυμούν την αποστολή των λογαριασμών τους σε έντυπη μορφή. 2. Τη μείωση του ποσοστού έκπτωσης σε όσους πελάτες πληρώνουν εντός προθεσμίας τους λογαριασμούς ρεύματος. 3. Τη συγχώνευση κλιμακίων κα-

τανάλωσης. Σε τέτοιες περιπτώσεις συνήθως προκύπτουν αυξήσεις για συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών. 4. Την αύξηση του παγίου που πληρώνουν οι πελάτες της ή την καθιέρωση ρήτρας Οριακής Τιμής Συστήματος. Τον τελευταίο όρο τον έχουν συμπεριλάβει οι εναλλακτικοί προμη-

θευτές ηλεκτρικής ενέργειας στις συμβάσεις τους με τους καταναλωτές. Οπότε όταν η ΟΤΣ υπερβαίνει συγκεκριμένα όρια το κόστος μετακυλίεται στους καταναλωτές. Τα δύο πρώτα μέτρα έχει ήδη λάβει η σημερινή διοίκηση της ΔΕΗ, ενώ για τα άλλα δύο συνάντησε εμπόδια από την κυβέρνηση. ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 25

εργασία

Αιτιολογημένες απoλύσεις χωρίς… αποζημίωση! Το νέο εργασιακό πλαίσιο και το ενδεχόμενο της κατάργησης των απολύσεων Τρία χρόνια για να τελεσιδικήσει μια απόλυση Οι απολύσεις στη Γερμανία, τη Φινλανδία, την Ισλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο του Brexit 26 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

Tης Αγγελικής Μαρίνου

υρ ομαδόν» κατά των εργασιακών διατάξεων του νόμου «Ρύθμιση οφειλών προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, τη Φορολογική Διοίκηση και τους ΟΤΑ και άλλες διατάξεις» έχουν εξαπολύσει οι εργοδοτικοί φορείς της χώρας, με αφορμή τις αλλαγές που προβλέπονται στο καθεστώς απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα. Ζήτημα κατάργησης των αποζημιώσεων στον ιδιωτικό τομέα θέτουν ο ΣΕΒ, ο ΣΕΛΠΕ και οκτώ περιφερειακοί βιομηχανικοί σύνδεσμοι, ως αντιστάθμισμα στη διάταξη του νέου νόμου που θεσπίζει την έννοια της αιτιολογημένης απόλυσης στη λύση της εργασιακής σχέσης των εργαζομένων. Στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή, θεσπίζεται το καθολικό δικαίωμα όλων των εργαζομένων να μη λύεται η εργασιακή τους σχέση χωρίς βάσιμο λόγο. Σύμφωνα με την προτεινόμενη διάταξη, προστίθεται ως όρος για την εγκυρότητα της καταγγελίας, πέραν της καταβολής αποζημίωσης κ.λπ., η συνδρομή βάσιμου λόγου. Ακριβέστερα, ο εργοδότης θα πρέπει να επικαλεσθεί και να φέρει το βάρος απόδειξης για τη συνδρομή τέτοιου λόγου στο πλαίσιο της δίκης. Υψώνεται έτσι ισχυρή ασπίδα προστασίας στις αναιτιολόγητες απολύσεις και μετατοπίζεται η λύση της εργασιακής σχέσης από την απόλυτη πρωτοβουλία του εργοδότη («αναιτιώδης» καταγγελία) στην ανάγκη αιτιολόγησής της με βάση είτε τη συμπεριφορά ή τις ικανότητες του εργαζόμενου είτε τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας (απόλυση) είναι δικαίωμα του εργοδότη και ναι μεν είναι αναιτιώδης, ωστόσο το δικαίωμα αυτό δεν είναι ανεξέλεγκτο, εφόσον δεν πρέπει να φτάνει στα όρια της κατάχρησης δικαιώματος. Στο πλαίσιο της δίκης, ο εργοδότης είναι στην ουσία υποχρεωμένος να εκθέσει με πλήρη λεπτο-

ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 27

εργασία

μέρεια όλους τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφασή του να απολύσει τον μισθωτό. «Οι επιταγές του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη ενσωματώνονται ρητά στο εθνικό δίκαιο περί απολύσεων μισθωτών αορίστου χρόνου. Δίνεται έτσι η δυνατότητα στους εργαζομένους να διεκδικήσουν επαρκή αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης δίχως βάσιμο λόγο, εκτός από την αποζημίωση που καταβάλλεται λόγω της απόλυσης, ενώ με την επερχόμενη ακυρότητα της καταγγελίας αποκτούν το δικαίωμα επιστροφής στην 28 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

εργασία και καταβολής του μισθού τους (μισθοί υπερημερίας)», επισημαίνει η εργατολόγος Σοφία Παπαστεργίου. Τέλος, προβλέπεται ότι από 1-7-2019 οι αποζημιώσεις απόλυσης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και ο αντίστοιχος φόρος στον οποίο υπόκεινται, κατατίθενται από τους εργοδότες μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών και του Δημοσίου.

«Πυρά» από ΣΕΒ και ΣΕΛΠΕ Η νέα διάταξη του νόμου ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών από τους εργοδοτικούς φορείς, με τον ΣΕΒ να επιμένει πως η κυβέρνηση επιχειρεί να επιβάλει στους εργοδότες διπλή υποχρέωση: - της δικαιολογίας /αιτιολόγησης της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του μισθωτού και, - της καταβολής αποζημίωσης, ακόμα και αν η καταγγελία οφείλεται σε σοβαρό λόγο - σε υπαιτιότητα του εργαζομένου. «Το γεγονός αυτό δημιουργεί υπέρ-

μετρα και αδικαιολόγητα κόστη στις επιχειρήσεις και αποτελεί αντικίνητρο στους εργοδότες που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν νέες θέσεις εργασίας και οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε ένα ήδη δύσκαμπτο και μη φιλικό προς νέες επενδύσεις επιχειρηματικό περιβάλλον», τονίζουν υψηλόβαθμοι παράγοντες του Συνδέσμου. Στην ελληνική αγορά εργασίας κάθε μήνα υπάρχουν κατά μέσο όρο περίπου 100.000-120.000 καταγγελίες συλλογικών συμβάσεων, μεγάλο ποσοστό εκ των οποίων δημιουργούν

μια τεράστια ανεκτέλεστη παραγγελία ως δικαστικές υποθέσεις. Σύμφωνα με τον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας, ήδη με τον υφιστάμενο νόμο προβλεπόταν τρίμηνο για να προσφύγει για την ακυρότητα ο εργαζόμενος και εξάμηνο προκειμένου να προσφύγει για την αποζημίωση. Με τη νέα διάταξη όλες αυτές οι υποθέσεις θα καταλήξουν στη Δικαιοσύνη, αναστέλλεται αυτή η αποσβεστική προθεσμία και γίνεται αόριστη διότι, με τη νέα ρύθμιση, παρεμβάλλεται το ΣΕΠΕ που πρέπει να διατυπώσει γνώμη επί της διαφοράς και στη συνέχεια

αρχίζει η αποσβεστική προθεσμία. Αν ανατρέξουμε στις διαδικασίες του ΣΕΠΕ και των εργατικών δικαστηρίων, μια απόλυση για να τελεσιδικήσει παίρνει και 2 και 3 χρόνια. Παράλληλα, η νέα διάταξη επιβάλλει τη γραπτή αιτιολόγηση του λόγου απόλυσης, η οποία θα δημιουργήσει έναν τεράστιο αριθμό δικαστικών διενέξεων είτε μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων είτε εργαζομένων μεταξύ τους, που θα αφορούν τόσο το κύρος της καταγγελίας όσο και αυτονοήτως ζητήματα συκοφαντικής δυσφήμισης, προσβολής προσωπικότητας και ενδεχομένως παραβίαση προσωπικών δεδομένων. «Αν η κυβέρνηση έχει σκοπό να εισάγει σύστημα αιτιολογημένης απόλυσης θα πρέπει να προβεί σε μία συνολική, και δη ριζική, αναμόρφωση του δικαίου απόλυσης, που να αντιμετωπίζει τόσο το ζήτημα της αιτίας της απόλυσης όσο και, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της καταβολής νόμιμης αποζημίωσης, όχι κατ’ ανάγκη στην κατεύθυνση της κατάργησής της, αλλά του εξορθολογισμού, τόσο του καταβαλλόμενου ποσού όσο και των περιπτώσεων που θα πρέπει να καταβάλλεται», αναφέρει ο ΣΕΒ, «σκληραίνοντας» την κόντρα με την κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας. Συνδέει μάλιστα την αιτιολογημένη απόλυση με το ζήτημα της αποζημίωσης, υποστηρίζοντας πως «αν η απαίτηση ύπαρξης αιτιώδους απόλυσης είναι θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα και αναπόσπαστο στοιχείο του κράτους δικαίου, άλλο τόσο στοιχείο του κράτους δικαίου είναι να μην επιβραβεύεται ο μισθωτός του οποίου η σχέση εργασίας τερματίζεται μέσω καταγγελίας με δική του υπαιτιότητα». Αντιρρήσεις από την πλευρά του εκφράζει και ο ΣΕΛΠΕ. Ο Σύνδεσμος υποστηρίζει ότι η πλειονότητα εργαζόμενων και εργοδοτών θα καταφεύγει στη Δικαιοσύνη, προκειμένου να διαπιστωθεί η βασιμότητα των λόγων της εκάστοτε απόλυσης και αναφέρει πως η αιτιολογημένη απόλυση δεν μπορεί να συνυπάρξει ομαλώς και νομικώς παραδεκτά με την αποζημίωση απόλυσης. ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 29

εργασία

Τι ισχύει στην Ευρώπη για τις απολύσεις

λαστικότητα ως προς το ζήτημα της λυσης έχουν να κάνουν με τον εκτιμώαποζημίωση απόλυσης εμφανίζει μενο χρόνο εκτός απασχόλησης, την η πλειονότητα των κρατών του εκτιμώμενη απώλεια εσόδων, τη διάρκεια Συμβουλίου της Ευρώπης. της εργασιακής σχέσης και τον βαθμό Πιο συγκεκριμένα, στη Γερμανία κατά ευθύνης του εργοδότη. Οι υψηλότερες βάση δεν υπάρχει δικαίωμα αποζημίωσης αποζημιώσεις χρησιμοποιούνται μόνο σε όταν για την καταγγελία υπάρχει βάσιμος περιπτώσεις τεράστιας αδικίας. λόγος. Η αποζημίωση, όπως την προβλέ- Στην Ισλανδία, δεν υπάρχει νόμιμο δικαίπει το ελληνικό δίκαιο, είναι εννοιολογι- ωμα για αποζημίωση απόλυσης και, ακόκά ξένη στο γερμανικό δίκαιο προστασί- μη και αν διαπιστωθεί ότι η καταγγελία ας από την καταγγελία. Κατ’ εξαίρεση, είναι παράνομη, το δικαστήριο συνήθως εάν η απόλυση βασίζεται σε επιχειρημα- δεν διατάζει την επαναπρόσληψη. Η αποτικές ανάγκες ή σε επιτακτικούς επιχει- ζημίωση χορηγείται συνήθως μόνο για ρησιακούς λόγους, ο εργαζόμενος έχει οικονομικές ζημίες (π.χ. ανάληψη νέου δικαίωμα σε αποζημίωση επαγγέλματος με χαμηλότεαπόλυσης, εάν δεν προσφύ- Στην Ισλανδία, ρο μισθό). Η απασχόληση γει στο δικαστήριο εντός 3 δεν υπάρχει μπορεί γενικά να τερματιστεί εβδομάδων, δηλαδή παραιείτε από τον εργοδότη είτε νόμιμο δικαίωμα τηθεί σιωπηρά από το δικαίαπό τον εργαζόμενο, χωρίς ωμα προσβολής του κύρους για αποζημίωση να αιτιολογείται η λύση της της καταγγελίας, με αποτέ- απόλυσης και, εργασιακής σχέσης. Η απόλεσμα αυτή να θεωρείται ακόμη και αν λυση απαγορεύεται για λόοριστικά έγκυρη. Το δικαί- διαπιστωθεί ότι γους φύλου, οικογενειακών ωμα παρέχεται μόνο εάν ο ευθυνών ή συνδικαλιστικής η καταγγελία εργοδότης δηλώσει στο δραστηριότητας. έγγραφο της προειδοποίη- είναι παράνομη Στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν σης καταγγελίας (notice of υπάρχει δικαίωμα αποζημίωtermination) ότι η καταγγεσης απόλυσης για κανέναν λία οφείλεται σε επιχειρηματικές ανάγκες εργαζόμενο, ενώ οι εργοδότες δεν έχουν ή σε έκτακτους/επείγοντες επιχειρησια- υποχρέωση επαναπρόσληψης. Εάν το κούς λόγους και ότι ο εργαζόμενος έχει δικαστήριο διατάξει την επαναπρόσληψη δικαίωμα σε αποζημίωση εάν αποδεχθεί ή την επανένταξη του εργαζομένου σε την απόλυση. Το ποσό της αποζημίωσης παρόμοια θέση και ο εργοδότης αρνηθεί αποχώρησης είναι η μισή αμοιβή για κάθε να συμμορφωθεί, τότε το δικαστήριο εργασιακό έτος. Η επαναπρόσληψη είναι μπορεί να διατάξει την καταβολή πρόδυνατή, αν και σπάνια γίνεται δεκτή από σθετης αποζημίωσης επιπλέον των βατον εργαζόμενο. Η συντριπτική πλειονό- σικών κυρώσεων και της χρηματικής τητα των δικών σχετικά με το κύρος της αποζημίωσης. καταγγελίας καταλήγει σε οριστική λύση Η αποζημίωση προβλέπεται νομικά μόνο της σύμβασης με καταβολή αποζημίωσης. για περιπτώσεις απολύσεων 2 ετών ως Στη Φινλανδία, κανένας εργαζόμενος εξής: δεν έχει δικαίωμα αποζημίωσης απόλυ- - Βασική αποζημίωση (μέχρι £12.900). σης και δεν υπάρχει καμία νομική πρό- - Χρηματική αποζημίωση (μέχρι £72.300). βλεψη για υποχρέωση επαναπρόσληψης. - Για επιπλέον κυρώσεις αποζημίωση (μέΤο ύψος της αποζημίωσης που ακολουθεί χρι £22.360). μια παράνομη απόλυση κυμαίνεται μετα- - Απεριόριστη, εάν η απόλυση σχετίζεται ξύ 3 και 24 μηνών. Οι παράγοντες που με θέματα υγείας και ασφάλειας ή καταγπρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν απο- γελίας δυσλειτουργιών ή νομοθεσίας φασίζεται το ύψος της αποζημίωσης από- περί διακρίσεων. 30 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

Σε ποιά άλλα άρθρα του νομοσχεδίου διαφωνει ο ΣΕΒ ΣΑΦΕΊΣ ΑΠΟΣΤΆΣΕΙΣ κρατούν οι εκπρόσωποι του βιομηχανικού κόσμου της χώρας και από άλλα άρθρα του νέου νόμου, τα οποία κατά την άποψή τους είναι ετεροβαρή, σε βάρος των εργοδοτών. Πιο συγκεκριμένα, στο Άρθρο 49 για την Ευθύνη εργαζομένων κατά την εκτέλεση της εργασίας, επισημαίνεται πως «ο εργαζόμενος οφείλει να εκτελέσει με επιμέλεια την εργασία που ανέλαβε. Ο βαθμός της επιμέλειας του εργαζομένου κρίνεται με βάση τη σύμβαση, ενόψει του είδους της ανατεθείσας εργασίας, της μόρφωσης ή των ειδικών γνώσεων που απαιτούνται για την εργασία, καθώς και των ικανοτήτων και των ιδιοτήτων του εργαζόμενου που ο εργοδότης γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει. Νομικά, ο εργαζόμενος ευθύνεται για τη ζημία που προξενεί στον εργοδότη από δόλο. Σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας στον εργοδότη από αμέλεια του εργαζομένου κατά την εκτέλεση της εργασίας, το δικαστήριο μπορεί να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την ευθύνη, ιδίως σε περίπτωση ελαφριάς αμέλειας, ή να κατανείμει τη ζημία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. Οι ανησυχίες του ΣΕΒ εντοπίζονται στο γεγονός του τι θα γίνει εάν υπάρξει διάταξη όπου θα επωμίζεται ευθέως ο εργοδότης -έστω και εν μέρει- την ευθύνη της πλημμελούς συμπεριφοράς του εργαζομένου. «Με τη συγκεκριμένη τροποποίηση επιχειρείται να περιοριστεί η ευθύνη του εργαζομένου στις περιπτώσεις που προξενεί ζημιά στον εργοδότη λόγω αμέλειας». Σε ό,τι αφορά το Άρθρο 53 για την καταχώρηση της ετήσιας κανονικής άδειας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, όπου ο εργοδότης οφείλει να αναγγείλει ηλεκτρονικά τη χορήγηση της άδειας έως και 1 ώρα μετά την έναρξη πραγματοποίησή της, ο ΣΕΒ θεωρεί πως η διάταξη αυτή δημιουργεί για ακόμα μία φορά πρόσθετο γραφειοκρατικό βάρος στις επιχειρήσεις, οι οποίες υποχρεούνται να δηλώσουν την άδεια στο σύστημα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από τη χορήγησή της, ενώ παράλληλα το περιθώριο της 1 ώρας στις έκτακτες αλλαγές δεν είναι ρεαλιστικό. Έντονη αντίδραση προκαλεί στους εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου και το Άρθρο 54 σχετικά με την πρόσβαση εργαζομένων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ για δεδομένα που αφορούν την εργασιακή τους σχέση. «Πάγιο αίτημα του ΣΕΒ αλλά και των άλλων θεσμικών κοινωνικών εταίρων, μέσω της συμφωνίας τους στο κείμενο της ΕΓΣΣΕ του 2018, είναι η πρόσβαση στα στοιχεία φορέων του υπουργείου Εργασίας, μεταξύ των οποίων και το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, κάτι που δεν είναι εφικτό μέχρι σήμερα, ή πραγματοποιείται σε περιορισμένη μορφή», τονίζει ο Σύνδεσμος.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 31

θέμα

Τέλος εποχής για το «καπέλο» στα καύσιμα το καλοκαίρι Ομως δεν περνάει εγκαίρως η μείωση των διεθνών τιμών

Του Στ. Κ. Χαρίτου

ωρίς το «καπέλο» των 20 λεπτών το λίτρο διατίθενται πλέον τα καύσιμα στα νησιά του Αιγαίου. Η αμόλυβδη και το πετρέλαιο κίνησης από τα πρατήρια υγρών καυσίμων 34 νησιών του Αιγαίου, μεταξύ των οποίων και αρκετών κοσμοπολίτικων νησιών όπως η Σκιάθος ή η Αντίπαρος, έχουν τιμές πρατηρίων που βρίσκονται στα… Πατήσια, εξαιτίας του μεταφορικού ισοδύναμου που ισχύει και για τα πρατήρια υγρών καυσίμων από τον περασμένο Μάρτιο. Μέτρο το οποίο έχει θεσμοθετηθεί και θα περάσει και στα υπόλοιπα νησιά, μεταξύ των οποίων η Κρήτη, από 1ης/1/2020. Κάθε καλοκαίρι ή λίγο πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου, η κοινή γνώμη βομβαρδιζόταν από στοιχεία για έκρηξη της τιμής των καυσίμων στα νησιά του Αιγαίου, φτάνοντας πέρσι η τιμή της αμόλυβδης σε ορισμένα νησιά πάνω από 2 ευρώ το λίτρο. Από τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή 32 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

αλλά και από τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών, προκύπτει ότι οι τιμές της αμόλυβδης για τα νησιά του Αιγαίου και κυρίως τα απομακρυσμένα, διαμορφώνονται ούτε δέκα λεπτά πάνω από τον μέσο όρο διάθεσης των καυσίμων στην ελληνική επικράτεια. Τα πρώτα 34 νησιά Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, στα 34 νησιά του Αιγαίου που εφαρμόζεται ήδη το μεταφορικό ισοδύναμο λειτουργούν 88 πρατήρια υγρών καυσίμων. Το αν υπάρχει διαφορά ακόμα και δέκα λεπτών στη διάθεση της αμόλυβδης ή του πετρελαίου κίνησης έχει να κάνει, όπως αναφέρει στο «Business Energy» ο σύμβουλος της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών Ελλάδος κ. Ε. Μακρυβέλιος, με το γεγονός ότι κάποια πρατήρια στα νησιά που συμμετέχουν στο πρόγραμμα δεν έχουν ενταχθεί ακόμα. Ο ίδιος επισημαίνει ότι το κράτος επιδοτεί τη μεταφορά των καυσίμων στα νησιά με περίπου 15-19 λεπτά το λίτρο, το οποίο, όπως προκύπτει σε πολλά πρατήρια, έχει περάσει στις τιμές.

Μάλιστα, τονίζει ότι το μεταφορικό κόστος αποτελούσε παλιότερα τη δικαιολογία για τις μεγάλες αποκλίσεις στις τιμές των καυσίμων από τα πρατήρια της νησιωτικής Ελλάδας με την ηπειρωτική χώρα, που σημαίνει ότι οι εποπτικές αρχές θα πρέπει να έχουν τα μάτια τους δεκατέσσερα για να εξαλείφουν το οποιοδήποτε πρόβλημα κερδοσκοπίας. Η διαμόρφωση τιμών Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Βενζινοπωλών, που συμπίπτουν με τις τιμές του Παρατηρητηρίου, στις πρώτες μέρες του

Αλόννησος, Αμοργός, Ανάφη, Αντίπαρος, Αστυπάλαια, Ίος, Ικαρία, Κάρπαθος, Κάσος, Τζια, Κίμωλος, Κύθηρα, Κύθνος, Λειψοί, Λέρος, Μεγίστη, Μήλος, Νίσυρος, Πάτμος, Σαμοθράκη, Σέριφος, Σίκινος, Σίφνος, Σκιάθος, Σκόπελος, Σκύρος, Σύμη, Τήλος, Φολέγανδρος, Φούρνοι, Χάλκη και Ψαρρά.

Ιουνίου η μέση τιμή της αμόλυβδης και του πετρελαίου κίνησης διαμορφωνόταν σε 1,641 και 1,414 ευρώ το λίτρο αντίστοιχα. Στις Κυκλάδες (σ.σ. δεν έχουν ενταχθεί όλα τα νησιά), η μέση τιμή της αμόλυβδης διαμορφώνεται στο 1,83 ευρώ και του πετρελαίου κίνησης στο 1,543 ευρώ το λίτρο. Στα Δωδεκάνησα (σ.σ. επίσης δεν έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα όλα τα νησιά), σε 1,80 ευρώ το λίτρο η τιμή της αμόλυβδης και σε 1,525 η τιμή του πετρελαίου κίνησης. Στη Χίο (σ.σ. δεν έχει ενταχθεί, αλλά έχουν μπει τα Ψαρρά) η μέση τιμή διαμορφώνεται για την αμόλυβδη

σε 1,714 ευρώ και για το ντίζελ κίνησης σε 1,479 ευρώ το λίτρο. Στη Σκιάθο, η τιμή έχει μειωθεί σε 1,685 ευρώ (σ.σ. όσο δηλαδή σε έναν σταθμό αυτοκινήτων που διαθέτει αντλίες στο κέντρο της Αθήνας!) η αμόλυβδη και σε 1,442 ευρώ το ντίζελ κίνησης. Στη Σκόπελο, σε 1,790 ευρώ η αμόλυβδη και σε 1,429 ευρώ το πετρέλαιο κίνησης. Στην Ικαρία, σε 1,79 ευρώ η αμόλυβδη και σε 1,547 ευρώ το πετρέλαιο κίνησης το λίτρο. Τα νησιά που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα και μένει να υπαχθούν και όλα τα πρατήρια σε αυτά, είναι τα: Αγαθονήσι, Άγιος Ευστράτιος,

Μεγάλη μείωση Ενδιαφέρον, ωστόσο, έχουν τα παραδείγματα που έχει δώσει και το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής που έχει τη ευθύνη εφαρμογής του μεταφορικού ισοδύναμου. Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με στοιχεία του 1ου δεκαήμερου Απριλίου, στην Κάρπαθο η τιμή της αμόλυβδης από 1,88 ευρώ υποχώρησε σε 1,68 ευρώ το λίτρο, στην Κάσο από 2,02 ευρώ σε 1,82 ευρώ το λίτρο, στη Σαμοθράκη από 1,786 ευρώ σε 1,544 ευρώ το λίτρο, στη Φολέγανδρο από 1,897 ευρώ σε 1,697 ευρώ το λίτρο, στη Σίφνο από 1,89 ευρώ σε 1,70 ευρώ το λίτρο και στη Λέρο από 1,79 ευρώ σε 1,58 ευρώ το λίτρο. Σε ερώτηση του «Business Energy» προς τον αναπληρωτή υπουργό κ. Ν. Σαντορινιό και ειδικά ως προς το αν οι θεσμοί είναι ενημερωμένοι σχετικά με την πρωτοβουλία της κυβέρνησης να εντάξει το μεταφορικό ισοδύναμο στον κρατικό προϋπολογισμό, εκείνος είπε ότι «το μέτρο έχει εφαρμοστεί πριν από την έξοδο της χώρας από το μνημόνιο (σ.σ. ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2018) και πλέον εκτός μνημονίων έχουμε τη δυνατότητα να χαράσσουμε τη δική μας στρατηγική με τις υποδείξεις πάντα του πρωθυπουργού. Σκοπός της κυβέρνησης είναι η τελική τιμή των καυσίμων στα νησιά να είναι συγκρίσιμη με τον μέσο όρο των τιμών της Αττικής». Τα πρατήρια επιδοτούνται για αγορές Unleaded 95 και Diesel κίνησης με πάνω από 1 εκατ. ευρώ και η μέση χρηματοδότηση ανά πρατήριο είναι πάνω από 15.000 ευρώ. ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 33

ενέργεια

Ποια ΔΕΗ θα παραδώσει ο κ. Εμμανουήλ Παναγιωτάκης Το ράλι στο ταμπλό του Χρηματιστήριου και… …Το δύσκολο τιμόνεμα στις φουρτούνες του μνημονίου

34 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

Του Στ. Κ. Χαρίτου

ο απόλυτο… άρμα της αγοράς το περασμένο διάστημα στο Χρηματιστήριο ήταν η μετοχή της ΔΕΗ και αυτό δεν χωράει καμία αμφιβολία. Πάνω από 2 εκατ. ευρώ όγκος συναλλαγών, κάτι που δείχνει τη διάθεση των ξένων να κλείσουν ανοιχτές θέσεις, αφού οι εξελίξεις, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και η προοπτική της φιλοεπενδυτικής Ν.Δ. να έρθει στα πράγματα πρόλαβαν τους παίκτες short. Η μετοχή έφτασε να κάνει πράξεις πάνω από τα 2,10 ευρώ και μάλιστα θεωρείται από πολλούς εμπλεκόμενους περί τα χρηματιστηριακά, το χαρτί που θα πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν από την ορκωμοσία του νέου υπουργού Ενέργειας μετά τις 7 Ιουλίου… Και να φανταστεί κανείς ότι πριν από έναν μήνα η επιχείρηση είχε ανακοινώσει τα χειρότερα οικονομικά αποτελέσματα της ιστορίας της, με τη μετοχή μετά βίας να κάνει πράξεις πάνω από το 1,30. Η άνοδος σχεδόν 40% σε λίγες μόνο συνεδριάσεις προδιαγράφει το μέλλον μιας ΔΕΗ που από τα χέρια του πολύπειρου κ. Εμ. Παναγιωτάκη ανοίγει φτερά για νέους ορίζοντες. Μικρή ΔΕΗ; Με προίκα τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια; Το μερίδιο του 80% θα κατέλθει κι αν μέσα στην επιχείρηση οι άνθρωποί της ανησυχούν για το μέλλον, οι αγορές έχουν διαφορετική άποψη κι αυτό εκδηλώνεται στο ταμπλό, αφού είναι η μοναδική εταιρεία του Δημοσίου που το κράτος διατηρεί ισχυρό ποσοστό άνω του 50%, οπότε αποτελεί το ορόσημο και καλλιεργεί τις προσδοκίες για τις αλλαγές που θα επιφέρει η Ν.Δ. στο Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ του. Τα πράγματα για τη ΔΕΗ θα μπορούσαν να είναι και χειρότερα, τουλάχιστον χρηματιστηριακά, αλλά όσοι έχουν γνώση των ισολογισμών στάθηκαν στο γεγονός ότι η εταιρεία έχει μεικτά κέρδη (EBIDTA) ύψους 240 εκατ. ευρώ, τα οποία όμως εξαφανίζονται μετά την καταβολή φόρων από ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 35

ενέργεια την επιχείρηση 72 εκατ. ευρώ και τον υπολογισμό αποσβέσεων-μαμούθ ύψους 674 εκατ. ευρώ! Από εκεί και πέρα θα ήταν χρήσιμο να δούμε, με οδηγό τους αριθμούς, ποια είναι η νέα ΔΕΗ που θα παραλάβουν οι καινούργιοι της ηγέτες, αν υποθέσουμε ότι το αποτέλεσμα των εκλογών είναι προδιαγεγραμμένο. Πλην, όμως, είναι παραπλανητική η σύγκριση των αποτελεσμάτων του 2014 με αυτά του 2018 που επιχειρήθηκε πολιτικά το περασμένο διάστημα, δεδομένου ότι:

1. 2.

Τότε η ΔΕΗ ήταν μαζί με τον ΑΔΜΗΕ και άθροιζαν κέρδη 91 εκατ. ευρώ. Χωρίς τον ΑΔΜΗΕ και εάν η τιμή των δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακος (CO2) ήταν το 2014 ίδια με το 2018 (16 ευρώ ο τόνος αντί 6 ευρώ), η ΔΕΗ θα είχε ζημιές το 2014 άνω των 700 εκατ. ευρώ. Λόγω της εφαρμογής των αποφάσεων της Ε.Ε. για συρρίκνωση του μεριδίου αγοράς της ΔΕΗ, από το 97% το 2014 έχει περιοριστεί στο 82%. Το 2014 η ΔΕΗ είχε μεγάλα ελλείμματα του Ειδικού Λογαριασμού των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΕΛΑΠΕ) σε ύψος τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ. Για να καλύψει αυτές τις ζημιές η επιχείρηση την περίοδο 201618 κατέβαλε 578 εκατ. ευρώ.

Πέραν, όμως, των προαναφερθέντων, η διοίκηση Παναγιωτάκη καλείται να «πληρώσει» τις αμαρτίες του παρελθόντος. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα δεν είχε ποτέ ενεργειακό πρόγραμμα, μέχρι και το 2018 οπότε παρουσιάστηκε το πρώτο από τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη. Οι παρενέργειες αυτής της κατάστασης ήταν και είναι τρομακτικές σε επίπεδο κόστους. Ενδεικτικά και ως πρώτη προσέγγιση αξίζει να επισημανθούν τα εξής: • Ακολουθήθηκε εντελώς λανθασμένη πολιτική στο θέμα των ανανεώσιμων πηγών. Επιδοτήθηκαν και χρηματοδοτήθηκαν πανάκριβες υποδο36 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

μές (τα κόστη την περίοδο 2008-14 ήταν εξαπλάσια από τα σημερινά!). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία τεραστίων ελλειμμάτων (1 δισ. ευρώ και πλέον) στον λογαριασμό ΑΠΕ. • Έγιναν υπερεπενδύσεις σε συμβα-

τικές μονάδες με φυσικό αέριο την περίοδο 2007-08 οι οποίες λόγω της κρίσης εξελίχθηκαν σε ζημιογόνες. Έγινε λανθασμένη ανάπτυξη νέων μονάδων αερίου στον ελλαδικό χώρο, με χαρακτηριστικότερη ίσως περίπτωση την κατασκευή τέτοιου

της ΔΕΗ υπερτιμολογημένες συμβάσεις, όπως της Energa.

σταθμού στη Μεγαλόπολη, όταν θα μπορούσε να γίνει στην Πάτρα ώστε να επεκταθεί το δίκτυο φυσικού αερίου προς την αχαϊκή πρωτεύουσα (ακόμη δεν έχει αέριο). • Σχεδιάστηκαν λιθανθρακικές μονάδες χαμηλής απόδοσης, ενώ χρή-

ζει διερεύνησης το τι έγινε με πολλές εμφανιζόμενες ως εμβληματικές επενδύσεις της ΔΕΗ σε λιγνίτη. Η Ελλάδα έχασε σημαντικές ευνοϊκές ρυθμίσεις που πέτυχαν χώρες της Ε.Ε. όπως η Πολωνία. • Υπήρξαν σκανδαλώδεις σε βάρος

Δημοπρασίες Τα παραπάνω αλλά και πολλά άλλα, όπως ο κακός τρόπος οργάνωσης των δημοπρασιών ρεύματος (ΝΟΜΕ), είχαν ως αποτέλεσμα να εκτιναχθεί το κόστος ρεύματος σε δυσθεώρητα ύψη: - Το οικιακό, από 78 ευρώ οι 1.000 ΚW το 2011, εκτινάχθηκε στα 92 ευρώ το 2014 (αύξηση 18%). Πλέον, αποκλιμακώθηκε στα 83 ευρώ (μείωση περίπου 10%). - Το βιομηχανικό ρεύμα, από 67 ευρώ οι 1.000 KW το 2011, έφθασε τα 77 ευρώ το 2014 και το 2019 είναι κάτω από το 2011, στα 65 ευρώ. - Για ΕΤΜΕΑΡ (ανανεώσιμες πηγές) το κόστος το 2011 ήταν 1,80 ευρώ ανά MWh και εκτινάχθηκε στα 19,80 το 2014. Σήμερα έχει μειωθεί στα 16,40. «Μεσοσταθμικά την περίοδο 200813 η αύξηση της τιμής ρεύματος έφτασε το 60%! Έτσι η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε. στα οικιακά τιμολόγια, με συνολική επιβάρυνση των καταναλωτών της τάξης του 60%, και τη δεύτερη στα βιομηχανικά» («Καθημερινή», 31.10.2014). Αντιθέτως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, καμία αύξηση δεν συνετελέσθη την περίοδο 2015-19, αλλά μείωση μεσοσταθμικά κατά 12% λόγω ανταγωνισμού και εκπτώσεων. Οι τεράστιες αυξήσεις της τιμής του ρεύματος προκάλεσαν εκτεταμένα φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας. Δημιούργησαν στρατιές οφειλετών στη ΔΕΗ σε μια περίοδο που οι «κακοί πελάτες» μετακινούνταν σε ανταγωνιστές παρόχους οι οποίοι δεν κουβαλούσαν τα βάρη του παρελθόντος της ΔΕΗ. Η κατάσταση αυτή δοκίμασε τον παραγωγικό ιστό της χώρας και οδήγησε στο μαζικό κλείσιμο επιχειρήσεων. Ο πρόεδρός της, όμως, κράτησε το μαγαζί, προτίμησε να γράψει ζημιές παρά να μετακυλίσει το κόστος στους χειμαζόμενους καταναλωτές. Όλα τα άλλα είναι απλώς λαϊκισμός… ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 37

σελίδες

Ο εξηλεκτρισμός στην Ελλάδα Γράφει ο Λάζαρος Λασκαρίδης

αρχή έγινε το 1862. Ήταν η χρονιά που η Αθήνα «είδε το φως» με φωταέριο. Η πρώτη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ιδρύεται στην πόλη στα τέλη του 1889, στην οδό Αριστείδου, από τη Γενική Εταιρεία Εργοληψιών. Η άδεια που χορηγήθηκε στην εταιρεία για την παραγωγή ηλεκτρισμού δεν αποτελούσε ταυτόχρονα και δικαίωμα αποκλειστικού προνομίου, ούτε ήταν κάποιος ιδιαίτερος τίτλος με τον οποίο η εταιρεία θα μπορούσε να επιβάλλεται απέναντι σε τρίτους. Η ελληνική κυβέρνηση διατηρούσε 38 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

για τον εαυτό της το δικαίωμα να χορηγεί όμοιες άδειες και σε άλλες ηλεκτρικές εταιρείες που πιθανόν να εμφανίζονταν στο μέλλον. Η Γενική Εταιρεία Εργοληψιών ανέλαβε την παραγωγή και παροχή φωτός και ηλεκτρικής ενέργειας για την Αθήνα και συγκεκριμένα για την περιοχή που περικλείεται μέσα στα όρια της πλατείας Ομονοίας, της οδού Πανεπιστημίου, της πλατείας Συντάγματος και των οδών Ερμού και Αθηνάς. Τα ανάκτορα είναι το πρώτο κτίριο που ηλεκτροφωτίζεται στην Αθήνα το 1889. Όλο και όλο το εργοστάσιο ήταν μία εμβολοφόρα μηχανή με γεννήτρια 2x110 volt με συνολική ισχύ 150 Watt. Η εταιρεία υποχρεωνόταν να τοποθετεί τα κα-

λώδιά της στο υπάρχον δίκτυο του υπονόμου. Εκεί όπου δεν υπήρχε δίκτυο υπονόμου, προσωρινά επιτρέπονταν εναέρια καλώδια, αλλά η εταιρεία είχε την υποχρέωση να καταργήσει το εναέριο δίκτυο μόλις υπήρχε η δυνατότητα υπόγειας εγκατάστασης. Η εταιρεία μπορούσε να ορίσει ελεύθερα την τιμή παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στους ιδιώτες, αλλά για τη δημόσια ή τη δημοτική χρήση όφειλε να παρέχει τον φωτισμό με έκπτωση 20% επί της ελάχιστης τιμής της ιδιωτικής κατανάλωσης. Εννέα χρόνια αργότερα, το 1898, η Γενική Εταιρεία Εργοληψιών πωλεί τις εγκαταστάσεις της στον όμιλο Thompson - Huston της Μεσογείου.

Το 1899 η Thompson - Huston ίδρυσε μαζί με τη Γενική Εταιρεία Εργοληψιών και την Εθνική Τράπεζα, την Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία, αφού πρώτα εξασφάλισε την υπογραφή μιας σειράς συμβάσεων που αφορούσαν τον φωτισμό με αέριο της πόλης των Πατρών και τον ηλεκτροφωτισμό των πόλεων της Αθήνας, του Αργοστολίου, της Καλαμάτας και της Ερμούπολης. Την ίδια χρονιά τίθεται σε λειτουργία ένα ακόμα εργοστάσιο στο Νέο Φάληρο, για να καλύψει τις ανάγκες του Πειραιά και πρωτοβλέπει το ηλεκτρικό φως και η Θεσσαλονίκη. Μέσα στην πρώτη δεκαετία ηλεκτροφωτίζονται συνολικά 20 πόλεις. Η εμπλοκή της χώρας στου Βαλκα40 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

νικούς πολέμους και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο φέρνει στην επιφάνεια το πρόβλημα της εξάρτησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από εισαγόμενες καύσιμες ύλες, όπως ο γαιάνθρακας. Στην περίοδο του Μεσοπολέμου ακολούθησαν διάφορες άλλες εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Μέχρι το 1929 είχαν ηλεκτροδοτηθεί όλες οι πόλεις της Ελλάδας με πληθυσμό πάνω από 5.000 κατοίκους - δηλαδή περίπου 250 πόλεις. Τελικά, ο αγγλικός όμιλος Pearson - White - Hall Securities Corporation εξαγόρασε τις μετοχές της Power και άλλων εταιρειών για να δημιουργήσει το 1931 την Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών - Πειραιώς, τη γνωστή ΗΕΑΠ,

βάζοντας έτσι τις σωστές βάσεις για τη διάδοση του ηλεκτρισμού στην Αθήνα και τον Πειραιά. Η ΗΕΑΠ άλλαξε όλες τις εγκαταστάσεις των καταναλωτών, για να μετατρέψει ολόκληρο το δίκτυο από το συνεχές ρεύμα στο εναλλασσόμενο τριφασικό. Η ΗΕΑΠ πέτυχε να τριπλασιάσει την κατανάλωση μέσα σε λίγα χρόνια. Στην επαρχία, 400 μικρές κοινότητες, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις εξυπηρετούσαν ισάριθμες πόλεις και χωριά με παλιές εγκαταστάσεις και μηχανήματα. Το ρεύμα αρκούσε μόνο για φωτισμό και μάλιστα με δόσεις - με ωράριο και συνεχείς διακοπές. Οι λογαριασμοί δυσβάστακτοι. Τη στιγμή που στην Αθήνα πλήρωναν την κιλοβατώρα 1,40 δραχμές, στον Πύργο την πλήρωναν 5,33 δραχμές, στην Κύμη 7,98 δραχμές και στην Ανδρίτσαινα 11,30 δραχμές. Το 1950, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε την ίδρυση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού. Η ΔΕΗ είναι ο φορέας στον οποίο η κυβέρνηση ανέθεσε το έργο του εξηλεκτρισμού και του χορήγησε το αποκλειστικό προνόμιο παραγωγής, μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Η επιλογή φορέα κρατικομονοπωλιακού χαρακτήρα ήταν εκείνη την εποχή η μόνη δυνατή, λόγω της αποδεδειγμένης ανεπάρκειας του ιδιωτικού τομέα να υποστηρίξει με ικανοποιητικούς ρυθμούς το εγχείρημα του εξηλεκτρισμού. Από το 1956 καθιερώθηκε η ενιαία τιμή πώλησης ρεύματος στους καταναλωτές. Η εξαγορά των ιδιωτικών επιχειρήσεων από τη ΔΕΗ άρχισε ουσιαστικά από το 1957. Οι δημοτικές εκμεταλλεύσεις Καβάλας - Λάρισας και Γλαύκου - Πατρών προβλέπονταν από τον ιδρυτικό νόμο της ΔΕΗ να εξαγοραστούν μετά το 1959. Μέχρι το τέλος του 1960 είχαν εξαγοραστεί όλες σχεδόν οι ηλεκτρικές επιχειρήσεις της Ηπειρωτικής Ελλάδας και μέχρι τον 1963 οι 100 περίπου μικρές εταιρείες των νησιών. Τελευταία εξαγοράστηκε η εταιρεία Γλαύκος το 1968.

Ford Lease Η έξυπνη χρονομίσθωση Η Ford σάς ξεναγεί σε έναν διαφορετικό κόσμο απόκτησης ενός οχήματος, μέσω του συστήματος Leasing -μακροχρόνια μίσθωση-, που αποκτά όλο και περισσότερους φίλους.

εν είναι τυχαίο ότι η επιλογή της μακροχρόνιας μίσθωσης αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, με την πλούσια γκάμα των αυτοκινήτων της Ford να αποτελεί πρόκληση. Μοντέλα για κάθε εταιρεία ή ελεύθερο επαγγελματία, με τη δυνατότητα χρήσης του οχήματος για ένα συγκεκριμένο διάστημα, χωρίς να βρίσκεται υπό καθεστώς ιδιοκτησίας. Όμως δεν είναι μόνο τα μοντέλα της Ford που ξεχωρίζουν σε τομείς όπως είναι η ασφαλής οδική συμπεριφορά, τα gadgets, η συνδεσιμότητα, ο πλούσιος εξοπλισμός, η προηγμένη τεχνολογία. Είναι οι υπηρεσίες και τα προϊόντα που κάνουν τη διαφορά. Είναι η Ford Lease της Ford Motor Hellas που παράλληλα με τη συνεργασία που διατηρεί με όλες τις εταιρείες μακροχρόνιων μισθώσε-

ων, προσφέρει στην χώρα μας ένα νέο πρόγραμμα μίσθωσης αποτελώντας την ιδανική επιλογή για τον υποψήφιο εταιρικό πελάτη. Να, λοιπόν, μερικά από τα οφέλη της Ford Lease: Ασφαλής υπολογισμός κόστους: Σταθερό μηνιαίο μίσθωμα εκτός από το χρηματοδοτικό και το ασφαλιστικό κόστος, όπου συμπεριλαμβάνονται τα κόστη επισκευής ζημιών, συντήρησης, αλλαγής ελαστικών, τελών κυκλοφορίας, αυτοκινήτου αντικατάστασης και οδικής βοήθειας. Αποδέσμευση κεφαλαίου: Ο μισθωτής αποκτά το αυτοκίνητο που χρειάζεται χωρίς να δεσμεύει κεφάλαιο, το οποίο μπορεί να επενδύσει σε άλλες δραστηριότητες. Μείωση κόστους: Ο όγκος εργασιών εξασφαλίζει ανταγωνιστικές τιμές υπηρεσιών.

Φορολογικά οφέλη: Το σύνολο του μισθώματος εκπίπτει ως δαπάνη από τα έσοδα της επιχείρησης. Οικονομικά οφέλη: Βελτίωση της εικόνας του ισολογισμού, αφού το μίσθιο δεν εμφανίζεται στον ισολογισμό ως πάγιο. Εξοικονόμηση χρόνου: Απαλλάσσει από όλες τις υποχρεώσεις διαχείρισης και συντήρησης του αυτοκινήτου, επιτρέποντας τη διάθεση χρόνου σε άλλες δραστηριότητες. Ρίσκο μεταπώλησης: Το αυτοκίνητο επιστρέφεται στον εκμισθωτή, απαλλάσσοντας τον χρήστη από κάθε ρίσκο της μεταπωλητικής αξίας και τη διαδικασία μεταπώλησης του αυτοκινήτου. Εξειδικευμένη υποστήριξη: Εξειδικευμένο προσωπικό αναλαμβάνει την επιμέλεια των συμβολαίων παρέχοντας σχετικές αναφορές. ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 41

auto news Από το «Σταύρος Νιάρχος» άνοιξε την καινούργια της σελίδα η Mazda

MAZDA

Επιστροφή στην Ελλάδα Ύστερα από πέντε χρόνια απουσίας, η Mazda ξαναδίνει το «παρών» μέσω του Ομίλου Συγγελίδη. Του Γιάννη Σταυρόπουλου φωτογραφίες: Reporterimages/Mazda

πό το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος οι κινητήρες της Mazda ξαναπήραν μπροστά, γυρίζοντας έτσι σελίδα στην ιστορία της ιαπωνικής μάρκας στη χώρα μας. Το σκηνικό, λοιπόν, αλλάζει, μπαίνουν νέες βάσεις, δημιουργείται όραμα και η Mazda αναγεννιέται σε μια αρκετά γερά δομημένη βάση. Η πρώτη εικόνα

Γιάννης και Πολυχρόνης Συγγελίδης

της αλλαγής, πέρα από τα μοντέλα, έχει προγραμματιστεί για τις 6 Ιουνίου, οπότε και εγκαινιάζεται το νέο κατάστημα της Mazda στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης. Mοντέλα Εκεί θα διατίθεται όλη η σειρά της Mazda, οι σειρές 2, 3, 6, τα SUV CX-3, CX-5 και, φυσικά, το πιο αγαπημένο Mazda των τελευταίων δεκαετιών, το roadster MX5. Ήδη λειτουργεί στην Ελλάδα δίκτυο 14 εξουσιοδοτημένων επισκευαστών, οι οποίοι παρέχουν service, συντήρηση και αυθεντικά ανταλλακτικά Mazda στις ακόλουθες πόλεις: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Ξάνθη, Πτολεμαΐδα, Πάτρα, Ιωάννινα, Κομοτηνή, Βόλος.

motori.gr όλος ο κόσμος του 42 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

auto news

To μοναδικό MX-5

Το Mazda 2 είναι το πιο προσιτό μοντέλο της εταιρείας στην Ελλάδα

To SUV CX-3

«Το κόσμημα του Ομίλου» Ο Πολυχρόνης Συγγελίδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Συγγελίδη, ευχαρίστησε αρχικά τη Mazda για την εμπιστοσύνη της, μίλησε για τη φιλοσοφία της που τον γοήτευσε, για το πόσο πολύ πιστεύει στα μοντέλα της, για τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί, ενώ δεν παρέλειψε να τονίσει ότι «η Mazda θα είναι το κόσμημα του Ομίλου». Ο Ντέιβιντ ΜακΓκόνιγκλ, περιφερειακός διευθυντής της ιαπωνικής αυτοκινητοβιομηχανίας της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, δήλωσε ότι «η Mazda έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και η φιλοδοξία μας είναι να αναπτυχθούμε ακόμα περισσότερο. Προσφέροντας στους πελάτες μας εντυπωσιακά μοντέλα που παρέχουν μια μοναδική ευχαρίστηση οδήγησης, μαζί με after-sales εξυπηρέτηση υψηλής ποιότητας και μια συνολικά μοναδική αγοραστική εμπειρία, ευελπιστούμε να χτίσουμε μια μακροχρόνια σχέση εμπιστοσύνης με το ελληνικό κοινό». Παρόντες και ο Τζο Στένουιτ, διευθυντής στο Κέντρο Σχεδίασης, Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς και ο Χαζίμε Σεϊκάκου, αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής Έρευνας και Τεχνολογίας. Τιμές H γκάμα των μοντέλων της Mazda ξεκινάει με τη σειρά 2 από τα 13.719 ευρώ. Συνεχίζεται με τη σειρά 3 από τα 25.290 ευρώ. H σειρά 6 Sedan αρχίζει από τα 34.491 ευρώ, ίδια τιμή και για το 6 Sport Combi. To roadster MX-5 από 24.997 ευρώ και η έκδοση ΜΧ-5 RF από 32.251 ευρώ. Στα SUV, το CX-3 από 19.060 ευρώ και το CX-5 από 27.050 ευρώ.

αυτοκινήτου στην οθόνη σας ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 43

press Οι καταναλωτές, λένε, θα δουν την πτώση Τώρα, αυτές τις μέρες, σκάνε οι λογαριασμοί της ΔΕΗ με τον μειωμένο ΦΠΑ. 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου θα «γλιτώσουν» οι πάσης φύσεως καταναλωτές από τη μετάταξη στον υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6%. Αναμένεται να υπάρξει αυτόματη μείωση στους λογαριασμούς και άμεση ελάφρυνση εξόδων για τη συντριπτική πλειονότητα της οικιακής και μικρής εμπορικής κατανάλωσης, τα νοικοκυριά και τους επαγγελματίες. Ένα μέσο νοικοκυριό θα έχει όφελος από τη μείωση του ΦΠΑ 58 ευρώ τον χρόνο. Αντίστοιχα στους λογαριασμούς φυσικού αερίου, ένα μέσο νοικοκυριό θα έχει όφελος 78 ευρώ ετησίως. Αν σε όλα αυτά προστεθούν και τα οφέλη από τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στα βασικά είδη διατροφής και στην εστίαση (του σουβλακίου περιλαμβανομένου…), τότε μπορεί κανείς να μιλήσει τουλάχιστον για έναν μισθό κέρδος ετησίως. Καθόλου άσχημα…

Λιακουνάκος 1 Καθυστερήσεις παίζει ο Θωμάς Λιακουνάκος για την Euromedica, αφού για τις 8 Ιουνίου ήταν προγραμματισμένη η έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων της Euromedica (σ.σ. συμφερόντων Θωμά Λιακουνάκου;) με θέμα την εκλογή νέων μελών στο Διοικητικό Συμβούλιο. Η κίνηση είναι προφανής, για να παίξει «καθυστέρηση» η πλευρά Λιακουνάκου στο θέμα εισόδου ειδικού διαχειριστή κατόπιν απαίτησης των τραπεζών εξαιτίας των υπέρογκων οφειλών, οι οποίες αγγίζουν σχεδόν το μισό δισ. ευρώ. Είναι τυχαίο ότι η γενική συνέλευση είχε προγραμματιστεί ημέρα Σάββατο και μάλιστα στις 11 το πρωί;

Λιακουνάκος 2 Επίσης, η εταιρεία δεν έχει δημοσιεύσει οικονομικά στοιχεία, δηλαδή ισολογισμό από το 2017! Στις 14 Μαΐου απέστειλε επιστολή στην Κεφαλαιαγορά προκειμένου να εξηγήσει γιατί δεν έχει εκδώσει ισολογισμό και η απάντηση, γραπτώς, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι δεν πληρώθηκε ο ορκωτός λογιστής. Κατά τα άλλα, ο βασικός μέτοχος θέλει να νομίζει ότι ελέγχει την εταιρεία του… Σημειωτέον, ενδιαφέρουσες οι προτάσεις ΣΕΒ για το πτωχευτικό δίκαιο. Ασφαλώς μία εταιρεία θα πρέπει να διασώζεται ακόμα κι αν δεν συνεργάζεται ο μέτοχος. Λες και ο κ. Φέσσας είχε στο μυαλό του περιπτώσεις όπως του Θωμά…

Άλλη είναι η αλήθεια… 10% έως 20% ακόμη και το κατακαλόκαιρο, όπως τον Ιούλιο, λένε επαγγελματίες οικοδεσπότες απ’ όλη την Ελλάδα ότι είναι μειωμένες φέτος οι κρατήσεις μέσω Airbnb, Booking, Homeaway και λοιπών ψηφιακών πλατφορμών βραχυχρόνιων μισθώσεων. Οι περισσότεροι φιλόδοξοι entrepreneurs και wanabe hoteliers, «κλαίγοντας» σε διάφορες κλειστές ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποδίδουν την πτώση στη δυναμική επανεκκίνηση της τουριστικής αγοράς της Τουρκίας, ενώ λιγότεροι -μάλλον νουνεχείς- επισημαίνουν ότι ο ανταγωνισμός έχει πλέον εκτοξευτεί… 44 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

General Electric 38,4 MW είναι η ισχύς 3 Αιολικών Πάρκων στα Κάτω Λακκώματα της Δορίδας που εγκαινιάστηκαν πρόσφατα. Είναι η πρώτη φορά που εγκαθίστανται στην Ελλάδα ανεμογεννήτριες από την αμερικανική εταιρεία General Electric. Το «παρών» στα εγκαίνια έδωσε ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάιατ. Τα 3 Αιολικά Πάρκα έχουν αναπτυχθεί από τη ΝΟΣΤΙΡΑ Α.Ε., ενώ χρηματοδότης είναι το γνωστό fund FORTRESS. Για την ιστορία, ο κύριος πρέσβης βρέθηκε να απολαμβάνει το κοκτέιλ του, άνευ συζύγου, σε ξενοδοχείο στην Πάτρα…

ΔEH (1) Βαριά η κληρονομιά του παρελθόντος πάνω στη ΔΕΗ, και οι προκλήσεις της νέας κυβέρνησης που θα προκύψει από τις κάλπες, μεγάλες. Σύμφωνα με πηγές του «Β.Ε.»: - Στην ΑΗΣ Μελίτης (Φλώρινα): Απόφαση κυβέρνησης Σημίτη. Ολοκλήρωση κατασκευής 2004. Συνολικό κόστος πλέον των 750.000.000 ευρώ. Κατασκευάστηκε χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η αυτο-τροφοδοσία με λιγνίτη: ήταν πάντα εξαρτημένη από ιδιώτες. Η ΔΕΗ δεν μπόρεσε, γιατί εμποδίστηκε με διάφορες μεθοδεύσεις από το υπουργείο Ενέργειας μέχρι το 2014, να λειτουργήσει το δικό της ορυχείο του Κλειδιού. Πλήρωνε τον λιγνίτη στον ιδιώτη της Αχλάδας 13 ευρώ/ τόνο και μετά το 2011, 20-30 ευρώ/τόνο. Ο πιο σύγχρονος λιγνιτικός σταθμός ήταν μόνιμα ζημιογόνος! Ζημίες πάνω από 40 εκατ. ευρώ.

ΔΕΗ (2) 3% μερίδιο στις ΑΠΕ, ενώ ήταν η πρώτη στην Ευρώπη τη δεκαετία του ’80. Εάν είχε διασφαλίσει μερίδιο 30%, εφικτό λόγω του μεγέθους της, θα είχε πρόσθετα κέρδη 200 εκατ. ευρώ ετησίως! - Δίκτυο διανομής: Το διάστημα 2005-2011 έγιναν επενδύσεις 2 δισ. ευρώ! Πραγματική σπατάλη, καθώς διατέθηκαν μόνο για επεκτάσεις και ενισχύσεις χωρίς ψηφιοποίηση και τηλεμέτρηση. Επιπλέον, η ΔΕΗ επιδοτούσε μέχρι το 2014 άλλους παραγωγούς . Ζημίες μόνο για 2011-2014, 1,2 δισ. ευρώ.

Βουτιά στις κρατήσεις Ήρθαν και οι εκλογές… Δεν ξέρω από πού βγάζουν οι ιθύνοντες τις εκτιμήσεις τους για τον τουρισμό φέτος, αλλά τα πράγματα δεν είναι και πολύ αισιόδοξα, απ’ ό,τι μας ενημερώνουν ξενοδόχοι ανά την Ελλάδα. Καταρχάς, οι προγραμματισμένες κρατήσεις για τον Μάιο στην Κρήτη είναι μειωμένες περίπου 20% και το νησί γεμίζει από τον Ιούλιο. Στο Πήλιο, από την πλευρά του Παγασητικού και του Αιγαίου, οι προγραμματισμένες κρατήσεις για φέτος, όπως μαθαίνουμε από ξενοδόχους, είναι μειωμένες κατά 50%. Το παρήγορο είναι ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για κρατήσεις φέτος δείχνουν Έλληνες ταξιδιώτες. Η εξήγηση είναι αφενός οι εκλογές, που δεν αφορούν μόνο εμάς αλλά και τους άλλους Ευρωπαίους και ειδικά Βορειοευρωπαίους ταξιδιώτες που δεν θέλουν πολιτικές «βαβούρες» στις διακοπές τους, οι μειωμένοι ρυθμοί ανάπτυξης της γερμανικής οικονομίας που ήταν 0,4% κατά τις εκτιμήσεις στο α’ 3μηνο του 2019, αλλά και ο μειωμένος ρυθμός ιδιωτικής κατανάλωσης στην ίδια χώρα. Και όταν ομιλούμε για Γερμανία, περιλαμβάνουμε, λένε, οι ξενοδόχοι, και την Ολλανδία αλλά και το Βέλγιο. Αφετέρου, η μεγάλη ζημιά που έχει κάνει και η κουβέντα του Brexit, παγώνοντας σε μεγάλο βαθμό τις προγραμματισμένες κρατήσεις των Βρετανών.

Εθελουσίας εκβιασμοί 80.000 και φεύγεις ή μένεις με το βασικό… Πραγματική απειλή προς μεσαίο τραπεζικό στέλεχος πολιτιστικού ιδρύματος, για να ενταχθεί στην εθελουσία έξοδο. Κάποιοι μάλλον δεν είναι τόσο «τυχεροί». Τους αδειάζουν στις θυγατρικές που έχουν ως αντικείμενο τα κόκκινα δάνεια. Τράπεζες, καυτό εργασιακό μέτωπο. Όμως η ΟΤΟΕ… εεεεε; ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 45

τελευταία λέξη Τoυ Σταύρου Χαρίτου

Η περίπτωση του κ. Τζώρτζη…

να πράγμα είχε στο μυαλό του ο κ. Δ. Τζώρτζης, απερχόμενος ή τέως διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ, όταν τοποθετήθηκε, ως επιλογή του υπουργού Ενέργειας κ. Γ. Σταθάκη, στη θέση αυτή, στο κτίριο της οδού Μαρίνου Αντύπα 92, στο Νέο Ηράκλειο. Προερχόμενος από τον ιδιωτικό τομέα, συγκεκριμένα από την Ιντρακόμ (συμφερόντων Κόκκαλη), με καταβολές αριστερές από την ευρύτερη οικογένειά του αλλά με νοοτροπία σύγχρονου manager, δεν ήθελε με τίποτα και με κανέναν τρόπο να ομοιάσει στο ελάχιστο, στο τόσο δα, στο προηγούμενο αφεντικό της ΔΕΠΑ, τον εμπλεκόμενο σε σκάνδαλο κ. Θ. Κιτσάκο. Και αν βεβαίως το επέτυχε, κάποιες από τις επιχειρήσεις που συνεργάστηκαν με τη ΔΕΠΑ ή συνεργάζονταν κατά το παρελθόν έμειναν με απλήρωτα τιμολόγια απ’ ό,τι λένε οι κακές γλώσσες κι αυτό διότι ο ίδιος κωλυσιεργούσε στο να λάβει αποφάσεις. Από το πιο απλό τιμολόγιο μιας διαφημιστικής καμπάνιας μέχρι μια περισσότερο σύνθετη απόφαση προμήθειας LNG. Κι αν γίνονταν ανακοινώσεις από το βήμα της ΔΕΘ από τα πλέον υπεύθυνα χείλη, Δ. Τζώρτης τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Ενέργειας, πριν από περίπου έναν χρόνο, για προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη ΔΕΠΑ, απαιτούσε πάνω από 4 μήνες να έρθει… Δεν είναι τυχαίο, όπως μας είπαν πηγές την επόμενη μέρα απομάκρυνσης ή παραίτησης ή όπως θέλετε πείτε το, του κ. Τζώρτζη από τη Δημόσια Επιχείρηση Αερίου, ότι οι υπάλληλοι στη Μαρίνου Αντύπα 92 άνοιγαν σαμπάνιες και τσακώνονταν για το ποιος θα κεράσει ποιον. Πλην όμως, όπως πληροφορείται η στήλη, ο ίδιος ο κ. Τζώρτζης είχε δημιουργήσει προβλήματα και στο ΤΑΙΠΕΔ. Διότι εκεί τυχαίνει να βρίσκεται ένας άνθρωπος της αγοράς, ο διευθύνων σύμβουλος κ. Ά. Ξενόφος, πρώην τραπεζικό στέλεχος με αναγνωρισμένη θητεία στη διαχείριση αμοιβαίων κεφαλαίων στη Eurobank. Και όταν έχει πει στους επενδυτές ότι ένα φιλέτο, όπως η ΔΕΠΑ, πρόκειται να διαχωριστεί και το ένα μέρος της να πουληθεί, κινδυνεύει να καταστεί αναξιόπιστος, δεδομένου ότι μας πήρε πάνω από τέσσερα χρόνια για να μας πιστέψουν και να αρχίσουν να επενδύσουν στα ομόλογα και τις μετοχές της χώρας μας. Αυτό λέγεται αξιοπιστία… Το κερασάκι στην τούρτα ήταν οι 200 διορισμοί που ήθε46 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2019

λε ο κ. Σταθάκης και χρονοτριβούσε ο κ. Τζώρτζης. Μπορείς να πεις ότι είναι και «συριζοδουλειές» αυτές, προεκλογικής σκοπιμότητας, αλλά χωρίς καμία ουσία, όταν το εκλογικό αποτέλεσμα έχει δείξει ότι περί το 1 εκατομμύριο ψηφοφόροι γύρισαν την πλάτη στο κόμμα. Τι είναι 200 ψηφαλάκια… Προς τιμήν του, όμως, ο κ. Τζώρτζης έμεινε άτεγκτος και δεν υπέκυψε στις βουλές και απαιτήσεις του προϊσταμένου του υπουργού. Η στήλη μπορεί να ευχηθεί καλή σταδιοδρομία και αέρα στα πανιά του…

Τιμητικός τόμος για τον κ. Ε. Τσοτσορό Ειδική εκδήλωση, με θέμα «Το τρίγωνο της Γνώσης: Αναπροσδιορίζοντας το Μέλλον - Συνεργασίες και Αλληλεπιδράσεις των Ανώτατων Εκπαιδευτικών και Ερευνητικών Ιδρυμάτων και των Ενεργειακών Επιχειρήσεων», πραγματοποιήθηκε στις 29 Μαΐου στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Παλαιά Βουλή), με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Τιμητικός Τόμος για τον Ευστάθιο Ν. Τσοτσορό». Στη συζήτηση, που συντόνισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ και ομότιμος καθηγητής κ. Ευστάθιος Τσοτσορός, συμμετείχαν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ε. Τσοτσορός κ. Γιώργος Σταθάκης, ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας κ. Κώστας Φωτάκης, ο αντιπρόεδρος της Ν.Δ. και τέως υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Κωστής Χατζηδάκης και ο τέως υπουργός ΥΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης. Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν ο Τομέας Νεοελληνικής Κοινωνίας του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών και οι εκδόσεις ΔΙΟΝΙΚΟΣ, ενώ το «παρών» έδωσαν εκπρόσωποι της Ακαδημαϊκής και Πανεπιστημιακής Κοινότητας, στελέχη της κεντρικής πολιτικής σκηνής του τόπου αλλά και επιφανή μέλη του επιχειρηματικού κόσμου. Στο 1,30 φτάνει το συνολικό μέρισμα που μοιράζει η Μότορ Όιλ, μοιράζοντας χαμόγελα στους μετόχους και την αγορά, παρά τους χρησμούς του κ. Β. Βαρδινογιάννη «να φτιάξουν τη χώρα όπως πρέπει»… Ομολογιακό δάνειο μέχρι 150 εκατ. ευρώ από τον όμιλο της ΓΕΚ/Τέρνα. Business trip στο Kατάρ το περασμένο Σαββατοκύριακο από την διοίκηση της Ελλάκτωρ. Έξω πάμε καλά, λοιπόν…

PureTech Βενζίνης έως130 hp BlueHDi Diesel 100 &120 hp Kατανάλωση από 3,5/100km Αυτόματο κιβώτιο 6 σχέσεων (ΕΑΤ 6) Grip Control® (σύστημα ελέγχου πρόσφυσης 5 λειτουργιών) 3D Navigation Oθόνη χωρητικής τεχνολογίας 7’’ Μirror screen & Kάμερα Oπισθοπορείας