หน่วยที่ 5 การจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาตร์สำหรับเด็กปฐมวัย by พงศกร ชื่นเจริญ

หน่วยที่ 5

การจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย

ผศ.ชุลพ ี ร สงวนศรี รศ.ทิพย์วล ั ย์ สีจันทร์

ความหมายของการจัดประสบการณ์

ทางวิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย การจัดกิจกรรมทีเ่ ด็กได้มีโอกาสใช้ประสาท สัมผัสทัง้ ห้า ได้ลงมือปฏิบัตจ ิ ริงด้วยตนเอง จากความต้องการ ความสนใจ ความอยากรู้ อยากเห็น เป็นการตอบคาถามทีเ่ ด็กสงสัย เป็นการหาคาตอบด้วยตนเองจากกิจกรรมทีม ่ ี ความหลากหลาย ให้เด็กได้เลือกปฏิบัตต ิ าม ความต้องการ มีครูคอยอานวยความสะดวก

ความสาคัญและประโยชน์ 1. เด็กได้ประสบการณ์ เกิดการเรียนรู้ จดจาได้นาน 2. เด็กรับรู้การเปลี่ยนแปลงของ เทคโนโลยีและ วิทยาศาสตร์ ทาให้ ทันโลก ทันเหตุการณ์

ความสาคัญและประโยชน์ (ต่อ) 3. เด็กได้แสดงความสามารถ ความคิด ความรู้ ให้เป็นทีย ่ อมรับใน กลุ่มเพื่อน 4. เด็กเรียนรูแ ้ ละรักทีจ ่ ะทางานหรือ สร้างสรรค์ ผลงานทีด ่ ีและเป็น ประโยชน์

ความสาคัญและประโยชน์ (ต่อ) 5. เด็กประสบความสาเร็จจากการทา กิจกรรม เป็นการสร้างความมัน ่ ใจ และสร้างคุณค่าให้กบ ั ตนเอง 6. เด็กได้รับการเตรียมความพร้อม ทางการเรียนรู้ด้านคณิตศาสตร์ และ ด้านภาษาด้วย

ความสาคัญและประโยชน์ (ต่อ) 7. เด็กมีอส ิ ระในการแสดงออก การใช้ความคิดหาเหตุผลในการเลือก ทากิจกรรม เด็กเกิดความพึงพอใจ ตอบสนองความต้องการของเด็ก 8. เด็กได้ฝก ึ ทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์

ความสาคัญและประโยชน์ (ต่อ) 9. เด็กได้เรียนรูก ้ ระบวนการในการ ค้นคว้าข้อมูลทีเ่ ป็นระบบ ช่วยให้คิด

อย่างเป็นระบบ 10. เด็กได้ทากิจกรรมซ้าบ่อย ๆ ช่วยให้เด็กมีจต ิ วิทยาศาสตร์ หรือ เจตคติทาง วิทยาศาสตร์เพิม ่ ขึ้น

ความสาคัญและประโยชน์ (ต่อ) 11. เด็กได้พัฒนาทักษะในการ เคลื่อนไหว 12. เด็กได้เรียนรู้ความก้าวหน้าทาง วิทยาศาสตร์ สามารถปรับตัวให้เข้า กับสังคมที่มีการเปลีย ่ นแปลง

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ ทางวิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย

1. เพื่อส่งเสริมให้เด็กได้รบ ั ความรู้ 2. เพื่อส่งเสริมให้เด็กฝึกทักษะ

กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 3. เพื่อส่งเสริมความคิดริเริ่ม สร้างสรรค์

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ทาง วิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 4. เพื่อให้เด็กมีจต ิ วิทยาศาสตร์

เกิดเจตคติทางวิทยาศาสตร์ 5. นาความรูจ ้ ากการจัดประสบการณ์

ทางวิทยาศาสตร์ไปใช้ประโยชน์ใน การแก้ปัญหาในชีวิตประจาวัน

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ทาง วิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 6. ส่งเสริมการใช้ประสาทสัมผัสทัง้ ห้า ให้ได้ทางานร่วมกันอย่างเป็นระบบ 7. ส่งเสริมความสามารถของเด็กเป็น

รายบุคคลและเป็นกลุม ่

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ทาง วิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 8. ให้เด็กปฏิบต ั ิกจ ิ กรรมที่เป็น ประโยชน์ต่อตนเองและส่วนรวม

9. ให้เด็กแสวงหาความรู้ กล้า แสดงออก ทางด้านการคิด การพูด และการลงมือทา

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ทาง วิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 10. ฝึกให้เด็กเป็นผูน ้ าและผูต ้ ามที่ดี

มีเหตุผลยอมรับความคิดเห็นของครู และของเพือ ่ น

11. ให้รู้จก ั ปรับตัว อดทน เสียสละ ความรับผิดชอบ ฝึกการรอคอย และการตรงต่อเวลา

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ทาง วิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ)

12. เกิดความซาบซึ้ง ชื่นชม เห็นคุณค่าของสิ่งแวดล้อมและการ อนุรักษ์ธรรมชาติ 13. ให้เด็กเป็นผูท ้ ใ ี่ ฝ่รู้ ชอบการ ค้นคว้าทดลอง

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ทาง

วิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 14. ให้ตระหนัก เห็นคุณค่าประโยชน์ ของวิทยาศาสตร์

15. ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ 16. ให้เด็กมีความเชื่อมั่นในตนเอง กล้าตัดสินใจ

จุดมุ่งหมายของการจัดประสบการณ์ทาง

วิทยาศาสตร์สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 17. ให้เด็กเรียนรู้กระบวนการทางาน ที่เป็นไปตามลาดับขั้นตอน 18. ให้เด็กนาทักษะทางวิทยาศาสตร์

ด้านต่าง ๆ ไปเป็นพื้นฐานเพือ ่ พัฒนา ทักษะทีส ่ ูงขึ้น

หลักการจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย

1. ต้องมีการวางแผนทีด ่ ี กาหนด จุดมุ่งหมายทีช ่ ัดเจน

2. มุ่งเน้นพัฒนาความรู้ ทักษะ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และ

ให้มีจต ิ วิทยาศาสตร์ หรือเจตคติทาง วิทยาศาสตร์

หลักการจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 3. เลือกกิจกรรมทีเ่ หมาะสมกับ ความสามารถตามวัยและความสนใจ ของเด็ก

4. แนะนาวัสดุอุปกรณ์ ชักชวนให้เด็ก สนใจ และลงมือปฏิบัติ

หลักการจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 5. จัดประสบการณ์หลาย ๆ ประเภท เช่น การสาธิต การเล่านิทาน การอภิปราย และการปฏิบัตก ิ ารทดลอง 6. ใช้คาถามกระตุน ้ ให้เด็กคิดและ

กระตือรือร้นทีจ ่ ะค้นหาคาตอบด้วยตนเอง

หลักการจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 7. ให้เด็กถามคาถาม ครูไม่ควรตอบเด็ก ทันที แต่ให้โอกาสเด็กได้ทากิจกรรมที่ เด็กค้นพบด้วยตนเอง 8. ยืดหยุ่นเวลาให้โอกาสเด็กได้ทา

กิจกรรมต่อไป เมื่อเด็กยังให้ความสนใจ

หลักการจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 9. ให้เด็กเลือกทากิจกรรมต่าง ๆ จาก ความสนใจและความต้องการด้วยความสุข

10. ให้มีความต่อเนื่องสม่าเสมอ และ หมุนเวียนสับเปลีย ่ นกิจกรรมไปตาม เหตุการณ์

หลักการจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ) 11. การจัดสภาพแวดล้อมให้น่าสนใจ

ปลอดภัย 12. ควรเป็นเรือ ่ งราวทีใ ่ กล้ตว ั เด็ก มีความหมายกับเด็ก

หลักการจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ สาหรับเด็กปฐมวัย (ต่อ)

13. เปิดโอกาสให้เด็กมีส่วนร่วมในการจัด 14. เด็กปฐมวัยนัน ้ เป็นนักวิทยาศาสตร์ โดยธรรมชาติอยู่แล้วจัดสภาพแวดล้อม เอื้อให้เด็กได้สารวจ ค้นพบ

การจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ แบบเป็นทางการ

ครูเป็นผูก ้ าหนดหัวเรือ ่ งให้เด็ก พร้อมทัง้

เป็นผู้เตรียมวัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่จะต้อง ใช้เกี่ยวกับเรื่องนั้น ๆ ไว้อย่าง พร้อมเพรียง โดยครูควรอธิบายวิธก ี าร ทางานก่อน แล้วจึงให้เด็กลงมือปฏิบต ั ิ ด้วยวิธก ี ารของตนเอง (มีต่อ)

การจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ แบบเป็นทางการ (ต่อ)

ขณะเด็กกาลังปฏิบต ั ิกิจกรรมครูควร เดินดูอย่างใกล้ชิด หลังจากเด็กปฏิบต ั ิ

เสร็จแล้ว ครูและเด็กอภิปรายร่วมกัน โดยอาจจัดเป็นกลุม ่ ใหญ่ กลุ่มย่อย หรือรายบุคคล

การจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์

แบบไม่เป็นทางการ การสร้างเสริมประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์ ที่เปิดโอกาสให้เด็กเลือกทากิจกรรมตามความ

สนใจ และตามวิธีการของเด็กเอง ครูเป็นผู้ จัดหาวัสดุอุปกรณ์ให้พร้อมและเพียงพอ

สาหรับเด็กทุกคน ครูเป็นผู้กระตุ้นความสนใจ ให้เด็กอยากเรียนรู้ อยากทดลองทา

กิจกรรมต่าง ๆ ด้วยตนเอง

การจัดประสบการณ์ทางวิทยาศาสตร์

แบบตามเหตุการณ์ทเี่ กิดขึ้น

• การนา เรื่องราวเหตุการณ์ตา่ ง ๆ ที่ เกิดขึ้นรอบตัวเด็ก มีความเกีย ่ วข้องกับ เด็กมาจัดกิจกรรม เหตุการณ์ทเี่ กิดขึ้น ตามธรรมชาติ เหตุการณ์ทม ี่ นุษย์ทาให้

เกิดขึ้น เหตุการณ์ทม ี่ ีความสัมพันธ์กบ ั ชีวิตของเด็ก