Gazeta Na Nadodrzu 2/2022 (6) by A-Press

Dwa projekty z przełożoneNadodrza

1 |

Ruszył ostatni etap remontu ważnej arterii Nadodrza

Uwaga! Podczas głosowania trzeba po dać swój pesel do weryfikacji danych oraz numer telefonu, na który przycho dzi kod potwierdzający.

Wrocławski Budżet Obywatelski to część budżetu miasta, o którego przeznaczeniu decydują sami mieszkańcy poprzez głosowanie, które w tym roku przebiegać będzie w dniach 23.09.2022 – 10.10.2022.

ZAGŁOSUJ NA PROJEKTYNADODRZAŃSKIE

Rada realizacjizmieniaMiejskaterminyWpoprzednimwydaniuGazetyNaNadodrzuprezentowaliśmylistęinwestycji(nasadzeń,remontów,budów),którewostatnimczasiezostałyzrealizowanelubbędąwnajbliższymczasierealizowanenanaszymosiedlu.Niestetylistatauległazmianie–naniekorzyśćNadodrza.

Kompleksowy remont kolejnego odcinka ulicy Pomorskiej ruszył. Potrwa ok. dwudziestu miesięcy (do wiosny 2024), a jego koszt to ponad 66,4 mln zł, inwestycja otrzymała dofinansowanie z programu „Polski Ład”. Przypomnijmy zatem czego możemy oczekiwać.

Rada Miejska Wrocławia 15 września podjęła decyzję o zmianach budżeto wych, skupiając się głównie na pro jektach obywatelskich, przesuwając je na kolejne lata. Chodzi o Wrocławski Budżet Obywatelski, Fundusz Osie dlowy, Program Inicjatyw Rad Osie dli czy Program Inicjatyw Lokalnych. Na Nadodrzu dotknie to dwa projek ty:Park na Kępie Mieszczańskiej –projekt wygrany przez mieszkańców we Wrocławskim Budżecie Obywa telskim, w 2020 i w 2021 roku. Wy konanie prac remediacyjnych Parku Mieszczańskiego zostało przesunięte na 2023 rok, głównym powodem jest to, że prace można prowadzić wy łącznie pomiędzy wiosną, a jesienią. Drugi projekt to remont chodnika przy ul. Roosevelta na odcinku od ul. Słowiańskiej do ul. Jedności Naro dowej, złożony w ramach Funduszu Osiedlowego 2019 (!). Remont został przesunięty na przyszły rok. Red.

W 2020 roku udało nam się wygrać dla Nadodrza aż dwa projekty: osiedlowy „Zielone Nadodrze – rewi talizacja skwerów i zieleńców”, którego liderką była Izabela Duchnowska oraz ponadosiedlowy „Park na Kępie Miesz czańskiej”, którego liderem byli Marcin Radlak i Anna Grochola. W 2021 roku wygrały dwa projekty z pakietu dla Kępy Mieszczańskiej: „Park Mieszczański –Centralny Park Wrocławia – etap 2” oraz „Park Mieszczański – Strefa aktywna po między Nadodrzem, a Szczepinem”. Tegoroczne głosowanie to pakiet dla Nadodrza: Projekt nr 2 (ponadosiedlowy) – Park Mieszczański – Centralny Park Wrocła wia – etap 3 Projekt nr 25 (osiedlowy) – ZIELONE NADODRZE 2022

Wrocławski Budżet Obywatelski Zielone Nadodrze 2022 i Park Mieszczański etap 3 NA NADODRZU co Gazetatam wrocławskiego osiedla NadodrzeNr 6 (wrzesień 2022) Gazeta bezpłatna Ciąg dalszy na str 2 → Ciąg dalszy na str 2 → REKLAMA GNN0602-M01H REKLAMUJ SIĘ LOKALNIE Czyta nas ponad 10 tys. mieszkańców Nadodrza i okolic Info: 516 067 476 | mail: apress@post.pl NA NADODRZU coGazetatam wrocławskiego osiedla Nadodrze GNN0603-M02H

Głosowanie we Wrocławskim Budże cie Obywatelskim daje nam szansę na realizację projektów, które od lat zgła szaliśmy jako mieszkańcy. Namówcie zatem rodzinę, znajomych, sąsiadów, ich dzieci oraz wnuki na oddanie głosu na tegoroczne projekty WBO. Z góry dziękujemy za oddane głosy! W tym głosowaniu absolutnie KAŻDY głos się liczy.

Dwa lata Pomorskiejbez

Łączna wartość WBO 2022 to 30 mln złotych, z czego 21 mln. zł zostanie przeznaczonych na realizację projektów ponadosiedlowych, a 9 mln. zł na reali zację projektów osiedlowych. Projekt osiedlowy dotyczy jednego osiedla, jego maksymalna wartość to 1 mln. zł. Projekt ponadosiedlowy wykracza poza obszar jednego osiedla, jego maksymalna war tość to 3 mln. zł. W tym roku wygrywa mniej projektów, niż w latach ubiegłych: będzie to tylko siedem projektów pona dosiedlowych i dziewięć osiedlowych. Mieszkańcy Wrocławia zgłosili ich w tej edycji WBO aż 362. Konkurencja jest więc ogromna i rywalizacja, jak co roku, toczyć się będzie pomiędzy osiedlami. Każdy mieszkaniec Wrocławia może oddać dwa głosy – jeden na projekt osiedlowy, drugi na projekt ponadosie dlowy. Nie trzeba być zameldowanym, głosować mogą nawet dzieci. Głosujemy elektronicznie na stankikimwiele.wawczezUlica2022.telski-wroclaw/glosowanie-wbo-www.wroclaw.pl/budzet-obywastroniePomorskajużzostaławyłączonaruchu,ruszająnaniejpraceprzygotodoremontu.ZmienisiębardzoZulicyzniknieprzedewszystkostkabrukowa.WszystkieprzyMPKprzypl.Staszicazostaną

– Wyznaczenie utrudniających ruch prac przy nasadzeniach na Chrobrego (Zielone Nadodrze WBO 2020), wyłącz nie w weekendy.

– Poprawa bezpieczeństwa dwóch przejść dla pieszych przez ul. Chrobre go przy szkole w postaci obustronnych zwężeń przy przejściach dla pieszych, dzięki czemu wzmożony ruch objazdu mniej zagraża pieszym oraz spowolnie nie prędkości ruchu w ul. B. Chrobrego.

Dwa lata bez Pomorskiej

IzabelaAnnaMarcinDuchnowskaRadlakGrochola

Rada Osiedla Nadodrze skierowała też do wykonawców i organizacji ruchu na czas remontu szereg wniosków do reali zacji i pod rozwagę. Większość z nich została wdrożona, kilka odrzucono. Oto lista wniosków:

Remediacją gruntu nazywa się dzia łanie, którego celem jest przywrócenie przyrodzie równowagi, którą zaburzył człowiek. Polega ona na zmniejszeniu ilości substancji zagrażających środo wisku, bądź ograniczaniu rozprzestrze niania się tych substancji w gruncie, aby zanieczyszczone tereny nie zagrażały zdrowiu ludzi oraz środowisku.

Wrocławski

ODP: organizacja ruchu we wskaza nych miejscach zostanie przeanalizowa na pod kątem możliwości minimalizacji utrudnień.

Gazeta Na Nadodrzu | 2 Miejsce na waszą reklamę Tel.: 516 067 476 | mail: apress@post.pl ← Dokończenie ze str 1 ← Dokończenie ze str 1 REKLAMA

ODP: opiniujemy negatywnie – ist niejąca ilość przejść przez jezdnię przy skrzyżowaniu z ul. Pomorską oraz przy pl. Powstańców Wielkopolskich zdaniem Wydziału Inżynierii Miejskiej jest wy starczająca. W ramach wprowadzonej zastępczej organizacji ruchu ilość przejść przez północną jezdnię pl. Staszica oraz ich lokalizacja nie została zmieniona –utrzymano obowiązujące warunki ruchu pieszych.

– Poprawa bezpieczeństwa dwóch przejść dla pieszych przez ul. Kurkową w rejonie szkoły poprzez np. wyniesienie przejść przez jezdnię w ul. Kurkowej (na wysokości ul. Składowej).

ODP: przejścia dla pieszych w ul. Kur kowej (przy ul. Składowej) zostały wypo sażone w wyspy azylowe, są prawidłowo oznakowane, posiadają również „wynie sioną” nawierzchnię z betonu asfaltowego

ODP: w analizie

Na czas prac kierowcy pojadą objazdami. Trasy zmienią także autobusy i tramwaje. Objazdy dla samochodów przewidziano ulicami Kurkową oraz Brodatego i Chro brego (mapka).

ODP: pozytywna, zrealizowano.

– Azyle i separatory na skrzyżowaniu ulic Brodatego, Rydygiera i Śrutowej, dla zwiększenia bezpieczeństwa pieszych i kierowców.

IzabelaArturDuchnowskaStępień

– Znak przypominający o obowiązku jazdy „na suwak” przy zanikającym pasie ul. Brodatego, od ul. Pomorskiej.

się zatrzymywały wszystkie autobusy i tramwaje (również linie „0”, gdyż do staną nowy skręt przy parku). Zostaną nasadzone nowe drzewa i krzewy, po wstaną też ogrody deszczowe.

– Dodanie rozkładów jazdy na nowych przystankach na pl. Strzeleckim.

– Dodanie dodatkowych dwóch przejść dla pieszych przez ul. Pomorską w trak cie prowadzonych robót w miejscach, gdzie przewidziane są nowe przejścia dla pieszych (rejon ul. Wąskiej oraz sta cji paliw).

Projekt Zielone Nadodrze, którego li derką i pomysłodawczynią jest Izabela Duchnowska, znalazł w 2020 roku uzna nie 2149 osób i dzięki temu na naszych oczach zmieniają się teraz ulice Bole sława Chrobrego, Łokietka oraz skwer na Jedności Narodowej. Na ulicy Chro brego, pomiędzy ulicami Jagiellończyka i Św. Wincentego, są nasadzane klony w odmianie ginnala i krzewy ozdobne. Drzewa z rabatami będą sadzone w zie mi (wyjęto z chodnika część kostki, wy kopano doły, nasypano żyzną glebę).

jakość powietrza należy do najgorszych na świecie, a ilość pieców węglowych na Nadodrzu jest najwyższa w całym mieście Tereny zielone stanowią prze ciwwagę dla powyższych negatywnych Problemczynników.w tym, że nie ma pieniędzy, aby takie zielone enklawy tworzyć. Czy jako mieszkańcy poddaliśmy się? Oczy wiście, że nie! Czy możemy doprowa dzić do powstawania nowych parków? Oczywiście, że tak! Doskonałym przy kładem jest Park Mieszczański, którego teren o mały włos nie został zabudowany blokami mieszkalnymi. Środki na jego stworzenie postanowiliśmy zbierać wła śnie w WBO. Dotychczas udało się do takiego pomysłu przekonać kilka tysięcy Nawrocławian.raziezwygranych pieniędzy powsta ły świetne projekty Parku, konsultowane z mieszkańcami.

Kolejnastanie.odsłona

Cała inwestycja obejmuje:

Budżet Obywatelski

(na styku z nawierzchnią jezdni z kostki kamiennej). Zdaniem Wydziału Inży nierii Miejskiej obecny stan oznakowa nia zapewnia właściwe warunki ruchu przejścia pieszego przez jezdnię w ww. lokalizacjach. Wydział Inżynierii Miej skiej we Wrocławiu będzie monitorował sytuację drogową w miejscu ww. przejść pieszych przez jezdnię, a w razie koniecz ności zostaną zaproponowane korekty w oznakowaniu.

Zielone Nadodrze

ODP: zaopiniowane pozytywnie.

Stan terenu parkowego, w tym zanie czyszczenia powojskowe, powodują, że zebrane 5 mln zł nie wystarczają na stworzenie parku. W tym roku powinna rozpocząć się remediacja.

Jak ma wyglądać park?

w park naturalistyczny, przeplatany strefami aktywnymi dla dzieci i mło dzieży. To tutaj planowany jest plac zabaw w koncepcji „piasek i woda”, mini pump track, niewielkie strefy boiskowe czy wybieg dla psów. Dzięki takiemu podziałowi aktywności gene rujące hałas oddalone zostały od te renów mieszkaniowych spełnieniajac potrzeby każdej z grup.

Ogólnie koszt zrealizowania Parku to wydatek rzędu 8–10 milionów, z tego powodu w edycji WBO 2022 znów po jawia się Park Mieszczański.

Po stronie Rady Osiedla sprawą zajmują się: Izabela Duchnowska i Artur Stępień. Zachęcamy do przesyłania swoich uwag drogą elektroniczną: nadodrze@osiedla. wroclaw.pl

ODP: w analizie.

Zielonego Nadodrza 2022 (tegoroczne głosowanie) zakłada m.in nasadzenia wzdłuż pl. Staszica i na dwóch podwórkach przy ul. Rydygiera. Na jednym z podwórek powstanie park kieszonkowy.

– Likwidacja utrudnień przy wyjeździe z ul. Brodatego przez ul. Śrutową do ul. Drobnera oraz na pl. Macieja, gdzie pojawi się więcej tramwajów.

– Wprowadzenie dodatkowych przejść dla pieszych przez jezdnię na północnej stronie pl. Staszica.

– kompleksową przebudowę sieci kanali zacyjnych, wodociągowych, energetycz nych i gazowych – przebudowę jezdni na odcinku ok. 1200 m oraz skrzyżowań Pomorska – pl. Staszica i pl. Staszica – Łowiecka – budowę 1100 m nowego torowiska, które będzie zabudowane i wykorzysty wane także przez autobusy – prawie 1800 m nowych dróg dla –rowerównowechodniki i perony przystankowe – 10 przejść dla pieszych oraz przejaz dów rowerowych.

ODP: zgodnie z projektem zastępczej or ganizacji ruchu wprowadzono zwężenie przy pomocy separatorów biało-czerwo nych w miejscach przejść przez jezdnię dla pieszych w sąsiedztwie Szkoły Pod stawowej nr 108. Zdaniem Wydziału In żynierii Miejskiej zasadnym było zwięk szenie bezpieczeństwa pieszych – uczniów przechodzących przez jezdnię w kierunku Szkoły. Na pozostałym odcinku ul. Chro brego krzyżuje się z innymi ulicami, gdzie za regulację ruchu odpowiada również sygnalizacja świetlna. Na obecnym eta pie brak jest zasadności zamontowania dodatkowych urządzeń spowalniających ruch w ul. Chrobrego. Natężenie ru chu, warunki drogowe w ul. Chrobrego będzie monitorowane, w razie koniecz ności zostaną wprowadzone korekty w oznakowaniu.

Park Mieszczański

ODP: pozytywna, zrealizowano.

Inwestycję realizuje firma Torpol, a nadzorują ją Wrocławskie Inwestycje. Gwarancja dla większości robót wyno si 5 lat (z wyłączeniem zieleni – 3 lata – i oznakowania poziomego). Zgodnie z umową prace będą prowadzone rów nież w weekendy.

Kolejna edycja WBO to kolejna szansa na nowe tereny zielone w naszej okoli cy. To, że parki i skwery są potrzebne nie ulega wątpliwości. We Wrocławiu

ODP: pozytywna, zrealizowano.

– Częstsze wysyłanie patroli Policji i Straży Miejskiej na ulice Rydygiera/ Brodatego w związku z nieprzestrze ganiem ograniczeń prędkości, tonażu samochodów oraz nieprawidłowym parkowaniem oraz o zwiększenie bezpieczeństwa na przejściu dla pie szych na ul. Kurkowej, przy skwerze z ul. Kaszubską.

ODP: pozytywna, zrealizowano.

– Montaż lustra ułatwiającego wyjazd z ul. Bp. Tomasza w ul. Łowiecką.

ODP: pozytywna, zrealizowano.

ODP: akceptujemy pozytywnie wniosek ws. Wydział Inżynierii Miejskiej we Wro cławiu wystąpi do inwestora o zamonto wanie lustra drogowego we wskazanej lokalizacji.

Pomiędzy każdą rabatą z drzewem zmieszczą się dwa samochody. Na ulicy Łokietka, jedynie po stronie numerów parzystych, będą posadzone glediczje trójcierniowe, również w takcie drze wo – miejsce na dwa–trzy samochody – drzewo. Jest to co prawda część ulicy, na której nie można parkować, jednak taką możliwość mają, choć na krótki czas, samochody dostawcze. Skwer na ulicy Jedności Narodowej zostanie w ca łości odnowiony, będą nowe nasadzenia drzew i krzewów, odremontowany zosta nie również murek, który obecnie jest w złym

– Dodatkowe przejście dla pieszych przez Brodatego przy ul. Rydygiera.

W południowej części zostanie stwo rzona strefa relaksu, w której można odpocząć w ciszy i spokoju. W jej skład wejdą drzewa, łąki kwietne, trawy i ścieżki spacerowe. Północna część, teren dziki, ma zostać przekształcony

– Wydłużenie czasu przejazdu dla samo chodów wyjeżdżających z ul. Łowieckiej w kierunku ul. Reymonta.

W tym numerze dowiecie się między innymi jak będzie przebiegał remont ulicy Pomorskiej, na który jako mieszkańcy czekaliśmy przez wiele lat. Będzie to kom pleksowa zmiana. Uzbrójmy się w cierpliwość, objazdy mogą być dla nas dotkliwe, niektóre remonty nałożyły się, jak na przykład ze skrzyżowaniem Dmowskiego/ Jagiełły, stąd utrudnienia. Część z zaplanowanych remontów zostało przesunię tych w czasie, jak na przykład wymiana chodników i ścieżek rowerowych na Mo ście Uniwersyteckim, których realizacja rozpocznie się po zakończeniu remontu ul.

To one dziś szczególnie potrzebują wsparcia i zaangażowania.

Jesteśmy grupą radosną i bardzo Waktywną,ostatnim czasie było kilka wspólnych –wyjazdów:odwiedziliśmy piękny renesanso wy Zamek Piastów Śląskich w Brzegu, mieszczący muzeum naszej historii. By liśmy zachwyceni wystawą, która zawie ra setki eksponatów. Drzewa genealo giczne pozwoliły wgłębić się w historię śląskich gałęzi potomków Piasta.

Tu nikt się nie nudzi! Kawiarnia Senioralna Rady Osiedla Nadodrze

Jest to miejsce dla każdego, kto czuje, że jest pełen energii i jest zainteresowany dalszym rozwijaniem swoich pasji.

Marta Ciążela i Artur Stępień zostali wybrani przez Radę Osiedla Nadodrze na liderów przeciwpowodziowych.

Gazeta Na Nadodrzu 3 |

w kształcie piesków. W Dzień SENIORA 2022 przeszliśmy do wrocławskiego Ryn ku z banerem promującym Radę Osie dla Nadodrze. Taki dzień nie zdarza się co dzień, wszyscy zatem ubraliśmy się w przepiękne kapelusze, które wcześniej sami przyozdobiliśmy, dumnie repre zentując naszą Kawiarnię Senioralną i PodczasNadodrze.naszych stacjonarnych spotkań nie brakuje gier karcianych, szachów, czy tenisa stołowego. Wraz z fundacją

Zwiedziliśmy już Drezno, Goszcz, Szczo dre i Syców, a w najbliższym czasie dużą grupą jedziemy do Wałbrzycha, Szczaw na Zdroju i Jawora. W ramach działań naszego klubu zapra szamy również na spotkania ze specja listami od zdrowia, właściwej diety czy pielęgnacji cery. Uczestniczymy również w ciekawych spotkaniach autorskich. Zapraszamy! Spotykamy się w każdą środę o godz. 18:00 w placówce przy ul. Niemcewicza 27.

Panie podebatują o świecie

U nas dużo się dzieje: kulturalnie, edukacyjnie, sportowo. Uwielbiamy wspólnie podróżować, zwiedzać, stąd jednym z obowiązkowych punktów naszych działań są wycieczki.

odwiedzin telewizji Echo24. Wielokrotnie gościliśmy tam, opowiadając o Nadodrzu i naszych działaniach. Tym razem my zaprosiliśmy ich na nasze łamy. Polecam także lekturę kolejnych przygód rodziny Nadodrzańskich i tekstów o historii naszego osiedla. Tym razem autorzy opowiadają Nam o Targo wisku na Ptasiej, (w ramach zainicjowanej przez RO, Biuro Rozwoju Gospodar czego i przedsiębiorców jego renowacji) oraz o dawnych obiektach na Nadodrzu – szpitalu dla trędowatych i Kościele Jedenastu tysięcy dziewic.

– kolejna wycieczka to Opole. Było na sze! Na scenie Amfiteatru poczuliśmy się jak gwiazdy, byliśmy sami, scena była tylko dla nas! Rewelacyjnie zrobiona multimedialna wystawa, wszystko co nas interesowało. Słuchaliśmy, śpiewaliśmy i świetnie się bawiliśmy.

XIV Kongres Kobiet we Wrocławiu

Czekają nas dwa dni gorących dysku sji, rozmów i debat wokół społecznej i politycznej sytuacji kobiet w Polsce. To wydarzenie dla nastolatek, mam, se niorek – dla każdej kobiety bez wyjątku. Zaplanowano rozmowy o aktywności zawodowej i politycznej kobiet, spo tkania wokół ekofeminizmu, polityki zagranicznej, edukacji, zdrowia, bezpie czeństwa i sytuacji osób LGBT+. Waż ną rolę będzie odgrywała obecność na wydarzeniu młodych kobiet i nastolatek, których perspektywę chcą organizatorzy poznać w każdej dyskusji. Wiele czasu uczestniczki poświęcą też na rozmowy z ukraińskimi i białoruskimi siostrami.

Beata Purzycka

Przy obecnych zmianach klimatycznych drzewa w miastach są bardzo pożądane. Łagodzą skutki upałów w miastach i pozwalają na chwilę wytchnienia w ich cieniu. W aktualnym numerze gazety przedstawiliśmy też ostatnie, liczne i duże projekty Rady Osiedla Nadodrze i Stowarzyszenia Nowe Nadodrze. Dowiecie się m.in. co się działo na Nadodrzańskim Dniu Psa czy na Biesiadzie Nadodrza, jaką mamy ofertę dla Zapraszamyseniorów.teżdo

Oprócz planowanych spotkań stacjonar nych nasi seniorzy w wieku 60+ uczest niczą w wyjściach do kina, Muzeum Na rodowego, Narodowego Forum Muzyki czy Muzeum Iluzji. Dodatkowo w każdy poniedziałek – pod hasłem „każdy chodzić może” – w parku Staszica odbywają się zajęcia sportowe z nordic walking. U nas nikt się nie nu dzi: oprócz aktywności dla ciała, mamy i gimnastykę dla mózgu, a wieczory spędzamy z grami. Członkinie i człon kowie naszego klubu chętnie uczestni czą w zorganizowanych wycieczkach.

XIV Kongres Kobiet odbędzie się w dniach 8–9 października w wy jątkowej Hali Stulecia. Udział w wyda rzeniu jest bezpłatny, link do rejestracji dostępny jest przez stronę www.kongre Kongresskobiet.pljest dofinansowany ze środków Gminy Wrocław i organizowany przez Stowarzyszenie Kongres Kobiet. Współ organizatorami wydarzenia są m.in: Sto warzyszenie Dolnośląski Kongres Ko biet, Biuro Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu oraz Komisji Europejskiego we Wrocławiu.

Seniorze nie siedź w domu Nadodrzański Klub Seniorki i Seniora przy RO Nadodrze

Izabela Duchnowska

Red.

ZmianyPomorskiej.dotyczą

Izabela RedaktorkaDuchnowskanaczelna

matyczne do wspólnych działań. Liderką grupy ze strony Rady Osiedla jest Beata Purzycka, po stronie seniorów Sabina Borzęcka. Motywujemy się wzajemnie i wspieramy. Nasze wspólne spotkania opierają się na przyjaźni i pomocy wza jemnej w różnych sytuacjach życiowych. SpotykamyZapraszamy!się regularnie w czwartki o godz. 17:00 przy ul. Rydygiera 43.

Liderzy przeciwpowodziowi Nadodrza

Ogólnopolski Kongres Kobiet to najważniejsze spotkanie środowisk kobiecych w Polsce. Wydarzenie umożliwia spo tkanie w jednym miejscu kobiet z dużych miast, mniejszych miejscowości i wsi.

Zielone Nadodrze

– rejs statkiem po Odrze dostarczył nam wiele radości, dziękujemy wszystkim, to były niezapomniane chwile. Bawiliśmy się świetnie, pogoda dopisała, nie za brakło pięknych widoków Wrocławia, muzyki, dobrego jedzenia. Aktywnie uczestniczymy też w różnych wydarzeniach na Nadodrzu i Wrocławiu. Razem z dziećmi, podczas Nadodrzań skiego Dnia Psa w Parku Staszica, ozda bialiśmy upieczone przez nas ciasteczka

Jadwiga Gałęcka

również ulic Łokietka, Chrobrego i Jedności Narodowej, gdzie obecnie trwają prace nad nasadzeniem drzew w ramach projektu „Zielone Nad odrze”. O tym projekcie pisaliśmy już kilka razy. W 2020 roku we Wrocławskim Budżecie Obywatelskim za zazielenieniem osiedla, w tych i innych lokalizacjach, zagłosowało aż 2149 osób, które chcą, aby Nadodrze stało się osiedlem przyjaź niejszym dla mieszkańców. Jednak dzisiaj, w trakcie realizacji zadania, niektórzy mieszkańcy poczuli się mocno zaniepokojeni. Kierowcy narzekają, że nie będą mie li gdzie parkować, choć na ulicy Łokietka nic się nie zmieni. Po stronie zachodniej obowiązuje tam przecież zakaz parkowania, a samochody dostawcze będą miały możliwość rozładunku. Na Chrobrego zaś, między drzewami i rabatami zmieszczą się dwa auta. Ponadto mieszkańcy obawiają się, że na Nadodrzu zostaną posadzone rośliny w drewnianych donicach, tak, jak się to wydarzyło na sąsiednim Ołbinie, na ul. Daszyńskiego. Na Nadodrzu nie będzie żadnych donic. Inni martwią się, że drzewa mogą zniszczyć chodniki, lub dadzą zbyt wiele cienia, a też, że drzewa nie dadzą sobie rady w takim miejscu. Prace realizuje Zarząd Zieleni Miejskiej, a przy projekcie pracowali fachowcy: pracownia Creoproject z pl. Staszica. Dobór drzew jest adekwatny do panujących warunków, a w celu ograniczenia rozrostu korzeni zostaną zamontowane specjalne ekrany. Z kolei na Jedności Narodowej rewitalizowany jest zaniedbany skwer.

na wypadek powodzi. Mają one postać górek przykrytych humusem i porośnię tych trawą. Można nimi napełnić ok. mi liona Szczegółoweworków.procedury postępowania w warunkach zagrożenia powodzią za warte są w Planie Operacyjnym Ochrony Przed MamyPowodzią.nadzieję, że nasi nadodrzańscy liderzy przeciwpowodziowi nie będą musieli nigdy sprawdzać swojej wiedzy w praktyce!

Gazeta „Na Nadodrzu” jest miejscem, w którym informuje my mieszkańców naszego osiedla o podejmowanych dzia łaniach, realizowanych i planowanych remontach oraz wyzwaniach stojących przed mieszkańcami i podmiotami działającymi na Nadodrzu. Choć większość z tych informacji można znaleźć w internecie, w szczególności w mediach społecznościowych, to nie wszyscy mieszkańcy mają do nich dostęp.

Każde osiedle we Wrocławiu oddele gowuje osobę lub osoby do pełnienia funkcji lidera przeciwpowodziowego. W razie powodzi utrzymuje on kontakt z Centrum Zarządzania Kryzysowego i wspomaga prowadzenie akcji ratun kowej. Liderzy odbywają szkolenia, na których uczą się m.in. sposobów zabez pieczania wałów, układania worków czy stawiania zapór kozłowych. Jako ciekawostkę możemy podać, że Wrocław jako jedyne miasto w Polsce (info. CZK) ma rozmieszczone na swoim terenie kilkanaście magazynów piasku

Bracia Ubodzy pomagamy też seniorom w potrzebie. Nasze podniebienia są roz pieszczane wypiekami z Piekarni „Zło to Nadodrza” Krzysztofa Krajewskiego, a Świat Owoców i Warzyw z ul. Pomor skiej dba o nasze zdrowie dostarcza jąc świeże owoce. Nasi seniorzy mają różne pasje: do ogrodnictwa, sportu, rękodzieła, jazdy konnej, haftu, tańca, czy śpiewu. Wykorzystujemy te talenty oraz umiejętności wokalne, cukiernicze, sportowe, artystyczne czy nawet infor

Pies jaki jest każdy widzi

– MegaGwiazda”II – „MegaPies – Mi kroProblem”III – „Najlepsza para przyjaciół: pies–człowiek”. Jak mówią organizatorzy były „Psiska jak z żurna la, kundle, że mucha nie siada, gigan ty i maluszki. Podziwialiśmy dostojne owczarki, trzęsące się z lekka chihuahua, gapowate teriery i mądralińskie spanie le”. W konkursie wzięło udział 37 psów. Jury miało twardy orzech do zgryzie nia, bo sami będąc opiekunami psów długo nie potrafili zdecydować, które psiaki zasługują na podium. Po długich i burzliwych obradach udało się wybrać, nagrodzono i rozdano medale 9 psom. Nadodrzański Dzień Psa był okazją, żeby pokazać, jak wielu przyjaciół na Nadodrzu mają te czworonogi. Nagro dy, vouchery do psich szkół, groomera, pyszności i zabawki dla czworonogów ufundowali Co Mówi Pies?, Norman Dog Nosework szkoła dla psów, Kizia Mizia Sklep Zoologiczny, Milmo Spa dla psa, Marcin Mioduszewski – pasja fotografowania. Główne sprawczynie wydarzenia Krystyna Skrzypczyńska, Joanna Mirys i Monika Hoduń, radne osiedlowe, zorganizowały Dzień Psa popołudnie w ramach działania Stowa rzyszenia Nowe Nadodrze – Aktywni Mieszkańcy, z projektu Parki ESK i środ kom od Gminy Wrocław oraz Wrocław skiego Centrum Rozwoju Społecznego.

Większość z nas wie jak udzielić po mocy człowiekowi, który przestał od dychać, ale o tym jak pomóc nieprzy tomnemu psiakowi już wiedzą nieliczni. Dlatego m.in. podczas Nadodrzańskie go Dnia Psa Straż Miejska pokazała jak reanimować psa, kiedy ten straci przy tomność.Park Staszica odwiedzili także policjanci ze swoimi psami pracujący mi. Jeden z psów był specjalistą w po szukiwaniu zaginionych ludzi, a drugi psem tropiącym narkotyki. Policyjne psiaki wzbudziły ogromne zaintere sowanie wśród odwiedzających park. Zwłaszcza dzieci chciały wiedzieć gdzie śpią policyjne zwierzaki, jakiej są rasy, ile i co jedzą. Psów tego dnia w parku Staszica było mnóstwo, bo na imprezie w jednym miejscu można było spotkać specjalistów z dziedziny strzyżenia czworonogów, psiej diety i psychiki czworonożnych pupilów. Groomerka, czyli właścicielka „zakładu fryzjerskie go” dla psów pokazała jak prawidłowo dbać o sierść psa. Mówiła także o tym, że regularna pielęgnacja psa to nie tylko zabieg estetyczny, ale i zdrowotny. Nie skończyło się na słowach, bo wszyst kie etapy pielęgnacji zaprezentowane były na niezwykle cierpliwej modelce – białej suczce. Tym, którzy rozważają

W parku Staszica 27 sierpnia odbył się Nadodrzański Dzień Psa. Stowarzyszenie Nowe Nadodrze, organizator wydarzenia, oraz Krystyna Skrzypczyńska, nadodrzańska radna osiedlowa i pomysłodawczyni imprezy, zadbali o to, aby w tym dniu nie tylko opiekunowie psów, ale i wszyscy mieszkańcy osiedla znaleźli coś ciekawego dla siebie. Czy aby na pewno? Miłośnicy tych czworonogów potrafią o swoich pupilach opowiadać go dzinami. Jakie robią psikusy, jakie mają umiejętności i jakie są mądre. Pies to nie tylko miło spędzony czas na wspólnych zabawach, ale także żywe stworzenie, o które trzeba zadbać.

FOTOREPORTAŻ: MARCIN MIODUSZEWSKI

Monika Suder

Nadodrzański Dzień Psa w Parku Staszica

zakup psa lub przygarnięcie pupila ze schroniska z pewnością przydały się porady behawiorysty, na pikniku moż na było się dowiedzieć o tym z czego wynikają różne zachowania psa czy też co zrobić, żeby nauczyć psiaka spaceru na smyczy. Ciekawostką, nie tylko dla miłośników psów, był pokaz tego, co psi nos potrafi i jakie ma niesamowite możliwości. Najmłodsi uczestnicy mogli skorzystać z kącika malowania buziek, gdzie panie z Miejskiego Ośrodka Po mocy Społecznej, z Zespołu Terenowej Pracy Socjalnej nr 7, przyozdabiały dzie cięce twarze w psie wzory. Pojawiły się ślady psich łapek, łatek, szczeniaczków i oczywiście postaci z Psiego Patrolu. Na miłośników słodkości czekały pierniczki w kształcie kości oraz motywów kojarzą cych się z psami. Pierniczki przygoto wały nadodrzańskie seniorki z Kawiarni Senioralnej działającej przy Radzie Osie dla Nadodrze pod okiem Beaty Purzyc kiej. Na miejscu ciastka przyozdabiały dzieci. Były także stoiska z psią karmą, na których udzielano porad z zakresu psiej diety. Bardzo emocjonującym wy darzeniem podczas Nadodrzańskiego Dnia Psa był konkurs pod nazwą „Psia Gwiazda Nadodrza”. Nagrody rozdano w trzech kategoriach:I – „MikroPies

Gazeta Na Nadodrzu | 4

Atrakcji było co nie miara. Podczas Biesia dy mogliśmy spróbować specjałów z nad odrzańskich punktów gastronomicznych: Piekarni „Złoto Nadodrza”, sklepów wa rzywniczych „Gruszka i Pietruszka” czy „Świat Owoców i Warzyw”, baru „Jak u Mamy”, „Bar Smak” czy „Moe-Moe”, które serwowało wyśmienite naleśniki. Panie z Zespołu Terenowej Pracy Socjal nej nr 7, działającego w Miejskim Ośrod ku Pomocy Społecznej, pięknie malowały twarze naszych dzieci, „Kontury Kultury” przeprowadziły warsztaty „Owocowo”, które cieszyły się ogromnym zaintere sowaniem. Policja Wrocław-Ołbin zna kowała rowery – zainteresowanie było ogromne, cieszymy się że dbacie o bez pieczeństwo. Atrakcją był także „Gucio” – maskotka MPK Wrocław.

III miejsce p. Kasia za ciasto „Babie lato” Wyróżnienia: p. Jolanta – za „Galaretkowiec”, p. Basia – za „Klasyczna drożdżówka z kruszonką”. Jury oceniało walory smakowe, ale rów nież estetykę wykonania. Gratulujemy wszystkim uczestniczkom, a sponsorom dziękujemy za ufundowanie nagród w tym konkursie, a byli nimi: Foto Eliza z ul. Chrobrego, Sklep z garni turami Aleksander z ul. Św. Wincentego, Gruszka i Pietruszka z ul. Probusa, Świat Owoców i Warzyw z ul. Pomorskiej, Pra cownia 17 z ul. Rydygiera.

Beata Purzycka

Biesiada Nadodrza Spotkanie mieszkańców w parku Staszica

tory przeszkód, kącik malucha, warszta ty kreatywne z ozdabiania torebek me czowych. Jako mieszkańcy Nadodrza malowaliśmy osiedlowy transparent meczowy, można było wygrać także vo uchery na mecze Śląska Wrocław. Najlepsze ciasta Jednym z głównych punktów programu Biesiady był konkurs na „Najlepsze Cia sto Sąsiedzkie”. Tym razem zgłosiły się ze swoimi wypiekami same panie, zgłoszenia przyjmowała Jadwiga Gałęcka. Wszystkie ciasta smakowały obłędnie, a jury w skła dzie Izabela Duchnowska, Beata Purzycka i Andrzej Gliniak miało „słodkie ciasto do zgryzienia”.

II miejsce p. Anna za „Borówkową bezę”

Gazeta Na Nadodrzu 5 |

Fundacja Śląsk Wrocław, w ramach pro jektu „Kibice razem” przeprowadziła se rię atrakcyjnych zajęć sportowych: były

Podsumowanie

Pierwsza Biesiada Nadodrza była świetną okazją do sąsiedzkich rozmów i wspólne go spędzenia czasu. Całą imprezę popro wadził Andrzej Gliniak, czyli głos Śląska Wrocław, a nad wszystkim czuwały i były z Wami członkinie Nowego Nadodrza i radne osiedlowe: Beata Purzycka i Iza bela DziękujemyDuchnowska.sąsiedzi za tak liczną fre kwencję, do zobaczenia za rok!

I miejsce zajęła p. Mirosława (fot) za „Wieniec makowy”.

W pierwszą sobotę września spotkaliśmy się po sąsiedzku w parku Staszica przy dobrym jedzeniu, edukacji, muzyce i tańcach. Wydarzenie było realizowane przez Stowarzyszenie Nowe Nadodrze we współpracy z Radą Osiedla Nadodrze, a finansowane przez Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego.

Było to wydarzenie dość wyjątkowe, bo wiem szpital ufundowano w schyłkowej fazie występowania trądu na Śląsku.

Leprozorium św. Urszuli – szpital dla trędowatych kobiet na Przedmieściu Odrzańskim.

Jakie były Pana początki w mediach, bo z tego co czytałem nie była to telewizja? Zaczynałem swoją drogę dziennikar ską od wrocławskiego radia RAM, a po dwóch latach trafiłem do telewizji i ona stała się moją medialną miłością. Pocią gała mnie ta podwójna narracja, dźwię kiem i obrazem – to było to, co chciałem robić.

Ale wygrał PR? Nie tak od razu, bo dopiero po 10 latach w telewizji, ale rzeczywiście, w 2002 r. zająłem się PR-em. Pracowałem na rzecz wojewody dolnośląskiego, póżniej Po litechniki Wrocławskiej, by na koniec trafić do Urzędu Miejskiego Wrocła wia, gdzie przez lata pełniłem funkcję rzecznika prasowego prezydenta miasta. A potem wydarzyło się coś, co miało duży wpływ na to, gdzie obecnie jestem, czyli na przejęcie i rozwijanie telewizji Echo24. Był to projekt, który wymy śliłem i wprowadziłem w życie, a cho dziło w nim o profesjonalizację i ko mercjalizację portalu wroclaw.pl, który z urzędowego, razem z grupą świetnych specjalistów, przekształciliśmy w portal informacyjny dla mieszkańców – inny niż ten dzisiejszy, bo z tamtego projek tu wyłączona była polityka. Portal miał służyć mieszkańcom jako serwis infor macyjny i doradczy. Wtedy rozmawiali śmy też o uruchomieniu kanału telewizji internetowej i radia internetowego... I jak opowiadał mi pan kiedyś, także drukowanej gazety...

Trąd przywędrował do Europy Za chodniej z Azji wraz z powracający mi z wypraw krzyżowych rycerzami. W Ziemi Świętej podczas krucjat po wołany został zakon Rycerzy św. Ła zarza – lazaryści, których szczególnym charyzmatem stała się pomoc trędowa tym i prowadzenie leprozoriów, czyli szpitali dla dotkniętych tą straszną cho robą. Do końca XIII w. w samej Fran cji powstaje ok. 1500 takich placówek o różnej wielkości. Ilość szpitali wzrasta wraz z rozwojem miast w średniowie czu, które naturalnie, jako duże skupi ska ludzi stają się miejscami ich dużego występowania i epidemii.

Tak, gazety też – ona zresztą później powstała, ale też inna, niż wymyślili śmy wtedy – bo w założeniu chcieliśmy docierać do mieszkańców każdym moż liwym kanałem.

Ale telewizja przyzywała... Po dwóch latach rozstałem się ze spółką ARAW i z portalem – skupiłem się na swojej firmie. W międzyczasie powstała telewizja Echo24, dla której stworzyłem pierwsze ramówki i pomagałem przy promocji w mediach społecznościo wych. Po jakimś czasie otrzymałem propozycję wystartowania w konkursie na prezesa tej telewizji. Ostatecznie wy brano Pawła Janosika, co było wtedy na turalne, bo miał większe niż ja doświad czenie w zarządzaniu telewizją. Niestety tamten projekt upadł. Telewizję wykupi ła firma ze Szczecina, ale jej nie udało się Echa24 reaktywować. Minął jakiś czas i zadzwonił do mnie jeden z czołowych producentów telewizyjnych w kraju, były współwłaściciel Echa24 – Tomasz Kurzewski z pytaniem, które odebrałem

A może byś kupił telewizję?sobie

Gazeta Na Nadodrzu | 6

Prosta historia Nadodrza. Obiekty.

Rozmowa z prezesem telewizji Echo24 – Pawłem Czumą

Jedną z najbardziej nieprzejednanych chorób w dziejach świata był trąd – lepra; jego charakter i przebieg budziły strach i bezsilność, z racji jego nieuleczalności. Objawy rozpoczynały się od przebarwień i wyrastających na ciele grudek, a po tem choroba deformowała skórę, nerwy i stawy, doprowadzając w różnym czasie do śmierci chorego.

Kościół i szpital św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic przedstawiony na planie Weinerów z 1562 r. Domena publiczna

św. Urszuli był Paweł Staube, mieszczanin wrocławski, przeznaczając na utrzymanie kaplicy i szpitala 50 grzywien srebra (1 grzyw na to ok. 250 g srebra, co daje razem w przybliżeniu ponad 12 kg srebra).

dr Piotr Szukiel

Tu warto wspomnieć, że nie wiemy, czy do leprozoriów nie trafiały także osoby, które miały różnego rodzaju schorzenia – dziś powiedzielibyśmy – dermatolo giczne, jak łuszczyca i egzemy skóry, które być może były traktowane przez ówczesną medycynę jako trąd, którego nosicielem pacjent stawał się zapewne dopiero po zamieszkaniu w leprozo rium. Za funkcjonowanie i stronę ma terialną leprozoriów odpowiedzialny był Kościół, królowie, książęta lub rady miejskie. Leprozoria posiadały także swoje ziemie uprawiane przez pacjen tów. Plony były przeznaczane na ich wyżywienie.

św. Łazarza, patrona trędowatych. Naj wcześniejsze wzmianki o kościele i szpi talu św. Łazarza pochodzą z 1264, ale mógł już on funkcjonować przez najaz dem FundatoremSzpitalatatarskim.kolejelosuszpitala

W 1404 r. przekazał on prawo patrona tu nad kaplicą (finansowania i nomina cji personelu duchownego i świeckiego placówki) radzie miejskiej, dodając jesz cze kolejne mniejsze fundacje na rzecz funkcjonowania kaplicy i szpitala. Paweł Staube był prawdopodobnie ostatnim z rodu, gdyż nie mamy w dokumentach wzmianek o zgodzie jego dzieci na fun dacje, która była konieczna, pod koniec życia też sprzedał większość posiadanej ziemi i nieruchomości. Hojne uposaże nie szpitala było zatem wyrazem troski o zbawienie jego i przodków z jego rodu, wygasłego wraz z jego śmiercią. W 1408 r. mamy wzmiankę o tym, że szpital wydzierżawił od miasta pobliski folwark Rzepin (znajdujący się w miej scu skrzyżowania ul. Ołbińskiej i Sło wiańskiej), a na początku XVI w. szpital nabył kolejne trzy ogrody na Ołbinie. W 1515 r. folwark Rzepin przeszedł na własność placówki, z zastrzeżeniem, że mają one służyć tylko pacjentkom w szpitalu, których dziesięć lat później było 25 i to one zajmowały się uprawą pól i opieką nad sadami. Do pomocy miały także trzy pracownice szpitala. Na pro gu epoki nowożytnej na jedną pacjentkę wydawano ok. 5 grzywien srebra rocznie (tj. 1,250 g srebra w monecie), co dowo dzi, że na ówczesne realia to była dobrze uposażona placówka. Przy kaplicy miał obwiązek rezydować kapelan szpitala, sprawując duchową opiekę nad pensjo nariuszkami i prowadząc minimum trzy msze tygodniowo. Mieszkał w oddziel nym budynku, miał także opiekować się cmentarzem przeznaczonym dla pacjen tek szpitala i położonym obok kaplicy. Wiemy, że w drugiej dekadzie XV w. był nim, pochodzący z Wrocławia, Grzegorz PoczątkowoFreymann. dobrze uposażona placów ka przeżywała pod koniec XV w. po ważny kryzys, być może będący owo cem antagonizmów wyrosłych na linii,

Trąd w Europie Zachodniej Świat judeochrześcijański widział w trądzie objaw nieczystości nie tylko cielesnej, ale i duchowej, separując cho rych w miejscach wydzielonych i nie dostępnych. Trądem dotknięty został biblijny Hiob, w ramach doświadczenia jego wierności. W Ewangelii trąd był symbolem grzechu, a uzdrowienie trę dowatego, a tym bardziej wskrzeszenie trędowatego Łazarza, stają się jednym z najbardziej spektakularnych cudów czynionych przez Chrystusa.

Wrocławska placówka W oddaleniu od murów miasta i obok drogi do Trzebnicy, przy istniejącej już kaplicy św. Hieronima 7 stycznia 1400 r. biskup wrocławski Wacław, dokonał ka nonicznej konfirmacji istniejącego przy nim szpitala dla trędowatych kobiet

Było to drugie leprozorium w obrębie aglomeracji miejskiej średniowiecznego Wrocławia. Pierwszy szpital dla trędo watych (mężczyzn), znajdował się na Przedmieściu Oławskim, przy kościele

pod wezwaniem św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic (to charakterystyczne wezwanie kaplicy omówimy na końcu).

dominującego na terenie Przedmieścia Odrzańskiego, klasztoru norbertanów na Ołbinie i rady miejskiej Wrocławia, a co za tym idzie, „niechęci” rady do wspomagania placówek dobroczynnych w tej części przedmieść miasta. Wspo mnieć także trzeba, że w obrębie mu rów Wrocławia działało kilka szpitali, zatem dla potencjalnych dobroczyńców wspieranie ich było bardziej prestiżowe, niż finansowanie odległego leprozo rium dla niewielu chorych. Posiadanie przez radę miejską patronatu nad ka plicą i szpitalem św. Urszuli pozwoliło już w 1523 objąć go protestantom, ale już w 1529 r. w związku z groźbą najazdu Turków, chcąc oczyścić przedpole dla obrony miasta, rozebrano kompleks szpitala razem z ołbińskim opactwem św. Wincentego.

Skąd tyle dziewic? Warto na koniec wyjaśnić skąd wzięła się zawrotna liczba współtowarzyszek św. Urszuli czyli jedenaście tysięcy dziewic? Wiąże się ona z legendarną postacią św. Urszuli, która w IV wieku wraz z kilkoma dziewicami wyruszyła w podróż, by przyjąć chrzest w Rzymie. Niestety, wraz ze swoim orszakiem po niosła męczeńską śmierć z rąk Hunów i została pochowana w Kolonii. Skąd się wzięła zatem relacja o jedenastu tysią cach dziewic? Wynikłą z błędnego od czytania łacińskiej abrewiatury (skrótu stosowanego w inskrypcjach i tekstach pisanych) „XI M V”, który odczytano jako „undecim milia virginum” (jede naście tysięcy dziewic), a powinno być „undecim martyres virginum” (jedena ście dziewic męczennic). Hipotezy ba daczy podają jednak, że ich ilość mogła być większa niż jedenaście kobiet, lecz niemożliwym jest by było to jedenaście tysięcy (Kolonia, na przedmieściach której poniosły one śmierć liczyła od 20-40 tys. mieszkańców). Hipotezę tę opierają o przesłanki o licznych reli kwiach z kobiecych kości i czaszek, któ re zostały wykopane na przedmieściach Kolonii na terenie dawnego cmentarza nazywanego „Ager Ursulanus” (Pole Urszuli, Pole Urszulańskie). Najwięk sza ich część znalazła się w pobliskim kościele Św. Urszuli (gdzie znajdują się do dziś), pozostałe zostały podarowa ne lub rozesłane do różnych kościołów Europie.

Trędowaty, miniatura z rękopisu średnio wiecznego, domena publiczna.

Leprozoria na Śląsku Na Śląsk trąd przybywa z Europy Za chodniej, podczas akcji kolonizacyjnej prowadzonej na początku XIII w. Do XVI w. na Śląsku powstanie 150 mę skich i żeńskich leprozoriów. Fun dowane były one zawsze oddzielnie i zazwyczaj w znacznym oddaleniu od murów miejskich, tak by chorzy nie wchodzili do miasta i nie stawali się za grożeniem dla mieszkańców. Leprozo ria były niejako „szpitalami-klasztora mi”. Pacjent po zdiagnozowaniu trądu zobowiązany był tam zamieszkać i żyć do śmierci, a zamieszkanie w leprozo rium inicjowane było specjalną liturgią – upodobnioną praktycznie do pogrze bu. Trędowaty porzucał swój dotych czasowy strój i otrzymywał nowy, a wraz z nim cały szereg przedmiotów do osobistego użytku w leprozorium, w tym grzechotkę, którą oznajmiał lu dziom, że się zbliża. Ksiądz na koniec tej liturgii odczytywał trędowatemu listę zakazów, które go miały obowią zywać od tej pory np. rozmów ze zdro wymi pod wiatr, picia bezpośrednio z rzeki czy dotykania czegokolwiek, co nie jest jego własnością. Separacja od społeczeństwa musiała być absolutna.

Trędowaty z grzechotką przed murami miasta, miniatura ze średniowiecznego ręko pisu, Francja XIII w. (domena publiczna)

rzeźbzabytkowychmontażuprzypraceTrwają ostatniePrzezPołudniowym.Pomorskimmościenaozdobnychodzyskałydziśrurą,szpetnązasłoniętelatkilkadziesiątmiejsceimnależneiblask

zaczyyyyyna!sięjeeeesieńMimozami–NadodrzańskiegoRomkadozaśpiewałamałżonkijegogłosemprzedpokojuwszafakomódkęnaodłożyćzdążyłLedwoMatyldy.przetrzećitorbiepapierowejwbułkiświeżewyczeluścimrocznejzgdyoczy,zdumioneprzeubraniamizpołowicajegosięłoniłasię?Pakujesz–ramię.przezwieszonymi–Roman.zdumionyzapytał–Teraz?NonieMatylda–opowiadasz?Romciu,ty,comiażedlatego,tylkoramionamiwzruszyłaszykuJoannązRazem–obciążone.jełaRomanjaktak,NoTarg!PchlinasięjemyLetniąwydarzeniu.tymozapomniećmógłtoawakacjami,zajęciprzegapili,edycjęOdkądniepokój.wMatyldęwprawiłojużpożyczonychporadnikówkilkaprzeczytałaminidotyczącychaJoanny,sąsiadkiodJaponkipewnejksiążkidwieorazmalizmusięstarałasprzątanie,radykalnepromującejdokładrobićrokuwrazytrzynajmniejcocoto,domuzwynosićiinwentaryzacjęnąnaalepotrzebne,jużbyłoniezdaniemjejinnemu.komuśsięprzydaćbydobre,tyle

napowodzeniemzrzeczySprzedawałaspoprzezorganizowanymTarguPchlimkusiłypotemCóż,Nadodrza.złecznikówsecondnadodrzańskichwystawyjednakjąkupienieżetwierdziła,zawszealehandów,czystytozłotychdziesięćzazasłonnowychwydwadzieścia,Zarobiłam–recykling.–dziesięć!dałaminformowałaRomana,wszystnasięzgadzałigłowąkiwałktóryzrosiłpotzimnyjednakrazemTymko.wygrzebanychrzeczy,stercieWczoło.musweterukochanyswójbowiemujrzałszafy,zMapozwolićmożenienie,Okajzerki.wdogonosiłboswetra,tegosprzedaćtyldzie

PurzyckiAdrianwśródNajmłodszyNadodrzu.naMieszkaTVNkulinarnegoprogramuuczestnikówWroPolitechnicenaStudiuje„MasterChef”.piłkęwgragotowaniadopasjąPozacławskiej.iręcznąamatorskow…teatrze. NadodrzuNaGazetyszukaćGdzie NadodrzeOsiedlaWrocławskiegoGazeta|NadodorzuNaRedakcja: FereńJakubPiotrnaczelna),(redaktorkaDuchnowskaIzabelaPiotrowskiPiotrKamilGrochola,AnnaGałęcka,JadwigaFlis,Jarosławski,MonikaStępień,ArturRadlak,MarcinPurzycka,Beataprowadzący),(redaktorSzukielPiotrdrSzelc,MariaOlgaSuder,Kontakt: |gazetananadodrzu@gmail.com Wydawca: NoweStowarzyszenie Nadodrze reklama:iProdukcja |(apress@post.pl)A-Press Druk: PressPolska Nakład: |egz.5000 zamknięto:Numer 19.09.2022

słowsięzachwycałemktórymdanie,PowtórzyłemSplicie!necznymNas)udostępnościąz(trudnomorzaowocetosąNieznajdujeczyważne,Niekażdy.przygotowaćjemożeinie.czyBałkanachnasięSkładniki:wołowego,mielonegomięsag400słodkiej,paprykisuszonejłyżeczka1ostrej,paprykiłyżeczki1/2ziemniaków,g500prowansalskie,ziołasuszonetymianek,suszonysmażenia,dooliwapieprz,sól,kalarepa.

Przygotowanie:soląitymiankiempaprykami,zmieszamyMięsogrillujemy!)(lubstronykażdejzpatelnipokrojoneiwcześniejumytewykładamyblaszkęNaziołapapryką,Przyprawiamyłódeczki.wziemniakioliwą.Polewamypieprzem.isoląprowansalskimi,miPrzesmaminut.30okołostopniach200wPieczemypiekarnikadowkładamypatyczkachnamięsożoneminut.10okołododatkowopieczemyiziemniakamiz

maszkarony!zaCoPołudniowyPomorskiMostpięknieje

NadodrzańskichJesień

CEVAPCICIdanieChorwackieSplituze

Gazeta Na Nadodrzu | 8 bezdostępnajestNadodrzuNaGazetapartnerówiprzyjaciółnaszychupłatnieinusługowych,punktachsklepach,w–Znajdziękujemy!imcoza–stytucjach5”,„ŁokietkaInfopunkciewnp.jądziecie„ZłotopiekarniwMiejskim,BazarzewredakwczyT&JdelikatesachNadodrza”,NadpozanawetaEcho24,Telewizjicji„Barbara”.Infopunkciewnp.odrzem, pomócnamPaństwochcielibyścieJeśliNadNa„Gazetęmiećkolportażu,wdladostępnąręką,podsiebie,uodrzu”namdajcie–gościklientów,WaszychlubpodrzucimyjąWamchętnieznać,odebrać.jągdziewskażemy,jesiennegolekturyudanejŻyczymyPozdrawiamy.zimą).(kolejnewydaniaRedakcja

szaszłyków.dopatyczkinaNakładamypieprzem.znaoliwierozgrzanejmocnonasmażymyNastępnie

Jeszkowiwkamieniarskizakładtegosamegotegodokładnieużywająccachktóregozradkowskiego,piaskowcaWartomaszkarony.pozostałepowstałytamtymwprzechadzkęnasięwybraćklimatjużpoczućpowolibykierunku,zmian.PomorMostemodnowionymCałympółnocnym)(ipołudniowymskimWrocławiaiNadodrzamieszkańcykwietniuwjużspacerowaćmoglibędązakończyćsięmająwtedybor.,2023prace.wszystkiePeterKamilzdjęcia:iTekst

sozrobićchwiliwolnejwbyZachęcam,PołudnioPomorskiMostnaspacerbieodzyskujewidoczniejcorazktórywy,jużsąstrażnice,narożnePiękniejąblask.jużsąmontowaneOstatniolampy.noweelementyniezwykłenajbardziejnimnamaszkarony.–przezktórerzeźb,osiemSześćdziesiątzasłaniałakomunizmulatkilkadziesiątoddziśwodociągowa,ruraokropnamiejsce.swojenawracarestaurowane,jednymPozapodziwiać.jejużMożnajużmająrzeźbypozostałemaszkaronem,jedynakTenmost.całycotyle–lat117gdyżzera,ododtworzonyzostaćmusiałDokonałzostało.niewieleoryginałuz

prostuPoporanki.jesiennechłodnewpracyprzetartelekkowełny,miękkośćtęuwielbiał–naszyćłatyMożna–łokcie…zbuntowałżonażeokazji,zKorzystającduchu.wsiętorwielkiejdoubrańskładaniemzajętabyłaOcaliłem–kanapę.zasweterwepchnąłby,–przyjacielu!cię,uśmiechnąłsięwduchu.schowa…iotrzepiewyciągnie,goPotemprzygotowałRomanTarguPchlegodniuWaromatycznejtermosikanapkipyszneżoniedomociszywsiępogrążyłczymPoherbaty.Matylkrzyżówce…rozwiązywanejwistwalżejszapopołudniem,późnymnadeszładapięćdziesiątobogatszaitorbęwypchanąouśmiechnięwszystkimprzedealezłotych,sukces!pełenżeWidzę,–zadowolona.itaWyobraźByłby!–Roman.żonęprzytuliłstaregotwojegotegochciałnieniktżesobie,ciuchwyciągającMatylda,odparła–swetraNajzostawię.jużcigoChyba–kajzerkiwkanapę,zawpadłpakowaniuprzypierwzawiesił…nienimnaokanawetniktterazasłowoRomana,sercuwsiędziałocoTego,druku).wnieraziekażdym(wwypowienieNadodrzańskijednakwypadekwszelkiNajakopracydosweterukochanywyniósłrobocze…ubranie SzelcOlga