@@006-PR008-13LM.qxp:Opmaak 1
15-03-2013
11:09
Pagina 2
INTERVIEW Voor de vijfde aflevering van de AAA-serie, Jazz it up, heeft het Koninklijk Concertgebouworkest een ongebruikelijke solist ingehuurd: jazzpianist Stefano Bollani. Met zijn landgenoot Riccardo Chailly verkent hij muzikale grenzen.
Bruggenbouwer door coen de jonge
Is Stefano Bollani een jazzpianist? Als je het juryrapport van de Paul Acket Award 2009 erop naslaat zeker: ‘Bollani is een avontuurlijke pianist met een opvallend persoonlijk geluid; verlicht, virtuoos en menselijk. De muzikale mogelijkheden lijken bij Bollani onbeperkt, waardoor hij in de ogen van de jury een ware jazzmuzikant is.’ ‘Ja!’, beaamt Bollani. ‘Dat is het woord waar ik de voorkeur aan geef. Maar ik wil niet in een hokje worden gestopt. Dus ik wil ook niet geclassificeerd worden als klassiek pianist. Ik doe gewoon heel verschillende dingen, die vrijheid streef ik na.’ ‘Eigenlijk ben ik ooit begonnen met muziek omdat ik popzanger wilde worden. Maar ik wilde me toch meer wijden aan muziek die me echt vrijheid en improvisatiemogelijkheden zou geven. Dankzij trompettist Enrico Rava, de avant-garde jazzman, ben ik zelfs ooit uit een lucratieve tournee met popster Jovanotti gestapt. Hij zei tegen me: “Je bent jong, je hebt geen gezin. Neem het risico, stop met die popmuziek en werp jezelf fulltime op de muziek waar je echt van houdt.”’ 26 EN 27 APRIL, GROTE ZAAL - Koninklijk Concertgebouworkest - Riccardo Chailly, dirigent - Stefano Bollani, piano - Gershwin, Adams, Harbison 29 APRIL, GROTE ZAAL - Koninginnenachtconcert o.l.v. Riccardo Chailly en Jules Buckley, m.m.v. pianist Stefano Bollani en jazz-zanger José James
26
Enrico Rava moedigde Bollani aan om een serie jazzalbums op te nemen, een taak waarvan hij zich tussen 2002 en 2004 kweet op het label Blue. In 2006 nam Bollani een indrukwekkend soloalbum voor het label ECM op. Daarop liet hij horen hoe hij straight ahead jazz kan combineren met toespelingen op kamermuziek, Italiaanse volksmuziek of een thema van Beethoven. In zijn concerten doet hij hetzelfde. Bollani kan zonder scrupules een klassiek motiefje aan een song van The Beach Boys plakken, om daarna te vervolgen met een stukje ragtime en een fragmentje Prokofjev. Toch wordt het nooit een ondefinieerbare brij. Kortom, de pianist neemt koppig de vrijheid om naar eigen inzicht muziek te maken. ‘Hij zoekt het niet in uiterlijk vertoon of gerol met spierballen, maar aan de binnenkant’, volgens het blad Jazzism.
superster
Hoe rolde Stefano Bollani in de jazz? ‘Ik stuurde als kind een volgezongen cassettebandje naar de Napolitaanse pianist Renato Carosone. Daarop kreeg ik van hem het advies om veel naar jazzmuziek en blues te luisteren, omdat mijn stem en pianospel zich zo optimaal zouden ontwikkelen.’ Bollani volgde het advies nauwgezet op, ontwikkelde zijn eigen stijl en studeerde vervolgens af aan het conservatorium van Florence. Daarna maakte hij overal furore, inclusief in het Verre Oosten. In zijn eigen land Italië heeft hij zo’n beetje de status van een superster. Dat komt
@@006-PR008-13LM.qxp:Opmaak 1
15-03-2013
11:09
Pagina 3
‘Zo blijft de klassieke muziek fris’
niet alleen door zijn gevarieerde muzikale bezigheden, maar ook doordat hij veel op radio en tv is en zelfs kinderboeken en verhalen heeft gepubliceerd. Onlangs kwam zijn nieuwe boek uit: Parliamo di musica. De afgelopen jaren had Bollani ook succes met enkele klassieke cd-projecten. Zo maakte hij vorig jaar met dirigent Riccardo Chailly en het Leipziger Gewandhausorchester het album Sounds of the 30s (met onder meer werk van Weill, Stravinsky en Ravel). Enkele jaren eerder namen Chailly en Bollani een album met muziek van George Gershwin op: Rhapsody in Blue. Twee stukken van dat album, Catfish Row en het Pianoconcert in F groot, staan in Het Concertgebouw ook op het programma. Bollani: ‘Ik ben altijd nieuwsgierig en ik wil altijd weer andere dingen doen. Ik heb echt een klassieke opleiding gehad. Mijn pianoleraar kwam uit de traditionele Napolitaanse pianoschool. Soms kreeg ik een tik met een stok als ik een fout maakte. Ik studeerde muziek die harmonisch gezien heel dicht bij de jazz ligt: Debussy, Ravel, Poulenc, Prokofjev, Stravinsky. Niet toevallig de muziek waar Duke Ellington en andere jazzmusici ook dol op waren! Maar ik hield er niet echt van. Het ging vooral om de techniek. Ik hield toen ook nog niet van Beethoven.’ In de loop der jaren veranderde dat. Van de entertainer Victor Borge leerde
P R E L U D I U M - april 2013
Bollani vervolgens dat je met klassieke muziek ook een ludiek spel kunt spelen. ‘Je neemt dan vijf of zes stukken, die je als een kaartspel schudt en dan maar kijken wat eruit komt.’ In Gershwins Pianoconcert zal hij desondanks geen noot improviseren. ‘Nee, die muziek is heel precies uitgeschreven. Ik wil Gershwin niet ten koste van alles naar de kant van de jazz trekken. Maar zeer zeker wel naar de kant van de lichtheid. In zijn Rhapsody in Blue improviseer ik wel, omdat daar de ruimte voor is.’ Vindt hij de titel van het programma, Jazz it up, in dat verband dan goed gekozen? ‘Jazeker! Kijk, dit is weer iets heel anders dan wat ik doe met mijn jazzgroepen. Riccardo Chailly kwam enkele jaren geleden bij me met dit idee. Een uitdaging! Het begon met een album en vervolgens gingen we ermee op reis. Gershwin beschouw ik als een soort brug tussen klassieke muziek en jazz. Vorig jaar speelde ik nog in het Bimhuis in Amsterdam, straks in Het Concertgebouw. Daar zal wel een heel ander publiek naar toe komen, maar dat maakt het alleen maar interessanter. Het is mooi als er meer mensen komen die de grens tussen jazz en klassiek verkennen. Zo blijft de klassieke muziek ook fris…’
<
27