april 2013
IT UP
JA ZZ
AAA-programma
jazz it up KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST vrijdag 26 april 2013 Concertprogramma | Grote Zaal, 20.15 uur Riccardo Chailly dirigent Stefano Bollani piano John Adams 1947
Lollapalooza (1995)
eerste uitvoering door het Koninklijk Concertgebouworkest
John Harbison 1938
Melanie Bonajo, Progress versus Regress (Parade), 2012
Koorzaal
Stedelijk Museum Auditorium
16.00 - 18.00 uur
Confrontaties
26 april
Inleiding op het concert
19.15 uur 26 april
Pianist/componist Michiel Borstlap
beeldende kunst, muziek en debat
licht het programma toe en spreekt met
interdisciplinair programma i.s.m. het
Stefano Bollani.
Stedelijk Museum waarin de actualiteit van het thema Jazz it up wordt opgezocht
Entreehal
gasten Hans Janssen, hoofdconservator
Entrée Late Night Café
moderne kunst Gemeentemuseum
Swingende afterparty met dj, live
Den Haag, kunstenaar Melanie Bonajo,
performances en een mininachtconcert
musicus Werner Herbers
door Guus Janssen, David Kweksilber, Rob
gespreksleiding Hans Ferwerda
Dirksen, Bert Langenkamp en Peter Kuit
22.15 uur 26 april
muziek pianist/componist Guus Janssen, klarinettist David Kweksilber,
Videokunst in diverse foyers verzorgd
contrabassist Rob Dirksen en trompettist
door Live Media Art
Bert Langenkamp, m.m.v. tapdanser Peter Kuit
Remembering Gatsby (1985)
foxtrot voor orkest
Nederlandse première
George Gershwin 1898-1937
Catfish Row (1936-37)
Catfish Row
Porgy Sings
Fugue
Hurricane
Good Mornin', Sistuh
eerste uitvoering van de instrumentale suite door het Koninklijk Concertgebouworkest
symfonische suite in vijf delen uit 'Porgy and Bess'
pauze George Gershwin
Pianoconcert in F gr.t. (1925-28)
Allegro
Andante con moto
Allegro agitato
aanvang pauze ca. 21.00 uur | einde van het concert ca. 22.10 uur aaa - p ro g r amma 1 9 t/ m 2 6 a p r il z ie laat s t e pag ina
jazz it up
F
ascinerend: in 1893 zag Antonín Dvorˇák in ‘neger-
melodieën’ de perfecte voedingsbodem voor een echte Amerikaanse muziek. Kreeg hij gelijk? Het werd niet bepaald de ‘grote en edele muziektraditie’ die hij voor zich zag. In plaats van een nieuwe Amerikaanse scheut aan de eerbiedwaardige Europese muziekgeschiedenis, werd in de jaren tien in New Orleans een totaal andere stijl geboren. De wortels daarvan waren dermate ongebruikelijk dat een opgaan in de klassieke traditie helemaal niet voor de hand lag. Waar de klassieke muziek een eeuwenoude historie van kerk en hof met zich mee droeg, van aristocratisch gestileerde volksmuziek en dansen, ontstond de jazz in
4
bordeel, café en op de dansvloer. Het waren niet zozeer de ‘negermelodieën’, maar juist het ritme en het improviseren die de wezenskenmerken zouden worden. ‘Jazz will endure just as long people hear it through their feet instead of their brains’ zei de marsenkoning John Philip Sousa. Met die brains was Arnold Schönberg in Wenen bezig. Terwijl hij staande in een lange lijn van harmonische ontwikkeling zijn twaalftoonstechniek uitdacht, verspreidde de jazzkoorts zich via de voeten in no time vanuit New Orleans via Chicago en Kansas City over Noord-Amerika en Europa. De roaring twentiesgeneratie bruiste zich los van de negentiende eeuw en de Eerste Wereldoorlog. Het was lijfelijke muziek die het risico niet schuwde en zorgeloosheid en vrijheid uitstraalde. Piet Mondriaan, Victory Boogie Woogie, 1942-1944, olieverf, papier en plakband op doek (Gemeentemuseum Den Haag, bruikleen van ICN), foto Gerrit Scheurs
5
6
Alex Ross spreekt van een paradigmawisseling: ‘In de jaren
AAA opent deze keer in het Bimhuis met een van de
twintig ontbrak het klassieke componisten voor de eerste keer
opvallendste jazzsaxofonisten van dit moment: Benjamin
in de geschiedenis aan de zekerheid dat zij de enige bewakers
Herman. Met de bruisende dansvoorstelling Lithium van
waren van de graal der vooruitgang.’ Het Europese continent
Emio Greco | PC krijgen de voeten een concrete plaats in
werd muzikaal rechts ingehaald door een Afro-Amerikaanse
Frascati. Jazzkenner Walter van de Leur nam voor zijn lezing
muziek die voor een andere sociale klasse en manier van leven
in SPUI25 de beroemde uitspraak van Louis Armstrong als
stond. Het zou een trendbreuk zijn die met de latere spagaat
uitgangspunt: ‘If you have to ask what jazz is, you'll never
tussen pop en klassiek de hele twintigste eeuw zou blijven
know.’ De sound van de roaring twenties komt uitgebreid aan
beheersen. Slechts enkelen wisten de kloof te overbruggen.
bod in Het Concertgebouw en in het Muziekgebouw met
Vanaf zijn Rhapsody in Blue in 1924 was George Gershwin de
respectievelijk het Calefax Rietkwintet en de Ebony Band.
belangrijkste en meest overtuigende exponent van hen.
In het Stedelijk Museum wordt tijdens het vrijdagmiddag programma Confrontaties door Hans Janssen ontrafeld hoe
Met Stefano Bollani, in Italië een ware ster als jazzpianist
jazz en beeldende kunst op elkaar ingewerkt hebben, met
en geliefde televisiepersoonlijkheid, zal het Koninklijk
Mondriaans Victory Boogie Woogie als een van de hoogtepunten.
Concertgebouworkest onder leiding van Riccardo Chailly
Een performance van Melanie Bonajo zal ons confronteren
opnieuw proberen een brug te slaan. Bollani past precies in de
met wat de geest van de jazz in de maatschappij van vandaag
thematiek van deze AAA editie waarin jazz niet alleen wordt
betekent. Guus Janssen en David Kweksilber zoeken het
aangeraakt in de composities, maar Jazz it up ook symbolisch
spanningsveld tussen compositie en improvisatie op, waarbij
wordt opgevat als het geven van een nieuwe energieke impuls:
ook de voeten weer een rol spelen. ‘Jazz is about being in
schudt het op! Iets dergelijks gebeurde ook in de jaren
the moment’ zei Herbie Hancock. Hoe zit dat eigenlijk bij
zeventig toen de zogenaamde minimal music zijn intrede deed.
klassieke muziek? Hans Ferwerda
7
john adams: lollapalooza dansende dino
i
n de jaren zeventig kwam in Amerika de minimal music op. Beïnvloed door oosterse muziektradities (lange stukken, harmonische eenvoud) en popmuziek (herhaling, nadruk op ritme) zetten de minimalisten zich af tegen de heersende compositietechnieken van die tijd, in de volksmond aangeduid als ‘piepknor’. De bekendste namen die kwamen bovendrijven uit de minimal-stroming waren Philip Glass, Steve Reich en – iets later – John Adams. In de afgelopen decennia hebben deze drie zich uit het minimalistische keurslijf geworsteld. Ieder deed dat op zijn eigen manier en John Adams het meest overtuigend. Over
8
zijn doorbraak, de opera Nixon in China (1985-1987), schreef een criticus van The New York Times nog: ‘Mr. Adams has done for the arpeggio what McDonald’s did for the hamburger’, maar een kleine tien jaar later klinkt Lollapalooza (1995) eerder ‘maximaal’ dan minimaal. Zeker, er is sprake van herhaling en een sterk ritme, maar wie zijn popklassiekers kent denkt eerder aan Frank Zappa dan aan Einstein on the Beach. En als er één ding is waarvan je Zappa niet kan beschuldigen, dan is het minimalisme. Swingend, in de jazzy zin van het woord, is Lollapalooza ook niet echt te noemen. Maar wat is jazzy? Op een bepaalde manier swingt Lollapalooza als een... Ja wat eigenlijk? John Adams heeft het over zijn korte donderstuk als Fernand Leger (1881-1955), Jazz (Variante), ca. 1930, Oost-Indische inkt op twee vellen papier bevestigd op fotopapier (Galerie Berès, Parijs)
een ‘dancing Behemoth’ – een dansende dino, vrij vertaald. Het begrip ‘lollapalooza’ heeft een onduidelijke afkomst en
9
meerdere, ook al vrij vage, betekenissen. Wellicht was het ooit een boksterm en stond het voor ‘knock-out’. Later werd de betekenis van het woord steeds ruimer, tot ‘iets raars’ of ‘heisa’. Adams vond ‘lollapalooza’ vooral een fijn 10
Amerikaans woord met een lekker ritme: pa-pa-pa-pá-pa.
11
Dat ritme vormt de grondslag van Adams’ reuzendansje, een verjaardagscadeau voor dirigent Simon Rattle. Rolf Hermsen
F. Scott Fitzgerald in 1916, promotiefoto voor de muzikale komedie The Evil Eye waarin hij zelf acteerde
john harbison glijdende trombones
I
12
n 1925 verscheen de roman The Great Gatsby van de
vinden en tradities opnieuw uitvinden.’ Harbison is bovendien
Amerikaanse auteur F. Scott Fitzgerald. Het boek werd
een fervent jazzliefhebber en jazzpianist. Geen wonder dat
een icoon, niet alleen van de roaring twenties maar van de hele
The Great Gatsby, en de sfeer van de jazz age waarin het verhaal
twintigste-eeuwse literatuur. Een enorme status voor een dun
zich afspeelt, hem fascineren. Al in het begin van de jaren
boekje. Daar valt over te grappen dat dunne boekjes ideaal zijn
tachtig maakte hij schetsen voor een Gatsby-opera, een project
voor verplichte literatuurlijsten en zo hun plaats in de canon
dat hij in eerste instantie terzijde schoof omdat hij niet aan
eenvoudig verwerven, maar je kunt de bescheiden omvang ook
de rechten van Fitzgeralds tekst kon komen. In 1985 vormden
linken aan de opkomst van een nieuw soort literatuur – kaler,
die schetsen de basis voor zijn compositie Remembering Gatsby,
zakelijker, afgebikt tot op de essentie. Geen woord te veel. Zie
geschreven in opdracht van het Atlanta Symphony Orchestra.
ook en vooral Fitzgeralds tijdgenoot Ernest Hemingway, wiens stoere The Sun Also Rises in 1926 verscheen.
13
Het begin van Remembering Gatsby lijkt de introductie van een klassiek Hollywood-epos. Spanning en drama in brede
The Great Gatsby, een tragisch liefdesverhaal dat zich afspeelt in
symfonische klanken – je gaat er onwillekeurig eens goed voor
glamourkringen aan de Amerikaanse East Coast, inspireerde
zitten, klaar voor de fade-in naar een openingscene in glorieus
tot talloze bewerkingen voor theater, film, radio, boeken en
zwartwit. Maar het loopt anders. Na twee minuten begint
zelfs computergames. In december 1999 ging bij The New York
de pret, of liever gezegd de foxtrot. Sopraansax, glijdende
Metropolitan Opera de gelijknamige opera van John Harbison
trombones en wah-wah-trompetten duwen het orkest dansend
in première. Harbison is een van de populairste hedendaagse
de jazz in. Uiteindelijk komt de hele dissonant swingende boel
Amerikaanse componisten. Hij maakt gebruik van een
stotterend tot stilstand.
kaleidoscopisch muzikaal palet. Zijn artistieke credo: ‘elk stuk
Rolf Hermsen
anders maken dan het vorige, heldere en frisse structuren
george gershwin: catfish row zomerbries
O
p 1 juli 1937 overleed George Gershwin aan een hersen tumor. Dat was tragisch en veel te vroeg. Hij was 38 jaar oud. Toch staat zijn voetafdruk onuitwisbaar in het muzikale landschap. George Gershwin, als Jacob Gershvin geboren in Brooklyn als kind van joodse immigranten uit Odessa, is de Amerikaanse componist bij uitstek. Dat wil zeggen: als geen ander vond hij een eigen Amerikaans geluid door de inbreng van jazz en blues in klassieke muziek. De erkenning van het belang van jazz en blues betekende ook een vorm
14
van emanicipatie van het zwarte deel van de Amerikaanse bevolking, de voormalige slaven. In de jaren twintig van de vorige eeuw viel er nog onvoorstelbaar veel te verbeteren aan hun status. De joodse immigrantenzoon heeft daaraan een steentje bijgedragen door hun muziek de zijne te maken. John Bubbles, Todd Duncan en Anne Brown in de eerste productie van Porgy and Bess, 1935. Foto: The New York Times.
Nergens deed Gershwin dat prangender en spraakmakender dan in zijn opera Porgy and Bess, geschreven met broer en vaste tekstschrijver Ira Gershwin en librettist DuBose Heyward. Deze ‘Amerikaanse folk-opera’ werd voor het eerst opgevoerd in New York in het najaar van 1935. De cast bestond volledig uit zwarte Amerikanen en dat was in die tijd, om het zacht uit te drukken, gedurfd. Porgy and Bess verhaalt over
15
de pogingen van de straatarme, kreupele Porgy om Bess te redden uit de klauwen van een gewelddadige minnaar (Crown) en een drugdealer (Sportin’ Life). De opera heeft meerdere onsterfelijke songs opgeleverd, waarvan Summertime ongetwijfeld de bekendste is. Catfish Row is een instrumentale suite gebaseerd op Porgy and Bess. Gershwin voltooide de suite in 1936 en dirigeerde meerdere uitvoeringen van het stuk, maar na zijn dood raakte het in de vergetelheid. In 1958 kwam het weer uit een la 16
tevoorschijn, met dank aan de secretaresse van broer Ira.
17
In Catfish Row is een grote rol weggelegd voor de jazzy pianopartij. Opvallend is hoe direct en swingend Gershwin jazz en blues verwerkt, zeker in vergelijking met de afstandelijkere manier waarop bijvoorbeeld Igor Stravinsky dat, hoe meesterlijk ook, doet. Diverse melodieën uit Porgy and Bess steken hun bekende kop op. En ineens is daar Summertime, puur en eenvoudig, licht en melancholiek, aangrijpend maar – als een zomerbries – voorbij voor je het weet. Rolf Hermsen
Royden Rabinowitch, 2nd Homage to Jazz Drummers (A) for Elvin Jones, 1962, gezet staal (collectie Stedelijk Museum Amsterdam)
george gershwin : pianoconcert in f
huurde hij in november 1925 op eigen kosten een theater en een 55-koppig orkest om te kunnen horen hoe zijn werk klonk,
nieuwe losheid
D
18
voor het aan de wereld werd prijsgegeven. Dat leidde tot een paar revisies, mede op advies van Damrosch, maar toen was
at de jaren twintig van de vorige eeuw de roaring twenties
het Pianoconcert in F groot dan ook klaar voor zijn première. Was
worden genoemd is niet voor niets. Het zinderde in alle
de totstandkoming van het pianoconcert al een tour de force,
wereldsteden. Wereldoorlog voorbij, welvaart aangebroken,
de muzikale kwaliteit ervan zorgde (en zorgt nog steeds) voor
de moderne wereld kon beginnen – met de massale doorbraak
enthousiaste publieksreacties en open monden bij de kenners.
van elektriciteit, auto’s, telefoons, films, grammofoonpla-
De Engelse componist en tijdgenoot William Walton, zelf een
ten, massaproductie, consumentisme en celebritycultuur.
meester-orkestrator, was weg van de klankkleuren die Gersh-
‘Nieuw’ werd een doorslaggevend criterium. Er heerste een
win uit het orkest wist te halen en hij was niet de enige voor-
nieuwe losheid en wilde ‘negermuziek’ (politieke correctheid
aanstaande bewonderaar – componisten als Maurice Ravel,
bestond nog niet) werd mateloos populair. Onder de noemer
Igor Stravinsky en Arnold Schönberg hadden hun Amerikaanse
‘An Experiment in Modern Music’ ging op 12 februari 1924 Rhapsody
collega hoog zitten. Om niet te zeggen dat ze jaloers waren op
in Blue in première, het eerste stuk dat Broadway-componist
zijn prestaties. Hiervan getuigt de al vaak vertelde anekdote
George Gershwin voor de concertzaal schreef. Zijn vervlechting
dat Gershwin aan Ravel vroeg of hij les van de Franse meester
van jazz en klassiek was een doorslaand succes en een dag later
kon krijgen. Toen Ravel vervolgens hoorde hoeveel Gershwin
had de toen 25-jarige Gershwin zijn eerste serieuze composi-
verdiende, was zijn antwoord: ‘Jij zou mij les moeten geven!’
tieopdracht op zak: Walter Damrosch, dirigent en leider van
Of het echt gebeurd is of niet, het geeft iets van het verschil
het New York Symphony Orchestra, vroeg hem om een heus
aan tussen Europa en Amerika. In de Verenigde Staten was
pianoconcert in de klassieke, driedelige vorm. Dat was wat je
(en is) veel minder dan hier sprake van een traditioneel onder-
noemt een uitdaging, want van klassieke compositietheorie
scheid tussen hoge kunst en amusement, tussen artistieke
en orkestratie wist George niet veel. Daarom was zijn Rhapsody
autonomie en goed geld verdienen. En George Gershwin is een
ook georkestreerd door arrangeur Ferdy Grofé. Maar George
op en top Amerikaanse componist. In zijn Pianoconcert in F hoor
was ambitieus en uiterst muzikaal. Hij kocht een stapel theo-
je de grote stad vibreren – het New York van de roaring twenties
rieboeken, leerde zichzelf de nodige vaardigheden aan en ging
maar ook het New York van nu. Het swingt - en tegelijk is het
aan de slag. Zo bezien is het nauwelijks te bevatten dat hij het
vormvast, op het classicistische af. De schijnbaar moeiteloze
pianoconcert een dikke anderhalf jaar later in volledig orkes-
samensmelting van die twee benaderingen leidt tot muziek die
trale vorm af had. Let wel: in dezelfde periode leverde Gersh-
even spannend als toegankelijk is.
win ook nog drie Broadway-musicals af. Voor alle zekerheid
Rolf Hermsen
19
Stellingen jazz it up 1
Life is a lot like jazz: it's best when you improvise. George Gershwin
2
Jazz is afval en een karikatuur van het moderne orchest, het orchest van Debussy, Strauss, Mahler, Schönberg; afval gearrangeerd door halfwassen muzikanten ten behoeve en gerieve der algemene jool. En men draaie de rollen niet om! Wie denkt dat zijne instrumentatie profiteren kan van de Jazz is twintig jaar ten achter op de evolutie der muziek. Matthijs Vermeulen, 1926
3
In the matter of jass, New Orleans is particularly interested since it has been widely suggested that this particular form of musical vice had its birth in this city… The New Orleans Time Picayune, 1918
4
20
Jazz came into America 300 years ago in chains. Paul Whiteman, uit Jazz, 1926
5
Thus it came to pass that jazz multiplied all over the face of the earth and the wiggling of bottoms was tremendous. Peter Clayton en Peter Grammond, uit 14 Miles on a Clear Night, 1966
6
Op een moment van grote kunstmatigheid verscheen de jazz als iets natuurlijks; als de meest gezonde, meest levenskrachtige kunstuitdrukking, die vanuit zijn populaire oorsprong onmiddellijk ontwikkelde tot een internationale volksmuziek van doorslaggevende betekenis. Waarom zou
King Oliver's Creole Jazz Band, 1921
de kunstmuziek barricaden opwerpen tegen een dergelijke invloed? Kurt Weill, Notiz zum Jazz, 1929
7
Jazz is not dead, it just smells funny. Frank Zappa
8
Hot can be cool and cool can be hot, and each can be both – But hot or cool, man, jazz is jazz. Louis Armstrong
21
biografieën
H
et Koninklijk Concertgebouworkest wordt door de internationale kritiek tot het zeer selecte gezelschap van ‘s werelds beste drie orkesten gerekend. Het onderscheidt zich door zijn unieke herkenbare klank en stilistische flexibiliteit. Het orkest werkt met de belangrijkste componisten en dirigenten, van gevestigde namen tot aanstormend talent. Sinds de oprichting in 1888 heeft eigentijdse muziek een vaste plaats in de programmering, zoals nu in de thematische samenwerkingsserie AAA. Gustav Mahler en Richard Strauss stonden meer dan eens voor het orkest en werden gevolgd
22
door componisten als Debussy, Stravinsky, Schönberg, Berio, Henze, Adams en Adès. Het orkest telt 120 musici in vaste dienst, afkomstig uit meer dan twintig landen. Jaarlijks geeft het zo’n 90 concerten in Het Concertgebouw en 40 concerten op de belangrijkste podia over de gehele wereld. Daarmee bereikt het orkest ongeveer 250.000 concertbezoekers. Het Melanie Bonajo, I Love The World, 2009
orkest heeft sinds de oprichting in 1888 slechts zes chefdirigenten gehad: Willem Kes, Willem Mengelberg, Eduard van Beinum, Bernard Haitink, Riccardo Chailly en sinds 2004 Mariss Jansons.
23
24
Riccardo Chailly was van 1988 tot 2004 chef-dirigent van
Stefano Bollani begon op zesjarige leeftijd piano te spelen.
het Koninklijk Concertgebouworkest en zorgde voor een
In 1993 studeerde hij als pianist af aan het conservatorium
belangrijke verbreding van het repertoire. Bij zijn afscheid
in Florence. Hij verdiende zijn geld met het spelen van
werd hij benoemd tot conductor emeritus. Dit seizoen keert
popmuziek. In 1996 werd hij door jazztrompettist Enrico Rava
hij voor het eerst terug. Voordat Chailly chef werd van het
uitgenodigd om in diens ensemble te spelen. Rava moedigde
Koninklijk Concertgebouworkest was hij vaste gastdirigent
hem aan vooral te doen wat hij leuk vond – Bollani stortte zich
van het London Philharmonic Orchestra en leidde hij
daarop in de jazz en ontwikkelde zijn improvisatietalenten. Zo
het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin en het Teatro
ontwikkelde hij zijn eigen stijl: een virtuoze mengvorm van
Comunale di Bologna. Van 1999 tot 2005 was hij chef-dirigent
jazz, klassiek en lichte popmuziek, met een typische ironie
van het Orchestra Sinfonica di Milano Giuseppe Verdi. Sinds
die soms ontaardt in bizarre humor. Hij bleef samenwerken
2005 is hij chef-dirigent van het Gewandhausorchester in
met Enrico Rava, maar zou ook met grootheden als Richard
Leipzig. Als gastdirigent stond hij voor de beste orkesten
Galliano, Pat Metheny, Lee Konitz en Han Bennink op het
van Europa en de Verenigde Staten. Riccardo Chailly werd
podium staan. Met zijn eigen Orchestra del Titanic gaf hij
onderscheiden met de Grand’ Ufficiale della Repubblica
talloze concerten. Het toonaangevende jazzmagazine Downbeat
Italiana en de zilveren erepenning van de stad Amsterdam.
verkoos Bollani tot een van de meest talentvolle jazzmusici ter
Hij is Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, erelid
wereld. Bollani speelde al diverse malen met Riccardo Chailly
van de Royal Academy of Music in Londen en ‘Cavaliere di
en het Gewandhausorchester. Hij maakt zijn debuut bij het
Gran Croce’ della Repubblica Italiana. Chailly werkte al
Koninklijk Concertgebouworkest.
eerder samen met Stefano Bollani. In 2012 brachten ze met het Gewandhausorchester een cd uit, The Sounds of the 30s. Dit voorjaar komt er een dvd uit met muziek van Gershwin door Chailly, Stefano Bollani en de Filarmonica della Scala.
25
Op maandag 29 april zal het Koninklijk Concertgebouworkest met Riccardo Chailly en Stefano Bollani uitvoeringen geven van - naast Catfish Row – nog twee werken van Gershwin: Cuban Overture en Rhapsody in Blue. Dit in het kader van het Koninginnenachtconcert in samenwerking met jongerenvereniging Entrée, jazz/popzanger José James en dirigent en arrangeur Jules Buckley.
26
27
Al Hirschfeld: Ira and George Gershwin, ca. 1955, ets
VOORUITBLIK MEMENTO MORI Come, lovely and soothing death,
woensdag 12 juni 17.00 uur
donderdag 13 juni 22.15 uur
Undulate round the world, serenely arriving,
Academisch-cultureel Centrum SPUI25
Het Concertgebouw, Spiegelzaal
In the day, in the night, to all, to each,
lezing
Meet the artists
Sooner or later delicate death.
gratis toegankelijk - reserveren noodzakelijk
Joel Ethan Fried, adjunct-directeur
via www.SPUI25.nl
artistieke zaken van het Koninklijk
Walt Whitman, uit When Lilacs Last in the Dooryard Bloom'd (1900)
‘Vergeet niet dat u sterfelijk bent’: de Zwitserse hoboïst, componist en dirigent Heinz Holliger keert na tien jaar terug bij het Koninklijk Concertgebouworkest met programma 28
waarin de dood centraal staat. Van Holliger zelf klinken twee bewerkingen van onheilspellende, late pianowerken van - de door de dood geobsedeerde - Franz Liszt, en de Nederlandse
Concertgebouworkest, gaat in donderdag 13 juni 19.15 uur
gesprek met de dirigent, de soliste
Het Concertgebouw, Spiegelzaal
en een orkestmusicus.
inleiding op het concertprogramma
gratis toegankelijk voor concertbezoekers
door Mayke Nas gratis toegankelijk voor concertbezoekers
vrijdag 14 juni 16.00
kaarten gratis af te halen bij de kassa van
Stedelijk Museum, Auditorium
Het Concertgebouw of te bestellen via de
Confrontaties: beeldende kunst,
Concertgebouwlijn
muziek, debat interdisciplinair programma waarin
donderdag 13 juni 20.15 uur
de actualiteit van het thema memento
Het Concertgebouw, Grote Zaal
mori wordt opgezocht
Clause Debussy. Holliger plaatst deze muziek tussen twee
Koninklijk Concertgebouworkest
toegang € 15,- incl. museumbezoek,
contrasterende expressionistische werken. Het Vioolconcert
Heinz Holliger dirigent
gratis met Museumjaarkaart
première van Ardeur noire, naar een laat pianowerk van
van Alban Berg, een expressief in memoriam voor een jong gestorven meisje, is Bergs laatste voltooide compositie. Bernd Aloïs Zimmermann verwerkte in zijn balletmuziek Alagoana een Braziliaanse indianenmythe: man en vrouw waren eerst onsterfelijk, maar met de liefde kwam ook de dood.
Veronika Eberle viool Holliger Zwei Liszt-Transkriptionen
vrijdag 14 juni 19.15 uur
Berg Vioolconcert
Het Concertgebouw, Spiegelzaal
Holliger Ardeur noire
inleiding op het concertprogramma
B.A. Zimmermann Alagoana
door Mayke Nas
kaarten vanaf € 22,50 via www.
gratis toegankelijk voor concertbezoekers
concertgebouw.nl, de Concertgebouwlijn of
kaarten gratis af te halen bij de kassa
aan de kassa
van Het Concertgebouw of te bestellen via de Concertgebouwlijn
29
Het Concertgebouw, Grote Zaal Koninklijk Concertgebouworkest Heinz Holliger dirigent Veronika Eberle viool Holliger Zwei Liszt-Transkriptionen Berg Vioolconcert Holliger Ardeur noire B.A. Zimmermann Alagoana kaarten vanaf € 22,50 via www.concertgebouw.nl, de Concertgebouwlijn of aan de kassa
AAA-programma
vrijdag 14 juni 20.15 uur
Entrée Late Night Café
mininachtconcert. gratis toegankelijk voor concertbezoekers dinsdag 18 juni 22.30 uur Stadsschouwburg Amsterdam Shirokuro i.s.m. Holland Festival Tomoko Mukaiyama, Nicole Beutler, Jean Kalman kaarten vanaf € 17,50 via www.hollandfestival.nl
Muziekgebouw aan ’t IJ
Concert Benjamin Herman Trio
Concert Ebony Band: Da-Da-Dancing
kaarten vanaf € 15,-
Werner Herbers dirigent Gerard Bouwhuis piano
dinsdag 23 april
20.30 uur
Marleen Asberg viool
Frascati
Guus Janssen hi-hat
Lithium
Seiber Twee jazzolettes
vijf topdansers van het gezelschap van
Wolpe Suite from the Twenties
Emio Greco|PC
Schulhoff Pittoresken
kaarten vanaf € 13,50
Carisi Two Counterpoises Janssen Klotz
woensdag 24 april
17.00 - 18.00 uur
Academisch-cultureel centrum SPUI25
kaarten vanaf € 19,- (>30 jaar €10,-) www.muziekgebouw.nl of aan de kassa
lezing door Walter van de Leur over de betekenis van jazz: ‘If you have to ask what
vrijdag 26 april
jazz is, you'll never know’, m.m.v. David
Koninklijk Concertgebouworkest
Kweksilber klarinet en Rob Dirksen
16.00 uur
Zie pagina 2 en 3 voor het programma
contrabas.
woensdag 24 april
19 > 26 april 2013
dj, live performances en een
donderdag 25 april 20.15 uur
Bimhuis
via www.SPUI25.nl
Het Concertgebouw, Entreehal Doodleuk de nacht in met
20.30 uur
gratis toegankelijk - reserveren noodzakelijk
vrijdag 14 juni 22.30 uur
30
vrijdag 19 april
20.15 uur
Het Concertgebouw, Kleine Zaal
uitgever Koninklijk Concertgebouworkest Jacob Obrechtstraat 51 / 1071 KJ Amsterdam Postbus 78098 / 1070 LP Amsterdam www.concertgebouworkest.nl tekst Hans Ferwerda, Rolf Hermsen
Roaring Twenties met Calefax Calefax Rietkwintet
redactie Martijn Voorvelt, Mark van Dongen en Hans Ferwerda
Cora Burggraaf mezzosopraan muziek van Ravel, Gershwin, Copland, Weill, Britten, Bosmans en Tak/Van Dijk kaarten € 45,- via www.concertgebouw, de Concertgebouwlijn of aan de kassa donderdag 25 april
COLOFON
19.15 uur
Muziekgebouw aan ’t IJ Inleiding op het concertprogramma door Thea Derks
Concertgebouwlijn 0900 671 83 45 (€ 1,- per gesprek) €2,25 administratiekosten per kaart www.concertgebouworkest.nl/AAA
grafisch ontwerp Atelier René Knip en Rens Martens drukwerk Drukkerij Calff & Meischke papier binnenwerk Lessebo Design Smooth Natural, Igepa Nederland copyright Van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie is het auteursrecht geregeld met Pictoright te Amsterdam © c/o Pictoright Amsterdam 2011 Overname van artikelen alleen na toestemming van de uitgever De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden van het beeldmateriaal te achterhalen. Zij die menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden
PA R T N E R S A A A
De Brakke Grond | De Groene Amsterdammer De IJ-Salon | EntrĂŠe | Filmmuseum/EYE filminstituut Nederland Frascati | Het Concertgebouw | Holland Festival | Live Media Art Muziekgebouw aan ‘t IJ | Spui25 Academisch-cultureel centrum 32
Stadsschouwburg Amsterdam | Stedelijk Museum Amsterdam
Stichting Ammodo is founding partner van de AAA-serie