et cetera 02/2012 NL

2Â IÂ 12 The customer magazine of the ABB Group Benelux

Windpark Vader Piet Nieuwe energie voor de Benedenwindse Eilanden Carehome of the future Een blik op de zorgwoning van de toekomst Virtueel is duurzamer Drinkwaterbedrijf Dunea kiest voor virtuele servers

De opener

04

Perspectief Automatisatie: ABB plaatst de mens in het middelpunt.

et cetera

Alfons Goos, CEO ABB Benelux

09

Aan de slag Drinkwatermaatschappij Dunea klopt aan bij ABB voor virtualisatieproject.

2|12 De toekomst begint tussen de oren We beleven turbulente tijden. Wereldwijd wankelt de economie. Europa kreunt onder een diepe monetaire crisis, de Verenigde Staten moeten bezuinigen en in China vertraagt de groei. Iedereen voelt de onrust want niemand wijst trefzeker de weg naar herstel. Toch moeten we, ondanks die onzekerheid, hoopvol naar de toekomst kijken. Hoe die er uitziet, hangt af van hoe snel we ons denken en handelen afstemmen op de snel veranderende werkelijkheid. Het begint dus allemaal tussen de oren.

Het lijdt geen twijfel dat de bedrijfswereld in de komende jaren een nieuwe zienswijze zal ontwikkelen. Het kortetermijndenken en de oude graaicultuur hebben afgedaan. Winst kan niet langer het enige streefdoel zijn. Wij zullen respectvoller moeten omgaan met natuurlijke

rijkdommen en met elkaar. Duurzaamheid wordt onze nieuwe ‘state of mind’. Met water, lucht en energie zullen we in de toekomst almaar zorgvuldiger moeten omspringen. En dat zal in de komende jaren ongetwijfeld ook zijn weerslag vinden in onze relaties met klanten en andere stakeholders.

Technologie is essentieel voor het behoud van ons milieu en de sociale netwerken. Met nieuwe technieken kunnen we onze CO 2-uitstoot beperken en ze stellen ons ook in staat om in ‘real time’ meer en preciezere informatie uit te wisselen. Heel wat artikelen in deze editie van et cetera illustreren dat feilloos.

Het is duidelijk dat we samen met onze partners de sleutels voor de toekomst in handen hebben. Dat stemt ons optimistisch en herinnert ons tegelijk aan onze grote verantwoordelijkheid.

et cetera 2|12 - Een uitgave van ABB Benelux - Verantwoordelijke uitgever Katrina Wright - Concept MediaPartners België - Coördinatie Sarah Vangheluwe, Jan Dhondt en Marco Moerland - Redactiecommissie Sabbah Doudou, Jan Dhondt, Katrina Wright, Jos Bernaards, Paul Hendrickx, Brian Jagmohan, Jan van der Maarel, Marco Moerland - Werkten mee aan dit magazine Philip van Ootegem, John Edwards, Peter van der Horst, Filip van Loock, Thierry Lambinet, Ivan Roda - Copyright 2012 et cetera abonnement aanvragen, wijzigen of opzeggen? Surf naar onze website: www.abb.com/benelux. Op dit adres kunt u zich abonneren op ons blad, uw gegevens wijzigen of uit onze database laten verwijderen.

2

ABB et cetera 2|12

Inhoud

24

De wondere wereld Het effect van de vergrijzing op de woning en verzorging van de toekomst.

30

Over & weer Een gesprek met Rexel CEO Maurits van Brunschot over de evolutie van de technische retailindustrie.

Perspectief

Over en weer

4

30

De mens in het middelpunt De operator heeft de touwtjes in handen.

Aan de slag 9

Dunea schakelt over op virtuele servers Drinkwatermaatschappij Dunea kiest ABB als partner voor virtualisatieproject.

14 Intrion Spin-off van de Colruyt-groep zet in op de automatisering van end-of-linetoepassingen en van interne logistiek.

18 Vader Piet Een bezoek aan het windpark Vader Piet op Aruba.

For a better world 22

Een veilige wereld is een betere wereld ABB Jokab Safety: partner voor machineveiligheid.

Hotspots 34

35

36

37

24

38

Anders bekeken 29

ABB rijdt 1.000 km voor Kom op tegen Kanker.

Korte berichten over events Industrial Automation & Drives 2012.

Elektro Vakbeurs in Hardenberg.

Transmission & Distribution en Smart Grids Europe 2012.

Product

De wondere wereld Wonen en verzorging in de toekomst Nieuwe zorgtechnologie voor de flats, huizen en hotels van de toekomst.

Rexel gaat voor de rol van market maker CEO Maurits van Brunschot over de toekomst van de technische retailindustrie.

High Output-pakket en Super Premium Efficiency-pakket ABB’s nieuwe motoromvormerpakketten.

De nieuwe IRB 460-robot Uitbreiding revolutionaire palletproductreeks.

ACS880 Drive Nieuwe, geïntegreerde industriële aandrijfmodules.

System 800xA Meer dan procesautomatisering.

SNK aansluitklemmen Meer voor minder: de SNK-serie.

Het jaar...

39

Deze keer: het jaar 1928 Moderne huishoudelijke elektrische apparatuur van ASEA en Brown Boveri.

ABB et cetera 2|12

3

Perspectief

De operator in het middelpunt

4

ABB et cetera 2|12

Perspectief

Het klinkt misschien vreemd, maar in sterk geautomatiseerde productieomgevingen wordt het vaak gevaarlijk als alles goed gaat. Lange tijd aankijken tegen een reeks monitors waar nauwelijks iets op verandert, is immers dodelijk voor de concentratie van de operators. Als toonaangevende producent van automatiseringssystemen voor productieprocessen plaatst ABB de operator daarom weer helemaal in het middelpunt van de nieuwste systemen.

D

e cijfers zijn duidelijk. Jaarlijks gaat er in de procesindustrie wereldwijd voor 20 miljard dollar productie verloren. Anders gesteld: 5% van alles wat deze industrie voortbrengt, is onbruikbaar en onverkoopbaar. Onderzoek toont aan dat 80% van die verliezen vermijdbaar is en dat ze in 40% van de gevallen het gevolg zijn van menselijke fouten. En in de controlekamers van sterk geautomatiseerde productiebedrijven is de kans op fouten nog het grootst.

Duidelijkheid in grijswaarden Waar tot voor kort operators ter plekke toezicht hielden op pompen, reactoren en leidingen, hangen nu camera’s die constant beelden doorsturen naar de controlekamer. Dat heeft onmiskenbaar tal van voordelen. Maar geen mens kan urenlang de videobeelden van tientallen camera’s blijven analyseren en feilloos elke hapering of elk defect opmerken.

Bovendien bieden de meetgegevens die continu op de controleschermen verschijnen, ook niet altijd de meest betekenisvolle informatie. Zo zijn er nog talrijke systemen in gebruik die bijvoorbeeld wel laten zien wat de temperatuur is in een reactor, maar niet de snelheid waarmee die temperatuur stijgt en eventueel zelfs het alarmpeil dreigt te overschrijden. “Operators in een controlekamer moeten steeds beschikken over een ABB et cetera 2|12

5

Perspectief nauwkeurige visuele voorstelling van de lopende processen”, begint Peter Hollebrandse, Sales Manager Process Automation van ABB Benelux. “Tegelijk moet hun ook informatie worden aangereikt over de recente ontwikkelingen en het verwachte verdere verloop van die processen. Alles wat op de schermen te zien is, moet de operators helpen om op elk moment de toestand van het productieproces te overzien, te begrijpen en om zo afwijkende situaties beter en sneller te behandelen. Bij ABB hebben wij daarom heel wat tijd en middelen geïnvesteerd in de ontwikkeling van een overzichtelijke, volledige en gebruiksvriendelijke presentatie van alle cruciale data.”

In controlekamers waren traditioneel veelkleurige draadschema’s op zwarte achtergrond te zien. Het overdadige gebruik van felle kleuren in die schema’s maakte het heel moeilijk om hoofdzaak van bijzaak te onderscheiden en alarmsignalen tijdig op te merken. “Daarom gebruiken wij bij ABB bij voorkeur grijswaarden en ingehouden kleuren voor de schematische voorstellingen van de processen en de installaties, wat gebaseerd is op de laatste ergonomische standaar-

6

ABB et cetera 2|12

den en onderzoek”, legt Steven Rogier, Sales Manager Process Automation België, uit. “Hierdoor vallen de afwijkende waarden en alarmsignalen – waar felle kleuren voor worden gebruikt – veel sneller op.”

Aspect-objecttechnologie Uiteraard is het kleurgebruik niet de enige aanpassing die operators helpt alert te blijven. Luc Smets, Systems Architect Process Automation Benelux: “Onze nieuwe systemen bieden iedere gebruiker de mogelijkheid zijn voorkeurinstellingen op te slaan in een persoonlijk profiel. Zodra de operator inlogt, geeft het systeem alle data weer op de wijze die in het profiel is vastgelegd. Ook dat helpt de aandacht te richten. Natuurlijk zijn er grenzen aan wat individuele operators kunnen aanpassen. Grafische beelden van het proces kunnen zij nooit veranderen en kritische alarmen kunnen zij ook nooit van de schermen weghalen.”

Perspectief

Ontwerp van een controlekamer Een doordacht ontwerp van de omgeving van de controlekamer is bevorderlijk voor het prestatie­vermogen van de operators.

1

3

1

1. Een meer ergonomische werkomgeving door een aangepaste kamerhoogte, meer beenruimte en zitcomfort.

2. Minder geluidshinder door een juiste plaatsing van deuren en vloeren.

3. Teamwork wordt bevorderd door de ruimtelijke verbinding van de controlekamer met de andere functionele ruimtes.

2

Maar de meest ingrijpende verandering in de nieuwe visualisering heeft betrekking op de hoeveelheid informatie die nu op het scherm kan worden getoond. Alle relevante data die voorheen via aparte systemen moesten worden geraadpleegd, verschijnen nu ook op de monitors van de nieuwe Distributed Control Systems van ABB. “Ons 800xA-systeem combineert pure procesinformatie met data uit Computerized Maintenance Management Systems, ERP-applicaties, alarm- en energie­managementsystemen…”, bevestigt Peter Hollebrandse.

Vanzelfsprekend is niet alle informatie tegelijk zichtbaar op de schermen.

Het 800xA-systeem is namelijk aspecten objectgeoriënteerd. “Neem nu een pomp”, legt Steven Rogier uit. “Ons systeem beschouwt dat als een object met verschillende aspecten, zoals bediening, sturing en onderhoud. Terwijl het productieproces loopt, zijn op het scherm alleen de gegevens zichtbaar die nodig zijn voor controle en sturing. Maar zodra het tijd is voor een onderhoudsbeurt, volstaat een rechtermuisklik op de pomp om een pdf- of Word-document met in-

structies op te roepen. Maintenance- en productiemedewerkers kunnen zelfs kleine documenten toevoegen met vragen, opmerkingen of suggesties. Als zo’n document wordt opgeroepen, zorgt het systeem ervoor dat het nooit het object zelf verbergt, zodat eventuele procesinformatie of alarmen zichtbaar blijven. De aspect-objecttechnologie verhoogt het inzicht in het verloop van de processen en verkort de reactietijd van operators.”

Het feit dat de nieuwe visualiseringsmethode van het 800xA-systeem ook data van verschillende andere systemen integreert, maakt het nodig om vooraf grondig na te denken over de ontwikkeling van het systeem. “Hoe langer en beter de implementatie wordt voorbereid, hoe efficiënter, gebruiksvriendelijker en bedrijfszekerder het systeem nadien blijkt te werken”, knikt Luc Smets.

ABB et cetera 2|12

7

Perspectief Aandacht voor stressfactoren Doordat in de automatiseringssystemen van ABB verbanden worden gelegd tussen de data van verschillende objecten en hun respectieve aspecten, kunnen gebruikers gemakkelijk navigeren van het ene aspect of object naar het andere. Zo kunnen zij snel de oorzaak van eventuele defecten opsporen en alarmsituaties oplossen.

Een snelle en doeltreffende afhandeling van alarmen is inderdaad belangrijk.

“Zodra ergens iets fout loopt, ontstaat al gauw een soort kettingreactie van alarmen”, gaat Peter Hollebrandse verder.

“Daarom hebben wij onze systemen uitgerust met zogeheten ‘alarm shelving’.

Het komt erop neer dat alarmen die elkaar kunnen triggeren, als één groep worden behandeld. Als er in een groep iets misloopt, gaat alleen het hoofdalarm af en niet de onderliggende alarmen.

Hierdoor worden er bijvoorbeeld maar twee alarmsignalen per minuut doorgegeven en geen honderden. Zo raken operators minder snel gestrest en kunnen zij zich beter op de oplossing concentreren.

Sommige alarmen zijn inherent aan bepaalde procedures, zoals het opstarten

8

ABB et cetera 2|12

van de installatie. Ze heffen zichzelf ook op wanneer de betreffende procedure is afgerond. Daarom geven onze nieuwe systemen de mogelijkheid ze niet meer te laten zien. Dat heet High Performance Alarm Management. Ook dat voorkomt onnodige nervositeit onder de gebruikers van onze systemen.”

Ten slotte is ook de werkomgeving belangrijk voor de doeltreffendheid waarmee operators hun taken vervullen.

Samen met onze partner CGM kunnen we “best-in-class” controlekamerinrichtingen ontwerpen. Daarbij is de grootste zorg besteed aan lay-out en ergonomie. De posities van tafels en schermen worden automatisch aangepast aan de operator die plaatsneemt achter de apparatuur. Er lopen ook experimenten met grotere aanraakschermen en camera’s die bepaalde gebaren van operators als instructies kunnen interpreteren. “Al meer dan 30 jaar lang geniet ABB een uitstekende reputatie als producent van Distributed Control Systems”, besluit Steven Rogier. “Wij hebben altijd al aandacht gehad voor de operators. Dat is de reden waarom wij de afgelopen acht jaar steeds meer hebben gestreefd naar

de integratie van de besturing van elektrische systemen zoals pompen en motoren in ons 800xA-systeem. Dat maakt ons systeem wereldwijd tot een van de meest gebruikte in tal van industrieën, waaronder de chemie, de olie- en gasproductie, de infrastructuur, de watervoorziening en afvalwaterzuivering, de papier-, de metaal-, farma- en de food & beverages-industrie. ABB is een goede partner voor alle procesgeoriënteerde productiebedrijven die geïnteresseerd zijn in de talrijke automatiseringsmogelijkheden met de operator in het middelpunt.”

Aan de slag

Virtueel is duurzamer Drinkwaterbedrijf Dunea bespaart fors door keuze voor virtuele servers

ABB et cetera 2|12

9

Aan de slag

Drinkwaterbedrijf Dunea stapte onlangs over van fysieke naar virtuele servers. Vanwaar deze beslissing?

Welke voordelen brengt virtualisatie? En hoe heeft ABB geholpen om de omschakeling te realiseren?

10

ABB et cetera 2|12

Aan de slag

D

unea produceert en levert drinkwater aan 1,2 miljoen klanten in het westelijk deel van Zuid-Holland. Daarnaast beheert Dunea al 135 jaar de duinen tussen Monster en Katwijk, waar elk jaar 1 miljoen recreanten passeren. Op vier van de vijf productielocaties van het bedrijf staat een DCS-besturingssysteem 800xA van ABB. Op één plaats wordt nog een ouder systeem gebruikt, maar ook dat wordt vervangen door een 800xA-systeem.

De serverhardware van de locaties Bergambacht en Monster was ouder dan vijf jaar, en dan ook toe aan vervanging.

Tot nu toe werden servers vervangen door nieuwe hardware, maar vorig jaar

werd besloten om virtualisatie toe te passen. Dat houdt in dat er niet meer een aparte fysieke machine wordt ingezet voor elke functie, maar dat er binnen een krachtige serveromgeving ‘virtuele’ apparaten worden gecreëerd die specifieke taken uitvoeren. De eerste ‘virtualisatie’ vond plaats op de locatie Bergambacht.

Forse besparing “In Bergambacht wordt rivierwater voorgezuiverd, daarna wordt het voor verdere zuivering naar de duinen van Solleveld, Meijendel en Berkheide gepompt, in respectievelijk Monster, Scheveningen en Katwijk”, aldus Thijs Aanhane, Groepshoofd Beheer

Procesautomatisering en verantwoordelijk voor de Procesautomatisering van Dunea. “In 2005 is de procesautomatisering op Bergambacht compleet vervangen door het besturingssysteem 800xA van ABB. Tegelijkertijd is ons eigen ‘Plenty’ automatiseringsconcept uitgerold. Dunea heeft destijds samen met ABB een onderhouds- en vervangingsplan voor de gehele procesautomatisering opgesteld. Onderdeel hiervan is het om de vijf jaar vervangen van alle servers en pc’s.”

“Tijdens een workshop van HP was ons al duidelijk geworden dat virtualisatie een forse energiebesparing kon opleveren. Uit praktijkvoorbeelden blijkt dat ABB et cetera 2|12

11

Aan de slag

12

ABB et cetera 2|12

Aan de slag dit wel tot 50 procent kan oplopen. Een ander voordeel van virtualisatie is een sterke daling van het aantal patchkabels, wat de installatie niet alleen overzichtelijker maakt, maar ook het zoeken en oplossen van storingen vereenvoudigt.

Daarnaast geeft minder fysieke hardware minder warmte af, waardoor ook minder koeling nodig is.”

Doorslaggevende factor Dunea streeft voortdurend naar een duurzame balans tussen waterwinning, natuurbeheer en milieubeheer. Het milieubeleid van het bedrijf is erop gericht om een steeds duurzamere bedrijfsvoering te bereiken. Door in te zetten op energiebesparing, duurzame energiebronnen en compensatieprojecten werkt Dunea aan een dalende CO2-uitstoot.

Daarnaast zijn een duurzame inzet van hulpbronnen en onze natuurlijke omgeving belangrijke thema’s, evenals het werken met overheidsprogramma’s als Duurzaam Inkopen en Duurzaam Bouwen en het cradle-to-cradle-principe. Het zal dan ook niemand verbazen dat de duurzaamheidsaspecten van virtualisatie de interesse van het drinkwaterbedrijf wekten.

“De mogelijkheid om op energieverbruik te besparen was voor Dunea een van de doorslaggevende factoren om te gaan virtualiseren”, vertelt Erik Becht, Service en Project Manager ABB. “Dunea heeft een uitgebreid rapport opgesteld, waarin deze besparing is uitgewerkt – men kwam op een bedrag van bijna 25.000 euro in vijf jaar tijd. Een investering in virtualisatie verdient zichzelf altijd wel terug, en levert vervolgens alleen maar geld op. Voor Dunea betekent virtualisatie dat men teruggaat naar twee zeer krachtige servers per locatie.

De functionaliteit van de acht tot dertien hardwareservers, die voorheen op elk van de vijf locaties stonden, wordt nu virtueel ondergebracht in deze twee servers. De twee ‘virtuele’ servers genereren aanzienlijk minder warmte; op de locatie Bergambacht heeft dit zelfs geresulteerd in het uitschakelen van een van de twee airco-units.”

Geen onderbrekingen “Dunea is een drinkwaterbedrijf, en kan zich niet permitteren haar processen stop te zetten, al is het maar voor een paar dagen. Als er bijvoorbeeld onderhoud aan de zuiveringsinstallaties moet plaatsvinden, zorgt Dunea dat alle aan-

Wat is virtualisatie?

In de traditionele IT-omgeving werd doorgaans voor elke functie een afzonderlijk apparaat ingezet, dat die specifieke functie uitvoerde en geïntegreerd werd met andere apparaten binnen een netwerk.

Door één apparaat – bijvoorbeeld een krachtige server – in meerdere virtuele machines op te delen, wordt het mogelijk om verschillende systemen samen te laten binnen één fysieke hardware-omgeving. Het virtualiseren van hardware heeft diverse voordelen: • Vermindering van de (kostbare) pc-hardware • Afname van de benodigde kastruimte • Kleiner aantal netwerkaansluitingen • Makkelijker storingen opsporen en verhelpen • Systemen zijn eenvoudiger te configureren • Lager energieverbruik, mede door minder koeling • Snellere en minder kostbare updates • Grotere flexibiliteit in functionaliteit • Veel beter gebruik van capaciteit hardware door samenvoegen van taken • Betere ‘samenwerking’ tussen functies die allemaal op hetzelfde platform draaien

nemers tegelijk aanwezig zijn en dat de werkzaamheden vooraf perfect zijn gepland en doorgesproken, zodat ze hun processen maar heel even hoeven te onderbreken. Maar doordat de belangrijkste servers redundant – dus met een forse overcapaciteit – zijn uitgevoerd, konden we deze vervanging uitvoeren zonder dat men de productie hoefde te onderbreken. We hebben op een bepaald moment de ‘oude’, fysieke servers een voor een uit bedrijf genomen en geactiveerd binnen de virtuele omgeving, terwijl het besturingssysteem 800xA nog gewoon operationeel was, en dat werkte prima.”

Inmiddels zijn van de vijf locaties Bergambacht en Monster gevirtualiseerd, binnen het bestaande onderhoudscontract. In de komende jaren zullen ook de locaties in Brakel en Scheveningen gevirtualiseerd worden.

binnen de virtuele omgeving geactiveerd.

Gelijktijdig zijn de oude Hirschmann netwerkswitches vervangen door nieuwe Gigabit switches. We wilden een echt redundant systeem, verdeeld over twee kasten, en hebben deze uitdaging samen met ABB uitstekend opgelost.”

“ABB is al meer dan 20 jaar onze systeemleverancier. We gaan als partners met elkaar om, dat schept vertrouwen.

We weten precies wat we aan elkaar hebben zonder het zakelijk belang uit het oog te verliezen. Dunea heeft zoveel vertrouwen in ABB dat we twee jaar geleden een SLA (service level agreement) voor tien jaar hebben afgesloten – een winwinsituatie voor beide bedrijven.”

“Dunea en ABB werken samen als een team, en praten ook echt over elkaar alsof het directe collega’s betreft”, voegt Erik toe. “Dat maakt de samenwerking enorm prettig, voor beide partijen.”

Win-winsituatie “Het project is uitgevoerd in een zeer nauwe en prettige samenwerking”, vertelt Thijs Aanhane. “Eerst werden, in onze aanwezigheid, de servers bij ABB voorgeïnstalleerd. Vervolgens hebben we met ondersteuning van ABB op onze locatie aanpassingen aan de kasten uitgevoerd.

De ‘oude’ fysieke hardwareservers werden een voor een uit bedrijf genomen en ABB et cetera 2|12

13

Aan de slag

14

ABB et cetera 2|12

Aan de slag

“We staan nog maar aan het begin van de industriële automatisering”

Het Belgische Intrion is ontstaan uit de fusie van Createch Engineering en Dolmen Industrial Projects, twee spin-offs van de Colruyt-groep. Na een ‘management buy-out’ gaat het bedrijf op eigen kracht door en zet het in op de automatisering van end-of-linetoepassingen en van interne logistiek in de levensmiddelen- en farma-industrie. Met ABB onderhoudt het een sterk partnerschap. Hierover hebben we een gesprek met Chris Vleeschouwers, Sales & Marketing Director van Intrion NV.

E

ind jaren 70 richtte de Colruytgroep Dolmen Engineering op om de automatisering in eigen huis aan te pakken. Dolmen Engineering legde zich enerzijds toe op de verpakkingsautomatisering en de machinebouw en anderzijds op interne logistiek. Als bepaalde verpakkings­ activiteiten niet via standaardapplicaties konden worden opgelost, ontwikkelde Dolmen Engineering zelf de nodige machines. In 1997 veranderde de logistieke automatiseerder in Dolmen Industrial Projects en werd de machinebouw ondergebracht in Createch Engineering.

‘Geef mij drie jaar’ Omstreeks 1995 werkte Chris Vleeschouwers als chef projectingenieur bij Colruyt. “Uiteraard bracht ik toen vele uren door bij Createch Engineering”,

vertelt hij. “Die entiteit functioneerde toen niet optimaal en in een gesprek met de directie van Colruyt vroeg men mij om die business unit verder te rentabiliseren.

‘Geef mij drie jaar’, zei ik toen wat overmoedig. Het antwoord was ‘ja’ en een dag later ging ik al op zoek naar nieuwe klanten. Createch is toen snel geëvolueerd van machinebouwer naar een integrator van end-of-lineapplicaties.”

Tot dan toe had Createch zich gespecialiseerd in servopneumatische toepassingen, maar door de vraag van de klanten verschoof de aandacht steeds meer richting pick-and-place-toepassingen.

Chris Vleeschouwers: “Zo kwamen we vanzelf bij ABB terecht, een van de weinige wereldvermaarde roboticaspecialisten die toen al investeerde in robots voor de consumerindustrie.”

De volgende belangrijke stap in het ontstaan van Intrion was de beslissing om te gaan focussen op twee marktsegmenten: food en farma. “Meteen was België te klein voor ons”, vervolgt Chris Vleeschouwers. “In Nederland namen we Mundipak over en in Engeland kochten we Dimaco. Zo was ook daar onze toegang tot de foodmarkt verzekerd. De Franse markt bleven we vanuit België bewerken.” Nu profileert Intrion zich als expert in end-of-line (picking, packing, paletizing) en interne logistiek, gespecialiseerd in installaties voor intern transport, opslag, sorting, sequencing, orderpicking en orderdropping. Binnen de logistieke activiteit hoort ook de automatisatie van express parcels en aircargo waarbinnen de toenmalige overname van Fema in Parijs thuishoorde.

ABB et cetera 2|12

15

Aan de slag

Partnerschap houdt stand In 2008 besliste Jef Colruyt, CEO van de Colruyt-groep, om zich te gaan concentreren op zijn corebusiness: supermarkten en retail. Meteen gaf hij Chris Vleeschouwers en Gerard Paulussen de opdracht om Createch Engineering en Dolmen Industrial Projects te fuseren, waardoor een nieuwe entiteit zou ontstaan die de aandacht kon trekken van potentiële overnemers. In oktober 2008 was Intrion een feit.

Onmiddellijk na de oprichting maakten enkele constructeurs en een Franse venture capitalist zich bekend als kandidaat-overnemers van Intrion. Maar dat was buiten Gerard Paulussen en Chris Vleeschouwers gerekend. “Gerard en ik 16

ABB et cetera 2|12

overwogen een ‘management buy-out’”, zegt Chris. “Wij maakten een businessplan, gingen praten met enkele bankiers en deden uiteindelijk een bod aan Jef Colruyt. Hij keek er even van op, maar was vooral aangenaam verrast, net als de medewerkers. Die hadden helemaal geen zin om overgenomen te worden door een Franse of Duitse groep.”

Sinds april 2012 is Intrion een onafhankelijke integrator die automatiseringsoplossingen ontwikkelt voor productie- en end-of-lineapplicaties en logistieke toepassingen, en dat voor een steeds toenemend aantal klanten. “Wij gaan op zoek naar de meest geschikte apparatuur van de beste producenten op de markt”, zegt Chris Vleeschouwers. “Voordien werkten

we exclusief met ABB. Nu is dat minder vanzelfsprekend. Als onze klant eerder al voor een andere leverancier heeft gekozen, proberen we in die lijn door te gaan.”

Betekenden de fusie en verzelfstandiging dan het einde van een vast partnerschap? “Allerminst”, benadrukt Chris.

“Wij hebben ons bewust beperkt tot twee robotleveranciers en ABB blijft de belangrijkste. ABB heeft ook het meest uitgebreide aanbod voor onze industrieën. De kans dat we hun apparatuur integreren is dus nog steeds vrij groot.”

Een industrie met toekomst “De afgelopen tien jaar bracht ABB veel nieuwe robots op de markt die specifiek ontwikkeld zijn voor de consumerindus-

Aan de slag

trie en dus toegespitst op picking, packing en paletizing. Voor ons is dat uitstekend nieuws, want dat zijn uitgerekend de instrumenten die onze klanten nodig hebben”, geeft Chris Vleeschouwers toe. “En wat de software betreft, is de Pickmaster van ABB de best denkbare keuze. Deze Windows-applicatie maakt het mogelijk vele robots samen te configureren met camerasystemen en aan- en afvoerbanden. Dit is uniek op de markt. Ondanks de opkomende concurrentie blijft ABB de koploper van de markt.”

Ook over de openheid van de robotsystemen van ABB is Chris Vleeschouwers zeer te spreken. “Wij maken geregeld add-ons op robots en

dat lukt altijd het best met de machines van ABB. Wij integreren ook extra motoren en visiesystemen van andere constructeurs in onze installaties. Via interfaces is alles eenvoudig aan te sluiten op de robotcontroller.”

“Wij staan nog maar aan het begin van de industriële automatisering”, besluit hij. “In de westerse wereld zal het belang van logistiek nog toenemen, wat zal leiden tot steeds meer activiteit in de Nederlandse en Belgische havens. Het maakt niet uit of producten in China, Maleisië of in Brazilië worden gemaakt, alles wat in Europa wordt gebruikt of verbruikt, brengt logistieke stromen op gang waar onze klanten, onze partners en wijzelf beter van worden. Toch zal

productautomatisering ook lokaal belangrijk blijven, zeker wat betreft food en farma. Automatisering zal zo het sleutelwoord blijven om onze welvaart te garanderen.”

ABB et cetera 2|12

17

Aan de slag

Nieuwe energie voor de Benedenwindse Eilanden 18

ABB et cetera 2|12

Aan de slag

ABB et cetera 2|12

19

Aan de slag

Windpark Vader Piet levert Aruba een vijfde van zijn elektriciteit Een nieuw windpark levert 17% van alle benodigde elektriciteit op Aruba, een van de Benedenwindse Eilanden.

Het windpark, genoemd naar de locatie ‘Vader Piet’, is uitgerust met tien turbines van 3 MW, samen dus goed voor een capaciteit van 30 MW.

D

oor zijn ligging heeft Aruba een hoog en doorlopend windaanbod, dus kan het windpark zonder subsidie, groenfinanciering of investeringsaftrek rendabel produceren. Vader Piet is dan ook gerealiseerd zonder één cent subsidie – de benodigde investering van 75 miljoen dollar werd door investeerders opgebracht.

ABB Nederland leverde in opdracht van Vestas Nederland middenspanningsverdeelstations en middenspanningsschakelinstallaties voor de tien windturbines.

Dit was de eerste keer dat ABB 36 kV schakelinstallaties van het type SafePlus leverde om windturbines aan het lokale elektriciteitsnet te koppelen.

Benedenwindse metingen “Eind jaren 90 begon WEB Aruba N.V., het lokale nutsbedrijf, met haar onderzoek naar de mogelijkheid om een windpark te bouwen”, vertelt Luis Oduber, Division Manager Technical Affairs. “Er 20

ABB et cetera 2|12

werden windmetingen verricht op diverse locaties, verspreid over het eiland. In eerste instantie werd gedacht aan een kleinschalig project, in de buurt van de krachtcentrale in Balashi. Dit ging echter niet door, aangezien de grond niet beschikbaar was en omdat andere projecten op dat moment een hogere prioriteit kregen.” In 2004 werd het project nieuw leven ingeblazen, onder leiding van Luis Oduber. “Ik werd aangesteld als projectleider en was verantwoordelijk voor het vooronderzoek, technische en economische evaluaties, MER (milieu- en effectenrapportage) en SEIA (Social Economic Impact Assesment), en het verkrijgen van goedkeuringen voor de uitvering.”

Op basis van de eerder verrichte metingen werd besloten om te bouwen aan de zuidoostkust van het eiland, in een gebied dat Vader Piet wordt genoemd. “We hebben meetapparatuur geïnstalleerd en gedurende een periode van twee jaar metingen verricht”, aldus

Luis. “Vervolgens werd er naar partners gezocht. Aanvankelijk dachten we aan een ‘turnkey’ project, dat kant-en-klaar wordt opgeleverd, maar dat bleek toch erg duur. Ook viel het niet mee om bedrijven te vinden die in onze regio ervaring hadden met dergelijke grote en complexe projecten. Daarom werd besloten om de activiteiten in twee delen te splitsen: de bouw van het windpark en de ‘balance of plant’. De bouw van het park werd uitgevoerd met een buitenlandse, internationaal opererende partner die lokale onderaannemers aanstuurt, en de ‘balance of plant’ werd uitgevoerd met lokale partijen. De bouw startte eind september 2008 en de oplevering was in december 2009.”

Mogelijke uitbreiding “Omdat we goede ervaringen hadden met de middenspanningsschakelinstallaties van ABB, en omdat het project moest aansluiten op ons bestaande

Aan de slag

SCADA-systeem, besloten we de benodigde nieuwe schakelinstallatie bij ABB aan te vragen. Er moest een speciale oplossing worden ontwikkeld om de schakelsystemen en kabelverdeelstations te huisvesten. De samenwerking met ABB verliep uitstekend. Alle aangevraagde ontwerpen en de nodige testen werden op tijd geleverd en het project liep nergens vertraging op.”

“Op dit moment zijn we mogelijke uitbreiding van ons windpark aan het onderzoeken. De locatie die we daarbij in gedachten hebben, is niet bij Vader Piet. Het verdeelstation ligt bij een bestaand substation, dat eigendom is van de energiedistributiemaatschappij en is uitgerust met schakelinstallaties van ABB. Dit maakt het interfacen met onze SCADA eenvoudiger.”

Een economische keuze “In mijn rol als account manager voor de Caribische regio binnen de divisie Power

Products & Power Systems (PPPS) bezoek ik regelmatig de Nederlandse Antillen en Aruba”, aldus Marcel Verhoeven, Sales Manager ABB. “Ik ben gemiddeld elk halfjaar in dat gebied en kan zo contacten en relaties onderhouden met lokale ‘utilities’ en de industrie. ABB heeft een goede reputatie opgebouwd waar het gaat om prijs, kwaliteit en het nakomen van afspraken. Dat is heel belangrijk omdat de lokale markt grotendeels gebaseerd is op vertrouwen. Soms duurt het wat langer voordat een project start, bijvoorbeeld door de aanvraag van benodigde vergunningen en financiën, maar als de knoop eenmaal is doorgehakt, worden beslissingen snel genomen. De overheid op de Benedenwindse Eilanden staat een groen beleid voor en men is al lang bezig met alternatieve energiebronnen.

Energieopwekking is daar redelijk duur, als je kijkt naar de prijs per kilowatt, dus is windenergie een efficiënte en economische keuze.”

In de tussentijd heeft ABB ook de aansluiting van een winddieselproject op het eiland Bonaire gerealiseerd.

Hier wordt de energie grotendeels door windmolens opgewekt, maar bij onvoldoende capaciteit zullen dieselmotoren met generatoren worden gestart. Daarnaast heeft ABB voor de lokale utility het 12 kV-netwerk voorzien van drie schakelstations en een SCADA-systeem voor de bewaking en bediening hiervan.

Zeer recent heeft ABB op Curaçao twee schakelstations van 30 kV opgeleverd om twee windparken van elk 15 MW aan te sluiten.

ABB et cetera 2|12

21

For a better world

ABB Jokab Safety: partner voor machineveiligheid Vanaf haar oprichting in Zweden in 1988 heeft ABB Jokab Safety in relatief korte tijd haar naam als partner en specialist voor machineveiligheid gevestigd. Innovatieve producten en oplossingen van ABB Jokab Safety maken het voor elk type gebruiker makkelijk om machineveiligheidssystemen te bouwen.

Bedrijven over de hele wereld hebben inmiddels beschermingsen veiligheidssystemen gebouwd, voor zowel afzonderlijke machines als volledige productielijnen, met de componenten en hekwerken van ABB Jokab Safety.

22

ABB et cetera 2|12

For a better world

A

ls lid van de ABB Groep heeft ABB Jokab Safety toegang tot een wereldwijd netwerk in 120 landen”, aldus Peter Dekker, Product Manager ABB. “Hierdoor kan men zowel lokaal als internationaal hoogwaardige service bieden. Ook voor opleiding en advies kunnen klanten een beroep doen op de ervaring van ABB. Gebruikers worden continu bij de ontwikkeling van de producten betrokken. We kunnen ook machinebouwers en -kopers ondersteunen om ervoor te zorgen dat hun machines aan alle eisen voldoen, zoals de Machinerichtlijn 2006/42/EG.” “Bij ABB houden we technische ontwik-

kelingen nauwlettend in de gaten. Dit biedt ABB Jokab Safety mogelijkheden om producten te ontwikkelen, ook voor moeilijke omgevingen en voor systemen waar praktische oplossingen tot nu toe ontbraken.”

“ABB Jokab Safety werkt dagelijks met de praktische toepassing van gecombineerde veiligheids- en productieeisen. We nemen deel aan verschillende internationale comités die veiligheidsnormen ontwikkelen, voor bijvoorbeeld machines en regelsystemen, maar ook industriële robots. ABB Jokab Safety vertegenwoordigt Zweden in internationale normalisatieorganisaties voor machine­

Dynamische veiligheidscircuits Dynamische veiligheidscircuits en de uitgebreide Pluto Veiligheids-PLC zijn voor het aansturen en bewaken van veiligheidscomponenten in tal van opzichten de meest revolutionaire concepten op de markt: ze besparen op het aantal ingangen en bieden hogere bedrijfszekerheid en veiligheid.

veiligheid. Zo wordt ervaring ingezet om normen te bepalen die de veiligheid maximaal bevorderen, maar daarnaast ook productievriendelijk zijn en processen niet verstoren.”

Vital veiligheidsrelais Het Vital veiligheidsrelais is een veiligheidsmodule met een dynamisch veiligheidscircuit dat tot 30 sensoren kan bewaken.

Zo kan een complete machine met dynamische beveiligingen op één Vital relais aangesloten worden. Het Vital veiligheidrelais heeft selecteerbare handmatige of automatische resetuitgangen en tweeledige uitgangen. (De Pluto Veiligheids-PLC heeft verschillende ingangen voor dynamische veiligheidscircuits.)

ABB et cetera 2|12

23

De wondere wereld

Het zorgverblijf van de toekomst 24

ABB et cetera 2|12

De wondere wereld

ABB et cetera 2|12

25

De wondere wereld

Nieuwe zorgtechnologie voor de flats, huizen en hotels van de toekomst Het is al tot vervelens toe herhaald: we worden met z’n allen steeds ouder. Aan die vaststelling worden doorgaans boodschappen gekoppeld over de betaalbaarheid van onze gezondheidszorg en de leeftijd waarop we straks met pensioen mogen. In de komende vijf jaar wil Living Tomorrow het grote publiek laten zien wat het effect van de vergrijzing kan zijn op wonen en zorg. Omdat daar onvermijdelijk veel geavanceerde technologie bij komt kijken, besliste ABB als partner actief mee te draaien in het project.

B

ij de ingang van Living Tomorrow hangt een bord met een citaat uit de toespraak van Bill Gates bij de opening van het eerste Huis van de Toekomst in Brussel, in 1995. Volgens hem kan de wereld in relatief korte tijd zo sterk veranderen, dat niemand echt kan bevatten hoe de mensen over 20 of 25 jaar zullen leven. Om die reden is het nodig steeds weer gesprekken tot stand te brengen tussen wetenschappers, ondernemers en consumenten. “Dat is precies wat hier gebeurt”, besloot Gates toen.

“Voor de meeste mensen is de toekomst inderdaad een gesloten boek”, zegt Joachim De Vos, Algemeen Directeur van Living Tomorrow. “Alleen specialisten die dagelijks werken aan nieuwe technologieën kunnen zich een realistisch beeld vormen van wat op ons afkomt. Dus bieden we hun een platform om nieuwe concepten en functies uit te proberen en voor te stellen aan de toekomstige gebruikers. Circa 80% van alle innovaties die hier worden voorgesteld, zal ook in de nabije toekomst op de markt worden gebracht. De overige 20% heeft nog een relatief hoog sciencefiction­g ehalte.”

Living Tomorrow stimuleert niet alleen de wisselwerking tussen de bedenkers, 26

ABB et cetera 2|12

makers en gebruikers van nieuwe technologieën, de organisatie bevordert ook de uitwisseling van ideeën en concepten tussen wetenschappers en bedrijven onderling. “Toen we hier voor het eerst een aantal vernieuwers met elkaar in contact brachten, stelden we vast dat de innovatie van onderzoekscentrum X niet kon samenwerken met de innovatie van bedrijf Y”, vertelt Joachim. “Dat was bijzonder jammer, omdat iedereen meteen inzag hoe groot de voordelen wel zouden zijn als die twee nieuwigheden wél werden gecombineerd.”

Sinds zijn ontstaan heeft Living Tomorrow ruim drie miljoen Belgische en internationale bezoekers ontvangen in zijn projecten. Dat zijn 100.000 tot 150.000 bezoekers per jaar. Parallel daarmee slaagde de organisatie erin om ruim 400 bedrijven te laten samenwerken aan diverse innovatieprojecten.

De toekomst is aan de senioren “Voor onze projecten focussen we op twaalf technologietoepassingsgebieden die essentieel zijn voor het dagelijkse leven van de consument”, legt Joachim De Vos uit. “Voor elk toepassingsgebied gaan we steeds op zoek naar de meest toonaangevende innovators. Het lag dus

voor de hand dat we op een gegeven moment bij ABB zouden uitkomen. Dat bedrijf legt zich toe op energievoorziening, web en communicatie, veiligheid en beveiliging, constructiematerialen …

Dat zijn stuk voor stuk technologieën die bijzonder relevant zijn voor de twee projecten die in de periode 2012-2018 op ons programma staan, namelijk de Zorgwoning van de Toekomst en een nieuw Huis en Hotel van de Toekomst.”

In vergelijking met vijftig jaar geleden, blijven senioren veel langer actief. Zelfs wanneer zij uiteindelijk minder mobiel en zelfredzaam worden, willen zij toch zo lang mogelijk onafhankelijk blijven wonen. Living Tomorrow bouwt daarom in het Belgische Hasselt een reeks seniorenflats waarin nieuwe technologieën en systemen die wens van ouderen werkelijkheid laten worden.

“Onze seniorenflats in Limburg vormen samen een zorgwoning die voorjaar 2013 opengaat voor het publiek”, kondigt Joachim De Vos aan. “In de eerste plaats mikken we op zorgprofessionals.

Zij kunnen komen kennismaken met wat hun werkomgeving in de toekomst zou kunnen zijn. Een deel van het gebouw is bestemd voor de loutere demonstratie van nieuwe technologieën. Een ander

De wondere wereld

deel is echt bewoond, zodat bepaalde innovaties meteen ook in de praktijk kunnen worden uitgetest.”

De Zorgwoning van de Toekomst bestaat dus uit levensloopbestendige wooneenheden. Dat zijn flats die voor iedereen, in elke levensfase, veilig en comfortabel zijn. Zonder grote verbouwingen kunnen ze worden aangepast aan veranderende levensomstandigheden.

Experimentele prototypes In de Zorgwoning van de Toekomst kan uiteraard nog steeds lekker worden gekookt. Alleen zullen de bejaarde bewoners daarbij gebruikmaken van intelligente apparatuur. De oven en de afzuigkap zijn bijvoorbeeld uitgerust met sensoren die continu de temperatuur en het vochtgehalte van de kookdampen meten. Wanneer een gerecht dreigt aan te branden, wordt de oven of kookplaat automatisch uitgeschakeld, waardoor het brandrisico meteen verdwijnt.

Al wat futuristischer zijn de intelligente matrassen, de virtuele artsen en de innovatieve apotheek met robots die medicaties voor de individuele bewoners inpakken. “We hebben ook interactieve tapijten met ingebouwd alarmsysteem geïnstalleerd”, vervolgt Joachim. “Wanneer de

Wat is Living Tomorrow?

Living Tomorrow werd in 1991 opgericht in België. Het is een non-profitorganisatie die zich als interface opstelt tussen het grote publiek en innovatieve bedrijven.

Het doel is mensen kennis te laten maken met vernieuwende producten en diensten die de kwaliteit van leven, wonen en werken in de nabije toekomst aanzienlijk kunnen verbeteren.

Daartoe realiseert Living Tomorrow gemiddeld om de vijf jaar een opvallend bouwproject waarin de mogelijkheden van diverse nieuwe technologieën worden gedemonstreerd. Zo ging in 1995 het Huis van de Toekomst in Vilvoorde open voor het publiek. Later volgde het Kantoor van de Toekomst en nu staan de Zorgwoning en het Hotel van de Toekomst op het programma.

Living Tomorrow promoot open innovatie en vervult dan ook een katalysatorfunctie voor talrijke bedrijven die samen innovatieve producten, diensten en oplossingen willen ontwikkelen voor wonen, leven en werken.

ABB et cetera 2|12

27

De wondere wereld bewoner van een zorgflat valt en enige tijd blijft liggen, registreren de sensoren in het tapijt een aanhoudende druk en een temperatuurverhoging op een plaats waar zoiets doorgaans niet wordt gemeten. De elektronica in het tapijt stuurt dan onmiddellijk een signaal naar het verzorgend personeel, waardoor zeer snel hulp kan worden geboden. Intelligente tapijten en afzuigkappen blijken het veiligheidsgevoel van senioren sterk te verhogen.”

“In de Zorgwoning van de Toekomst demonstreren we ook verscheidene experimentele prototypes die de zorgverstrekking veel efficiënter laten verlopen”, gaat hij verder. “Ik denk hierbij aan de intelligente ‘health mirror’. Via bodysensoren in de tandenborstel worden kritische data als hartritme, bloeddruk en lichaamstemperatuur van de flatbewoners gemeten en op een beveiligde manier naar de huisarts doorgestuurd. En tegelijk laat de intelligente spiegel zien wanneer het tijd is om een bepaald medicijn in te nemen.”

Met de arts in het hotel Parallel met de Zorgwoning van de Toekomst bouwt Living Tomorrow ook een nieuw Huis en Hotel van de

28

ABB et cetera 2|12

Toekomst in Brussel. In hotels verblijven mensen slechts korte tijd, maar tijdens hun verblijf moeten zij de best mogelijke service genieten. Diverse technologieën die in de zorgwoning worden toegepast, zijn hier dus ook bruikbaar. De hotelkamers zijn helemaal berekend op energie- en waterbesparing. Via interactieve schermen communiceren de hotelgasten met de buitenwereld en geven ze eventuele aanvullende orders en reserveringen door aan de hoteladministratie. De hotelbedden zijn uiteraard ook intelligent en houden automatisch rekening met de anatomie van de gasten.

“De gelijkenissen tussen hotels en zorgwoningen zijn groot”, besluit Joachim De Vos. “Wij gaan er zelfs van uit dat hotels in toenemende mate de hotelfunctie van ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen zullen overnemen.

Ziekenhuizen kunnen dan focussen op de medische behandeling en de artsen kunnen erop rekenen dat hun patiënten dankzij geavanceerde technologie perfect kunnen worden gevolgd en verzorgd in comfortabele en gezellige hotels vlak bij de ziekenhuizen.”

“Met ABB praten we over de levering

van diverse – al dan niet experimentele –domotica­toepassingen, hoogspanningscabines, nood­verlichtings­systemen, laag­ spannings­ toepassingen … ABB bleek bovendien geïnteresseerd te zijn in onze katalysatorfunctie. Een voorbeeld hiervan is hun nieuwe en beloftevolle ‘fast charging’-systeem voor elektrische voertuigen. Dat wordt pas echt een succes als veel constructeurs bereid zijn het te gebruiken en hun apparatuur en software erop afstemmen. Via onze contacten met overheden en autoconstructeurs kunnen we daar zeker toe bijdragen.”

De participatie van ABB in het actuele Living Tomorrow-project reikt dus nog wel verder dan de zorgtechnologie. De toekomst moet met zorg worden voorbereid en daar wordt in de Benelux echt wel werk van gemaakt. Dat is belangrijk, want zoals Jo Hogan, CEO van ABB, eerder in een interview al zei: “De Benelux is een microkosmos die het hele werkveld van ABB weerspiegelt.”

Anders bekeken

ABB komt op tegen kanker Achttien medewerkers van ABB doorkruisten in het verlengde Hemelvaartweekend per fiets heel Vlaanderen voor het goede doel. Ze reden de 1000 kilometer van Kom op tegen Kanker en kijken er heel positief op terug.

D

it was voor mij een onvergetelijke ervaring”, blikt Hilde Depauw terug. “Ik ben er, nu een hele tijd later, nog van aan het nagenieten. Ik ben vorig jaar in april begonnen met fietsen en de grote sportieve uitdaging sprak me aan. Bovendien ken ik, zoals zovelen, ook mensen die kanker hebben of hadden. Zo’n etappe fietsen betekent dan een mooi hart onder de riem voor iedereen die met de ziekte te maken krijgt. De sfeer onderweg was heel goed, ik leerde nieuwe mensen kennen van binnen het bedrijf en daarbuiten.

We waren herkenbaar aan ons ABBfietspakje, dus soms spraken mensen die in dezelfde sector zitten, ons daardoor aan.”

Eva Deckers reed een etappe samen met Hilde Depauw en kijkt er ook positief op terug. “Ik vond dat het, aangezien onder meer mijn grootvader en tante al kanker hebben gehad, maar een kleine moeite was om me ook eens voor de strijd tegen kanker in te zetten. Ik ben sportief, maar zo’n grote afstand fietsen was ik niet gewend. Ik heb als voorbereiding de maanden ervoor elke zondag een lange fietstocht gemaakt om gewend te leren raken aan de afstand. Ik heb een vlakke etappe gefietst en dat ging vlotter dan verwacht. Het was ook een goede manier om collega’s die ik niet kende, zoals die uit Nederland, beter te leren kennen.”

Familieleden met kanker geconfronteerd “Ik ben niet alleen een fanatiek fietser, maar ik kom ook uit een gezin met vijf kinderen, van wie er al vier met kanker werden geconfronteerd”, zegt Ernst

Goede, die twee etappes van 125 kilometer reed. “Daarom heb ik er niet lang over nagedacht om mee te rijden.

Het was een heel fijne ervaring, ik vind fietsen in België altijd leuk. De streek is mooi en de sfeer gemoedelijk. Vooral de streek rond Brussel beviel me, het gaat er al aardig bergop en bergaf.” Dat kan René Wienholts beamen; als fervent fietser reed hij drie etappes mee. “Fietsen in België is altijd gezellig, en een beetje vakantie.” “Dat er mensen meereden die kanker overwonnen hadden en de volledige 1000 km aflegden, maakte diepe indruk. Daar kun je alleen maar respect voor hebben, en dan ben ik dankbaar dat ik gezond ben”, voegt Ernst Goede nog toe.

“Als bedrijf vinden we het belangrijk om ons ook in te zetten voor de goede zaak, en als dat gecombineerd kan worden met een sportieve uitdaging, is dat

mooi meegenomen, aangezien het de gezondheid bevordert”, schetst communicatiemanager Katrina Wright waarom ABB deelnam. “Bovendien verloren we helaas de laatste tijd enkele collega’s aan kanker. Dat maakt dat de actie velen van nabij aansprak.”

Van 17 tot en met 20 mei reden 18 medewerkers van ABB mee in de estafette door Vlaanderen. Centraal punt dit jaar was Mechelen: de ritten van 250 kilometer per dag begonnen en eindigden daar. Bij de middagstop – in Wemmel, Brugge, Tongeren en Brasschaat – kon er telkens een andere fietser overnemen voor de volgende 125 kilometer. Samen reden de ABB-medewerkers 3000 kilometer. De fietsvierdaagse bracht in totaal 1.805.000 euro op. “Volgend jaar rijden we wellicht weer mee,” zegt Katrina Wright, “op algemeen verzoek van wie dit jaar meereed.”

ABB et cetera 2|12

29

Over en weer

30

ABB et cetera 2|12

Over en weer

“ Wij kiezen voor de rol van market maker” Rexel is een internationaal concern gespecialiseerd in de distributie van elektrotechnische materialen. Aan het hoofd van Rexel Nederland B.V. staat Maurits van Brunschot. Maurits startte op 1 april 2012 als CEO van Rexel Nederland. Hij brengt een unieke combinatie van ervaring mee uit de retail, met topbedrijven als HEMA en AHOLD N.V. waar Maurits eindverantwoordelijk was voor diverse facetten uit de organisatie. Voor et cetera houdt hij de relatie tussen zijn bedrijf en ABB kritisch tegen het licht.

S

inds de overname van Hagemeyer N.V., in 2008, werkt Rexel in Nederland volgens een ‘three banner strategy’. “Hagemeyer was de derde grootste grossier in elektrotechnische materialen in de Europese Unie”, legt Maurits van Brunschot uit. “Het was een bedrijf met een jaaromzet van circa 6 miljard euro en voor Rexel was de integratie een unieke kans om zijn internationale positie te versterken. In Nederland werden de verkoopteams samengevoegd, maar omwille van de uitstraling werd besloten om met drie merknamen te werken. Rexel is het merk voor lokaal en regionaal georganiseerde installateurs, Hagemeyer voor (inter)nationale installateurs en Onexis voor de industriële klanten.”

Product- en marktontwikkeling “In onze samenwerking met ABB lag de focus traditioneel op de verkoop van bestaande producten en diensten aan bestaande klanten”, vertelt Maurits van Brunschot. “Maar ABB is een bijzonder

innovatief bedrijf dat geregeld met nieuwe producten en diensten naar buiten komt.

En als distributeur willen wij natuurlijk onze meerwaarde bewijzen door die innovaties snel en optimaal in de markt te plaatsen.

Tegelijk proberen wij ook nieuwe marktsegmenten aan te boren. In onze samenwerking met ABB komt dus een steeds grotere nadruk te liggen op product- en marktontwikkeling.”

Tot de recente innovaties van ABB rekent Maurits van Brunschot onder meer e-mobility en zonne-energiesysteemoplossingen. “Bij Rexel Nederland maken wij mensen vrij om voor die nieuwe producten markten te creëren en te ontwikkelen. Innovatieve producten en diensten moeten op andere manieren worden verkocht dan klassieke producten. Bij Rexel beschikken wij over de nodige mankracht met de juiste kennis en ervaring om innovaties snel te laten renderen. Wij kiezen in de eerste plaats voor de rol van ‘market maker’.”

Tegelijk wil Maurits van Brunschot ook nieuwe markten aanboren met Rexel

Nederland. Hij ziet bijvoorbeeld aantrekkelijke mogelijkheden voor zijn bedrijf in de energiebranche en de mariene sector, maar dat zijn markten waarin ABB vaak al actief is via andere distributeurs. “Waar dat inderdaad het geval is, moeten wij onbevangen met elkaar gaan praten om via win-winsituaties onze respectieve posities in die markten te verstevigen”, reageert hij. “Wij willen vooral geen acties ondernemen die kunnen leiden tot rentabiliteitsverlies voor ABB. Als Rexel Nederland producten van de concurrentie gaat verkopen, verliest ABB inkomsten en dat wil ik vermijden. Daarom is wederzijdse openheid zo belangrijk. Het is best denkbaar dat wij in bepaalde marktsegmenten voor de concurrenten van ABB gaan werken, maar dan zullen wij dat vooraf grondig met elkaar hebben besproken. Wij maken de markt samen met onze partnerleveranciers. Zo werkt dat nu eenmaal.”

Minder gunstige vooruitzichten De interesse van Rexel Nederland voor nieuwe producten en klanten is voor een ABB et cetera 2|12

31

Over en weer

deel ingegeven door de minder gunstige vooruitzichten voor de markten waar de distributeur zich tot nog toe op heeft gericht. “Onder meer dankzij de sterke productrange van ABB staan wij sterk in de woningbouw, de utiliteitsbouw en zelfs in de industriële bouw”, bevestigt Maurits van Brunschot. “Maar door de economische recessie volgden de fusies, faillissementen en acquisities in die industrietakken elkaar in hoog tempo op. Van de 44 miljoen vierkante meter kantoorruimte staat 7 miljoen vierkante meter leeg. Dat heeft intussen al geleid tot 10 miljard euro afwaarderingen. Ook de woningbouw heeft het zwaar. De renovatiemarkt houdt nog wel stand en de overheid investeert ook nog in infrastructuur, maar de vooruitzichten voor het komende jaar in de industriële bouw zijn verre van positief.”

32

ABB et cetera 2|12

Het DNA van de bedrijven van morgen Toch gelooft Maurits van Brunschot rotsvast in de kansen die andere markten bieden. “En ook de nieuwe verkoopkanalen openen aantrekkelijke perspectieven”, oordeelt hij. “Vandaag is e-commerce al goed voor circa 50% van onze business en wij zijn vast van plan ook hier onze positie te claimen in de Nederlandse markt.

Daar is veel informatie voor nodig, want zonder data zijn geen zoekopdrachten mogelijk op ons e–commerce platform.

Dat is ook de reden waarom wij bewust kiezen voor een nauwe samenwerking met A-leveranciers als ABB. Via elektronische data-uitwisseling of EDI kan onze supply chain naadloos worden gekoppeld aan die van ABB. De dynamische terugkoppeling van informatie maakt dat wij samen onze klanten sneller en volle-

diger kunnen bedienen. Daar houden wij beiden een beter imago aan over en een lager working capital.”

Maar vandaag verloopt die datauitwisseling nog niet optimaal. “Via ecommerce kunnen wij perfect volgen wat de klanten doen op het web. Wij zien bijvoorbeeld hoe vaak zij de producten van ABB aanklikken, maar niet de bijbehorende accessoires… Dus vertellen wij aan ABB welke extra data zij moeten verstrekken om nog beter te scoren via de elektronische verkoop.”

Volgens Maurits van Brunschot staat ABB positief tegenover e-commerce.

“Maar de markt verandert erg snel. En wat vandaag werkt, is morgen voorgoed achterhaald. Wij moeten ons steeds sneller en vaker aanpassen. ‘Agility’ wordt een belangrijk gen in het DNA van de bedrijven van morgen. En voor een grote

Over en weer

onderneming als ABB is dat soms lastig. Rexel Nederland doet voor vele miljoenen zaken met ABB. Dat creëert een soort band die het vaak moeilijk maakt om de zaken echt scherp te stellen. Wij moeten ons wat vaker benchmarken tegen andere leveranciers-distributeurscombinaties.”

sluiten en te vervangen door een nieuw groot magazijn in Bleiswijk. Daarmee kunnen wij voortaan een betere leverbetrouwbaarheid en een grotere voorraad­ beschikbaarheid garanderen voor producten van ABB zonder ons werkkapitaal op te drijven. Dit illustreert wel onze winwinstrategie met ABB.”

Win-winsituatie in Bleiswijk Maurits van Brunschot is ervan overtuigd dat de goede samenwerking met ABB nog vele jaren zal aanhouden. “Onze teams werken prima samen, met veel wederzijds respect en interesse. ABB stuurt zelf steeds vaker aan op win-winsituaties en daagt ons geregeld uit om onze grenzen te verleggen. Horizontale netwerkintegratie is daarom essentieel.”

“Vorig jaar hebben wij besloten vier van onze regionale distributiecentra te

ABB et cetera 2|12

33

Hotspots

Industrial Automation & Drives 2012 Van 2 tot en met 5 oktober 2012 in de Jaarbeurs in Utrecht Deze beurs is een samensmelting van de vakbeurzen Industry & Automation en Aandrijftechniek. Zo ontstond een bijzonder concept dat uitstekend inspeelt op de huidige marktontwikkelingen. De beurs maakt deel uit van de Industriële Week 2012.

Op de ABB-stand valt altijd iets nieuws te beleven. Op deze beurs­e ditie is dat de lancering van de ACS880 single drive die deel uit maakt van ABB’s ‘all compatible drives’ portfolio. De frequentie-omvormers uit deze serie zijn probleemloos bruikbaar met bijna elk type AC-motor en automatiseringssysteem en voldoen aan alle eisen van gebruikers en bedrijven. Op pagina 38 vindt u trouwens een artikel over deze nieuwe aandrijvingen.

Elektro Vakbeurs Hardenberg 2012 Met ABB gratis naar de Elektro Vakbeurs

U kunt de lancering van de ACS880 bijwonen in het beurstheater. Na de lancering van de ACS880 worden er op de

ABB-stand live demonstraties met de ACS880 gegeven.

Transmission & Distribution en Smart Grids Europe 2012 Van 9 tot en met 11 oktober 2012 in de RAI in Amsterdam

Van 11 t.e.m. 13 december 2012 (tussen 14u00 en 22u00) vindt de Elektro Vakbeurs in Hardenberg plaats. Ook ABB is hier als exposant aanwezig. Tijdens deze beurs willen wij u graag ontmoeten.

Wij nodigen u daarom van harte uit om de nieuwste ontwikkelingen op onze stand te komen bekijken.

Via onze website www.abb.com/ benelux kunt u een gratis toegangskaart aanvragen.

Het congres en de bijbehorende vakbeurs van Transmission & Distribution en Smart Grid Europe 2012 vormen een podium voor de belangrijkste Europese energieexperts om toekomstige ontwikkelingen zowel op het gebied van de infrastructuur als de gedecentraliseerde, geautomatiseerde netwerken te bespreken.

34

ABB et cetera 2|12

Zowel ABB als Ventyx, an ABB Company, zullen tijdens dit evenement aanwezig zijn. Wilt u de nieuwste ‘smart grid’-ontwikkelingen nader bekijken dan is een bezoek zeker de moeite waard.

Op onze website www.abb.com/ benelux vindt u praktische informatie over de beurs en het congres.

Product Motoren en omvormers

ABB’s nieuwe motoromvormerpakketten Krachtig en compact High Output–pakket en energiezuinig Super Premium Efficiency–pakket ABB Introduceert twee nieuwe pakketten van synchrone laagspanningsmotoren voor industriële toepassingen zoals pompen, ventilatoren en compressoren. Deze nieuwe producten zijn gebaseerd op synchrone reluctantietechnologie en combineren innovatieve motortechnologie met variabele toerenregeling.

ABB ontwikkelde een motor met een zeer efficiënte rotor zonder wikkelingen of permanent magneten. Die nieuwe rotor is een mijlpaal in de motortechnologie en maakt het mogelijk om veel efficiëntere en compactere motoren te maken dan met de conventionele kortsluitanker-technologie. De motor wordt geleverd in een pakket met een ABB-frequentieomvormer, geavanceerde software tot complete aandrijfoplossingen. Dat biedt tal van voordelen aan eindgebruikers en OEM’s (original equipment manufacturers).

Het Super Premium Efficiency-pakket is geoptimaliseerd voor maximaal aandrijfrendement en reikt van 11 tot en met 200kW. Het biedt eindgebruikers tot 40% minder energieverliezen dan bij conventionele inductiemotoren, waarmee wordt voldaan aan de hoogste rendementsklasse IE4, super premium efficiency, zoals gedefinieerd door IEC. Hiermee kan nog meer energie worden bespaard, waardoor de terugverdientijd in veel gevallen korter is dan twee jaar.

Het High Output-pakket is geoptimaliseerd voor maximaal vermogen en reikt van 1 tot en met 315kW. Dit motoromvormerpakket biedt een vermogensdichtheid tot 40% groter dan bij conventionele inductiemotoren. Hierdoor zijn de motoren tot twee huisgrootten kleiner, wat machinebouwers toelaat veel compacter en lichter te bouwen. De vermogensdichtheid is gelijk aan die van permanentmagneetmotoren en een rotor met de robuustheid van een asynchrone kortsluitankermotor.

Beide pakketten bieden ook nog andere voordelen. Zo zijn ze betrouwbaarder. De koele rotor heeft als bijkomend voordeel dat de lagers veel koeler blijven. Ongeplande storingen van elektromotoren ontstaan in 70% van alle gevallen door defecte lagers. Langere nasmeertijden leiden tot lagere onderhoudskosten en een hogere betrouwbaarheid.

ABB et cetera 2|12

35

Product Robotics

De nieuwe IRB 460-robot Uitbreiding revolutionaire palletproductreeks Het op pallets stapelen van dozen, trays, flessen en andere industrieel vervaardigde artikelen is zwaar en repetitief werk, waaraan zeer hoge eisen qua nauwkeurigheid en snelheid worden gesteld. Perfect werk voor de palletrobots van ABB – de productreeks wordt momenteel uitgebreid met twee nieuwe robots, drie nieuwe grijpers en een uitgebreid softwarepakket voor de besturing.

De nieuwe IRB 460-robot kan niet alleen tot 110 kilogram verplaatsen en tot 2,4 meter hoog reiken, het is ook nog eens de snelste palletiseerrobot ter wereld, met een capaciteit tot 2.190 cycli per uur – 15% sneller dan vergelijkbare robots – en met een 20% kleinere voetafdruk.

Voor situaties waarin grote hoeveelheden hoog gestapelde pallets moeten worden verwerkt, lanceert ABB de IRB 760-robot. Die kan tot 450 kilogram verplaatsen en tot 3,2 meter hoog reiken. Ook kan de IRB 760 grotere en zwaardere producten hanteren dan robots van andere leveranciers. De hoge snelheid maakt deze robot bijzonder geschikt voor het verwerken van dranken, bouwmaterialen en chemicaliën.

ABB brengt ook drie nieuwe standaard grijpers uit, waaronder een plaatgrijper die in twee maten leverbaar is, een zware vingergrijper voor het snel palletiseren van zakken en een vacuümgrijper die tot vijf producten in één keer kan vastpakken.

De meest revolutionaire toevoeging aan het nieuwe palletiseerportfolio is echter de nieuwe, gebruiksvriendelijke pc-software RobotStudio Palletizing PowerPac. Hiermee kunnen gebruikers zelf de grijpers en robots programmeren, configureren en simulaties draaien – ook wie weinig of geen ervaring heeft met het robotprogrammeren.

Frequentieomvormers

ACS880 ABB’s nieuwe platform voor frequentieomvormers ABB’s nieuwe “all compatible drives” zijn compact, eenvoudig te installeren en te bedienen. Deze frequentieomvormers optimaliseren zowel de energie-efficiëntie als het productievermogen. De ACS880 bestaat in een IP21 wandmontageuitvoering, een single drive schakelkastuitvoering en binnenkort in multidrive uitvoeringen die met één voedingsunit meerdere inverters voeden. Ze zijn compatibel met vrijwel alle processen, automatiseringssystemen, gebruikersgroepen en bedrijfsbehoeften.

Dankzij direct torque control (DTC) kunnen alle motortypes worden gebruikt.

Alle ACS880-uitvoeringen hebben een intuïtief bedieningspaneel met USB-aansluiting. De frequentieomvormers beschikken over geïntegreerde veiligheidsfuncties. Als optie is een aanvullende veiligheidsmodule is verkrijgbaar. De gratis te downloaden Drive Composer Entry PC-tool ondersteunt start- en onderhoudsfuncties, een uitgebreidere professionele versie is eveneens leverbaar.

ABB’s “all compatible drives” zijn inzetbaar in sectoren zoals olie en gas, mijnbouw, metaal, chemie, cement en energiecentrales en kunnen worden gebruikt voor toepassingen zoals extruders, lieren, transportbanden, menginrichtingen, compressoren, pompen en ventilatoren.

Bezoek de ACS880 live demo tijdens de vakbeurs Industrial Automation & Drives 2012 van 2 tot en met 5 oktober 2012 in Jaarbeurs Utrecht. ABB vindt u op standnummer 02.B033.

36

ABB et cetera 2|12

Product Procesautomatisering

System 800xA Meer dan procesautomatisering In een ideale procesomgeving sluiten alle productie- en automatiseringssystemen naadloos op elkaar aan en kunnen ze ook van elke plek worden ingezien en aangestuurd. Met het baanbrekende, schaalbare procesautomatiseringssyteem System 800xA kan de operator of onderhoudstechnicus met een enkele klik informatie ophalen vanaf elke werkplek in de ‘plant’. Alle automatiseringsfuncties zijn in een productie-, engineering- en informatieomgeving geïntegreerd. Het resultaat: verbeteringen in productiviteit, rendement en veiligheid.

Meer gebruiksgemak, connectiviteit en integratie System 800xA versie 5.1 is gebruikersvriendelijker dan ooit en biedt meer mogelijkheden om de effectiviteit te verhogen.

Operators hebben de beschikking over nieuwe, geavanceerde alarmbeheerfuncties en kunnen verantwoordelijkheden tussen controlekamers en andere werklocaties beter delegeren en beheersen. Ook biedt de nieuwe versie tal van verbeteringen voor de engineering-omgeving, zoals een verbeterde Batch Procedure-editor en eenvoudigere verwerking van bulkgegevens bij het uitwerken van Foundation Fieldbus-projecten. De nieuwe ‘Task Analysis Tool’ en ‘Detailed Difference Report’ stroomlijnen procedures in wijzigingsbeheer. Via de EOW (Extended Operator Workplace) ziet de operator met ‘high definition graphics’ een overzicht van de procesbeelden.

Klanten kunnen voortaan makkelijker diagnosegegevens van intelligente instrumenten raadplegen, ongeacht het merk of plaats in het proces. De krachtige integratiecapaciteiten van het systeem worden nu optimaal benut dankzij nieuwe communicatie-interfaces voor Profinet, DeviceNet en WirelessHART. De Foundation Fieldbus ondersteunt voortaan ook EDDL-technologie, wat staat voor Electronic Device

Description Language, waarmee u gegevens op grafische wijze van de veldinstrumentatie kunt aflezen. Binnen de IEC 61850 integratie is het nu mogelijk meerdere IED (Intelligent Electrical Devices) op de interfacekaarten van de AC 800M aan te sluiten. De IEC 61850 biedt een bredere en diepere integratie met elektrische systemen.

Hogere specificaties, betere prestaties De PM891, een nieuwe toevoeging aan de besturingsfamilie AC 800M, heeft drie keer de kloksnelheid (450 Mhz) en vier keer het geheugen van zijn voorganger. Hierdoor zijn er minder controllers nodig bij complexe toepassingen. Deze controller kan ingezet worden voor het vervangen van eerdere control-systemen van ABB maar ook van andere leveranciers.

Het 800xA-systeem heeft maar liefst 75% minder PC’s nodig dankzij virtualisering. Dat betekent ook minder energieverbruik en onderhoud. De nieuwe ‘System Administration Console’ en ‘Security Update Tool’, ontwikkeld op basis van feedback van gebruikers, maken het systeem beter beheersbaar en veiliger dan ooit. Met het Security Update Tool kunnen beveiligingsupdates van Microsoft worden getoetst aan de goedgekeurde lijst van ABB. Door de power- en procesautomatiseringsinfrastructuren te integreren kan volgens het ARC 20% worden bespaard op kapitaaluitgaven (CAPEX) en onderhoudskosten (OPEX). Deze nieuwe System 800xA-release verhoogt niet alleen de productiviteit waardoor het concurrentievermogen wordt versterkt, maar maakt het standaardiseren, verbeteren en stroomlijnen van processen en het naleven van compliance-regelgeving en best practices eenvoudiger dan ooit.

ERP, CMMS...

Base System Servers

Panel 800

System Networks

Extended Operator Workplace

System Workplaces

AC 800M Controller

WirelessHART Gateway

AC 800M Hi gh I nte gr i ty Control l e r

REG670

Power Automation

Variable Speed Drive

LV Switchgear

Process Electrification

ABB and 3rd party PLC & DCS

Fire & Gas

Modulebus

S800 I/O

MODBUS

Motor Controller

PROFIBUS / Foundation Fieldbus / Modulebus

Control IED

PROFIBUS / PROFINET / Modulebus / DeviceNet

IEC 61850

Field Networks

Shut-down S900 I/O

Process Instrumentation

WirelessHART

Safety

PLC & DCS

ABB et cetera 2|12

37

Product Laagspanning

ABB aansluitklemmen

De SNK-serie: meer voor minder ABB levert een serie aansluitklemmen die voldoet aan alle eisen die tegenwoordig aan verbindingen gesteld worden. Als een erkende specialist in aansluitklemmen met meer dan 50 jaar ervaring heeft ABB al zijn expertise ingezet om een nieuwe innovatieve asymmetrische aansluitklem te ontwerpen, die gebruiksvriendelijker is dan nooit tevoren.

Met maar 220 klemmen en accessoires is deze nieuwe klem speciaal ontworpen om de keuze van de klemmen en de voorraad eenvoudig en beperkt te houden. In sommige grote installaties worden soms duizenden aansluitklemmen toegepast.

Het zal duidelijk zijn dat daar aanzienlijke voordelen te behalen zijn bij het snel en eenvoudig kiezen van de juiste aansluitklem.

De SNK-serie van ABB biedt antwoord op alle vragen op het gebied van schroefaansluitklemmen van 0,22 tot 95 mm2. Bovendien voorziet het programma ook in scheiders, zekeringhouders en dubbele klemmen.

Een belangrijke stap naar het vereenvoudigen van de keuze is het ontwikkelen van één klem die aan alle internationale voorschriften voldoet, inclusief ATEX, UL, UL94 V0, Gost en CSA. Zo is de SNK-serie aansluitklemmen standaard geschikt voor wereldwijde toepassing in explosieve omgevingen volgens de volgende certificaten: ATEX, IECEx, BR-Ex en UL Haz Loc. Alle SNK-aansluitklemmen zijn gecertificeerd voor toepassing bij “increased security” volgens Ex e.

Aansluitklemmen met Ex e ’increased security’-certificatie kunnen toegepast worden bij Ex e gecertificeerde apparaten, zoals motoren en pompen.

Identificatie is nu nog eenvoudiger met ABB’s innovatieve universele oplossing voor codering.

Het gepatenteerde design is speciaal ontworpen voor eenvoudige montage, duidelijke identificatie en snelle verbinding en markeert een belangrijke stap op het gebied van veilige en professionele aansluitingen.

Opvallend aan de SNK-serie klemmen zijn ook de gereduceerde afmetingen. Met een reductie tot maximaal 3 mm kan dit in een doorsnee installatie leiden tot een ruimtewinst van 25%. Zo kan er vervolgens weer ruimte gewonnen worden in de totale afmetingen van de aansluitkasten. De kleinere afmetingen zijn gerealiseerd zonder dat de IEC60947-7-1-norm voor standaard bedradingsaansluitingen geweld wordt aangedaan.

De SNK-serie aansluitklemmen is een belangrijke aanvulling op het al bestaande ABB-klemmenprogramma voor industriële toepassingen.

38

ABB et cetera 2|12

Het jaar...

Het jaar 1928 I

n de jaren twintig van de vorige eeuw waren grote delen van het platteland van België, Nederland en Luxemburg nog niet aangesloten op de openbare stroomvoorziening. De voltooiing van de landelijke elektriciteitsnetten was nog volop aan de gang.

Wie thuis over een elektrische aansluiting kon beschikken, mocht zich met recht toekomstgericht noemen. Voor deze groep gelukkigen brachten ASEA en Brown Boveri een uitgebreid pak-

ket van luxe gebruiksvoorwerpen op de markt.

Het gamma strekte zich uit van elektrische melkkokers en koffiepotten tot de eerste elektrische strijkijzers, schrijftafellampen en synchroonklokken. In de moderne keuken van die tijd kon men de oorspronkelijke versie van het elektrische fornuis en de elektrische koelkast vinden. Het devies aan de toenmalige moderne huisvrouw was niet voor niets “Kookt Elektrisch”. De mensen die anno

1928 thuis over de moderne elektrische apparatuur van ASEA en Brown Boveri beschikten, waanden zich toentertijd met recht in het huis van de toekomst.

ABB et cetera 2|12

39

JSB

Natuurlijk.

Et Cetera 02-2012.indd

ABB bouwt mee aan een van ’s werelds grootste offshore windmolenparken.

Met behulp van onze milieuvriendelijke transmissietechnologie zal deze 400-megawatt installatie naar verwachting 1,5 miljoen ton CO2-uitstoot per jaar vermijden en de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet verbeteren.

Het is slechts een van de manieren waarop wij, als de grootste leverancier van elektrische producten en diensten voor de windenergie-industrie, gebruik kunnen maken van hernieuwbare energiebronnen om de strijd tegen de klimaatverandering aan te gaan. www.abb.com/betterworld

03-09-2012

Emissie-vrije stroom aansluiten op het net?