et cetera 03/2012 NL by ABB Benelux

3Â IÂ 12 The customer magazine of the ABB Group Benelux

Aardwarmte

Groene energie verwarmt Den Haag Elektrisch rijden De landelijke oplaadnetwerken komen eraan Datacenters Elke watt telt!

De opener

Perspectief Landelijke oplaadnetwerken maken elektrisch rijden nog concreter.

et cetera

Alfons Goos, CEO ABB Benelux

Aan de slag ABB helpt Dana Petroleum bij uitbreiding van het De Ruyter boorplatform.

3|12 Duurzame technologieën laten langer op zich wachten Nieuwe technologieën stellen ons in staat duurzamer om te gaan met energie en verminderen onze CO 2-voetafdruk. Net op tijd, want de schadelijke effecten van jarenlange ongeremde industrialisering en consumptie vallen niet meer te ontkennen. Maar die technologieën zullen de wereld alleen niet stormenderhand veroveren. Neem nu de elektrische auto’s. In aanschaf zijn die nog duur voor de consument en voor veel bedrijven passen ze meer in een pr-strategie dan in een mobiliteitsstrategie. Bovendien is de batterijtechnologie onvoldoende gevorderd, wat leidt tot ‘range anxiety’ bij gebruikers. En dan is er nog de kwestie van de oplaadnetwerken. Voor de fossiele brandstoffen zijn wereldwijde distributienetwerken opgezet. Om iets vergelijkbaars te ontwikkelen voor elektrische voertuigen – en

andere tekortkomingen uit de weg te ruimen – zijn gewoonweg meer tijd en geld nodig. En daar knelt de schoen. Hoge overheidsschulden dwingen regeringen te besparen en investeringen en subsidies terug te schroeven. Het werkveld ligt daarom open voor ondernemers en innovators die het elektrische voertuig zien als een schakel in de mobiliteits- en de energiepuzzel en een essentiële stap naar de beperking van broeikasgassen. Net als alle andere duurzame technologieën breekt de elektrische mobiliteit zeker door. Alleen gaat het trager dan verwacht. In mijn ervaring komen de marktprognoses steeds met drie tot vier jaar vertraging uit. Daarom verwacht ik dat de initiële doorbraak van de elektrische mobiliteit niet in 2013, maar eerder vanaf 2015 en de echte doorbraak ergens tussen 2015 en 2020 zal plaatsvinden. Maar dat ze komt, lijdt geen twijfel.

et cetera 3|12 - Een uitgave van ABB Benelux - Verantwoordelijke uitgever Marco Moerland - Concept MediaPartners België - Coördinatie Jan Dhondt en Marco Moerland Redactiecommissie Sabbah Doudou, Jan Dhondt, Jos Bernaards, Paul Hendrickx, Brian Jagmohan, Marco Moerland - Werkten mee aan dit magazine Philip van Ootegem, John Edwards, Peter van der Horst, Filip van Loock, Thierry Lambinet, Ivan Roda - Copyright 2012 et cetera abonnement aanvragen, wijzigen of opzeggen? Surf naar onze website: www.abb.com/benelux. Op dit adres kunt u zich abonneren op ons blad, uw gegevens wijzigen of uit onze database laten verwijderen.

ABB et cetera 3|12

Inhoud

De wondere wereld In Den Haag wordt aardwarmte gebruikt voor veilig, duurzaam en milieuvriendelijk verwarmen.

Over & weer Haayo Terpstra over de standaardisatie van een robotpalletiseercel.

Polsslag

Over en weer

et cetera valt in de smaak De resultaten van de lezersenquête.

Perspectief 5

Sterker door overnames ABB neemt Thomas & Betts en Newave over. 6 Elektrisch rijden Landelijke oplaadnetwerken nemen ‘range anxiety’ weg. 14 Datacenters Energie-efficiënte oplossingen voor milieuvriendelijke datacenters.

Aan de slag 8

Dana Petroleum ABB helpt bij de uitbreiding van boorplatform De Ruyter.

For a better world 18 VitaeMobility ABB gaat in zee met leasingbedrijf voor elektrische auto’s.

De wondere wereld 20 Aardwarmte Aardwarmtecentrale zorgt voor wereldprimeur in Den Haag.

De robotpalletiseercel Haayo Terpstra over de gestandaardiseerde robotpalletiseercel die Rohaco voor ABB ontwikkelde.

Anders bekeken 31

Run for KiKa ABB’ers zamelen geld in voor kinderen met kanker.

Hotspots 32

Korte berichten over events Aqua Nederland Vakbeurs. Elektro Vakbeurs Nederland.

Product 33

Universeel laadpunt op Rotterdam The Hague Airport Toepassing van compacte universele elektrische laadunits. 34 Busch-Wächter bewegingsmelder Samenspel van schoonheid en bescherming. 34 CoriolisMaster ‘CoriolisMaster FCB300’ krijgt ATEX IECEx en FM certificering.

Het jaar... 35

Deze keer: het jaar 1931 Brown Boveri ontwikkelde een oplaadinrichting voor 62 ‘elektromobielen’ in het Zwiterse hoofdpostkantoor.

ABB et cetera 3|12

Polsslag

et cetera valt in de smaak! Elke dag opnieuw levert ABB efficiënte, krachtdadige oplossingen voor zijn klanten. Het spreekt voor zich dat we dezelfde waarden nastreven in onze communicatietools. Daarom polsten we u, onze lezer, naar de waardering van et cetera.

amen met de vorige editie verzonden we een oproep om de enquête op onze website in te vullen. Een aanzienlijk aantal lezers gaf ons hun mening. Zo kunnen we ons een beeld vormen over hoe en waarom u et cetera leest.

uur aan het lezen van et cetera. 12% kijkt het zelfs meerdere keren in. Wat ons ook verheugt, is dat u het magazine niet zomaar na het lezen weggooit. 52% van de lezers geeft het door aan een andere lezer, 19% bewaart het. Slechts 21% gooit het bij het oud-papier.

Leesgewoontes Zoals verwacht wordt et cetera het meest in een professionele context gelezen (60%). Toch leest 40% van het lezerspubliek het blad ook thuis. U neemt de tijd om et cetera te lezen. Iets minder dan de helft (45%) van het lezerspubliek besteedt meer dan een half

Technisch of algemeen? Dat de lezers van et cetera vooral een technisch profiel hebben, spreekt voor zich. Dat blijkt ook uit de appreciatie van de meer technische rubrieken als de Product-pagina’s (23%) en Perspectief (13%). Daarnaast worden de meer informatieve artikels ook sterk

ABB et cetera 3|12

gewaardeerd. Vooral Aan de slag (een score van 18%), waarin we het markante verhaal van een ABB-klant vertellen en de Wondere Wereld (17%), waarin we een tot de verbeelding sprekende ABB-realisatie belichten, vallen in de smaak. Slechts 3% van de lezers vindt deze rubrieken overbodig. Hoge waarderingscijfers In et cetera proberen we ook het visuele aspect niet uit het oog te verliezen met veel aandacht voor beeldmateriaal. 90% vindt de verhouding tekst-beeld goed zoals die nu is. Ook de verschijningsfrequentie (drie maal per jaar) zit goed voor 85% van de respondenten, 10% kan leven met minder edities per jaar en 5% vraagt om meer. De algemene waardering van het magazine is dus hoog. 83% vindt et cetera een goed gemaakt, interessant blad, 17% vindt het zeer goed. Deze hoge waarderingscijfers motiveren ons om op dezelfde weg verder te gaan. In de toekomst blijven we u fascinerende verhalen over ABB en onze klanten brengen. We wensen u alvast een boeiende en aangename lectuur van deze en van de komende et cetera-edities!

Perspectief

ABB sterker door overnames Met de recente overnames van Thomas & Betts en Newave versterkt ABB zijn marktpositie en kijkt het vol vertrouwen naar de toekomst. Thomas & Betts ABB staat bekend als wereldleider in energie en automatisering. Voor Thomas & Betts geldt dit op het gebied van elektrotechnische producten en diensten. Thomas & Betts is vooral bekend met VanLien Noodverlichting en de fameuze Ty-Raps ®, het uitgebreide bundelbandsysteem. Thomas & Betts richt zich wereldwijd op het verbeteren van bedrijfsprestaties door het bieden van praktische en betrouwbare oplossingen. Producten en diensten die verbinden en beschermen voor het leven en tegelijkertijd direct alledaagse problemen oplossen. Deze producten ondersteunen op het gebied van draad- en kabelmanagement, kabelbescherming, voedingsconnectoren en veiligheidstechniek. Klanten kunnen nog steeds terecht bij hun eigen contactpersoon van ABB en Thomas & Betts. De bedrijven opereren volledig los van elkaar. Newave Newave is in 1993 opgericht vanuit de visie en overtuiging dat een UPSsysteem energiezuiniger kan en moet zijn. Met de introductie van innovaties, zoals transformatorloze technologie en de eerste modulaire ‘safe swap UPS’, voorzien van decentrale techniek, heeft Newave keer op keer haar vooruitziende en leidinggevende positie in de UPS-wereld bevestigd. Door het combineren van de kennis en de producten van ABB en Newave kunnen er oplossingen over de gehele bandbreedte aangeboden wor-

den op het gebied van ononderbroken stroomvoorziening voor datacenters, de transportsector, telecommunicatie- en omroepbedrijven, industriële en commerciële klanten. De Nederlandse vestiging van Newave is inmiddels verhuisd naar de vestiging van ABB aan de Albert Plesmanweg in Rotterdam. Newave opereert na de overname als ‘Newave, a member of the ABB group’.

ABB et cetera 3|12

Perspectief

De landelijke oplaad netwerken voor elektrische voertuigen komen eraan Er is geen twijfel meer mogelijk: de wereldwijde industriële omschakeling naar elektrische mobiliteit voltrekt zich nu. De wil om onze ecologische voetafdruk te verkleinen en de op olie gebaseerde mobiliteit te verlaten, drijft ons voort richting alternatieve energiebronnen.

roducenten van elektrische voertuigen (EV’s) verrichten baanbrekend werk, maar er blijft nog een lastige horde te nemen: de ontwikkeling van landelijk dekkende netwerken van oplaadpunten voor elektrisch vervoer. Zonder een snelle bedrijfszekere oplaadmogelijkheid blijft het elektrische vervoer een zaak voor wie minder dan 300 kilometer per dag rijdt of voor wie graag zo’n innovatief voertuig als statusobject wil bezitten. De EV’s zullen pas echt doorbreken wanneer de angst wordt weggenomen om met een EV zonder stroom langs de weg te komen staan – de zogeheten ‘range anxiety’. Daar is een fijnmazig landelijk netwerk van snelle oplaadpunten voor nodig die de oplaadtijd beperken tot 30 minuten of maximaal 2 uren. Dat is aanzienlijk korter dan de 8 uren die de standaard thuisoplaadsystemen nu nodig hebben om de accu van een EV op te laden. ABB werkt nauw samen met de overheden en bedrijven van België en Estland om de eerste twee landelijke

ABB et cetera 3|12

oplaadnetwerken te realiseren. In die landen worden langs de belangrijkste snelwegen en in de grote steden snellaadsystemen geïnstalleerd. De afstand tussen twee laadpunten bedraagt nooit meer dan 50 kilometer. België In de zomer van 2012 maakten ABB en VitaeMobility bekend dat zij samen 50 Terra Smart Connect (SC) DC snelladers gaan installeren op locaties verspreid over heel België. VitaeMobility, een leasingbedrijf voor elektrische wagenparken van overheden, bedrijven en particulieren, koos voor het systeem van ABB omdat dit het enige smart connected station op de markt is met een snellaadoptie voor elektrische bedrijfswagenparken. Voor wagenparkmanagers en bedrijven waarvoor het noodzakelijk is dat hun bedrijfsauto’s steeds op de weg zijn, is snelladen duidelijk een voordeel. Het houdt de EV’s immers langer operationeel en het voorkomt wachtrijen bij de oplaadpunten. Maar het snelladen is slechts de helft van de oplossing. Het

is even belangrijk dat het laadsysteem feilloos functioneert als een bestuurder zijn voertuig inplugt. Daarom garandeert ABB voor alle geïnstalleerde oplaadpunten 24/7 monitoring via een Networks Operation Centre. Bovendien zorgt de backbone IT architectuur van ABB ervoor dat klanten toegang krijgen tot tal van connectiviteitsdiensten, zoals hulp op afstand en management, onderhoud en upgrading van de software met het oog op een optimale netwerkbelasting. Dit heeft als gevolg dat klanten de status van de oplaadpunten in real time kunnen volgen en dat de beheerder van het systeem kan anticiperen op de vraag naar energie en problemen kan voorkomen of oplossen zodra ze zich voordoen. In België biedt ABB zelfs een onderhouds- en reparatiedienst via een lokaal support team. “Het is een kritische vereiste dat de klanten over de juiste data en software beschikken om het rijgedrag milieuvriendelijker te maken”, zegt Hans Streng, General Manager van ABB’s EV charging infrastructure group. “De oplaad-

Perspectief

systemen van ABB houden rekening met het hele e-mobility spectrum, van Smart Grid-interface en -software tot technologie die klanten de mogelijkheid biedt hun oplaadpunten af te stemmen op specifieke behoeften qua facturering bijvoorbeeld. Dit versterkt de relatie met de bestuurders van de EV’s.” In België zijn de eerste oplaadpunten al geïnstalleerd en is de voltooiing van het project gepland in 2013. Estland Estlanders staan heel positief tegenover ICT. Dit is het land van Skype, gratis openbare wifi, geïntegreerde en beveiligde IT-diensten en nu ook e-mobiliteit. De Estse overheid kocht recentelijk 507 Mitsubishi IMiEV EV’s aan en schreef vervolgens een aanbesteding uit voor de realisatie van het grootste landelijke snelle oplaadnetwerk voor EV’s ter wereld. In januari 2012 ging de order naar ABB, die de opdracht nog in hetzelfde jaar zal voltooien. Ook hier viel de keuze op de Terra direct current (DC) oplaadstations. Nu zijn ze al opvallend aanwezig in cen-

tra van de grote steden en langs de snelen hoofdwegen van het land. In totaal gaat het om 700 oplaadpunten; 200 daarvan zijn snellaadstations en 500 zijn typische kantoorlaadpunten. De eerste officiële installatie van een Terra 51 DC snellaadstation vond plaats in de zomer, vlak bij het Innovatiecentrum van Tallinn. De IT-architectuur van ABB zorgt ervoor dat elk laadpunt dat met het internet is verbonden, toegang biedt tot diverse connectiviteitsdiensten, zoals hulp op afstand, maar ook management, beheer, onderhoud en intelligente upgrading van de software. Op deze wijze beschikken de beheerders van het systeem over de nodige technologie om het netwerk en de oplaadpunten te laten functioneren volgens een economisch duurzaam business model. Net als in België vereist het netwerk ook hier meer dan alleen de juiste hardware. ABB beseft heel goed dat de meerderheid van de bevolking pas zal overschakelen als ook het energieverbruik wordt gecontroleerd en veilig wordt gemanaged, wat alleen maar kan leiden

tot milieuwinst en energiebesparing. Intelligentere netwerken, beschikbaarheid van oplaadpunten en meer doordacht energiemanagement zijn de kritische succesfactoren.

ABB et cetera 3|12

Aan de slag

Samenwerken op de Noordzee ABB helpt met uitbreiding op het De Ruyter-platform

ABB et cetera 3|12

Aan de slag

ABB et cetera 3|12

Aan de slag

Het De Ruyter-platform bevindt zich in het Nederlandse gedeelte van de Noordzee, in het P11B-blok op ongeveer 50 km ten noordwesten van Den Haag. Olie- en gasproductie is gestart in september 2006. Er bevinden zich nog verschillende kleine velden rondom het De Ruyter-platform. Hiervan zijn de Van Ghent- en de Van Nes-velden als eerste tot ontwikkeling gebracht, als twee olie- en gas-subseaputten, gekoppeld met het De Ruyter-platform.

ABB et cetera 3|12

Aan de slag

Het De Ruyter-platform met drilling rig en accomodatie platform gedurende de hook-up in 2006.

e ontwikkeling is samengebracht in het zogenoemde Medway-project en beide putten zijn in 2012 opgestart. “Om het Medway-project te faciliteren waren er een groot aantal modificaties en uitbreidingen nodig”, aldus Ton Könst, Team Leader E/I Engineering binnen Dana Petroleum Nederland. “Naast structurele aanpassingen op het platform is heel veel nieuwe ‘piping’ geïnstalleerd. Er was een upgrade nodig van de gasexport-compressoren, er moest een nieuw hydraulisch en controlesysteem voor besturing van de subseaputten worden geïnstalleerd, er waren nieuwe chemicaliënskids nodig en er is veel veldinstrumentatie, ‘tubing’ en kabel geïnstalleerd.

Ook moest het ABB ‘Integrated Control en Safety System’ (ICSS), dat bestaat uit het platformprocesbesturings- en ‘shutdown’-systeem en het brand- en gasdetectiesysteem, worden uitgebreid. Het Dana Petroleum E/I engineeringteam was verantwoordelijk voor de coördinatie van de E/I engineering-input en -activiteiten van Dana Petroleum, onze engineering contractor Genesis en onze UK en NL key contractors, waaronder ABB, waarmee we al 11 jaar prettig samenwerken. Op Dana Petroleum’s F2A-Hanzeplatform en P11B-De Ruyter-platform zijn LV- en MV-verdeelinrichtingen van ABB in gebruik en het ICSS van De Ruyter is opgebouwd rond System 800xA

en AC800M-HI-controllers. Projectengineering van het ICSS voor het P11BDe Ruyter-project is in 2005 uitgevoerd door ABB in Engeland, maar in 2009 besloten we om lopende onderhouds- en engineering-gerelateerde zaken over te brengen naar ABB Nederland. Een voor Dana Petroleum logische stap, die te maken had met de goede ervaring met ABB Rotterdam en de gunstige ligging van zowel Etten-Leur als Rotterdam. Het was dus ook een logische stap dat ABB Nederland als engineeringpartner werd geselecteerd voor de engineeringvoorbereidingen ten bate van de hardware-uitbreidingen en softwaremodificaties in het ICSS voor het Medway-project.” ABB et cetera 3|12

Aan de slag

Korte voorbereiding “Het P11B-De Ruyter-project is destijds door ABB UK geleverd en er is door hen tijdens en aansluitend aan de garantieperiode ook service verleend in de vorm van een maintenance-contract”, aldus Peter van Baarle, Project Manager, en Bert Hofman, Lead Application Engineer van ABB. “Het kantoor van Dana Petroleum bevindt zich in Den Haag, en alle vluchten van en naar het platform vertrekken vanuit Den Helder. Een technicus uit Engeland laten overkomen was dus minder praktisch. Gelukkig zijn we flexibel ingesteld en konden we de werkzaamheden van de UK overnemen, en ook de nieuwe uitbreiding verzorgen.“ “Uiteindelijk hebben we een extra besturingskast geleverd, met daarin een nieuwe High Integrity Controller, draaiend in SIL 3-modus, en bijbehorende High Integrity I/O. Daarnaast zijn bestaande controllers uitgebreid met additionele I/O. Er is software geschreven op basis

ABB et cetera 3|12

van Dana’s specificaties, om de nieuwe apparatuur te kunnen besturen en beveiligen. Verder is er een communicatielink tot stand gebracht met de besturingsPLC van de ‘subsea’-putten.” Ton vervolgt: “Met name de korte voorbereidingstijd – vanaf begin 2011 tot de geplande opstart van de eerste subsea-put eind 2011 – was voor Dana Petroleum een reden om het engineeringtraject gezamenlijk met de engineers van ABB in te gaan. Ook moest de uiteindelijke implementatie van de hardware-uitbreidingen en softwaremodificaties worden gemaakt in een ‘running environment’. De interface met het besturingssysteem van de subsea-putten, dat niet van ABB is, was een uitdaging voor de engineers van zowel Dana Petroleum als ABB. Besturing wordt nu zo veel mogelijk vanuit de centrale controlekamer van het platform gedaan, met het ABB-systeem waaraan onze operators al gewend zijn.”

Geweldig trots “De periode waarin het hele project moest worden gerealiseerd, was inderdaad relatief kort”, voegen Bert en Peter toe. “Op het moment dat het project van start ging, was ook nog niet alle informatie volledig. Een aantal zaken moest tijdens het project nog in samenspraak met Dana Petroleum worden bepaald. Een andere uitdaging was het bouwen van een SIL 3 safety-applicatie. Dit stelt bepaalde beperkingen aan de werkwijze en applicatie zelf. Vanwege de korte doorlooptijd is besloten dat Dana Petroleum zelf actief zou deelnemen aan het project. Een engineer van Dana Petroleum is dan ook een aantal weken vast lid geweest van het projectteam, en heeft zich onder meer met interne testen beziggehouden. Verder heeft Dana Petroleum een stuk hardware-engineering van de bestaande installatie voor zijn rekening genomen en een grote rol gespeeld in de installatie en inbedrijfname. We werken al geruime tijd samen met Dana Petroleum, voornamelijk op het gebied van onderhoud van LV- en MV-installaties, maar ook hebben we tijdens de hook-up van het De Ruyter-platform assistentie verleend bij de inbedrijfname van de 800xAinstallatie. Ook tijdens dit project verliep de samenwerking bijzonder soepel.” “Dankzij het van beide kanten goed monitoren van de gestelde doelen, regelmatig overleg voeren en een uitstekende samenwerking, is de uiteindelijke implementatie in het bestaande ICSS zonder noemenswaardige problemen en onnodige ‘process shutdowns’ verlopen”, vertelt Ton tot slot. “Het succes van het Medway project is mede te danken aan de positieve, proactieve rol van ABB. Alle benodigde resources werden vrijgemaakt om zo dit project in zo’n korte tijd tot een goed einde te brengen. De uitstekende samenwerking tussen de engineers van ABB en Dana Petroleum heeft geleid tot een resultaat waar ik geweldig trots op ben. Dana Petroleum werkt intussen aan een meerjarenplan voor het F2A-Hanze-en P11B-De Ruyter-platform. Waar van toepassing, zal ABB daarin zeker een rol spelen.”

Aan de slag

Van Nes Well cts c P8 ospe Pr

ble

la At

8” Va n

Va n

ipe

lin

ilic

sse

Uly

TMLS

ble

W 2-S m P1 tfor Pla

Existing 16” Oil Export Pipeline

erto

ble

isti

Ex SS

bil

ort

a ”G

elin

Pip

ica

1b cts P1 ospe Pr

SSIV al ilic mb e e U ipelin tur eP tur u F

Wye Structure 8”

ols

ntr

s ide ps To iser R

Va n

Va n Gh

ipe

Van Ghent Well

ilic

lin

De Ruyter Platform

Future Well

Overzicht van het De Ruyter-platform met onderzeese vertakkingen naar de bronnen.

De Ruyter

Van Ghent, Van Nes

De subsea-put voor de installatie op de zeebodem

Het P11B-De Ruyter-platform bestaat uit een in Dubai gebouwde ‘Gravity Base Structure’ met plaats voor 150.000 barrels olie. Daarbovenop staat een door Heerema Vlissingen gebouwd stalen frame, de ‘Lattice Structure’, die het Integrated Production Deck (IPD) draagt, dat in 2005 werd vervaardigd bij Heerema in Zwijndrecht. Het P11B-De Ruyter-platform proces is geautomatiseerd en beveiligd met ABB’s System 800xA. Dit is een geïntegreerd besturings- en beveiligingssysteem (ICSS - Integrated Control and Safety System) met naast procesbesturingsfuncties ook emergency shutdown (ESD) en brand- en gasbeveiligingsfuncties (F&G - Fire and Gas). Hier worden, naast de ‘gewone’ AC800M process controllers, AC800M-HI safety controllers gebruikt. HI staat voor high integrity; deze controller is gecertificeerd om ingezet te worden in safety functies tot en met SIL 3.

De uiteindelijke opstart van de eerste subsea-put, Van Ghent, was op 11 januari 2012; de tweede, Van Nes, op 30 april 2012. De putten zullen naar verwachting elk zo’n vierduizend boepd (vaten olie-equivalent per dag) produceren. De putten zijn elk voorzien van een eigen pijpleiding en ‘umbilical’ leiding, waarin zich de data, power, hydraulische en chemicaliën-injectieleidingen bevinden. Deze worden teruggevoerd via een subsea WYE-structure (manifold) naar het De Ruyter-platform. Gewonnen gas wordt via een pijpleiding naar Wintershall’s P12-SW-platform getransporteerd. Olie gaat via een Tanker Mooring and Loading System naar shuttle-tankers voor vervoer naar de wal. Operator Dana Petroleum heeft een belang van vijftig procent in het veld, Energie Beheer Nederland heeft het restant in handen.

ABB et cetera 3|12

Perspectief

Datacenters: Elke watt telt! Energie-efficiĂŤnte totaaloplossingen voor belangrijke groeimarkt

ABB et cetera 3|12

Perspectief

Het Green Datacenter in het Zwitserse Lupfig.

atacenters stellen uiterst hoge eisen aan hun energievoorziening. Logisch – ze kunnen het zich niet permitteren om ook maar heel even zonder stroom te zitten. Er wordt namelijk behoorlijk wat energie verbruikt, niet alleen om servers draaiend te houden, maar ook voor koeling, beveiliging, verlichting en zomeer. Datacenters verbruiken zo’n 1,5% van alle wereldwijd geproduceerde stroom en zijn verantwoordelijk voor 2% van alle CO 2-uitstoot. Het aantal datacenters zal naar verwachting wereldwijd exponentieel toenemen, mede door de snelle groei van zakelijke applicaties, social media en ‘cloud services’. Als we deze toename in overweging nemen, wordt al gauw duidelijk dat energie-efficiëntie van groot belang is voor deze sector. Het veroveren van deze groeimarkt staat bij

ABB hoog op de strategische agenda. “We zien een nieuwe trend op de datacenter-markt”, aldus Bert Engbers, Data Center Segment Manager Benelux. “Men probeert de omzet te verhogen, en tegelijkertijd het energieverbruik en de uitstoot te verlagen. Elke watt telt! ABB biedt een volledig scala aan passende oplossingen en diensten voor de totale energiedistributie, koeling en aansturing, voor zowel AC-datacenters als DC-datacenter-technologie. Omdat alle onderdelen van het systeem volledig geïntegreerd zijn, is de installatie snel en gemakkelijk te realiseren. Een ander groot voordeel voor klanten is het feit dat ze met slechts een enkele leverancier te maken hebben. ABB kan 24/7 ondersteuning bieden en het volledige onderhoud voor haar rekening nemen.”

Oog voor detail “We leveren een breed spectrum aan zeer efficiënte, betrouwbare en veilige lichtboogvaste laagspanningsverdelingen met eventueel conditiemonitoring en middenspanningsverdelingen. Als ABB hebben we een volledig portfolio aan oplossingen voor ‘utilities’ en ‘smart grids’ en deze uitgebreide kennis is zeer goed in te zetten bij datacenters en sluit aan bij de marktvraag. Daarnaast hebben we ons portfolio onlangs uitgebreid met de overname van Newave, met zijn transformatorloze en modulaire safe swap UPS-techniek. We hebben innovaties doorgevoerd tot in de allerkleinste details, zoals het ABB CMS ‘energy branch monitoring’ in het laatste circuit.” Er zijn veel manieren om kosten te reduceren. Door drives met variabele snelheden en efficiëntere motoren in te zetten kan er fors worden bespaard op ABB et cetera 3|12

Perspectief

Van ‘Traditioneel’ Grid naar Smart Grid • Gecentraliseerde energieopwekking • Energie beweegt in een enkele richting • Opwekking volgt lading • ’Top Down’ operationsplanning • Werking gebaseerd op historische ervaring • Zowel gecentraliseerde als gedistribueerde opwekking • Hernieuwbare energieopwekking met tussenpozen • Energie beweegt in meerdere richtingen • Verbruik geïntegreerd in systeembediening • Werking gebaseerd op ‘real time’ data

ABB et cetera 3|12

de kosten van verwarming, ventilatie en airconditioning. Ook is het mogelijk om tot 30% minder energie te verbruiken door efficiëntere energiedistributie. Een intelligent systeem kan ook profiteren van lagere energiekosten op specifieke tijden. Door installaties centraal te configureren, waardoor individuele apparaten niet telkens handmatig ingesteld hoeven te worden, kan er ook nog eens tijd worden bespaard. DC datacenters “Een groeiend aantal bedrijven krijgt interesse voor het ABB DC Datacenterconcept, met zijn lagere investeringskosten (~17%) en lagere beheerskosten. Zo hebben we vorig jaar een passende oplossing geleverd voor het Zurich-West datacenter in Lupfig, Zwitserland. Na een zeer korte bouwtijd was dit krachtigste DC datacenter ter wereld voorzien van een uiterst efficiënte 1 MW DC-oplossing. Een datacenter kan al gauw honderd keer zoveel stroom verbruiken als een kantoorgebouw van vergelijkbare grootte.

Het is met DC ‘Direct Current’technologie mogelijk om de energieefficiëntie met 10-20% terug te brengen in vergelijking met AC-systemen, mede door efficiëntere conversie. Omzetten van de spanning brengt ook grotere betrouwbaarheid, lagere onderhoudskosten en ruimtebesparingen tot 30% met zich mee. Dankzij onze oplossingen voor volledige datacenterelektrificatie kan operationele efficiëntie in het datacenter worden gemaximaliseerd en stroomgebruik geoptimaliseerd. ABB kan deze geavanceerde oplossingen mede aanbieden doordat we veel kennis hebben opgedaan in de COG/Process-markt. Zo biedt ons ABB DCIM-systeem (Data Center Infrastructure Management) klanten doorlopend uiterst gedetailleerd inzicht in de prestaties van hun systeem, alsmede ruimte, koeling en opslag. Hierdoor worden opslag en energieverbruik zo slim mogelijk beheerd.”

Perspectief

Volledige systeem- en productoplossingen voor datacenters van de 21 eeuw

7 2 5

1 4

3 8

1 Substations Transformatoren Midden- en laagspanningsswitchgear Generatoren Kwaliteitsbeoordelingen HV UPS Vermogensschakelaars Actieve filters Powerfactorcorrectie

2 Gelijkrichters UPS

3 Datacenterautomatisering en power-optimalisering Monitoring en diagnostiek op afstand

5 Circuit-onderbreking Koeling Automatisering en aansturing Intelligente stroomdistributie-units Remote power panels Branch circuit monitoring

Scan deze QR-codes om enkele filmpjes te bekijken:

6 Strategisch partner toonaangevende OEMâ&#x20AC;&#x2122;s AC- en DC-acculaders

http://www.youtube.com/watch?v=TMKiYk5V6zs

7 Microgrid connectiviteit Strategisch partner toonaangevende wind- en zonne-energiebedrijven

http://www.abb.us/industries/ap/db0003db0040 57/64bd5df7b7b4449fc12579c10047418f.aspx

Datacenter services Datacenter enterprise management

Monitoring en diagnostiek op afstand HVAC-oplossingen Hoog-efficiĂŤnte motoren Laag-harmonische variabele frequentiedrives/inverters

ABB et cetera 3|12

For a better world

Laadpalen in het spoor van de elektrische autoâ&#x20AC;&#x2122;s In 2011 nam het leven van Gunter De Pooter een bijzondere wending. Toen startte hij namelijk VitaeMobility, een leasingbedrijf voor elektrische autoâ&#x20AC;&#x2122;s. Meteen ging hij ook een netwerk van laadpalen ontwikkelen. Dat leidde tot een partnerschap met ABB.

ABB et cetera 3|12

For a better world

orspronkelijk was ik van plan een energiebedrijf op te richten”, lacht Gunter De Pooter. “Maar geheel onverwacht kreeg ik de kans om een proefrit te maken met de Tesla Roadster. Ik was meteen verkocht. Ik begreep natuurlijk wel dat bestuurders pas massaal elektrisch zouden gaan rijden als de industrie overtuigende antwoorden kon formuleren op hun vele vragen over range, kosten en oplaadsystemen. Wij berekenen voor onze klanten de Total Cost of Ownership van een elektrische vloot en vergelijken dat met de TCO van hun huidige autopark. Die vergelijking geeft elektrisch rijden vandaag de correcte economische verantwoording en laat klanten op de juiste basis beslissen. Elektrisch rijden is nog niet goedkoper maar de verschillen verkleinen!” Een halfuur aan de stekker Moeilijker wordt het als de range ter

sprake komt. “De duurdere elektrische auto’s beschikken over grote accu’s, die ritten van 300 tot 450 km mogelijk maken”, legt Gunter De Pooter uit. “Maar de meeste auto’s hebben voorlopig een range van 150 tot 200 km en daarmee overtuig je niemand. Tenzij je ook over 100% betrouwbare snellaadsystemen beschikt. Dus gingen wij op zoek naar een partner met kennis en ervaring ter zake. Wij klopten aan bij alle grote spelers in de markt en gingen uiteindelijk in zee met ABB. Daar vonden wij de beste technische oplossingen en een optimale service. ABB volgt de palen 24/7 op en bij mankementen zijn de technici gegarandeerd binnen anderhalf uur ter plekke.” In juni 2012 begon de opbouw van het Belgische netwerk met de installatie van 50 Terra SC-snelladers met 20 kW DC output. “VitaeMobility is de launching customer in België voor de Terra SC van ABB”, zegt Gunter de Pooter. “De Terra

SC laadt de batterij in 30 minuten half op. Dat maakt deze laadpaal uitstekend geschikt voor gebruik bij kantoren, hotels en restaurants. De grotere laadpalen met 50 kW DC output laden een batterij in 15 minuten 50% op en zijn geschikt voor gebruik langs de snelwegen. Thuis wordt er steeds traag geladen.” Omdat elke Terra SC 20 auto’s ondersteunt, is het laadnetwerk van VitaeMobility nu al berekend op 1.000 auto’s. “De Terra SC beschikt ook over satellieten met trage laadpunten”, voegt Gunter De Pooter nog toe. “Dat is goed voor wie even de tijd heeft, want traag laden is uiteraard goedkoper dan snelladen. Momenteel werken de laadpalen van ABB op het protocol dat de Japanse autoconstructeurs hebben ontwikkeld, maar in 2014 pakken de Duitse constructeurs uit met een eigen protocol, en ook dat zal worden ondersteund.” ABB et cetera 3|12

De wondere wereld

Aardwarmte: duurzaam verwarmen 20

ABB et cetera 3|12

De wondere wereld

ABB et cetera 3|12

De wondere wereld

Wereldprimeur voor Den Haag In Den Haag wordt diepe aardwarmte gebruikt voor veilig, duurzaam en milieuvriendelijk verwarmen. Tegen 2020 zullen 20.000 m2 bedrijfsruimte en 4.000 woningen op het net aangesloten zijn. Dit is de eerste keer in Nederland dat aardwarmte op zo’n grote schaal wordt toegepast.

p jaarbasis zal het gebruik van de aardwarmte-installatie de CO2-uitstoot met 5000 ton (70%) verminderen en wordt drie miljoen kubieke meter aardgas bespaard. Dit staat gelijk aan het jaarlijkse verbruik van circa 850 huishoudens, of de uitstoot van 2300 auto’s. “Aardwarmte is niet zo bekend als bijvoorbeeld zonne- of windenergie, maar we hebben tegenwoordig de technologie beschikbaar om op een efficiënte manier energie te winnen uit geothermische bronnen”, vertelt Rodger de Bruin, Project Engineer Electrical bij E.ON, die de aardwarmte-installatie heeft ontworpen en van begin tot eind bij het project betrokken was. “Dit project is dan ook meteen een soort ‘pilot’. Het was fantastisch om het project te zien uitgroeien van de eerste schetsen tot de installatie zoals die er nu staat.” “In 2010 werden er twee putten geboord, van elk 2,2 km diep. Vanuit een 22

ABB et cetera 3|12

van deze putten wordt water van zo’n 76 graden Celsius omhooggepompt. Dit wordt in de aardwarmtecentrale door drie warmtewisselaars geleid. De warmtewisselaars brengen de warmte over op ‘gewoon’ stadsverwarmingswater en het aardwater wordt vanuit daar weer terug de aarde in gepompt. Het water dat direct uit de aarde komt bevat veel zouten en mineralen en is niet zo goed voor het leidingwerk en de apparatuur, dus direct doorpompen naar de woningen is geen goed idee. Vanuit de warmtewisselaars wordt de warmte overgebracht naar een laagtemperatuur-stadsverwarmingsnet. Het verwarmde water gaat naar de panden, waarvan een deel al is opgeleverd. Afgekoeld water wordt vanuit de panden weer teruggepompt naar het aardwarmtestation.” Integrale betrokkenheid “We hebben berekend dat er in heel koude periodes nog wat extra capaciteit

nodig is om tijdens piekuren aan de energiebehoefte te kunnen voldoen”, vervolgt Rodger de Bruin. “Daar zijn twee systemen voor: een koppeling met het hogetemperatuur-stadsverwarmingsnet en binnenkort ook een gasgestookte hulpketel. Een deel van het benodigde gas komt vrij uit de waterputten. De aardwarmte kan vooralsnog alleen in nieuwe woningen worden gebruikt, omdat de warmte-installatie in de woning geschikt moet zijn voor laagtemperatuurverwarming. Er wordt wel onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om ook bestaande woningen met water van deze temperatuur te verwarmen.” “Meestal ontwerpen we eerst een systeem, en zetten er vervolgens een gebouw omheen. Maar in dit geval had Aardwarmte Den Haag aan een architect opdracht gegeven om een karakteristiek gebouw te ontwerpen, dat op de beoogde locatie zou passen. We hebben het hele systeem zo moeten ontwerpen, dat

De wondere wereld

De aardwarmtecentrale aan de buitenzijde.

het precies in dat gebouw zou passen. Uiteraard voldoet de installatie, die midden in een woonwijk staat, aan alle veiligheidseisen van Aardwarmte Den Haag en de overheid.” “Intern liep de samenwerking overigens voorspoedig. De leverancier van de pomp zit in Aberdeen en had contact met ABB UK, die de drive van de pomp ontwikkelde. Deze werd door ABB Zwitserland geproduceerd en ABB Nederland was verantwoordelijk voor de installatie. Het overleg en de processen sloten perfect op elkaar aan.” Creatief denken Stefan van der Stap en Peter van Genderen, Service Engineers bij ABB, waren verantwoordelijk voor de inbedrijfstelling. “Er zijn in de jaren zestig al proefboringen verricht in Den Haag, waaruit bleek dat er volop aardwarmte was, op een bereikbaar niveau”, vertelt Stefan van der Stap. “Maar we moesten

onze bestaande technologie op een heel nieuwe manier inzetten om er gebruik van te kunnen maken. Hiervoor hebben we met z’n allen heel creatief moeten nadenken. Rodger de Bruin is ook in een centrale op de Maasvlakte gaan kijken om erachter te komen hoe ABBtechnologie daar is ingezet en gemodificeerd.” “De pomp die we gebruiken is heel bijzonder”, vertelt Peter van Genderen. “Omdat de pomp en de motor ervan zich 600 meter onder het aardoppervlak bevinden, zijn reparaties nogal lastig. Ook moest het aantal kabels worden geminimaliseerd. Monitoring-informatie en procesgegevens worden dus niet via een aparte kabel doorgegeven, maar via de hoogspanningskabel. Dat betekende dat we een nieuwe manier moesten zoeken om de data te kunnen uitlezen.” “Hoewel het om een uitzonderlijk project gaat, is ABB hiermee niet aan zijn proefstuk toe”, aldus Ronald de Groot,

Sales Manager Drives Service ABB. “Zo hebben we de gebruikte drive-technologie al meermaals toegepast in de ESPoliewinning (Electric Submursible Pump) op booreilanden.”

ABB et cetera 3|12

De wondere wereld

Uniek in de wereld “De aardwarmtecentrale is in principe onbemand, en staat in verbinding met een andere locatie, waar 24 uur per dag mensen aanwezig zijn”, vertelt Harry Ganzeveld, Montagecoördinator bij E.ON, die de leiding had over de bouw van de installatie en toezag op planning en veiligheid. “Zij kunnen het direct zien als er iets aan de hand is, dankzij de uitgebreide monitoring- en configuratiesoftware van ABB. Indien nodig, zijn de mensen van ABB er binnen een paar uur bij. We willen de mensen natuurlijk niet in de kou laten staan – letterlijk!” “Dit project kan op heel wat mondiale belangstelling rekenen. We hebben inmiddels al delegaties op bezoek gehad uit China en Indonesië. Soms was de samenwerking tussen de partijen best uitdagend, maar met ABB is alles goed verlopen. Misschien kunnen we in de toekomst nog eens samenwerken aan

ABB et cetera 3|12

een dergelijk project. Er zijn plannen om in Den Haag eventueel te boren tot vier kilometer diepte. Met het water op die diepte, dat 110 graden Celsius is, zouden we dan een stoomturbine kunnen aandrijven.” Hoe uniek het project ook is, toch kan ABB tal van ervaring voorleggen op dit gebied. Alle betrokken partijen zijn echt trots op hun deelname aan dit project”, besluit Ronald de Groot, Sales Manager Drives Service ABB. “Iedereen heeft heel specifieke kennis ingebracht en deze heel open met elkaar gedeeld. Alle betrokkenen hebben daarmee laten zien dat ze duurzaamheid ook echt onderschrijven.”

De wondere wereld

Over aardwarmte Geothermie (aardwarmte) is energie in de vorm van warmte die afkomstig is van de aardkern, die in de bodem zit opgeslagen. De temperatuur van de aardkern is zo’n 2.000 tot 10.000 graden Celsius. De buitenste 6 kilometer van de aardkorst bevat zelfs een hoeveelheid energie die overeenkomt met 50.000 keer de energie van alle olie- en gasvoorraden ter wereld. Deze warmte kan gebruikt worden voor het verwarmen van woningen en kassen en voor de productie van elektriciteit. Aardwarmte is stabiel, betrouwbaar, niet afhankelijk van externe omstandigheden, zoals het weer of seizoensinvloeden, en de kosten zijn voor lange tijd stabiel en voorspelbaar. Uit een geboorde put, die doorgaans een ‘levensduur’

van enkele decennia heeft, wordt warm water opgepompt. Via een warmtewisselaar wordt de energie afgegeven aan een warmtenet. Vervolgens wordt het afgekoelde water via een injectieput opnieuw in het reservoir gepompt. Door eerdere boringen naar gas en olie is de Nederlandse bodem goed in kaart gebracht. Onder een groot gedeelte van het oppervlak bevinden zich sedimentaire lagen, die warm water bevatten en goede doorstromingseigenschappen hebben.

ABB et cetera 3|12

De wondere wereld

v.l.n.r.: Rodger de Bruin (E.ON), Stefan van der Stap (ABB), Harry Ganzeveld (E.ON), Ronald de Groot (ABB) en Peter van Genderen (ABB).

Samenwerkende partijen De inzet van aardwarmte past uitstekend binnen de plannen van de gemeente Den Haag om in het jaar 2050 CO2-neutraal te zijn. Het project is een samenwerking tussen de gemeente Den Haag, energiebedrijven E.ON en Eneco en de

woningbouwcorporaties Vestia, Staedion en Haag Wonen. Aardwarmte Den Haag ontvangt vier miljoen euro subsidie van AgentschapNL, een agentschap van het ministerie van Economische Zaken, en woningcorpo-

raties betalen een bijdrage per aangesloten woning. De centrale is in juni 2012 officieel geopend door prins Willem Alexander.

ABB ACS1000i Medium Voltage Drive Omdat de motorkabels naar de pomp in dit project 800 meter lang zijn, werd voor de ACS1000i Medium Voltage Drive gekozen. Deze frequentieregelaar van ABB heeft een ingebouwde transformator. ABB heeft een compleet onder-

ABB et cetera 3|12

houdsplan voor deze drive, gebaseerd op tientallen jaren ervaring. Hierdoor blijft de drive in optimale conditie en is de kans op uitval tot een minimum gereduceerd. ABB Drives Service heeft de inbedrijfstelling uitgevoerd en heeft

met E.ON al diverse servicecontracten. Mocht er een storing plaatsvinden, dan zijn de ABB Service Engineers binnen enkele uren op de locatie.

Over en weer

â&#x20AC;&#x2DC;One-stop-shoppingâ&#x20AC;&#x2122;oplossing voor elke palletiseersituatie ABB et cetera 3|12

Over en weer

De Robotpalletiseercel: standaard en toch flexibel ABB-partner Rohaco Engineering B.V. uit Nieuwegein heeft een demo-robotcel ontworpen en gebouwd. De cel, die voor meer dan 90% uit ABB-producten bestaat, werd gedemonstreerd tijdens de IndustriĂŤle Week 2012 en oogstte daar heel wat lof. Ze blijft tot het einde van dit jaar opgesteld bij Rohaco voor test en demonstratie. Het is opmerkelijk dat de kern van de robotcel bestaat uit een robot, grijper en palletiseersoftware, die ABB aanbiedt als een standaardproduct. 28

ABB et cetera 3|12

Over en weer

tandaardisatie was een bewuste keuze”, aldus Haayo Terpstra, Teamleider Markt segmentteam Food, Beverage & Pharma c euticals voor ABB in de Benelux. “Op deze manier genieten onze partners alle voordelen van een standaardproduct voor het meest cruciale deel van een palletiseercel, maar bieden we hun toch nog de mogelijkheid voor een flexibele totaaloplossing.” Zo kan een palletiseercel optimaal worden afgestemd op de wensen van elke organisatie, in combinatie met alle voordelen van standaardisatie: vooraf is exact bekend wat er wordt geleverd en wat het kan en niet kan, de hoogste mate van betrouwbaarheid en beschikbaarheid, optimale training, optimaal gebruiksgemak, service op het hoogste niveau, maximale prijs-prestatieverhouding vanwege de wereldwijde afzet en

de kortst mogelijke leveren opstarttijd. De cel, die voor demonstratiedoeleinden gebouwd is, bestaat voor meer dan 90% uit ABB-producten. “Eigenlijk is alleen de transportbaan, die door onze software wordt aangestuurd, van een ander fabrikaat. Maar dan nog zijn in dit geval de motor en de reductor van de transportbaan van ABB”, vervolgt Haayo Terpstra.

kunnen onze salesmensen nu de markt op een andere manier benaderen. Een mooie primeur voor ABB.” Volgens Terpstra bevindt ABB zich in een uitstekende positie om zo’n gestandaardiseerde maar ook flexibele oplossing te helpen realiseren. “We hebben wereldwijd een grote ‘installed base’ aan apparatuur, en krijgen natuurlijk ook veel feedback van klanten en partners.”

Interdisciplinaire aanpak Dit is een mooi voorbeeld van hoe men binnen ABB succesvol samenwerkt over alle afdelingen heen. “Volgens mij is dit de eerste keer dat we op een dergelijke manier de krachten zo hebben gebundeld”, aldus Terpstra. “Ik zit zelf bij de divisie die zich met de robots bezighoudt, en zoals bij elk bedrijf is elke divisie in eerste instantie vooral op haar eigen producten gericht. Echter, door deze samenwerking

‘Customer Centricity’ “Bovendien waren we ervan overtuigd dat de robotcel van onze partner in een reële behoefte zou voorzien. ABB is echter van oudsher meer een ontwikkelaar van direct inzetbare producten, en niet zozeer van oplossingen. Met dit project is er meer vanuit zo’n totaaloplossing gedacht, vanuit het perspectief van de klant, met zijn behoeften als leidraad. Deze ‘Customer Centric’-aanpak ABB et cetera 3|12

Over en weer zie je ook steeds meer in allerlei branches en bij uiteenlopende bedrijven. Dat houdt ook in dat je op een meer conceptuele manier naar de onderdelen van een systeem kijkt, dus niet ‘Welke motor en drive zitten er in een transportbaan?’ maar ‘Wat is de rol en de functie van transport?’” “Met deze nieuwe klantgerichte methode kan blijvend worden gezocht naar creatieve oplossingen op andere gebieden, zoals ‘mixed palletizing’ in bijvoorbeeld distributiecentra van grote retailketens. Deze partijen staan voor de uitdaging om kosten-efficiënter te produceren en productiviteit te verhogen. De hoge efficiëntie en flexibiliteit van een robotpalletiseercel zorgen voor een relatief korte terugverdientijd. We hebben nog weinig gecommuniceerd rond deze nieuwe oplossing, maar de reacties zijn al wel heel positief. We zullen ondersteunende materialen en diensten ontwikkelen, maar iedereen kan zelf bepalen welke USP’s voor hun klanten het meest interessant kunnen zijn. Elk sales team kan de oplossing op zijn eigen manier in de markt zetten. In de food-industrie heeft men bijvoorbeeld heel andere behoeften dan bijvoorbeeld in de drukwerkbranche.

Voordelen van de gestandaardiseerde robotpalletiseerfunctie: • • • • • •

Eenvoudige configuratie en bediening Snelle realisatie Geïntegreerde stapelpatroongenerator Korte terugverdientijd Handmatige of geautomatiseerde aan- en afvoerpallets Multilijn palletiseren

Sommige bedrijven hebben dan weer te maken met sterk wisselende maten en soorten producten en pallets.” Succesvol resultaat “Mijn team en ik kijken als vanzelfsprekend naar de mogelijkheden voor samenwerking en cross-selling, en samenwerking met partners. Als je een mooi concept hebt waar je partners ook enthousiast over zijn, kun je samen natuurlijk je marktaandeel aanzienlijk vergroten. Natuurlijk is men wel eens bang

dat een ander zich net iets te veel op ‘hun’ terrein begeeft, maar ik ben van mening dat deze manier van samenwerken de toekomst heeft. Binnen ABB waren alle benaderde partijen heel enthousiast over dit project en volop bereid om mee te denken. Ik ben er dan ook trots op dat we gezamenlijk erin zijn geslaagd deze nieuwe aanpak tot een succesvol resultaat te brengen.”

Het hart van de robot-palletiseercel De democel werd onlangs gepresenteerd op de ‘Industriële Week’. Hier werd een compleet werkende palletiseercel getoond met een ABB IRB 460-robot, een ABB FlexGripper-klemgrijper en de nieuwste generatie ABB ‘Palletizing Powerpac’ palletiseersoftware. De cel omvat tevens een veiligheidshekwerk met veiligheidssensoren, een kast met benodigde schakelapparatuur en bedieningskastjes, allemaal van ABB. Dankzij de modulaire aanpak kan de robotcel uiterst snel en efficiënt worden geconfigureerd. De ABB IRB 460-robot is de snelste palletiseerrobot ter wereld, met een capaciteit tot 2.190 cycli per uur; dat is 15% sneller dan vergelijkbare robots. De IRB 460 is speciaal ontwikkeld voor het palletiseren in krappe ruimtes. De robot is zeer compact en neemt weinig vloeroppervlak in – 20% minder dan vergelijkbare oplossingen – maar is groot

ABB et cetera 3|12

genoeg om tegelijkertijd twee pallets te beladen. De ABB FlexGripper-klemgrijper is in het bijzonder geschikt voor het hanteren van dozen en is als enkelvoudige of dubbelvoudige grijper leverbaar. Met de ABB FlexGripper-vacuümgrijper kunnen met name een rij dozen, tussenlegvel en zelfs een lege pallet worden gehanteerd. De FlexGripper-vorkgrijper is speciaal ontwikkeld voor het hanteren van zakken. De Palletizing PowerPac palletiseersoftware werkt onder RobotStudio, de ABB-simulatie en offline-programmeertool voor robots (pc-software). Met de palletiseersoftware kunnen alle gewenste palletiseersituaties worden geconfigureerd. De ABB-grijpers zijn natuurlijk standaard in de software geïntegreerd. Ook het aansturen van apparatuur rondom de robot, zoals transportbanen, wordt met deze software geregeld.

De IRB 460-robot.

Anders bekeken

Ede loopt hard voor kinderen met kanker Twee medewerksters van ABB Ede kregen hun collega’s zover dat zij op een vrije dag in augustus keihard gingen lopen om geld op te halen voor kinderen met kanker. ABB gaf de hardlopers een duwtje in de rug.

ewi Waaijenberg voelt altijd heel erg mee met familieleden, vrienden en kennissen die getroffen worden door kanker. Vooral het lot van kinderen met kanker grijpt haar als jonge moeder steeds opnieuw aan. “Die ziekte ontneemt hun zoveel onschuld en zorgeloosheid”, zegt ze. “Gelukkig zijn er organisaties als Run for KiKa die kinderkanker uit de wereld willen helpen.” Gezellig, sportief en zeer zinvol Samen met collega Hannie van de Sluis gaat Dewi Waaijenberg vaak hardlopen. En toen zij eerder dit jaar over Run for Kika hoorden vertellen, rijpte al gauw een mooi en sportief plan. “Hannie en ik vonden het een heerlijke gedachte dat wij die kinderen konden helpen door mee te doen aan een gezellig, sportief en zeer zinvol sponsorevent”, vertelt Dewi Waaijenberg. “Hoe meer collega’s wij konden laten hardlopen voor Kika en hoe meer sponsorgelden wij per gelopen kilometer ophaalden, hoe beter dat was voor het wetenschappelijk onderzoek en de behandeling van kinderen met kanker.” Bij ABB werken heel wat vrijetijdshardlopers. Sommigen zijn zelfs zo ambitieus dat zij het ABB One Team hebben gevormd, dat vele keren heeft deelgenomen aan de jaarlijkse Roparun van Parijs naar Rotterdam. Zowel in de fabriek als in het kantoor in Ede werd dus heel warm en enthousiast gereageerd op het voorstel van Dewi en Hannie.

15 lopers op 25 augustus “Onze vraag kwam rijkelijk laat”, geeft Dewi Waaijenberg toe. “Maar het ging om iets nieuws en moois en op zaterdag 25 augustus verschenen 15 medewerkers van ABB Ede aan de start. Sommigen hadden speciaal getraind voor dit event en er sneuvelden behoorlijk wat persoonlijke records. Tien collega’s hebben hardgelopen: zeven liepen de tien kilometer en drie kozen voor het vijfkilometerparcours. Vijf collega’s kozen voor de wandeling van tien kilometer.” Dewi Waaijenberg en Hannie van de Sluis hadden nauwelijks nog tijd om sponsors te zoeken. “Wij beschouwden onze deelname daarom hoofdzakelijk als een try-out. Onze enige sponsor was

ABB zelf. En het mag gezegd worden: ons bedrijf heeft zijn schouders gezet onder dit initiatief. Naast het sponsorgeld zorgde ABB ook voor aangepaste sportkleding. Het bedrijfsblad rapporteerde ook enthousiast over onze prestaties. Volgend jaar, op zaterdag 24 augustus, verschijnen wij perfect voorbereid opnieuw aan de start. Kika kan op ons rekenen.”

Interesse? Neem alvast een kijkje op http://www.runforkika.nl/

ABB et cetera 3|12

Hotspots

Elektro Vakbeurs Hardenberg 2012 Met ABB gratis naar de â&#x20AC;&#x153;Elektro Vakbeursâ&#x20AC;? Van 11 t/m 13 december 2012 wordt de Elektro Vakbeurs in het Nederlandse Hardenberg gehouden. Ook ABB is hier als exposant aanwezig. Tijdens deze beurs willen wij u graag ontmoeten. Wij nodigen u van harte uit om nieuwe ontwikkelingen op onze stand te komen bekijken. Wilt u ons ontmoeten? U kunt via onze website www.abb.nl een gratis toegangskaart aanvragen. De Elektro Vakbeurs Hardenberg kan worden bezocht van 11 tot en met 13 december 2012 tussen 14.00 en 22.00 uur. Wij verheugen ons op uw komst!

Aqua Nederland Vakbeurs Van 19 tot en met 21 maart 2013 in de Evenementenhal Gorinchem Op 19, 20 en 21 maart 2013 presenteert de waterbranche zich in de Evenementenhal Gorinchem. Tijdens de Aqua Nederland Vakbeurs is ABB met een stand aanwezig als partner voor de waterwereld.

ABB et cetera 3|12

Wilt u ons ontmoeten? Reserveer dan nu een van de drie dagen in uw agenda voor een bezoek aan deze toonaangevende beurs voor waterbehandeling, watermanagement en watertechnologie.

Product Low Voltage

Universeel oplaadpunt op Rotterdam The Hague Airport Toepassing van compacte universele elektrische laadunits

De groeiende populariteit van elektrische voertuigen leidt ook tot een grotere behoefte aan toegankelijke, praktische oplaadpunten. Onlangs werd de eerste compacte, universele elektrische laadunit van ABB aan Rotterdam The Hague Airport geleverd. Het initiatief kwam van een milieubewuste piloot, die inmiddels na elke vlucht een opgeladen auto aantreft. “De laadpaal stond snel op z’n plaats en was direct klaar voor gebruik”, aldus Ben van Schoor, elektrotechnisch installateur bij de luchthaven. “De kast is stevig, zodat je er zeker van kunt zijn dat de unit niet door slecht weer of vandalisme wordt beschadigd.” Groene parkeerplekken Elke installatie bestaat uit één of meer laadunits die worden aangesloten op de meegeleverde verdeler. Een combinatie van units met verschillend laadvermogen, van 1-fase 16A tot 3-fasen 32A, is ook mogelijk. De verdelers zijn uitgerust met een hoofdschakelaar en een kWh-meter, die kan worden aangesloten op een communicatiemodule om het verbruik uit te lezen. De laadunits zijn ook geschikt voor gebruik in bijvoorbeeld parkeergarages of aan huis. Rotterdam The Hague Airport denkt inmiddels ook aan uitbreiding van het aantal laadunits, bijvoorbeeld door ‘groene parkeerplaatsen’ vlak bij de terminal te maken. Reizigers kunnen voor hun vlucht gemakkelijk parkeren en rijden na thuiskomst weer weg met een volle accu. De techniek van ABB wordt inmiddels ook op diverse andere openbare plekken in Rotterdam toegepast. ABB et cetera 3|12

Product Low Voltage

Busch-Wächter MasterLINE® Samenspel van schoonheid en bescherming Bijzondere eigendommen vragen om bijzondere bescherming. Dat is nu mogelijk met de nieuwe serie Busch-Wächter MasterLINE®. Voorzien van innovatieve technologie en opvallend design. En de grote aansluitruimte zorgt voor een gemakkelijke installatie bij montage tegen het plafond of aan de wand. Strak design De nieuwe Busch-Wächter 70/110 en 220/280 MasterLINE® vervangen de huidige Busch-Wächter®-serie. Het strakke, eigentijdse design is bedacht door de gerenommeerde architect en ontwerper Hadi Teherani, die ook verantwoordelijk is voor het design van Busch-Icelight®. Speciale functies Met de meegeleverde IR-afstandsbediening is het mogelijk de speciale functies van de Busch-Wächter® 220/280 MasterLINE® te gebruiken. Bijvoorbeeld door vanuit de tuin met een druk op de knop de continuverlichting in te stellen (maximaal 4 uur). Ook is het mogelijk de vakantiefunctie te activeren. Hiermee wordt de verlichting in de avonduren automatisch in- en uitgeschakeld, zodat het lijkt alsof er iemand thuis is. De KNX-versie van deze Busch-Wächter meet ook de temperatuur van de omgeving. Hierdoor draagt hij bij aan een hoger comfortgevoel en meer energie-efficiency.

Measurement Products

CoriolisMaster FCB300 heeft ATEX IECEx en FM certificering behaald De CoriolisMaster FCB300-familie, die massadebietmetingen verricht in de procesindustrie, is recentelijk door de instanties ATEX, IECEx en FM gecertificeerd. Dit houdt in dat de CoriolisMaster FCB300-serie is getest op betrouwbaarheid en veiligheid in explosiegevaarlijke omgevingen. Door het inzetten van de CoriolisMaster kunnen de processen in de (petro)chemische-, olie & gas-, power-, farmaceutische en voedingsmiddelenindustrie worden geoptimaliseerd en de productiviteit worden verhoogd. Kenmerken CoriolisMaster In de procesindustrie is het nauwkeurig kunnen meten van debieten van groot belang om de productkwaliteit zo groot, en de afvalstroom zo klein mogelijk te kunnen houden. ABB heeft de CoriolisMaster-familie uitgebreid met de geavanceerde, multivariabele compact CoriolisMaster FCB330 en FCB350. Deze instrumenten worden speciaal ingezet om de massa, temperatuur, procesdruk en -dichtheid van gassen en vloeistoffen te meten. Het nieuwe ontwerp beschikt over een dubbele vaste gebogen meetbuis waardoor geen rechte stroomopwaartse of -afwaartse procesleidingen benodigd zijn. −− De CoriolisMaster is beschikbaar in diameters DN 15 – 150. −− Grotere vrije doorgang voor minimaal drukverlies en maximaal meetbereik. −− Geoptimaliseerde ingebouwde temperatuursensor. −− Op de aanwezige tekstdisplay zie je de percentages en grafieken over het berekend volume (bestaande uit massaflow en dichtheid), procesdruk en temperatuur.

ABB et cetera 3|12

Het jaar...

Het jaar 1931 I n de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw werden elektrische auto’s al op een redelijke schaal toegepast. Auto’s werden in die periode meer voor het korte afstandsvervoer ingezet, waardoor een beperkte actieradius vaak geen bezwaar vormde. Ook waren de auto’s met verbrandingsmotor nog niet zo betrouwbaar. Vooral voor besteldiensten werden elektrische voertuigen vaak ingezet. De posterijen in veel landen beschikten over zulke voertuigen voor de postbestelling en voor intern vervoer. Op de foto zien we het toen nieuwe hoofdpostkantoor in Zürich (Zwitserland) waar Brown Boveri een oplaadinrichting met laadpunten voor 62 “elektromobielen”

had geïnstalleerd. Tijdens het handmatig inladen van de post konden de auto’s gelijktijdig elektrisch opgeladen worden. Van snelladen was echter absoluut geen sprake, bovendien was de capaciteit van de auto’s beperkt. De posterijen exploiteerden zelf dit grote oplaadstation. Op stedelijk, laat staan landelijk, dekkende netwerken van oplaadpunten zou nog vele decennia gewacht moeten worden.

ABB et cetera 3|12

JSB

Natuurlijk.

Et Cetera 03-2012 NL.indd

Acht uur moeten wachten tot een elektrische auto opnieuw volledig opgeladen is, duurt voor veel mensen te lang. Het is voor die groep een belangrijke reden om geen elektrische auto aan te schaffen. Met de Terra DC snellaadstations van ABB wordt de oplaadtijd teruggebracht tot slechts 15 tot 30 minuten. Geen wonder dat de overheid van Estland voor het aanleggen van een landelijk dekkend netwerk van snelladers vertrouwt op de expertise van ABB. Langs de snelwegen in Estland worden momenteel snelladers geplaatst. Er is nu iedere 50 km een snellaadstation te vinden. De beslissing van de overheid om de CO 2 uitstoot voor het jaar 2020 in belangrijke mate te verminderen, is hiermee een grote stap dichterbij. www.abb.com/betterworld

03-12-2012

Elektrische auto’s: 15 minuten laden, 200 km rijden?