et cetera 02/2014 NL by ABB Benelux

2Â IÂ 14 The customer magazine of the ABB Group Benelux

Een miljoen douchebeurten Uniek zonnecollectorenveld in Almere

Nieuwe ABB Robotics Master Classes Zo houd je robots topfit Energiekwaliteit de hoogte in Laagspanningscondensator QCap beantwoordt aan hedendaagse behoeften

De opener

Perspectief “Met de Robotics Master Classes willen we kennis delen en de weg wijzen naar bepaalde informatie”, aldus Martin van der Have.

et cetera

Alfons Goos, CEO ABB Benelux

Aan de slag ABB werkt mee aan de realisatie van een zonnecollectorenveld dat helemaal is ingebed in een woonwijk. Een bijzonder project.

2|14 Een ander energiebeleid gebaseerd op een nieuwe visie In België is de continuïteit van de energievoorziening de komende winter niet gegarandeerd. Een akelige verrassing … Hoe is het zover kunnen komen, en vooral: wat doen wij eraan? Tegen 2020 verplicht de Europese Unie haar lidstaten om 20 % van hun energie uit hernieuwbare bronnen te halen. De subsidies voor hernieuwbare energie en de splitsing tussen energieproducenten en -distributeurs waren echter een aanslag op de rendabiliteit van de producenten. Bovendien veroorzaakten ze onzekerheid in de markt, die nog extra wankelde onder de snelle ontwikkeling van de schaliegasproductie en de kernramp van Fukushima. Een coherent energiebeleid in België ontbrak de laatste 10-15 jaren en op de koop toe krijgen wij af te rekenen met technische problemen in de kerncentrales ... Windparken en zonnepanelen leveren al elektriciteit,

maar om deze complexe energiestromen in real time te monitoren en beheren, is een intelligent en versterkt net noodzakelijk. Daarenboven is de Benelux geen eiland in het Europese energielandschap en zijn investeringen in interconnecties dus dringend nodig. Verder zullen het vergunningsproces voor deze investeringen, de ETS rechten en de subsidieregelingen voor hernieuwbare energie moeten herbekeken worden. Het is dus tijd voor een nieuwe lange termijnvisie, met bindende afspraken over kernenergie, fossiele energie, hernieuwbare energie, de invoering van nieuwe technieken en marktmechanismen met alle stakeholders zodat de voorwaarden gecreëerd worden voor een positief investeringsklimaat. Misschien is het goed om te kijken hoe Nederland tot een energieakkoord is gekomen. Wat zeker is: ABB heeft alles in huis om eender welke visie en beleidsoptie technologisch te ondersteunen.

et cetera 2|14 - Een uitgave van ABB Benelux - Concept Head Office - Hoofdredactie Marco Moerland - Redactiecommissie Jos Bernaards, Karin Bot-Molenaar, Sabbah Doudou, Brian Jagmohan, Marco Moerland - Werkten mee aan dit magazine Hilde Vercaempt, John Edwards, Nando Harmsen, Thierry Lambinet, Filip Van Loock, Peter van der Horst, Marco Mertens, Philip van Ootegem, Ivan Roda - Copyright 2014 et cetera abonnement aanvragen, wijzigen of opzeggen? Surf naar onze website: www.abb.com/benelux. Op dit adres kunt u zich abonneren op ons blad, uw gegevens wijzigen of uit onze database laten verwijderen.

ABB et cetera 2|14

Inhoud

For a better world ABB profileert zich als een toonaangevende speler in de productie en distributie van windenergie. Verschillende initiatieven vormen het overtuigende bewijs.

Product Vestigingen in Nederland en Italië slaan de handen in elkaar voor een nieuwe serie verdelers ‘pro E comfort MISTRAL’.

Polsslag

Over en weer

6 7

Flexibele laagspanningscondensatoren Verbeterde energiekwaliteit dankzij QCap. ‘Power Quality’-game en Gebruikersdag Interactieve ABB-app. Slimmer omgaan met energie ABB’s deelname aan Universal Smart Energy Framework.

Perspectief 8

Hoe houd je robots in topconditie? ABB organiseert nieuwe Robotics Master Classes.

Aan de slag 11 14 16

Zoneiland Almere van Nuon Unieke installatie met oplossingen op maat van ABB. Flexibiliteit, schaalbaarheid en continuïteit Systemec en ABB creëren samen modulaire datacenters. Zuiver drinkwater De Watergroep doet een beroep op ABB-technologie voor waterprocesinstallaties. Nieuwe QCap-condensator ABB-robots belangrijkste onderdelen van volledig geautomatiseerde lijn. Modernisering van grote draaioven ABB installeert motor van 7 ton voor Dumont-Wautier.

Uiterst precies bestuurde robots AcoTech B.V. en ABB kijken verder dan standaardoplossingen.

For a better world 30

Strijd tegen klimaatverandering ABB actief in de frontlinie met windenergie-oplossingen.

Product 34 M2M-netwerkanalyzer Inzicht in energieverbruik en efficiëntie. 35 DTC880 Thyristor controller Nauwkeurige aansturing van elektrothermische processen. 35 OCTOPUS-Onboard Geïntegreerd systeem voor beslissingsondersteuning op zee. 36 AVC en RPC PCS100 Power Quality-portfolio breidt uit. 37 A200-L turbocharger Meer doorvoer met dezelfde efficiëntie. 38 Nieuwe serie energieverdelers ‘pro E comfort MISTRAL’ Vruchtbare samenwerking tussen Nederlandse en Italiaanse vestigingen.

De wondere wereld

Het jaar…

ABB-robot in legoblokken IRB120 wordt functioneel speelgoedexemplaar.

Deze keer: het jaar 1929 Stroomkwaliteit verbeteren.

ABB et cetera 2|14

Polsslag

QCap: de flexibele laagspanningscondensator voor de behoeften van vandaag Onlangs lanceerde ABB de QCap-laagspanningscondensatoren voor standaard reactieve industriële en commerciële stroomcompensatietoepassingen. Door de oorzaken van een te lage vermogensfactor aan te pakken, verbetert QCap de energiekwaliteit in laagspanningsinstallaties.

u hebben we een cilindrische condensator voor alle standaardtoepassingen”, vertelt Raymond Ma, Regional Sales Manager (NAM, SAS, NAS). “Tot voor kort was er geen hoogwaardig cilindervormig product op de markt met de vereiste mate van betrouwbaarheid. Daarom hebben we eerst achterhaald waar de klant precies behoefte aan had. Hoewel ABB nog niet eerder een cilindrische oplossing had ontwikkeld, hebben we een enorme hoeveelheid ervaring in het ontwerpen van andere types condensatoren. Deze oplossing, inclusief alle onderdelen, is volledig ‘in-house’ ontworpen en gebouwd. QCap sluit perfect aan bij onze bestaande systemen: de behuizing is kleiner dan die van concurrerende producten.” Extreme tests “Om optimale specificaties en materialen te bepalen, moet je begrijpen wat er in de condensator gebeurt, en hoe deze in de praktijk wordt gebruikt”, vertelt Cyrille Lenders, R&D Engineer. “Condensatoren hebben vaak last van diëlektrische oververhitting. Het aanpakken van de thermische opbouw was dan ook een van onze prioriteiten. Op basis

ABB et cetera 2|14

van onze ervaring en gesprekken met klanten hebben we bepaald aan welke storingscondities de condensator zou worden blootgesteld. We hebben diverse omgevingen, zoals productie-installaties, zo realistisch mogelijk gesimuleerd en sterk uiteenlopende scenario’s bedacht. Naast computermodellen hebben we de condensatoren ook onderworpen aan vrij extreme laboratoriumtests. Gelukkig ging alles goed! We testen ieder afzonderlijk exemplaar nu aan de hand van criteria die de internationale normen overtreffen.” “Voor de kwaliteit van een condensator zijn twee factoren essentieel”, aldus Raymond Ma. “Een daarvan is het materiaal – een moderne condensator bestaat voor ongeveer 90 % uit dunne polypropyleenfilm. De andere factor is de montage. Op basis van zo’n zeven decennia ervaring met het ontwerpen en bouwen van condensatoren kunnen we op beide punten hoge kwaliteit en consistentie garanderen. Klanten hoeven zich dus geen zorgen te maken over ‘downtime‘ of onderbreking van hun processen. De condensator draagt bij aan het behalen van hun duurzaamheidsdoelstellingen, maar voorkomt ook eventuele sancties door het niet naleven van milieuregels.

Onze technologie voor overdrukontkoppeling garandeert dat de condensator tot het einde van zijn levensduur veilig blijft werken, en zichzelf op dat moment ontkoppelt.”

Eigenschappen QCap • ‘Droog type’ ontwerp • Veilige afdichting en technologie voor overdrukontkoppeling • ABB ‘in-house’ gemetalliseerde folie met uitstekende diëlektrische eigenschappen • Optimale thermische dissipatie • Lange levensduur • Hoge betrouwbaarheid • Gestandaardiseerde reeks cilindrische condensatoren • Makkelijk te installeren in condensatorbank • Voldoet aan internationale normen, CE-gecertificeerd • Ontwerp zorgt voor lage verliezen • Vermindert of elimineert dure boetes voor lage vermogensfactor • Verminderde stroomverliezen in kabels en transformatoren • Verhoogde transmissiecapaciteit in kabels • Toegenomen beschikbare transformatorcapaciteit

Polsslag

Raymond Ma, Regional Sales Manager (links) en Cyrille Lenders, R&D Engineer bij ABB Jumet (rechts).

Optimaliseren van de technologie “Hoewel alle condensatoren technisch gezien min of meer gelijk zijn, hebben we manieren gevonden om de bestaande technologie te optimaliseren”, voegt Cyrille Lenders toe. “Bijvoorbeeld door een kleiner element met een grotere diameter te gebruiken. Dit verbetert de dissipatie, en helpt voortijdige uitval voorkomen. Een kritische factor is het vermogen om hoge voltages te verwerken met lage verliezen. Vaak gebruiken fabrikanten simpelweg grotere hoeveelheden metaal, waarmee de verliezen weliswaar worden verminderd, maar die ook de levensduur van de condensator verkorten. Minder metaal levert dan weer hogere verliezen op, maar ook een betere weerstand. Deze twee factoren hebben we optimaal in balans gebracht. Het verliesarme ontwerp resulteert in een lagere temperatuur en verhoogt de levensduur van de condensator.” “De temperatuur met tien graden verlagen is een echte doorbraak,” aldus Raymond Ma. “Veel condensatoren zijn te duur of te hoog gespecificeerd voor standaardtoepassingen. Daarom introduceren we QCap, tegen een zeer competitieve prijs. We zien grote kansen voor dit product, met name in op-

komende economieën. Om tegemoet te komen aan de behoeften van markten in alle regio’s, zullen we de reeks grondig aanpassen. Op dit moment willen we uitbreiden naar hoogspanningsproducten, maar ook naar veel lagere vermogens. Sommige toepassingen vragen namelijk

om aanpassingen in hele kleine stapjes. ABB’s nieuwste productgamma richt zich op het conditioneren van stroom en het waarborgen van hoge kwaliteit. De QCap past perfect bij deze filosofie.”

Prestaties QCap Spanningsbereik

380V tot 600V

Frequentie

50 en 60 Hz

Aansluiting

Driefase

Netto uitgangsvermogen

12.5 tot 30 kvar

Tolerantie op capaciteit

0 % / +10 %

Verliezen

Typ. <0,2 Watt/kvar (alleen diëlektrisch) Typ. <0,5 Watt/kvar (inclusief ontlaadweerstand)

Ontlaadweerstand

Ontlading van Un tot 50V in 1 minuut

Max. toelaatbare spanning

1.3 x In voor doorlopend gebruik

Max. toelaatbare stroom

30 % piekspanning gedurende maximaal 1 minuut

Behuizing

Aluminium

Kleur

Onbehandeld aluminium

Aanhechting

1 stud (M12)

Afmeting (DxH)

90 x 417 mm

Gewicht

Circa 3 kg

Aansluitpunten

Kooischroeven

Min. ruimte boven apparaat

20 mm

Aarding

Aarde-aansluiting op aanhechtpunt behuizing

Uitvoering

Uitsluitend binnengebruik

Temperatuur

-25 °C / +55 °C (class D volgens IEC60831)

Hoogte waarop condensator functioneert

Tot 2000 m

Beschermingsgraad

IP20

ABB et cetera 2|14

Polsslag

ABB lanceert ‘Power Quality’-game

e nieuwe game maakt klanten, prospecten en medewerkers duidelijk hoe ABB-oplossingen en -expertise bijdragen tot optimale prestaties van energienetwerken. De ‘Power Quality Challenge’-app toont op een leuke, inzichtelijke manier hoe harmonische vervuiling en een te lage spanning het netwerk in een hotel en fabriek kunnen beïnvloeden: lichten en schermen gaan flikkeren, processen worden vertraagd en de werking van apparatuur wordt verstoord. In extreme gevallen kan de stroom zelfs helemaal uitvallen. Het virtueel toepassen van een aantal ‘Power Quality’-oplossingen vergroot de efficiency en minimaliseert uitval ... met een hoger rendement als resultaat. Verbeterde stroomkwaliteit De interactieve app legt snel en eenvoudig uit hoe reactieve compensatie van het blindvermogen en het filteren van harmonischen de stroomkwaliteit in

Veel systemen hebben ook te kampen met te hoge spanningspieken. Nauwkeurig gestuurde reactieve compensatie van het blindvermogen zorgt ervoor dat de spanning nergens te hoog oploopt. Hierdoor worden gebruikers in staat gesteld de ‘uptime’ van systemen te maximaliseren, maar bijvoorbeeld ook om de regelgeving op dit gebied na te leven.

Virtueel toepassen van ‘Power Quality’oplossingen vergroot de netwerkefficiëntie.

netwerken kunnen verbeteren. Wanneer het niveau van bepaalde harmonischen in een elektrisch systeem te hoog wordt, leidt dat tot energieverlies of zelfs uitval. Het portfolio van ABB biedt diverse oplossingen die deze harmonischen opsporen en verwijderen.

Zelf de ‘Power Quality Challenge’ testen? Behalve leerzaam is deze game ook gewoon heel leuk om te spelen. Surf dus snel even naar www.abb-powerqualitychallenge.com. Er is ook een offline-versie beschikbaar voor de iPad via https:// itunes.apple.com.

ABB Gebruikersdag 2014 Woensdag 19 november 2014

en klantenevenement vóór en dóór gebruikers binnen de proces-, water- en infra- industrie. Tijdens deze middag ontvangt u onder andere antwoorden op de volgende vragen:

−− Hoe speelt ABB in op Industrie 4.0? −− Wat is de toegevoegde waarde van System 800xA versie 6? −− Hoe haal ik het maximum uit Asset Management met de standaard tools van ABB?

−− Welke nieuwe geavanceerde meeten analysesystemen zijn er van ABB? −− Welke 3 service verbeteringen heeft ABB doorgevoerd om mijn productiviteit te verbeteren? −− Wat houdt ‘My Control System’ in? −− Hoe speelt ABB in op energiebesparing en uitstootvermindering? −− Welke nieuwe oplossingen zijn er ontwikkeld om mijn plant veilig te stellen? −− Wat is de toegevoegde waarde van de overname van Spirit IT door ABB? Neem voor meer informatie contact op met uw account manager.

ABB et cetera 2|14

Polsslag

ABB stapt in Universal Smart Energy Framework foundation Door wereldwijd productie- en verbruiksprocessen te optimaliseren, kunnen we slimmer leren omgaan met energie. Daartoe is het belangrijk om energieleveranciers – en dat zijn tegenwoordig ook particulieren – in staat te stellen hun productie en verbruik optimaal te monitoren en te beheren. Ook in de steeds dynamischer wordende energienetwerken!

mart Metering biedt de oplossing: locaties waar energie wordt opgewekt, getransporteerd of verbruikt, kunnen met dit systeem in real time worden gemeten, bewaakt en aangestuurd. Hoe? Dankzij het ‘Smart Grid’, het digitale net dat al deze meetlocaties verbindt. Om de ontwikkeling van dit soort ‘slimme energie’-producten te versnellen, houdt Universal Smart Energy Framework (USEF) zich bezig met het uitwerken van specificaties en richtlijnen voor deze nieuwe manieren van energievoorziening. Als alles goed gaat, zullen die fungeren als een katalysator voor het realiseren van een gemeenschappelijke markt. Hoewel het USEF-concept oorspronkelijk werd ontwikkeld voor lokale energiemarkten, is het in principe immers ook toepasbaar voor wereldwijde slimme energienetten. In de komende decennia kunnen deze oplossingen dus op grote schaal worden uitgerold. Goed nieuws voor de partijen die al binnen de bestaande energiewaardeketen opereren. Maar ook innovatieve nieuwkomers van buiten de energiewereld, die de markt helemaal op z’n kop kunnen zetten, krijgen dankzij dit kader de mogelijkheid een nieuwe markt op poten te zetten en ‘slimme energie’-producten of diensten te ontwikkelen en te leveren. “Power and Productivity for a better world” Door deel te nemen aan USEF bevestigt ABB haar pioniersrol op het gebied van duurzaamheid en technologische innovatie. Als toonaangevend bedrijf vindt

Smart Grids en Smart Metering: slimmer omgaan met energie.

ABB het belangrijk om haar verantwoordelijkheid te nemen op dit vlak. Steeds meer opdrachtgevers stellen duurzaam ondernemen overigens als een belangrijke eis aan partners binnen de volledige keten. ABB werkt onder andere met de CO 2-prestatieladder. Dit instrument helpt om structureel en permanent met CO 2-reductie bezig te zijn. Daarnaast gebruiken alle vestigingen in de Benelux 100% groene elektrische energie met bijbehorend keurmerk. Het wagenpark van ABB bestaat sinds vier jaar uit wagens met energielabel A en B. Op die manier levert ABB een bijdrage aan een schoner milieu.

Wat is USEF? USEF is een samenwerkingsverband tussen energieleveranciers, netbeheerders, fabrikanten van elektrische installaties, consultants en ICT-bedrijven. Naast ABB werken ook Alliander, DNV GL, IBM, ICT Automatisering, RWEEssent en Stedin samen in USEF.

ABB et cetera 2|14

Perspectief

ABB Robotics Master Classes: kennisdeling en ‘community building’ Sinds enkele jaren organiseert ABB Robotics goed bezochte ‘Master Classes’ in de Benelux, waar zowel klanten als het team van ABB van veel nieuwe informatie worden voorzien. Binnenkort gaat er een nieuwe cyclus van start, deze keer voornamelijk gericht op robotserviceproducten. 8

ABB et cetera 2|14

Perspectief

Martin van der Have, Sales & Marketing Manager Robotics Benelux (links) en Luc Wellens, Service Engineer Robotics (rechts).

o’n twee jaar geleden kwam onze collega en Product Manager Jan Bronkhorst op het idee om ‘doktersspreekuren’ te organiseren”, vertelt Martin van der Have, Sales & Marketing Manager Robotics Benelux en verantwoordelijk voor de verkoop van robot- en serviceproducten. “Hier kunnen dan integratoren en eindklanten die met ABB-producten werken – of willen gaan werken – vragen stellen. Daar wilden we graag nog wat omheen organiseren en zo zijn we begonnen met onze Robotics Master Classes. Die bleken een behoefte in te vullen en werden van meet af aan goed bezocht! Iedereen is welkom. Ook mensen die eens willen komen ‘snuffelen’.” Robotonderhoud Tijdens iedere Master Class wordt een presentatie gehouden en bezoekers krijgen de gelegenheid om vragen

te stellen die op dat thema betrekking hebben. Iedere reeks Master Classes behandelt een nieuw thema. Dat kan robotveiligheid zijn, of programmeren met Robot Studio. Na het volgen van een volledig programma aan Master Classes krijgen deelnemers een gratis licentie en ze worden gewezen op de Robot Studio ‘community’. Aankomende sessies handelen over het onderhoud van robots en bieden praktisch advies over hoe je deze in topconditie kunt houden. De Master Classes passen binnen een bredere strategie: ABB wil meer persoonlijke aandacht geven aan haar relaties en deze persoonlijke contacten onderhouden en versterken. Vaak weten mensen bijvoorbeeld niet welke services er allemaal beschikbaar zijn, of waar ze bepaalde reserveonderdelen kunnen krijgen, vertelt Martin. “Wij wijzen deelnemers tijdens de Master Classes op allerlei praktische zaken of

functionaliteiten die ze anders misschien niet zo snel zouden hebben ontdekt. Aan de andere kant leren wij ook veel over hoe klanten onze producten in de praktijk gebruiken en waar ze behoefte aan hebben. Daar kunnen wij onze diensten, informatievoorziening en strategie ook aan aanpassen.” Unieke toepassingen “Helaas zien we nog wel eens dat bij eindklanten of systeemintegratoren kennis verloren is gegaan”, gaat Martin van der Have verder. “En we zien gelukkig dat er jong talent wordt aangetrokken. We willen door dit programma kennis delen, mensen de weg wijzen naar bepaalde informatie en ze met elkaar in contact brengen. Klanten wisselen onderling ervaringen uit tijdens de Master Classes en vertellen elkaar graag hoe ze bepaalde zaken hebben opgelost. We stimuleren deelnemers om zelf ‘communities’ op te ABB et cetera 2|14

Perspectief

Nieuwe reeks Master Classes • Master Class ‘1ste hulp bij IRC5storingen’: op 25 november in Zaventem en op 18 november in Ede, telkens van 8.30 tot 12.30 u. • Master Class ‘Hoe houd ik mijn robot in topconditie?’: op 25 november in Zaventem en op 18 november in Ede, telkens van 13 tot 17 u. • Master Class Robot Engineering: op 27 november in Zaventem en op 20 november in Ede, telkens van 8.30 tot 12.30 u. • Master Class Remote Service: op 27 november in Zaventem en op 20 november in Ede, telkens van 13 tot 17 u. Deelname is gratis, vooraf inschrijven verplicht. Voor vragen en inschrijvingen kunt u contact opnemen met Karina Debot (karina.debot@ be.abb.com, +32 (0)2 718 63 61).

Luc Wellens in de demonstratieruimte.

bouwen rond bepaalde thema’s. Mensen uit dezelfde sectoren trekken tijdens de Master Classes vaak naar elkaar toe en praten regelmatig lang na. Klanten hebben vaak vragen die heel nauw verwant zijn aan hun eigen business. Dan is het handig als we een case kunnen bespreken die betrekking heeft op hun sector. Zo hebben we films laten maken over een installatie bij een bierbrouwerij en een fabriek waar uitsluitend ‘refurbished’ robots worden ingezet.” Klantenkwesties leren kennen Luc Wellens, Service Engineer Robotics, heeft enkele tientallen jaren ervaring opgedaan op het gebied van dienstverlening, inbedrijfnames en instructie. “Dit laatste gaat van het voorbereiden van offertes tot het beheer van de trainingrobots en het samenstellen van lesprogramma’s voor klanten. Master Classes organiseren en houden hoort ook bij deze activiteiten. Master Classes duren in de regel een ochtend of een middag en worden op ABB-locaties gehouden. Er is ook een Master Class van vijf dagen waarin nieuwe integratoren leren om met onze robots te werken. Hier beginnen we echt vanaf de basis, en dat wordt enorm gewaardeerd.” 10

ABB et cetera 2|14

Zelf komt Luc Wellens nu en dan nog voor verrassingen te staan. Vaak kan er meteen een oplossing worden aangedragen, maar het komt ook wel eens voor dat iemand de robots op een wel heel unieke manier in wil zetten. “Ieder productieproces is anders, dus elke klant heeft andere behoeften. Onze robots kunnen lassen, lijmen, monteren, schilderen en met heel uiteenlopende materialen werken, en vaak worden materialen en processen gecombineerd. In bepaalde gevallen is nauwkeurigheid belangrijker dan snelheid, maar soms is het juist andersom. Sommige processen laten zich makkelijker robotiseren dan andere. Tijdens de Master Classes komen dit soort kwesties bovendrijven en kunnen we gericht zoeken naar oplossingen.” Zinvolle tijdsinvestering Het team heeft inmiddels gemerkt dat de handleidingen niet altijd optimaal worden gebruikt. Vaak realiseren gebruikers zich niet dat de antwoorden op hun specifieke vragen daar al in staan. Ook worden de beschreven veiligheidsregels wel eens over het hoofd gezien. “Daarom besteden we hier tijdens de Master Classes extra aandacht aan”, zegt Luc Wellens. “We krijgen door deze organisatie veel

informatie over wat er leeft bij de deelnemers. Dat brengt ons weer op nieuwe ideeën. Zo zouden we graag eens een reeks sessies houden waar we dieper ingaan op de inzet van robots bij ‘pick & place’-werkzaamheden.” “Na afloop van de Master Classes vragen we deelnemers altijd om een evaluatieformulier in te vullen. Het doet ons goed om te zien dat deelnemers heel positief zijn over dit initiatief. Zo krijgen we na de meerdaagse Master Class altijd wel te horen dat mensen dit een uiterst zinvolle tijdsinvestering vonden.”

Aan de slag

Een miljoen douche beurten per jaar met zonne-energie Het Zoneiland Almere van Nuon Warmte in de wijk Noorderplassen-West in Almere, is één van de grootste zonnecollectorenvelden ter wereld. Deze unieke installatie werd mede mogelijk gemaakt door ABB Measurement Products.

ABB et cetera 2|14

Aan de slag

e installatie werd in 2011 in gebruik genomen en bestaat uit 520 zonnecollectoren, opgesteld op een oppervlakte van 7.000 m 2 – ongeveer zo groot als anderhalf voetbalveld. De collectoren vangen zonnestralen op en zetten de energie om in verwarming en warm water voor 2.700 nabijgelegen woningen. Het Zoneiland is in stedenbouwkundig opzicht volledig ingebed in de woonwijk. Restwarmte en zonne-energie “Nuon werkt nauw samen met de gemeente Almere aan verduurzaming van de stad en de omliggende regio en dit project past perfect in dat streven”, aldus Gerrit Daalmeijer, Technisch Beheerder Installaties Nuon Warmte. “Door deze aanpak te kiezen, kunnen we de CO2-

uitstoot fors verlagen. In dit gebied zijn ruim 40.000 woningen aangesloten op stadsverwarming, waarvan 2.700 ook warmte ontvangen van het Zoneiland. Voor stadswarmte wordt restwarmte ingezet die overblijft bij centrales, fabrieken of verbranding van afval. Een huis met stadsverwarming heeft gemiddeld 50% minder uitstoot van CO 2. We wilden graag hierop voortborduren en meer met zonne-energie doen. De zonnecollectoren en de stadswarmte zorgen nu samen voor de verwarming en het warme kraanwater van de Almeerse wijk Noorderplassen-West.” Elk jaar weer zonnewarmte! Er werd besloten om niet met zonnepanelen te werken die zonlicht in stroom converteren, maar wel met zonnecol-

lectors die water opwarmen. In dat water zit glycol, een stof die gemakkelijk warmte opneemt. Een warmtewisselaar geeft die warmte dan weer door aan het net. In de winter werkt het systeem overigens ook – zo lang de zon maar schijnt. Het Zoneiland is verbonden aan het stadswarmtetransportnet, dat de warmte overdraagt aan de wijknetten in Noorderplassen-West. Op de momenten dat het Zoneiland warmte levert, hoeft de centrale minder restwarmte aan deze wijk te leveren. Het Zoneiland produceert elk jaar ongeveer 9.000 gigajoule energie. Het geleverde water heeft een temperatuur van 80 à 90 °C. Hiermee wordt met warmtewisselaars warm water bereid van circa 65 °C, meer dan warm genoeg om te douchen. Nieuwe toepassing meettechnieken “ABB heeft vanaf de ontwerpfase meegedacht en oplossingen op maat ontwikkeld”, vertelt Arjan Meerveld, Business Development Manager ABB Measurement Products. “We hebben nauw samengewerkt met Nuon Warmte en met Scheer&Foppen, die het elektrotechnische en waterzijdige gedeelte voor hun rekening namen. De communicatie tussen alle partijen verliep uitstekend. Door problemen te benoemen en op tafel te leggen, konden we heel gericht naar oplossingen zoeken. Al snel bleek dat er meer vereist was dan meetinstrumenten met standaardprestaties. De toegepaste meetinstrumenten zijn standaard uit een gegevensblad te selecteren, maar ze zijn stuk voor stuk toegespitst op de wensen en eisen voor dit project. Door de hogere prestaties en mogelijkheden van deze ABB-producten kunnen we voor de klant een meerwaarde creëren.”

Gerrit Daalmeijer, Technisch Beheerder Installaties Nuon (links) en Arjan Meerveld, Business Development Manager ABB Measurement Products (rechts).

ABB et cetera 2|14

Oude technologie in modern jasje “De installatie werkt met een watercirculatiesysteem. Het is dus erg belangrijk om precies te weten hoeveel energie er terugkomt uit de stad en hoeveel energie erheen gaat. We gebruiken daarvoor meerdere meetprincipes. Water is normaal gesproken heel gemakkelijk te meten met een gelijkveld electromagnetische flowmeter (EMF). Maar omdat het water gedemineraliseerd is, en dus nau-

Aan de slag

520 7.000m 2

zonnecollectoren

9.000 gigajoule energie

2.700 huishoudens

1mln.

douchebeurten per jaar welijks geleidt, hebben we een andere oplossing gekozen. ABB heeft één van de oudste technologieën ingezet: een wisselveld EMF, maar dan in een modern jasje en voorzien van nieuwe technieken zoals digitale procesverwerking. Daardoor kunnen we bij lage geleiding (vanaf 0,5 microsiemens/cm) een magnetisch veld opwekken. In dit project moesten we echt op alles voorbereid zijn en hebben we veel verschillende technologieën ingezet. Dan is het handig als je een breed scala aan mogelijkheden in huis hebt.” Omdat er een busbaan dwars door het zonneveld loopt, moest een van de flowmeters diep onder de grond worden ingegraven. Voor deze meter, die

te allen tijde uit het proces gehaald kan worden, is gekozen voor een pitotbuis die flow kan meten op basis van drukverschil. Toekomstgericht project “Dit is voor ons een heel mooi leertraject geweest”, zegt Gerrit Daalmeijer. “Je zou deze aanpak overal kunnen kopiëren, ook op grotere schaal. We hebben geen geheimen en iedereen mag komen kijken. Met mijn collega Charlie Ruiter verzorg ik presentaties en informatiebijeenkomsten voor bijvoorbeeld wethouders, klanten, scholen en allerlei organisaties. We hebben inmiddels grote delegaties over de vloer gehad, niet al-

leen uit heel Nederland maar ook uit bijvoorbeeld Zweden, China en Oekraïne.” “We zijn echt trots dat we aan dit toekomstgerichte project mochten meewerken”, vertelt Arjan Meerveld. “Het is belangrijk om dergelijke groene ideeën ook echt in de praktijk te brengen, discussies aan te gaan en ideeën uit te wisselen. Dit project heeft ons weer op nieuwe ideeën gebracht, waardoor we onze producten anders in kunnen zetten. Als je een duurzamere wereld wilt realiseren, moet je dit soort dingen ook echt bouwen!”

ABB et cetera 2|14

Aan de slag

De modulaire datacenter-aanpak van Systemec en ABB Systemec BV is sinds 1997 een zakelijke full-service Internet Service Provider en System Integrator. Vanuit de datacenters in Nederland en Duitsland biedt het bedrijf een zeer breed scala aan oplossingen voor internettoegang, datacommunicatie, VoIP, SaaS, connectiviteit en meer.

amen met GSV paneelbouw en ABB werd een slimme energievoorziening gerealiseerd, voor een toekomstbestendig, flexibel en betrouwbaar datacenter op min. TIER3+ niveau. We richten ons als onafhankelijke partner voor het midden- en kleinbedrijf met name op het aanbieden van schaalbare, flexibele totaaloplossingen”, vertelt Jos Derkx, Directeur Systemec BV. “Om dit te realiseren hebben we natuurlijk een schaalbare en flexibele infrastructuur nodig, die ook nog eens altijd beschikbaar moet zijn. Onze klanten vragen om diensten die precies aansluiten bij hun wensen, maar hebben vooral ook behoefte aan continuïteit. Wij nemen deze vraag zeer serieus, omdat bedrijven tenslotte veel van hun kritieke processen aan ons uitbesteden.” Het tweede Systemec Datacenter in Venlo is als eerste datacenter met ABB hoofd- en Smissline-onderverdelers, in combinatie met een modulair Newave UPS-systeem, en ABB CMS en M2Moplossingen uitgevoerd. Meerdere af-

ABB et cetera 2|14

delingen van ABB hebben uiterst nauw samengewerkt bij het ontwerp en de realisatie van deze totaaloplossing. ABB heeft het project verzorgd in samenwerking met GSV paneelbouw, dat het volledige ABB-traject heeft gemanaged. Maximale uptime “We wilden ons tweede datacenter in Venlo graag modulair opbouwen, met het oog op maximale flexibiliteit en schaalbaarheid. Standaardisering is voor ons heel belangrijk, omdat we zo meerdere systemen vanuit één punt kunnen bedienen en een zo hoog mogelijke uptime kunnen garanderen. Met oplossingen van het ABB-systeem konden we deze modulariteit verwezenlijken.” “In 2011 sprak ik Jos Derkx op de beurs Elektrotechniek”, vertelt Servie Huybers, Product Marketing Manager ABB. “Destijds was Systemec zich aan het oriënteren op laagspanningssystemen. We kwamen toen heel snel uit bij het Smissline TP systeem, omdat dit perfect aansloot bij de behoefte aan hun flexibiliteit en schaalbaarheid. Op

het unieke aanrakingsveilige railsysteem kunnen de componenten immers onbelast worden gemonteerd of gedemonteerd. En omdat het busboard volledig aanrakingsveilig is, kan dit dus ook zonder gebruik te maken van persoonlijke beschermingsmiddelen.” Dit zogenaamde hot ‘swappen’ biedt naast flexibiliteit een grote bedrijfszekerheid in vergelijking met conventionele systemen. En daarmee dus ook continuïteit en geen fatale en kostbare downtime, wat in datacenters ondenkbaar is. Onderscheidend vermogen “Flexibiliteit en schaalbaarheid passen bij onze doelstelling: ons onderscheiden in de datacentermarkt”, zegt CFO Sjoerd Derkx, die verantwoordelijk is voor alle organisatorische en financiële aspecten van Systemec. “Het is zelfs een belangrijk onderdeel van onze strategie. We bieden diensten voor klantengroepen die sterk afhankelijk zijn van hun IT-processen: klanten die zich geen seconde downtime kunnen permitteren, maar die ook snel, indien nodig, op een

Aan de slag

VLNR: Ruud Sormani, Sales Engineer ABB, Servie Huybers, Product Manager ABB, Jos Derkx, Directeur Systemec BV, en Sjoerd Derkx, Finance & IT Systemec.

financieel aantrekkelijke manier kunnen opschalen. Wanneer zij andere eisen aan hun systeem stellen, of als dat systeem moet worden uitgebreid, dan hoeven er niet opnieuw grote investeringen te worden gedaan, maar uitsluitend een paar componenten te worden uitgewisseld.” “Nog een unieke mogelijkheid van dit systeem is om gebruikers van het datacenter alleen te factureren voor de energie die ze daadwerkelijk hebben verbruikt. Het stroomverbruik van klanten loopt fors uiteen, van bijvoorbeeld 5 kW tot 30 kW per 19”-kast. Met het CMSsysteem kan het energieverbruik worden gemeten op componentniveau. Wie bij ons server- of co-locationcapaciteit huurt, zal dan uiteindelijk enkel moeten betalen voor het werkelijk verbruikte vermogen.” “Het energieverbruik wordt gemeten met het ABB CMS systeem, legt Servie uit. “We plaatsen stroommeetspoeltjes op de individuele Smissline-automaten die met een flatcable worden gekoppeld aan een control unit. Vanuit die control unit kunnen we via een PLC per groep

het opgenomen vermogen in kWh meten. Daarnaast geeft het CMS systeem bewaking van load control en een voormelding tegen overload en unwanted tripping.” Onvoorziene uitdagingen “In datacenters zijn downtimes echt volledig uit den boze”, licht Ruud Sormani, Sales Engineer ABB, toe. “Al helemaal als je actief bent in de markt voor mission critical-systemen. Daarom hebben we gezocht naar oplossingen die flexibel zijn, maar die ook het risico op downtime minimaliseren. Het Smissline-concept maakt het mogelijk om onderdelen uit verdelers snel en makkelijk te repareren of te vervangen, of om apparatuur op een andere verdeler aan te sluiten. Er is ook gekozen voor drievoudige redundantie. Naast UPS systemen zijn er ook nog back-upgeneratoren aanwezig die op zowel op aardgas als op diesel kunnen lopen. Indien het Datacenter verder wordt uitgebreid, kunnen we overigens meteen geïntegreerde Power Quality-oplossingen aanbieden, zoals apparatuur voor de

correctie van cosinus phi en harmonische vervuiling.” “Bij iedere uitrol loop je natuurlijk wel eens tegen onvoorziene uitdagingen aan”, besluit Jos Derkx. “Ook hier is dat gebeurd. Maar alle problemen zijn naar tevredenheid opgelost, dankzij de inzet van alle partners. We hebben zelfs samen de hele installatie door de bouwput naar binnen gesjouwd. De samenwerking met ABB en GSV - Voerendaal heeft geleid tot een uiterst betrouwbaar systeem dat volledig naar wens is uit te breiden en optimaal schaalbaar is. Dat past perfect bij ons businessmodel en de actuele trends in de datacentermarkt. Op termijn willen we graag verder uitbreiden. Ons nieuwe twin-datacenter in Duitsland is ook voorzien van de ABB-oplossing. Zo zien we dat veel grote Duitse steden in de grensregio geen publiekelijk toegankelijk internetnetwerk hebben. Wanneer we ginds datacenters mogen gaan bouwen, zullen we daar ABB en GSV zeker opnieuw in betrekken.”

ABB et cetera 2|14

Aan de slag

De Watergroep houdt het centraal met ABB 16

ABB et cetera 2|14

Aan de slag

De Watergroep, het grootste drinkwaterbedrijf in Vlaanderen, zuivert water voor uiteenlopende toepassingen en industrieën. Zo heeft De Watergroep al proceswaterinstallaties ontwikkeld voor ondermeer Pepsico, Farm Frites, Incopack, Citrique, Bravi en Marine Harvest Pieters, Taminco, EOC, Oleon en Fuji Oil. Hierbij maken ze volop gebruik van diverse ABB-producten.

ok Rousselot in Gent, ’s werelds grootste producent van gelatine, is klant. De Watergroep beheert, monitort en beveiligt de apparatuur op de site van Rousselot met het 800xA-systeem, vanaf een centraal punt. “De Watergroep was helemaal overtuigd van de voordelen van een gecentraliseerd DCS-systeem”, vertelt Frederic Bodson, Sales Engineer Power Generation ABB. “Daarom zochten we naar een manier om enkele kleinere systemen te implementeren, verspreid over meerdere locaties. Hierbij moesten de kosten worden gereduceerd, maar alle voordelen behouden blijven.” Centrale supervisie “Voorheen had elke afzonderlijke installatie bij de klant een eigen supervisiesysteem. In de praktijk bleek echter dat er maar zelden medewerkers ter plaatse nodig waren. De computers stonden in een warme, vochtige en corrosieve omgeving en het gebruik ervan vereiste steeds een verplaatsing ‘on-site’. Het was dan ook een logische stap naar een centrale supervisie, die vanaf elke plek toegankelijk zou zijn.” Elke locatie gebruikt inmiddels dezelfde 800xA hard- en software, wat het programmeren en onderhoud vergemakkelijkt. De rapportage is uniform en gegevens kunnen eenvoudig onderling worden vergeleken. Interventies en alarmlijsten zijn gemakkelijker te beheren en updates en upgrades hoeven maar een enkele keer te worden uitgevoerd. Omdat het systeem nu telkens wordt uit-

gebreid, en er niet iedere keer een nieuw systeem moet worden ontwikkeld en geïnstalleerd, is de ingebruikname verkort van maanden naar weken. Altijd en overal toegankelijk “Inmiddels worden er vijf installaties centraal beheerd met het 800xAsysteem van De Watergroep”, vertelt Ortwin Deroo, Senior Project Manager De Watergroep. “Uiteindelijk worden dat 20 tot 30 installaties, waar lokaal alleen nog een AC800M Controller staat. Dit systeem kan helemaal gevirtualiseerd worden en makkelijk worden uitgebreid of ingekrompen. Het concept kan overigens ook worden ingezet voor afvalwa-

terzuivering, vaak in kleine stations op verspreide locaties.” “Via zijn smartphone kan de beheerder ook updates en waarschuwingen ontvangen”, vult Frederic aan. “De gebruikers kunnen overal ter wereld het proces monitoren en indien nodig ingrijpen. Zo bediende De Watergroep onlangs de installatie vanuit Suriname. Deze manier van werken biedt veel nieuwe mogelijkheden. Zo kun je nu bijvoorbeeld de aansturing voor meerdere locaties op een enkele, goed beveiligde plek onderbrengen en daarmee de veiligheid vergroten. Elke klant kan zijn of haar ‘best practices’ ontwikkelen en delen, en er kunnen binnen het systeem ook

Automation Sentinel beschermt controlesystemen Cybersecurity wordt in een opzet, waarbij belangrijke industriële installaties van op afstand worden aangestuurd, natuurlijk heel belangrijk. Zeker wanneer werknemers van andere bedrijven toegang krijgen. Controlesystemen zijn de ruggengraat voor industriële installaties, maar vormen ook interessante doelwitten voor hackers. Een solide cybersecuritystrategie, bestaande uit een aantal niveaus ter bescherming van het besturingssysteem, is dus een must. De basis van cybersecurity is het steeds up-to-date houden van de verschillende softwareversies. Hiervoor heeft

ABB Automation Sentinel in het leven geroepen. Via deze service zorgt ABB dat de klant steeds de allerlaatste versie en update van de 800xA-software ter beschikking heeft, maar controleert ze ook de patches van Microsoft en McAfee om vast te stellen of deze geen problemen kunnen veroorzaken in combinatie met het systeem. Alleen patches waarvan definitief is vastgesteld dat ze veilig zijn, worden vrijgegeven.

ABB et cetera 2|14

Aan de slag

De Watergroep De Watergroep levert diensten binnen de hele waterketen. Via een netwerk van 31.000 kilometer leidingen bedient het ruim 2,8 miljoen klanten in 170 Vlaamse gemeenten. De Watergroep beschikt over 57 grondwater- en 5 oppervlaktewaterwinningen, samen goed voor een productie van 121,5 miljoen m³ in 2012. De Watergroep is ook een partner in de uitbouw van gemeentelijke rioleringsnetten en werkt waterprojecten op maat uit voor bedrijven.

Frederic Bodson, Sales Engineer Power Generation ABB (links) en Ortwin Deroo, Senior Project Manager De Watergroep (rechts).

verschillende autorisatieniveaus worden ingesteld. Zo zal De Watergroep een externe partij toegang verlenen tot een afgebakend deel van het systeem, waar zij enkel hun eigen installatie mee kunnen beheren en toegang hebben tot alle relevante informatie.” Volledig geïntegreerd “Op lange termijn wordt het kostenvoordeel alleen maar groter”, vervolgt Frederic Bodson. “Je hoeft slechts een keer een systeem op te zetten en te onderhouden. Een server gaat gemiddeld

zo’n zeven jaar mee. Als je op iedere locatie het hele systeem moet vervangen, kom je fors duurder uit. Je moet natuurlijk wel over een goed netwerk beschikken om alle locaties te kunnen verbinden. Helaas liggen industriële parken en productiefaciliteiten soms ver van aansluitpunten. Een voordeel van onze aanpak is het feit dat er ook een beveiligde 3G-verbinding tussen de installatie en de supervisie kan worden aangelegd.” “We moeten echt volledig kunnen vertrouwen op het materiaal en de kennis van ABB”, besluit Ortwin Deroo. “Het is

geweldig dat de systemen nu volledig geïntegreerd zijn, zodat we ons kunnen richten op het bepalen wat een machine moet doen en geen tijd verliezen met eindeloos programmeerwerk. De geïntegreerde modules, software en uitgebreide visualisatie maken het makkelijk om voor ieder proces een oplossing te vinden.”

Waterzuivering bij Rousselot Het bij Rousselot in Gent gezuiverde kanaalwater, met drinkwaterkwaliteit, wordt voor een deel meteen in het primaire proces ingezet: het maken van gelatine, waaronder ook voor consumptie. De rest wordt gebruikt voor stoombereiding. De Watergroep analyseert de kwaliteit van het water wekelijks. Nadat het water uit het nabijgelegen kanaal is opgepompt, wordt het grove materiaal eruit gefilterd. Het water wordt

ABB et cetera 2|14

in een tank opgeslagen en nogmaals gefilterd. De volgende stap – ultrafiltratie – zuivert het water verder en als laatste behandelingsstap wordt omgekeerde osmose ingezet. De installaties zijn modulair opgebouwd: wanneer de ene module wordt doorgespoeld of gereinigd, blijft de andere in bedrijf. De milieuheffing wordt vastgesteld op het verschil in verontreiniging tussen binnenkomend en uitgaand water. Gebruikte

chemicaliën gaan uiteraard niet terug het kanaal in, maar naar de waterzuivering van de klant. Van al het water dat wordt opgepompt, wordt zo’n 70 % als proceswater ingezet en gaat 30 % terug naar het kanaal.

Aan de slag

ABB-robots voor de vervaardiging van de nieuwe QCap-condensator Dankzij de samenwerking met het bedrijf Wow Technology rolt sinds kort de nieuwe QCAP-condensator van de productielijn in de ABB-fabriek van Jumet. De belangrijkste onderdelen van deze volledig geautomatiseerde lijn? Robots van ABB natuurlijk!

e QCAP-condensator is speciaal ontworpen om op een geautomatiseerde productielijn te worden vervaardigd. “Steeds verder automatiseren is de enige manier waarop we concurrerend kunnen blijven ten opzichte van onze Aziatische concurrenten”, aldus Henri Bonhomme, General Manager van ABB in Jumet. “Als we de goede ideeën die we ontwikkelen hier blijven uitvoeren, behouden we de lokale werkgelegenheid. Want in België mogen de loonkosten dan hoog zijn, de kwaliteit van de arbeid is dat ook. Bovendien creëert de automatisering zowel upstream als downstream banen waaronder die voor operators die de lijn bewaken. Zesassige robots “Op het gebied van automatiseringsproducten bieden wij diverse mechanische en robotica-oplossingen”, zegt Nabil Matab, Sales Engineer ABB Robotics. “Bij ABB Jumet primeert flexibiliteit en de kwaliteit van het eindproduct, dus met die kernwoorden in het achterhoofd hebben wij hen zesassige industriële robots voorgesteld. Hiermee kunnen complexe bewegingen worden gemaakt, die volledig zijn afgestemd op de verschillende te monteren onderdelen. Moet het product aangepast wor-

den? Dan bieden ze hiertoe de nodige ontwikkelingsmogelijkheden.” Op basis van deze keuze ging ABB Jumet op zoek naar partners om de productielijn, die werd opgedeeld in verschillende cellen, te bouwen. De fabriek vroeg hiervoor bij meerdere leveranciers offertes aan. Henri Bonhomme: “Uiteindelijk heeft Wow Technology ons met hun oplossingen en werkwijze voor elke cel overtuigd dat ze de geschikte partner waren om onze gewenste doelstellingen efficiënt en effectief uit te voeren. Bovendien hadden we al eerder met hen samengewerkt en kenden we hun expertise.”

De twee belangrijkste kenmerken van een robot zijn de nuttige last (van drie tot een paar honderd kilo voor ABB-robots) en zijn reikwijdte. Hoe hoger deze parameters, hoe hoger de prijs van de robot. Op basis van wat er geassembleerd moet worden, is de ideale oplossing dus om een zo compact mogelijke cel te ontwerpen en er de juiste robot in te zetten. “Tijdens deze fase kon Wow Technology gebruikmaken van de simulatiesoftware ‘Robot Studio’ van ABB Robotics”, licht Jean toe. “Hiermee kunnen we de robot in zijn industriële omgeving simuleren en de benodigde inbouwruimte berekenen.”

De juiste robot “Voor onze projecten werken we bij voorkeur met ABB-robots”, vertelt Jean Demarteau, Managing Director van Wow Technology. “Niet alleen hebben ze de beste prijs-kwaliteitverhouding en bieden ze een programmeerbare, gebruiksvriendelijke interface. Ook zijn ze zowel mechanisch als elektronisch zeer robuust, nauwkeurig en snel.” Bovendien benaderen de robots van ABB de bewegingsvrijheid van een persoon: met hun zes vrijheidsgraden – drie bewegingsassen en drie oriëntatiegraden – kunnen ze een object verplaatsen en in eender welke positie zetten.

Ontwerp op maat Eenmaal geselecteerd en geleverd, werd de robot bevestigd op een frame om hem te immobiliseren ten opzichte van zijn omgeving. Vervolgens ontwierp en monteerde Wow Technology de grijper en klauwen die in contact komen met het te hanteren onderdeel. Jean: «Om de kosten zoveel mogelijk te drukken, monteren we waar mogelijk twee verschillende mechanismen op dezelfde robot. Daarnaast ontwikkelen we ook de apparaten rond de robot, die hem de te hanteren onderdelen brengen en ze vervolgens neerzetten: aanvoermagazijnen, triltafels, step feeders, transportbanden ABB et cetera 2|14

Aan de slag

Cyrille Lenders, R&D Engineer bij ABB Jumet.

en opslagtafels. Net als de apparatuur waarmee de robot interageert trouwens, zoals systemen om te lassen, schroeven, lijmen, klemmen, zetten, lasergraveren en nog veel meer. In de allerlaatste fase – de ‘teaching’ – wordt de robot compleet geprogrammeerd. Zo leert hij de plaats kennen waar hij het onderdeel moet opnemen, welke route hij moet volgen, waar hij het weer moet neerzetten

Finetunen van de lijn “De buitenmaten van elke QCAPcondensator zijn identiek, maar er zijn een vijftigtal modellen met elk een verschillend vermogen, frequentie en spanning”, verduidelijkt Henri. “Om de optimale productkwaliteit te garanderen, wordt elke condensator bovendien onderworpen aan een reeks tests die strenger zijn dan de huidige normen opleggen. Tenslotte

“ We werken bij voorkeur met ABB-robots, die de beste prijs-kwaliteitverhouding en een programmeerbare, gebruiks vriendelijke interface bieden.” en welke actie hij moet ondernemen. In cellen met meerdere robots zorgen we ervoor dat ze onderling optimaal samenwerken. Zijn er posten waar de stukken onvoldoende nauwkeurig geplaatst kunnen worden? Dan koppelen we een camera aan de robot, zodat hij de plaats exact kan bepalen.” 20

ABB et cetera 2|14

wordt de QCAP gevuld met een polyurethaanhars dat op geen enkele manier zijn veiligheidsvoorziening mag vervuilen. Daarom moet elke condensator voorzichtig worden verplaatst en is een stollingstijd van vier uur vereist tijdens de productie. Met al deze beperkingen moest Wow Technology rekening houden.”

Hoewel de lijn zich nog in de afrondingsfase bevindt, is hij al sinds het voorjaar in gebruik. Om het tempo extra op te voeren krijgen de zes huidige robots binnenkort overigens het gezelschap van een zevende. De eerste cellen werken alvast correct. De laatste – de meest complexe met drie robots – is nog in aanbouw, waardoor het werk momenteel handmatig wordt gedaan. Zodra de kwaliteit en de traceerbaarheid van het eindproduct volledig gegarandeerd zijn en de laatste aanpassingen gemaakt zijn, zal de productielijn pas echt op kruissnelheid draaien.

Aan de slag

De uitdaging: een motor van 1.200 kW installeren ABB et cetera 2|14

Aan de slag

Een motor van 7 ton voor de fabriek Dumont-Wautier De Lhoist Group is wereldleider in de productie van kalk. Voor hun vestiging Dumont-Wautier in Saint-Georges-sur-Meuse heeft de groep een beroep gedaan op ABB, in het kader van een grote investering voor de modernisering van een imposante draaioven. De uitdaging: een motor van 1.200 kW installeren, gekoppeld aan de huidige motor, voor de bediening van de afzuigventilator van de ovengassen.

anaf de weg krijg je eigenlijk geen juiste indruk van de omvang van de installaties van Dumont-Wautier. Eenmaal door de tunnel die tegenover het kantoor in de rots is gegraven, ontvouwt zich echter een indrukwekkend landschap. Tussen twee kalkrotsen – overblijfselen van de oude kalkgroeve – bevinden zich de acht kalkovens van de fabriek. De imposante draaioven Nr. 4 heeft een 145 m lange buis met een diameter van meer dan vier meter, die op een gestaag tempo draait voor de decarbonatie van kalksteen of dolomiet. De capaciteit van de mastodont bedraagt ongeveer 300.000 ton kalk of dolomiet per jaar en het brandstof- en grondstofverbruik is aanzienlijk. Om de CO 2-uitstoot en het energieverbruik te beperken, maar ook om de grondstofvoorraad efficiënter te gebruiken, besloot de Groep om de oven te moderniseren: de buis werd ingekort en een verticale voorverwarmer met een hoger rendement werd toegevoegd. 22

ABB et cetera 2|14

Projectleider Christian Uyttenhove: “De gerenoveerde draaioven Nr. 4 zal samen met de zeven andere ovens van de fabriek blijven werken in een goede balans van verschillende oventechnologieën. Zo kunnen we het grondstofgebruik zo veel mogelijk rationaliseren en de impact op het milieu nog verder beperken.” Koppeling van twee motoren Vóór het opstarten van de nieuwe voorverwarmer in november werden een aantal interventies uitgevoerd: de vervanging van de brander en het plaatsen van een grotere afzuigventilator. Francis Delfosse, verantwoordelijke van de elektrische dienst in de fabriek: “Bij een eenvoudige draaioven zijn er weinig beperkingen en werkt de ventilator op een motor van 800 kW. Door de toevoeging van de voorverwarmer zijn een hogere afzuigcapaciteit en een flexibele bediening van het debiet nodig.” En daar verschijnt ABB op het toneel. “Uit de studie die we uitvoerden, bleek dat het benodigde vermogen voor de nieuwe venti-

lator 2.000 kW bedroeg”, vertelt Francis Delfosse. “Omdat we een 800 kW zware motor gekoppeld aan een frequentiewisselaar hebben, kozen we ervoor om een tweede motor van 1.200 kW met frequentiewisselaar te plaatsen. De twee motoren zijn rechtstreeks gekoppeld door dezelfde wielas.” Gérard Detry, Sales Engineer van ABB Benelux: “Het grootste probleem was dat, ondanks het verschil in vermogen, de kracht gelijk verdeeld moest worden tussen de twee motoren, om een verdraaiing van de as te voorkomen. We moesten dus gebruik maken van een master-slave-relatie tussen de motoren, zodat zij hetzelfde koppel leveren ten opzichte van hun nominale maat. Daarnaast moesten we ook aansluitingen op de bestaande transformator en de nieuwe ventilator voorzien.” Voorbereiding en installatie Na verscheidene technische vergaderingen werden de motor en de snelheidsregelaar geselecteerd en de verschillende aansluitingen gedefinieerd. Francis: “We

Aan de slag

Projectleider Christian Uyttenhove (links) en Gérard Detry, Sales Engineer ABB Benelux (rechts).

wilden garanties over de parallelle werking van de twee apparaten en de tijdige levering, zodat de rookgasafvoer 100% betrouwbaar zou zijn vóór de plaatsing van de voorverwarmer.” Gérard: “De bouw van een motor van deze omvang

plaatsing van de nieuwe motor – met een massa van 7 ton in een beperkte ruimte, mechanische en elektrische koppeling van de twee motoren en de aansluiting op de transformator en de ventilator. “De inbedrijfstelling nam vervolgens twee da-

“ Aangezien we al heel lang met ABB samenwerken, is er een vertrouwensband ontstaan, zowel wat het materieel betreft als met het personeel.” vergt zes maanden, en de koppeling van twee verschillende motorvermogens is niet courant. Maar de leveringstermijn werd volledig gerespecteerd.” Eind april konden de teams van Dumont-Wautier beginnen met de montage van de installaties. Dankzij de hulp van ABB werd deze klus in tien dagen geklaard: installatie van de kasten, trekken van de kabels,

gen in beslag: een voor het opstarten en een voor de fijnafstelling, gevolgd door een dag van opleiding over het masterslave-systeem. De unit is nu volledig operationeel.”

gespecialiseerde bedrijven. We selecteren altijd leveranciers die kwalitatief hoogstaande producten en klantenservice bieden, zoals ABB, waarvan we al vijftig grote machines in de fabriek hebben staan. De laatste aanwinst is overigens de krachtigste laagspanningsmotor in de fabriek. Het voordeel van ABBmotoren? Hun prestaties. Het gebruik van frequentieregelaars is voordelig in termen van energiebesparing, wat maakt dat de return on investment snel bereikt is. Aangezien we al heel lang met ABB samenwerken, is er een vertrouwensband ontstaan, zowel wat het materieel betreft als met het personeel, dat wij goed kennen.” Gérard: “De waarde van een servicecontract met ABB is dat er regelmatig contact is met de technici van ABB, die voor het onderhoud zorgen en het nodige advies geven. Zij kennen onze apparatuur, maar ook de toepassing van de klant.”

Optimaal rendement “Voor projecten van deze omvang vragen wij offertes aan bij verschillende ABB et cetera 2|14

De wondere wereld

ABBâ&#x20AC;&#x201C;robot wordt spectaculair speelgoed Een robot of speelgoed? Deze IRB 120 is het allebei. Twee ABB-ingenieurs die elkaar vonden in hun liefde voor Lego, bouwden de populaire robot van ABB na in de kleurige blokjes.

oen Steffen Enemark, de Deense vicepresident van ABB Robotics, grapte of het mogelijk was een ABB-robot na te bouwen met Legoblokjes, kon hij niet vermoeden waar zijn vraag toe zou leiden. Twee bijzondere ingenieurs, de Brit Kenneth Madsen en de Deen Lasse Lauesen, voelden zich immers onmiddellijk aangesproken. Acht maanden lang werkten zij in het grootste geheim aan de Legoversie van de IRB 120. De verrassing was groot toen zij met hun functionele, spectaculaire speelgoedÂ e xemplaar naar buiten kwamen. De interesse voor de stunt van Madsen en Lauesen werd trouwens nog versterkt door het succes van de briljante Legofilm die uitkwam op het moment dat zij hun robot aan het publiek voorstelden. 24

ABB et cetera 2|14

Programmeerbare Lego Het verbaasde niemand dat uitgerekend Kenneth en Lasse op de uitdaging van Steffen Enemark ingingen. Samen hadden zij net de Brickit Lego User Group opgericht om alle mogelijkheden van de programmeerbare Lego robotics van de Mindstorms-set te verkennen en te testen. Bovendien zijn zij ook lid van de Mindstorms Community, een groep van 70 volwassen Legofans die door de Deense speelgoedfabrikant zijn samengebracht en worden gesponsord. Dankzij dit lidmaatschap vonden de twee ingenieurs vlot toegang tot de bouwsteentjes en tal van andere producten uit het Lego-assortiment. Samen leverden zij een haast perfecte kopie af van de IRB 120. De Legorobot beweegt op zes assen, net als het origineel en is met behulp van een Android-

De wondere wereld

wij verschillende robotica- en automatiseringsprojecten tot een goed einde met behulp van Legoblokjes. Deze IRB 120 laat zien waarom dit speelgoed zo populair is – ook bij volwassen technici. In de eerste plaats is het prettig werken – of spelen – met deze kleurige blokjes. En op wat je ermee kunt maken, mag je trots zijn. Van Lego kun je alles maken. Je verbeelding is de enige beperking.”

IRB 120 nagebouwd in Legoblokjes

app perfect te besturen. Toegegeven, hij is wat minder snel dan het ABB-model en kan geen lasten van 3 of 4 kg tillen, maar wie hem aan het werk ziet, herkent moeiteloos de typische bewegingen van het origineel.

den lang staken ze al hun vrije tijd – en heel wat spaarcenten – in dit project. Het resultaat is indrukwekkend. In die mate zelfs, dat van over de hele wereld vragen binnenlopen van mensen die absoluut zo’n Legorobot willen bemachtigen. Persoonlijk vind ik deze robot het bewijs

Lasse Lauesen: “Van Lego kun je alles maken. Je verbeelding is de enige beperking.” Passie voor robots “Het was een complete verrassing toen ik hoorde dat Kenneth en Lasse een volledig functionele kopie van de IRB 200 hadden gebouwd”, reageert een breed lachende Steffen Enemark. “Acht maan-

IRB 120 inspireert Met zijn 25 kg is de IRB 120 van ABB beslist geen reus. Maar dankzij zijn draagvermogen (3 tot 4 kg, afhankelijk van de configuratie), reikwijdte, hoge productiviteit en gunstige prijs, werd hij in minder dan geen tijd een van de meest succesvolle robots in productiebedrijven overal ter wereld. Recent lanceerde ABB een vernieuwde versie van deze robot. De nieuwe IRB 120T behield de zes assen van zijn voorganger, maar werkt 25% sneller. Hierdoor werd de robot meteen de benchmark voor snelle pick and place-toepassingen die niet alleen een hoge flexibiliteit, maar ook een nauwkeurigheid tot 10 micron vereisen. YouTube Op YouTube is de lego robot in actie te zien. Ook laten de bouwers zien hoe zij deze bijzondere robot hebben samengesteld. Kijk op http://www.youtube.com/ watch?v=tZ5ciahN-Ig.

dat wie met Legoblokjes aan de slag gaat, onvermijdelijk technisch-creatief moet gaan denken.” Lasse Lauesen knikt instemmend. “Kenneth en ik delen een passie voor robots. De afgelopen vier jaar brachten ABB et cetera 2|14

Over en weer

ABB et cetera 2|14

Over en weer

“ Robots kunnen meer dan je zou denken!” AcoTech B.V. biedt bedrijven ondersteuning op het gebied van robotica, projectbegeleiding, programmatie en het optimaliseren van bestaande processen. “Samen met de robots en de ondersteuning van ABB kijken we verder dan de standaardoplossingen.”

obots worden vrijwel altijd op dezelfde manier ingezet, en dat is erg jammer!”, aldus Corné Henselmans, oprichter en eigenaar van AcoTech B.V. “Onze expertise stelt ons in staat om robots in te zetten op plaatsen waar je ze misschien niet zo snel zou verwachten, maar waar ze wel de ultieme oplossing bieden of zelfs beter presteren dan beproefde systemen.” “Als je bijvoorbeeld CNC-bewerkingen wilt uitvoeren met een robot, dan weet die niet waar hij zich bevindt ten opzichte van de wereld om zich heen. Dat moet je voor hem in kaart brengen, door metingen, kalibratie en software-instructies. Met de juiste instructies kunnen we een robot bijna alles laten doen, zolang we maar op de juiste manier met hem kunnen communiceren. Momenteel bouwen we zelfs een 3D-printer rond een kleine ABB-robot.” “We zijn gespecialiseerd in contourbewerkingen vanuit bestaande data en hebben onze eigen software ontwikkeld voor het vertalen van bijvoorbeeld CAD-modellen naar uiteenlopende robotbewerkingen. Vanuit allerlei software

kunnen we data inlezen en bewerken, waardoor de robot uiterst nauwkeurig kan lassen, plasmasnijden, printen, lijmen, frezen, kitten, polijsten en meer. Complexe contourbewerkingen voeren we uit zonder dat we een extra vertaalstap hoeven te maken, allemaal vanuit hetzelfde pakket. Zo hebben we vorig jaar voor de Nederlandse Aardolie Maatschappij een uitsparing voor een T-stuk met een waterstraal uitgesneden. De contour moest op een hoogte van zes meter op minder dan een halve millimeter nauwkeurig worden uitgesneden, zodat het T-stuk erin zou passen en in de pijp gelast kon worden. We sleepten voor dit project de jaarlijkse innovatieprijs van de NAM in de wacht. Snel schakelen “We zijn in staat om een robot zeer precieze instructies te geven, maar die moet hij dan ook wel zeer exact uitvoeren, keer op keer. Dat betekent dat niet enkel de mechanica uiterst nauwkeurig moet zijn, maar ook dat de software juist moet worden geïnterpreteerd. Met ABBrobots is dat nooit een probleem. Sterker

nog, als je eenmaal met ABB hebt gewerkt, wil je niet meer terug. Daarnaast heb ik door de jaren heen een goede relatie met ABB opgebouwd en ze staan altijd klaar om ons te ondersteunen. Als ik tegen specifieke problemen aanloop, zoals erg geavanceerde elementen in de besturingssoftware, kan ik ze altijd bellen.” “Onze samenwerking ervaren we als uiterst positief. Het is heel prettig om een grote organisatie als ABB achter ons te hebben staan. Als nieuwe klanten vragen of wij als klein bedrijf niet te kwetsbaar zijn, kan ik ze geruststellen door te vertellen dat ABB een uitstekende serviceorganisatie heeft die over onze schouder kan meekijken. Mochten we er een keer niet uitkomen, dan kan ABB dat opvangen met hun kennis en wereldwijde supportorganisatie, die bovendien bijzonder snel kan schakelen. Soms roept ABB dan weer onze hulp in of ze spelen leads door, bijvoorbeeld wanneer het om geavanceerd programmeerwerk voor klanten gaat. Het mes snijdt natuurlijk aan twee kanten: via bedrijven als het onze komt ABB weer in aanraking met allerlei ABB et cetera 2|14

Over en weer interessante, nieuwe markten en segmenten, waar standaardoplossingen niet volstaan.” “We krijgen altijd snel de juiste mensen binnen ABB te pakken. Als je langere tijd met elkaar werkt, ontwikkel je een bepaalde manier van communiceren: met een paar woorden kan ik duidelijk maken wat mijn probleem is, ik krijg de juiste vragen en krijg vervolgens een kort en duidelijk antwoord terug. Bovendien kunnen we elkaar van allerlei ontwikkelingen in diverse sectoren op de hoogte houden. Zo wisselen we wel eens ideeën uit over de aanpak van bepaalde projecten. Aangezien de techniek zich ongelofelijk snel ontwikkelt en systemen steeds complexer en meer met elkaar verknoopt worden, kun je ook niet alles zelf weten natuurlijk.”

proefsysteem operationeel om aan te tonen dat het inderdaad kan.” “Dankzij de flexibiliteit van de ABBrobots en onze eigen CNCsoftware kun je de functie van de robot bepalen, maar ook snel veranderen. In plaats van meerdere machines te kopen, hoeft een bedrijf misschien slechts eenmaal een investering te doen. Door bijvoorbeeld een aantal parameterinstellingen en de kop van de robot te veranderen, kun je dezelfde robot uiteenlopende functies toekennen. Als je hem wat ruimte en de juiste accessoires geeft, is er veel mogelijk. Daardoor zijn onze universele robotsystemen geschikt voor relatief korte of eenmalige projecten en gaat er een nieuwe wereld in robottechniek open: de mobiele, universele robot met lage opstartkosten.”

Universeel én specifiek “Voor iedere denkbare applicatie kun je een aparte machine bouwen, maar wij zoeken net vanuit bestaande robots en onze software naar oplossingen op maat. De uiteindelijke functionaliteit wordt bepaald door een relatief kleine set instructies. We denken vanuit een universele oplossing met een zeer hoge basisnauwkeurigheid, die je kunt aanpassen voor specifieke toepassingen. In plaats van een betonprinter te ontwikkelen en te bouwen, bedenken wij bijvoorbeeld hoe we beton kunnen printen met robots. Daarmee slaan we de prototypingfase, die meestal extreem duur is, helemaal over. Laatst wilde een klant weten of hij met robots in asfalt en beton zou kunnen frezen. In zo’n geval hebben we binnen een of twee dagen een heel

Transparant en open “Bij het uitwerken van oplossingen moeten we vaak rekening houden met hetgeen waarover een klant al beschikt. Met ABB lopen we nauwelijks tegen beperkingen aan. De programmeeromgeving is heel transparant en open, vrijwel zonder ‘black boxes’. De communicatie en compatibiliteit met andere systemen verloopt ook uitstekend. We hebben wel eens met robots van andere merken gewerkt, omdat de klant die al had staan, maar dat geniet niet onze voorkeur. Dan moet je allerlei ‘workarounds’ en noodoplossingen bedenken voor dingen die in de ABB-omgeving geen enkel probleem zijn. En als programmeur wil je zo elegant mogelijk programmeren.” “Vaak mislukken projecten met robots, omdat er een verkeerde insteek

is gekozen: men houdt geen rekening met de beperkingen, maar al helemaal niet met de mogelijkheden. Veel klanten hebben geen idee van wat robots allemaal kunnen! Het is voor ons dan ook best lastig dat mensen niet meteen aan robots denken wanneer ze voor een heel nieuwe uitdaging staan. Vaak kiest men voor een vertrouwd, kant-en-klaar apparaat, terwijl je beter iets nieuws kunt proberen.”

Over ABB Robotics ABB is een van de grootste ontwikkelaars en leveranciers van zowel elektrische als hydraulische robots ter wereld. 1974: lancering van de allereerste processorgestuurde elektrische robot, de IRB 6. 1991: de IRB 6000 komt op de markt, de eerste modulaire robot en destijds de snelste, meest accurate puntlasrobot ter wereld, evenals een revolutionair polsgewricht.

ABB et cetera 2|14

1998: introductie van de FlexPicker. 2001: introductie van de IRB 7600, de eerste industriële robot die 500 kilo kon verplaatsen. In het afgelopen decennium werden diverse innovaties geïntroduceerd die het programmeren en bedienen intuïtiever en eenvoudiger maakten. 2005: een hele nieuwe productfamilie, waaronder de IRB 660, IRB 4450S, IRB 1600 en IRB 260, verschijnt op het toneel.

Het succes van de IRB120 – de kleinste ABB robot – resulteerde onlangs in de uiterst gebruikersvriendelijke, compacte IRB 1200.

Over en weer

Over Corné Henselmans “Ik heb Operationele Technologie gestudeerd, waarbij ik me met name heb toegelegd op automatisering en meeten regeltechniek. In 1994 ben ik met automatiseringsprojecten begonnen, waarbij ik kennis heb gemaakt met de robots van ABB – waardoor ik meteen gecharmeerd was. Dat heb ik sindsdien gedaan.

Na een korte periode bij een System Integrator ben ik in 2007 voor mezelf begonnen. Inmiddels heb ik een aantal medewerkers in dienst en samen kunnen we complete ‘turnkey’-projecten oppakken.”

ABB et cetera 2|14

For a better world

ABB et cetera 2|14

For a better world

Technologie beschermt leefgemeenschappen in de frontlinie van de klimaatverandering In steden als Bangkok, Jakarta en zelfs New York neemt het overstromingsgevaar steeds toe. Dichter bij huis dreigt de stijging van de zeespiegel de Waddeneilanden van de kaart te vegen. “Alleen met creatief ondernemerschap kunnen wij de opwarming van de aarde met succes bestrijden”, stelt de Britse zakenmagnaat Richard Branson. Dat is ook het ondernemerschap waar ABB voor tekent.

l meer dan 125 jaar ontwikkelt en installeert ABB complete oplossingen voor waterkrachtcentrales. Vandaag is het bedrijf zelfs de voornaamste technologieleverancier ter wereld voor hydroelektrische centrales. Daarnaast heeft ABB zich in de voorbije drie decennia ook geprofileerd als een toonaangevende producent van oplossingen voor de productie en distributie van windenergie. Op die manier werkt het bedrijf actief mee aan de strijd tegen de klimaatverandering. Verschillende projecten vormen daarvan het overtuigende bewijs. De kracht van water en wind op El Hierro Op de Canarische eilanden, 300 kilometer voor de Afrikaanse kust, zijn de gevolgen van de opwarming van de aarde

al langer merkbaar. El Hierro, het kleinste eiland van de groep, wordt regelmatig geteisterd door bosbranden en de stijging van de zeespiegel zorgt voor onrust onder de bewoners. Velen gingen ervan uit dat zij wellicht de eerste slachtoffers zouden worden van de opwarming van de aarde. Tot voor kort verbruikten alle stroomgeneratoren op het kleine Canarische eiland jaarlijks 40.000 vaten diesel. En onder het motto ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf’ besloot El Hierro over te schakelen op winden waterkracht voor zijn elektriciteitsvoorziening. Vijf windmolens op de noordoostelijke punt van het eiland, die dicht bij de hoofdstad staan, leveren nu meer groene stroom dan het eiland op het eerste gezicht nodig heeft. Een deel van die stroom wordt gebruikt om water uit

een reservoir van 150.000 kubieke meter op te pompen naar een bekken van 550.000 kubieke meter, 700 meter boven de zeespiegel. Zodra de wind het laat afweten en de windturbines geen stroom meer produceren, stroomt het water uit het hoogste bekken weer naar het lagere reservoir en komen zes waterturbines in actie. De windmolens kunnen tot 11,5 megawatt produceren en de waterturbines 11,3 megawatt. Samen genereren zij drie keer meer energie dan de 11.000 inwoners en de 60.000 toeristen op El Hierro nodig hebben. De ‘overtollige’ elektriciteit gaat echter niet verloren: ze wordt gebruikt om zeewater te ontzilten. Daartoe werden drie installaties gebouwd die samen 11.000 kubieke meter water per dag produceren voor de plaatselijke irrigatie.

ABB et cetera 2|14

For a better world

Gunstige winden van Aruba tot Zweden El Hierro is uiteraard niet het enige eilandproject van ABB. Door zijn ligging in de Caribische Zee, voor de noordkust van Venezuela, is Aruba het hele jaar overgeleverd aan sterke winden. En dat is net een voordeel, want een gebied aan de zuidoostkust van het Benedenwindse eiland bleek uiterst geschikt voor de bouw van een windpark. Vandaag leveren de tien drie-megawatt turbines van dat windpark 17 % van alle benodigde elektriciteit. ABB Nederland leverde alle verdeelstations en schakelinstallaties voor de middenspanningsvoorziening. Ook de 15.000 bewoners van het Kodiak-eiland in Alaska voelden sterk de dreiging van het broeikaseffect. Zij wilden niet lijdzaam blijven toezien en kozen voor de vliegwiel-gebaseerde PowerStore 32

ABB et cetera 2|14

technologie van ABB. Hiermee verzekeren ze zich van een stabiele stroomvoorziening via een micro-elektriciteitsnet dat voor 99 % wordt gevoed door winden waterkracht. Een ander micro-elektriciteitsnet is dat van Faial, een Portugese archipel in de Atlantische Oceaan, halfweg tussen Europa en de Verenigde Staten. Om het aandeel van windenergie in de stroomvoorziening te kunnen verhogen en het netwerk toch stabiel te houden, leverde ABB een geavanceerd controlesysteem. Naarmate de welvaart toeneemt in een land, stijgt ook het energieverbruik. Op de eilandstaat Mauritius besloten ze dat die verhoogde energieproductie geen schadelijke effecten mocht hebben op het milieu. Als tweede producent ter wereld van zonne-omvormers zal ABB daarom aan Mauritius de nodige appara-

tuur leveren om tegen 2015 circa 35 % hernieuwbare energie op te wekken en te distribueren. Tenslotte is er het Zweedse eiland Gotland, waar de bewoners meteen het belang inzagen van de Europese doelstelling om tegen 2020 de CO 2-uitstoot met 20 % te verminderen. Zij kozen voor de Ventyx-software van ABB om een van de meest intelligente micro-elektriciteitsnetten ter wereld op te bouwen. Dankzij de ABB-technologie kunnen grote hoeveelheden windenergie en andere hernieuwbare energie op een betrouwbare en stabiele manier via dit micro-netwerk worden verspreid. In het belang van de continu誰teit Vele eilanden waren ooit ballingsoorden ver weg van de bewoonde wereld. Vandaag zijn het woonplaatsen van leef-

For a better world

Het Canarische eiland El Hierro schakelde over op winden waterkracht voor zijn elektriciteitsvoorziening.

gemeenschappen in de frontlinie van de klimaatverandering. Om hun voortbestaan te verzekeren, ontwikkelen zij nu in ijltempo nieuwe duurzame oplossingen voor alternatieve energiewinning en -voorziening. Daarbij kunnen zij rekenen op de geavanceerde kennis en actieve betrokkenheid van ABB. De strijd tegen de oorzaken van de klimaatverandering is immers niet enkel belangrijk voor het voortbestaan van de eilanden, hij is ook cruciaal voor de continu誰teit van alle leven op aarde.

ABB et cetera 2|14

Product Low Voltage Products

M2M-netwerkanalyzer Efficiënt meten voor doeltreffende prestaties Een efficiënte installatie zorgt voor optimaal energieverbruik. Door het meten van elektrische parameters, bijvoorbeeld met een M2Mnetwerkanalyzer, krijgt men inzicht in het gebruik en verbruik van energie en zijn efficiëntere prestaties mogelijk. Optimaal presteren De nieuwe M2M-inbouwnetwerkanalyzer biedt een complete oplossing voor het meten en analyseren van één fase en drie fasen elektrische parameters in laag- en middenspanningsverdelers. De M2M meet spanning, stroom, frequentie, power factor, actief en reactief vermogen, actieve en reactieve energie. De analyzer maakt meting en analyse van de elektrische parameters in real time mogelijk. Daarnaast wordt de netkwaliteit gecontroleerd door het meten van de harmonischen (THD) en kunnen de meetresultaten eenvoudig worden uitgelezen met een energiebeheersysteem. Door die gegevensanalyse kan de installatie worden geoptimaliseerd.

Voordelen −− Inbouwdiepte: slechts 57 mm −− Compact formaat: 96 x 96 x 77 mm −− Uitlezen van gegevens −− In- en output, zowel analoog als digitaal, vrij programmeerbaar −− Groot display −− Eenvoudig te configureren

Online demo Ontdek de vele mogelijkheden van de netwerkanalyzer M2M met onze online demo op www.abb.nl onder ‘Nieuwe berichten’.

Low Voltage Products

Aardlekbeveiligingen toepassen en testen Gratis technische gids Nieuwe ontwikkelingen op het vlak van pv- en gelijkstroominstallaties evolueren razendsnel. Maar hoe worden deze innovatieve installaties op de juiste manier beveiligd tegen foutstromen? Hoe worden die beveiligingen op hun beurt op de juiste manier getest? ABB speelt in de ontwikkeling van aardlekschakelaars een vooraanstaande rol. Onze nieuwe, praktische gids over aardlekbeveiliging gaat in op vragen over deze en andere topics. Download de gratis gids op www.abb.nl of via de QR-code.

ABB et cetera 2|14

Product Drives

DCT880 Thyristor controller Nauwkeurige, dynamische aansturing van elektrothermische processen Met de nieuwe DCT880 biedt ABB haar klanten een thyristor vermogensregelaar voor nauwkeurige aansturing van zowel weerstands- en inductieve kachels als infraroodstralers voor toepassingen in de glas-, kunststof- en metaalbranches, maar ook in de voedselverwerkende industrie. Uiterst nauwkeurige 3-fasen stroommeting zorgt voor een accurate doorlopende weergave van de belasting. Door stroomoptimalisatie wordt de piekbelasting verminderd, waardoor de energiekosten ook aanzienlijk afnemen. Gebruiksvriendelijk en flexibel De DCT 880 biedt alle voordelen van de bekende ABB ACS880productreeks, zoals een meertalig tekstgebaseerd controlepaneel, een USB-interface en geavanceerde pc-tools. Drie vrij toewijsbare controllers kunnen met CoDeSys nauwkeurig worden geprogrammeerd. Daarnaast kunnen gebruikers ook kiezen uit verschillende aansturingsmethoden (fase, full-wave burst, half-wave en I, U-, P-en I2 control). Dankzij de ingebouwde NETA-21 webserver kan de hardware vanuit elke locatie worden aangestuurd en gemonitord. De drive heeft ook drie slots voor aanvullende I/O-modules. Fieldbus adapters maken het mogelijk om aansluitingen te realiseren op vrijwel alle soorten IT-netwerken.

Voordelen − − Precisie en energie-efficiëntie voor verwarmen, drogen en verlichten − − 20 A tot 4160 A − − 400 V / 525 V / 690 V − − Geschikt voor weerstands- en inductieve belasting en infraroodstralers − − Lagere energiekosten door geïntegreerd load management en Multitap-functies

Marine

OCTOPUS-Onboard Geïntegreerd systeem voor efficiëntie op zee OCTOPUS is een geïntegreerd systeem voor beslissingsondersteuning in de zeevaart. Het OCTOPUS-assortiment bestaat uit een combinatie van hardware- en softwareproducten die samen een totaaloplossing bieden voor het veiliger en efficiënter uitvoeren van operaties op zee. Dit leidt tot grote kostenbesparingen voor bijvoorbeeld rederijen, charteraars en offshore contractors.

Voordelen −− Veiligere en efficiëntere operaties op zee −− Geïntegreerde hard- en software −− Flexibele totaaloplossing −− Grote kostenbesparingen

Kraanbewegingen opvolgen Onder meer het Nederlandse offshore-bedrijf Seaway Heavy Lifting heeft OCTOPUS-Onboard gekozen voor haar enkelromps-kraanschip Stanislav Yudin. Een deel van de installatie die Amarcon levert, is een interface voor de draaiende kraan, die 25.000 ton weegt. Hierdoor is er niet alleen doorlopend informatie beschikbaar over de status en de bewegingen van het schip, maar ook van de kraan. Zo wordt het mogelijk om op elk tijdstip de veiligste manoeuvres te bepalen en uit te voeren. En dankzij toegang tot OCTOPUS-Online zijn ook de collega’s aan wal steeds op de hoogte van de locatie en status van het vaartuig. In 2011 werd de Oleg Strashnov van Seaway Heavy Lifting al eerder uitgerust met deze oplossing.

ABB et cetera 2|14

Product Power Quality

AVC en RPC PCS100 Power Quality-portfolio breidt uit Het PCS100-portfolio zorgt voor een betere stroomkwaliteit en stabielere netwerken. De geïntegreerde productreeks biedt betrouwbare, kosteneffectieve oplossingen voor laag-en middenspanningsconversie, voor een breed scala aan voltages. De oplossingen zijn onder meer geschikt voor industriële installaties, data centers, microgridsystemen en shore-toship-toepassingen.

Voordelen −− Kleine afmetingen −− Uiterst betrouwbaar −− Hoge efficiëntie −− Lage beheerskosten −− Onderdelen makkelijk verkrijgbaar −− Weinig onderhoud nodig

PCS100 AVC 400 V De succesvolle PCS100 AVC-reeks werd uitgebreid met een scala aan producten voor 400 V, die ook kunnen worden ingezet in 380-, 400- en 415 V-netwerken. De PCS100 AVC 400 V werkt met zowel 50 als 60 Hz. Voor de eindgebruiker betekent dit lagere kosten per kVA en ook ruimtebesparing. De PCS100 AVC 400 V zorgt voor doorlopende regeling en conditionering en is ideaal voor alle applicaties waarbij doorlopend schone stroom nodig is. Denk hierbij aan de halfgeleiderindustrie, medische sector, data centers en productiefaciliteiten. Alle 400 V producten zijn CE-gecertificeerd. De productdocumentatie is in uiteenlopende talen verkrijgbaar en er is een uitgebreid assortiment aan reserveonderdelen beschikbaar. PCS100 RPC Reactive Power Conditioner De PCS100 RPC is de ideale oplossing voor het verbeteren van stroomkwaliteit in commerciële en industriële installaties. Dit modulaire systeem reageert direct op elke gebeurtenis die de stroomkwaliteit kan beïnvloeden, terwijl het vermogen doorlopend reactief wordt gecorrigeerd. De installatie en ingebruikname zijn relatief eenvoudig. Het doorlopend reactieve filter voorkomt stroomkwaliteitsproblemen die worden veroorzaakt door spanningspieken en frequentievariaties. Het resultaat: hogere energie-efficiëntie door lagere systeemverliezen. Het operationeel bereik loopt van 100 kVA tot 2000 kVA met voltages van 380 Vac tot 480 Vac. Voor een volledige bescherming tegen uitval in combinatie met harmonische correctie kan PCS100 RPC ook samen worden gebruikt met een PCS100 UPS-I.

Voordelen −− Modulaire oplossing −− Hogere systeemefficiëntie −− Vermindert systeemverliezen −− Makkelijke ingebruikname en configuratie −− Makkelijke bediening met touch screen interfaces

ABB et cetera 2|14

Product Turbocharging

Uitstoot, gewicht en kosten verlaagd A200-L turbocharger: hogere doorvoer, dezelfde efficiëntie De geoptimaliseerde compressor van de nieuwe A200-L generatie zorgt voor een sterk verhoogde volumedoorvoer. In vergelijking met eerdere modellen ligt de output van de A200-L zo’n 30% hoger. Dit is de grootse toename binnen de turbocharger-technologie van de laatste 25 jaar en deze ontwikkeling biedt een aantal grote voordelen. Het compactere frame maakt het mogelijk kleinere turboladers te gebruiken. Ook kan er met een breder assortiment tweetaktmotoren worden gewerkt dan voorheen. Forse besparingen Voor de klant betekent de kleinere afmeting dat er meer ruimte vrijkomt rondom de installaties. Daarnaast verlaagt het totale gewicht evenals de onderhoudskosten. De initiële investering wordt fors verminderd, net als de ‘total cost of ownership’. De totale besparing kan zelfs oplopen tot 25%. Het verminderde materiaalgebruik heeft uiteraard ook een positieve uitwerking op het gebied van duurzaamheid. Met deze nieuwe toevoegingen aan het turboportfolio zal ABB haar positie in de maritieme en energiemarkten verder kunnen verstevigen en uitbouwen.

Voordelen − − Efficiënter en compacter dan eerdere productfamilies − − 30% meer output − − Compatibel met meer types tweetaktmotoren − − Lagere kosten voor aanschaf en onderhoud − − Geen concessies op drie belangrijkste criteria: efficiëntie, drukratio en volume

Turbocharging

Variable Turbine Geometry in de kijker Optimaliseert het rendement Tien jaar geleden introduceerde ABB Variable Turbine Geometry (VTG), een turbochargertechnologie die de hoek en snelheid waarmee uitlaatgassen turbinebladen raken doorlopend aanpast. De verhouding tussen lucht en brandstof verandert hierdoor voortdurend om de meest efficiënte ontbranding te realiseren. Zo neemt het rendement van de motor toe en loopt de motor aanzienlijk soepeler, terwijl de uitstoot afneemt en de deellasten worden geoptimaliseerd. Dit brengt ook de temperatuur omlaag, waardoor de levensduur van de motoren flink wordt verlengd.

Voordelen − − Verhoogde efficiëntie − − Geoptimaliseerde interactie turbolader en motor − − Lagere uitstoot van in het bijzonder NOx − − Langere levensduur motoren

Flexibele turbines VTG biedt grote voordelen voor uiteenlopende types twee- en viertaktgas- en dieselmotoren bij verschillende toepassingen. Bijvoorbeeld in de maritieme, spoorweg- en energiesectoren heeft deze technologie zich al volop bewezen. De interactie tussen de turbocharger en de motor wordt namelijk doorlopend geoptimaliseerd waarbij bijvoorbeeld veranderingen in temperatuur worden meegenomen. Als resultaat hiervan verlaagt niet alleen de uitstoot van NOx, maar ook van koolstofmonoxide en onverbrande koolwaterstoffen. Door ‘Exhaust Gas Recirculation’ (EGR) toe te passen kan de uitstoot nog verder naar beneden worden gebracht. ABB et cetera 2|14

Product Low Voltage Products

Nieuw programma energie-verdelers MISTRAL Een geslaagde Nederlands-Italiaanse samenwerking

De nieuwe serie verdelers ‘pro E comfort MISTRAL’ biedt klanten de mogelijkheid om vrijwel alle soorten elektrotechnische installaties te maken, en dit zowel in industriële, commerciële als woonomgevingen te installeren. Deze verdelers, klasse IP65, bieden een hoge mate van veelzijdigheid, efficiëntie en veiligheid. “Het concrete idee voor Mistral ontstond in 2010”, vertelt Rob van Hoorn, Global Product Group Manager. “Er waren twee aanleidingen: enerzijds begon het bestaande productprogramma wat verouderd te raken en anderzijds bevatte het te veel varianten, waardoor we met overlappende productlijnen te maken hadden. Om het assortiment wat te vereenvoudigen, hebben we fors geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling. Voorheen hadden we 33 verschillende productfamilies, dat aanbod is nu flink gereduceerd.” Betrouwbaar product met mooi design “Deze oplossing is het resultaat van een vruchtbare samenwerking tussen de ABB-vestigingen in het Italiaanse Marostica en het Nederlandse Ede. Tussen de twee partijen werd er uiterst nauw samengewerkt op het gebied van R&D, Product Management, Operations, Supply Management, MarCom en nog veel meer. Uiteraard zijn we tegen enkele culturele verschillen aangelopen, maar door de open manier van communiceren en samenwerken heeft dat nergens tot problemen geleid. Beide locaties werden juist op hun kracht ingezet. We hebben ook een Italiaans ontwerpbureau betrokken, want ons doel was om betrouwbare technologie te combineren met een modern, aantrekkelijk design.” “Op basis van klantonderzoek heeft ons team gewerkt aan een aantal verbeteringen. Zo is de interne ruimte voor bekabeling groter geworden en kan dankzij het symmetrische ontwerp de deur links of rechts geplaatst worden. Er zijn drie productfamilies ontwikkeld, ieder met hun eigen voordelen, met modellen van klein tot groot. De serie is gemaakt van halogeenvrij (GTW650), recyclebaar thermoplastisch materiaal en de grootste unit biedt plaats aan maar liefst 72 modules. Ook de klemmentechnologie is verfijnd, zodat installateurs sneller en veilig kunnen werken. Deze producten zijn inmiddels alweer een tijdje op de markt en de reacties zijn uitstekend!”

ABB et cetera 2|14

Het jaar...

Het jaar 1929 O

ok in 1929 was men er al van overtuigd dat er gestreefd moest worden naar een zoveel mogelijk gunstige arbeidsfactor in de toenmalige draaistroomnetten. Extra belasting door een onnodig hoge stroomsterkte was toen al een aandachtspunt. Bij een tarief gebaseerd op afgenomen schijnbaar vermogen droeg een gunstige cosinus phi bovendien bij aan lagere “stroomkosten” voor de industrie. Aan de Eerste Nederlandsche Cement-Industrie (ENCI) in Maastricht werden door Brown Boveri in 1929 synchroniseerbare asynchroonmotoren geleverd. Deze motoren werden gekoppeld met roterende compressoren van

320 pk, 500 omw. en 3000 Volt. De motoren dienden voor verbetering van de faseverschuiving en namen bij vollast een voorijlende stroom op. Op die manier kon de arbeidsfactor van het totale afgenomen vermogen aanzienlijk verbeterd worden. Reactieve compensatie door middel van condensatoren stond toen nog in de kinderschoenen zodat men genoodzaakt was andere oplossingen te bedenken om de stroomkwaliteit te verbeteren. Brown Boveri en Asea – de voorlopers van ABB – waren beide experts in de geperfectioneerde fijnmechanische elektrotechniek. Daarmee was een alternatieve oplossing voor een verbeterde stroomkwaliteit mogelijk!

ABB et cetera 2|14

JSB

Natuurlijk.

14-10-2014â&#x20AC;

Elektriciteit opgewekt door water, zon en wind is overvloedig aanwezig in afgelegen gebieden zoals bergen, woestijnen en op zee. De toonaangevende energie- en automatiseringstechnologieĂŤn van ABB zorgen ervoor dat om en bij de 70 miljoen mensen kunnen genieten van hernieuwbare stroom door die stroom te integreren in het elektriciteitsnetwerk, en dit soms over zeer grote afstanden. Door onze inspanningen inzake hernieuwbare energie kunnen we de elektriciteitsnetwerken slimmer maken, en helpen we het milieu te beschermen en de klimaatverandering te bestrijden. www.abb.com/betterworld

Et Cetera 2014-02 NL.inddâ&#x20AC;

Hernieuwbare stroom aansluiten op het netwerk?