et cetera 03/2015 NL by ABB Benelux

3Â IÂ 15 The customer magazine of the ABB Group Benelux

Ambitieus windenergieproject ABB bouwt mee aan grootste windpark van Nederland. Smart grids zijn de toekomst Stroomvraag en -aanbod beter afstemmen. Kaasmaken in de 21e eeuw ABB gebruikt bewezen technologie op totaal nieuwe manier.

De opener

Perspectief Scalda College en ABB stomen leerlingen klaar.

et cetera

Alfons Goos, Managing Director ABB Benelux

Aan de slag “Voor de GIS-installatie werden onze medewerkers opgeleid in de ABB-fabriek in Zwitserland”, aldus Arianne Mertens (Elia).

3|15 Tijd en financiële ruggensteun Op 1 oktober was het moment daar: de integratie van Amarcon binnen ABB werd afgerond. Ik ben fier te kunnen zeggen dat dit een mooi traject is geweest, één van onze meest geslaagde integraties in Nederland. Alle stakeholders, de werknemers en leiding gevenden van Amarcon, de global BUorganisatie, onze lokale organisatie én de project manager van dit integratieproces, maakten er een succesverhaal van. De sleutel? Tijd. We hebben onszelf de nodige ruimte gegeven om echt te vatten waarmee het bedrijf dat we overnamen bezig is. Niets overhaasten, elkaar begrijpen en respecteren, een betere positionering kiezen voor de firma binnen de business unit en de juiste mensen op de juiste plek zetten. Bij een overname streef je uiteindelijk naar een win‑winsituatie. Jonge ondernemers en start-ups hebben vaak goede ideeën

en producten, maar het ontbreekt hen aan ervaring en financiële middelen. Dat is een drempel voor grote klanten. Daarin schuilt net de meerwaarde van een internationale speler als ABB. De ondernemers bieden de technologie, wij zorgen voor de nodige financiële ruggensteun die de (eind)klant meer vertrouwen en zekerheid geeft. De pas verworven samenwerking met de grootste containerrederij ter wereld, Maersk, is het beste bewijs. Zij doen een beroep op de kennis en scheepssoftware van Amarcon en vertrouwen ook op de reputatie, organisatie en financiële kracht van ABB. Er bestaat geen standaard toverformule bij overnames. Alles staat en valt uiteindelijk met mensen. Enkel door tijd te nemen – durf daar gerust 12 tot 36 maanden te laten overgaan – krijg je de neuzen in dezelfde richting. En dat beseffen we bij ABB maar al te goed. Veel leesplezier.

et cetera 3|15 - Een uitgave van ABB Benelux - Concept Head Office - Hoofdredactie Inne Vanden Bremt, Marco Moerland - Redactiecommissie Jessica Van de Gucht, Jos Bernaards, Karin Bot-Molenaar, Brian Jagmohan, Teun van den Neste, Marco Moerland - Werkten mee aan dit magazine John Edwards, Amandine Philippe, Kristien Vermaelen, Nando Harmsen, Henk Malyster, Marco Mertens, Peter Van der Horst - Verantwoordelijke uitgever Jessica Van de Gucht, ABB N.V. Hoge Wei 27 1930 Zaventem - Copyright 2015 et cetera abonnement aanvragen, wijzigen of opzeggen? Surf naar onze website: www.abb.com/benelux. Op dit adres kunt u zich abonneren op ons blad, uw gegevens wijzigen of uit onze database laten verwijderen.

ABB et cetera 3|15

Inhoud

Over en weer ABB en WMD leveren pionierswerk.

De wondere wereld Maersk-schepen varen met ‘onboard’ adviessysteem.

Polsslag

For a better world

Smart grids of de toekomst van elektriciteit Inspelen op de veranderde energiemarkt is een must.

ISO 14001-certificaat vernieuwd ABB schaaft milieuzorgsysteem constant bij.

Perspectief

Product

Leerlingen klaarstomen voor de praktijk Scalda College, Dow en ABB bouwen proeffabriek.

Aan de slag 9 12 16

Robots en kaas ABB helpt kaasproducent Henri Willig moderniseren. Ambitieus windenergieproject Noordoostpolder wordt grootste windpark van Nederland. Belgisch transmissienet versterkt ABB levert GIS-apparatuur voor nieuw hoogspanningsstation. Maritieme samenwerking Seko in zee met ABB voor de bouw van passagierschepen.

Over en weer 23

Pionierswerk op watergebied Waterleidingmaatschappij Drenthe en ABB vieren 30 jaar samenwerking.

De wondere wereld 26

Tractieomzetters voor NS-treinen 58 nieuwe Flirt-treinstellen. 31 Nieuwe Flowmeter Drie apparaten in één. 32 CAM-Switches Cruciale apparatuur en bedrijfsprocessen beschermen. Motorbeveiligingsschakelaars Compact en breed inzetbaar. 33 SMISSLINE Veilig onder spanning. PSTX-softstarters Efficiënt gecontroleerd opstarten.

Hotspot 34

In zee met ABB Tweejaarlijkse beurs Europort in Rotterdam. ABB en Amarcon Een geslaagde integratie.

Het jaar… 35

Deze keer: 1934 De spoorwegen introduceren de stroomlijntrein.

Octopustechnologie voor Maersk Weer-routeringsprogramma voor veilig en efficiënt transport.

ABB et cetera 3|15

Polsslag

Smart grids, de toekomst van elektriciteit De energiemarkt is in volle transitie. De behoefte aan elektriciteit neemt toe en de integratie van groene energie stelt het klassieke elektriciteitsnet op de proef. Smart grids, of slimme netten, moeten het mogelijk maken om vraag en aanbod van stroom beter op elkaar af te stemmen.

Peter Van Den Heede, Marketing & Business Development Manager Smart Grids CEU bij ABB.

ABB et cetera 3|15

Polsslag

et oorspronkelijke distributiemodel voor elektriciteit was eenrichtingsverkeer: van centrale productie naar de gebruiker (industrie en woningen). Anno 2015 zijn er meer spelers op de markt. Zonnepanelen, windmolenparken en andere vormen van hernieuwbare energie zorgen ervoor dat er meer gedecentraliseerde instroom is van elektriciteit. Netbeheerders, producenten en consumenten moeten hun opwekking en verbruik dus onderling beter op elkaar afstemmen. Het huidige netwerk is daar onvoldoende geschikt voor. Smart grids laten wél tweerichtingsverkeer toe en naast elektriciteit is er ook behoefte aan informatie. “Investeringen om vraag en aanbod beter te beheren, zijn noodzakelijk”, zegt Peter Van Den Heede, Marketing & Business Development Manager Smart Grids CEU bij ABB. “Meer koper in de grond stoppen om de capaciteit op te drijven, zal de prijs voor elektriciteit alleen maar verhogen. Bovendien biedt het geen oplossing voor de veranderende markt. Daarom zetten we volledig in op smart grids. ABB Benelux is leidinggevend op dit vlak. We hebben heel wat proefprojecten lopen en werken samen met kenniscentra.” Meer flexibiliteit Smart grids maken optimaal gebruik van nieuwe technologieën. Door het verzamelen van data en de automatisering kan de fluctuatie op de energiemarkt beter beheerd en opgevangen worden. “Een aggregator wordt zo een nieuwe, belangrijke speler in het systeem. Die bekijkt waar flexibiliteit kan worden gecreëerd. Een bedrijf kan zo’n productieproces tijdelijk uitstellen als er bijvoorbeeld een schaarste is. Of men verhoogt de vriesen koeltemperatuur met enkele graden als er een teveel aan hernieuwbare energie is. Als bedrijf kun je dus geld verdienen door flexibiliteit aan te bieden. De aggregator verzamelt alle flexoffers en biedt die dan aan de netbeheerders aan.”

Slimme meters In de toekomst zal dit systeem ook worden uitgerold voor woningen. Wasmachines die automatisch aanschakelen op het moment dat de elektriciteitsprijs het laagst is? Thermische opslag in een regenput? De batterij van je elektrische auto delen met het net om pieken op te vangen? De mogelijkheden zijn legio, al zijn er voorlopig nog enkele beperkingen. Zo ontbreekt het aan een

“Als consument krijg je dan een beter zicht op het verbruik van elk apparaat in huis. Elk niet verbruikt kilowattuur is trouwens het beste”, weet Peter. “We zullen dus met z’n allen anders omspringen met energie. Afhankelijk daarvan zal je factuur hoger of lager zijn. Wie zoals vroeger constant dezelfde hoeveelheid stroom wil, zal daarvoor extra betalen. Spring je er echter omzichtiger mee om of bied je zelf – via zonnepanelen – elek-

“Meer koper in de grond stoppen om de capaciteit op te drijven, zal de prijs voor elektriciteit alleen maar verhogen.” wettelijk kader, en terwijl de hoog- en middenspanningsnetten bijna volledig zijn geautomatiseerd, is dat in de trafostations op straat niet het geval. Peter: “Het is vandaag de dag nog een puur mechanisch systeem. Door de inzet van hernieuwbare energie ontstaan er echter problemen met de spanning in de straat. Als er op een zomerse dag veel stroom wordt geproduceerd door zonnepanelen, dan moet de netbeheerder ingrijpen. Met onder andere elektronische trafo’s kan dat automatisch. Er zijn momenteel ook geen data beschikbaar over hoe de hoeveelheid in- en uitgaande stroom in de huizen verloopt.” De zogenaamde slimme meters bieden daarbij een oplossing. Die zouden niet alleen dienen voor de facturatie, maar ook de nodige informatie kunnen doorsturen naar de smart grids voor een efficiënter gebruik van elektriciteit. ABB heeft gesprekken met de sector opgestart om bij de ingebruikname van de slimme meters meteen de communicatiedata van en naar het huis te regelen om integratie met lokale meetapparatuur en huisautomatisering mogelijk te maken.

triciteit aan, dan kun je daar voordeel uit halen en een zekere autonomie verwerven.” De nieuwe technologieën worden nu al in de nieuwbouw geïntroduceerd. In Nederland zijn grote bouwbedrijven ook op de kar gesprongen en in België bestaat er veel interesse bij de belangrijkste marktspelers. Open standaard De veranderingen op de energiemarkt brengen tal van mogelijkheden en uitdagingen mee. Zo is er behoefte aan een normering voor smart grids. ABB Benelux maakt deel uit van USEF (Universal Smart Energy Framework), dat is een consortium dat een ‘open standaard’ creëerde om de ontwikkeling van smart energy producten, diensten en oplossingen voor grootschalige uitrol van smart grids in Europa te versnellen. “De software maakt het mogelijk om alle bestaande en nieuwe partijen met elkaar te laten communiceren en de data onderling uit te wisselen. Elke situatie kan eenvoudig op maat worden aangepast. Zo wordt het opbouwen van een duurzame energiemarkt absoluut laagdrempeliger.” ABB et cetera 3|15

Perspectief

V.l.n.r.: Peter Hollebrandse (ABB), Frank Leenhouts (Scalda College voor Maintenance en Procestechniek), Mario Balnikker (Dow Chemical) en Patrick Engels (Actemium).

Unieke samenwerking bereidt leerlingen voor op praktijk Het Scalda College voor Maintenance en Procestechniek in Terneuzen beschikt over een state-of-the-art proeffabriek, waar alle soorten instrumentatietechnieken worden toegepast. Naast Dow Chemical is ook ABB nauw betrokken bij het opleidingstraject. 6

ABB et cetera 3|15

Perspectief

et idee voor de fabriek ontstond enkele jaren geleden, toen Mario Balnikker, werkzaam bij de Hardware Groep binnen Dow Chemical, contact opnam”, vertelt Frank Leenhouts, docent Regelen Procestechniek en Coördinator op de opleiding specialisatie instrumentatie (Servicetechnicus Elektrotechniek). “Ik ben intussen zo’n 12 jaar docent, maar daarvoor waren Mario en ik collega’s bij Unitron, een bedrijf dat actief is in het ontwerpen en produceren van elektronicaprintplaten. Mario had een interessante vraag voor ons. Dow zou van het zelf ontwikkelde Mod5procescomputersysteem overstappen op ABB 800xA. Of het Scalda College misschien een stuk maatwerk zou kunnen leveren? Het grote voordeel is dat nieuwe en bestaande werknemers tijdens hun opleiding in onze testfabriek konden kennismaken met het systeem.” Nauwe samenwerking Mario vult aan: “We startten in nauwe samenwerking met Scalda en ABB een automatiseringsproject. Dat maakte ook deel uit van de mbo-4-opleiding die ik volgde als aanvulling op mijn elektrotechnische opleiding. We hebben ontwerptekeningen en -documenten gemaakt, en een nieuwe interface gebouwd.” Patrick Engels van het bedrijf Actemium zorgde voor de technische begeleiding en finetuning. Daarnaast is hij ook docent meet- en regeltechniek. “De testfabriek is niet alleen belangrijk voor praktijklessen, maar ook voor de theorie. Onze leerlingen procestechniek en maintenance werken er en daarnaast wordt ze op de maintenanceopleiding gebruikt om storingen op te sporen. Overigens gebruiken we ook de nieuwe elektronische Controlmaster-regelaars en andere apparatuur van ABB tijdens de les. Voor de Controlmaster hebben we speciale trainingskoffers ontworpen, zodat de studenten de apparatuur snel en gemakkelijk kunnen aansluiten op verschillende systemen.” “Ik ben sinds 1984 bezig met het onderzoek naar procesverstoringen en kan op basis van praktijkverhalen allerlei storingen bedenken én natuurgetrouw nabootsen. Inmiddels heb ik een ‘bibliotheek’ met zo’n 80 storingen gecreëerd, die steeds verder wordt uitgebreid. Ook wanneer er iets misgaat, blijft de situatie toch veilig en gecontroleerd”, weet Patrick.

Pioniersrol “Om het systeem te kunnen draaien op de computers van de opleiding was een update van de ontwikkelomgeving nodig naar de meest recente versies”, vervolgt Mario. “Dow heeft de servers met bibliotheken ter beschikking gesteld en ABB leverde de systeemlicenties.” “ABB ziet het als een gezamenlijke uitdaging voor zowel opleidingsinstellingen, eindgebruikers als leveranciers om de instroom van goed gekwalificeerd technisch personeel te waarborgen”, vertelt Peter Hollebrandse, Service Manager Proces Automation Benelux ABB. “We sponsoren regelmatig projecten in de proeffabriek van Scalda. In dit project ging het om een absorptiekolom, aangesloten op een ABB 800xA-procescomputer. We hebben ook kosteloos de systeemlicenties geleverd voor het System 800xA-procesautomatiseringssysteem.” “Er is een groeiend tekort aan technische specialisten, dus we vinden het heel belangrijk dat we dit project samen met Dow en Scalda College oppakken. We werken bijvoorbeeld ook samen met andere onderwijsinstellingen. Met Avans Hogeschool hebben we een minor opgezet en ABB-specialisten geven er gastcolleges. We vinden het belangrijk dat afgestudeerde studenten vaardigheden hebben die echt aansluiten bij de praktijk en bij de nieuwste generatie apparatuur en systemen. Ervaring kun je

ABB: actief samenwerken met opleidingsinstellingen ABB is lid van het Jongeren en Technologie Netwerk Nederland (JetNet) waarin 28 Nederlandse bedrijven samenwerken met zo’n 130 havo/vwoscholen. Het doel is om scholieren een beter zicht te bieden op de praktijk en op de beroepsmogelijkheden in industrie en technologie.

dan ook op meerdere niveaus hoe we dit samen het beste kunnen organiseren”, vult Mario aan. Perfecte proeftuin “Ik kom zelf uit de procesautomatiseringswereld en kende de systemen van ABB al”, vertelt Frank. “Die vond ik heel overzichtelijk en prettig om mee te werken. Maar om alle ins en outs van zo’n systeem te kennen moet je er echt dagelijks mee bezig zijn, en om die kennis in huis te halen werken we nauw samen met ABB en bedrijven in de regio. Dit is een heel nieuwe manier van werken: zelf storingen en oscillaties introduceren en tests uitvoeren in een systeem dat precies overeenkomt met een ‘echt’ Dow-

“ Je kunt iets tien keer uitleggen, maar als je het laat zien, wordt het ineens een stuk duidelijker. Soms zien we tijdens de les echt het kwartje vallen.” – Patrick Engels, Actemium pas in de praktijk opbouwen en dan het liefst in een realistische leeromgeving”, aldus Peter. “System 800xA wordt door Dow wereldwijd in haar productie-eenheden toegepast voor het volautomatisch besturen van haar productieprocessen. We vinden het natuurlijk geweldig dat leerlingen ervaring met onze systemen opdoen en daar hopelijk een voorkeur voor ontwikkelen. De trainingsbehoefte voor specialisten van Dow is overigens ook enorm, nu de eerste afdelingen overschakelen op ons besturingssysteem. We bekijken

systeem. Dat zijn natuurlijk zaken die je in een werkelijke fabriek nooit zou kunnen simuleren. Klanten van ABB kunnen ook langskomen om zaken te testen en Dow kan hier technici en operators trainen op hun eigen systeem.” Mario vult aan: “Het in bedrijf stellen en upgraden van het systeem was behoorlijk complex. Tegen het einde werden we geconfronteerd met een flinke tijdsdruk, maar alle partijen hebben nauw samengewerkt en ijzer met handen gebroken. Bij Dow werd de installatie nauwgezet voorbereid en de ‘finetuning’ vond plaats ABB et cetera 3|15

Perspectief op de school. Iedereen ging net zo lang door totdat problemen waren opgelost. We zijn zelfs regelmatig ’s avonds naar huis gestuurd door de schoolbewaking!” (lacht). Enthousiaste leerlingen “We moesten ook allerlei hard- en software vervangen op school”, voegt Frank toe. “Als ik kijk naar het eindresultaat, ben ik echt trots. Iedereen heeft uitstekend samengewerkt. We hebben in het klein toch een complete Dow-installatie neergezet, met precies dezelfde veiligheidseisen en dezelfde library-structuur als een ‘echte’ installatie. In zo’n project kruipen veel manuren, maar het management van alle partijen stond volledig achter het project en alle betrokkenen hebben voldoende tijd vrijgemaakt. Samen met Scalda College voor Maintenance en Procestechniek, het kennisinstituut van het maintenance value park en specialisten van assetowners, o.a. Dow, organiseren we jaarlijks trouwens ook instrumentatie seminars. ABB is daar altijd de partij.”

ABB et cetera 3|15

“De studenten die hiermee werken zijn er heel enthousiast over”, weet Frank. “Ik schrijf momenteel opdrachten voor sequentiële besturing en Mario geeft gastlessen. Vmbo-leerlingen komen ook bij ons trainen. Dan vraag ik ze bijvoorbeeld om een pomp of een klep te zoeken en deze dan in en uit te schakelen of open en dicht te zetten. Vinden ze ontzettend leuk. Het handige van de nieuwe installatie is dat je meteen kunt zien dat er veranderingen optreden op plek B en C als je de druk opvoert op plek A.” “Studenten moeten alle onderdelen kunnen benoemen en beschrijven en uitleggen hoe alles werkt”, vertelt Patrick. “Het grote voordeel van ervaring opdoen in de ‘testomgeving’ is het feit dat ze alle onderdelen in een ‘echte’ fabriek meteen herkennen. Je kunt iets tien keer uitleggen, maar als je het laat zien, wordt het ineens een stuk duidelijker. Soms zien we tijdens de les echt het kwartje vallen.” Mario: “Als ze dan uiteindelijk in een fabriek staan, zijn ze niet zo gauw

Ontwerp van de ‘proeftuin’ Het ontwerp is gemaakt binnen de software-ontwikkelomgeving van Dow en maakt gebruik van standaardbibliotheken. Voor wie bij Dow aan de slag wil als procesoperator, is deze opleidingsomgeving ideaal. De studenten voorzien programmeurs bij Dow ook van nieuwe inzichten.

overdonderd. Studenten die een opleiding volgen bij het Scala College voor Maintenance en Procestechniek zullen hier voor vele jaren hun voordeel mee doen. Uit de praktijk en uit het assessment bleek dat we hier met z’n allen een succes van hebben gemaakt. Kortom, een resultaat waar we met z’n allen trots op zijn.”

Aan de slag

Kaasmaken in e de 21 eeuw

Eric Jan Diederix, Plant Manager van de Kaasmakerij Henri Willig (links), Maarten Hoogwout, Commercial Manager van WWA Group en Jeroen Snijkers, Sales Engineer ABB Robotics (rechts).

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

Henri Willig introduceert nieuwe methodes met ABB en WWA Henri Willig, een kaasproducent met twee productielocaties in Nederland, is haar faciliteit in Heerenveen uitgebreid aan het moderniseren. Dit gebeurt met behulp van Bosgraaf Group B.V., System Integrator WWA én ABB.

e produceren hier 365 dagen per jaar doorlopend kaas uit acht melksoorten – uniek in de wereld”, vertelt Eric Jan Diederix, Plant Manager van de kaasfabriek in Heerenveen, en verantwoordelijk voor productie, inkoop grondstoffen en relaties met boeren. “Uptime is essentieel voor alle onderdelen in ons productieproces. We verkopen aan grote supermarkten en particulieren in 53 landen. Al onze kazen worden veredeld: ze rijpen nog even op de plank voordat ze getransporteerd worden. Deze kazen moeten regelmatig worden gekeerd, gecoat en verpakt.” “We wilden minder downtime, snellere productie en besparen op energie, onderhoud, reiniging en de kosten van het coaten. De bestaande productielijn kon niet worden aangepast om aan die nieuwe eisen te voldoen. Daarom werd onlangs een nieuwe behandellijn in gebruik genomen. Traditioneel is zo’n lijn gericht op het onderhouden van kaas met een enkele kaascoating, maar dankzij het nieuwe systeem kunnen we meerdere soorten verwerken, zodat we minder downtime, omsteltijden en reinigingstijden hebben.” Geïntegreerde oplossing voor complexe coatings “We hebben alle facetten van het proces onder de loep genomen, want we wilden echt iets helemaal nieuws bedenken. We gingen ook na waar we zouden willen opschalen. Alle bestaande

ABB et cetera 3|15

functies moesten door de nieuwe oplossing overgenomen kunnen worden, maar we zochten tegelijk naar verbeteringen. En we wilden daarnaast een specifieke, fundamentele verandering doorvoeren: werken op een lijn met zes verschillende kleuren kaascoating. Hierdoor kunnen we nu dagelijks meerdere verschillende soorten kaas onderhouden. Als je die allemaal op dezelfde lijn wilt onderhouden, moet je echter oppassen voor zaken als kruisbesmetting, schimmel en hygiëne in het algemeen. Het blijft tenslotte organisch materiaal waarmee we werken, en dat maakt alles een stuk complexer.”

Nauwe samenwerking De nieuwe productielijnen werden ontwikkeld en gerealiseerd door systeemintegrator WWA, dat de expertise van ABB op het gebied van robotica inschakelde. “Vanuit een eerder project waren er contacten met het bedrijf Bosgraaf Group, specialist in oplossingen voor de voedingsindustrie”, vertelt Maarten Hoogwout, Commercial Manager van WWA Group. “Wij bedenken voor elke toepassing een nieuwe oplossing, inclusief prototypes, en hadden al eerder een robot mét besturingssoftware ontwikkeld voor de zuivelindustrie.”

Verschillende kaastypes en -kleuren kunnen door elkaar worden verwerkt en omschakelen naar een andere coating is eenvoudig.

Aan de slag

Henri Willig In 1974 besloot Henri Willig met zijn vrouw Riet om hun melkveebedrijf de Jacobshoeve in Noord-Holland aan te vullen met een kaasmakerij. 40 jaar later is het bedrijf sterk gegroeid, maar het legt zich nog altijd toe op het maken

“De ABB-robots functioneren in een vochtige omgeving, hebben een hoge IP-graad en zijn prima inzetbaar in complexe processen. Er is ook volop ondersteuning wanneer we dat nodig hebben. Naarmate het proces complexer wordt, moet de robot ook meer flexibiliteit bieden, en toch eenvoudig te programmeren zijn. Met robotstudio van ABB kun je de hele oplossing min of meer rond hebben voordat je ook maar een schroevendraaier hebt aangeraakt. Als je vervolgens aanpassingen wil maken, kan je deze ook eerst in de software-omgeving uitproberen.” Hygiënisch en efficiënt De kaas wordt nu door de robots van houten planken getild en voorzichtig in vloeibare kaascoating gedoopt. Het teveel aan coating wordt vervolgens afgeborsteld. Verschillende kaastypes en kleuren kunnen door elkaar worden verwerkt en omschakelen naar een andere coating is eenvoudig. Als men op de nieuwe lijn wilt wisselen tussen verschillende coatings, bedraagt het oponthoud

en verkopen van kaas via groothandel en de eigen winkels. Kaasmakerij Henri Willig heeft inmiddels twee productiefaciliteiten (in Kathode en Heerenveen), een retailtak en twintig winkels, met name in Nederland.

len, omboxen en reinigen van de kaasplanken in een afgesloten ruimte. Het systeem is zo ontworpen dat er zo min mogelijk contact is tussen de kaas en de verschillende delen van de installatie, waardoor de kans op kruisbesmetting wordt beperkt. Doorlopende verbetering “We zijn inmiddels gewend om voor dergelijke projecten met derde partijen samen te werken. En met WWA hebben we een goede relatie opgebouwd”, vertelt Jeroen Snijkers, Sales Engineer ABB Robotics. “Er wordt hier gebruik gemaakt van bewezen technologie, maar in een totaal nieuwe toepassing, met name in de voedselindustrie. Op basis van de input die we krijgen uit dit soort projecten, bekijken we de mogelijkheden om meer slimme, gestandaardiseerde oplossingen te bieden voor deze industrie.” “Bij Henri Willig zijn inmiddels meerdere soorten robots geïnstalleerd: IRB 6640, IRB 7600 en nog een palletiseerrobot. We hebben binnen ons aanbod gezocht naar gestandaardiseerde ro-

“Op basis van de input bekijken we de mogelijkheden om meer gestandaardiseerde oplossingen te bieden voor deze industrie.” Jeroen Snijkers, Sales Engineer ABB Robotics zo’n anderhalve minuut, in plaats van twee uur bij de traditionele oplossingen. Nu werkt men met een op maat gemaakt systeem waarin ABB-robots kazen hygiënisch en efficiënt van een beschermlaag voorzien. De robots nemen naast het coaten van de kazen voor een groot deel ook de transportfuncties voor hun rekening, alsmede het keren, uitha-

bots, software en andere oplossingen en uitgezocht waar we aanpassingen konden maken om te voldoen aan de eisen van WWA en Henri Willig. We koppelen deze informatie ook terug naar onze R&D-afdeling. Zo kunnen we onze producten voorzien van nieuwe functionaliteiten waardoor ze geschikt worden voor meerdere doeleinden.”

Eerst zien, dan geloven “De kaasindustrie is een erg traditionele industrie: eerst zien, dan geloven”, vervolgt Maarten. “Als je een nieuw proces hebt bedacht, moet je het eerst demonstreren, dan geloven ze pas dat het werkt. Daarom hebben we een testcel bij Henri Willig geplaatst om te laten zien dat het aanbrengen van de kaascoating het gewenste resultaat geeft.” “We hebben een jaar met die testcel gewerkt, waardoor we elk onderdeel van het proces zorgvuldig konden ontwikkelen”, aldus Eric Jan. “Zo konden we bijvoorbeeld met alle partijen nauwkeurig de vorm van de cups bepalen waarmee de robots de kazen oppakken, bepalen wat de vacuümtrek moest zijn, uitvissen hoe de kazen moesten worden gedraaid om de coating goed te verdelen en nog veel meer. De mensen in de fabriek bedienen nu niet alleen de machines, het zijn echt operators geworden. “Alle partijen waren doorlopend in onderling overleg”, vertelt Maarten. “Sommige ontwerpbeslissingen moesten twee jaar geleden al worden gemaakt, en dienden dus goed doordacht te worden. Deze konden namelijk niet meer achteraf gewijzigd worden. Het project vereiste niet alleen de nodige flexibiliteit van alle betrokkenen, maar ook veel kennis op verschillende vlakken. Voor de programmeurs was het ook een flinke uitdaging.” “We hadden een flinke lijst met vragen,” besluit Eric Jan. “Kunnen we de kaas zo laat mogelijk in het proces of zelfs helemaal niet op banden leggen? Kunnen we het onderhoud minimaliseren? Met hetzelfde aantal mensen drie keer zoveel werk verrichten - zonder dat de kwaliteit van het product daaronder lijdt? Door een antwoord op al deze vragen te zoeken krijgen we een voorsprong en verdient de investering zich ook terug.”

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

ABB realiseert schakel station voor ambitieus RWEwindenergieproject Langs het IJsselmeer ontstaat het grootste windpark van Nederland. Met 86 windturbines wekt Windpark Noordoost polder na 2015 jaarlijks circa 1,4 miljard kWh schone elektriciteit op. Dat is zo’n 1,2% van het jaarlijkse elektriciteitsverbruik in Nederland en genoeg om jaarlijks ruim 400.000 huishoudens van elektriciteit te voorzien. 12

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

n het door ABB ontwikkelde schakelstation Windpark Zuidwester bij Urk wordt stroom geproduceerd door 12 windturbines omgezet naar 110 kV. Vervolgens wordt de energie door TenneT op het net gezet.

Nieuwe aanpak “ABB had al eerder samengewerkt met RWE”, vertelt Marcel Verhoeven, Sales Manager Power Products & Power Systems. “Toen we kennisnamen van de langetermijnplannen voor het windmolenpark, hebben we RWE zelf benaderd en gevraagd of we konden komen praten over onze mogelijkheden en oplossingen. We hebben meteen een aantal ideeën en referentieprojecten voorgelegd. RWE had vrij recent een dergelijk park gebouwd in de Eemshaven en wilde dit nieuwe project op dezelfde manier aanpakken.”

“Na het startschot was nogal wat uitzoekwerk nodig – begrijpelijk, het gaat hier om een uitzonderlijk groot project waarbij heel veel partijen betrokken zijn: van ingenieurs van de klant tot onderzoekers die de bodemgesteldheid in kaart brachten van de akkers waar het park wordt gebouwd. We hebben meegedacht over alle aspecten, zelfs over de diepte van de palen in de grond, aangezien het grondwaterpeil heel hoog was”, legt Marcel uit. “We kregen in de voorbereidende fase de tijd om echt heel goed te overleggen met alle partijen: techneuten, aannemers, …”, gaat hij verder. “Daardoor verliep het project soepel toen het startsein eenmaal was gegeven. In de tenderingfase werd al heel uitgebreid naar alle specificaties en details gekeken, samen met de ingenieurs van RWE en andere betrokkenen.”

Gedegen voorbereiding “We hadden behoorlijk wat tijd geïnvesteerd in de ontwikkeling van een compact, betaalbaar alternatief, waarbij zo veel mogelijk details al waren uitgewerkt, voordat er sprake was van een daadwerkelijke opdracht van RWE”, aldus Patrick Vloemans, Tender Manager Substations ABB, die het hele tendering-proces begeleidde. “Daardoor konden we snel aan de slag en waren er maar weinig verrassingen. Er stond aanvankelijk een jaar gepland voor de realisatie, maar omdat de goedkeuring van de klant wat langer duurde, werd ons gevraagd om alles binnen tien maanden te bouwen. Door de goede voorbereiding was dat mogelijk.” “Op een gegeven moment was Patrick in Zuid-Amerika, dus als er aan het einde van de dag vragen van RWE kwamen, kregen ze mede dankzij het tijdsverschil de volgende ochtend al een antwoord. ABB et cetera 3|15

Aan de slag

V.l.n.r.: Marcel Verhoeven, Kees Verstegen en Evelien Veldhuizen.

We hebben ook ontwerptekeningen en berekeningen in India laten maken, en ook hier werkte het tijdsverschil in ons voordeel. We konden uiteindelijk elke vraag binnen ongeveer binnen 24 uur beantwoorden, ook vragen over erg complexe, technische zaken. Op een gegeven moment waren er bijna 30 Q&A’s in behandeling, allemaal samengestelde vragen met meerdere pagina’s”, aldus Project Manager Kees Verstegen. “Na de eerste bespreking kregen we meteen de technische tekeningen van RWE mee om nader te bestuderen; best ongebruikelijk”, voegt Marcel toe. “Op basis daarvan kwamen we met een plan dat niet in kwaliteit onderdeed voor andere opties, maar wel voordeliger was. De eerste gesprekken werden in december 2012 gevoerd en in februari 2013 besloot RWE al dat we dit traject samen verder zouden ontwikkelen. Een maand later stonden alle handtekeningen er.” 14

ABB et cetera 3|15

Korte lijnen “We hebben een intern projectteam samengesteld en heel regelmatig overlegd”, vertelt Evelien Veldhuizen, Manager Contract Department, die betrokken was bij de juridische beoordeling van het contract, de onderhandeling en contractuele vragen tijdens uitvoering. “Zo hebben we het hele contract stap voor stap kunnen opbouwen met RWE. Het was voor mij heel prettig om direct bij het project betrokken te zijn en ook snel te schakelen met de klant. Het is een heel andere benadering om echt bij de businesscollega’s en de klant aan te schuiven en meer een ‘businesspartner’ te zijn in plaats van een ‘desk lawyer’. Meestal zitten de mensen van de juridische afdeling veel achter hun bureau, maar op deze manier kunnen we veel meer bijdragen aan het hele proces en veel specifieker ingaan op de vragen die er spelen.” Patrick: “Vaak zie je dat projectteams

binnen bedrijven groter en complexer worden en steeds sneller groeien. Wij hebben ons uiterste best gedaan om dat binnen de perken te houden. We hebben intern de lijnen ook heel kort gehouden. We liepen letterlijk bij elkaar binnen en planden ad hoc meetings waar nodig, meestal dezelfde dag nog of anders de volgende ochtend.” “Er waren veel stakeholders bij dit project betrokken en we hebben echt goed ons best gedaan om de belangen van alle partijen te respecteren. De meerwaarde van ABB in dit traject lag volgens mij bij de kennis van zaken en de praktische uitvoerbaarheid van onze oplossing. We konden de klant prima ontzorgen en ervan overtuigen dat het allemaal goed zou komen”, zegt hij. Heel tevreden “RWE wil een van de leidende bedrijven in de energietransitie zijn”, vertelt Jan Boorsma, Manager Onshore bij

Aan de slag

“Tijdens de constructie heeft ABB zich keurig aan de afspraken gehouden. Alles werkte meteen perfect”, aldus Jan Boorsma, RWE.

RWE Innogy Windpower Netherlands BV. “Om dat te bereiken hebben we projecten als Windpark Zuidwester nodig. Daarbij moet alles natuurlijk gesmeerd lopen. We hadden ervoor gekozen om het 110 kVstation als geïntegreerd project uit te besteden. Er waren enkele partijen die daarin konden voorzien. Uiteindelijk kozen we voor ABB op basis van een aantal criteria, waaronder kosten, veiligheidsrecord en solvabiliteit van de onderneming. Ik ben heel tevreden over de samenwerking. De contract- en preconstructiefase hebben we heel goed samen doorlopen. Tijdens de constructie heeft ABB zich keurig aan de afspraken gehouden. Alles werkte meteen perfect. RWE heeft meer windparken in Nederland in voorbereiding, die sterk lijken op wat we in de Noordoostpolder doen. We gaan daarbij alle kennis en ervaring uit eerdere projecten bundelen en ik verwacht dat ABB ook weer van de partij kan zijn.”

ABB en wind

Project Zuidwester

Windpark Noordoostpolder is een initiatief van energiebedrijf RWE, NOP Agrowind en Westermeerwind. De molens worden aangesloten op het schakelstation Westermeerdijk dat door ABB is gebouwd. De acht molens aan de zuidzijde van Urk worden lokaal eerst aangesloten op een klein verzamelstation (door ABB geleverd), waarna de opgewekte energie via twee 33 kV-kabelverbindingen wordt getransporteerd naar Westermeerdijk, om Urk heen.

Locatie: Westermeerdijk en Zuidermeerdijk Aantal turbines en vermogen: 12 x 7,5 MW Hoogte turbines: 135 m (zonder wieken) Capaciteit: 90 MW Jaarproductie: gemiddelde elektriciteitsverbruik van 80.000 huishoudens. Begin bouw: 2014 Geplande oplevering: 2016

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

V.l.n.r.: Niels Haverbeke (ABB), Jean-Luc Guerra (ABB) en Arianne Mertens (Elia).

Elia en ABB versterken transmissienet Er wordt fors ge誰nvesteerd in de haven van Gent en het omliggende gebied. Nieuwe activiteiten en productiefaciliteiten brengen een hoger energieverbruik met zich mee. Mede om hierin te kunnen voorzien werkt Elia, beheerder van het Belgische nationale transmissienet, nauw samen met ABB.

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

BB levert gasgeïsoleerde schakelapparatuur (GIS) en shunt reactoren om het Belgische 380kV-hoogspanningsn et verder uit te breiden, onder andere om meer windenergie te transporteren. In Zomergem (regio Gent) werd recent een eerste 380 kV-GIS-hoogspanningsstation, Horta, in dienst genomen. Aansluitend zullen nog drie GIS-onderstations van hetzelfde type gebouwd worden op de nieuwe 380 kV-verbinding tussen Zomergem en Zeebrugge, in het kader van het Stevin-project. Deze GISschakelinstallaties beschermen en beveiligen de onderdelen van het hoogspanningsnet en verhogen zodoende de betrouwbaarheid. In het kader van het Stevin-project zal ABB bovendien drie shunt reactoren leveren, om de stabiliteit van het net te verzekeren. Schakelpost “Als we naar de kaart van België kijken, zien we hoogspanningslijnen die van noord naar zuid het binnenland doorkruisen”, zegt Jean-Luc Guerra, Account Manager Power Producten & Power Systems, ABB Benelux. “Het nieuwe GIS-hoogspanningsstation Horta dat onlangs in dienst werd genomen, vormt de eerste stap in de uitbreiding van het transmissienet op 380 kV. Op termijn zal dit een strategisch knooppunt worden in het internationale hoogspanningsnet, waar tot een vierde van het huidige energieverbruik in België kan passeren.” “Om het Elia-transmissienetwerk op een betrouwbare en technisch veilige manier te kunnen uitbaten werd een 380 kV-hoogspanningsstation tussen de bestaande stations in Avelgem en Mercator/Doel gebouwd”, vertelt Arianne Mertens, Project Manager Stevin bij Elia. “Dit station fungeert als schakelpost tussen verschillende hoogspanningslijnen. In een volgende stap zullen we het 380 kV-hoogspanningsnet ook vanaf dit knooppunt uitbouwen naar de haven van Zeebrugge. Het Stevin-project legt een nieuwe, 47 kilometer lange, dubbele 380 kV-hoogspanningsverbinding tussen Zomergem en Zeebrugge, omdat het bestaande net van 150 kV niet meer voldoende is om in de stroombehoeften van het land en de regio te voorzien.” Op weg naar hernieuwbare energie Op deze manier kan de groeiende energievraag worden beantwoord en kan men offshore-windenergie overbrengen

naar de binnenlandse markt. Het project zal België helpen om voor 2020 in 13% van zijn behoefte te voorzien met hernieuwbare energie. De hogere capaciteit zal ook de energietransmissie tussen het Verenigd Koninkrijk en België ondersteunen via een onderzeese gelijkstroomverbinding. Uiteindelijk zal deze installatie het vermogen kunnen transporteren gelijk aan drie kerncentrales. “Na een zeer lang proces waarin we meerdere leveranciers hebben vergeleken, kozen we voor ABB”, vervolgt Arianne. “De nieuwste oplossingen zijn veilig en betrouwbaar, maar ook nog eens erg compact. Daardoor konden we een kleiner gebouw neerzetten. We hebben al onze technische en economische eisen op een rij gezet en zagen dat ABB op alle vlakken voldeed. Voor dit hoogspanningsstation kozen we voor een GIS-installatie met drie railstellen, wat zorgt voor een betrouwbare uitbating.” Volledige redundantie “Is er een railstel in onderhoud of treedt er een storing op, dan blijft dit belangrijke station gewoon doorwerken op volle capaciteit”, legt Jean-Luc uit. “Elia kan het zich niet permitteren dat dit zou uitvallen, dus we hebben goed meegedacht over de mogelijkheden om redundantie in te bouwen. Het is de eerste keer dat we een compact design met drie railstellen uitvoeren. Ingenieurs uit Zwitserland kwamen hier alles zo nauwkeurig mogelijk voorbereiden.” “We hebben al eerder samengewerkt met Elia bij grote projecten, zoals de bouw van een hoogspanningsinstallatie in Zeebrugge”, aldus Niels Haverbeke,

Project Manager ABB. “We weten precies wat we aan elkaar hebben en waar we elkaar aanvullen. Wij denken graag mee over alle aspecten van zo’n project — van ontwerp tot installatie, testen en logistiek. Uiteraard heeft Elia ook een audit gedaan in onze fabriek als onderdeel van de beslissingsprocedure, en onze ingenieurs uit Zwitserland waren nauw betrokken bij alle fases. Het bouwen van zo’n 380 kV-installatie op lokaal niveau was voor alle partijen nieuw. Er waren trouwens meerdere onderaannemers bij betrokken, zoals SPIE voor assistentie bij de montage en Aertssen voor het hijswerk, wat de nodige coördinatie vereiste. Best een uitdaging, maar dankzij onze goede samenwerking, organisatie en nauwgezette opvolging zijn we erin geslaagd het project tot een goed einde te brengen, met een succesvolle indienstname tot gevolg.”   Voor dit project leverde ABB ook het monitoring- en telebedieningsysteem. De ABB RTU/DCS 560 verzamelt alle gegevens zoals standen van schakelaars, alarmen, meldingen en metingen. Deze worden zowel bewaard in archieven als doorgestuurd naar de dispatching van Elia (monitoring). Lokaal worden de data weergeven op het HMI (Human-Machine Interface)-scherm en een lokale bediening is toegelaten onder bepaalde voorwaarden, net als de telebediening. Goede verstandhouding “Er was continu communicatie tussen de mensen van Elia en ABB, die ook doorlopend ‘on site’ waren”, vertelt Arianne. “Voor de installatie werden onze mensen een week lang opgeleid in de ABBfabriek in Zwitserland, waardoor ze het

Goed in GIS ABB is toonaangevend op het gebied van gasgeïsoleerd schakelmateriaal (GIS) en heeft door de jaren heen consequent geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling. De nieuwste ELK-3 serie voor 420 kV is de nieuwste doorbraak op dit gebied. De ELK-3 is gebaseerd op baanbrekende GIS-technologie die sinds de jaren 60 in meer dan 100 landen wordt ingezet. Schakelapparatuur wordt gebruikt voor het schakelen, beschermen en

isoleren van elektrische netwerken om de betrouwbaarheid van de elektrische voeding te verhogen. Met GIS-technologie worden de belangrijke componenten, waaronder contacten en geleiders, met gas geïsoleerd. De compactheid, betrouwbaarheid en robuustheid maken dit tot een voorkeursoplossing in stedelijke gebieden en andere plaatsen waar de ruimte beperkt is, maar ook op plaatsen waar extreme omgevingscondities heersen.

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

Project Stevin Het project Stevin omvat de aanleg van een GIS-hoogspanningsstation in Zeebrugge, Vivenkapelle en Brugge, en de aanleg van een 380 kV-hoogspanningsverbinding (bovengronds en gedeelteijk ondergronds) tussen Zomergem en Zeebrugge. Er worden ook installaties voor de aansluiting van windmolenparken op zee gegroepeerd. Het project maakt het mogelijk om energie van windparken op zee aan land te brengen en naar het binnenland te transporteren, het verbetert de elektriciteitsbevoorrading in de West-Vlaamse regio en maakt verdere economische ontwikkeling mogelijk in de strategisch belangrijke groeipool rond de haven van Zeebrugge. In totaal worden vier nieuwe hoogspanningsstations gebouwd. Elk van de nieuwe 380 kVinstallaties is vernoemd naar een bekende Belg: • Victor Horta, art nouveauarchitect, 1861–1947. • Jacob van Maerlant, Vlaams dichter, ca. 1235–ong. 1300. • Guido Gezelle, schrijver en dichter, 1830–1899. • Simon Stevin, natuur- en wiskundige, ingenieur, 1548–1620. Hoogspanningsstation Horta legt basis voor uitbreiding Belgische 380 kV hoogspanningsnet

product vooraf al goed kenden en er meteen mee aan de slag konden. Omdat alle betrokkenen elkaar goed hadden leren kennen, verliep de communicatie ook eenvoudig en efficiënt.” Niels: “De volledige installatie moest in negen maanden gebeuren. We hebben daarbij een aantal ervaringen uit eerdere projecten met Elia kunnen gebruiken. Er waren meerdere onderaannemers bij betrokken, maar dankzij een goede verstandhouding verliep alles soepel.” “Het systeem werd onlangs in gebruik genomen en alles verliep perfect zoals gepland”, zegt Arianne. “Het onder spanning brengen van zo’n 380 kVinstallatie moet echt direct slagen, gezien

ABB et cetera 3|15

de mogelijke impact op het bestaande 380 kV-net en de cruciale noord-zuidverbinding. De volgende fase wordt het uitvoeren van drie onderstations voor het Stevin-project, inclusief shunt reactors en bekabeling voor verliescompensatie. Alle stations en de shunt reactors worden tegelijk gebouwd en min of meer tegelijk in bedrijf genomen.” “Wat we dit jaar hier hebben gedaan, gaan we volgend jaar dus drie keer doen en dat dan nog wel gelijktijdig”, besluit Niels. “Maar we hebben er het volste vertrouwen in dat we met de ervaringen van Horta ook dit opnieuw tot een goed einde zullen brengen!”

Project Horta Dit project omvat een nieuw 380 kVhoogspanningsstation in de buurt van Zomergem. Het vormt het knoopp unt tussen de 380 kVhoogspanningsverbinding AvelgemRodenhuize-Mercator-Doel en de nieuwe 380 kV-verbinding naar de kust te Zeebrugge (project Stevin). Het verbindt zo de noordelijke interconnectie tussen Frankrijk, België en Nederland met de kuststreek.

Aan de slag

Maritieme samenwerking AndrĂŠ Kraaijeveld, SEKO, en Raimond de Jong, ABB.

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

In zee met een betrouwbare partner SEKO Scheepselektrotechniek B.V., gevestigd in HardinxveldGiessendam, levert complete elektrische installaties voor schepen. Daarbij gaat het met name om luxe passagiersÂ schepen voor de binnenlandse wateren.Â Momenteel bouwt SEKO met ondersteuning van ABB aan vier vaartuigen. 20

ABB et cetera 3|15

Aan de slag

nze schepen varen in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en steeds vaker ook in Oost-Europa”, vertelt André Kraaijeveld, bedrijfsleider bij SEKO. “We hebben heel specifieke kennis in huis. Bijvoorbeeld waar het gaat om het bouwen van elektrotechnische installaties, maar ook om managementsystemen die op afstand beheerd kunnen worden. Die ontwikkelen we grotendeels in huis, inclusief het bijbehorende dashboard en de software. Wij kunnen op afstand vragen beantwoorden, PLC-instellingen aanpassen of storingen opsporen en oplossingen bedenken. We bieden ook trainingen en opleidingen in het gebruik van onze installaties.” Goeie klik “Een dik jaar geleden ging SEKO op zoek naar mogelijke nieuwe partners voor geïntegreerde elektrotechni-

sche systemen en componenten”, vertelt Raimond de Jong, Sales Specialist Marine voor de maritieme markt bij ABB, die klanten adviseert over technische concepten en het commerciële traject begeleidt. “Na een aantal gesprekken waren André Kraaijeveld en Kees Kekerix, technisch verantwoordelijke bij SEKO, enthousiast over het totale ABBpakket voor de laagspanning. Inmiddels zijn er twee schepen met zo veel mogelijk ABB-componenten uitgevoerd, zoals materialen voor de verdelers en besturingspanelen. Er was meteen een goede ‘klik’ tussen beide partijen. Ons aanbod paste heel goed bij de vraag van SEKO, en we konden het onderling ook nog eens prima vinden. We zorgen er samen voor dat we projecten zo goed mogelijk opleveren, waarbij er altijd volop ruimte is voor overleg.” “We werken dit jaar samen met ABB

aan vier schepen, onder andere een Avalon Imagery van 110 meter lang, met zo’n 75 hutten”, vertelt André. “We gaan er ook van uit dat we volgend jaar meer projecten met ABB oppakken. Ze hebben voor elk onderdeel een expert rondlopen, dus dat is enorm handig als we advies nodig hebben of vragen willen stellen. We hebben altijd direct contact met een beperkt aantal vaste personen binnen het bedrijf en krijgen snel antwoord. Dat is bij andere leveranciers in het verleden wel anders geweest. Elektrotechnische installaties op schepen moeten in relatief korte tijd worden ontwikkeld, geïmplementeerd en getest, en er is echt geen mogelijkheid om van de planning af te wijken. De hoofdborden moeten bijvoorbeeld vaak in zes tot acht weken klaar zijn. Als je dan twee weken op componenten moet wachten, kom je al gauw in de problemen. ABB et cetera 3|15

Aan de slag

ABB is sterk in het nakomen van afspraken en handelt snel als er iets aan de hand is. We zoeken ook samen naar nieuwe oplossingen, bijvoorbeeld voor het reduceren van energieverbruik aan boord en het verminderen van warmteontwikkeling in de kasten.” Specifieke en strenge eisen “Als je een schakelbord of PLC moet ontwerpen voor een schip heb je te maken met eisen van de klant en met de specificaties van apparatuur van derden”, vertelt Rudy Smeets, die bij SEKO verantwoordelijk is voor het bouwen en in bedrijf stellen van panelen. “Maar je moet ook rekening houden met zaken als ruimtegebrek. Aan boord is de kastruimte erg beperkt, dus het feit dat we met ABB-componenten en -systemen compacte installaties kunnen leveren is een groot voordeel. We kunnen nu ook hele

systemen in elkaar zetten en testen voordat het schip bij ons op de werf staat, en alles vrij snel inbouwen. ABB denkt echt aan de details, dus zaken als bereikbaarheid van aansluitpunten of doorverbindkammen, waardoor we geen tijd hoeven te besteden aan het omzeilen van allerlei beperkingen. En dat maakt ons werk natuurlijk makkelijker.” “Schakelborden en installaties aan boord van schepen moeten voldoen aan heel specifieke eisen, die te maken hebben met overstroming, brand of kortsluiting – je loopt op het water toch een aantal extra risico’s. Lloyd’s heeft een eisenboek van zo’n 1.400 pagina’s, keurt de componenten, voert een hoogspanningstest uit en voert tot slot nog een visuele inspectie uit. ABB-componenten zijn juist gekeurd, wat uiterst belangrijk is in onze markt. Soms moeten we heel slimme oplossingen bedenken. Dan is

het prettig dat ABB mee kan denken.” “We weten dat we door ABB altijd geholpen worden, ook met de meest specifieke of ingewikkelde vragen. Dat vertrouwen vinden we heel belangrijk. Onze installaties worden gekeurd en aangebracht volgens heel strenge eisen van de Scheepvaartinspectie, Lloyd’s Register of Bureau Veritas, dus we moeten echt heel zeker weten dat we met een betrouwbare partner in zee gaan. Daarbij gaat het niet alleen om technologie en apparatuur, maar ook om advies en samenwerking. Daarnaast zijn onze klanten tevreden, en daar gaat het uiteindelijk om. Een cruisemaatschappij kan het zich niet permitteren om honderden passagiers aan wal te laten wachten terwijl een storing wordt opgelost. De betrouwbaarheid die wij zo belangrijk vinden is dus ook voor de eindafnemers van het grootste belang.”

SEKO maakt gebruik van de volgende ABB-oplossingen: Vermogensautomaten (Tmax) SEKO kan met EKIP-software automaten sneller dan ooit stromen en de juiste beveiligingswaarde inregelen (certificeren).

Compacte magneetschakelaars (AF-serie) SEKO kan compactere magneetschakelaars inzetten dan voorheen, waarvan de universele aanstuurspanning als grote troef wordt gezien.

Smissline Steekbare installatieautomaten maken het mogelijk om panelen te bouwen die in overleg met de werf op het allerlaatste moment kunnen worden geplaatst.

SNK-klemmen SEKO is overgestapt van klemmen met een schroefverbinding naar de nieuwe SNK-klem van ABB, die werkt met een veerklem. Groot voordeel is dat de schroeven nooit meer kunnen lostrillen,

ABB et cetera 3|15

wat aan boord van schepen snel kan gebeuren. De veerklem heeft altijd dezelfde contactdruk, en bedrading kan niet meer losgaan.

Over en weer

Pionieren op watergebied

Karst Hoogsteen, directeur WMD, weet dat hij volledig kan vertrouwen op ABB.

ABB et cetera 3|15

Over en weer

Cuno van den Hondel, ABB.

ABB en WMD vieren 30 jaar samenwerking NV Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD), opgericht in 1937, produceert jaarlijks ruim dertig miljard liter water voor bijna een half miljoen inwoners van twaalf Drentse gemeenten. Sinds 1980 werken ABB en WMD samen aan innovatieve besturingsoplossingen. Zo worden de aansturing en monitoring van alle WMD-installaties verzorgd door ABB 800xA, voorzien van multisystemintegratie. 24

ABB et cetera 3|15

Over en weer

nze samenwerking is in dertig jaar tijd opgebouwd tot wat ze nu is, met veel voordelen voor beide partijen”, aldus Karst Hoogsteen, directeur WMD. “Zoals in elk huwelijk zijn er natuurlijk weleens strubbelingen geweest. We zijn er echter in geslaagd om elke keer een oplossing te vinden.” “Als waterleverancier moet je altijd in de lucht zijn, bijvoorbeeld ook als er geen stroom is. Daarvoor moet je wel volledig op je leveranciers kunnen vertrouwen. ABB is niet de goedkoopste, maar kwalitatief wel een van de beste. Ik heb in al die tijd nauwelijks storingen aan de apparatuur meegemaakt. ABB levert een goed product met gedegen programmering – anders was ik ook nooit dertig jaar klant gebleven”, benadrukt Karst. Pionierswerk Cuno van den Hondel, Business Development Specialist Water & Services ABB, blikt terug op het begin van de samenwerking. “Zij waren – voor zover ik weet – de eersten die overschakelden van handbediening en op afstand bestuurde relais naar elektronica, met bijbehorende automatisering. Het concept was voor die tijd uniek: er werd een ring aangelegd gebaseerd op KPN-huurlijnen (toen nog PTT). Er werd besloten om langs deze ring de lokale stations via een Centrale Wacht aan te sturen. Zowel de techniek als de gedachte erachter was helemaal nieuw, dus het was ook voor ABB heel spannend om te zien hoe dit zou uitpakken.” “Het ging om een bijzonder innovatief project voor die tijd”, gaat Karst verder. “Er werden elektronische systemen ingezet om processen te besturen. De automatisering in die tijd was nog vrij rudimentair – de opties waren beperkt en je moest heel secuur programmeren om iets gedaan te krijgen. We hebben hier

samen hard aan gewerkt en echt pionierswerk verricht.” “De filosofie die wij aanhingen was ook wat anders dan die van andere bedrijven. Wij waren van mening dat degenen die de apparatuur moesten bedienen in het veld geen ervaring met geautomatiseerde systemen en computers hoefden te hebben. We kenden geen centrale wacht en er was er geen bemanning 24 uur per dag nodig, zoals bij andere bedrijven nog wel het geval was.” Uiteenlopende projecten Rond 2004 kwam de discussie op gang over het toegepaste MasterBus 300-netwerk dat de locaties verbond. ABB werd gevraagd om een alternatief waarbij de AC410-besturing werd behouden. In 2008 kwam de opdracht om te migreren naar System 800xA en een nieuwe netwerktopologie gebaseerd op TCP/IP. Sinds 2014 werken de bedrijven samen aan het optimaliseren van de UPW-applicaties. Beide partijen hebben daarnaast intensief samengewerkt aan een aantal projecten die niet direct met drinkwater te maken hebben, zoals het bouwen van een Puurwaterfabriek en de Waterfabriek in Dierenpark Emmen. Dit jaar wordt de Waterfabriek helemaal vernieuwd en voor 2016 staat de inbedrijfstelling gepland van ‘Wildlands’, de nieuwe locatie van dierenpark Emmen. Via NoordWater, een dochteronderneming van WMD waarin alle commerciële en niet-drinkwateractiviteiten zijn ondergebracht, werd ABB ook nog bij een aantal andere innovatieve projecten betrokken. Van hardware naar software “In het verleden lagen de hardwareprijzen hoog en was de software niet al te duur, inmiddels is het omgekeerd”, vertelt Karst. “Dat zal ook gevolgen hebben voor het businessmodel van ABB.”

Cuno vult aan: “70 à 80% van het budget werd vroeger besteed aan hardware. Nu is dat misschien 40 tot 50%. De software wordt steeds complexer en meer met andere systemen geïntegreerd.” “Tot nu toe bleef de aansturing van het waterzuiveringsproces gescheiden van kantoorautomatisering, maar nu moet dat worden geïntegreerd”, aldus Karst. “Dat brengt de nodige risico’s met zich mee. Zo kan het besturingssysteem nu gehackt worden. Hier zullen we samen ook een oplossing voor moeten bedenken.” ABB heeft als automatiseerder dit ook geconstateerd en een portfolio aan diensten ontwikkeld, waaronder het beveiligen van systemen zoals bijvoorbeeld Cyber Security. Cuno beaamt: “Wij denken daar natuurlijk ook in mee. Daarbij gaat het niet alleen om techniek. We moeten vooral ook intern ‘awareness’ creëren. Op het vlak van waterzuivering, maar ook andere processen waarin water een voorname rol speelt, blijven de behoeften van klanten zich ontwikkelen. Samen met WMD blijven we zoeken naar nieuwe oplossingen en toepassingen.”

ABB en water Het productportfolio van ABB voor de waterindustrie maakt volledige automatisering van processen mogelijk. Oplossingen variëren van drives en motoren, instrumentatie, monitoring, transformatoren, SCADA en DCS-systemen, communicatienetwerken tot oplossingen voor optimalisatie, asset management en flow control.

ABB et cetera 3|15

De wondere wereld

Bewegingsvoorspellende weer-routeringssoftware voor 140 Maersk-schepen ABB en MeteoGroup, de Nederlandse leverancier van weerrouteringssoftware voor schepen, hebben een opdracht ontvangen om 140 containerschepen van MaerskÂ Line te voorzien van SPOS-Seakeeping.

ABB et cetera 3|15

De wondere wereld

e op OCTOPUS-technologie gebaseerde Seakeeping-plugin is een toepassing binnen het SPOS-weer-routerings programma van MeteoGroup. Met deze plug-in kan de gebruiker – de kapitein en bemanning van een schip – beladingscondities en de bijhorende bewegingslimieten gedurende een reis definiëren. De OCTOPUS-server software die wordt meegeleverd binnen het SPOSprogramma maakt gebruik van een 3D-hydrodynamische database voor elke unieke scheepsromp, zodat het mogelijk is zeer accuraat de scheepsbewegingen te voorspellen gedurende een reis op zee. Veilig en efficiënt transport General Manager van ABB’s Voyage Advisory Leon Adegeest: “Zowel MeteoGroup als ABB is verheugd dat we een ‘onboard’ adviessysteem mogen leveren voor de grootste containerrederij

ter wereld. Op deze manier zorgen wij er voor dat Maersk op een veilige en efficiënte manier transporten over de wereldzeeën kan uitvoeren.” In de SPOS-Seakeeping-kaart kunnen de gebieden worden getoond waarvan verwacht wordt dat de maximaal toegestane scheepsbewegingen overschreden zullen worden. In de routeoptimalisatie binnen de SPOS-omgeving zullen automatisch condities die schadelijk zijn voor het schip en de lading worden vermeden. Een groot voordeel van de OCTOPUS-Seakeeping-plug-in binnen SPOS is dat het routeadvies voor een schip veel preciezer is en op maat van het individuele schip. Dat wordt gerealiseerd doordat niet louter de weerscondities zoals wind, golven, stroming en deining bepalend zijn voor het routeadvies, maar juist het effect van deze weerscondities op de bewegingen van het schip.

ABB et cetera 3|15

For a better world

ISO 14001 legt de lat hoger Eva De Decker, Environmental Coordinator ABB Benelux.

ABB et cetera 3|15

For a better world

De opwarming van de aarde, het efficiënt omgaan met energie en mobiliteit vragen steeds meer aandacht. Het bestaande milieuzorgsysteem van ABB legt zich toe op deze thema’s. Bovendien wil de groep tegen 2020 een energiereductie van 20% realiseren en de broeikasgassen terugdringen.

eze nieuwe insteek werd bevestigd door een vernieuwing van het ISO 14001-certificaat voor Ede, Rotterdam Waalhaven en Antwerpen. Ook in de productievestiging Jumet werd het certificaat onlangs bevestigd. De certificatie van een milieu m anagementsysteem bestaat uit een audit over de correcte invoering en e fficiëntie ervan. Bij een succesvolle a udit wordt een certificaat afgeleverd. Het certificaat ISO 14001 garandeert dat een organisatie een milieumanagement heeft en dat ze de milieuaspecten verbonden aan haar activiteiten op een gestructureerde manier beheert.

Rotterdam Waalhaven en Antwerpen een audit voor de hercertificatie van de ISO 14001-norm. “Niet toevallig drie van onze productie-eenheden waar de risico’s voor het milieu en de omgeving groter zijn dan bij sites met alleen kantoorgebouwen. In 2014 ontvingen we bij

Internationaal erkend De ISO 14001-norm wordt wereldwijd toegepast en is internationaal erkend. “Klanten, stakeholders en overheden krijgen daardoor de garantie dat de milieu-impact gemeten én continu verbeterd wordt”, verduidelijkt Environmental Coördinator Benelux Eva De Decker. “De toepassing van deze norm legt de lat voor vele organisaties en bedrijven een stuk hoger. De belangrijkste opdracht is dat je als bedrijf werkt aan een constante verbetering. Je moet milieuproblemen bepalen en in kaart brengen om daarna een beleid uit te stippelen met procedures en meetbare maatregelen. Op die manier kan alles worden gecontroleerd en geëvalueerd. Het is een systematische aanpak om milieuobjectieven te stellen, ze te bereiken en kenbaar te maken wanneer ze gerealiseerd zijn. Dat is niet alleen een handige tool voor het management, het is vandaag een wezenlijk onderdeel in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

een opvolgingsaudit enkele aandachtspunten. Er is in het eerste kwartaal van dit jaar hard gewerkt om de hercertificatie mogelijk te maken. Met een positief resultaat tot gevolg. Daarmee hebben we een nieuwe start genomen. Het komt er nu op aan om de inspanningen op te volgen en blijvend te verbeteren. Een milieumanagementsysteem is een continu proces. Het nieuwe certificaat is geldig voor een periode van drie jaar, maar er zijn regelmatig opvolgingsaudits om na te gaan of we aan de norm blijven voldoen.”

Continu proces In maart 2015 ondergingen de vestigingen van ABB Benelux in Ede,

dures voor afvalbeleid, milieu-incidenten, opvolging van weten regelgeving, … Die procedures worden intern opgevolgd, geëvalueerd en zo nodig aangepast. Registratie is daarbij een belangrijke factor. Aan de hand van dat cijfermateriaal kun je een beter beleid bepalen en aan-

“ De belangrijkste opdracht is dat je als bedrijf aan een constante verbetering werkt.”

Interne opvolging Het ISO 14001-label geldt niet voor alle vestigingen van ABB Benelux, maar dat betekent niet dat er minder zorgvuldig wordt omgesprongen met het milieubeleid. “Alle andere vestigingen hanteren hetzelfde milieuzorgsysteem”, zegt Eva. “Bovendien worden er telkens verschillende aspecten van de ISO 14001-norm bekeken. Alle afdelingen van de organisatie – van HR via Real Estate tot R&D – worden betrokken bij milieuzorg, dus het gaat zeker niet alleen om de productieafdelingen. We hanteren strikte proce-

tonen wat er concreet wordt gedaan aan milieuzorg. Die opvolging houdt iedereen alert, zodat er organisch een cyclus ontstaat om constant te verbeteren.” Sensibilisering De betrokkenheid van het personeel is van groot belang. “Nieuwe werknemers worden geïnformeerd over het milieuzorgsysteem en waar nodig worden er opleidingen voorzien voor de personeelsleden. Dat wordt allemaal geregistreerd. We zetten ook sterk in op sensibilisering. De komende maanden leggen we de focus op onze CO 2uitstoot en mobiliteit. Het is de bedoeling dat we iedereen daarbij betrekken en informeren om bewust mee te werken aan de doelstellingen van ABB Benelux op dat vlak. In oktober is al een nieuwe opvolgingsaudit gepland voor Ede en Rotterdam Waalhaven. We kunnen het ons niet veroorloven om stil te zitten.”

ABB et cetera 3|15

Product Discrete Automation and Motion

Tractieomzetters voor NS-treinen 58 nieuwe treinstellen

Doordat de OV-studentenkaart voor het openbaar vervoer in Nederland gehandhaafd blijft, hebben de Nederlandse Spoorwegen (NS) op korte termijn nieuwe treinen ter vervanging van en een uitbreiding van het Sprinter-materieel nodig. De behoefte aan nieuwe treinen wordt verder versterkt doordat een deel van het voertuigpark niet beschikbaar is wegens de ombouw naar het nieuwe Europese veiligheidssysteem ERTMS. Bovendien is een aantal oudere treinen dringend aan vervanging toe. Eerste treinstellen eind 2016 De Zwitserse treinenbouwer Stadler – en ABB als leverancier van elektrische aandrijftechniek – konden de treinen aanbieden met de door de Nederlandse Spoorwegen gewenste korte leveringstijd. In april 2015 werd het contract getekend; aan het eind van 2016 zullen de eerste treinstellen al op de rails komen. NS-dochteronderneming Abellio bestelde eerder zes overeenkomstige Flirt-tweewagen stellen voor de reizigersdienst op de lijn Gouda – Alphen aan den Rijn. De opdracht omvat 58 Flirt-treinen die onderverdeeld kunnen worden in 33 driewagen- en 25 vierwagenstellen. De wagenbakken zijn als lichtgewicht constructies uitgevoerd, waarbij voornamelijk aluminiumdelen werden toegepast. Het lage gewicht van de treinen resulteert in een forse energiebesparing. Ook bij de compacte tractieomzetters die ABB levert,

ABB et cetera 3|15

werd veel aandacht besteed aan een compacte en gewichtbesparende constructie. Intensieve samenwerking tussen partners “Er wordt doorlopend geïnvesteerd in zowel rollend materieel als infrastructuur voor spoorwegen. Het aandeel van de trein in het woon-werkverkeer neemt bijna overal toe. Spoorwegbedrijven stellen een groot vertrouwen in de samenwerking met betrouwbare firma’s die langdurig als partner kunnen optreden, zoals Stadler en ABB. Het is belangrijk dat industriële partners intensief samenwerken, expertise delen en nieuwe innovatieve ontwikkelingen gezamenlijk toepassen”, zegt Pekka Tiitinen, hoofd van ABB’s Divisie Discrete Automation and Motion. “We zijn verheugd om vast te stellen dat de groei in de spoorwegsector zich voortzet in de vorm van zowel herhalingsopdrachten als nieuwe orders van toonaangevende spoorwegbedrijven. Deze opdracht is een goed voorbeeld van ABB’s Next Level Strategy, waarmee we ons richten op zich uitbreidende en groeiende marktsegmenten.” Sinds het begin van de samenwerking tussen Stadler en ABB in 2002 werd ABB-apparatuur in meer dan 1.500 treinstellen en 300 light-rail voertuigen verwerkt. ABB behoort tot ’s werelds grootste onafhankelijke toeleveranciers van de spoorwegindustrie.

Product Measurement & Analytics

Nieuwe Flowmeter Drie apparaten in één kostenbesparende oplossing ABB lanceert een nieuwe generatie swirl- en vortexdebiet meters voor het meten van volume-, massa- en energiedebieten met één enkel apparaat. De nieuwe productlijn vervangt de bestaande TRIO-WIRL serie. Beide productreeksen maken gebruik van de unieke swirl flow-meettechnologie die een hoge mate van nauwkeurigheid en betrouwbaarheid koppelt aan een eenvoudige montage. De nieuwe toestellen bieden bovendien tal van innovaties voor lagere gebruikskosten en betere prestaties. De nieuwe SwirlMaster is verkrijgbaar in een standaarduitvoering (FSS430) of een uitgebreide versie (FSS450). De unieke swirltechnologie van ABB maakt heel korte toevoer- en afvoerleidingen mogelijk, wat resulteert in lagere installatiekosten en bijzonder accurate debietmetingen in krappe ruimten. De FSS450-uitvoering is voorzien van functies die doorgaans enkel terug te vinden zijn in flowcomputers, zoals berekening van de stoommassa – met of zonder condensatieretour – en het vermogen om signalen van andere transmitters met betrekking tot dichtheid, temperatuur en druk te ontvangen via een analoog 4...20 mA-signaal. Het FSS430-standaardmodel maakt geen gebruik van flowcomputeralgoritmes, maar is voorzien van een analoge uitgang met HART-communicatie. Beide modellen beschikken over het universele grafische display (HMI) van ABB, digitale uitgangen – configureerbaar als puls-, contacten frequentie-uitgang – en een geïntegreerde temperatuursensor als optiemogelijkheid. Piëzo-sensoren De nieuwe VortexMaster hanteert hetzelfde marktconcept, met een voordelig instapmodel (FSV430) voor eenvoudige toepassingen en een uitgebreide versie (FSV450) met dezelfde functionaliteit als de SwirlMaster FSS450. Beide modellen zijn ook verkrijgbaar in een versie met gescheiden meetversterker en een maximale kabellengte tot 30 meter. De SwirlMaster maakt gebruik van een meetprincipe op basis van concentrische wervelingen die drukvariaties veroorzaken in het medium, terwijl de VortexMaster functioneert volgens het principe van de Kármán vortex street waarbij turbulenties worden opgewekt met behulp van een bluff-body. ABB Swirl meter

Traditionele Vortex meter

Regelklep

90° bocht

Reductie

Inbouwvoordelen

Beide productreeksen beschikken over een sensor met diverse piëzo-sensoren voor het registreren van de gemeten signalen en het vastleggen van eventuele leidingstrillingen die gebruikt worden om het meetsignaal te corrigeren. De twee series hebben een identieke sensor, transmitter en algemene set-up met het oog op een eenvoudige inbedrijfstelling en een efficiënt onderdelenbeheer. Sneller en groter meetbereik De responsietijd van de sensoren is aanzienlijk verbeterd. De reactietijd bij een verandering in debiet is teruggebracht van ± 3-6 seconden tot ± 1 seconde. Tegelijkertijd werden de meetbereiken vergroot (naargelang de diameter van het apparaat), in sommige gevallen zelfs in verregaande mate. Daarnaast beschikken beide modellen over geavanceerde diagnose- en controlefuncties. Een ingebouwd systeem controleert de goede werking van de debietmeter door middel van periodieke zelftests van de debiet- en temperatuursensor, dataopslag en elektronica. Alle diagnostische statusmeldingen zijn conform de NAMUR NE107-richtlijn. Ideaal voor chemische industrie Beide toestellen voldoen tevens aan diverse andere NAMUReisen, zoals NE21 voor elektromagnetische compatibiliteit (EMC) of NE43 voor stroomuitgang en contactuitgangen. Dit maakt de nieuwe VortexMaster en SwirlMaster bij uitstek geschikt voor gebruik in de chemische industrie. Andere ideale toepassingsgebieden zijn industriële sectoren waar stoommetingen moeten worden gemonitord. Zo bieden deze toestellen in elektriciteitscentrales duidelijke voordelen ten opzichte van andere flowmeetprincipes. Het eenvoudige en robuuste ontwerp zonder bewegende mechanische onderdelen staat garant voor een hoge mate van nauwkeurigheid, met een meetafwijking van ± 0,50% voor de SwirlMaster en ± 0,65% (vloeistof) of ± 0,9% (gas) voor de VortexMaster. Beide toestellen zijn optioneel verkrijgbaar in verschillende explosieveilig ontwerpen en met roestvast stalen behuizing. ABB et cetera 3|15

Product Low Voltage

Nieuwe CAM-Switches Op maat gemaakt De nieuwe range OC CAM-Switches 10A/25A is compact, functioneel, veilig en eenvoudig in gebruik. Naast een uitgebreide reeks direct toepasbare standaard kwaliteitsproducten zijn de CAM-Switches helemaal op maat te maken. Veelzijdige toepassingen De CAM-Switches zijn geschikt voor vrijwel alle situaties. Dankzij de modulaire opbouw, de horizontale of verticale positie van de aansluitklemmen en de diverse montagemogelijkheden, is de juiste schakelaar altijd voor handen. Het hoogwaardige materiaal en het gepatenteerde ontwerp maken de CAM-Switches tot robuuste schakelaars die functioneren onder de zwaarste omstandigheden. Gepatenteerd ontwerp Het volledig nieuwe ontwerp van de contacten garandeert consistent schakelen tussen het beweegbare en vaste deel. Snelle contactopening vermindert de kans op ‘bouncing’. De CAM-Switches zijn uitvoerbaar met goudcontacten voor het betrouwbaar schakelen van lagere voltages.

Voordelen − − Contactopening tot 34% sneller. − − 40% langere levensduur. − − Zowel schroefbaar als snap-on. − − Optimale montagemogelijkheden. − − Handige 45° schroevendraaiertoegang.

Configureer zelf uw ABB CAM Switch Met de web-based configurator CAMweb 2 kunt u eenvoudig niet-standaard schakelaars samenstellen. U heeft alleen een computer met internet nodig. In enkele muisklikken creëert u uw unieke schakelaar(s). Bedieningsknoppen, aantal contacten, montagewijze, … u bent aan zet!

Low Voltage

ABB Motorbeveiligings schakelaars Compact en breed inzetbaar De MS165 motorbeveligingsschakelaar is een uitbreiding op de bestaande ABB-series MS116 en MS132. Het complete pakket loopt middels diverse instelbereiken van 0,1 .. 65A, bij een kortsluitvermogen tot 100kA. De afmetingen sluiten naadloos aan op de overige ABB-producten en de vele bijbehorende accessoires passen op alle drie de series. Scan de QR-code voor de SOC-selectietool. Met deze software tool kiest u eenvoudig de juiste combinaties. Hierin vindt u ook de schakelmogelijkheden voor IE2/IE3 motoren. Hogere inschakelpieken vormen geen probleem.

ABB et cetera 3|15

Product Low Voltage

SMISSLINE TP Veilig werken onder spanning SMISSLINE TP is een aanraakveilig railsysteem waarbij werkzaamheden mogelijk zijn zonder persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken terwijl de installatie in bedrijf is.

Voordelen −− Modulair en flexibel. −− Tot 200A. −− Besparing op het gebied van planning, ontwerp, installatie en onderhoud.

Voorkom downtime Met SMISSLINE TP kunnen op ieder moment uitbreidingen en aanpassingen aan de installatie worden uitgevoerd. Dit garandeert de beschikbaarheid van de installatie en voorkomt onnodige downtime. Met het gepatenteerde, aanrakingsveilige systeem kunnen vijf verschillende schakelen beveiligingscomponenten onbelast onder spanning gemonteerd en gedemonteerd worden. Planning, ontwerp en onderhoud Door de modulaire opbouw gaat de Total Cost of Ownership van de installatie omlaag. De elektrische installatie voldoet gedurende haar hele levensduur aan alle voorschriften. SMISSLINE TP is de beste keuze wanneer veiligheid, beschikbaarheid en flexibiliteit onmisbaar zijn. Energieverbruik Door SMISSLINE TP te combineren met het monitoring system CMS kan ook het energieverbruik worden gemeten. Dit is handig als er bijvoorbeeld energiekosten doorberekend moeten worden. Meten kan op component niveau. Er worden dan stroomsensoren op de individuele SMISSLINE-automaten geplaatst die met een flatcable worden gekoppeld aan een controle unit. Vanuit de controle unit kan via een PLC per groep het opgenomen vermogen in kWh worden gemeten. Daarnaast signaleert het CMS-systeem ongelijke belastingen en overstromen. Hiermee wordt ongewenste uitschakeling van een installatie tijdig voorkomen.

Low Voltage

PSTX-softstarters Efficiëntie in gecontroleerd opstarten De industrie is verantwoordelijk voor de afname van meer dan 40% van het wereldwijde energieverbruik. Tweederde hiervan wordt gebruikt door motoren. 90% van deze motoren werkt op volle snelheid en kan veel voordeel ondervinden om voor het opstarten softstarters te gebruiken. De PSTX-softstarters zorgen voor een duurzamer, betrouwbaarder en efficienter gebruik van motoren en hun applicaties. Verlengde levensduur van motoren en pompen De levensduur van pompen kan door het ingebouwde algoritme en de pompreinigingsfuncie met 100% verbeterd worden.

Voordelen − − Gecontroleerd opstarten van motoren. − − Ondervangen van belastingen netwerkschommelingen. − − De ingebouwde omleiding bespaart energie, tijd en ruimte bij installatie.

ABB et cetera 3|15

Hotspot

In zee met ABB Van 3 tot en met 6 november 2015 wordt de tweejaarlijkse beurs Europort in Ahoy te Rotterdam georganiseerd.

ls ‘groene’ leverancier op het gebied van voortstuwing, elektronica en maritieme producten en diensten exposeert ABB traditiegetrouw op deze vakbeurs. Het motto van de beurs luidt: “Europort, connecting the maritime world”. Dat zijn geen loze woorden, want de beurs is zonder twijfel het meest complete event op dit vakgebied. Maritieme pioniers Met ruim 30.000 bezoekers behoort Europort 2015 tot de grootste maritieme

vakbeurzen ter wereld. ABB is een van de meer dan meer duizend exposanten. Voor alle disciplines biedt ABB maritieme oplossingen die de prestaties en de beschikbaarheid van schepen en toebehoren verbeteren, terwijl de invloed op het milieu gelijktijdig afneemt.

weer-routeringssoftware voor veilig en efficiënt transport over de wereldzeeën. − − Azipod D: de nieuwste elektrisch aangedreven boegschroef voor verschillende soorten schepen. − − Next Generation marine Turbochargers.

Highlights Enkele innovatieve maritieme oplossingen die ABB op Europort 2015 laat zien: − − OCTOPUS onboard vessel advisory system: bewegingsvoorspellende

Meer info over de vakbeurs Europort 2015 vindt u op www.europort.nl.

Amarcon, geslaagde integratie Op 1 oktober jongstleden was het zover: Amarcon is ABB geworden. Drie jaar geleden nam ABB de maritieme software ontwikkelaar uit Dalfsen over.

a een juridische fusie is Amarcon nu volledig geïntegreerd in ABB. Amarcon ontwikkelt en levert beslissingsondersteunende, analyse- en performance management systemen met bijbehorende hardware voor schepen, onder de productnaam OCTOPUS. Het OCTOPUS-systeem is een modulair softwareproduct dat bijvoorbeeld scheepsbewegingen kan monitoren en voorspellen tijdens operaties en reizen op zee. De software geeft advies aan de kapitein en zijn bemanning over de meest efficiënte en veiligst te varen route. Zo kan een kapitein van een containerschip de route kiezen waarmee het risico op schade aan de lading vermeden wordt. Het OCTOPUS-systeem heeft een bewegingsmonitoring- en voorspellende functionaliteit, maar kan ook worden ingezet als brandstof- en performancemetingssysteem. De kosten van brandstof zijn door de jaren heen een steeds grotere rol gaan spelen in de totale operationele kosten van een schip. Door de toenemende regelgeving van de IMO op

ABB et cetera 3|15

het gebied van scheepse fficiëntie, is het leveren van systemen die brandstofconsumptie kunnen meten een belangrijke pijler geworden binnen het OCTOPUSportfolio. De scheepvaart profiteert van de overname van Amarcon door ABB, want het bedrijf is nu in staat om een compleet productportfolio aan te bieden

Bij Amarcon werd van vlag gewisseld.

voor software-adviessystemen op schepen. Want behalve voor de levering van een puur software-based systeem, kan de klant ook bij ABB terecht voor een totaaloplossing met daarin bijvoorbeeld brandstofmeetsensoren of sensoren die de torsie kunnen meten op de schroefas van het schip.

Het jaar...

Het jaar 1934 A

BB en haar voorgangers ASEA en Brown Boveri leveren al meer dan honderd jaar componenten en tractie-installaties voor spoorwegmaterieel. In 1934 namen de Nederlandse Spoorwegen een serie van veertig uiterst moderne dieselelektrische treinstellen in dienst. Een deel van deze treinstellen beschikte over door Brown Boveri geleverde tractiemotoren, generatoren en toerenregelaars. Het geïnstalleerde vermogen van 820 pk zorgde voor een destijds ongekende aanzetversnelIing en een hoge maximale bedrijfssnelheid van 120 km per uur. Midden in de hoogtijdagen van de stoomlocomotief waren deze gestroomlijnde treinstellen een revolutionaire verschijning! Op dat moment was nog nergens in Europa op zo’n grote schaal de moderne dieselelektrische aandrijving

voor spoorwegmaterieel toegepast. Bij het grote publiek waren de dieseltreinen met hun stroomlijnvorm enorm populair. Andere producenten haakten hierop in en brachten binnen korte tijd zeep, koffie en chocoladerepen van het merk ‘Diesel’ op de markt. Voortbordurend op deze eerste serie vernieuwende treinstellen werden in de loop der jaren diverse reeksen moderne treinstellen in stroomlijnvorm op de baan gebracht. Brown Boveri was hier als leverancier keer op keer bij betrokken. De eerste serie treinstellen werd gedurende dertig jaar gebruikt, in 1964 werd het laatste stel van de serie buiten dienst gesteld. Een van de treinstellen is bewaard en getuigt in het Nederlands Spoorwegmuseum in Utrecht van deze belangrijke ontwikkeling in de spoorwegtechniek.

ABB et cetera 3|15

JSB

Natuurlijk.

Et Cetera 2015-03 NL.indd

Economische groei, snelle verstedelĳking en de groeiende behoefte aan openbaar vervoer leiden wereldwijd tot uitbreiding van tram-, metro- en spoornetten. ABB biedt tal van producten en oplossingen voor stedelĳ k vervoer, regionale spoorlĳ nen en internationale hogesnelheidslĳ nen. Zo kunnen zowel passagiers als goederen beter en sneller vervoerd worden. Het aanbod van ABB bestaat uit betrouwbare en effi ciënte producten, systemen en diensten voor stationaire voedingsinstallaties en tractie-installaties in rollend materieel. ABB’s installed base op railgebied vormt een zichtbaar bewĳ s van de grote rol die het concern speelt bĳ het realiseren van duurzame mobiliteit. www.abb.com/betterworld

02-11-2015

Duurzame mobiliteit voor miljoenen mensen?