et cetera 02/2017 NL by ABB Benelux

2Â IÂ 17 The customer magazine of the ABB Group Benelux

Van krantenpapier naar golfkarton ABB helpt Parenco bij ombouw papiermachine ABB-robots maken schokdempers bij Tenneco Productielijn volledig geautomatiseerd Mediatorens Alticom huisvesten datacenters Totaaloplossing ABB voor datatoren Tjerkgaast

De opener

Polsslag ABB leverde nieuwe aandrijvingen voor de papiermachine van Parenco, waardoor het bedrijf zijn kansen op de papiermarkt vergroot.

et cetera

Alfons Goos, Managing Director ABB Benelux

Aan de slag De datacenters in de mediatorens van Alticom in Tjerkgaast werken zo ecologisch mogelijk dankzij sensoren en een ABB-totaaloplossing.

2|17 Technologische pionier blijven Dit jaar viert ABB een bijzondere verjaardag: het is 125 jaar geleden dat de voorloper van ABB in Nederland opgericht werd. We zijn trots op die unieke verjaardag en we zetten die luister bij met een groot klantenevenement eind 2017, waarbij we de kracht van ABB extra in de verf zetten. Als bedrijf zo lang blijven bestaan en meespelen op de markt, dat kunnen we alleen maar dankzij onze klanten en dankzij de inzet van onze medewerkers. We vinden onszelf ook op gezette tijden opnieuw uit om een technologische pionier te blijven. Op dit moment doen we dat met ABB AbilityTM. Hiermee brengen we al onze systemen – die nu al bijdragen aan het Industrial Internet of Things – samen in één communicatieprotocol. Daarvoor

werken we samen met Microsoft. In deze editie van et cetera kunt u een interview lezen met Guido Jouret, onze Chief Digital Officer en de trekker van ABB AbilityTM. In dit kader moet ook de samenwerking met het Smart Industry Fieldlab CAMPIONE gezien worden. CAMPIONE ontwikkelt slimme technieken op het gebied van metingen en gegevensanalyse, die het onderhoud in de procesindustrie 100% voorspelbaar moeten maken. De innovaties worden er getest in ‘living lab’projecten en uitgewerkt tot marktklare producten. Producten die er uiteindelijk voor kunnen zorgen dat we met z’n allen voorop blijven. Het liefst voor nog eens 125 jaar, maar als het aan ons ligt, mag dat zeker nog langer. Veel leesplezier!

et cetera 2|17 - Een uitgave van ABB Benelux - Concept Head Office - Hoofdredactie Marco Moerland - Redactiecommissie Karin Bot‑Molenaar, Marco Moerland, Jos Bernaards, Ellyne Temmerman, Katrien Vanwetswinkel - Werkten mee aan dit magazine Suzanne Gielis, Sven Van Herck, John Edwards, Sarah Vangheluwe, Amandine Philippe, Matthieu Irion, Kristien Vermaelen, Nando Harmsen, Henk Malyster, Stephanie Versteeg, Marco Mertens, Filip van Loock, Peter van der Horst Verantwoordelijke uitgever ABB N.V., Hoge Wei 27, 1930 Zaventem - Copyright 2017 et cetera abonnement aanvragen, wijzigen of opzeggen? Surf naar onze website: new.abb.com/benelux/etcetera. Op dit adres kunt u zich abonneren op ons blad, uw gegevens wijzigen of uit onze database laten verwijderen.

ABB et cetera 2|17

Inhoud

Over en weer “De digitale revolutie raakt ons allemaal. Iedereen krijgt met verandering te maken”, zegt FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming.

Het jaar In 1910 neemt BBC een aandelenbelang in het ingenieursbureau van Huibert Doyer en krijgt het bedrijf een nieuwe naam.

Polsslag

Over en weer

Guido Jouret over ABB AbilityTM ABB’s Chief Digital Officer Guido Jouret maakt enkele maanden na de lancering van het nieuwe platform ABB AbilityTM de balans op.

Blijvend inzetten op innovatie en ‘herindustrialisatie’ Voorzitter Ineke Dezentjé Hamming van ondernemers‑ vereniging FME over digitalisering, ‘servitisation’, de kansen die dit biedt en de rol van ABB.

Perspectief

For a better world

OCTOPUS klaar voor nieuwe Europese regelgeving Het monitoring- en analysesysteem OCTOPUS helpt rederijen om te voldoen aan de nieuwe MRV-regelgeving.

Aan de slag 12

Parenco: van krantenpapier naar golfkarton Parenco, Voith Paper en ABB sloegen de handen ineen om een krantenpapiermachine om te bouwen tot een machine die de toplaag van golfkarton produceert. ABB-robots maken schokdempers bij Tenneco Een volledig geautomatiseerde productielijn vervaardigt bij Tenneco de nieuwste generatie schokdempers dankzij ABB en Euromation & Scansys Sprl. Mediatorens Alticom fungeren als datacenter ABB leverde onlangs een totaaloplossing met o.a. ABB AbilityTM Data Center Automation en het SMISSLINE TPrailsysteem voor het datacenter van Alticom in Tjerkgaast. Op weg naar 100% voorspelbaar onderhoud Bij het Smart Industry Fieldlab CAMPIONE worden innovaties getest in ‘living lab’-projecten en uitgewerkt tot marktklare producten.

ABB vermindert spelenderwijs zijn CO2-uitstoot Het spel Van5Naar4 helpt ABB om medewerkers te motiveren om bewuster met mobiliteit om te gaan. Betrouwbare drinkwatervoorziening bij Evides Evides maakt als eerste drinkwaterbedrijf in Nederland gebruik van de energiezuinige SynRM-motor en variabele frequentieregelaartechnologie (VFD) van ABB.

Het jaar… 38

Deze keer: 1910 Terugblik op het jaar waarin oprichter Huibert Doyer zich terugtrekt uit Doyer & Co, het ingenieursbureau dat de voorloper was van ABB in Nederland.

ABB et cetera 2|17

Polsslag

ABB et cetera 2|17

Polsslag

ABB Ability : sleutel tot efficiënter businessen verdienmodel TM

In oktober vorig jaar lanceerde ABB zijn nieuwe platform ABB AbilityTM. Dat bundelt alle digitale oplossingen en diensten van de groep over alle segmenten heen. In dat kader sloot ABB een strategisch partnerschap met Microsoft. Zes maanden later is het tijd voor een eerste balans met Chief Digital Officer Guido Jouret.

kunt tegenwoordig geen krant meer openslaan of website meer aanklikken zonder dat er druk gespeculeerd wordt over de definitieve doorbraak van het Internet of Things (IoT) en de nakende opmars van de robotisering. In de industrie zijn de grote spelers zich al veel langer bewust van deze revolutie. Dat geldt ook voor ABB, dat door zijn sleutelpositie in diverse sectoren beschikt over een ruime expertise in uiteenlopende disciplines. Om die brede waaier aan knowhow optimaal te benutten riep de groep ABB Ability TM in het leven, een nieuw overkoepelend platform dat alle digitale oplossingen en diensten bundelt die ABB aanbiedt. “In feite zijn we hier al tientallen jaren mee bezig”, begint Guido Jouret, die als Chief Digital Officer vanuit Silicon Valley verantwoordelijk is voor dit project. “Een onderdeel van onze missie

als technici is om technologie vooruit te helpen. We vervullen per definitie in elk van onze sectoren een voortrekkersrol als het gaat om innovatie. Dat houdt au-

in zijn eigen silo. Door ABB Ability TM in het leven te roepen, willen we die muren doorbreken en een verhaal van continuïteit schrijven.”

Guido Jouret: “Door ABB AbilityTM in het leven te roepen, willen we muren doorbreken en een verhaal van continuïteit schrijven.” tomatisch in dat digitaal al tijden ingebakken zit in onze genen. We bouwen al meer dan veertig jaar software en connectiviteit in onze systemen in om ze te kunnen verbeteren. Vandaag neemt dat verschijnsel gewoon nog grotere proporties aan. Dat verhaal werd tot nu toe nooit goed verteld. Iedereen werkte

Van insight naar meerwaarde Concreet staat ABB AbilityTM voor verschillende onderdelen. Het is in de eerste plaats een geheel van 180 bestaande oplossingen voor diverse problemen. Daarnaast is het ook een platform dat het mogelijk maakt om inzichten te distilleren uit gegevens die door de gebruikte ABB et cetera 2|17

Polsslag

systemen verzameld worden. Klanten kunnen zo op een veilige manier hun gegevens samenvoegen en exploiteren of vergelijken met informatie uit de industrie, big data en predictieve analyses. De hiermee verkregen inzichten kunnen bedrijven dan aanzetten om bestaande processen te verbeteren en nieuwe in te voeren, in elke fase van hun activiteit, al naargelang het beoogde resultaat. “Het platform helpt bedrijven of industrieën om hun operationele prestaties en productiviteit te verhogen, maar kan ook de rentabiliteit optimaliseren”, beaamt Jouret.

en extra toegevoegde waarde als resultaat. “Dankzij onze diensten en expertise kunnen we inzichten uit verzamelde data transformeren tot actie die de cirkel rondmaakt, waardoor we customer value in de echte wereld helpen genereren. Die komt niet alleen de klant zelf, maar op termijn ook de hele sector ten goede”, aldus Jouret. “En we blijven werken aan nieuwe oplossingen. Dit zowel op het vlak van hard- als van software, waardoor we misschien nieuwe klanten in andere sectoren kunnen aanspreken.” Bovendien kan ABB AbilityTM op termijn bijdragen tot efficiëntere businessen verdienmodel-

Guido Jouret: “Dit helpt bedrijven om hun operationele prestaties en productiviteit te verhogen, maar kan ook de rentabiliteit optimaliseren.” De toepassingsgebieden zijn legio, van beheersystemen voor de proces‑ industrie tot monitoring op afstand voor robots, motoren en machines – bijvoorbeeld in de elektrotechnische industrie. Zo is er het ABB AbilityTM Asset Health Center, dat sinds januari beschikbaar is. Deze oplossing verzamelt en analyseert gegevens betreffende het machinepark en identificeert vervolgens de vereiste onderhoudstaken in volgorde van prioriteit, naargelang de kans dat een bepaald onderdeel het begeeft én het belang van de machine waarvan het deel uitmaakt. Daarmee wordt het mogelijk om de downtime te voorzien en te beperken. Via ABB AbilityTM slaat ABB met andere woorden een brug tussen de klanten en de kracht van het Industrial Internet of Things (IIoT), met synergieën 6

ABB et cetera 2|17

len, gebaseerd op performance. “Door de beschikbare gegevens te analyseren en de insights te implementeren, kunnen we zorgen voor meer flexibiliteit en een betere outcome garanderen, zowel voor de klanten als voor ABB”, besluit Jouret. In de cloud Om de ontwikkeling van zijn platform in de cloud te vergemakkelijken en te versnellen, sloot ABB een strategisch partnerschap met Microsoft. “Digitaal zijn er drie spelers met een cloud die in aanmerking zouden kunnen komen”, legt Jouret uit. “Amazon, Google en Microsoft. ABB koos voor Microsoft Azure, omdat die geografisch gezien wereldwijd het sterkst aanwezig is, van Duitsland tot China, en omdat ze bijvoorbeeld ook beantwoordt aan de privacyregels binnen de Europese

Unie. Bovendien is Microsoft mede door zijn geschiedenis en activiteiten ook het meest gespecialiseerd in corporate oplossingen, wat voor ABB essentieel is.” Beide partners willen zich toeleggen op de empowerment van de digitale transformatie in segmenten als robotica, scheepvaart, elektrische auto’s en duurzame energie. Zijn er dan helemaal geen risico’s verbonden aan die alomtegenwoordige digitalisering? “Het antwoord kan alleen genuanceerd zijn en heeft meerdere aspecten”, besluit de CDO. “Enerzijds is het om te beginnen een kwestie van cyberveiligheid, van encryptie van de verzamelde informatie. Anderzijds rijst ook de vraag van wie de verzamelde gegevens zijn. Daar zijn momenteel niet echt regels voor en het is een aspect dat we momenteel onderzoeken en bespreken met onze klanten. Een deel van de informatie willen we immers gebruiken om onze eigen producten te verbeteren.” Bovendien is het essentieel om na te denken over de impact van deze modellen op de jobmarkt. “Een deel van de huidige taken zal verdwijnen, maar tegelijk zien we dat de landen met de meeste robots ook diegene zijn met de minste werkloosheid”, nuanceert Jouret. Er komen dus nieuwe banen bij, maar die vragen andere skills en het is belangrijk om daarop in te spelen. “Alles gaat razendsnel en deze revolutie zal zich binnen tien tot vijftien jaar voltrekken.”

Volg de laatste updates over ABB AbilityTM op de onderstaande website en via ABB’s sociale netwerken. Meer uitleg over de nieuwste toepassingen en ontwikkelingen verschijnt regel‑ matig op de verschillende blogs. new.abb.com/abb-ability

Polsslag

Guido Jouret: “De landen met de meeste robots hebben ook de minste werkloosheid.”

Wie is Guido Jouret? Guido Jouret werd in België geboren, maar als zoon van een doorgewinterde expat woont hij al sinds zijn zevende in het buitenland, op plaatsen als Argentinië, Thailand, Japan en de Verenigde Staten. Hij ging naar school in Bangkok, studeerde Electric Engineering aan het Worchester Polytechnic Institute in de Verenigde Staten en behaalde

een PhD in Computer Science aan het Imperial College in Londen. Twaalf jaar geleden streek hij neer in Californië, waar hij zich vestigde in Silicon Valley. Jouret werkte tijdens zijn welgevulde carrière onder andere bijna twintig jaar voor Cisco Systems (waar hij zich in zijn laatste functie specialiseerde in het IoT) en Nokia, waar hij als Chief Technology

Officer verantwoordelijk was voor innovatie. Sinds september 2016 is hij als Chief Digital Officer bij ABB verantwoordelijk voor alle aspecten die de digitale revolutie met zich meebrengt. Daarnaast heeft hij sinds eind 2015 ook zitting in de Advisory Board van Bright Plan, een startup die mensen wil helpen investeren in een stralende toekomst.

ABB et cetera 2|17

Perspectief

ABB et cetera 2|17

Perspectief

ABB helpt rederijen om te voldoen aan nieuwe Europese regelgeving Het monitoring- en analysesysteem OCTOPUS is een belangrijk ABB-product voor de scheepvaart. Naast routes optimaliseren en brandstofgebruik en CO2-uitstoot verminderen, helpt OCTOPUS bedrijven om te voldoen aan de Monitoring, Reporting & Verification-regelgeving (MRV) van de EU. Die nieuwe regelgeving wordt binnenkort van kracht.

inds 2013 dienen rederijen te voldoen aan het Ship Energy Efficiency Management Plan (SEEMP), een set maatregelen bedoeld om de energie-efficiëntie van schepen te optimaliseren. SEEMP kan bijvoorbeeld worden ingezet om het brandstofverbruik te verminderen. Vanaf 2019 moeten de rederijen ook voldoen aan de MRV-regelgeving (zie kader). Fenneke Sterlini, Research Engineer & Product Management bij ABB, vertelt: “De precieze voorschriften om gegevens aan te leveren en op te slaan zijn nog niet volledig beschikbaar. Toch moeten eigenaren en exploitanten van schepen alvast rekening houden met toekomstige monitoring- en rapportageverplichtingen. Vanaf augustus 2017 moeten ze aangeven hoe ze de benodigde gege-

vens gaan monitoren. Voor de rederijen brengt dit extra werk met zich mee, waar niemand op zit te wachten. Als onboard monitoringsysteem kan OCTOPUS daarbij een belangrijk deel van dit werk uit handen nemen.” Ontzorging OCTOPUS is compatibel met zowel SEEMP als MRV. Deze oplossing verzamelt, analyseert en interpreteert data uit verschillende systemen, zoals turbo’s, gps’en, weersystemen, gyro’s en bewegingssensoren. Deze kunnen samen met de handmatige invoer worden uitgevoerd aan boord van een schip, in een database worden geregistreerd en worden aangeboden in een format dat aansluit op de eisen van MRV en SEEMP. OCTOPUS biedt inzicht in ‘key perfor-

mance parameters’, waarmee men de prestaties van een schip of zelfs van een hele vloot kan optimaliseren. Rederijen kunnen hun brandstofverbruik afstemmen op meetresultaten, vaststellen of ladingen goed liggen, of hun koers en vaarroutes aanpassen. De wijze waarop het wordt ingericht, wordt volledig afgestemd op de behoeften van gebruikers. “Dit jaar hebben we OCTOPUS 8 uitgebracht”, vertelt Tim Ellis, Marketing Manager Digital Services BU Marine & Ports bij ABB. “Deze nieuwe versie is sterk gericht op verbetering van bestaande functionaliteiten en de gebruikersvriendelijkheid. OCTOPUS beantwoordt tevens aan de snelgroeiende vraag naar data en inzicht. Een aantal ABB-modules voor cruiseschepen is inmiddels ook gemigreerd naar het OCTOPUS-platform. ABB et cetera 2|17

Perspectief

Wat is MRV? De Monitoring, Reporting & Verification- regelgeving (MRV) is bedoeld om de uitstoot van de Europese rederijen te harmoniseren met de EUdoelstellingen voor CO2-reductie (EU regulation 2015/757). DNV GL, een wereldwijd Noors classificatiebureau voor de energie-, maritieme, olie- & gasindustrie, heeft de gevolgen van MRV op de scheepvaartindustrie onderzocht. Ze hebben er ook in kaart gebracht welke stappen er genomen moeten worden om te voldoen aan de nieuwe regelgeving. • Uiterlijk 31 augustus 2017 dienen rederijen voor elk afzonderlijk schip een

Zodra u met OCTOPUS aan de slag gaat, bent u meteen voor het hele MRV-stuk ontzorgd. Voor bestaande klanten is een bijkomend voordeel dat ze geen aparte oplossing hoeven te introduceren, maar vanuit bestaande OCTOPUS-software aan compliance kunnen werken.”

monitoringplan klaar te hebben. Een geaccrediteerd verificateur beoordeelt dit plan. Dit geldt voor elk voertuig van 5.000 GT of groter dat aanmeert in een Europese haven. • Vanaf 1 januari 2018 moet elk schip zijn jaarlijks brandstofverbruik en CO2uitstoot rapporteren. De rederijen zijn verplicht deze gegevens te verzamelen. Dit wordt dan in jaarrapporten geverifieerd door een onafhankelijke derde partij. • Vanaf 30 juni 2019 maakt de Europese Commissie jaarlijks geaggregeerde emissiereducties en efficiëntiegegevens openbaar.

als het leeg moet terugvaren. Als rederijen meer op energiegebruik worden afgerekend, kunnen ze bijvoorbeeld andersoortige ladingen mee terug nemen. Dat is efficiënter en duurzamer.” Tim: “Het management van rederijen moet een oplossing zoeken die niet

Tim Ellis: “De nieuwe versie is sterk gericht op verbetering van bestaande functionaliteiten en de gebruikersvriendelijkheid.” Groeiend belang digitale systemen Digitale oplossingen spelen in de scheepvaart een steeds grotere rol. Volgens Fenneke gaan mensen die doorlopend actuele data kunnen inzien anders kijken naar zaken als energieverbruik en efficiency. “Wanneer een schip zijn lading heeft afgeleverd, is het zonde 10

ABB et cetera 2|17

alleen aansluit bij bestaande systemen: ook de bemanning moet ermee overweg kunnen. We bieden alles van monitoringoplossingen voor kleine schepen tot het uitgebreide systeem voor de Dockwise Vanguard, een kolossaal schip voor zware ladingen. Een aantal jaren geleden merkten we bij de bemanning van

Deze gegevens moeten zowel de sector als beleidsmakers meer bewust maken van het aandeel van de scheepvaart in de klimaatverandering en zo de CO2emissies reduceren. Meer dan 90% van alle handelsgoederen wordt over zee vervoerd. De internationale zeevaart is verantwoordelijk voor zo’n 2,7% van alle CO2-uitstoot ter wereld. Daar valt dus veel te besparen. CO2-uitstoot kan bijvoorbeeld fors worden verminderd door waar mogelijk de vaarsnelheid aan te passen. Een schip dat 10% langzamer vaart, kan tot 20% minder brandstof verbruiken. Daardoor vermindert ook de CO2-uitstoot met 20%.

schepen soms nog weerstand om met dit soort digitale oplossingen te werken. Maar de slimme technologie wordt ondertussen steeds meer geaccepteerd.” “Voor ABB is de invoering van MRV en SEEMP uiteraard een manier om nieuwe gebruikers te interesseren voor OCTOPUS. We kunnen klanten tegen een aantrekkelijk tarief een aantal basisfuncties aanbieden en later ook allerlei optimaliseringsmodules aanbieden. Bijvoorbeeld om het snelheidsprofiel, scheepsbewegingen of brandstofverbruik te optimaliseren. Die aanvullende functionaliteiten hebben echte meerwaarde. Hoe meer van onze modules men installeert, hoe lager bijvoorbeeld de brandstofkosten worden. Zo kunnen klanten, die een oplossing moeten zoeken om te voldoen aan nieuwe regelgeving, van de nood een deugd maken. Uiteindelijk kan de hele scheepvaartsector milieuvriendelijker worden. ABB heeft het meest complete aanbod aan ‘decision support’-systemen om dit mogelijk te maken.”

Perspectief

PERFORMANCE: FUEL CONSUMPTION / SPEED OVER GROUND

RPM 90

150

PROJ. 0005 60

125

53.8 rpm

30 100

-14h

-12h

-10h

-8h

-6h

-4h

MODE SAILING

-2h

75 Main Engine

FUEL CONSUMPTION

219°

Auxiliary

100 25

129

ROLL MOTION

20383

t/day

5.32

-14h

-12h

-10h

-8h

-6h

-4h

5.06

-2h HS

COST OF OPERATION

SPOS

16 8

2421

USD/h

-8 -16

-25s

-20s

-15s

-10s

-5s

ROLL MOTION (H)

0.4

0.3

0.2

-8

0.1 -14h

-14h

-12h

-10h

-8h

-6h

-4h

-2h

9.8°

0.4°

-0.2°

BURN RATE

-16

19.4

150

-12h

-10h

-8h

-6h

-4h

-2h

PITCH MOTION

0.219

t/NM

0.219 t/NM

-14h

-12h

-10h

-8h

-6h

-4h

ACT. CRITERIA

-2h

4/6 2 1

SPEED OVER GROUND 30

2 1

19.4

-1 -2

-25s

-20s

-15s

-10s

-5s

PITCH MOTION (H) 2

-1

-2

-4

-14h

-12h

-10h

-8h

-6h

-4h

-12h

-10h

-8h

-6h

-4h

MS AMARCON (BRIDGE)

-2h

-2h Speed gain

CONDITIONS: EFFECT OF CURRENT

Speed loss

FUEL HISTORY Display granularity: 24h

15min

FUEL SUMMARY... -14h

OVERVIEW

-12h

-10h

-8h

FUEL

-6h

CRANES

-4h

-2h

OCTOPUS-Onboard v. 7.0.2 2 ALARMS 2 WARNINGS 1 INFO MESSAGE

2015-01-04 19:52 UTC

Een blik op de SEEMP-module binnen monitoring- en analysesysteem OCTOPUS.

OCTOPUS in actie Drie nieuwe schepen van het Noorse scheepvaartbedrijf Torvald Klaveness worden uitgerust met ABB OCTOPUS om te kunnen voldoen aan de nieuwe SEEMPen MRV-emissienormen. Routes worden automatisch geoptimaliseerd om moeilijke omstandigheden te omzeilen, zodat ladingen veilig en tijdig op de plaats van bestemming aankomen. Nauwkeurig routeadvies wordt afgestemd op individuele schepen en houdt dus niet alleen rekening met weersomstandigheden zoals wind, stroming en deining, maar ook met de effecten die deze omstandigheden kunnen hebben op het gedrag van het specifieke schip. Naast OCTOPUS-

software zal ABB’s Marine Torductor onderdeel zijn van de levering. Met de Marine Torductor kan nauwkeurig de motoren brandstofefficiëntie gemeten worden. Contactloze sensoren gericht op de as van het schip sturen informatie naar het OCTOPUS-systeem voor visualisatie van de data. “Klaveness wil de scheepvaart verregaand verbeteren”, vertelt Christian Hovden, Project Manager Torvald Klaveness. “Digitale technologie, zoals de OCTOPUS Marine Software van ABB, helpt ons dat doel te bereiken. We kunnen zo onze schepen efficiënter en duurzamer inzetten en de regelgeving op het gebied van milieu naleven.”

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Nieuwe aandrijvingen voor toekomstbestendige papiermachine Parenco Parenco vormt sinds 1598 het middelpunt van de Nederlandse papierindustrie. Samen met Voith Paper heeft ABB een stilgelegde krantenpapiermachine omgebouwd tot een machine die de toplaag van golfkarton produceert. Mede dankzij de nieuwe aandrijvingen van ABB is Parenco voorbereid op de toekomst en worden de kansen op de markt vergroot.

V.l.n.r.: Gerrit Scheffer van Parenco, Paul van Binsbergen van ABB en Christian Merz van Voith Paper.

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Paul van Binsbergen wandelt tussen de ACS880 MultiDrives van ABB, de perfecte oplossing voor toepassingen in de papierindustrie.

et zijn moeilijke tijden op de internationale papiermarkt. De verkoop van kranten loopt al jaren terug en dat heeft grote gevolgen voor de papierfabrieken. Tot 2009 had papierfabriek Parenco in het Gelderse Renkum twee machines die voornamelijk krantenpapier produceerden, maar het bedrijf moest door de crisis noodgedwongen een andere weg inslaan. “Er waren minder kranten en dus ook minder opdrachten”, vertelt Gerrit Scheffer, manager paper machines bij Parenco. “We moesten één papiermachine stilzetten, dat werd de PM2. Met de andere krantenpapiermachine, de PM1, zijn we overgegaan op commercieel drukwerk.” Innoveren is noodzakelijk Nadat de krantenpapiermachine PM2 als gevolg van de krimpende papiermarkt stil kwam te staan, moest Parenco ver vooruitkijken. “Met de PM1 schakelden we in 2010 net op tijd over naar reclamepapier, maar ook daar zien we een kanteling. Als we kijken naar de lange termijn, dus 10 à 20 jaar, dan ligt de toekomst bij het maken van karton. Er is grote vraag naar dozen en verpakkingsmateriaal, maar daarvoor moesten we wel de oude

PM2 ombouwen en onder andere voorzien van nieuwe aandrijvingen.” Daar kwam ABB in beeld. Er werd 100 miljoen euro uitgetrokken om de bestaande papiermachine om te bouwen tot een machine voor de dikkere papiersoorten Testliner 3 en Fluting. Een turnkey project voor Voith Paper in samenwerking met ABB. De Duitse machinebouwer heeft een groot deel van de ombouw voor zijn rekening genomen, ABB heeft alle aandrijvingen geleverd en was binnen het miljoenenproject verantwoordelijk voor de multidrives, single drives, motoren en de besturing ervan.

Systems Engineer bij ABB. “Voorheen werd de machine aangedreven door een gelijkstroominstallatie, maar in dit project hebben we gebruikgemaakt van de nieuwste generatie ACS880-aandrijvingen. Die ACS880 MultiDrives zijn de perfecte oplossing voor toepassingen in de papierindustrie. Dankzij de nieuwe lijnaandrijvingen voldoet het systeem aan de laatste eisen die gesteld worden in de machinerichtlijnen. Veiligheidopties zoals Safe Limited Speed en Safe Torque Off zijn opgenomen. Parenco kan met deze gebruiksvriendelijke aandrijvingen de productie optimaliseren, terwijl er tegelijkertijd voordelen zijn op het gebied

Christian Merz: “Dankzij de goede samenwerking is het gelukt om de machine op tijd op te leveren.” Een compleet nieuwe installatie “Alles werd vervangen, het is eigenlijk een compleet nieuwe installatie”, zegt Paul van Binsbergen, Drives Control

van onderhoud en energieverbruik. Een toekomstbestendige oplossing, want met de nieuwe aandrijvingen kan de papiermachine weer jaren vooruit.” ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Succesvolle samenwerking Dat ABB een sleutelrol in de ombouw van de Drives Control zou gaan spelen was meteen duidelijk; Parenco en ABB werken al sinds 1979 succesvol samen. Gerrit: “ABB is wereldwijd gezien dé leverancier voor aandrijvingen. Met de nieuwe installatie kunnen we de productie optimaliseren en de betrouwbaarheid verbeteren. We hebben daarom meteen gezegd dat wij hen als partner wilden hebben.” Om een project van deze omvang succesvol te maken is een goede samenwerking tussen de drie partijen cruciaal. Paul: “Al in het voortraject was er heel veel communicatie tussen Voith en ABB, waardoor de samenwerking tijdens de ombouw heel prettig verliep. ABB heeft een goede band met Parenco, dat heeft er zeker aan bijgedragen dat alles vlot is gegaan.” “Het was een behoorlijke uitdaging om in zo’n kort tijdsbestek de ombouw te doen”, beaamt Christian Merz, Commissioning Manager bij Voith Paper. “Omdat we met een bestaande machine werkten, kwam er een hoop planning en voorbereiding bij kijken. Op het moment dat we verschillende delen van de installatie in bedrijf namen, maakten we dagen van 12 tot 14 uur. Maar dankzij ABB hebben we de machine binnen het gestelde tijdsframe kunnen opleveren.” Gerrit: “Het moeilijkste deel kwam op het eind, want technisch gezien lagen we

op schema. We moesten aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen en daar zijn we de afgelopen maanden gelukkig ontzettend succesvol in gebleken. Het concept van ABB is gewoon goed, we kunnen nu kwaliteit en snelheid garanderen. Over het algemeen duurt het 6 tot 12 maanden om een machine optimaal te laten produceren, dus we zullen op dat vlak de komende periode nog zeker gaan groeien.” Risico’s durven nemen Na een ombouwperiode van 13 maanden werd op 12 augustus 2016 de eerste jumborol van 100 grams papier geproduceerd op de vernieuwde PM2. Vier weken later, op 9 september 2016, konden Voith Paper en ABB de verantwoordelijkheid over de installatie overdragen

ders binnen, daarom was de druk ook zo hoog. We moesten de machine op tijd klaar hebben om dit jaar te kunnen produceren, maar het hele traject met ABB is uitstekend verlopen. Ik werk hier al 34 jaar en heb ook zeker andere situaties gekend. Dit ging echt heel goed.” Paul: “Het was zeker een uitdagend project. We zien vaak dat klanten gefaseerd installatiedelen vervangen of modificeren. Daardoor is dit project voor Nederlandse begrippen zo uniek en komen we dat in deze omvang niet vaak tegen.” “Parenco is nu een voorbeeld voor de internationale papierindustrie”, voegt Gerrit toe. “Voith en ABB hebben laten zien dat het mogelijk is om een oude machine succesvol om te bouwen. Dat biedt ook perspectief voor

Gerrit Scheffer: “Dit project is een voorbeeld voor de papierindustrie, we hebben laten zien dat het mogelijk is om een oude machine succesvol om te bouwen.” aan Parenco, precies volgens schema. “Dankzij de aanpassingen van ABB zijn we een belangrijke speler geworden op de Europese papiermarkt”, vervolgt Gerrit. “We krijgen ontzettend veel or-

onze eigen PM1. Die gaan we wellicht ook ombouwen in de toekomst. En dan hoop ik dat we de samenwerking met Voith Paper en ABB weer kunnen voortzetten.”

PM2: van krantenpapier tot verpakkingskarton Het is 1979 als papierfabriek Parenco zijn twee oude papiermachines vervangt door een splinternieuwe installatie: de PM2. Jarenlang wordt met deze machine krantenpapier geproduceerd, tot de PM2 in 2009, als gevolg van een krimpende krantenmarkt, stil komt te liggen. Met het oog op de groeiende vraag naar karton en verpakkingspapier wordt in 2015 in samenwerking met Voith Paper en ABB begonnen met de ombouw van de PM2 naar een machine voor zwaarder papier. Een miljoenenproject dat in september 2016 met succes wordt afgerond;

ABB et cetera 2|17

op 12 augustus 2016 rolt de allereerste jumborol uit de fabriek. De PM2 is zo aangepast dat er meer massa door de machine kan komen en kreeg onder andere nieuwe aandrijvingen. Waar de installatie vroeger werd gebruikt voor papier tussen de 45 en 56 gram, wordt nu zwaarder papier van 70 tot 160 gram geproduceerd. Over een breedte van 8,4 meter kan per minuut tot 1.200 meter aan papier worden gemaakt, dat is ruim 70 km/uur. De verwachting is dat op jaarbasis maar liefst 385.000 ton aan Testliner 3 en Fluting wordt geproduceerd, papiersoorten die de basis vormen voor golfkarton.

Aan de slag

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

ABB en Tenneco maken schokdempers van de toekomst 16

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Tenneco in Sint-Truiden produceert schokdempers voor de automobielindustrie en heroriënteerde zich enkele jaren geleden tot een hoogtechnologisch productiebedrijf. De focus ligt nu op innovatie. Om koploper te blijven investeerde Tenneco in de automatisering van een productielijn voor een nieuw ventiel. Om die te assembleren werden acht IRB 1200-robots van ABB geïntegreerd.

n de autobouw stijgt de vraag naar meer gesofisticeerde schokdempers om het comfort te verbeteren. De nieuwste generatie reageert proactief en kan oneffenheden in de weg beter verwerken. De voorbije vijf jaar ontwikkelde Tenneco daarvoor een nieuw ventielsysteem. De assemblage gebeurt in Sint-Truiden via een volledig geautomatiseerde productielijn. Het ventiel wordt samengesteld door machines en robots. De lijn is modulair opgebouwd uit twintig stations die zelfstandig functioneren. De operator moet alleen nog onderdelen laden en afgewerkte producten afladen.

Modulaire aanpak Voor het design en de ontwikkeling van de productielijn klopte Tenneco aan bij Eutomation & Scansys Sprl. Dat bedrijf heeft meer dan dertig jaar ervaring in automatiseringsprocessen en het construeren van op maat gemaakte machines. “De automotive industrie is heel cyclisch”, zegt Bert Diels, AME Engineer Tenneco. “Langlopende producten zijn niet meer aan de orde. Je moet snel kunnen inspelen op de veranderende vraag van de markt of klant. Vandaar een modulaire aanpak. Zo kunnen we sneller switchen tussen een productielijn die ten einde loopt en een nieuwe. Eutomation & Scansys Sprl. trad op als systeemintegrator om alle componenten – zoals de laserlastechnologie van TRUMPF via VAC Machines, de elektrische persen van PROMESS & WILHELM en de ABBrobots – naadloos op elkaar af te stemmen. Van concept tot productie zit een periode van achttien maanden.” Tijdens de voorstudie werden verschillende designs uitgewerkt. Er werd tijdelijk een manuele lijn opgezet met lage productievolumes en deelautomatisaties, een essentieel onderdeel als testfase in de aanloop naar een totaaloplossing.

Compact en snel De lijn werd eind vorig jaar geïnstalleerd en zit momenteel in de ‘ramp up’-fase. Het doel is om tegen midden dit jaar dagelijks 10.000 stuks te assembleren of jaarlijks 2,4 miljoen op volle capaciteit en dat onder andere dankzij de IRB 1200-robots van ABB. Tenneco integreerde er acht in de productielijn. Ze worden onder meer ingezet voor het aanleveren van onderdelen in laserlasstations. “De IRB 1200 is compact en snel en leent zich dus voor meerdere applicaties”, verduidelijkt Geert Huyck, Sales Engineer ABB Benelux. “Bovendien kan hij makkelijk geconfigureerd worden. De robots worden bediend via IRC5-controllers. In de conceptfase adviseerden we waar nodig

Continue datastroom Elk station in de productielijn heeft een eigen IP-adres zodat het mogelijk is om vanuit een centrale PLC aparte parameters en opdrachten door te sturen. Er zijn bijvoorbeeld drie laserlasstations met één gemeenschappelijke bron. Via een managementsysteem wordt bepaald welk station klaar is om te lassen. Dat levert een rendement op van liefst 97% beschikbare tijd. Het lassen zelf duurt ongeveer één seconde per station. “Er is een continue stroom aan dataverkeer en die biedt ongekende mogelijkheden”, aldus Jan Peelaerts, Managing Director Eutomation & Scansys Sprl. “Het is een goed voorbeeld van wat Industrie 4.0 inhoudt. Het komt er vooral op aan te bepalen welke info je nodig hebt.

Geert Huyck: “Iedere operator kan met eenvoudige instructies de robot uit een probleemsituatie halen.” Tenneco en Eutomation & Scansys Sprl. Ook tijdens de engineeringsfase boden we support door gezamenlijk een aantal zaken te testen en advies te geven met betrekking tot de programmering. De lijn is zo opgebouwd dat iedere operator met eenvoudige instructies de robot uit een probleemsituatie kan halen. De programmatuur omvat een simpele subroutine. Met het oog op de toekomst koos Tenneco ervoor om de robots voor te bereiden op cameratechnologie. Met een ‘plug and play’-module zal het mogelijk zijn om extra kwaliteitscontroles uit te voeren. Dat is nodig, want de automotive industrie is veeleisend met een steeds kleinere tolerantie voor fouten.”

Operatoren krijgen via touchscreens grafieken over cyclustijden en we zullen dit nog uitbreiden zodat we bij foutmeldingen manuals kunnen raadplegen of historische logboeken opvragen. Momenteel worden alle gegevens centraal verzameld op de machine-PLC’s, maar in de toekomst zullen ze beschikbaar zijn op een beveiligd netwerk, want de klanten claimen steeds vaker traceability, bijna tot op componentniveau. Dat hebben we nu al ingebouwd. Elk onderdeel krijgt een 2D-code mee die in verschillende stadia gelezen wordt. Dit verhoogt de kwaliteitszekerheid en zo kunnen we ook de performance van robots en machines nauwgezet in kaart brengen.” ABB et cetera 2|17

Aan de slag

V.l.n.r.: Jan Peelaerts van Eutomation & Scansys Sprl., Thomas Gilis van ABB, Nick Koonings en Bert Diels van Tenneco, Geert Huyck en Staf Seurinck van ABB.

100% kwaliteitscontrole Met deze automatisering probeert Tenneco de nadelen van hogere arbeidskosten, belastingen en energiekosten aan te pakken. Experts zijn het erover eens dat investeren in automatisering cruciaal is om de maakindustrie hier te houden. Nieuwe technologische evoluties kunnen daarbij helpen. Vooral als maatwerk, gepersonaliseerde producten en snelle service de norm worden. Bert: “Omdat we de productielijn met één operator kunnen bedienen, daalt onze labourkost per onderdeel aanzienlijk. Dat maakt ons sterker op de markt. We leveren tenslotte wereldwijd. Dankzij deze productielijn zullen we een hoge kwaliteit kunnen garanderen en die zal volledig aantoonbaar zijn dankzij de gegenereerde data van onze machines en robots, een sterk klantenargument. De lijn is overigens zo opgebouwd dat machineonderhoud mogelijk is zonder stilstand. Dat levert nog een financieel voordeel op. We kunnen indien nodig ook ontdub18

ABB et cetera 2|17

belen om de capaciteit op te drijven. Die flexibiliteit hebben we in de conceptfase opgenomen en dat zal ons op termijn nog meer voordelen opleveren.”

of the art’ is en een grote nauwkeurigheid vroeg. Het voortraject was technisch en logistiek een hele uitdaging. Vooral omdat de klant aandrong om sneller ope-

Jan Peelaerts: “Klanten claimen steeds vaker traceability, bijna tot op componentniveau. Dat hebben we nu al ingebouwd.” Ook voor Eutomation & Scansys Sprl. was het opzetten van de geautomatiseerde productielijn boeiend. “Een deel omvatte rechttoe rechtaan-automatisaties waar we al ervaring mee hadden”, getuigt Jan. “Dan komt het erop aan om goed te plannen om alles op tijd te kunnen uitvoeren. Daarnaast waren er ook cellen waarbij de technologie echt ‘state

rationeel te zijn. Omdat we een goede relatie hebben met alle betrokken partijen, volstonden een paar telefoontjes. Tenneco heeft er goed aan gedaan om de modulariteit vanaf het begin als leidraad te hanteren. De groeiende vraag naar data is één zaak, het beheer moet ook goed verlopen en die mogelijkheid hebben we al in grote mate voorzien.”

Aan de slag

Make It in Belgium De maakindustrie heeft het moeilijk in onze contreien. Heel wat bedrijven wijken uit naar landen waar de loon- en productiekosten lager zijn. ‘Make It in Belgium’ is een initiatief van de Federatie voor de technologische industrie Agoria, met als doel de maakindustrie te promoten. Volgens de sectorfederatie voor de technologische industrie in België zijn productietechnologiebedrijven een belangrijke motor voor de economie en dienen ze als kweekvijver voor tal van innovaties. Ook de samenleving kijkt naar deze sector: spitstechnologie moet niet alleen de productieapparaten duurzamer maken, maar ook een verantwoord gebruik van energie en grondstoffen aansturen. Investeren in automatisering, robotisering en digitalisering biedt heel veel mogelijkheden. ‘Make It in Belgium’ zet die pionierende bedrijven in de spotlights. www.makeitinbelgium.be

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

ABB levert totaaloplossing voor datacenter Tjerkgaast Verspreid over Nederland steken de mediatorens van Alticom hoog boven het landschap uit. Ze zijn van vitaal belang voor onze mobiele communicatie én fungeren als datacenter. Daarmee vormen ze het kloppend hart voor tal van IT-afdelingen en bedrijven: stille kracht achter de digitale revolutie die zich momenteel voltrekt. Voor de datatoren in het Friese Tjerkgaast leverde ABB een fraaie totaaloplossing waarin ABB Ability™ Data Center Automation, het SMISSLINE TP-railsysteem, CMS700monitoringsysteem én ABB’s UPS-technologie samenkomen.

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Servie Huybers van ABB, Jan-Henk de Jonge van Alticom en Robin Koeken van ABB.

og steeds vervult de toren in Tjerkgaast een rol als zendmast; tegenwoordig voor mobiele telecomproviders en de broadcastmarkt. Maar door de steeds verdergaande digitalisering is bijna alle analoge apparatuur afgeschakeld. De forse systemen hebben plaatsgemaakt voor compacte digitale units, waardoor veel ruimte is vrijgekomen. Die vrije ruimte kreeg een nieuwe bestemming: datacenters in alle delen van het land. De aanpak van Alticom is daarbij even slim als praktisch: er wordt gewerkt met kleinschalige datacenters per verdieping voor één of meerdere klanten. Op iedere verdieping wordt de kritieke infrastructuur apart aangelegd. Dat geeft een ongekende autonomie en flexibiliteit. In het datacenter is alles volledig redundant uitgevoerd. Zelfs de stroomvoorziening verloopt via een Aen B-feed. Een aardige bijkomstigheid die voor steeds meer afnemers aan waarde toeneemt: de stroom wordt voor 100% opgewekt door Nederlandse wind; groener kan eigenlijk niet. Free air cooling Wie datacenter zegt, denkt al snel aan grote hoeveelheden energie die

nodig zijn voor koeling. Niet voor niets zorgt de non-stop draaiende ICTapparatuur ervoor dat de koelkosten bij de meeste datacenters fors oplopen tot bijna de helft van de energiekosten. Dat het ook anders kan, bewijst Alticom. Jan-Henk de Jonge van Alticom: “Binnen Alticom maken we gebruik van free air cooling; de koude buitenlucht wordt slim

gerust met een groot aantal sensoren. De informatie hiervan wordt samen met die van de koeling- en UPS-systemen verzameld en geanalyseerd. Daarvoor vertrouwen we op ABB Ability™ Data Center Automation”, aldus Jan-Henk. ABB Ability™ Data Center Automation verzamelt en analyseert relevante gegevens, en zet die om naar bruikbare infor-

Jan-Henk de Jonge: “ABB Ability™ Data Center Automation is een soort Internet of Things voor onze datacenters.” gebruikt om de ICT-apparatuur te koelen. Na het aanzuigen, filteren en zo nodig bevochtigen van de lucht, wordt deze langs de servers geleid. De lucht warmt daarbij op en wordt direct weer naar buiten gevoerd.” Op deze manier weet Alticom tot ruim 40% op de energiekosten te besparen en profiteren klanten van de aanzienlijk lagere kosten. “Om zo energiezuinig mogelijk te kunnen werken, zijn onze datacenters uit-

matie om met meer inzicht de processen in het datacenter te optimaliseren. “Alle sensorgegevens dienen daarbij als input. Het is een soort Internet of Things voor onze datacenters. Vooralsnog gaat het daarbij met name om de monitoring, maar we willen dat uitbouwen naar monitoring én besturing van onze processen. Op die manier kunnen we een volgende stap zetten naar proactief beheer van de systemen die op locatie staan opgesteld.” ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Jan-Henk toont de DPA UPScale van ABB.

Maximale uptime ABB Ability™ Data Center Automation leent zich bij uitstek voor datacenters en draagt bij aan de vermindering van de downtime. Een belangrijk gegeven, want elk moment dat het datacenter eruit ligt, is funest voor de klanttevredenheid. ABB Ability™ Data Center Automation zorgt voor een naadloze integratie van data uit de IT-omgeving, voeding, koeling en eventuele gebouwbeheersystemen. Handmatig meters of sensoren uitlezen of ingewikkelde analyses van gegevens maken, behoren daarmee tot het verleden. De gegevens en daarmee het functioneren van de verschillende systemen en apparatuur zijn in één oogopslag inzichtelijk. Op welk niveau dat inzicht moet worden verkregen (bedrijfs-, verdiepings-, zone- of componentniveau) kan zelf worden bepaald. Eventueel kan 22

ABB et cetera 2|17

de informatie worden gedeeld met tools voor optimalisatie, capaciteitsplanning of beheer. Nog een stapje verder gaat de volledige automatisering van de koeling en elektrische systemen voor maximale uptime. Ook dat is met ABB Ability™ Data Center Automation mogelijk. Waar ABB Ability™ Data Center Automation zich ‘ontfermt’ over de inzichtelijkheid en besturing van datacenterprocessen zorgt ABB’s SMISSLINE TP-railverdeelsysteem voor een optimaal functionerende, veilige elektrische installatie. SMISSLINE TP is een aanrakingsveilig en flexibel railsysteem voor omgevingen waar hoge eisen worden gesteld aan beschikbaarheid en installatie- en onderhoudsgemak. Belangrijk voordeel voor datacenteromgevingen: SMISSLINE TP-modules en -componenten zijn zonder persoonlijke beschermingsmiddelen

lastvrij onder spanning te plaatsen en te verwijderen. “Ook dat verkleint weer de kans op downtime”, aldus Jan-Henk. De steekbare modules besparen montagetijd en de verticale installatie in de besturingskast zorgt voor ruimtebesparingen. “Die ruimtewinst is belangrijk. De praktische uitdaging is steeds weer om de installatie zodanig compact te maken dat ze in de lift past. Een railsysteem, zoals SMISSLINE TP dat in de hoogte kan worden opgebouwd, biedt daarbij een voordeel. En niet onbelangrijk: het systeem is flexibel uitbreidbaar. De stap van 10 A naar 16 A is letterlijk en figuurlijk een feit in een handomdraai.” Comfortabele kWh-registratie Eén van de systemen die snel en eenvoudig op het verdeelsysteem kan worden geklikt, is de CMS700.

Aan de slag

Dit Circuit Monitoring Systeem is een zeer compact, multikanaals meetsysteem voor monitoringdoeleinden en vormt de schakel tussen ABB Ability™ Data

monitoring en analyse van efficiëntie. Jan-Henk: “We eerste instantie voor deze unit gekozen vanwege de

de energiehebben in monitoringkWh-regis-

Jan-Henk de Jonge: “We hebben in eerste instantie voor de CMS700 gekozen door de kWh-registratie voor en facturatie aan klanten.” Center Automation en het SMISSLINE TP-railsysteem. CMS700 bestaat uit een besturingsunit en sensoren met verschillende meetbereiken. Dit systeem is bij uitstek geschikt voor vermogens-

tratie voor en facturatie aan klanten. Maar de vele andere mogelijkheden die de unit biedt, maakt de CMS700 alleen maar interessanter.” De unit is voorzien van een geïntegreerde webserver voor

eenvoudige toegang tot de verzamelde gegevens. Deze kunnen offline worden geanalyseerd om zo de energie-efficiëntie verder te verbeteren. Wanneer we Jan-Henk vragen naar de samenwerking met ABB, reageert hij enthousiast: “Met datacenters in alle delen van het land en een portfolio dat varieert van UPS tot besturingssoftware, is het zeer plezierig om één partner te hebben. En met de huidige sensortechnologie denk ik dat we met ABB Ability™ Data Center Automation tevens een oplossing hebben waarmee we niet alleen de vinger op de zere plek kunnen leggen, maar ook het probleem direct kunnen oplossen én voorkomen. De standaardisatie die met de laagspanningssystemen van ABB verder mogelijk is, bezorgt ons een uniforme en daarmee bewezen en betrouwbare oplossing.”

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Fieldlab CAMPIONE: op weg naar 100% voorspelbaar onderhoud In november 2016 werd het Smart Industry Fieldlab CAMPIONE geopend in Rijen. Hier worden slimme technieken ontwikkeld op het gebied van metingen en gegevensanalyse, die uiteindelijk onderhoud in de procesindustrie 100% voorspelbaar moeten maken. Inmiddels worden deze innovaties getest in ‘living lab’projecten en uitgewerkt tot marktklare producten.

e procesindustrie kent van oudsher twee soorten onderhoud”, vertelt Paul van Kempen, projectleider bij Fieldlab CAMPIONE en operationeel directeur van World Class Maintenance. “Bij ‘correctief’ onderhoud loopt men eigenlijk achter de feiten aan. Er worden bijvoorbeeld reparaties uitgevoerd die misschien te voorkomen waren geweest. Bij ‘preventief’ onderhoud loopt men het risico dat men nodeloze controles uitvoert en zonder echte aanleiding zaken repareert of vervangt. We willen naar ‘just in time’onderhoud: aan de hand van accurate informatie en voorspellingen tijdig alleen het onderhoud uitvoeren dat écht nodig is.”

en aan te sturen. Dat levert weer geld op. Tevens wisten ze een downtime te voorkomen dankzij voorspelbaar onderhoud. Bijvoorbeeld in een raffinaderij kan ‘downtime’ al snel honderdduizenden euro’s kosten.”

Op dit moment lopen er pilotprojecten binnen twee zogenaamde ‘living labs’, bij Sitech Services in Geleen en Fujifilm in Tilburg. Paul: “Ze denken heel goed mee en er is volop ondersteuning vanuit het management. Daardoor boeken we snel vooruitgang. Sitech heeft met succes een aantal modellen ontwikkeld om bepaalde apparaten beter te begrijpen

Verborgen waarde van data ABB verzorgt binnen dit project Condition Based Monitoring (CBM)kennis, zoals machine learning, business intelligence en hardware interfacing. “We richten ons in dit geval met name op ‘rotating equipment’ en kijken naar metingen van trillingssensoren en andere input”, vertelt Bram van Meel, Local

Business Unit Manager Industry bij ABB. “Aan de hand van die gegevens kunnen we voorspellen wanneer er onderhoud nodig is. Een belangrijke oorzaak van het succes van dit project is het feit dat sensoren steeds kleiner, autonomer en

Paul van Kempen: “We willen aan de hand van accurate informatie en voorspellingen alleen het onderhoud uitvoeren dat écht nodig is.” betaalbaarder worden. Een draadloze sensor met geïntegreerde batterij heeft verder geen complexe infrastructuur nodig, maar kan snel en eenvoudig worden geïntegreerd in een groter systeem.” “Ook maken we grote sprongen wat betreft het verzamelen en analyseren van enorme hoeveelheden data. Dat sluit weer aan op ontwikkelingen als ABB et cetera 2|17

Aan de slag

Paul van Kempen: “Condition Based Monitoring kan een ‘enabler’ zijn voor winstgevendheid.”

Industrie 4.0 en Smart Industry, waarbij ABB vooroploopt. ABB biedt al jarenlang monitoring aan, maar tot nu toe werd het vooral gebruikt voor de belangrijkste assets. Tegenwoordig kunnen we dit eveneens op veel kleinere assets toepassen. We kunnen de lessen die we hebben geleerd bij het monitoren en onderhouden van grote apparaten intussen toepassen op kleinere apparaten of zelfs hele ketens. Zo komen we per onderdeel meer te weten en kunnen we beter voorspellen wat er binnen een heel system gebeurt.” Met de oplossingen van ABB is het mogelijk om informatie uit alle regelloops van een hele fabriek te analyseren. Wanneer onderdeel A abnormale waarden laat zien, is het duidelijk wat voor invloed dat verderop in het proces heeft op onderdeel B. Dat overzicht, in combinatie met slim analyseren, helpt veel problemen voorkomen. De wireless 26

ABB et cetera 2|17

sensoren van ABB vindt u natuurlijk niet in elke productieomgeving. Maar veel andere gegevens, die in de meeste productiefaciliteiten beschikbaar zijn, worden nauwelijks geanalyseerd. Bram: “Het gaat dus niet alleen om het verzamelen van veel data, maar ook om slim omgaan met wat we hebben. Het is daarbij wel essentieel om uit al die data de juiste informatie te halen. We vertalen data naar specifieke instructies: ‘pomp nummer x trilt te veel door een probleem met de uitlijning’ of ‘vervang de lagers van motor y’. Die vertaalslag is essentieel en heeft veel waarde voor de klant.” Acceptatie “Veel fabrieken zien volledige integratie van CBM nu nog als een brug te ver, en hebben voor dit moment slechts bescheiden behoeften. Maar ze kunnen het stap voor stap implementeren en

opschalen. De kosten van elk nieuw meetpunt zijn klein. Daardoor kunnen ze klein beginnen en makkelijk uitbreiden, wat de acceptatie ook vergroot.” Met die acceptatie komt het wel goed, denkt Paul. “Toen duurzaamheid nog een relatief nieuw thema was, focuste men vooral op het extra werk en de kosten die het met zich mee zou brengen. Tegenwoordig wordt duurzaamheid echter gezien als een kans om te besparen en efficiënter te werken. Zo kan Condition Based Monitoring een ‘enabler’ zijn voor winstgevendheid. We zien tevens nieuwe businesmodellen ontstaan. Partijen als ABB, maar ook Original Equipment Manufacturers, kunnen steeds meer dienstverlening aanbieden als aanvulling op traditionele hardware. Een bedrijf verkoopt niet alleen een apparaat, maar denkt mee over de hele lifecycle en hoe het ‘performance’ kan garanderen.”

Aan de slag

Bram van Meel: “Sensoren worden steeds kleiner, autonomer en betaalbaarder.”

De innovaties bevinden zich nog in een vroeg stadium, maar het concept heeft zich al ruimschoots bewezen. Bram: “In onze test en in de pilots in de industrie komen we allerlei uitdagingen

Nieuwe spelers in de waardeketen Paul ziet dat het iteratief ontwikkelen, zoals in de IT gebruikelijk is, steeds meer opgang vindt in de procesomgeving. “Samenwerken met klanten en partners

Bram van Meel: “Hoe meer data de modellen hebben verzameld, hoe meer ze kunnen leren en hoe slimmer het hele systeem wordt.” tegen, maar samen met onze partners bedenken we telkens weer oplossingen. De modellen zijn deels ook zelflerend. Hoe meer data ze hebben verzameld, hoe meer ze kunnen leren en hoe slimmer het hele systeem wordt.”

helpt ons om een duidelijker beeld te krijgen van de behoeften van gebruikers. De ouderwetse keten verandert. Iedereen kan informatie toevoegen. Veel beheerders zijn aanvankelijk huiverig voor onderbrekingen in het productieproces.

Maar nu er resultaten zijn geboekt willen ze graag meedoen. De houding verandert, ook op het vlak van data delen. Men wordt minder terughoudend. Als we tien jaar geleden met een soortgelijk project waren gestart, hadden we er nooit een bedrijf als Ericsson bij kunnen betrekken. Nu zijn ze een belangrijke speler die verbindingen voor datatransport en platformen voor data levert. Partijen uit de IT en communicatietechnologie worden belangrijker. Processen uit de bankwereld en financiële wereld komen nu ook naar de productie- en procesomgeving. Allerlei partijen die tot voor kort geen relatie hadden met de procesindustrie worden steeds belangrijker. Eigenaren van assets denken eveneens mee over hoe zij het kunnen toepassen. Ik voorspel dat CBM binnen een aantal jaren de normaalste zaak van de wereld zal zijn binnen de procesindustrie.” ABB et cetera 2|17

Over en weer

Blijvend inzetten op innovatie en â&#x20AC;&#x2DC;herindustrialisatieâ&#x20AC;&#x2122;

ABB et cetera 2|17

Over en weer

Ondernemersvereniging FME vertegenwoordigt een brede achterban: 2.200 aangesloten bedrijven met 220.000 medewerkers zijn actief in de sectoren metaal, elektronica, elektrotechniek en kunststof. Voorzitter Ineke Dezentjé Hamming deelt haar inzichten over digitalisering, ‘servitisation’, de kansen die dit biedt en de rol van ABB.

e bevinden ons midden in de vierde industriële revolutie, met IT als belangrijke driver”, steekt Ineke Dezentjé Hamming van wal. “Het verschil met vorige revoluties is het feit dat de huidige veel sneller verloopt. Dat brengt grote uitdagingen met zich mee. Hoe kunnen we de kansen die de digitale revolutie biedt verzilveren? Als ik naar de maakindustrie kijk, zie ik volop mogelijkheden. Denk maar aan de MINI, die BMW nu ook in Nederland laat produceren. Dat is het resultaat van flinke investeringen in assemblagerobots. Die robots zorgen dus voor werkgelegenheid. Door zwaar, repetitief en gevaarlijk werk over te nemen, zorgen robots ervoor dat mensen zich kunnen richten op wat zij het beste doen. Wij kunnen met behulp van robotisering en digitalisering de concurrentie met lagelonenlanden aan. We kunnen betere kwaliteit bieden, maar ook sneller en effectiever leveren zonder verspilling.” Van product naar service “De digitale revolutie raakt ons allemaal. Iedereen krijgt met verandering te maken. Die dynamiek spreekt mij persoonlijk erg aan. Bij FME zijn uiteenlopende bedrijven aangesloten, maar ze kunnen bijvoorbeeld allemaal op een vergelijkbare manier profiteren van ontwikkelingen op het gebied van Big Data, Cloud en Internet of Things. We hebben niet alleen te maken met een technologische revolutie, maar ook met een

managementrevolutie. Daarom moeten we nadenken over de organisatorische aspecten van ons werk; dus business‑ modellen en ketensamenwerking kritisch

de plaats komen die om andere vaardigheden vragen. Met dit in het achterhoofd heeft FME met minister Asscher en de vakbonden het ‘fieldlab’ Sociale Innovatie

Ineke Dezentjé Hamming: “We hebben te maken met een revolutie op techno‑ logisch én op managementvlak.” tegen het licht houden. Omdenken is essentieel. Ik sprak onlangs nog met medewerkers van een bedrijf dat lasrobots maakt. Hun bedrijf was van maakbedrijf in softwarebedrijf veranderd. Dat is een voorbeeld van de ‘servitisation’ van onze economie, de evolutie van producten naar services. Philips levert bijvoorbeeld ook niet zozeer armaturen en lampen, maar licht als service. Lichtbronnen worden gekoppeld aan sensoren en systemen die een meerwaarde creëren.” Opleiding voor banen van de toekomst “De overheid, het bedrijfsleven, het onderwijs en de vakbonden moeten allemaal uit hun comfortzone komen, vooruitdenken en samenwerken. Zo moet er nu niet meer worden opgeleid voor banen die binnenkort niet meer bestaan. Onderzoeken van Deloitte tonen aan dat de banen van twee miljoen mensen in 2025 niet meer zullen bestaan. Er zullen andere banen in

Ineke Dezentjé Hamming • F ME-voorzitter en algemeen directeur • Lid van het dagelijks bestuur van VNO-NCW • Lid van de Raad van Toezicht van het Oogziekenhuis Rotterdam • Lid van de Raad van Commissarissen van de ANWB • V icevoorzitter CEEMET, Europese koepelorganisatie werkgevers in de technologische en metaalindustrie • Voorzitter Team Smart Industry

ABB et cetera 2|17

Over en weer

opgericht. Daarmee kijken we naar de banen van de toekomst, zoals data-analist en monteur voor windmolens. Opleidingen mogen trouwens ook korter zijn, en meer geïntegreerd met de praktijk. De jongeren die nu afstuderen van de technische universiteit hebben kennis uit de eerste studiejaren die intussen misschien al gedateerd is. Dat moeten we proberen te vermijden. Een leven lang leren, zonder onderbreking, is de nieuwe norm.” Op kop blijven “We moeten nu de juiste wegen inslaan om ervoor te zorgen dat de welvaart en werkgelegenheid erop vooruitgaan. Nederland heeft een uitstekende uitgangspositie en kan de vruchten plukken van deze digitale revolutie. Samenwerken zit in ons DNA en we hebben ruime ervaring op het gebied van maatwerk, waar nu veel vraag naar is. We hebben ook nog eens de beste IT-infrastructuur ter wereld. 30

ABB et cetera 2|17

We moeten echter niet te naïef zijn als het gaat om veiligheid. Wie innoveert, is ook kwetsbaar voor economische spionage. Nederland moet bekendstaan

klimaat op waarbinnen zaken sneller en slimmer kunnen. Nederland heeft bijvoorbeeld een voorsprong in de energiesector, de zorg en het autonoom rijden.

Ineke Dezentjé Hamming: “We moeten nu de juiste wegen inslaan om ervoor te zorgen dat de welvaart en werk‑ gelegenheid erop vooruitgaan.” als een ‘safe place to do business’. FME heeft een cyberraad opgezet en een toolkit ontwikkeld, waarmee grote en kleine bedrijven een check kunnen doen om te zien hoe veilig ze zijn en welke stappen ze moeten zetten als ze gehackt zijn. In Nederland leren we al op de schoolbanken oplossingsgericht denken en samenwerken. Dat levert een innovatie-

Hier ligt ook de bakermat van bluetooth en wifi. Maar we moeten wel blijven zoeken naar nieuwe oplossingen voor maatschappelijke en economische uitdagingen. Als Nederland bijvoorbeeld een ‘one stop shopping’-concept kan ontwikkelen voor de energietransitie, met advies, technologie en misschien financiering, kunnen we hierin wereldwijd op kop lopen.”

Over en weer

De actieagenda van Smart Industry FME heeft samen met o.a. ondernemingsorganisatie VNO-NCW, de onderzoeksgroep TNO, de Kamer van Koophandel en het ministerie van Econo mische Zaken een vierjarige actieagenda opgesteld. Deze agenda bestaat uit drie doelgerichte actielijnen, waaraan concrete acties zijn verbonden. 1. Awareness creëren “Veel bedrijven denken dat de digitale revolutie vooral voor grote spelers interessant is, of zijn te afwachtend. Als we erin slagen kennis van de effecten van de digitalisering binnen de Nederlandse

Trots op ABB “ABB is wat betreft innovatie altijd een koploper geweest. Soms was het bedrijf zijn tijd heel ver vooruit, bijvoorbeeld op het gebied van laadpalen. Ik ben er trots op dat we in Nederland zo’n bedrijf met een uitstekende wereldwijde reputatie hebben. Er zijn in deze tijd weinig bedrijven die het 125 jaar volhouden, zeker in

technologiesector te verdrievoudigen, kunnen we ons BBP met 1% laten groeien. Dat lijkt niet veel, maar die ene procent heeft verstrekkende gevolgen.”

voor de industrie, ‘Powered by Dutch Technology’, gericht op maatschappelijke vraagstukken op het gebied van klimaat, zorg en voedsel.”

2. Innovatie versnellen “In 25 ‘fieldlabs’ werken consortia van bedrijven, kennisinstellingen, het onderwijs e.a. samen om innovatievraagstukken op te lossen. Dit leidt tot radicale, baanbrekende innovatie en exportproducten. Zo werd bijv. een methode ontwikkeld om onderhoudsbehoeften met 100% nauwkeurigheid te kunnen voorspellen. Ook ontstond er een samenwerkingsverband

3. Fundament versterken “Als we geen goed opgeleide beroepsbevolking hebben met de juiste digitale skills, dan kunnen we de digitale revolutie en de daarmee samenhangende groei niet omarmen. Bedrijven zullen naar gebieden trekken waar ze de benodigde mensen wél kunnen vinden. Dit is dus misschien wel het belangrijkste actiepunt.”

de huidige snel veranderende markten. Bedrijven moeten nu echt goed begrijpen wat de wereld om hen heen nodig heeft en met concrete oplossingen komen. ABB speelde trouwens een heel belangrijke rol bij de tweede industriële revolutie, de elektrificatie, en is ook toonaangevend in de huidige vierde revolutie. We zien hoe ABB slimme oplossingen

bedenkt voor onder meer robotisering, data, energieopslag en gebouwen verduurzamen. Daarbij gaat het niet om technologie alleen, maar om het optimaal en slim inzetten van die technologie, met het oog op de langere termijn en ontwikkelingen in meerdere sectoren. Ik vind dat een goed voorbeeld voor andere bedrijven.”

De technologische sector in cijfers

1,2

baan in de industrie leidt tot

extra banen in de dienstverlening

39,6

miljard euro toegevoegde waarde, dat is 6,6% van BBP van Nederland

€1

64.000

werknemers

toegevoegde waarde in industrie leidt tot

35.000 bedrijven 48% van de Nederlandse R&D-banen

€0,80

toegevoegde waarde in andere sector

140

miljard euro omzet

57 miljard euro export

25% van de totale Nederlandse binnenlands geproduceerde export komt uit de technologische industrie 32% van de werknemers in de technologische industrie werkt voor een bedrijf in buitenlandse handen

ABB et cetera 2|17

For a better world

Zo vermindert ABB ook spelenderwijs zijn CO2-uitstoot Steeds meer werkgevers zijn zich bewust van de negatieve gevolgen van de dagelijkse files. Denk maar aan hogere brandstofkosten, verliesuren, stijgende stress en ontevredenheid. Vandaar dat bedrijven op zoek gaan naar alternatieven voor de auto en werk maken van een duurzaam mobiliteitsbeleid. Ook ABB Benelux levert op dat vlak grote inspanningen.

Els Van den broeck van Mobiel 21 en Eva De Decker van ABB.

ABB et cetera 2|17

For a better world

andacht voor duurzaamheid vertaalt zich onder meer in het gebruik van groene energie in de kantoren en productielocaties. ABB heeft een concreet actieplan om de CO2-uitstoot met minstens 20% te verminderen. “De afgelopen jaren hebben we onze CO 2-uitstoot al fors verlaagd dankzij groene energie”, zegt Eva De Decker, Environmental Coordinator ABB Benelux. “Mobiliteit aanpakken is de tweede stap om die dalende trend aan te houden. Daarom promoten we thuiswerk, videoconferencing, carpoolen, alternatieve vervoersmiddelen enzovoort. We vragen onze medewerkers na te denken of een verplaatsing met de wagen echt nodig is. Elk jaar organiseren we in september een mobiliteitsdag in het kader van de Europese Week van de Mobiliteit. Zo proberen we een mentaliteitswijziging op gang te brengen.”

week. Mascotte Mobi daagt werknemers uit met een online battle waarbij ze punten kunnen verdienen door al fietsend, carpoolend, met het openbaar vervoer of te voet te gaan werken. “Voor de meesten is het haalbaar om zich één dag per week op een andere manier te verplaatsen”, weet Els Van den broeck, Project Officer Sustainable Mobility bij Mobiel 21. “De bedoeling is dat mensen elkaar uitdagen en zo al spelenderwijs op eigen initiatief verplaatsingen aanpassen of vermijden. Omdat ze zelf teams kunnen vormen, creëren we een motiverende groepsdynamiek.” In totaal waren 161 deelnemers verdeeld over 27 teams gespreid over de verschillende ABB Benelux-vestigingen. Via Van5naar4 gaven de medewerkers in hoe ze normaal naar het werk komen en welke afstand ze afleggen. Daarna volstond één klik om aan te geven welk

Els Van den broeck: “Voor de meesten is het haalbaar om zich één dag per week op een andere manier te verplaatsen.” Hallo competitiegeest Om medewerkers aan te zetten tot consequent nadenken over mobiliteit, klopte ABB aan bij Mobiel 21. Deze non-profitorganisatie voor duurzame mobiliteit wil mensen aanzetten tot een bewuste mix van verplaatsingswijzen met meer milieuvriendelijke verplaatsingen. Dat sluit aan bij de visie van ABB. Mobiel 21 ontwikkelde met Van5naar4 een leuke tool om werknemers te motiveren om verplaatsingen met de wagen te reduceren van vijf naar vier keer per

vervoersmiddel ze op een bepaalde dag kozen. “Die lage registratiedrempel én keuzevrijheid zijn belangrijk”, duidt Els. “Als de deelnemers elke dag een kwartier nodig hebben om hun gegevens te updaten, haken de meesten af. Ook positief en motiverend is dat ze online via statistieken hun persoonlijke score en die van de teams kunnen zien. Zo komt ook de competitiegeest bovendrijven. Sommigen deden er alles aan om een extra punt te scoren om zo een ander team de loef af te steken.”

Effecten op lange termijn Na zes weken werd de laagste CO2uitstoot per team berekend. ABB HTC uit Eindhoven bleek de beste. De zes teamleden kregen een elektrische vouwfiets. “Die prijs hadden we niet op voorhand bekendgemaakt”, zegt Eva. “Daar hebben de mensen het dus niet voor gedaan. Niet alleen het winnend team werd in de spotlights gezet. Er waren ook nevenklassementen voor wie de meeste kilometers per fiets gereden had of wie de meeste calorieën verbrandde. Het belangrijkste voor ons is dat er binnen de organisatie over mobiliteit werd gepraat.” De opzet was om 20% minder verplaatsingen met de wagen te maken. Uiteindelijk blijkt het autogebruik te zijn gedaald van 60 naar 36%. Fietsen, carpoolen en thuiswerken wonnen aan populariteit. “Dat zijn fantastische resultaten. Een maand na het spel hebben we gepolst naar de reacties bij de deelnemers. 60% had zich ingeschreven om de milieudoelstellingen van ABB te ondersteunen”, zegt Eva. “Ik was aangenaam verrast dat de meeste medewerkers niet alleen deelnamen om geld te besparen, maar omdat ze echt milieubewust zijn. Dat directieleden meededen, was een extra succesfactor. Het vraagt uiteraard een engagement. Het zou fijn zijn als de gedragsveranderingen zich op lange termijn voortzetten. Door bijvoorbeeld ook thuis na te denken over verplaatsingen. We overwegen om Van5naar4 nog eens over te doen, want zelfs als we onze milieudoelstellingen halen is opvolging noodzakelijk.”

Hebt u ook interesse om met uw bedrijf de uitdaging Van5naar4 aan te gaan? Inschrijven kan via van5naar4@ mobiel21.be. Voor meer info kunt u surfen naar www.mobiel21.be. ABB et cetera 2|17

For a better world

Evides en ABB realiseren betrouwbare drinkwatervoorziening in Nederland 34

ABB et cetera 2|17

For a better world

Bij Evides Waterbedrijf staan duurzaamheid en vertrouwen in de kwaliteit en betrouwbaarheid van zijn technologieën en partnerships voorop. Het bedrijf is voortdurend op zoek naar nieuwe manieren om energie te besparen en de CO2-uitstoot te verminderen. Het pompstationproject is een mooi voorbeeld aangezien het bedrijf als eerste in Nederland gebruikmaakt van de energiezuinige SynRM-motor en variabele frequentieregelaartechnologie (VFD) van ABB.

vides Waterbedrijf levert drinken industriewater in het zuidwesten van Nederland. In tegenstelling tot veel drinkwaterbedrijven, die vaak huiverig staan tegenover nieuwe technologieën, wil Evides een leidende rol spelen in de implementatie ervan. Zo wil het de energie-efficiëntie verbeteren. “We willen onze ecologische voetafdruk verlagen en zoeken naar innovatieve manieren om energie te besparen, zoals energiezuinige motoren drivecombinaties of zonnepanelen op een aantal gebouwen”, aldus Joost van Belzen, Project Engineer bij Evides. Nieuw tweestratenstation Om redundantie in de drinkwatervoorziening voor de provincie Zeeland te verhogen, bouwde Evides recent een nieuw pompstation vlak bij Nieuwdorp. Het station werd in samenwerking met de gemeente en de bewoners ontworpen om een stille werking en een natuurlijke integratie in het landschap te waarborgen. Het stationsgebouw is aan drie zijden verborgen door graswallen en gaat harmonisch op in het omringende landschap, terwijl een nabijgelegen industriegebied opdoemt aan

Dietrich Houtepen, Production Engineer bij Evides: “We willen apparatuur selecteren die jarenlang probleemloos werkt.”

de horizon. “Als de klant voorbijrijdt, ziet hij alleen gras. Geen lelijk gebouw, maar een mooi landschap”, vertelt Joost. De capaciteitsuitbreiding in Nieuwdorp is een interessant project om de watertoevoer in de regio voor de toekomst te verzekeren en tegelijk energie te besparen. Het gaat om een volledig nieuw pompstation volgens het tweestratenprincipe dat verscheidene oudere stations vervangt. Zo blijft er altijd minstens één volledig redundante pompgroep werken in het geval van een storing in de andere pompgroep. Daardoor wordt de continue werking gegarandeerd. Elke straat heeft drie grote motoren van 250 kW die gezuiverd water uit drie wateropslagreservoirs met een totale capaciteit van ongeveer 12.000 m³ pompen. In de zomer, als er meer water nodig is door het warmere weer en de toestroom van toeristen naar de aantrekkelijke regio, is de reservevoorraad groot genoeg om minstens zes uur lang water te leveren zonder nieuw water in te nemen. De efficiënte KSB-pompen zijn voorzien van motoren en drives van ABB, waardoor het station energie-efficiënt kan pompen.

Technologie voor de waterindustrie Het Nieuwdorp-project is een baanbrekende oefening voor Evides. Het is immers het eerste drinkwaterbedrijf dat de energiebesparende synchroon reluctantiemotortechnologie (SynRM) van ABB, aangestuurd door ABB’s industriële drive ACS880, in de watervoorzieningssector toepast. “We wilden als eerste in Nederland de voordelen van de SynRMmotor in combinatie met een variabele frequentieregelaar ervaren”, vertelt Toine Rijsdijk, Process Automation Engineer bij Evides Waterbedrijf. “Ik was nauw betrokken bij de keuze van de SynRM-motor-drivecombinatie van ABB. We zagen dat de potentiële voordelen aanzienlijke energiebesparingen inhielden en dat de motor koeler en stiller werkte door het speciale rotorontwerp dat geen energieverliezen garandeert. We waren snel overtuigd. In de twee jaar dat ze operationeel zijn, hebben we geen problemen gehad.” In een inductiemotor kan het totale verlies oplopen tot 40%, maar door de rotorgeometrie van de SynRM-motor zijn er geen rotorstroomverliezen. Er wordt dus een grotere efficiëntie bereikt met ABB et cetera 2|17

For a better world

ABB Sales Specialist Rene Klos en Evides Project Engineer Joost van Belzen staan regelmatig met elkaar in contact.

Over Evides Evides Waterbedrijf levert een groot deel van het drinken industriewater in het zuidwesten van Nederland. Concreet gaat het om 2,5 miljoen klanten in het zuiden van de provincie Zuid-Holland, de hele provincie Zeeland en de Brabantse Wal. Het bedrijf levert ook industriewater voor productieprocessen aan bedrijven in heel Nederland. Daarnaast verzorgt het industriewaterdiensten in verschillende landen. Toine Rijsdijk, Process Automation Engineer bij Evides: “Het besturingssysteem van de drive is door iedereen gemakkelijk te bedienen.”

minder energieverlies, een lager dissipatief warmteverlies van de motor en een langere levensduur van de lagers. De motor kan ook langzamer draaien met koelere lucht en minder lawaai vanwege de correlatie tussen geluid en snelheid. 20% geschatte energiebesparing “Energiebesparing en de daaruit voortvloeiende daling van de kosten en van de CO2-uitstoot was de belangrijkste reden om te investeren in de nieuwe technologie”, zegt Joost, verantwoordelijke voor de bouw van het waterpompstation in Nieuwdorp. Naar schatting wordt met de motor-driveoplossing ongeveer 20% energie bespaard in vergelijking met de inductiemotoren in de oude stations. “De nieuwe motoren zijn veel koeler, waardoor er minder warmte en energie verloren gaan. Bovendien is het geluidsniveau veel lager.” De SynRM-motor-drivecombinatie is veel energie-efficiënter dan een typische 36

ABB et cetera 2|17

IE4-motor, vooral bij deellast. Dat is belangrijk aangezien de meeste pompen en ventilatoren normaliter niet bij vollast gebruikt worden. De SynRM-technologie is door de grote energiebesparing over een groot belastingbereik bijzonder geschikt voor pompen en ventilatoren. In feite heeft het pakket de beste deellastkromme, zoals getest in overeenstemming met de nieuwe IES-efficiëntierichtsnoeren voor pakketten. “Het besturingssysteem van de drive is ook zeer gebruiksvriendelijk. Iedereen kan ermee werken. Globaal genomen zijn we zeer tevreden. Wij noemen de motor niet voor niets de ‘Gouden Motor’”, aldus Toine. Vertrouwen in kwaliteit Evides had er geen problemen mee om deze nieuwe technologie voor het eerst te proberen, omdat ze vertrouwen in de hoge kwaliteit van de ABB-oplossingen en de service die ze al jarenlang van

ABB krijgen. Samen met het MNSlaagspanningsschakelsysteem van ABB, inclusief een 1250A-noodstroomaggregaat en 600A-stroomvoorzieningstransformator, garandeert de oplossing de persoonlijke en operationele veiligheid en betrouwbaarheid van het automatiseringssysteem in het nieuwe station. De engineering van het systeem was een gezamenlijke inspanning van Evides en ABB, waarbij nauw werd samengewerkt. Met het juiste onderhoud zal de oplossing, die werd aangepast aan de exacte behoeften van het waterbedrijf, ongeveer 25 jaar meegaan. Door de langdurige goede relatie is het station nu een van de vele actieve gebruikers van laagspanningsproducten van ABB. “We hebben een topervaring met de kwaliteit van ABB op het gebied van betrouwbaarheid, service en techniek. Het complete SynRM-pakket heeft ons ervan overtuigd dat dit de optimale oplossing is voor het

For a better world

Evides levert veilig en smakelijk drinkwater aan 2,5 miljoen klanten in zijn thuismarkt in het zuidwesten van Nederland.

ABB’s oplossing garandeert persoonlijke en operationele veiligheid en betrouwbaarheid van het automatiseringssysteem in het nieuwe station.

Het station in Nieuwdorp is gebouwd volgens het tweestratenprincipe, om continuïteit van de watervoorziening te garanderen.

station in Nieuwdorp. De kwaliteit was de grootste gemene deler”, aldus Toine. “We hebben het project precies op tijd en binnen het budget afgewerkt”, gaat Joost verder. Volgens hem zijn een nauwe samenwerking en communicatie in projectmanagement de belangrijkste succesfactoren bij omvangrijke en complexe projecten zoals dit. Langdurige betrouwbaarheid “Met de oudere motortechnologie kregen we schade aan motoren en lagers als gevolg van de elektrische stroom die in de oudere rotorontwerpen werd opgewekt”, vertelt Joost. Een onafhankelijke Analysis Engineer onderzocht de nieuwe motoren, drives en pompen en controleerde de robuustheid van de technologie. “Alles werkte zoals verwacht en er was geen schade door elektrische velden en stromen. Dat is belangrijk voor de levensverwachting van 20-30 jaar die

we voor dit materiaal hebben. We moeten water leveren aan onze klanten zonder onderbreking in de aanvoer”, zegt Dietrich Houtepen, Production Engineer voor de nieuwe installatie in Nieuwdorp. “De toegang tot vers drinkwater is een burgerrecht en in Nederland bij wet vastgelegd. Daarom kunnen we geen risico’s nemen met nieuwe technologie.” Uiteindelijk is het zijn dagelijkse verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de stations probleemloos draaien en de ononderbroken watervoorziening in de regio wordt gegarandeerd. “Downtime, dat is de tijd waarin we geen drinkwater kunnen leveren aan de woningen van onze klanten, wordt uitgedrukt in seconden per jaar. Toen we het SynRMpakket van ABB zagen, waren we overtuigd van de langdurige betrouwbaarheid van de technologie. Dit is belangrijk als we apparatuur selecteren die jarenlang probleemloos moet werken.”

Voordelen van het SynRM-motordrivepakket Lager energieverbruik Het helpt geld te besparen, terwijl het Evides ondersteunt om zijn ambitieuze energie- en CO2emissiedoelstellingen te halen. Lagere geluids- en warmte-emissie Het is stiller en koeler, voor een aangenamere werkomgeving. Gebruiksvriendelijke werking Een intuïtief bedieningspaneel maakt het toegankelijk voor alle operators. Minder onderhoud Door minder bewegende delen, minder warmte en minder slijtage is er geringer onderhoud nodig.

ABB et cetera 2|17

Het jaar... In 1914 verhuist Electrostoom naar een nieuw en op maat ontworpen bedrijfsgebouw in de toen nog zelfstandige gemeente Hillegersberg nabij Rotterdam.

Voor nieuwe activiteiten zoals de autoreparatieafdeling wordt uitgebreid reclame gemaakt.

Electrostoom levert in 1930 een nieuwe stoomturbine en generator voor de elektriciteitscentrale van de PNEM in Geertruidenberg.

Het jaar 1910 I n 1910 besluit oprichter Huibert Doyer om zich terug te trekken uit het ingenieursbureau dat de voorloper is van ABB in Nederland. Op dat moment dreigt de liquidatie van het bedrijf. Sinds 1895 heeft het bureau de officiële vertegenwoordiging van Brown Boveri Cie (BBC) voor de Nederlandse markt. Chef de bureau Bakker weet BBC ervan te overtuigen om een aandelenbelang te nemen in het bedrijf en zo de positie in Nederland veilig te stellen. Met behulp van privékapitaal nemen de twee nieuwe directeuren Bakker en Roothaan per-

ABB et cetera 2|17

soonlijk deel in de nieuw opgerichte N.V. Electriciteitsmaatschappij Electrostoom, voorheen Doyer & Co. Het goed ingeburgerde telegramadres is de kern van de nieuwe bedrijfsnaam geworden. Goed beschouwd hebben we hier te maken met een management buy-out anno 1910! Eerste Wereldoorlog Nu er nieuw kapitaal is aangetrokken, kan het bedrijf in 1914 verhuizen naar een op maat ontworpen bedrijfsgebouw in de toen nog zelfstandige gemeente Hillegersberg nabij Rotterdam. Het ge-

meentebestuur is dusdanig verrukt over de komst van het elektrotechnische bedrijf dat het de straat naar de activiteiten van de firma vernoemt: Electroweg! Enige maanden na de verhuizing breekt de Eerste Wereldoorlog uit, waarbij Nederland neutraal blijft. In de loop van de oorlogsjaren stagneert de import. De aanvoer van belangrijke grond- en hulpstoffen valt weg, waardoor de binnenlandse productie terugloopt. Er ontstaan grote tekorten, de prijzen stijgen en ook de voedselvoorziening verloopt moeizaam. Electrostoom – dat geïnvesteerd heeft in

Het jaar...

125 jaar ABB in Nederland Dit jaar gedenken we dat 125 jaar geleden de basis werd gelegd voor de activiteiten van ABB in Nederland. Op 3 september 1892 begon Huibert Doyer een ingenieursbureau en daarmee legde hij het fundament voor de ABB-activiteiten in Nederland. ABB zoals we dat nu kennen, bestaat sinds 1988. Sinds 1 januari 1999 zijn de activiteiten in België, Nederland en Luxemburg gebundeld en opereert ABB in deze landen als Benelux-organisatie.

Service is altijd een van de kernactiviteiten geweest. Hier zien we de werkplaats voor roterende machines met de wikkelarij.

een modern onderkomen – heeft hier veel last van. De directie besluit zelfs om het personeel te steunen door extra rantsoenen melk ter beschikking te stellen. Nieuwe netten In de periode na de Eerste Wereldoorlog vindt de professionalisering op het gebied van de energievoorziening plaats. Het landelijke midden- en hoogspanningsnet wordt in deze periode aangelegd. In de jaren dertig van de vorige eeuw worden ook de afgelegen dorpen op het elektriciteitsnet aangesloten. Bovendien begin-

nen de spoorwegen in Nederland vanaf 1924 met de elektrificatie van de belangrijkste hoofdspoorlijnen met 1.500 volt gelijkspanning. Electrostoom heeft volop werk aan deze grote projecten. Naast apparatuur voor industrieel gebruik worden er elektrische kachels, strijkijzers, ovens en elektrisch handgereedschap verkocht. Na de Eerste Wereldoorlog neemt ook het autobezit sterk toe. Electrostoom benut deze kans door een afdeling automateriaal op te richten met elektrotechnische componenten voor automobielen zoals accu-

batterijen, stroomverdelers, dynamo’s en koplampen. Om het serviceniveau verder te vergroten wordt er zelfs een heuse autoherstelwerkplaats ingericht. Een belangrijk deel van de nieuwe producten wordt door Brown Boveri-fabrieken geproduceerd. Daarnaast verwerft Electrostoom de vertegenwoordiging van firma’s die met hun producten goed aansluiten op het leveringspakket. Bij nieuwe ontwikkelingen aanhaken, het leveringspakket uitbreiden en optimale service bieden waren toen al in het DNA van de onderneming verankerd. ABB et cetera 2|17

17-ABB-9272_EtCetera_2017-02-NL_04.indd 21-06-2017 JSB