Economisch Bureau Emerging Markets
Visie op Latijns-Amerika Waar blijft de groei?
Marijke Zewuster Tel: 020 3830518 marijke.zewuster@nl.abnamro.com
Mei 2015 De economische ontwikkelingen in de eerste maanden van het jaar zijn voor de meeste landen teleurstellend en ook de vooruitzichten zijn voor een groot deel van het continent somber. We hebben dan ook onze ramingen voor 2015 in de afgelopen maanden verder neerwaarts bijgesteld. Met drie van de zeven grootste economieën van de regio in een recessie zal de regionale groei dit jaar tot een nieuw dieptepunt dalen. Zwakke economische omstandigheden maken dat in de meeste landen de ruimte voor begrotingsmaatregelen en de ruimte voor monetaire stimulering beperkt is. Aangezien de problemen meer aan de aanbodkant liggen dan aan de vraagkant lijken structurele hervormingen van meer belang. Zonder dat stevent de regio af op een langdurige periode van middelmatige groei. Ramingen verder neerwaarts bijgesteld De belangrijkste factor bij de groeivertraging blijft weggelegd voor interne omstandigheden. Dit maakt dat de negatieve invloed van lagere grondstofprijzen en een toenemende risicoaversie sterker doorwerken dan de positieve invloed van verbeterde groeivooruitzichten in de industrielanden. Dit geldt zeker voor Argentinië, Brazilië en Venezuela, waar de groei niet alleen verder verzwakt, maar die naar verwachting in 2015 ook alle drie een krimp zullen laten zien.
2014
2015
2016
-1,2
-0,6
-0,2
0,1
-1
1
Chili
2,1
1,0
1,8
1,9
3
3
Colombia
4,3
4,3
3,5
4,6
3,5
3,5
Mexico
1,6
2,2
2,6
2,1
3
3,5
Peru
1,8
1,8
1,0
2,4
4
5
Argentinië
0,5
-0,5
1
Venezuela
-4,0
-6
-4
Gemiddeld
0,9
0,5
2,2
Brazilië
Investeringsquote daalt % BBP
27 24
Economische groei % j-o-j
Zwakke investeringen houden aan Lage grondstofprijzen hebben niet alleen een drukkend effect op de export, maar in toenemende mate ook op de investeringen en de consumentenbestedingen.
K2-14 K3-14 K4-14
Bron: EIU, Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
Een andere factor is dat de groei in de VS minder sterk uitvalt dan wij aanvankelijk dachten. Waar we eerst uitgingen van een groei van 3,8% voor 2015, verwachten we nu een groei van rond de 3%. Dit treft met name Colombia en Mexico. De VS is met een aandeel van respectievelijk circa 30% en bijna 80% in de totale export nog altijd de belangrijkste handelspartner van beide landen. Voor Mexico en ook voor Chili en Peru gaan we nog wel uit van een herstel na een uiterst zwak 2014, maar op grond van teleurstellende cijfers in het eerste kwartaal hebben we de ramingen iets naar beneden bijgesteld. Colombia was in 2014 nog de sterkste groeier, maar de groeivertraging die medio vorig jaar inzette, zal naar verwachting dit jaar doorzetten. De lage olieprijs en de als gevolg hiervan sterke daling van de investeringen zijn de belangrijkste oorzaak. Hiermee doordaar valt het land wat de groei betreft weer terug tot de middenmoot.
21 18 15 01
03
Brazilië
05 Chili
07
09
Colombia
11 Mexico
13
15 Peru
Bron: EIU
Het IMF besteedt in de eind april uitgebrachte Regional Economic Outlook een apart hoofdstuk aan de zwakke investeringen in Latijns-Amerika. Het komt tot de niet geheel verrassende conclusie dat de daling van de investeringsquote sinds medio 2011 in met name Brazilië, Chili en Peru, sterk correleert met een daling van de grondstofprijzen vanaf datzelfde moment. Daarnaast speelt in Brazilië en Chili ook politieke onzekerheid een rol. Hierdoor dalen de investeringen nog sterker dan op grond van de ontwikkeling van grondstofprijzen en andere economische variabelen zou worden verwacht. Externe positie blijft sterk De externe positie van de regio blijft een duidelijk pluspunt. Terwijl de investeringsquote in de regio daalde, bleef de instroom van buitenlands kapitaal opvallend sterk. Dit blijkt niet alleen uit het feit dat volgens cijfers van de EIU de directe buitenlandse investeringen (DBI) uitgedrukt als percentage van het BBP de afgelopen jaren gelijk bleven rond 3%, maar ook doordat het aandeel van de buitenlandse investeringen in
2
Waar blijft de e groei? – Mei 2015 2
de totale investeringen toenam van v een diepte epunt van 10% in 200 09 tot circa 15% % in 2014. De beschikbaarhe eid van buitenlands kapita aal lijkt daarme ee ook niet of nauwelijks n een rol te hebben gesspeeld bij de affname van de investeringen.
DB BI in Latijns-A Amerika blijv ven op peil % BBP B
maatregelen, terrwijl het vooruittzicht van een renteverhoging g in de e VS ook de mogelijkheid vooor monetaire ve erruiming bepe erkt. He et is maar de vraag v of dit erg is. De problem men liggen in de meeste landen meer m aan de aaanbodkant dan n aan de vrraagkant. Dit blijkt ook uit het feit dat ondanks de scherpe grroeivertraging, de werkloosheeid in de meestte landen laag blijft en de inflatie relatief gezieen hoog.
6
Po otentiele groe ei ook verder o omlaag Nu de grondstofprijzen de regioo voorlopig gee en duwtje in de e ru ug meer geven,, komen oude oonevenwichtigheden weer aa an de e oppervlakte. Wil Latijns-Am merika niet een periode van langdurige lage groei tegemoeet gaan, dan zijn hervormingen die bijdragen aan een verbeterring van de stru ucturele zw wakheden, dan n ook dringend noodzakelijk.
4 2 0 -2 -4 90
93
96
99
02
Lopende rekeening
05
0 08
11
14 4
DBI
Bron: EIU
De DBI compenseren ook nog altijd a volledig de d tekorten op de lopende rekenin ng, die voor de regio als a geheel zzijn toe egenomen van 1% in 2010 to ot net iets onde er de 3% van h het BBP in 2014. Ook de bu uitenlandse sc chuld is verd der toe egenomen, maa ar de structuurr van de schuld d is in de meesste landen verder verbeterd en dit vertaalt zich in n gunstige ren nteen aflossingsbedrragen. Door de sterke kapitaalinstro oom blijft het niveau van de inte ernationale resserves hoog. Dit D maakt de regio ondanks de zwa akke groei miinder kwetsbaar voor een toename t van de risicoaversie, bijvvoorbeeld als gevolg g van een rentestijging g in de VS.
% j--o-j
6
3
0 08 8
09
Brazilië
10
1981-20144
2004-08
2010-14
Brrazilië
2,5
4,8
3,2
Ch hili
5,0
5,5
4,6
Co olombia
3,8
5,4
4,8
Me exico
2,5
3,3
3,3
Pe eru
3,2
7,3
5,8
Re egio
2,6
5,1
3,4
Wereld W
2,8
3,4
2,8
Dit laatste was vooral v gebaseeerd op de groei in de periode tussen 2004 en 2009. Toen zoorgde de grondstoffenboom vo oor ee en gemiddelde groei van ruim m 5% in de regiio en het in eerrste instantie snelle herstel h na 20099. Met name dit laatste voedd de he et geloof dat de e interne dynam miek van de regio dusdanig ve erbeterd was dat de regio ookk minder gevoe elig was geworrden vo oor het wel en wee w van de weereldeconomie.
9
07
Groeiperiodes G s vergeleken %
Brron: EIU
Infflatie blijft aa an de hoge ka ant
06
He et gaat om facttoren zoals eenn lage spaarqu uote, lage prroductiviteit en een gebrekkigge infrastructuu ur. Deze be eïnvloeden niett alleen de groeei op korte term mijn, maar makken oo ok dat de poten ntiele groei vooor de regio de komende k jaren n ee erder net op he et langjarig gem middelde ligt va an 3% dan op de d 4--5% die in de eerste e jaren na de financiële crisis c van 2009 9 no og voor mogelijjk werd gehoudden.
11 C Colombia
12
13
14
Mexico
Bron: Bloomberg
Pro oblemen ligge en vooral aan de aanbodzijd de De lagere grondstofprijzen werkken ook door in n minder ove erheidsinkomstten en vermind deren daarmee in een groot aan ntal landen de ruimte voor bu udgettaire stimu ulerings-
15 5
He et IMF besteed dt in zijn publicaatie ook veel aandacht a aan de d prroblemen aan de d aanbodkantt en hoe die oo ok het langetermijngroe eipad voor de rregio negatief beïnvloeden. b Na aast de al geno oemde factorenn merkt het IMF op dat een affnemende diversificatie en dee versimpeling van de producttie sinds 2000 een rol spelen. De productie van een beperkt aa antal grondstofffen kreeg steeeds meer de ov verhand en dit ging g ten koste van on nder meer de vverwerkende industrie. Dezelffde grrondstoffen-boo om die zorgde voor de sterke e groei, legde da aarmee ook de e kiem voor de huidige sterke afzwakking. .
3
Waar blijft de e groei? – Mei 2015 2
Ho oofdindicatoren n/ramingen BB BP-groei (%) Op pkomend Azië Op pkomend Europa a Lattijns-Amerika Mid dden-Oosten/No oord-Afrika Op pkomende land den totaal Eurozone VS ereld We Ov verheidssaldo (% ( BBP) Op pkomend Azië Op pkomend Europa a Lattijns-Amerika Mid dden-Oosten/No oord-Afrika
2013 6.4 1.8 2.4 1.6 4.6
2014e 4 6.4 1.3 3 0.9 9 2.8 8 4.4 4
2015e 6.4 -0.6 0.5 2.5 4.0
2016e 2 6.4 2.1 2.2 3.5 4.8
-0.4 2.2 3.2
0.9 9 2.4 4 3.2 2
1.8 3.1 3.3
2.3 3.1 3.9
2013 -2.5 -1.5 -3.0 0.5
2014e 5 -2.5 -1.5 5 -4.5 5 -1.5 5
2015e -3.0 -3.0 -5.5 -6.5
2016e 2 -3.0 -2.0 -3.5 -4.0
-2.4 4 -2.8 8
-2.3 -2.5
-2.0 -2.2
Eurozone -2.9 -4.1 VS on: EIU, ABN AM MRO Economisch h Bureau Bro
Inflattie (%) Opko omend Azië Opko omend Europa Latijn ns-Amerika Midde en-Oosten/Noorrd-Afrika Opko omende landen n totaal Euroz zone VS eld Were Lope ende rekening (% BBP) Opko omend Azië Opko omend Europa Latijn ns-Amerika Midde en-Oosten/Noorrd-Afrika Euroz zone VS
20 013 4 4.6 5.3 9.0 13.6 6.4
2014e 3.6 6.2 12.7 7.3 5.8
2015e 3.1 10.4 13.1 6.9 6.1
2016e 3.4 5.3 1 10.3 6.8 5.1
1.3 1.5 4 4.3
0.5 1.6 4.0
0.4 0.2 3.7
1.7 2.5 3.8
20 013 1.0 - 1.5 2.5 -2 8.5
2014e 2.0 0.0 -2.5 6.0
2015e 2.0 0.0 -3.5 -1.5
2016e 1.5 0.5 -3.0 1.5
2 2.6 2.9 3.2 3.1 -2 2.4 -2.3 -2.6 -2.7 * cijfers s opkomende ma arkten zijn afgero ond
Lee es meer van he et Economisch Bureau op: htttps://insights .abnamro.nl/c category/economie/opkomeende-markten// Dit document d is samengessteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als a doel om financiële een algemene informatiie te verstrekken over de d economie. ABN AM MRO behoudt zich alle rechten voor met betre ekking tot de d informatie in het doccument en het docume ent wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw w informatie. Het is nie et toegestaan dit docum ment (geheel of deels)) te kopiëren, distribue eren, door te geven aa an een derd de of om het voor enig ander doel te gebruikken dan hier boven bed doeld. Dit document iss informatief bedoeld en e vormt geen aanbied ding van effecten aan het publiek, of een uittnodiging om een aanb bod te doen n. U ma ag niet om welke reden n dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, enn aannames in dit docu ument noch dat het com mpleet, accuraat of juisst is. Er wordt geen ga arantie gegeven, uitdru ukkelijk of stiilzwijgend, door of uit n naam van ABN AMRO O, haar directeuren, fun nctionarissen, vertegennwoordigers, gelieerde e partijen, groepsmaats schappijen of werknem mers met betrekking to ot de juistheid of volled digheid van de informatie in dit do ocument, en geen enkkele aansprakelijkheid d wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevo olg van het gebruik vaan deze informatie. De D opvattingen en men ningen enomen hierin kunnen op enig moment aan verandering v onderhevig g zijn en ABN AMRO hheeft geen enkele verp plichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. opge Voorrdat u in enig product van ABN AMRO invessteert, dient u zich te in nformeren over de verrschillende financiële en e andere risico’s, alsm mede mogelijke beperk rkingen voor u en uw investeringen i als gevo olg van toepa asselijke wetgeving en n regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een innvestering te doen in een e product, raadt AB BN AMRO aan om eenn dergelijke investering met uw relatiemana ager of perso oonlijke adviseur te be espreken om nader te bezien of het relevante product – met inachhtneming van alle mog gelijke risico’s – past bij b uw investeringen. D De waarde van belegg gingen kan fluctueren. In het verle eden behaalde resultatten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zzich het recht voor wijz zigingen in dit materiaa al aan te brengen. Alle rechten r voorbehouden n