Economisch Bureau Emerging Markets
Visie op Opkomende Markten Verschillende groeipaden
Marijke Zewuster Tel: 020 3830518 marijke.zewuster@nl.abnamro.com
24 juni 2015
Groei valt in een groot deel van de opkomende markten in 2015 opnieuw tegen
Sinds onze publicatie in november hebben we de groeiramingen voor Latijns-Amerika en opkomend Europa verlaagd
In Azië blijft per saldo de groei in 2015/2016 min of meer gelijk, met India als sterkste groeier
We gaan uit van herstel in Latijns-Amerika en Oost-Europa in 2016, maar de neerwaartse risico’s zijn overal aanzienlijk
Groei valt opnieuw tegen
november verwachtten we nog dat de groei in de VS zou
Terwijl de regionale groei in Azië de afgelopen jaren
toenemen van 2,4% in 2014 naar 3,8% in 2015. Nu gaan we
opmerkelijk stabiel bleef met een gemiddelde groei rond de
na een teleurstellend eerste kwartaal uit van een groei van
6,4%, is de trend in Oost-Europa en Latijns-Amerika dalend.
2,7% in 2015. De eurozone presteert daarentegen iets beter
Zo nam de groei in Oost-Europa af van een al magere 1,8% in
en daar verwachten we nu een toename van de groei van
2013 tot 1,3% in 2014. We verwachten voor dit jaar zelfs een
0,9% in 2014 naar 1,8% in 2015. In november raamden we
krimp van bijna 1%. In Latijns-Amerika daalde de groei in
nog 1,5% voor 2015.
dezelfde periode van 2,4% naar 1% en komt de groei dit jaar
Groei opkomende markten neemt af
met een beetje geluk net boven 0% uit. Ook de tweedeling binnen de BRIC’s is verder toegenomen, met aan de ene kant Brazilië en Rusland en aan de andere kant China en India.
% j-o-j
10 8
Tweedeling BRIC verder toegenomen
6
% j-o-j
4
16
2
12
0
8
-2 07
4
08
09
10
11
Opkomende markten
0 -4
12
13
14
Industrie landen
15
16
Wereld
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
-8 07
08
09
Brazilië
10
11
China
12 India
13
14
15
16
Rusland
Voor de wereld als geheel komt hierdoor de groei in 2015 voor het vierde opeenvolgende jaar opnieuw uit op net iets meer
Bronnen: ABN AMRO Economisch Bureau, EIU
dan een magere 3%. De groei in de opkomende markten daalt daarbij van 4,6% in 2012 tot naar verwachting 3,9% in 2015,
Dat de groei in Oost-Europa lager uitvalt dan gedacht, komt
terwijl de groei in de industrielanden toeneemt van 1,2% naar
voornamelijk voor rekening van Rusland en Oekraïne. In
2,2%. Opkomende markten nemen dus nog wel het grootste
Latijns-Amerika spelen allerlei bestaande structurele
deel van deze groei voor hun rekening, maar het aandeel van
onevenwichtigheden een rol. Daar komt een sterk afgenomen
de groei van de industrielanden neemt geleidelijk weer toe.
vertrouwen bij als gevolg van (binnenlandse) politieke ontwikkelingen. Hierdoor werkt de negatieve invloed van
Opkomend Europa: Grote verschillen in groei
bijvoorbeeld lagere grondstofprijzen en toenemende
Voor Oost-Europa is sinds onze novemberpublicatie de groei-
risicoaversie sterk door.
prognose voor 2015 gedaald van plus 1,8% naar -0,9%. Het zal niet verbazen dat vooral de vooruitzichten voor Rusland en
Ook de minder gunstige groeiontwikkeling in de VS en een
Oekraïne neerwaarts zijn aangepast. In november gingen we
minder sterke groei van de wereldhandel spelen een rol. In
er nog van uit dat de groei in Rusland op een laag niveau zou
2
Verschillende groeipaden – 24 juni 2015
stabiliseren en dat Oekraïne herstel zou laten zien. Inmiddels
Korea. Voor China blijven we vasthouden aan een afzwakking
gaan we voor Rusland uit van een krimp van de economie met
van de groei van 7,4% in 2014 naar 7% in 2015.
4% en voor Oekraïne van 10%. In Rusland speelt hierbij primair de forse daling van de olieprijs een rol, naast de
De groei in India valt dankzij de aanpassing ook in de
escalatie van het conflict in Oost-Oekraïne en interne
voorafgaande jaren hoger uit. Dat neemt niet weg dat de we
onevenwichtigheden. De tweedeling tussen enerzijds de
de groei daar verder zien versnellen van 7,3% in 2014 tot
Centraal-Europese EU-landen en Rusland en Oekraïne
7,5% in 2015. Daarmee is India het enige BRIC-land waar de
anderzijds is daarmee verder toegenomen. De Centraal-
groei toeneemt. Ook in Thailand gaan we voor dit jaar nog
Europese EU-lidstaten laten nog een onverminderd duidelijk
steeds uit van een groeiversnelling, na een als gevolg van
herstel zien, geholpen door de verbetering in de eurozone en
politieke onrust uiterst zwak 2014. Per saldo zien we echter in
een sterke interne dynamiek. De Turkse economie koelt wel
de meeste landen in de regio de groei op z’n best stabiliseren
wat af, mede als gevolg van een verkrapping van het
op het niveau van 2014 (Indonesië, Singapore, Hong Kong,
monetaire beleid en onzekerheid rondom de recente
Taiwan) of afnemen (China, Maleisië, Zuid-Korea).
verkiezingen, maar blijft tot de snelste groeiers van de regio behoren.
De Chinese overheid zal indien nodig extra stimuleren om te voorkomen dat de groei (te ver) onder het doel van 7% zakt.
Latijns-Amerika: Pacific Alliance houdt de leiding
Hierdoor verbetert de groei in China in het tweede halfjaar iets.
In Latijns-Amerika is de voorspelling voor de regionale groei in
In de meeste andere landen is er zo nodig ook ruimte voor
2015 sinds onze publicatie in november gedaald van 2,5%
monetaire en/of budgettaire stimulering. Wij verwachten dat de
naar 0,3%. De grootste aanpassing in Latijns-Amerika betreft
exportgerichte landen (waaronder Korea, Hong Kong en
zonder meer Brazilië. Vorig jaar gingen we er nog van uit dat
Singapore) profiteren van het herstel later dit jaar in de VS, de
na de verkiezingen een herstel van het vertrouwen zou zorgen
eurozone en Japan. De lagere olieprijzen blijven, ondanks de
voor een redelijke groei dit jaar. Het tegendeel is evenwel het
recente correctie, ook een gunstige factor. De meeste
geval en de nu verwachte krimp van 1% is wellicht nog aan de
Aziatische landen zijn namelijk netto olie-importeurs.
positieve kant. Naast Brazilië bevinden ook Argentinië en Venezuela zich in een recessie.
Groeiaanpassing voor 2016 een stuk bescheidener We verwachten dat de groeiversnelling in de industrielanden,
Hiermee is het verschil tussen deze landen en de landen die
uiteindelijk ook een positieve invloed zal hebben op met name
samen de Pacific Alliance vormen (Chili, Colombia, Mexico en
het producentenvertrouwen in Latijns-Amerika en opkomend
Peru) verder toegenomen. Ook voor deze landen geldt dat we
Europa. Hierdoor zal de groei in beide regio’s toenemen tot
iets minder optimistisch zijn geworden. Toch ligt de groei daar
circa 2% in 2016. Gezien de vele structurele problemen
gemiddeld nog rond 3,5%, in plaats van een eerder verwachte
(infrastructuur, lage productiviteit) en al dan niet sluimerende
4%. De combinatie van lagere groei in de VS en de lagere
(geo)politieke conflicten, zit een sterkere groei er voorlopig niet
olieprijzen spelen vooral Mexico en Colombia parten, terwijl in
in. In Azië zal de groei naar verwachting opnieuw rond 6,5%
Mexico evenals in Chili ook politieke onzekerheid een rol
uitkomen. Azië blijft ook de regio met de meeste ruimte om zo
speelt. In Chili en Mexico voorzien we nog wel dat de groei
nodig een stimulerend economisch beleid te voeren.
oploopt van rond 2% in 2014 naar circa 3% dit jaar. In Colombia vertraagt de economie van 4,6% in 2014 naar 3,5%
Risico’s nemen toe
in 2015, terwijl Peru met 4% weer de snelste groeier wordt.
De huidige oplopende rente op de internationale kapitaalmarkt samen met de invloed van de rentestijgingen in de VS (wij
Azië blijft de onbetwiste groeimotor
gaan uit van een eerste rentestap in september) zijn factoren
In tegenstelling tot in de andere twee regio’s is in Azië de
die onze voorspellingen voor de opkomende markten negatief
regionale groeiverwachting naar boven bijgesteld en wel van
kunnen beïnvloeden. Vooralsnog gaan we er echter van uit dat
6% naar 6,3%. Dit komt door een forse bijstelling van de groei
de sterkere groei in de VS en Europa, samen met een nog
in India, als gevolg van een verandering in de berekening van
altijd aanzienlijke liquiditeit (Europa, Japan) voldoende zijn om
het BBP. Dit compenseert ruimschoots voor een neerwaartse
het nadelige effect van de oplopende rente te compenseren.
groei-aanpassing in Indonesië, Maleisië, Singapore en Zuid-
3
Verschillende groeipaden – 24 juni 2015
Externe onevenwichtigheden
Dit neemt niet weg dat hierdoor de komende maanden de risicoaversie kan toenemen. Dit kan zorgen voor aanzienlijke
% BBP
Externe schuld 70 60
volatiliteit op de rente- en valutamarkten van opkomende POL TSJ
50 40
MEX
ZAF
30 PER 20
BRA COL
markten. Dat geldt vooral voor die landen die te maken
MAL
TUR
hebben met een omvangrijke buitenlandse schuld en/of grote
CHL
tekorten op de lopende rekening. Ook beperkt de rentestijging
RUS
VAE
ISR
andere belangrijke risico’s een sterkere groeivertraging in
KOR
SAR IND
10
de ruimte voor eventuele monetaire verruiming. Wij zien als
THA
IDN
China, en een verdere daling van de grondstofprijzen, naast
CHN
verdere escalatie van (geo)politieke problemen.
0 -8
-6
-4
-2
0
2
4
6
Lopende-rekeningsaldo Bron: EIU
Hoofdindicatoren/ramingen BBP-groei (%) Opkomend Azië Opkomend Europa Latijns-Amerika Midden-Oosten/Noord-Afrika Opkomende landen totaal Eurozone VS Wereld Overheidssaldo (% BBP) Opkomend Azië Opkomend Europa Latijns-Amerika Midden-Oosten/Noord-Afrika
2013 6.5 1.8 2.4 1.5 4.6
2014 6.4 1.3 1.0 3.0 4.4
2015e 6.3 -0.9 0.3 2.9 3.9
2016e 6.4 1.9 2.0 4.1 4.8
-0.4 2.2 3.2
0.9 2.4 3.3
1.8 2.7 3.2
2.3 3.1 3.8
2013 -2.5 -1.5 -3.0 0.5
2014 -2.5 -1.5 -4.5 -2.0
2015e -2.5 -3.0 -5.5 -7.0
2016e -2.5 -2.0 -4.0 -4.0
-2.4 -2.8
-2.3 -2.5
-2.0 -2.2
Eurozone -2.9 VS -4.1 Bron: EIU, ABN AMRO Economisch Bureau
Inflatie (%) Opkomend Azië Opkomend Europa Latijns-Amerika Midden-Oosten/Noord-Afrika Opkomende landen totaal Eurozone VS Wereld Lopende rekening (% BBP) Opkomend Azië Opkomend Europa Latijns-Amerika Midden-Oosten/Noord-Afrika Eurozone VS
2013 4.7 5.3 8.9 13.5 6.5
2014e 3.5 6.3 12.6 7.4 5.8
2015e 2.7 11.1 13.5 7.1 6.0
2016e 3.2 5.3 11.5 6.8 5.2
1.3 1.5 4.3
0.5 1.6 3.9
0.4 0.1 3.6
1.7 2.5 3.7
2013 1.0 -1.5 -3.0 8.5
2014 2.0 0.0 -3.0 5.5
2015e 2.5 1.0 -3.5 -1.0
2016e 2.0 0.0 -3.0 1.0
2.6 2.9 3.2 3.1 -2.4 -2.3 -2.3 -2.4 * cijfers opkomende markten zijn afgerond
Lees meer van het Economisch Bureau op: https://insights.abnamro.nl/category/economie/opkomende-markten/ Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico’s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product – met inachtneming van alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehouden
4
Verschillende groeipaden – 24 juni 2015
Update: 24/06/15
Nom inaal BBP
BBP-groei (% j-o-j)
EUR bn
Inflatie (CPI, % j-o-j gem )
Prognose:
Overheidssaldo (% BBP)
Prognose:
Overheidsschuld (% BBP)
Prognose**:
Prognose:
2014
2014
2015
2016
2014
2015
2016
2014
2015
2016
2014
2015
2016
Rusland
3447
0,6
-4,0
0,5
7,8
15,0
6,0
-0,5
-3,5
-1,5
10
13
14
Polen
872
3,4
3,5
4,0
0,0
-0,5
1,5
-3,2
-3,0
-2,5
50
51
51
Tjechië
301
2,0
3,5
3,0
0,4
1,0
1,5
-2,0
-2,0
-1,5
43
42
42
Hongarije
223
3,6
3,0
2,5
-0,2
0,0
2,5
-2,6
-2,5
-2,0
77
75
74
Roemenië
371
2,8
3,0
3,5
1,4
0,2
0,9
-1,5
-1,5
-3,5
40
40
42
Bulgarije
114
1,7
1,5
2,5
-1,4
0,5
2,1
-2,8
-3,0
-3,0
28
30
31
15083
7,4
7,0
7,0
2,0
1,5
2,0
-1,8
-2,5
-3,0
16
17
19
India
6253
7,3
7,5
7,5
6,7
5,5
5,5
-4,0
-4,0
-4,0
51
50
48
Zuid Korea
1601
3,3
3,0
3,5
1,3
1,0
2,0
0,6
0,5
1,0
37
37
38
Taiw an
934
3,7
3,5
3,5
1,2
0,0
1,5
-1,4
-1,0
-1,0
33
34
35
Hongkong
366
2,5
2,5
3,0
4,4
3,5
3,0
0,8
0,0
-1,0
40
41
42
Indonesië
2330
5,0
5,0
5,5
6,4
6,5
5,0
-2,2
-2,0
-2,0
25
25
26
Thailand
934
0,7
3,5
4,0
1,9
0,0
2,5
-2,2
-2,0
-2,0
50
54
57
Singapore
407
3,0
3,0
3,5
1,0
0,0
1,5
1,3
-1,5
0,5
105
109
109
Maleisië
654
6,0
5,0
5,0
3,1
2,0
3,0
-3,5
-4,0
-3,5
54
55
55
Filipijnen
591
6,1
6,0
6,5
4,2
2,5
3,5
-0,6
-2,0
-2,0
45
45
44
Brazilië
3101
0,1
-1,0
2,0
6,3
8,3
5,5
-6,3
-6,5
-4,5
59
65
65
Mexico
1971
2,1
2,5
3,0
4,0
3,2
3,8
-3,2
-3,5
-3,0
42
45
47
Argentinië
842
0,5
-0,5
1,0
38
28
26
-2,5
-3,5
-2,5
39
41
41
Venezuela
538
-2,9
-6,0
-4,0
62
80
70
-13,2
-17,5
-12,0
53
56
58
Colombia
564
4,6
3,5
3,5
2,9
4,4
3,3
-1,4
-2,0
-1,5
47
48
46
Chili
368
1,9
3,0
4,0
4,4
4,1
3,6
-1,6
-2,0
-1,0
15
16
16
Peru
300
2,4
4,0
5,0
3,2
2,8
3,0
-0,1
-0,5
0,0
20
20
19
Turkije
1350
2,9
3,0
3,5
8,9
7,3
6,5
-1,3
-1,5
-1,5
35
34
33
Zuid-Afrika
659
1,5
2,2
3,0
6,1
4,5
5,1
-3,9
-4,5
-3,5
47
48
47
China
Macro-economische vooruitzichten en valutaprognoses (jaarultimo) Lopende rekening (% BBP) Prognose**:
Wisselkoers tegen USD:
Wisselkoers tegen EUR:
Recent
Recent
Prognose**:
2015
3,2
5,0
4,0
54,17
50
45
60,58
50
52
Polen
-1,4
-2,0
-2,0
3,72
3,9
3,3
4,16
4,0
4,0
Tjechië
Rusland
2016 24/06/2015
Prognose**:
2014
2015
2016 24/06/2015
2015
2016
-0,9
0,5
0,5
24,32
28
23
27,20
28
27
Hongarije
4,4
5,5
6,0
278
320
290
311
320
330
Roemenië
-0,5
-1,0
-1,0
4,00
4,5
4,3
4,48
4,5
5,0
Bulgarije
0,9
1,5
1,0
1,75
2,0
1,7
1,96
2,0
3,0 7,5
China
2,3
2,5
2,0
6,21
6,3
6,4
6,94
6,5
India
-1,3
-1,5
-2,0
63,59
65
66
71,12
65
76
6,3
5,5
4,5
1105
1150
1150
1235
1150
1300
Zuid Korea Taiw an
12,3
13,5
12,5
30,85
32
33
34,50
32
37
Hongkong
1,9
3,0
2,5
7,75
7,8
7,8
8,67
8,0
9,0
Indonesië
-2,9
-2,5
-2,0
13255
13700
14100
14824
13700
16200
Thailand
2,4
2,0
1,5
33,73
34
35
37,72
34
40
19,1
20,5
19,5
1,34
1,4
1,5
1,50
1,5
1,5
Singapore Maleisië
4,5
3,0
4,0
3,74
3,5
3,2
4,18
3,5
3,5
Filipijnen
4,4
4,5
3,5
45,10
44
43
50,44
44
49
Brazilië
-4,5
-4,0
-4,0
3,11
3,2
3,4
3,47
3,0
4,0
Mexico
-2,1
-2,0
-2,0
15,40
15,5
15,0
17,22
15,5
17,5
Argentinië
-1,0
-1,5
-1,0
9,06
11,3
13,6
10,14
11,5
15,5
Venezuela
0,8
-2,0
-1,0
6,28
6,3
6,3
7,03
6,5
7,0
Colombia
-5,2
-7,0
-5,5
2548
2300
2300
2850
2300
2650
Chili
-1,2
-1,0
-1,0
634
630
650
709
630
750
Peru
-4,1
-4,5
-4,0
3,18
3,1
3,2
3,56
3,0
3,5
Turkije
-5,7
-5,5
-6,0
2,68
2,9
2,9
3,00
3,0
3,5
Zuid-Afrika
-5,4
-5,0
-4,5
12,21
12,2
13,66 12,2 Wisselkoers EUR/USD Wisselkoers USD/EUR
12,0 1,00 1,00
14,0 1,15 0,87
** Prognoses voor overheidssaldi, lopende rekeningen en de wisselkoersen zijn afgerond B ro n: A B N A M RO Eco no misch B ureau, EIU, Euro pese Co mmissie