Macro Weekly Meer QE door ECB hangt in de lucht
Group Economics
Han de Jong +31 20 628 4201
7 september 2015 De financiële markten blijven volatiel: de zorgen over de ontwikkeling van de opkomende economieën en de wereldeconomie beïnvloeden nog steeds het vertrouwen. Deze zorgen zijn volgens ons voor een deel overtrokken, maar marktonrust kan wel een self-fulfilling prophecy worden. De neerwaartse risico's nemen toe en voor beleidsmakers zal dit waarschijnlijk reden zijn om in actie te komen. Wij hebben onze visie op de vermoedelijke beleidsreacties van de ECB en Fed dan ook bijgesteld. Wij denken dat de ECB haar programma voor kwantitatieve verruiming (quantitative easing / QE) gaat uitbreiden en dat de Fed de rente niet in september maar pas later in het jaar voor het eerst verhoogt. Verwerkende industrie onder druk
afgelopen jaren richting de opkomende markten is gegaan,
De recente macrocijfers waren niet goed genoeg om de
verlaat de regio nu weer. Hierdoor komen de valuta's en de
zorgen over de vooruitzichten voor de wereldeconomie weg te
binnenlandse liquiditeitssituatie van met name landen met
nemen. Misschien was het tegendeel wel het geval. In veel
externe tekorten onder druk. De laatste maar zeker niet minst
landen zijn de indicatoren voor het ondernemersvertrouwen in
belangrijke factor is zwak macro-economisch beleid en
augustus verslechterd. Dit geldt vooral voor veel opkomende
politieke instabiliteit.
economieën, waar de inkoopmanagersindex (PMI) voor de verwerkende industrie onder de 50 ligt. Dit wijst op een zwakke
Ons optimisme wordt op de proef gesteld
ontwikkeling. Ook in de VS lijkt de activiteit in de verwerkende
Wij zijn steeds van mening geweest dat de vertraging van de
industrie af te zwakken, hoewel de productie nog steeds lijkt
Chinese groei onvermijdelijk maar wel beheersbaar is. Dit
toe te nemen. Europa is er tot dusver in geslaagd tegen de
resulteert niet in een uitgesproken optimistische visie op de
trend in te gaan. De conjunctuurindicatoren ontwikkelen zich
opkomende markten, maar wij geloven ook niet in een harde
nog steeds goed en wijzen op een verdere boventrendmatige
landing voor China. Ook zijn wij er steeds van uit gegaan dat
economische groei. Het staat te bezien hoe lang Europa deze
de vooruitzichten voor de VS en Europa goed genoeg zijn om
afwijkende koers kan volhouden.
een vertraging in andere delen van de wereld het hoofd te bieden. Deze visie wordt steeds meer op de proef gesteld,
China de boosdoener; zwakke plekken OM aan het licht
maar wij vinden het nog te vroeg om deze nu al los te laten.
China is waarschijnlijk de boosdoener. De vertraging van de Chinese economie betekent een klap voor veel landen die
Wij denken dat de beleidsmakers in China beschikken over de
exporteren naar China. Dit geldt vooral voor veel andere
middelen en het vermogen om een harde landing te
opkomende economieën en in mindere mate voor Europa en
voorkomen. Bovendien lijkt de cyclus voor de verwerkende
de VS. Niet zo lang geleden beweerden veel mensen dat de
industrie naar beneden door te schieten. De productie blijft
risico's in de opkomende economieën juist kleiner waren dan
namelijk achter bij de vraag. Een dergelijke divergentie is per
in veel welvarende economieën omdat de overheidsschulden
definitie tijdelijk. Wij denken dan ook dat de vraag uiteindelijk
over het algemeen veel lager zijn. Deze inschatting blijkt fout
bepalend zal worden voor de productie. De daling van de
te zijn. Opkomende economieën hebben last van allerlei
grondstoffenprijzen is nadelig voor producenten van
ongunstige ontwikkelingen. De gedaalde export naar China is
grondstoffen maar juist gunstig voor Europa.
er daar één van. De daling van de grondstoffenprijzen is een tweede factor, hoewel dit voor een deel verband houdt met
ECB en Fed zullen reageren
China. De derde ontwikkeling, en deze geldt voor de
De ECB en de Fed (en andere centrale banken natuurlijk ook)
opkomende markten in Azië, is de waardedaling van de yen in
moeten hun beleid bepalen tegen deze achtergrond van
de afgelopen tweeënhalf jaar die de concurrentiekracht van
onzekerheid, volatiliteit en neerwaartse risico's. Tijdens zijn
andere Aziatische opkomende markten heeft aangetast. Een
meest recente persconferentie zette ECB-president Mario
vierde ontwikkeling betreft economische onevenwichtigheden,
Draghi de deur open voor nieuwe stappen. Hij gaf aan dat het
zoals tekorten op de betalingsbalans. Veel geld dat in de
huidige obligatieaankoopprogramma van de ECB mogelijk
2
Macro Weeklyy - Meer QE doo or ECB hangt in n de lucht – 7 se eptember 2015
langer wordt voorrtgezet dan de oorspronkelijke e einddatum va an
Ge ezonde arbeid dsmarkt
sep ptember volgen nd jaar. Draghi heeft die mogelijkheid nooit
De e positieve arbeidsmarktcijferrs voor augustu us die afgelope en
uitg gesloten, maarr was nu heel expliciet e over ee en mogelijke
vrrijdag bekend werden w gemaakkt, zijn geen re eden om af te
verrlenging. Ook m maakte hij beke end dat de ECB B bereid is een n
sta appen van onz ze visie dat de Fed de eerste renteverhoging g
gro oter deel van sp pecifieke obliga atieleningen te kopen (waarb ij
uittstelt tot decem mber. De banenngroei bleef vo orige maand me et
hett exacte percen ntage van geva al tot geval worrdt bekeken). D Dit
17 75.000 achter bij b het tempo vaan de laatste tijd, maar is nog g
zett de deur open voor een vergroting van de omvang o van de e
ste eeds heel beho oorlijk. Bovenddien werd de ba anengroei in de e
ma aandelijkse aan nkopen. Draghi zei ook dat de e ECB de inflattie-
vo oorgaande twee e maanden meet 44.000 naar boven bijgeste eld.
en groeiramingen n voor de eurozzone voor de periode tot en m met
Ve erder daalde de e werkloosheidd aanzienlijk, van 5,3% naar
17 naar benede en heeft bijgessteld. 201
5,1%, en trok de e loongroei aann.
Hett risico van een n lagere groei is i toegenomen n, het inflatiedo oel
Drraghi's visie op o China en an ndere opkome ende markten
van n de ECB raaktt volgens de la aatste inflatiepro ognoses weer
Tijjdens zijn persconferentie zeei Mario Draghi een paar dingen
verrder uit het zich ht en de bank iss eigenlijk heel tevreden met
die volgens mij expliciete e aanddacht verdienen n. Het meest
de resultaten van de kwantitatie eve verruiming. Daarom gaat de
ve errast was ik do oor zijn opmerkking over China a. Een journalisst
CB volgens ons waarschijnlijk de aankopen in i de komende e EC
vrroeg hem of hij van de Chinesse autoriteiten enige informattie
ma aanden verder o opvoeren. De centrale c bank zal z het tot dusvver
ha ad gekregen ov ver wat er binn en de Chinese e economie
geb boekte succes willen verdedig gen, consolideren en
ga aande is. Zijn antwoord a was ddat dit niet het geval was maa ar
uitb bouwen.
da at hij hoopte da at het wel zou ggebeuren tijden ns de vergaderring va an de G20 in Ankara op 4 en 5 september. De D manier waa arop
Na oktober EUR 20 mld meer QE per maand d?
hijj dit zei klonk alsof a hij op dit m moment niet ec cht een goed
Hett meeste waarsschijnlijke scen nario is volgens s ons dat de EC CB
be eeld heeft van wat w er in Chinaa gebeurt. Ook k interessant vo ond
na de volgende bestuursvergadering in oktobe er aankondigt d dat
ik dat Draghi opn nieuw zei dat dde problemen waarmee w de
de maandelijkse o obligatieaankopen met ongev veer EUR 20 m mld
op pkomende economieën op ditt moment kampen, niet op ko orte
worden verhoogd d. Wij verwachten dat de kredietkosten en de e
termijn verdwijne en. Dit sterkt onns in onze men ning dat de EC CB
eurro hierdoor dale en en hebben onze prognose e voor de
zic ch gedwongen zal zien om aaanvullende beleidsmaatregelen
obligatierente dan n ook verlaagd. Deze verruim ming zal het
te nemen.
onomische hersstel op gang ho ouden. Daarom m verlagen wij eco onz ze groeiprogno ose voor de eurrozone nu niet.. d stelt eerste rentestap uit Fed Tott nu toe gingen n wij ervan uit dat d de Fed in se eptember voorr hett eerst de rente e zou verhogen n. Gezien de tu urbulentie op de e fina anciële markten n en de kans dat d de economiische groei hierdoor lager uitkkomt, denken wij w echter dat de d eerste ren ntestap wordt u uitgesteld. Mits in de komende e weken of ma aanden de rust op de financië ële markten teru ugkeert, is dec cember een rea alistischer mom ment voor de eerste ren nteverhoging in n de VS.
3
Macro Weeklyy - Meer QE doo or ECB hangt in n de lucht – 7 se eptember 2015
Ra amingen hoofd d- en financiël e indicatoren BBP P-groei (%)
2013
2014
2015 5e
2016e
1.5
2.4
2.7
3.1
Ve erenigde Staten
8/27/2015
9/3/2015
+3M
+12M M
2015e
0.32
0.33
0.6
1.3 3
0.6
-0.3
0.9
1.5
2.2
Eu urozone
1.6
-0.03
-0.03
0.00
0.00 0
0.00
0.00
Jap pan
1.6
-0.1
1.0
1.2
Verrenigd Koninkrijk
1.7
3.0
2.8
2.6
Ja apan
0.17
0.17
0.2
0.2 2
0.2
0.2
Ve erenigd Koninkrijk
0.59
0.58
0.7
1.5 5
0.7
China
7.7
7.4
7.0
7.0
1.7
-0.4
1.0
2.3
2.4
3.1 2013
3.3 2014
3.1 2015 5e
3.8 2016e
Verrenigde Staten
1.5
1.6
0.4
2.4
VS S Treasury
8/27/2015
9/3/2015
+3M
+12M M
2015e
20 016e
2.19
2.16
2.3
2.7 7
2.3
Eurrozone
1.3
0.4
0.2
1.5
2.7
Du uitse Bund
0.74
0.73
0.5
1.3 3
0.5
Jap pan
0.3
2.8
0.7
1.4
1.4
Eu uro sw ap rente
1.06
1.04
0.8
1.6 6
0.8
Verrenigd Koninkrijk
2.6
1.5
1.6
1.1
1.9
Ja apans overheidspa apier
0.39
0.38
0.7
1.0 0
0.7
China
2.6
1.0
2.0
1.5
2.0
VK K gilts
1.98
1.90
2.0
2.6 6
2.0
Ned derland
2.7
2.6
0.3
0.4
1.5
4.3 9/3/2015
3.9 +3M
3.8 2015 5e
3.8 2016e
8/27/2015
9/3/2015
+3M
+12M M
2015e
20 016e
Fed deral Reserve
0.25
0.50
0.5 50
1.50
EU UR/USD
1.12
1.11
1.00
1.05 5
1.00
1.10
ECB B
0.05
0.05
0.0 05
0.05
US SD/JPY
121.0
120.1
128
135 5
128
135
Ban nk of Japan
0.10
0.10
0.1 10
0.10
GB BP/USD
1.54
1.52
1.49
1.50 0
1.49
1.49
Ban nk of England
0.50
0.50
0.5 50
1.50
EU UR/GBP
0.73
0.73
0.67
0.70 0
0.67
0.74
Peo ople's Bank of Chin na
4.60
4.35
4.3 35
4.35
US SD/CNY
6.41
6.36
6.55
6.70 0
6.55
6.75
Verrenigde Staten Eurrozone
Ned derland We ereld Infllatie (%)
We ereld Belleidsrente
3M M interbank rentte
10 0j-rente
W Wisselkoersen
20 016e
Bro on: Thomson Reutters Datastream, ABN A AMRO Econo omisch Bureau.
Lee es meer van he et Economisch Bureau op: insights.abnam mro.nl/category y/economie/ ocument is samengesteld d door ABN AMRO. Het heeft h uitsluitend als doel om financiële en algemeene informatie te verstrek kken over de economie. ABN A AMRO behoudt zichh alle rechten voor met betrekking b tot de informattie in Dit do het document en het documen nt wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw inform matie. Het is niet toegesta taan dit document (gehee el of deels) te kopiëren, distribueren, d door te geveen aan een derde of om het h voor enig ander doel te gebru uiken dan hier boven bed doeld. Dit document is infformatief bedoeld en vorm mt geen aanbieding van effecten aan het publiek k, of een uitnodiging om een e aanbod te doen. U ma ag niet om welke reden d dan ook vertrouwen op de e informatie, meningen, beramingen, b en aannamees in dit document noch dat d het compleet, accuraat of juist is. Er wordt gee een garantie gegeven, uittdrukkelijk of stilzwijgend,, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functio onarissen, vertegenwoord digers, gelieerde partijen,, groepsmaatschappijen of werknemers met betre ekking tot de juistheid of volledigheid van de inforrmatie in dit document, en n geen enkelle aansprakelijkheid word dt geaccepteerd voor eniig verlies als direct of ind direct gevolg van het gebrruik van deze informatie. De opvattingen en meniingen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderh hevig zijn en e ABN AMRO heeft geen n enkele verplichting om de informatie in dit docu ument na de datum hiervaan te herzien. Voord dat u in enig product van n ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende ffinanciële en andere risic co’s, alsmede mogelijke beperkingen b voor u en uw w investeringen als gevolg van toepasselijke wetg geving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overw weegt een investering te doen d in een product, raaddt ABN AMRO aan om een e dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te t bezie en of het relevante producct – met inachtneming va an alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringgen. De waarde van beleg ggingen kan fluctueren. In het verleden behaaldee resultaten bieden geen garanties voor de toekom mst. ABN AMRO behoudt zich hett recht voor wijzigingen in n dit materiaal aan te bren ngen. Alle rechten r voorbehouden
4
Macro Weeklyy - Meer QE doo or ECB hangt in n de lucht – 7 se eptember 2015