Economisch Bureau
Edelmetalen
Macro & Financial Markets Research
02 December 2015
Vooruitzichten voor 2016 Georgette Boele Co-ordinator FX & Precious Metals Strategy Tel: +31 20 629 7789 georgette.boele@nl.abnamro.com
• Prijsontwikkelingen waren heel zwak in 2015 … • … en blijven dat ook de komende maanden nog • Wij handhaven onze negatieve visie op de goudprijs in 2016 … • … maar in 2017 volgt herstel • Cyclische edelmetalen herstellen zich al in 2016 en ook in 2017 Prijsontwikkelingen waren heel zwak in 2015 … Tot nu toe zijn de prijzen van cyclische edelmetalen zoals platina en palladium dit jaar fors gedaald, met ruim 30%. Voor zilver en goud bleef de schade beperkt tot circa 10%. In 2015 zijn alle edelmetaalprijzen gedaald, maar waarom kregen juist platina en palladium zo’n forse tik? Om te beginnen hebben beleggers agressief open posities (speculatieve en ETF-posities) in beide edelmetalen afgewikkeld. Het beleggerssentiment is verslechterd door de sombere vraagvooruitzichten op de belangrijkste platina- en palladiummarkten. Daarbij komt dat het emissieschandaal evenmin bevorderlijk is geweest voor de stemming onder beleggers op korte termijn en voor de vraagvooruitzichten. En tot slot hebben de verwachte eerste renteverhoging door de Amerikaanse centrale bank (Federal Reserve) en de kracht van de Amerikaanse dollar (USD) de prijzen van alle edelmetalen gedrukt.
Prijsverloop edelmetalen in 2011-2015 % mutatie in USD, 2015 tot op heden
20 10 0 -10 -20 -30 -40 Zilver 2011
Goud 2012
Platina 2013
2014
Palladium 2015
Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
… en blijven dat ook de komende maanden nog Wij verwachten dat beleggers vanwege de duurdere dollar en de hogere rente de komende maanden posities blijven afwikkelen. Waarschijnlijk bereiken de prijzen vóór het einde van het eerste kwartaal het dieptepunt. Wij denken dat de goudprijs door de grens
Insights.abnamro.nl
2
Edelmetalen - Vooruitzichten voor 2016 - 02 December 2015
van USD 1,000 per ounce breekt en dat de zilverprijs daalt naar USD 13,50 per ounce. Voor de prijzen van platina en palladium gaan wij uit van een daling tot onder respectievelijk USD 800 en USD 500 per ounce.
ETF-posities worden afgewikkeld Totaal ETF-posities in miljoenen troy ounces
4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 07
08
09
10
11
12
Palladium
13
14
15
Platina
Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
Niet-commerciële posities in platina In contracten
Platinaprijs
60,000
1,600
50,000 1,400 40,000 30,000
1,200
20,000 1,000 10,000 0 Jan 14
800 Jul 14
Jan 15
Netto posities (l.a.)
Jul 15 Platinaprijzen (r.a.)
Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
Wij handhaven onze negatieve visie op de goudprijs in 2016 … Van alle edelmetalen is goud het gevoeligst voor monetaire beleidsontwikkelingen in de belangrijkste economieën, zoals de VS. De naderende eerste rentestap door de Fed heeft de goudprijs gedrukt, omdat het renteverschil tussen goud en de dollar groter wordt. Op goud wordt namelijk geen rente vergoed. In tijden van optimisme gaan beleggers op zoek naar hoger renderende alternatieven en naar beleggingen die gevoelig zijn voor wereldwijde groei. Goud heeft deze kenmerken niet. Goud is vaak in trek wanneer beleggers zich juist zorgen maken over de groei van de wereldeconomie, de (geo)politieke situatie, de dollar of de inflatie. Het wordt dan gezien als een veilige haven (‘safe haven’). Risicoaversie kan de goudprijs dus ondersteunen. Indien de financiële markten echter blootstaan aan systeemrisico, gedraagt goud zich niet als de ultieme safe haven. Toen bijvoorbeeld de wereldwijde liquiditeitscrisis op een hoogtepunt was, daalde de goudprijs scherp omdat beleggers de voorkeur gaven aan cash boven goud. Goud kan in een ernstige crisis de rol van safe haven dus niet waarmaken.
3
Edelmetalen - Vooruitzichten voor 2016 - 02 December 2015
Wij verwachten dat de Fed in 2016 de rente heel langzaam verhoogt. Maar zelfs met dít scenario houden de markten nog niet volledig rekening. Een stijging van de rendementen op Amerikaanse staatsobligaties (Treasuries) kan de goudprijs in 2016 naar beneden duwen naar USD 900 of nog lager, vooral omdat beleggers posities gaan afwikkelen. Hoe komt het dat de afwikkeling van posities door beleggers de goudprijs zo sterk beïnvloedt? De onderstaande grafieken tonen de herkomst van de fysieke vraag naar goud. Sieraden zijn nog altijd de belangrijkste bron van de vraag, al is het aandeel wel geslonken van circa drie kwart in maart 2000 tot iets meer dan de helft in september 2015 (op basis van kwartaalcijfers). Deze terugval heeft de goudprijs niet onberoerd gelaten. Verder wordt goud ook minder voor industriële doeleinden gebruikt. In het algemeen zijn sieraden en de industrie de meest stabiele bronnen van de vraag naar goud. Het belang van goud als particuliere belegging is sterk toegenomen, maar dit is wel de meest volatiele bron. De particuliere vraag heeft de goudprijs eerst opgedreven tot een recordhoogte in september 2011 maar vervolgens gedrukt tot de actuele prijs van circa USD 1.050 per ounce.
Fysieke vraag naar goud in maart 2000 Aandeel
Sieraden Industrie Particuliere belegging Netto vraag centrale banken
Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
Fysieke vraag naar goud september 2015 Aandeel
Sieraden Industrie Particuliere belegging Netto vraag centrale banken
Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
… maar in 2017 volgt herstel In 2016 zijn de beleidskoers van de Fed in vergelijking met de marktverwachtingen, alsmede de (duurdere) dollar hoofdzakelijk negatief voor de in dollar luidende goudprijs. Omdat we verwachten dat de dollar ergens volgend jaar een hoogtepunt bereikt, zal de
4
Edelmetalen - Vooruitzichten voor 2016 - 02 December 2015
goudprijs volgend jaar het dieptepunt passeren. In 2017 volgt dan een herstel, gesteund door een geringere goudwinning en een behoorlijke vraag naar sieraden. Wij verwachten dat het aandeel van particuliere beleggingen in de totale vraag naar goud de komende jaren verder toeneemt. De goudprijs wordt hierdoor gevoeliger voor het gedrag van beleggers. Goud wordt niet alleen gekocht als bescherming in onzekere tijden maar ook om te speculeren. Dit laatste staat haaks op de rol van goud als safe haven en dringt deze rol soms volledig naar de achtergrond. Als beleggers heel actief handelen in goud, dan overschaduwt speculatie vermoedelijk de beschermingsfunctie. Beleggers die goud zien als een safe haven, kunnen beter fysiek goud in plaats van goudgerelateerde producten kopen. Cyclische edelmetalen herstellen zich al in 2016 en ook in 2017 Op dit moment schroeven beleggers hun posities in cyclische edelmetalen terug en hiermee gaan ze de komende maanden waarschijnlijk door. De fundamentele situatie verbetert echter verder. Wij zijn positief over de vooruitzichten voor de binnenlandse vraag in de VS en de eurozone in 2016 en 2017. Verder zal de consumentenvraag in China naar verwachting relatief stabiel blijven. De vraag naar edelmetalen voor autokatalysatoren, industrie en sieraden uit deze landen zal vermoedelijk toenemen. Zodra beleggers oog krijgen voor deze fundamentele factoren, zal de vraag weer aantrekken, zeker wanneer de dollar in 2017 terrein moet prijsgeven. De lage platina- en palladiumprijzen zullen er waarschijnlijk toe bijdragen dat er minder van deze edelmetalen gewonnen gaat worden. Hierdoor zal het aanbod de komende jaren waarschijnlijk afnemen en dit kan de prijzen ook steunen.
Bronnen van vraag naar platina In duizenden troy ounces
8,000 6,000 4,000 2,000 0 -2,000 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15F 16F 17F Autokatalysatores
Sieraden
Particuliere belegging
Vraag industrie
Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
5
Edelmetalen - Vooruitzichten voor 2016 - 02 December 2015
ABN AMRO ramingen edelmetalen Wijzigingen in rood / vet
End period Gold Silver Platinum Palladium Average Gold Silver Platinum Palladium
01-Dec Close 14 1,185 1,068 15.7 14.2 1,216 842 798 550 Q1 15 1,218 16.7 1,194 786
Q2 15 1,193 16.4 1,129 759
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
Mar-15 Jun-15 1,184 1,172 16.6 15.7 1,141 1,081 736 674 Q3 15 1,126 15.0 993 618
Q4 15 1,106 14.8 905 651
Sep-15 Dec-15 Mar-16 Jun-16 Sep-16 Dec-16 Mar-17 Jun-17 Sep-17 Dec-17 1,112 1,000 975 950 925 900 900 950 975 1,000 14.5 13.5 13.5 14.0 14.5 15.0 15.5 16.0 17.0 18.0 910 800 775 800 850 900 950 1,000 1,050 1,100 652 530 500 525 550 600 625 650 675 700 2015 Q1 16 Q2 16 Q3 16 1,165 988 963 938 15.9 13.5 13.8 14.3 1,075 788 788 825 700 515 513 538
Q4 16 913 14.8 875 575
2016 950 14.1 819 535
Q1 17 900 15.3 925 613
Q2 17 925 15.8 975 638
Q3 17 963 16.5 1,025 663
Q4 17 988 17.5 1,075 688
2017 944 16.3 1,000 650
6
Edelmetalen - Vooruitzichten voor 2016 - 02 December 2015
Lees meer van het Economisch Bureau op: insights.abnamro.nl/category/economie/ Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico’s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product – met inachtneming van alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen.
Alle rechten voorbehouden
© Copyright 2015 ABN AMRO Bank N.V. and affiliated companies ("ABN AMRO").