Colombia Focus
Economisch Bureau Opkomende Markten
07 January 2016
Olieprijs gooit roet in het eten Marijke Zewuster Hoofd Opkomende Markten Tel: +31 20 383 0518 marijke.zewuster@nl.abnamro.com
Dalende olieprijs zorgt voor groeivertraging
Toegenomen politieke stabiliteit draagt bij aan herstel
Langetermijnvooruitzichten blijven gunstig
Lopenderekeningtekort vormt belangrijkste risico
Grondstofafhankelijkheid maakt kwetsbaar Vanwege de afhankelijkheid van grondstoffen hebben wij Colombia geclassificeerd als één van de zes grote opkomende markten die relatief kwetsbaar zijn voor negatieve mondiale ontwikkelingen. Ruim drie kwart van de export bestaat uit grondstoffen. Olie alleen is goed voor ruim de helft van de exportopbrengsten en een vijfde van de overheidsinkomsten. De ineenstorting van de olieprijs zorgde dan ook in 2014/15 voor een groeivertraging en een verslechtering van de externe positie. De toegenomen risico’s komen ook tot uitdrukking in een stijging van de CDS-premie en een verzwakking van de munt.
Verzwakking van de peso…
…zorgt voor inflatie en rentestijging
COP/USD
% yoy/%
12
3400
10
3000
8 6
2600
4
2200 1800 jan-14
2 0
jul-14
jan-15
jul-15
06
07
08
09
10 Inflatie
11
12
13
14
15
Beleidsrente
Bron: Bloomberg
Bron: Bloomberg
De peso is sinds het begin van dit jaar met ruim 20% gedaald ten opzichte van de dollar. Daarmee behoort de Colombiaanse munt samen met de Braziliaanse real tot de slechts presterende munten in 2015. Toch doet Colombia het in vergelijking met de rest van de regio niet slecht en de vooruitzichten voor de middellange termijn zijn niet ongunstig. Zeer waarschijnlijk wordt in de eerste helft van volgend jaar de vredesverklaring tussen de grootste guerrillabeweging FARC en de regering ondertekend. Dit kan het vertrouwen een nieuwe impuls geven.
Insights.abnamro.nl/
2
Colombia Focus – Olieprijs gooit roet in het eten - 07 Ja anuary 2016
Langd durige period de van bloei, dankzij politieke stabiliteiit en hervorm mingen Versch heurd door dru gskartels en guerrillabewegin ngen gold Coloombia lang als een van de onveiligste landen va an de regio. Da at beeld is sinds de laatste criisis, eind jaren negentig De oorlog tegen n de drugs, ges steund door dee Verenigde Staten, heeft duideliijk verbeterd. D de macht van de dru gskartels gebrroken en de vre edesonderhanddelingen met de grootste ARC zijn in een n afrondende fa ase. Daarmee komt een eind aan een guerrillabeweging FA d vijftig jaar d durende interne strijd. Verderr droegen econnomische hervo ormingen bij meer dan aan ee en verbetering van de overhe eidsfinanciën en n het onder conntrole brengen n van de inflatie e. In 2011 gave en bovendien de d drie belangrijkste kredietbeeoordelaars (Moody’s, S&P en Fitc ch) het land dee investmentgra ade-rating terug g, die het in dee vorige crisis van v 1998/99 was kw wijtgeraakt. Da ankzij al deze ontwikkelingen o en geholpen ddoor een grondstoffenboom maakte e Colombia tusssen 2004 en 2014 2 een groeispurt door, diee nu door de da aling van de olieprijjs wordt onderb broken.
Sterk ke groei % j-o-j
8 6 4 2 0 -2 -4 -6 9 97
99
01
03
05
07 7
09
11
13
15
17
Bron: EIU
Olie verreweg v de b belangrijkste sector Olie he eeft sinds de ja aren negentig steenkool s van de d eerste plaatts gestoten als belang grijkste exportp product. Olie he eeft inmiddels een e aandeel vaan 50% in de export, e tegen een aa andeel voor ste eenkool van on ngeveer 15%. Daarnaast D is ollie goed voor circa c 20% van de e overheidsinko omsten. De openstelling van de olie- en gassproductie voor buitenlandse investe eerders gaf de investeringen i een e enorme im mpuls. Het zorgde voor een bbeling van de olieproductie van v 500.000 va aten per dag inn 2007 tot bijna a 1 miljoen in verdub 2014. Veel, met nam me ook offshore e, olieprojecten lijken bij de huuidige olieprijs niet meer ssant. Hierdoorr is de komend de jaren een ve erdere stijging vvan de producttie niet interes waarsc chijnlijk.
2015 niet n eens zo s slecht De eco onomische gro oei zwakte af va an 6,5% j-o-j in n het eerste kw wartaal van 2014 tot 2,8% in het eerste e kwartaa al van 2015, en n is daarna wee er licht gestegeen. In het derde e kwartaal groeide het BBP mett 3,2% j-o-j en de gemiddelde e groei over de eerste negen maanden eg 3%. Op gron nd van de laats ste cijfers hebb ben we onze grroeiraming voo or 2015 bedroe aangepast van 2,5% naar 3%. Aan de vraagkant blijft de groei vvan de particuliiere mptie sterk, me et een toename e van 3,7% j-o-j in de eerste negen maande en. De consum investe eringsgroei vie el in dezelfde pe eriode terug tot 2,8%, na eenn groei van bijna 12% in 2014. De groei van d de import viel te erug van 9,2% in 2014 tot 2,99% in de eerste e negen den. Daarenteg gen liet de expo ort na een krim mp van 1,7% in 2014 in dezelffde periode maand een lic chte groei zien van 0,3%. Perr saldo blijft de bijdrage van dde externe secttor aan de groei echter e negatieff.
3
Colombia Focus – Olieprijs gooit roet in het eten - 07 Ja anuary 2016
Geen groeiversnellling in 2016 Terwijll we de raming gen voor 2015 iets i naar boven n hebben aanggepast, hebben n we de progno oses voor 2016 6 iets omlaag gebracht: g van 3,5% 3 naar 3%. Colombia zal mede geholp pen door de zw wakkere munt profiteren p van de d aanhoudendde groei in de VS V en de oplevin ng in Europa. D De VS en Euro opa zijn met een aandeel van circa 30% en 15% nog altijd de d belangrijkste e exportmarkten. Daarnaast zijn z wij voorzichhtig optimistisc ch over de ontwik kkeling van de grondstofprijze en. estrictief econo omisch beleid staat echter voo oralsnog een oopleving in de weg. w Mede Een re als gev volg van de zw wakke munt liep p de inflatie op en zag de cenntrale bank zich h genoodzaakt om het monetair beleid te verkrappe en. Naast de w wisselkoers spe eelt de d van El Niño o op de voedselp prijzen een rol. Sinds septembber is de rente met 125 invloed basisp punten verhoog gd tot 5,75%. De D laatste rente estap was eind december en begin 2016 zullen mogelijk nog é één of twee ren nteverhogingen n volgen. De innflatie nam in december toe mee ver boven n de doelstelling g van 2 tot 4%.. Bovendien is de tot 6,8% en ligt daarm nlandse vraag, zeker in het lic cht van het teko ort op de lopennde rekening, nog n altijd vrij binnen sterk. aast zetten ookk de bezuinigin ngen een rem op o de groei, meet name waar dit d uitstel Daarna van ge eplande investe eringen in infra astructuur betre eft. De gebrekkkige infrastructu uur zorgt samen n met corruptie e en bureaucrattie voor lage prroductiviteit en hoge productiekosten. Het IMF sc chat de potentië ële groei van Colombia C op 4,25%. Dit lijkt eeen redelijke grroeiraming voor de jaren na 201 6, mits de rege ering erin slaag gt om de impleementatie van akelijke verbetteringen aan de e infrastructuurr niet al te veel vertraging te laten noodza oplope en, de olieprijs zich enigszins herstelt en de politieke stabi liteit gehandha aafd blijft.
Lopenderek kening tekort te hoog…
… en buitenla andseschuldrratio’s verslec chteren
% BBP
Schuld/export
2,5 5
4 4,0 2 2,0
2,0 0
0,0 -2 2,0
1,5 5
4,0 -4
1,0 0
-6,0 0,5 5
-8,0 97
99
01
03
05 5
handelsbalan ns Bron: B EIU
07
09
1 11
13
lopende rekening r
15
17
0,0 0 97
99
0 01
03
05
07
09
11 1
13
15
Bron n: EIU
Hoge lopendereke eningtekort vo ormt belangrijkste risico De com mbinatie van fo orse import van n (kapitaal)goederen en een ddaling van de vraag v naar en de prijs van Colom mbia’s belangrijkste exportpro oducten zorgdee in 2014 voor een forse chtering van de e lopende reke ening. Ondanks s een verdere tterugval van de e verslec exportopbrengsten vvan olie en stee enkool lijkt het tekort t op de loppende rekening, dankzij de evenee ens forse dalin ng van de impo ort, in 2015 niett verder te versslechteren en mogelijk m zelfs licht te dalen. D Door de verzwa akking van de peso p en de daaarmee gepaard d gaande uitgedrukt in US SD neemt het tekort t als perceentage van hett BBP wel daling van het BBP u an 5,2% in 2014 tot circa 6,5% % van het BBP P in 2015. verderr toe, en wel va
17
4
Colombia Focus – Olieprijs gooit roet in het eten - 07 Ja anuary 2016
Dankz zij een gematigd de binnenlands se groei en een iets verbetereende ruilvoet zal z het tekort op de lopende reken ing naar verwa achting in 2016 6 dalen naar 4,77% en in 2017 verder hangt echter wel w af van de ve erdere ontwikke keling van de afnemen tot 4%. Dit h stofprijzen en d de ontwikkeling gen in China. China C is zeker nniet de grootste e gronds handelspartner van C Colombia, maa ar het aandeel in de export beedraagt inmiddels ruim B is echter het indirecte effect van China, door dde invloed die een sterker 10%. Belangrijker dan ve erwachte groeivvertraging in China C heeft op de d grondstofpririjzen en op de mondiale groei. Mocht het teko ort - in tegenste elling tot onze verwachting v - vverder toeneme en. Dan zal d van Colombia a voor een stijging van de rennte op de intern nationale dit de kwetsbaarheid almarkt en een n hiermee gepa aard gaande to oenemende risiicoaversie verd der kapitaa vergroten. In dit geva al zal uiteindelijjk een sterkere e daling van dee binnenlandse vraag nodig zijn om m het evenwich ht te herstellen.. Een ge erelateerd risicco is dat het tek kort op de lopende rekening een de zwakke munt m zorgen voor een sterke vers lechtering van de buitenlands se schuldratio’ss. Met name do oor de edaling van de e munt is de tottale buitenlandse schuld al oppgelopen van 27% 2 in 2014 waarde tot bijn na 40% in 2015 5, terwijl de sch huldratio ten op pzichte van de exportopbreng gsten is verslec chterd van rond d de 1,5 tot bijna 2. De aanzienlijke internattionale devieze enreserve, een fle exibele kredietl ijn bij het IMF en e een gezond d economisch bbeleid vormen echter nog altijd een e belangrijke e buffer tegen de d genoemde risico’s. Een heerhaling van de e jaren negentig toen Colom mbia de investm ment-gradestatu us kwijtraakte, ligt dan ook niet in de rede.
Hoofdindicatoren economie Colombia 2013
2 2014
2015e e
2016e
20 017e
BBP (% ( j-o-j)
4,9
4,6
3,0 0
3,0
4,0
Inflatie (% j-o-j)
2,0
2,9
4,9 9
4,6
3,3
Overh heidssaldo (% % BBP)
-0,9
-2,0
-2,0 0
-2,5
-1,5
Overh heidsschuld (% BBP)
43,1
46,0
47,0 0
47,6
4 47,3
Lope nde rekening (% BBP)
-3,3
-5,2
-6,5 5
-4,5
-4,0
Inves teringsquote (% BBP)
24
26
26 6
26
26
20,9
20,8
20,5 5
21,4
2 21,9
USD//COP (ultimo)
1927
2 2392
3175 5
3200
3 3100
EUR//COP (ultimo)
2655
2 2895
3334 4
3040
3 3410
Spaarquote (% BB BP)
Overh heidssaldo en lo op. rekening vo oor 2015 en 201 16 zijn afgerond de getallen
Bron:: EIU, ABN AM MRO Economiisch Bureau
5
Colombia Focus – Olieprijs gooit roet in het eten - 07 Ja anuary 2016
Lees L meer van het Economiscch Bureau op: insights.abna amro.nl/catego ory/economie// Volg V het Economisch Bureau op Twitter: https://twitter.co om/abnamroec conomen
Dit do ocument is samengesteld d door ABN AMRO. Het heeft h uitsluitend als doel om financiële en algemeene informatie te verstrek kken over de economie. ABN A AMRO behoudt zichh alle rechten voor met betrekking b tot de informattie in het document en het documen nt wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw inform matie. Het is niet toegesta taan dit document (gehee el of deels) te kopiëren, distribueren, d door te geveen aan een derde of om het h voor enig ander doel te gebru uiken dan hier boven bed doeld. Dit document is infformatief bedoeld en vorm mt geen aanbieding van effecten aan het publiek k, of een uitnodiging om een e aanbod te doen. U ma ag niet om welke reden d dan ook vertrouwen op de e informatie, meningen, beramingen, b en aannamees in dit document noch dat d het compleet, accuraat of juist is. Er wordt gee een garantie gegeven, uittdrukkelijk of stilzwijgend,, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functio onarissen, vertegenwoord digers, gelieerde partijen,, groepsmaatschappijen of werknemers met betre ekking tot de juistheid of volledigheid van de inforrmatie in dit document, en n geen enkelle aansprakelijkheid word dt geaccepteerd voor eniig verlies als direct of ind direct gevolg van het gebrruik van deze informatie. De opvattingen en meniingen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderh hevig zijn en e ABN AMRO heeft geen n enkele verplichting om de informatie in dit docu ument na de datum hiervaan te herzien. Voord dat u in enig product van n ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende ffinanciële en andere risic co’s, alsmede mogelijke beperkingen b voor u en uw w investeringen als gevolg van toepasselijke wetg geving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overw weegt een investering te doen d in een product, raaddt ABN AMRO aan om een e dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te t bezie en of het relevante producct – met inachtneming va an alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringgen. De waarde van beleg ggingen kan fluctueren. In het verleden behaaldee resultaten bieden geen garanties voor de toekom mst. ABN AMRO behoudt zich hett recht voor wijzigingen in n dit materiaal aan te bren ngen. Alle rechten r voorbehouden