VS Watch
Economisch Bureau Macro & Financial Markets Research
24 mei 2016
Zwakte handel VS is cyclisch, niet structureel Maritza Cabezas Senior Economist
Buitenlandse handel VS is de afgelopen jaren aanzienlijk vertraagd
Cyclische factoren, waaronder de sterke USD, hebben de handel geremd
De VS scoort nog altijd hoog in onderzoeken naar concurrentiekracht; de
Tel: 020 343 5618
zwakte lijkt dus niet structureel
maritza.cabezas@nl.abnamro.com
Wij verwachten dat de handel de komende jaren aantrekt maar een terugkeer naar de snelle groei zoals vóór de crisis zit er niet in
Er zijn wel negatieve risico’s; handelsconflicten zullen de boventoon voeren, ongeacht wie de nieuwe president van de VS wordt
Wereldhandel verzwakt… De wereldhandel is in de afgelopen jaren scherp vertraagd, terwijl er in politieke kringen steeds meer stemmen opgaan voor protectionisme. Deze trends roepen vragen op over de toekomstige ontwikkeling van de wereldhandel. Verwonderlijk is dit trouwens niet: in 2015 liet de wereldhandel, na vier opeenvolgende jaren van benedengemiddelde groei, zelfs de zwakste groei sinds de mondiale financiële crisis zien. De zwakte van de wereldhandel in 2015 was het gevolg van de sterke vertraging in de opkomende markten, die weer verband hield met het einde van de supercyclus van de grondstoffenprijzen en de tragere economische groei in China. Tegelijkertijd nam in de welvarende economieën de binnenlandse vraag minder hard toe, waardoor de stijging van de invoer afvlakte. Tot slot zijn er wellicht ook enkele structurele factoren aan te wijzen die de groei van de wereldhandel remmen. Zo heeft mogelijk het proces dat producten in verschillende delen verspreid over steeds meer landen worden vervaardigd, een volwassen fase bereikt. ….terwijl de buitenlandse handel van de VS sterk vertraagt In de VS zijn de handelsvolumes in 2015 aanzienlijk geslonken. In het vierde kwartaal van 2014 steeg het exportvolume nog met 2,4% j-o-j maar in het laatste kwartaal van vorig jaar was dit omgeslagen in een daling van 0,6% j-o-j. Bovendien is de groei van het importvolume teruggevallen van 5,4% j-o-j tot 2,9%. Deze zwakte is overigens niet iets van het laatste jaar. De VS werd al in 2011 voorbijgestreefd door China als de grootste handelsnatie ter wereld. Hoewel de handel sindsdien in beide landen is gedaald, heeft de VS de koppositie niet kunnen heroveren.
Insights.abnamro.nl
2
VS Watch - Zwakte ha andel VS is cyclisch, c nie et structuree el – 24 mei 2016 2
VS ve erloor positie e als grootste e handelsnatie USD biljoen
50 40 30 20 10 0 000 20
2003
2006
2009
VS
China
2012
2015
Bron: Th homson Reuters Dataastream
sche factoren en vertraging g handelsagen nda drukken h handel VS Cyclis De bellangrijkste facto oren die de gro oei van de Ame erikaanse handdel in de afgelo open jaren bepaalden, zijn de stterke dollar en de zwakkere vraag v in de VS en het buitenla and. De ging die is ontsstaan bij de uitv voering van de internationale handelsagend da, droeg vertrag ook bijj aan de zwakkkere handelsstrromen. In deze e publicatie kijkken we naar de e cyclische factore en en de trend in handelsbele eid en wat de gevolgen g hiervaan zijn voor het handelspotentieel va an de VS. Wij verwachten v dat de Amerikaannse handel gaa at aantrekken maar voorzien v geen terugkeer naarr de snelle groe ei zoals we diee hebben gezie en in de jaren vóór de crisis. Er zijn n wel negatieve e risico’s, zoals s de groeiende geluiden dat een e vrije kaanse econom mie. Wij denkenn dat handelsc conflicten handel schadelijk is vvoor de Amerik waarsc chijnlijk de bovventoon gaan voeren, v ongeac cht wie de pressidentsverkiezin ngen in de VS win nt. Volgens de meest recente e peiling van Bloomberg wil 655% van de ond dervraagde person nen meer hand delsbeperkinge en terwijl 22% voorstander v is vvan minder bep perkingen. De ste erke dollar is é één kant van het h verhaal… De kra acht van de voo or handelsstrom men gewogen Amerikaanse ddollar (USD TW W) had een sterker negatief effecct op de hande elsstromen dan wij hadden veerwacht. De US SD TW steeg in de periode p 2014-2 2015 met 23%. Sinds begin dit jaar is de US SD TW 5% gedaald. Overig gens kon de kra acht van de US SD TW vooral worden w toegesschreven aan de d monetaire diverge entie en de zw wakte van grond dstofgerelateerrde valuta’s en niet zozeer aa an een sterkere concurrentie epositie van de e VS en een ve erbeterende ha ndelsbalans. De D groei van oer bleef inderd rdaad beperkt: consumenten plukten niet dee vruchten van de sterkere de invo dollar in de vorm van n goedkopere invoer. De Ame erikaanse conssument bleef na amelijk vrij voorzic chtig, ook al ha ad hij door de lagere olieprijze en meer te bessteden. Tegelijkertijd werd het efffect van de durre dollar versterkt door de zwa akke buitenlanndse vraag, me et als gevolg dat de exportgroei stterk afzwakte. Het H goede nieu uws is dat een zwakkere USD D TW de exportgroei weer kan n opdrijven, terwijl de pijn aan n de importkantt zal meevallen n.
3
VS Watch - Zwakte ha andel VS is cyclisch, c nie et structuree el – 24 mei 2016 2
US SD TW steeg in 2015…
…uitvo oer VS groeit veel minder snel dan invoer
2013=100
middeld % j-o-j voortschrijdend gem
140 130 120 110 100 90 80 70 60
20 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 13
14 VS
15 Japan
16
9 93
95
97
00
eurozonee
02
04 4
Import
Bron: Thomson Reute ers Datastream
07
09
11
14
Export
Bron: Tho omson Reuters Da atastream
Handelsstrategie e en verkiezingen
…de zwakke z binnen nlandse vraag g is de andere kant
Dona ald Trump
Een an ndere factor wa aardoor de Am merikaanse handel is vertraaggd, betreft de zw wakke
Trum mp heeft lang bewe eerd dat andere
binnen nlandse vraag. Dit heeft het groeitempo g van de invoer geddrukt. Wij signa aleren nu
lande en profiteren van d de VS: Amerikane en
echter een omslag in n het causaal verband v van ee en zwakkere exxport naar zwak kkere
geve en meer uit aan ge eïmporteerde
investe eringen. De lan ngdurige vertra aging van de ex xportstijging heeeft een negatief effect op
goed deren dan de rest van de wereld aan
de inko omensvorming g en dit heeft weer w geleid tot een e zwakkere ggroei van de in nvesteringen
Amerikaanse goederen. Hij wil dat
in de VS V en vervolge ens van de invo oer van met name duurzame goederen. Sinds eind
aalde invoertarieve en omhooggaan en e bepa
2014 is s het groeitem po van de Ame erikaanse invoe er van duurzam me goederen sterk s
wil ee en heffing van 45% % voor Chinese
gedaald. De Amerika aanse uitvoer heeft h last van de zwakke groeei van de investeringen in
uitvoer naar de VS.
het buitenland. In Ch hina heeft de ov vergang naar een e consumptieegeleide econo omie geleid
Hillary Clinton
tot een n terugval van d de investerings sgroei en de vrraag naar kapittaalgoederen.
aar visie voor Ame erika rept Clinton met m In ha geen n woord over de ha andel. Tijdens haa ar
Zwak kke handel en n minder bedrijfsinvesteringen
camp pagne neemt ze e echter afstand van n
%
het Trans T Pacific Partn nership. Zij vindt dat d een handelsakkoord h b banen, hogere lone en en meer m welvaart moe eten opleveren Bern nie Sanders Sand ders voert al drie d decennia strijd teg gen vrijha andelsakkoorden. De hoogste prioriteit bij ee en handelsakkoord d moet volgens he em zijn dat d Amerikaanse a arbeiders er iets mee m opschieten. Sanders vverzet zich sterk
4 3 2 1 0 -1 -2 -3
-3 -2 -1 0 1 2 19 980
1985
19 990
1995
Investerin ngen (r.a. inv.)
2 2000
2005
2 2010
2015
Netto hand del (l.a.)
tegen n de NAFTA. En w wat betreft de handel met China C heeft hij gew waarschuwd dat
Source: Thomson Reuterrs Datastream
perm manente normale h handelsrelaties me et China in het voordeel vvan multinationalss
Beleid dsgerelateerde e zaken remm men de handel
e ten koste gaan van de arbeiders. zijn en
De Am merikaanse han ndel wordt gere emd door een lichte structure le vertraging van de
Hij is s ook negatief over het Trans-Pacificc
wereld dhandel terwijl d de omstandigh heden om hand delsovereenkom msten te sluiten lastiger
Partn nership. Hierin onttbreekt volgens he em
zijn ge eworden. In de afgelopen jare en heeft het Am merikaanse hanndelsbeleid dan n ook enige
een mechanisme m voorr bescherming van n
vertrag ging opgelopen n. Sinds kort lijkt er echter we eer schot te zittten in de hande elsagenda.
de werkgelegenheid w in n de VS.
Het Trans-Pacific Pa artnership is ein ndelijk een feit, al zal het nog jaren duren vo oordat de voorde elen volledig m merkbaar worde en. Dit komt om mdat de tarieve n slechts geleidelijk worden verlaagd. Op p de korte termijn blijven hierd door de voordeelen beperkt. Andere A initiatie even zitten nog g in het vat, zoa als een vrijhandelsakkoord tuussen de VS en n de EU en
4
VS Watch - Zwakte ha andel VS is cyclisch, c nie et structuree el – 24 mei 2016 2
het herstel van de ‘fa ast track’-proce edure in de ond derhandelingenn. Het is echterr nog te vroeg om te kunnen inschatten welke handelsstra ategie de VS naa de verkiezing gen gaat volgen n. Recentelijk n neemt de sceps sis over de resultaten van de globalisering toe t en wordt er zelfs s gesproken ovver de terugdra aaiing van bepaalde handelsoovereenkomste en. Op dit moment is het nog ho oofdzakelijk ee en politieke discussie.
VS S: economie is veel concu urrerender da an Chinese… Wa aarde
…maar uurloon in industrie i is vveel hoger In USD
Bedrijfsomgeving
Instituten 7 6 5 4 3 2 1 0
60 Infrastructuur
Bron: Global Compettitive Index
40 VS
Gezondheeidszorg en basisonderwijs
Marktomvang
Technologischee vooruitgang Ontwiikkeling financiële markten
50
Macro‐ he… economisch
Goederenmarkkt Efficiency arbeidsmarkt
30
Chinaa
20 10 0
NO BE DK DU SW AT AU FI VS FR NL IR IT VK CA SG SP JP NZ NK BR CN MX
Innovvatie
Bron: Con nference Board
…maa ar VS scoort n nog altijd hoog g op mondiale e concurrentieekracht Naast lage tarieven e en een zwakke e munt is concu urrentiekracht oook een factor van belang e handel. De VS V staat op de Global Compeetitiveness Inde ex van het voor de Amerikaanse World Economic Foru rum op de derd de plaats. Dit is veel hoger daan de belangrijk kste handelspartners, waa aronder ook China. Dit doet vermoeden v datt de achterblijvende exportperformance vvan de VS veeleer cyclisch da an structureel vvan aard is. Op p de structu urele compone nten van concu urrentiekracht, zoals efficienccy arbeidsmark kt, ontwik kkeling financië ële markten, inn novatie en marrktomvang, scooort de VS vrij hoog. h Op factore en die kunnen leiden tot verbe etering van de productiviteit, zoals gezondh heidszorg en basiso onderwijs, scoo ort de VS relatie ef laag. Goed opgeleid o persooneel wordt gen noemd als een va an de meest prroblematische factoren f bij hett doen van zake ken. Naar onze mening zijn gerichtte investeringe en in infrastructtuur en onderw wijs nodig om dee groei van de Amerik kaanse handel en de wereldh handel te steun nen. Al met al vverwachten we e dat de wereld dhandel de kom mende jaren ga aat aantrekken als de cyclischhe factoren naa ar de achtergrond verdwijn nen en handels sconflicten beheersbaar blijveen. Gegeven de e zwakke groei van v de wereldh handel, voorzie en wij geen teru ugkeer naar dee snelle groei zoals we die hebben gezien in de jaren voor de crisis.
Lee es meer van he et Economisch Bureau op: insights.abnam mro.nl/category y/economie/ Dit do ocument is samengesteld d door ABN AMRO. Het heeft h uitsluitend als doel om financiële en algemeene informatie te verstrek kken over de economie. ABN A AMRO behoudt zichh alle rechten voor met betrekking b tot de inform matie in het document en n het document wordt uitssluitend aan u verstrekt voor v uw informatie. Het iss niet toegestaan dit docu ument (geheel of deels) te t kopiëren, distribueren,, door te geven aan een derde of om het voor enig ander a doel te gebruiken d dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geeen aanbieding van effectten aan het publiek, of ee en uitnodiging om een aaanbod te doen. U ma ag niet om welke reden d dan ook vertrouwen op de e informatie, meningen, beramingen, b en aannamees in dit document noch dat d het compleet, accuraat of juist is. Er wordt gee een garantie gegeven, uittdrukkelijk of stilzw wijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, d functionarisse en, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groep psmaatschappijen of werk knemers met betrekking tot de juistheid of vollediigheid van de inform matie in dit document, en n geen enkele aansprake elijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van v het gebruik van deze e informatie. De opvattinggen en meningen opgeno omen hierin kunnen op en nig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN A AMRO heeft geen enkele verplichting om dee informatie in dit docume ent na de datum hiervan te herzien. Voord dat u in enig product van n ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende ffinanciële en andere risic co’s, alsmede mogelijke beperkingen b voor u en uw w investeringen als gevolg van toepasselijke wetge eving en regels. Indien u u, na lezing van dit docum ment, overweegt een inve estering te doen in een prroduct, raadt ABN AMRO O aan om een dergelijke investering met uw relatiiemanager of persoonlijk ke adviseur te besprreken om nader te bezien n of het relevante producct – met inachtneming va an alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringe en. De waarde van beleg ggingen kan fluctueren. Inn het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekom mst. ABN AMRO behoud dt zich het recht voor wijz zigingen in dit materiaal aaan te brengen. Alle rechten r voorbehouden