Macro Weekly Draghi's ererondje
Economisch Bureau
Han de Jong +31 20 628 4201
1 juni 2015 De ECB-president zal donderdag ongetwijfeld aangeven dat hij tevreden is met de gang van zaken in de eurozone en dat de kwantitatieve verruiming een succes is. Ere wie ere toekomt! Hoewel ik nog steeds denk dat het programma niet echt nodig was omdat de economie al aan de beterende hand was, kan wat extra olie op het vuur waarschijnlijk geen kwaad. De economie van de eurozone zit hoe dan ook op het goede spoor. Verder is Fed-voorzitster Janet Yellen er tot dusver niet in geslaagd de marktverwachtingen voor de beleidsrentes eind dit jaar en volgend jaar op te drijven, hoe hard ze ook haar best doet om uit te leggen dat de eerste rentestap niet lang meer op zich laat wachten. Gegeven haar assertiviteit en ook die van enkele van haar collega's, zal het inderdaad niet lang meer duren voordat de Fed de rente gaat verhogen. Meeste cijfers uit de eurozone waren positief
De cijfers voor de monetaire situatie in de eurozone in april
De economie van de eurozone is sinds de tweede helft van
waren ook beter dan verwacht. De M3-groei (M3:
vorig jaar aan de beterende hand en de stijgende lijn zet zich
geldhoeveelheid volgens een brede definitie) versnelde van
voort. Verschillende economische indicatoren die vorige week
4,9% in maart naar 5,3%, het hoogste niveau sinds 2008. De
bekend zijn gemaakt, bevestigen dit. De index van de
geldhoeveelheid in enge zin, oftewel M1, is trouwens een
Europese Commissie voor het economisch sentiment, die een
betere indicator van de economische bedrijvigheid. De groei
goede maatstaf is van het algehele vertrouwen, bleef in mei
van M1 versnelde naar 10,5%. Dat is hoog en M1 is een
stabiel maar ligt duidelijk boven het langetermijngemiddelde.
betrouwbare voorlopende indicator van de totale groei van de
De index was in maart nog iets hoger, maar verder moeten we
economie van de eurozone gebleken. Dat belooft dus veel
terug naar begin 2011 voor een periode waarin het sentiment
goeds. De cijfers over de kredietverlening door banken d
krachtiger was. De index voor het producentenvertrouwen in
waren minder sterk, maar de kredietcyclus heeft duidelijk wel
Nederland schetst een vergelijkbaar beeld. In Duitsland is het
een keer ten goede genomen.
consumentenvertrouwen nog indrukwekkender, althans als we uitgaan van de Gfk-index die voor juni de hoogste stand
De angst voor deflatie lijkt ook verder af te nemen doordat de
bereikte die ik kan vinden in mijn Bloomberg-systeem, dat
Italiaanse en Spaanse inflatie hoger uitviel dan verwacht. In
teruggaat tot 2005. Bij andere indicatoren voor het Duitse
Spanje kwam de HICP-inflatie in mei uit op -0,3% j-o-j, maar
consumentenvertrouwen is het echter wat minder hosanna.
in januari bedroeg deze nog -1,5%. In ItaliĂŤ steeg de totale inflatie naar 0,2% j-o-j, nadat dit cijfer in drie van de vijf
Eurozone M1-groei en BBP
voorgaande maanden negatief was geweest.
% j-o-j
16 14 12 10 8 6 4 2 0
6
Ererondje voor Draghi
4
ECB-president Mario Draghi zal waarschijnlijk de eer opeisen
2
voor dit alles wanneer hij over een paar dagen na afloop van
0 -2 -4 -6 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 M1 (l.a., 12m voorwaarts)
BBP (r.a.)
de beleidsvergadering van de ECB de pers te woord staat. Hoewel ik hem geen succes misgun, denk ik dat de economie al aan de beterende hand was lang voordat de ECB het grootschalige inkoopprogramma startte. Ook denk ik - en dat heb ik in het verleden al eerder gezegd - dat de inflatierisico's kleiner zijn dan veel mensen denken. Maar eerlijk gezegd is dat niet heel relevant. Het belangrijkste punt is dat de
Bron: Bloomberg
economie aantrekt. Gegeven de hoge werkloosheid en de lage inflatie in verhouding tot de doelstelling van de ECB, staat het als een paal boven water dat de economie moet blijven
2
Macro Weekly - Draghi's ererondje - 1 juni 2015
groeien. De ECB zal er zeker niet over peinzen om het
wordt. In een minder ver verleden, in mei 2013, leidde de
obligatie-inkoopprogramma al snel te beëindigen.
aankondiging door Ben Bernanke dat de Fed het obligatieinkoopprogramma mogelijk zou gaan beëindigen tot een
Laatste bedrijf van Grieks drama in zicht
heftige beweging van de lange rente. Dit dreef de
Als buitenstaander heb ik geen idee hoe het er precies aan toe
hypotheekrente op, wat een sterk negatief effect had op de
gaat tijdens de besprekingen tussen de Griekse autoriteiten en
huizenmarkt. Dit blijkt duidelijk uit de grafiek van de
hun partners over de financiële situatie van Griekenland.
voorgenomen woningverkopen en het rendement op tienjaars
Niemand lijkt te weten hoeveel geld de Grieken nog in kas
Amerikaanse staatsobligaties (Treasuries). Een nieuwe ruwe
hebben, maar de bodem van de schatkist moet nu toch wel in
verstoring van het herstel van de huizenmarkt zou zeer
zicht zijn. We moeten er daarom van uitgaan dat het Grieks
onwelkom zijn.
drama zijn ontknoping nadert. Psychologische spelletjes lijken nog steeds aan de orde van de dag te zijn. De Grieken beweerden onlangs dat een akkoord binnen handbereik was.
VS: Lopende huizenverkopen vs rente 10-jr staatsleningen
Hun onderhandelingspartners reageerden direct en ontkenden dat het alleen nog maar een kwestie was van de laatste puntjes op de i zetten. Allemaal heel begrijpelijk. Door de indruk te geven dat een akkoord dichtbij is, kan de Griekse regering de tegenpartij de schuld geven als het uiteindelijk toch
30
10
2
0
niet lukt. Verder was dit misschien een poging om
-10
rekeninghouders ervan te overtuigen hun geld in Griekenland
-20
te laten. De andere kant van de onderhandelingstafel wil een
-30
akkoord met zo streng mogelijke voorwaarden. Als zij zouden
1
20
3
4 11
zeggen dat een akkoord in zicht is, zou dit hun positie
12 13 14 15 Lopende huizenverkopen (% j-o-j, l.a.) 10-jr staatsleningen (%, omgekeerde schaal, r.a.)
verzwakken. Ik denk nog steeds dat er een akkoord komt, maar dit zal pas op het allerlaatste moment gebeuren en
Bron: Bloomberg
niemand lijkt te weten wanneer dat zal zijn. Ik moet hierbij wel toegeven dat ik ook weer niet al te veel vertrouwen heb in een
De Fed-voorzitter heeft opvallend weinig succes geboekt op dit
goede afloop.
front. In de fed funds futures zat bijvoorbeeld de afgelopen tijd nauwelijks beweging. Dit geeft aan dat de markten er nog
Yellen probeert marktverwachtingen op te krikken - met
steeds van uitgaan dat de officiële rente aan het eind van dit
weinig succes
jaar en volgend jaar lager zal zijn dan wordt geraamd door de
De voorzitter van de Federal Reserve, Janet Yellen, heeft
leden van het FOMC, het beleidscomité van de Amerikaanse
opnieuw gezegd dat een renteverhoging steeds dichterbij
centrale bank.
komt. Het lijkt een uitgemaakte zaak dat de eerste Amerikaanse renteverhoging in negen (!!) jaar binnen enkele
Grillige cijfers
maanden een feit is. Er zit nog steeds een groot gat tussen de
Verrassend is het wellicht niet maar de economische cijfers in
gemiddelde prognose voor de Fed funds rate eind van dit jaar
de VS vertonen nog steeds een grillig patroon. De BBP-groei
en eind volgend jaar. Yellen is vermoedelijk bang dat de
in het eerste kwartaal is bijgesteld van +0,2% naar -0,7%, wat
financiële markten overrompeld worden als wordt gekozen
trouwens iets beter is dan werd gevreesd. Het eerste kwartaal
voor het monetair traject dat de Fed nu als meest
is uiteraard allang voorbij en het was al bekend dat het BBP-
waarschijnlijk ziet. De markten moeten dan hun verwachtingen
cijfer zou worden verlaagd. Vervelender is dat de cijfers de
aanpassen en dit kan leiden tot een sterke toename van de
laatste tijd geen breed gedragen en overtuigende verbetering
marktvolatiliteit. Yellen hoopt waarschijnlijk dat zij, door haar
laten zien. De orders voor duurzame goederen waren in april
boodschap keer op keer te herhalen, de verwachtingen de
beter dan verwacht, vooral als we rekening houden met de
goede kant op kan sturen en die volatiliteit kan voorkomen. Bij
bijstellingen van eerder gepubliceerde cijfers. De orders voor
een dergelijke volatiliteit zouden de obligatierentes sterk
kapitaalgoederen, exclusief defensie en luchtvaart, stegen in
stijgen. In 1994 hebben we ervaren dat je daar niet vrolijk van
april met 1,0% m-o-m, terwijl het cijfer voor maart werd bijgesteld van -0,5% naar +1,5%. Misschien is de inzinking van
3
Macro Weekly - Draghi's ererondje - 1 juni 2015
de bedrijfsinvesteringen voorbij. Het herstel van de huizenmarkt lijkt aan te houden en de huizenprijzen blijven geleidelijk doorstijgen. Teleurstellend is daarentegen dat de Chicago PMI (meet sentiment inkoopmanagers) in mei sterk onderuit ging. De index onderging in februari een dramatische daling en bleef in maart laag, waarna in april een relatief sterk herstel volgde. Dit deed vermoeden dat het effect van de strenge winter achter de rug was. Het cijfer voor mei stelde echter sterk teleur. De index ligt nu duidelijk onder het langetermijngemiddelde. Wij hebben er nog steeds vertrouwen in dat de Amerikaanse economie in de komende maanden aan kracht wint. Ondanks de wisselende cijfers verwachten wij dat de Fed de rente zal verhogen, waarschijnlijk in september, omdat een rente van 0% gewoon niet past bij een economie die zich sinds de laatste recessie al zes jaar aan het herstellen is.
Ramingen hoofd- en financiële indicatoren BBP-groei (%)
2013
2014
2015e
2016e
2.2
2.4
2.7
3.1
Verenigde Staten
-0.4
0.9
1.8
2.3
Eurozone
Japan
1.6
-0.1
1.1
1.2
Japan
0.17
Verenigd Koninkrijk
1.7
2.8
2.8
2.6
Verenigd Koninkrijk
0.57
22/05/2015 29/05/2015
Verenigde Staten Eurozone
China
3M interbank rente
22/05/2015 29/05/2015
+3M
+12M
2015e
0.28
0.28
0.7
1.5
0.9
2016e 2.4
-0.01
-0.01
0.00
0.00
0.00
0.10
0.17
0.2
0.2
0.2
0.2
0.57
0.6
1.5
1.0
2.0
2016e
7.7
7.4
7.0
7.0
-0.7
0.9
2.1
2.2
3.2 2013
3.2 2014
3.2 2015e
3.8 2016e
+3M
+12M
2015e
Verenigde Staten
1.5
1.6
0.1
2.5
VS Treasury
2.21
2.12
2.5
2.8
2.7
2.9
Eurozone
1.3
0.4
0.4
1.7
Duitse Bund
0.60
0.49
0.3
1.2
0.5
1.4
Japan
0.3
2.8
0.8
1.4
Euro sw ap rente
0.95
0.85
0.6
1.5
0.8
1.6
Verenigd Koninkrijk
2.6
1.5
1.1
1.9
Japans overheidspapier
0.42
0.40
0.6
1.0
0.7
1.0
China
2.6
2.0
2.0
2.5
VK gilts
1.93
1.82
1.7
2.5
2.0
2.7
22/05/2015 29/05/2015
Nederland Wereld Inflatie (%)
Nederland
10j-rente
2.6
0.3
0.1
1.6
4.3 29/05/2015
3.9 +3M
3.7 2015e
3.8 2016e
+3M
+12M
2015e
2016e
Federal Reserve
0.25
0.50
0.75
2.25
EUR/USD
1.10
1.10
1.00
1.05
1.00
1.15
ECB
0.05
0.05
0.05
0.05
USD/JPY
121.5
124.1
125
135
128
135
Bank of Japan
0.10
0.10
0.10
0.10
GBP/USD
1.55
1.53
1.47
1.50
1.49
1.51
Bank of England
0.50
0.50
0.75
1.75
EUR/GBP
0.71
0.72
0.68
0.70
0.67
0.76
People's Bank of China
5.10
4.85
4.85
4.85
USD/CNY
6.20
6.20
6.26
6.37
6.30
6.40
Wereld Beleidsrente
Wisselkoersen
Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau.
Lees meer van het Economisch Bureau op: insights.abnamro.nl/category/economie/ Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico’s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product – met inachtneming van alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehouden