Macro Weekly
Economisch Bureau
14 december 2015
Eerste renteverhoging in bijna 10 jaar Han de Jong
•
Chief Economist Tel: 020 628 42 01
•
han.de.jong@nl.abnamro.com
• •
Vrijwel zekere renteverhoging door Amerikaanse Fed wordt eerste in bijna 10 jaar. Enige marktonrust valt te verwachten. Yellen benadrukt waarschijnlijk dat het verkrappingsproces langzaam zal verlopen. Franse en Italiaanse groei industriële productie versnelt. Er zijn voorzichtige tekenen dat de Chinese import stabiliseert. Dit is goed nieuws voor de groei van de wereldhandel in 2016.
Indicatie van toekomstig beleid De Amerikaanse centrale bank (Federal Reserve) zal hoogstwaarschijnlijk op korte termijn de rente verhogen. Dit wordt dan de eerste rentestap sinds eind 2008 en de eerste verhoging van de officiële rente sinds medio 2006. Veel marktpartijen hebben nog nooit een renteverhoging in de VS meegemaakt en enige onrust is dan ook begrijpelijk. Dit wordt ongetwijfeld een van de duidelijkst aangekondigde renteverhogingen ooit. Het is dan ook moeilijk voorstelbaar dat iemand hierdoor verrast wordt, maar je weet maar nooit. Belangrijker dan het feitelijke rentebesluit wordt het commentaar van Fed-voorzitter Janet Yellen. Wij verwachten dat zij zal benadrukken dat het verdere verkrappingsproces langzaam zal verlopen. Ik vermoed dat dit ook is wat de meeste partijen verwachten. Mocht Yellen iets anders gaan zeggen, dan kan dat een sterke marktreactie oproepen. In deze fase kan de Fed er echter maar het beste voor zorgen dat het zo snel mogelijk achter de rug is. De economie blijft in een gematigd tempo groeien. Dit is voldoende om de werkloosheid te doen dalen, maar er zijn wel een paar zwakke plekken. Volgens recente economische indicatoren verbetert de arbeidsmarkt nog steeds, maar is het vertrouwen onder kleine ondernemers in november iets afgenomen. Het vertrouwen is goed, maar is in de loop van het jaar minder geworden. Dit houdt mogelijk verband met de vertraging van de groei van de industriële productie. Naar mijn idee zijn de sterke dollar en de wereldwijd iets zwakkere industriële activiteit de belangrijkste oorzaak. Gezien de aanhoudend sterke vraag over de hele breedte verwacht ik dat de productiegroei de komende tijd aantrekt.
Insights.abnamro.nl
2
Macro Wee ekly - Eerste e renteverho oging in bijn na 10 jaar – 14 decembe er 2015
NFIB B-index optim misme kleine ondernemers VS index
100
95
90
85 0 10
11
12
13 3
14
15
Bron: Bloomberg
0,3% groei g Zowel in Japan als in de eurozone vertoonde de d economie inn het derde kw wartaal een gemattigde groei van n 0,3% k-o-k. Voor Japan betekende dit eeen verbeterin ng, na een krimp in het voorgaa ande kwartaal. Voor de eurozone hield diit groeitempo een lichte vertrag ging in ten opzzichte van de 0,4% in het tw weede kwartaaal. Ik geloof niet dat we al te vee el achter deze lichte terugva al van het groe eitempo in de eeurozone moe eten zoeken. Frankrijk en n Italië zorgde en voor een po ositieve verrasssing, met een n versne elling van de g groei van de in ndustriële prod ductie. Wie haad dat verwacht! Frankrijk: in ndustriële pro oductie
Ch hina: importsttijging
% j-o-j
% j--o-j
80
8 6
60
4 2
40
0
20
-2 0
-4
-20
-6 10
11 1
12
13
14
15
Bron: B Bloomberg
10
11
12
13 3
14
15
Bron: Bloomberg
Onze visie op Chin na Onze verwachtingen n ten aanzien van de wereldeconomie in 2016 worden voor een deel bepaald b door d de ontwikkeling van de Chin nese economiee en meer in het h bijzonder de Chinesse import. Voo or andere land den is wat zij kkunnen exporteren naar China belangrijker d dan hoe sterk de Chinese economie als ggeheel vertraa agt. In de afgelo open jaren wass de Chinese importgroei al vertraagd, maaar in 2015 is de import olgens ons is dit niet alleen te wijten aan prijsbeweging zelfs gekrompen. g Vo gen, maar is er ook o sprake van n een volumed daling. Ons vo oorzichtige opttimisme voor 2016 2 is gebas seerd op de ve erwachting datt een krimp va an de import oonverenigbaar is met de ontwik kkelingen binn nen de rest van de economie en heel waaarschijnlijk tijde elijk van aard zal z zijn.
3
Macro Wee ekly - Eerste e renteverho oging in bijn na 10 jaar – 14 decembe er 2015
Onze voorzichtig po ositieve verwa achting kan alle een uitkomen als de Chines se importtcijfers verbete eren. Recente e cijfers bieden n enige reden tot optimisme e. In novem mber daalde de e waarde van de Chinese im mport (gemeteen in dollars) met m 8,7% j-o-j. Dat D lijkt niet fra aai, maar is we el veel beter dan d de daling vvan 18,8% in oktober en van ge emiddeld 14,8 8% in de eerste 11 maanden n van het jaar.. Omda at de Chinese cijfers zich mo oeilijk laten intterpreteren, zijijn we alert op andere tekene en die onze vo oorzichtige conclusie zoude en kunnen stavven. De hande elscijfers uit andere e Aziatische la anden geven gemengde g sig gnalen af. De Z Zuid-Koreaanse export lijkt aa an de beterend de hand en he et ondernemerrsvertrouwen in verschillend de Aziatis sche landen la aat sinds het eind e van de zo omer enig hersstel zien. De Taiwanese T exporttcijfers vertone en echter nog geen tekenen n van verbeterring. De Du uitse industriëlle orders zijn mogelijk m ook in nteressant. D Dit jaar is er ee en aanzie enlijk verschil in ontwikkeling ontstaan tus ssen industrië le orders van binnen de eurozo one en orderss uit landen bu uiten de eurozo one. De laatsttgenoemde wa aren bijzonder zwak. In d de afgelopen twee t maanden n hebben we eechter een bescheiden cht een teken dat de Chinesse import en de d verbettering waarge nomen. Wellic wereld dhandel op zijn n minst beginnen te stabiliseren. Duittsland: indus striële orders % j-o--j
40 30 20 10 0 -10 -20 0 10
11
12
Van buiten dee eurozone Bron: Bloomberg
13
14
15
Van binnen de eu urozone
4
Macro Wee ekly - Eerste e renteverho oging in bijn na 10 jaar – 14 decembe er 2015
Ra amingen hoo ofd- en financ ciële indicatorren BBP P-groei (%)
2014
2015e
2016e
2017e
Verrenigde Staten
2.4
2.5
2.5
2.3
3M in nterbank rente Verenigde Staten
Eurrozone
0.9
1.5
1.9
2.2
Euroz zone
04/12/2015 11/1 12/2015
+3M
+12M
2016e
0.46
0.51
0 0.8
1.3
1.3
2017e 1.7
-0.11
-0.13
-0.1 15
-0.15
-0.15
-0.15
-0.1
0.7
1.0
0.6
Japan n
0.17
0.17
0 0.2
0.2
0.2
0.2
Verrenigd Koninkrijk
2.9
2.4
2.2
2.6
Verenigd Koninkrijk
0.57
0.59
0 0.6
0.9
0.9
2.0
China
7.3
7.0
6.5
6.0
Ned derland
1.0
2.1
2.3
2.2
3.1 2014
2.9 2015e
3.3 2016e
3.4 2017e
04/12/2015 11/1 12/2015
+3M
+12M
2016e
2017e
Verrenigde Staten
1.6
0.1
1.8
1.9
VS Treasury
2.27
2.14
2 2.7
3.0
3.0
3.1
Eurrozone
0.4
0.0
1.2
1.9
Duitse e Bund
0.69
0.54
0 0.6
1.0
1.0
1.5
Jap pan
2.8
0.6
1.0
1.9
Euro sw ap rente
1.00
0.87
0 0.9
1.2
1.2
1.7
Verrenigd Koninkrijk
1.5
0.1
1.0
2.0
Japan ns overheidspapierr
0.31
0.30
0 0.7
0.7
0.7
0.9
China
2.0
1.5
2.0
2.5
VK gilts
1.92
1.82
2 2.0
2.2
2.2
3.0
Ned derland
0.3
0.3
1.4
1.9
3.7 11/12/2015
3.6 +3M
3.9 2016e
3.7 2017e
04/12/2015 11/1 12/2015
+3M
+12M
2016e
2017e
Fed deral Reserve
0.25
0.50
1.25
2.25
EUR/U USD
1.09
1.10
00 1.0
0.95
0.95
1.10
ECB B
0.05
0.05
0.05
0.05
USD/J JPY
123.2
120.9
12 26
135
135
120
Ban nk of Japan
0.10
0.10
0.10
0.10
GBP/USD
1.51
1.52
1.4 41
1.27
1.27
1.57
Ban nk of England
0.50
0.50
0.75
1.75
EUR/G GBP
0.72
0.72
0.7 71
0.75
0.75
0.70
Peo ople's Bank of China a
4.35
4.10
3.85
3.85
USD/C CNY
6.40
6.46
6.4 45
6.55
6.55
6.50
Jap pan
We ereld Infllatie (%)
We ereld Belleidsrente
10j-re ente
Wiss selkoersen
Bro on: Thomson Reute ers Datastream, AB BN AMRO Economiisch Bureau.
Lee es meer van he et Economisch Bureau op: insights.abnam mro.nl/category y/economie/ Dit do ocument is samengesteld d door ABN AMRO. Het heeft h uitsluitend als doel om financiële en algemeene informatie te verstrek kken over de economie. ABN A AMRO behoudt zichh alle rechten voor met betrekking b tot de inform matie in het document en n het document wordt uitssluitend aan u verstrekt voor v uw informatie. Het iss niet toegestaan dit docu ument (geheel of deels) te t kopiëren, distribueren,, door te geven aan een derde of om het voor enig ander a doel te gebruiken d dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geeen aanbieding van effectten aan het publiek, of ee en uitnodiging om een aaanbod te doen. ag niet om welke reden d dan ook vertrouwen op de e informatie, meningen, beramingen, b en aannamees in dit document noch dat d het compleet, accuraat of juist is. Er wordt gee een garantie gegeven, uittdrukkelijk of U ma stilzw wijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, d functionarisse en, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groep psmaatschappijen of werk knemers met betrekking tot de juistheid of vollediigheid van de inform matie in dit document, en n geen enkele aansprake elijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van v het gebruik van deze e informatie. De opvattinggen en meningen opgeno omen hierin kunnen op en nig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN A AMRO heeft geen enkele verplichting om dee informatie in dit docume ent na de datum hiervan te herzien. Voord dat u in enig product van n ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende ffinanciële en andere risic co’s, alsmede mogelijke beperkingen b voor u en uw w investeringen als gevolg van toepasselijke wetge eving en regels. Indien u u, na lezing van dit docum ment, overweegt een inve estering te doen in een prroduct, raadt ABN AMRO O aan om een dergelijke investering met uw relatiiemanager of persoonlijk ke adviseur te besprreken om nader te bezien n of het relevante producct – met inachtneming va an alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringe en. De waarde van beleg ggingen kan fluctueren. Inn het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekom mst. ABN AMRO behoud dt zich het recht voor wijz zigingen in dit materiaal aaan te brengen.
Alle rechten r voorbehouden