Macro Weekly De cijfers doen wat wij willen
Economisch Bureau
Han de Jong 020 628 4201
15 juni 2015 De recente economische cijfers liggen nu meer in lijn met onze visie op de wereldwijde conjunctuur dan in de afgelopen maanden het geval is geweest. Vooral in de VS en China beginnen de cijfers te verbeteren. Ook de data voor Japan gaan vooruit en in de eurozone blijft de economie het prima doen. Hiermee komt een eerste renteverhoging door de Federal Reserve in september dichterbij, zoals wij al enige tijd voorspellen. Opluchting
paar maanden van dit jaar om. De cijfers over april en mei
Ons (en uw) geduld en vertrouwen in onze visie hoe de
waren beter dan verwacht en de stijgende trend is terug.
belangrijkste economieĂŤn zich in de loop van het jaar ontwikkelen, is in de afgelopen maanden op de proef gesteld.
Belangrijker is dat de detailhandelsverkopen in de VS in mei
Onze optimistische visie kwam in gevaar, vooral in de VS,
sterk zijn verbeterd. Teleurstellende consumentenbestedingen
waar de macrocijfers sinds het begin van het jaar continu lager
speelden een belangrijke rol in de eerdere negatieve geluiden.
uitvielen dan verwacht. Ook nam door de aanhoudende
Ondanks stijgende inkomens en een toename van koopkracht
groeivertraging de ongerustheid over de ontwikkeling in China
dankzij lagere brandstofprijzen gaven consumenten geen geld
toe. Door de tegenvallende gang van zaken in de VS en China
uit. De belangrijkste verklaring die analisten hiervoor gaven,
leek het slechts een kwestie van tijd voordat dit herstel in de
was dat huishoudens de extra koopkracht gebruikten om hun
eurozone zou raken en wij onze visie op de wereldeconomie
schulden te verminderen. Dat is op zich niet verkeerd, maar
sterk naar beneden zouden moeten stellen.
het is niet goed voor de bestedingen en de groei op korte termijn. In mei zijn de detailhandelsverkopen toegenomen met
VS NFIB vertrouwensindex kleine bedrijven
1,2% m-o-m (cijfer april bijgesteld van 0,0% naar +0,2%). Exclusief auto's en benzine bedroeg de toename 0,7% m-o-m.
index
Uiteraard betekent ĂŠĂŠn datapunt nog geen trend, maar deze
100
cijfers stemmen ons wel hoopvol. Naar mijn idee klopt deze verbetering ook. We moeten er wel rekening mee houden dat
95
de detailhandelsverkopen op korte termijn volatiel kunnen zijn, met regelmatig moeilijk te verklaren uitschieters. Het is beter
90
om te kijken naar de trend en naar de factoren die de omzet 85
bepalen. Deze factoren zijn nog steeds positief. Zo wijzen verschillende recente arbeidsmarktcijfers op aanhoudende
80 09
10
11
12
13
14
15
kracht en laat de index voor het consumentenvertrouwen van de Universiteit van Michigan op basis van de voorlopige
Bron: Bloomberg
uitkomst voor juni een significante verbetering zien.
De recente cijfers vormen een opluchting. Eerder lieten de
Wij zijn al lang van mening dat de Amerikaanse centrale bank
autoverkopen en de werkgelegenheid in de VS al een
(Federal Reserve) de rente in september voor het eerst
krachtige ontwikkeling zien. Vorige week bevestigde nog een
verhoogt. Deze stap is niet echt makkelijk te voorspellen. Het
aantal indicatoren ons optimisme. Het vertrouwen onder kleine
verkrappingsproces is met veel onzekerheden omgeven. Ik zie
bedrijven liet in mei een overtuigende verbetering zien. Deze
het als een reis die de Fed gaat maken, een reis waarvan nog
indicator wilde in de periode 2010-2013 maar niet verbeteren.
veel onderdelen onduidelijk zijn. Wat wel duidelijk is, is dat de
De groei van de Amerikaanse economie leek dus kwetsbaar,
Fed de rente niet tot in het oneindige op het huidige niveau
omdat die zich niet uitbreidde naar kleine bedrijven, die een
kan laten. De richting waarin de reis gaat, is duidelijk: de rente
essentieel onderdeel van de economie vormen. In 2014 kwam
moet omhoog. Helaas is niet duidelijk waar en wanneer de reis
een verbetering op gang maar deze trend sloeg in de eerste
precies eindigt. Het enige andere punt dat zeker lijkt, is dat het
2
Macro Weeklly - 12 juni 2015 5
niet te snel mag g gaan. In dergelijke situaties is s het een beetje e
loo onakkoorden die d in Duitslandd zijn bereikt, geven aan dat de d
een n gok wanneerr je moet vertre ekken. Binnen het h FOMC, hett
lic chte versnelling g van de loonkoostenstijging za al aanhouden.
beleidscomité van n de Federal Reserve, R lijken de d meningen e lopen. De bela angrijkste pers sonen binnen h het hierover uiteen te
Duitsland: D arb beidskosten
FO OMC lijken echtter vastberaden n om ergens in n de komende ma aanden te vertre ekken. En zij hebben h dit ook aangegeven. Wa anneer het FOM MC de rente ve erhoogt, beteke ent dat de eersste ren nteverhoging in n bijna tien jaarr. Als de markte en niet zijn
% % j-o-j
5 4 3
voo orbereid op hett begin van de verkrappingscyclus, kan een n eerrste stap schokkken op de fina anciële markten n veroorzaken..
2
Datt is uiteraard niet wenselijk. Daarom D zijn beleidsindicaties op
1
dit moment misscchien nog belan ngrijker dan no ormaal het geva al is. Aangezien A de belangrijkste le eden van het FOMC F hebben
0 09
10
11
12
13
14
15
aan ngegeven dat d de rente al sne el wordt verhoogd, zou het ee en verrgissing zijn om m de rente niet te verhogen. Dat D is om de
Brron: Bloomberg
sim mpele reden dat de waarde va an hun indicatie e dan in twijfel zou u worden getro okken. Een onvverwachte en hardnekkige
He et Grieks dram ma blijft zich maaar voortslepen n. Ik heb geen idee i
verrtraging van de e economische groei zou wel een goede red den
off er vooruitgang g wordt geboekkt. Iemand die ik deze week
zijn n voor de Fed o om af te zien va an een renteve erhoging op ko orte
sp prak, maakte ee en interessantee opmerking. Volgens V hem
term mijn. Daarom h hebben de rece ente positieve cijfers c
he ebben beide pa artijen zich zo ddiep ingegrave en dat een
waa arschijnlijk voo or veel opluchting gezorgd bij de Fed. Ons
co ompromis voor beide partijen is uitgesloten. De oplossing is
verrtrouwen dat in september de e eerste stap in de monetaire
da an om de situattie te laten expploderen zodat het stof kan
verrkrappingscyclu us wordt gezet, is hierdoor ve ersterkt.
ne eerdalen. Hij sttelde met namee dat de Grieks se regering so owieso niet met een akkoord kan komen aanzetten bij het
Griiekenland, Duitse IP en arbe eidskosten
thuisfront. Haar extremistische e e aanhangers vinden v hoe dan
Vorrige week zijn e er in de eurozo one niet veel be elangrijke
oo ok dat er niet genoeg is bereikkt. Zijn sugges stie was dat de
eco onomische cijfe ers bekendgem maakt. De Duits se industriële
EC CB de liquiditeitssteun voor G Griekse banken n moet stopzettten.
pro oductie is in aprril fors aangetrrokken: +0,9% m-o-m. Deze
Da at zou beteken nen dat er geenn eurobiljetten meer uit de
verrbetering is na een aantal zwa akke maanden n zeer welkom.
ge eldautomaten komen. k Door dee onzekerheid en chaos zal er e
Hie erbij moet wel w worden aangettekend dat de productie p in
da an snel een bes slissing komenn over de vraag g of een akkoord
Fra ankrijk net zo stterk daalde alss die in Duitslan nd steeg en da at
met de partners geaccepteerd moet worden of o dat Griekenland
de productie in de e eurozone als geheel slechts s toenam met
uitt de euro moett stappen. Zodrra een akkoord d is getekend, kan k
n magere 0,1% % m-o-m. Positiiever was dat de d indicator voo or een
he et liquiditeitspro obleem snel woorden opgelostt. Ik hoop dat het h
hett ondernemersvvertrouwen van n de Franse ce entrale bank in
niet zo zal gaan, maar ben ookk niet heel optim mistisch.
me ei voor de derde e keer op rij ee en stijging liet zien. z Dit wijst ero op dat de produ uctiegroei in Frrankrijk gaat aa antrekken.
Oo ok andere landen In Japan zijn de cijfers de afgeelopen tijd ook verbeterd. v De
In Duitsland D stege en de arbeidskkosten in het ee erste kwartaal
on ndernemingswinsten zijn al ennige tijd aan de e beterende ha and.
me et 1,1% k-o-k en n 3,2% j-o-j. Da at is om twee redenen r goed
Diit begint tot uiting te komen inn loonstijgingen n. Hogere lonen
nieuws. Ten eerstte wijst dit op een e versnelling g van de
zijjn weer essentieel om de connsumentenbesttedingen aan te e
loongroei, wat de consumentenbestedingen za al steunen. Ten n
wa akkeren. De Ja apanse BBP-grroei in het eers ste kwartaal we erd
twe eede zal de infllatiedruk in Duitsland toenem men. Een
bijjgesteld van 0,6% k-o-k naarr 1,0% en komtt hiermee duide elijk
welkome ontwikke eling, want and dere landen kunnen dan hun
ho oger uit dan die e in de VS (-0,77%) en de euro ozone (+0,4%).
con ncurrentiekrach ht ten opzichte van Duitsland vergroten zon nder langdurig vast te blijven zitten in deflatie. Recente
ok de Chinese cijfers stemdeen tevreden. De e economische e Oo grroei vertraagt al a enige tijd en vveel analisten suggereren da at
3
Macro Weeklly - 12 juni 2015 5
de beleidsmakerss de groei doorr hun vingers la aten glippen. D De beleidsmakers he ebben duidelijk geprobeerd om m een evenwiccht te vinden v tussen e een redelijk gro oeitempo en he et aanpakken van n kwetsbaarhed den op een aantal belangrijke e terreinen (on nroerend goed, financiële secctor, milieuprob blemen en corrruptie). Dit is e een lastig proce es geweest, do oordat ma aatregelen om d de groei in stan nd te houden de d haalbaarheid d van n doelen op andere terreinen in gevaar bren ngen. Daarom zijn n er beperkte, g gerichte maatre egelen genome en. De groeiindicatoren vertoo onden tot voor kort een dalen nde lijn, maar rec cente cijfers late en een verbete ering zien. Bedrijven lijken we eer me eer personeel a aan te nemen en e de detailhan ndelsverkopen en de groei van de in ndustriële productie lijken ook k te verbeteren n.
Ra amingen hoofd d- en financiël e indicatoren BBP P-groei (%)
2013
2014
2015 5e
2016e
2.2
2.4
2.7
3.1
Ve erenigde Staten
-0.3
0.9
1.8
2.3
Eu urozone
Jap pan
1.6
-0.1
1.1
1.2
Verrenigd Koninkrijk
1.7
2.8
2.8
2.6
China
7.7
7.4
7.0
7.0
-0.7
0.9
2.1
2.2
3.2 2013
3.2 2014
3.2 5e 2015
3.8 2016e
Verrenigde Staten
1.5
1.6
0.1
2.5
VS S Treasury
2.41
2.39
Eurrozone
1.3
0.4
0.4
1.7
Du uitse Bund
0.85
Jap pan
0.3
2.8
0.8
1.4
Eu uro sw ap rente
Verrenigd Koninkrijk
2.6
1.5
1.1
1.9
China
2.6
2.0
1.5
2.0
derland Ned
2.6
0.3
0.1
1.6
4.3 12/06/2015
3.9 +3M
3.7 2015 5e
3.8 2016e
Fed deral Reserve
0.25
0.50
0.7 75
2.25
EU UR/USD
ECB B
0.05
0.05
0.0 05
0.05
Ban nk of Japan
0.10
0.10
0.1 10
Ban nk of England
0.50
0.50
Peo ople's Bank of Chin na
5.10
4.85
Verrenigde Staten Eurrozone
derland Ned We ereld Infllatie (%)
We ereld Belleidsrente
3M M interbank rentte
+3M
+12M M
2015e
0.28
0.29
0.7
1.5 5
0.9
2.4
-0.01
-0.01
0.00
0.00 0
0.00
0.10
Ja apan
0.17
0.17
0.2
0.2 2
0.2
0.2
Ve erenigd Koninkrijk
0.57
0.57
0.6
1.5 5
1.0
2.0
05/06/2015 12/06/2015
+3M
+12M M
2015e
20 016e
2.5
2.8 8
2.7
2.9
0.85
0.3
1.2 2
0.5
1.4
1.14
1.19
0.6
1.5 5
0.8
1.6
Ja apans overheidspa apier
0.46
0.49
0.6
1.0 0
0.7
1.0
VK K gilts
2.08
1.99
1.7
2.5 5
2.0
2.7
05/06/2015 12/06/2015
+3M
+12M M
2015e
20 016e
1.11
1.13
1.00
1.05 5
1.00
1.15
US SD/JPY
125.6
123.4
125
135 5
128
135
0.10
GB BP/USD
1.52
1.56
1.47
1.50 0
1.49
1.51
0.7 75
1.75
EU UR/GBP
0.73
0.72
0.68
0.70 0
0.67
0.76
4.8 85
4.85
US SD/CNY
6.20
6.21
6.26
6.37 7
6.30
6.40
10 0j-rente
W Wisselkoersen
05/06/2015 12/06/2015
20 016e
Bro on: Thomson Reutters Datastream, ABN A AMRO Econo omisch Bureau.
es meer van he et Economisch Bureau op: insights.abnam mro.nl/category y/economie/ Lee ocument is samengesteld d door ABN AMRO. Het heeft h uitsluitend als doel om financiële en algemeene informatie te verstrek kken over de economie. ABN A AMRO behoudt zichh alle rechten voor met betrekking b tot de informattie in Dit do het document en het documen nt wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw inform matie. Het is niet toegesta taan dit document (gehee el of deels) te kopiëren, distribueren, d door te geveen aan een derde of om het h voor enig ander doel te gebru uiken dan hier boven bed doeld. Dit document is infformatief bedoeld en vorm mt geen aanbieding van effecten aan het publiek k, of een uitnodiging om een e aanbod te doen. U ma ag niet om welke reden d dan ook vertrouwen op de e informatie, meningen, beramingen, b en aannamees in dit document noch dat d het compleet, accuraat of juist is. Er wordt gee een garantie gegeven, uittdrukkelijk of stilzwijgend,, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functio onarissen, vertegenwoord digers, gelieerde partijen,, groepsmaatschappijen of werknemers met betre ekking tot de juistheid of volledigheid van de inforrmatie in dit document, en n geen enkelle aansprakelijkheid word dt geaccepteerd voor eniig verlies als direct of ind direct gevolg van het gebrruik van deze informatie. De opvattingen en meniingen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderh hevig zijn en e ABN AMRO heeft geen n enkele verplichting om de informatie in dit docu ument na de datum hiervaan te herzien. dat u in enig product van n ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende ffinanciële en andere risic co’s, alsmede mogelijke beperkingen b voor u en uw w investeringen als gevolg van toepasselijke wetg geving Voord en regels. Indien u, na lezing van dit document, overw weegt een investering te doen d in een product, raaddt ABN AMRO aan om een e dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te t bezie en of het relevante producct – met inachtneming va an alle mogelijke risico’s – past bij uw investeringgen. De waarde van beleg ggingen kan fluctueren. In het verleden behaaldee resultaten bieden geen garanties voor de toekom mst. ABN AMRO behoudt zich hett recht voor wijzigingen in n dit materiaal aan te bren ngen. Alle rechten r voorbehouden