14
Visie op w wereldecono omie – 25 november 20 015
Groe ei China v vertraagt verder in 2016 e en 2017
Arjen n van Dijkhuizen Senio or Econoom Tel: 020-6288052 0 arjen.van.dijkhuizen@n nl.abnamro.com
2015: zorgen ov ver China hebben were eldwijd onru ust veroorza aakt Vree es voor hard rde landing afgenomen, a , maar risico o’s zijn niet verdwenen We denken datt de Chinese e invoer in 2016 2 verbeteering laat zie en De groei g vertra aagt geleidellijk, naar 6,5 5% in 2016 een 6% in 201 17 Toc ch zal de tra nsitie van China C soms met horten en stoten verlopen v
2015: China C zorgt voor onrust, maar groe eivertraging g blijft geleid delijk verlop pen Hoewel China dit jaar w wereldwijde on nrust heeft vero oorzaakt, is onss basisscenario o van een aging uitgekomen. De groei is afgezwakt vann 7,7% in 2013 3 naar 7,3% in geleidelijjke groeivertra 2014 en circa 7% in 20 015, dichtbij de e doelstelling en n onze raming.. Na een zwak eerste kwartaa al roei aan tot 1,8% k-o-k in het tweede en derrde kwartaal. De D groei op jaarr(1,3% k--o-k) trok de gro basis vertraagde in hett derde kwartaa al marginaal, to ot 6,9%. In de eeerste twee kw wartalen bedroe eg deze pre ecies 7%. Hierd door laaide de discussie overr de betrouwbaaarheid van de groeicijfers op p. Alternatieve indicatoren 5%, maar de m meeste hiervan kijken sterk na aar n wijzen op een groei van 4-5 strie en dat is n nu precies de zwakke plek in de economie. W We kunnen de e officiële BBPde indus cijfers niet negeren, ma aar volgen ook k veel andere in ndicatoren en ggebruiken de maandelijkse m BBPerg als alternattieve groeimaatstaf. Voor de eeerste tien maanden van 201 15 ramingen van Bloombe eze indicator g emiddeld uit op p 6,6%. Dat ligt iets (maar nieet veel) onder de d officiële cijfe ers. kwam de
Groeivertrag ging blijft ook k in 2015 gele eidelijk verlop pen % j-o-j
… ook al koelden de invessteringen beg gin 2015 sterk k af % j-o-j
1 13
30 25
1 11
20 9
15 7
10 5
5 08
09
10
11
Offficiële BBP-groei Bron: B Bloomberg
12
13
14
15
Schattin ng Bloomberg
11
12 2
13
Industriële productie Detailhandelsverkopen
14
15
16
Vastte investeringen
Bron n: Thomson Reute ers Datastream
Divergentie tussen n industrie en e dienstensector is to oegenomen De versc chuiving van he et groeimodel van v industrie en investeringenn naar diensten en consumpttie is deels een natuurlijk p proces (de toenemende welv vaart stimuleertt de consumptie) dat jaren in n Sinds 20 stensector de grootste g (ongevveer 50% van de economie). De beslag neemt. 012 is de diens activiteit in de diensten nsector blijft beter op peil dan in de industriee, al verwachte en we dat de groeibijd drage van de fin nanciële dienstverlening in 20 016 afzwakt. D De groei van de e industrie plus bouw ko oelde in het derrde kwartaal aff tot 6,0% j-o-j, terwijl de groeei van de diensttensector versneld de tot 8,4% j-o-j -j. De aanwas van v de industriële productie iss geleidelijk ve erminderd tot 5,,6% j-o-j in oktober, het laag gste percentag ge sinds de fina anciële crisis. D De investerings sgroei daalde 015 scherp, alss gevolg van de e overcapaciteiit in de industriie en de vastgo oedsector, en iss begin 20 daarna verder v afgezwa akt. De detailha andelsomzet la aat juist een heerstel zien in de e afgelopen maanden, na een zwakk begin van he et jaar. De sche erpe koersdalinng op de aande elenmarkt in jun ni ad een beperktt effect op het consumentenv c vertrouwen en dde bestedingen n. Slechts een en juli ha klein dee el van de huish houdens belegtt en de aandele enmarkten zijnn sindsdien ges stabiliseerd. Oo ok de inkoo opmanagersind dices tonen de divergentie tus ssen de industrrie en de diens stensector.
15
Visie op w wereldecono omie – 25 november 20 015
De vrees voor een n harde land ding is afgen nomen…, De comb binatie van zwa akke macrocijfe ers, de scherpe e beurscorrectitie in juni en juli – na een onhoudb bare koersrally – en de onverrwachte wijzigin ng van het valuutabeleid in aug gustus vergroo otte de vrees s voor een hard de landing van China. Dit leid dde tot onrust oop de financiële e markten, inclusief de grondstoffe enmarkten. Enkele maanden later zijn de zoorgen over China weer wat bd. De autorite eiten hebben maatregelen m gen nomen om de aaandelenmarkten te stabilise eren. weggeëb Hoewel deze maatrege elen de vraag opriepen o hoe serieus de overrheid financiële e hervormingen n neemt, hebben h ze wel gezorgd voor een e stabilisatie e en zelfs een hherstel van de aandelenmarkkten. Ook de vrees v dat de yu uan-devaluatie e zou leiden tot een valutaoorrlog is afgenom men. Door te interveniiëren op de vallutamarkt hebb ben de autoriteiten een scherrpe daling van de d yuan voorkom men. Dat de vre ees voor een ha arde landing minder m is geworrden, komt ook k tot uiting in de e daling va an de CDS-pre emies, van circa 140 basispun nten eind septeember tot circa a 100 nu.
PMIs: Dienstensector do oet het beter dan industrie e
Angst A voor ha arde landing iis laatste maanden
Indices
ndex, 1 jan. 2013 = 100 In
6 60
CNY perr USD
6.5
2 250
5 58 6.4
2 200
5 56
6.3
5 54 1 150
5 52
6.2
5 50
1 100
6.1
4 48 4 46 11
12 13 3 PMI verrw. industrie Caixxin PMI verrw. industrie NBS S
14 15 PM MI diensten Caixinn PM MI diensten NBS
50
6 13 Aandelenmarrkt (l.a.)
14
15 CD DS-premie (l.a.)
16 Wisselkoers (r.a.)
Bron n: Thomson Reute ers Datastream
Bron: B Thomson Re euters Datastream m
…maar daarmee zzijn de risico o’s nog niet verdwenen n Dit wil na atuurlijk niet ze eggen dat de risico’s verdwen nen zijn. China heeft te maken met een aantal macro-financiële risico ’s. Als deze nie et goed worden n beheerd, kann de economie ontsporen: -
De transitie naar e een nieuw groe eimodel gaat gepaard met rissico’s. De erfen nis van de oude e eistrategie is d duidelijk: de ove ercapaciteit in de d industrie enn in de vastgoe edsector vertaa alt groe zich h in deflatiedrukk en afname va an de winstgev vendheid; het rremt bovendien n de groei. Als de overheid de e overcapacite eit niet weet terug te dringen, heeft dat op te ermijn gevolgen n.
-
g is afgenomen n, mede door dde aanpak van schaduwbanke en, De groei van de kkredietverlening ar blijft hoger d dan de nominalle BBP-groei. De D totale schulld is sinds de mondiale m crisis maa sne el gestegen, vo oral bij bedrijve en en financiële instellingen. Deze wordt nu u geraamd op 250 0% van het BBP P. Dit niveau is s vergelijkbaar met dat van veeel welvarende e landen en hoo og verg geleken met op pkomende land den. De autoriteiten trachten de schuldenlas st te verminderren doo or renteverlagin ngen, een swap pprogramma voor schulden vvan lokale overrheden en het inpe erken van scha aduwbanken, maar m de echte schuldreductiee moet nog beg ginnen.
-
De overheid heeftt, naast de wijz ziging van het valutabeleid, v sttappen gezet om o het kapitaalverk keer te liberalisseren in de aan nloop naar een n IMF-besluit ovver de toevoeg ging van de yua an aan n de SDR-mand d. Wij verwach hten dat het IMF F eind novembber het licht op groen zet. De ope enstelling van h het financiële stelsel houdt ec chter ook risicoo’s in voor de fin nanciële stabiliiteit, zoa als een omslag in de kapitaals stromen. Door haar sterke exxterne positie is s China niet erg g vatb baar voor een h heuse betaling gsbalanscrisis, maar dat kan oop termijn vera anderen.
-
Risico´s in de fina anciële sector vloeien v voor uit banden met lookale overhede en en schaduw wban nken en uit de ttoename van probleemkredie p eten. De overheeid wordt selec ctiever met steu un.
-
De opkomst van C China als groottmacht brengt geopolitieke g rissico´s met zich. Het op de pro oef aties met buurlanden en strategische rivalenn zoals de VS blijft doorgaan. stellen van de rela
16
Visie op w wereldecono omie – 25 november 20 015
De ove erheid blijft s stimuleren om o de groeiivertraging g geleidelijk te t houden De hamv vraag luidt: kun nnen de autoritteiten de risico’s beheersen een een zachte landing l bewerks stelligen? Wij d enken van wel, maar het worrdt evenwichtskkunst. De rege ering kan allerle ei instrume enten en bufferrs inzetten. Ze heeft al gekoze en voor moneta taire stimulering g (o.a. verlagin ng beleidsre entes en reservvevereisten), budgettaire b stim mulering (o.a. innfrastructurele uitgaven en belasting gverlagingen) e en versoepeling van macro-prudentiële eiseen (ratio kredie eten / deposito’ss, aanbetaling bij aankoo op van woning). Daar de klooff tussen de belleidsrente (4,35 5%) en de infla atie (circa 1,5 5% j-o-j) groot blijft, zien we nog n ruimte voo or twee renteveerlagingen in 20 016. Ook denkken we dat de d overheid de reservevereistten met zo’n 15 50 basispuntenn zal verlagen. De centrale ba ank zal ook doorgaan d met h haar liquiditeits sfaciliteiten, gerichte kredietve verlening aan sttaatsbanken off gerichte verlagingen va an de reservev vereisten voor financiële f insteellingen met ee en specifiek erder van uit daat de budgettaire stimulering en e mandaat (bijvoorbeeld mkb-krediet). We gaan er ve oepeling van de e prudentiële re egelgeving worden voortgezeet. de verso
Krimp K invoer komt grotend deels door prrijseffecten
Nog ruimte v voor stimulerrend beleid % / % j-o-j
%
% j-o-j
20
22
100
15
21
75
20
10
50
19
5
18
0
25
17
0
-5
16
-25
-10
15 08
09
10
11
CPI inflatiee (l.a.) Beleidsren nte (l.a.) Bron: B Thomson Re euters Datastream m
12
13
14
15
16
PPI in nflatie (l.a.) Banccaire reserve-eiseen (r.a.)
-50 08
09
10
Invoerwaardes
11
12
13
14
15
Geschatte invoervolumes
Bron nnen: Thomson Reuters R Datastream m, ABN AMRO Ec conomisch Bureau u
Invoerplaatje van China verbe etert naar ve erwachting in 2016 Hoewel de Chinese ecconomie een za achte landing lijkt te maken, vvoelen de were eldeconomie en n de offenmarkten d e invoerdaling in 2015. In de eerste tien maaanden van het jaar is de invo oergrondsto aald. Vooral be waarde circa c 15% geda egin 2015 liep de invoer sterkk terug, als gev volg van de vertragin ng van de invessteringsactivite eit die de jaar-o op-jaar cijfers nnog steeds druk kt. Lagere impo ortprijzen (iinclusief grond dstofprijzen) vormen de belangrijkste verklarring voor deze daling. Volgen ns onze (ruwe) ramingen is het invoervo olume tot nu toe e dit jaar zo’n 55% gedaald. Het is niet helem maal a bij de ontwikkeling van de totale economie. e De duidelijk waarom de invvoer zo sterk achterblijft ng moet voor ee en deel worden n gezocht in de e transitie van iindustrie naar consumptie. Dit D verklarin heeft de vraag naar gro ondstoffen en diverse d andere e goederen beïïnvloed. Ook de e substitutie va an er door binnensslands geprodu uceerde goederen en voorraaadreductie spellen mogelijk ee en de invoe rol. Omd dat de groeivert rtraging geleide elijk blijft verlop pen en de negaatieve basiseffe ecten langzaam m wegvalle en, verwachten n we dat de Chinese invoercijfers in 2016 veerbeteren ten opzichte o van 20 015.
Economische groe ei zwakt af naar n 6,5% in n 2016 en 6% % in 2017 Al met al verwachten w we dat de Chinese groei vertraagt van 7% inn 2015 naar 6,5 5% in 2016. nomische groeii van opnieuw 7% 7 in 2016 zouu te ambitieus en te kostbaarr Streven naar een econ vendien wijst de e relatieve krac cht van de arbe eidsmarkt eropp dat China volg gend jaar ook met zijn. Bov een groe ei van 6,5% he eel goed uit de voeten kan. We W verwachten ddat de groei in 2017 verder afzwakt naar 6%. In on ns basisscenarrio gaan we erv van uit de overhheid de macro--financiële risicco’s eren en een za achte landing kan k bewerkstelligen. Maar zoaals in 2015 duidelijk is geblekken, kan behe zal de tra ansitie naar ee en nieuw groeim model soms met horten en sttoten verlopen.
17
Visie op wereldecono omie – 25 november 20 015
eer van het Eco onomisch Bure eau op: https:///insights.abnaamro.nl/category/economie e/ Lees me Dit document is samengesteld ddoor ABN AMRO. Het H heeft uitsluitend als a doel om financiële le en algemene inforrmatie te verstrekken n over de economie. ABN AMRO behhoudt zich alle rechten voor met betrek kking tot de informaatie in het document en het document wordt uitsluitend aan a u verstrekt voorr uw informatie. Hett is niet toegestaan dit document (geheeel of deels) te kopië ëren, distribueren, do oor te geven aan een derde of om hett voor enig ander do oel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is info ormatief bedoeld en vormt geen aanbie eding van effecten aaan het publiek, of een uitnodiging om een n aanbod te doen. U mag niet om welke reden daan ook vertrouwen op o de informatie, meningen, beramingenn, en aannames in dit d document noch da at het compleet, accuraat a of juist is. Er wordt geen gara antie gegeven, uitdru ukkelijk of stilzwijgennd, door of uit naam m van ABN AMRO, haar directeuren,, functionarissen, verrtegenwoordigers, ge elieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juisstheid of volledigh heid van de informattie in dit document, en geen enkele aan nsprakelijkheid wordt dt geaccepteerd voorr enig verlies als dirrect of indirect gev volg van het gebruik ik van deze informa atie. De opvattingen en meningen opgeenomen hierin kunn nen op enig momen nt aan verandering g onderhevig zijn enn ABN AMRO heeft geen enkele verplic chting om de informa matie in dit document na de datum hiervvan te herzien. Voordat u in i enig product van ABN AMRO investteert, dient u zich te e informeren over de de verschillende financiële en andere rissico’s, alsmede mo ogelijke beperkingenn voor u en uw inves steringen als gevolg van toepasselijke weetgeving en regels. Indien I u, na lezing van v dit document, overweegt o een invesstering te doen in een n product, raadt ABN N AMRO aan om eenn dergelijke investerin ng met uw relatiemanager of persoonlijijke adviseur te besppreken om nader te bezien b of het relevante product – met inacchtneming van alle mogelijke m risico’s – pa ast bij uw investerringen. De waarde van beleggingen ka an fluctueren. In he et verleden behaalde de resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN A AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen w in dit mate eriaal aan te brengenn. Alle rechten n voorbehouden