Achter de coulissen Fotokroniek van de gemeente Hengelo Gld in de jaren 50
W.J.M. Hermans
III
Hoofdstuk voorwerk.indd III
05-07-10 17:46
Deze uitgave kwam mede tot stand dankzij een bijdrage van: Stichting Fonds A.H. Martens van Sevenhoven
Š Old Hengel www.oldhengel.nl Hengelo Gld, juli 2010, 1e druk
Eerder verschenen van W.J.M. Hermans: Alle hoeken van het veld (1993) De geschiedenis van de V. en AV. Pax
(2001) Kroniek van Hengelo (Gld) 1900-1919 Daar midden in de Graafschap
Adres Kervel-kelder (2006) Schuilplaats voor joden
De auteur heeft de rechten met betrekking tot de foto’s geregeld volgens de bepalingen van de Auteurswet. Zij die desondanks menen zeker recht te kunnen doen, worden verzocht contact op te nemen met de auteur van dit boek.
IV
Hoofdstuk voorwerk.indd IV
05-07-10 17:46
Voorwoord
Hengelo Gld. is een dorp in de Achterhoek. Dit is een waarheid als een deur. Toch niet. Uit ervaring weet ik dat veel Nederlanders dit niet weten. Ik was er één van. Toen mijn en vrouw en ik 55 jaar geleden naar dit Hengelo reden om kennis te maken met dokter Beems, wiens praktijk ik kon overnemen, hadden we geen flauw idee waar dit dorp lag. Het was een donkere Decemberavond toen we de IJssel gepasseerd waren en in ons kleine Renaultje op zoek gingen vonden we na veel zoeken het dorp. We zijn er gebleven! Hengelo Gld. is een dorp. Maar óók is dit dorp HET Dorp voor honderden mensen die er geboren zijn of er, van elders gekomen, geleefd en gewerkt hebben. Wat dit dorp zo ‘eigen’ maakt is moeilijk te zeggen. Dat ligt voor iedereen anders. Deze positieve gevoelens voor Hengelo zijn in ruime mate aanwezig bij de schrijver van dit boek. Het is al zijn vierde boek over ons dorp - en misschien ook nog niet zijn laatste. Geniet ervan!
F. Schreuder
V
Hoofdstuk voorwerk.indd V
05-07-10 17:46
achterhoeks archief doetinchem. collectie hengelo (G)
achterhoeks archief doetinchem. collectie hengelo (G)
VI
Hoofdstuk voorwerk.indd VI
05-07-10 17:46
Inhoud
1950 ........................................................................................... 1 - Militairen terug uit Indonesië - 25 jaar winkeliersvereniging - Pax kampioen, geen promotie - Promotie voor Keijenburgse Boys - Dr. Meinders 60 jaar arts - Jan Ooms verongelukt - Nieuwe tankauto brandweer - Opbreken tramrails - Opening parkeerterrein 1951 ........................................................................................ 27 - 60 Jaar Excelsior - Zusters Clarissen in ’t Kervel - 25 jaar Achilles - Muziekconcours Concordia - B.H. Cuppers verongelukt - Onthulling oorlogsmonument - Inbraak, vuurwapens en smokkel - 75 jaar kruidenier Berendsen 1952 ........................................................................................ 57 - Eerste tv-uitzendingen - Keijenburgse Boys mist titel op dramatische wijze - Laatste molen verdwijnt - 50 jaar kleuterschool - Zangconcours Sancta Caecilia - Op bromfiets-scooter naar Spanje - Zilveren priesterfeest pastoor Ydema - Lindeboom weg bij café De Zon - G. Harmsen verongelukt - 25 jaar Rusthuis - M. Beening-Rutgers verongelukt - Gouden jubileum ds. Barbas - 6000e inwoner gemeente Hengelo
1953 ........................................................................................ 93 - Acties voor slachtoffers Watersnoodramp - BB en EHBO opgericht - Eerste buizen waterleiding - Muziekconcours Crescendo - 25 jaar Pax - 100 jaar St. Jan - Jozef Hilderink verongelukt - Concordia naar Ereafdeling - Hennie Rietman wint 1e Coupe ’t Zand - Nieuw schoolgebouw Varssel - Enorme brand meubelfabriek Lubbers 1954 ...................................................................................... 121 - Vechtpartij bij café Lange Wagen komt voor de rechter - Bennie Zeevalkink verongelukt - A. Broere weg bij Achilles - Richard Pape terug in Hengelo - Verbetering Raadhuisstraat - Concours DEKO - Opening Aaltenseweg 1955 ...................................................................................... 149 - 50 jaar Groene Kruis met nieuw wijkgebouw - 40 jaar RK lagere school - Morsink nieuwe voorzitter marktvereniging - Fa. Klem 75 jaar - Concordia in Vaandelafdeling - Aanrijdingen en heropeningen
VII
Hoofdstuk voorwerk.indd VII
05-07-10 17:46
I n hou d
1956 ...................................................................................... 169 - ’t Lenselink in de as gelegd - Afscheid burgemeester Van Hoogstraten - Intocht burgemeester Mackay - Pax kampioen, geen promotie - Feestweek - J.H.A. Jaaltink verongelukt - Opening Piersonschool - Auto voor Zr. Fokkens - Pastoor Waanders opvolger pastoor Ydema - Oprichting Rode Kruis 1957 ...................................................................................... 197 - Man uit Dunsborg verdronken - Rock around the clock bij Langeler - Pax kampioen, geen promotie - Sneeuw bij de motorcross - 40 jaar Keijenburgse Boys - Opening Quick-fabriek - Gouden jubileum Boerenleenbanken - Uitbreiding Maria Postel - Opening kleedkamers Keijenburgse Boys
1959 ...................................................................................... 243 - Restauratie bleekhuisje - Film over Hengelo - Oprichting Pony-club - Herman Seesing onderscheiden - Veel brandjes - Jos Besselink stopt als dirigent - Pax kampioen, geen promotie - Windhoos op kermis - Twee priesterfeesten in Keijenburg - Twee volleybalclubs opgericht - Verlichting Pax-terrein - Gemeente-ontvanger De Vries burgemeester van Oosterhesselen ‘t Verhaal van un soepkippe en andere narigheid ................................................. 269
1958 ...................................................................................... 219 - Nieuwe notaris - Gouden zangvereniging Looft den Heer - Keijenburgse Boys kampioen en promoveert - 40 jaar priesterfeest pastoor Waanders - Nieuw politiebureau - Wielerronde van Hengelo - Internationale paardenrennen bij 300 jaar markt
Fotoverantwoording Bij de foto staat de naam van de originele eigenaar, ook al was de foto al langer in mijn bezit. Indien geen vermelding bij de foto staat, is de foto van de auteur. Bij groepsfoto’s staan de namen altijd vermeld van boven naar beneden en van links naar rechts. Indien niet anders vermeld, zijn de namen door de eigenaar gegeven. Hierbij zou het kunnen, dat er foutjes in zijn geslopen, dus hier moet een voorbehoud worden gemaakt. Mochten zich mensen hierdoor tekort voelen gedaan, dan alvast mijn excuses.
Niet van alle foto’s is met zekerheid te stellen, dat deze daadwerkelijk in de jaren 50 gemaakt zijn. In de meeste gevallen kan er wel van uitgegaan worden dat de situatie op de foto zo was als in genoemd decennium. Dank aan alle personen en verenigingen die geheel belangeloos hun medewerking verleenden bij de speurtocht naar foto’s, hetzij door het beschikbaar stellen van de foto’s zelf, tips voor andere fotoleveranciers, of bij hulp naar de namen bij de groepsfoto’s. VIII
Hoofdstuk voorwerk.indd VIII
05-07-10 17:46
Inleiding
Het decennium van de vijftiger jaren was een periode waarin veel veranderingen werden ingezet. Na de Tweede Wereldoorlog was in het kader van de wederopbouw ‘hard werken en sober leven’ het parool. De traditionele structuren en zuilen bleven ogenschijnlijk intact en boden velen een gevoel van veiligheid en geborgenheid. De samenleving was overzichtelijk; zowel in de kerk, op het werk, op school als in het gezin lagen de keuzes al van tevoren vast. Velen waren tevreden met de huiselijke omstandigheden en vonden het vooral een knusse tijd. Geleidelijk kwam daar door nieuwe ontwikkelingen verandering in. De welvaart nam toe onder de individuele burgers. Het besteedbare inkomen nam toe, waardoor de consumptie steeg. De inrichting van de woningen kreeg meer aandacht en huishoudelijke apparaten kwamen geleidelijk binnen bereik van een steeds groter deel van de bevolking. Het aantal autobezitters steeg snel, de kampeervakantie werd populair en de (zwart-wit) televisie veroverde de huiskamers. De jeugd werd door de toename van de welvaart zelfstandiger en vormde een nieuwe doelgroep voor fabrikanten van sigaretten, kauwgum, kleding, brommers en grammofoonplaten. Met rock-‘n-rollmuziek zette de jeugd zich af tegen de gevestigde orde. Het was de voorbode van de revolutionaire veranderingen in de zestiger jaren. Ook in de voormalige gemeente Hengelo (Gld) veranderde veel in de jaren 50. Woningen werden gebouwd, wegen verbeterd, bedrijven en winkels geopend of gerenoveerd. Een periode waarin veel ontwikkelingen in gang werden gezet, maar ook veel fraais teloor ging. De laatste molens, bomen in het straatbeeld, pittoreske hoekjes, de paardenmarkten, cafés en gelagkamers, ambachtelijke winkeltjes maakten plaats voor de noodzakelijk geachte verbeteringen. Er kwa-
men scheurtjes in de zuilen, niet alles van de ouders, meester of pastoor werd voetstoots aangenomen. De fotokroniek Achter de coulissen is een tijdsbeeld van deze vijftiger jaren. Het geeft een beeld van de dorpen Hengelo en Keijenborg, de mensen en de gebeurtenissen en toont daarmee aan wat er veranderd is in een halve eeuw. Achter de coulissen is voor mij een logisch vervolg op Daar midden in de Graafschap (periode 1900 - 1919) en Adres Kervel-kelder (Tweede Wereldoorlog). Het leek me tijd voor een terugblik op een periode van na de oorlog middels een fotokroniek. Een leuke periode om op terug te blikken. Veel mensen hebben het nog meegemaakt, maar toch een heel andere tijd dan de huidige. Niet alleen een terugblik met foto’s, maar ook met berichten van toen. Zelfs met 300 (zwart-wit) foto’s is het beeld nooit compleet, niet meer dan een indruk. Elke foto is een momentopname op een bepaalde plaats. De selectie komt volledig voor rekening van deze samensteller. Met de foto’s heb ik geprobeerd een veelzijdig beeld van die periode te geven en vooral veel mensen in beeld te brengen van verschillende verenigingen, bedrijven, scholen en individuele personen. Naast Hengelo ook aandacht voor Keijenborg. Veel mensen zullen zichzelf terugzien (50-60 jaar jonger) en anders wel een familielid, buur of andere bekende. Ook de artikels zullen herinneringen oproepen. Voor het verzamelen ervan zocht ik in de huis-aanhuisbladen De Reclame (via drukkerij Uiterweerd) en De Schakel (Roelof van Gijssel), maar ook in de kranten De Graafschapbode en Zutphens Dagblad. De berichten geven een treffend beeld van die periode. Uiteraard de belangrijke (chronologische) gebeurtenissen voor het historisch overzicht: de brand bij Lubbers, tragische IX
Hoofdstuk voorwerk.indd IX
05-07-10 17:46
I n l e i di ng
berichten over Hengelose burgers die verongelukten, vertrek en intocht van burgemeesters, maar ook kleine berichten typerend voor die periode. Een concours, een uitvoering, brand in een hooiberg, de nieuwste film, een ongeluk op straat, de eerste tv-uitzendingen, kortom het dagelijkse leven van de vijftiger jaren. Maar ook Hengelose militairen die terugkeerden uit Indië en acties voor de Watersnoodramp en vluchtelingen uit Hongarije. Als een rode draad lopen de jaarlijkse gebeurtenissen en evenementen. Bijzonder voor die tijd waren in Hengelo op sportgebied de motorcross op ’t Zand en de plaatselijke voetbalderby’s tussen Keijenburgse Boys en Pax, die dan ook speciale aandacht kregen door alle verslagen te plaatsen met daarbij enige fraaie opnames. De artikels zijn zoveel mogelijk in de oude stijl gelaten. De spelling is van die tijd, hier en daar wat geredigeerd, gecorrigeerd of ingekort. October en Keijenburg zijn dus niet fout gespeld, maar werden toen zo geschreven. Voor ‘Keijenburg’ kwam ik overigens ook andere variaties tegen: Kijenburg, Keyenburg. De latere naam Keijenborg was toen nauwelijks in gebruik. Bij het gebruik van ‘Hengelo’ wordt in dit boek altijd Hengelo (Gld) bedoeld. De berichten spreken voor zich. Ze zijn niet gecontroleerd, geen achtergronden, verhalen of interviews. Slechts hier en daar is aangestipt wat erna met het huis of persoon is gebeurd.
De gemeente Hengelo Gld is na een herindeling in 2005 opgegaan in de gemeente Bronckhorst. Voor mij des te meer reden om de historie van de oude gemeente vast te leggen door het publiceren van boeken. Door kleine geschiedenissen te vertellen met gebeurtenissen die dicht bij de mensen staan, hoop ik de historie van Hengelo (Gld) als cultuurhistorisch erfgoed vast te leggen. Speciale dank wil ik brengen aan al die mensen die mij geholpen hebben met het samenstellen van deze fotokroniek. In het bijzonder Ab Meenink, die door zijn vormgeving net weer dat extra’s wist te brengen. Dat de lezer net zoveel plezier mag beleven aan dit boek als ik bij het samenstellen ervan!
W.J.M. Hermans
Het voorwoord is geschreven door de voormalige huisarts F. Schreuder, een van de ‘hoofdrolspelers’ uit de jaren 50, waarbij als bijzonderheid vermeld mag worden dat hij anno 2010 nog steeds in Hengelo woont. Het laatste woord was voor Herman van Velzen, als ode aan deze beroemde Hengelose dialectschrijver, tevens de schoonvader van mijn nicht. Uit de verhalen die wekelijks in de Graafschapbode verschenen koos ik: ’t Verhaal van un soepkippe en andere narigheid. X
Hoofdstuk voorwerk.indd X
05-07-10 17:46
1950 Het brandweerkorps in 1950. V.l.n.r.: H. van Burk, H. Hulstijn, G. Meulenbrugge, Th. Michels, H. Rouwenhorst, N.N., F. van Hoogstraten, B.J. Hulshof, G.J. Harmsen, van Harsselt, L. Kรถhler, B. Grootbod, J. Wenneke, Jos Herwers, N.N., Ir. Roos, H.C. Arends, J.H. Tijdink. foto j. leemreis
Hoofdstuk 1950.indd 1
08-07-10 14:30
Ja n ua r i 1950
7 ja n ua r i | Kortsluiting
Zondag ontstond er tijdens de tweede opvoering van De Witte Non in het Patronaatsgebouw te Keijenburg een begin van brand. Tegen het einde van de opvoering zag men achter het toneel een grote steekvlam, waardoor de bekleding begon te branden. Door het afsluiten der stroom kon erger voorkomen worden. Het zal zeer nuttig zijn dat de pgem eens grondig de electrische leidingen in verschillende gebouwen naziet. Wij twijfelen niet of zij zal hier en daar wel iets niet in orde vinden. 7 ja n ua r i | Verbreding kruispunt
b&w delen mede dat G. Bruggink zich bereid heeft verklaard ten behoeve van verbreding van de hoek Raadhuisstraat - Banninkstraat aan de gemeente af te staan een gedeelte groot 135 m² van zijn op die hoek gelegen perceel. Hij zal het aan zijn café grenzend gedeelte van zijn woning afbreken, waardoor het mogelijk zal zijn dit gedeelte bij de straat te voegen en een belangrijke verkeersverbetering zal worden verkregen. Hiervoor vraagt Bruggink ƒ5000. b&w stellen voor op dit aanbod in te gaan.
ouderlijke woning terug. Hen werd een hartelijke ontvangst bereid. ‘s Avonds bracht de muziekvereniging Crescendo een serenade. G.H. Kaak ging als gewoon militair, maar keerde als sergeant-majoor terug, na een verblijf van drie jaar. Tevens keerden terug Joseph Dickman, A. Gasseling en E. Ankersmit. Zondagmiddag keerde A. Halfman weer in de ouderlijke woning terug. 18 ja n ua r i | Duikers voor parkeerterrein
Voor de aanleg van het nieuwe parkeerterrein zijn bereids de werkzaamheden begonnen. Door het Waterschap worden thans de duikers gelegd in de sloot naast de zuivelfabriek, waar eerlang de weg zal lopen naar het nieuwe terrein. 21 ja n ua r i | Huwelijksgiften
Op de bruiloft van Tempels-Groot Bruinderink en Tesselaar-Groot Bruinderink werd voor een bedrag van ƒ27,01 gecollecteerd, waarvan de helft afgedragen zal worden aan de niwin en de helft aan Katholiek Thuisfront. 2 8 ja n ua r i | Vertrokken
14 ja n ua r i | Terugkeer uit Indonesië
Onze plaatsgenoten Lubbers (Raadhuisstraat) en Maalderink (Runneboom) keerden maandag, na een verblijf van ruim drie jaar in de tropen, in de
Heden is per S.S. Veendam vertrokken G. Versteege jr. (Geerbosch) naar Zuid-Dakota, Noord-Amerika, alwaar hij daar op een Hollandse boerderij komt van 300 ha.
Rioleringswerkzaamheden in 1950. Een van de toegangswegen naar het nieuwe parkeerterrein was geprojecteerd in het verlengde van de Kastanjelaan. Voor de aanleg van deze weg, later de Zuivelweg, diende de Laak ter hoogte van de zuivelfabriek te worden gerioleerd. Rechts op de foto een gedeelte van de directeurswoning van de zuivelfabriek. achterhoeks archief doetinchem. collectie hengelo (G)
2
Hoofdstuk 1950.indd 2
05-07-10 18:27
F e b rua r i 1950
Het bestuur van de winkeliersvereniging. Staand: J.H. Demming en G.J. Berendsen. Zittend: A.H. Arnold, voorzitter J.H. Tijdink en W.F. Lurvink. achterhoeks archief doetinchem. collectie hengelo (G)
4 f e b rua r i | 25-Jarig bestaan der Hengelose Winkeliersvereniging
Donderdagavond werd in zaal Langeler genoemd feit herdacht en wel op een wijze die nimmer vergeten zal worden. Voorzitter Tijdink opende en heette de tjokvolle zaal hartelijk welkom, inzonderheid de burgemeester en de beide geestelijken van Hengelo en Keijenburg, doch bovenal Ger de Roos met het Orkest Zonder Naam, dat speciaal voor deze gelegenheid zou concerteren. Een daverend applaus viel al aanstonds het gezelschap ten deel bij het opengaan van het doek, toen de herkenningsmelodie werd gespeeld. En telkenmale daverde de zaal van het hoogoplaaiende enthousiasme, als beloning voor hetgeen het Orkest Zonder Naam bood. We hebben genoten van de zang der Drie Musketiers, van de muziek van het orkest, de goocheltoeren van Dick Harris, maar niet minder van de geestige wijze waarop Ger de Roos de programmapunten aankondigde. Elk stuk dat gespeeld of gezongen werd, had weer een nieuwe aankleding, zodat het hele programma vol met afwisseling werd afgewerkt. Wie heeft niet smakelijk kunnen lachen om het humoristische optreden van Toby Rix tijdens zang en muziek? We zeggen niet te veel dat de Winkeliersvereniging eer heeft behaald om Ger de Roos met zijn orkest te laten optreden. Met grote voldoening kan zij dan ook op deze zeer goed geslaagde avond terugzien, een avond die lang in het geheugen zal blijven.
10 f e b rua r i | 25 Jaar armmeester
Woensdag herdacht Herman Besselink het feit, dat hij 25 jaren geleden werd benoemd tot armmeester der St. Willibrordus parochie. Het merkwaardige van dit jubilĂŠ is, dat ook zijn grootvader en vader deze functie hebben bekleed. 25 f e b rua r i | Terugkeer uit IndonesiĂŤ
Met het troepentransportschip Pasteur, dat op 24 februari te Amsterdam is aangekomen, zijn teruggekeerd: B. Derksen D69, M. Elsman B43, Th. Rondeel Ruurloseweg 34 en N.G. Tijdink, Spalstraat 21. Aan de verschillende woningen waren erepoorten aangebracht, buurtbewoners hadden de vlaggen uitgestoken en er werden vele handen gedrukt van de teruggekeerden. Wij hopen dat zij spoedig weer mogen terugkeren en allen hun weg mogen vinden in de maatschappij. Het was voor de fam. Goossens zaterdag een blijde dag toen na een verblijf van ruim drie jaren in de tropen hun zoon en broer G. Goossens gezond in de huiselijke kring terugkeerde. 25 f e b rua r i | Ongeval
Onze plaatsgenoot G. Kroesen had dinsdag het ongeluk met zijn fiets zodanig te vallen, dat wielrijders achter hem over hem heen vielen en hij ernstig aan het gelaat gewond werd.
3
Hoofdstuk 1950.indd 3
08-07-10 14:30
F e b rua r i 1950
25 f e b rua r i | Verbouwing o.l. school
De voorbereidende werkzaamheden zijn begonnen in verband met de verbouwing der o.l. school aan de Ruurloseweg. 25 f e b rua r i | Foekepot
In vroeger jaren ging men op Vastenavond de huizen langs met een foekepot, hierbij een versje opzeggend ‘Foekepotterij, foekepotterij, geef me a.u.b. een centje, dan ga ik weer voorbij’. Nadat dan een kleinigheid werd gegeven, trok men dankbaar weer verder. Dit stukje folklore hebben twee jongens alhier weer in ere willen herstellen, zij trokken er welgemoed op uit en menig Hengelo’s ingezetene had vermaak in deze foekepotterij-vertoning. Doch niet bij alle ingezetenen ontvingen zij een gunstig onthaal. Naar men ons mededeelde zijn zij ook bij iemand gekomen die ze in letterlijke zin de stoep afschopten. We hopen dat de jongens zich door deze onvriendelijke bejegening niet uit het veld laten slaan, maar een volgend jaar weer de foekepot ter hand nemen en zodoende dit stukje folklore met vastenavond doen herleven. 25 f e b rua r i | Pax kampioen
Begeleid door vele tientallen supporters trok Pax 1 zondag naar Zutphen om de strijd aan te binden tegen AZC 3, toen nog haar enige concurrent. Eerlijk gezegd hadden wij niet verwacht dat onze jongens een dergelijke grote overwinning zouden behalen. Wij willen niet ontkennen dat de Zutphenaren geen doelpunt toekwam, maar had de Pax-voorhoede na de rust niet zo zelfzuchtig gespeeld, ongetwijfeld was de score veel hoger geworden.
Reeds in de eerste minuten had Boonstra al met keiharde schoten de paal en deklat op de proef gesteld. Telkens rolden de Pax-aanvallen op het Zutphense doel. Doelpunten konden dan ook niet uitblijven en na ruim 20 minuten spelen werd uit een corner de bal ingekopt, doch door de keeper gekeerd. Hij kon echter de bal niet onder controle krijgen en de toestormende Michels had geen moeite te scoren. Twee minuten hierna was het Lenderink die een voorzet oppikte en met een goed schot de stand op 2-0 bracht. Drie minuten later ondernam Michels een run waarbij hij de gehele achterhoede, de keeper incluis, passeerde en het was 3-0. Keeper Ordelman had een kalme dag. Bij een goed gericht schot moest hij evenwel al zijn capaciteiten tonen om de bal te keren. Toen Michels er 4-0 van maakte, was de spanning geheel verdreven en in de stand kwam geen verandering meer. Toen de scheidsrechter het einde aankondigde was Pax kampioen. De voorzitter der gvb was de eerste die de kampioenen de gelukwensen aanbood. Dat ook Hengelo met hen meeleeft, bleek wel op de wijze waarop Pax werd verwelkomd. Concordia stond klaar voor een serenade en een muzikale rondgang. Daarna had een receptie plaats waarvan een druk gebruik werd gemaakt en waar een echte feeststemming heerste. Mede namens de uitgever van dit blad wenst Reporter Pax 1 een succesvolle kampioens- en promotiecompetitie toe. 25 f e b rua r i | Ongeval
Tijdens de dienst zondagmorgen in de NH kerk brak plotseling een porceleinen bol der verlichting en viel de kerkganger J. Heersink op het hoofd. Door de scherven werd deze aan het hoofd nogal verwond.
Pax kampioen van de 1e klasse GVB op 19 februari 1950. Boven: P. Pelgrum, H. Gerrits, H. Hulstijn, J. Klem, J. Hulshoff, W. Geurtzen, Th. Michels, W. Wansink, J. Momberg. Onder: B. Lenderink, B. Grotenhuys, H. Ordelman, H. Jansen, Meenink, G. Boonstra. foto m.(michiel) geurtzen
4
Hoofdstuk 1950.indd 4
05-07-10 18:27