Een historische kijk op Angerlo Giesbeek Lathum
Een historische kijk op
Angerlo Giesbeek Lathum
Otto Bonte Leo van der Linde
Colofon tekst Otto Bonte, Leo van der Linde omslag Hemmie Damen, Fagus lithografie Uitgeverij Fagus, IJzerlo vormgeving|lay-out Hemmie Damen, Fagus drukwerk Hooiberg Salland, Deventer uitgave Uitgeverij Fagus, Aalten Š2008 ISBN 978-90-78202-33-2
iv
Woord vooraf
Na het verschijnen van ‘Een andere kijk op Angerlo, Giesbeek en Lathum’ in 2003 bleek er nog veel interesse te zijn voor een vervolg van een fotoboek. Ook dit keer werd Leo van der Linde weer bereid gevonden om medewerking te verlenen aan dit boek. Fotomateriaal was na een aantal jaren verzamelen, en tevens in bruikleen van de inwoners uit de voormalige gemeente Angerlo, weer voldoende in voorraad. Via publicaties in kranten werd een oproep gedaan voor informatie over met name bedrijven in de voormalige gemeente. Hierop werd enthousiast gereageerd. Voor vragen omtrent data, namen van mensen en historische gegevens ben ik het afgelopen jaar veel op pad geweest om dit te achterhalen.
Daarbij ben ik goed geholpen door de inwoners uit Angerlo, Giesbeek en Lathum. Hiervoor wil ik iedereen die mij hierbij geholpen heeft bedanken, en in het bijzonder de mensen waar ik vele avonden ben geweest om dit fotoboek te kunnen realiseren.
Tenslotte hopen wij dat u dit een interessant historisch boek vindt, een mooi naslagwerk en een aanvulling op de reeds uitgegeven boeken als herinnering aan de voormalige gemeente Angerlo. Otto Bonte, november 2008
1
Aannemersbedrijf Tiecken, Angerlo, sinds 1899 Albert Tiecken, de grondlegger van het bedrijf, ca. 1929.
Jan Willem Tiecken in de werkplaats, ca. 1957.
In 1899 trouwt Albert Tiecken uit Angerlo met Wesselina Bolsenbroek uit Doesburg. Zijn vader is bakker en z’n schoonvader timmerman. Albert, zelf meestertimmerman en wagenmaker, begint in 1899 het aannemersbedrijf en een wagenmakerij aan het Tieckenspad te Angerlo. Als meestertimmerman was je in die tijd niet alleen timmerman, maar ook tekenaar en ontwerper van woningen. Woningen werden door het timmerbedrijf in samenwerking met plaatselijke metselbedrijven gebouwd. Een ander groot deel van de werkzaamheden was het onderhoud aan woningen en boerderijen. Het te gebruiken hout werd op stam gekocht en zelf gezaagd tot 2
planken en balkhout. Het bouwen en onderhouden van wagens voor boeren werd hoofdzakelijk in de wintermaanden uitgevoerd, waarbij de ijzeren onderdelen zoals wielhoepels e.d. gemaakt werden door de plaatselijke smid. Rond 1917 ging zijn zoon, Jan Willem, bij zijn vader in het bedrijf werken.
Het bleef een timmerbedrijf dat samen met plaatselijke metselaars werkzaamheden uitvoerde. Het bouwen en onderhouden van wagens was een aflopende bezigheid i.v.m. de opkomst van de auto en tractor. In 1948 gaat zoon Henk bij Jan Willem in het bedrijf. Na verloop van een aantal jaren worden naast timmerlieden ook metselaars aangenomen en wordt het metsel-, stukadoor- en tegelwerk, dat grotendeels in eigen beheer werd uitgevoerd. In navolging van Albert en Jan Willem sr. werden jonge bouwvakkers binnen het bedrijf opgeleid tot vakmensen in hun discipline. De huidige leiding van het bedrijf is in handen van Jan Willem jr., de vierde generatie Tiecken binnen het familiebedrijf. Tegenwoordig gaat het om de restauratie, de verbouw en uitbreiding, het onderhoud en de nieuwbouw van panden. Het bedrijf heeft een grote vaste klantenkring en richt zich op het kwalitatief hoogstaande bouwsegment, waarbij uitzonderlijke wensen en klanten, eerder als bouwkundige uitdagingen dan als problemen worden gezien.
Henk Tiecken in de werk足 plaats, ca. 1957.
3
De agrarische activiteiten in Angerlo Op de foto uit 1955 zien we het dorsen bij de familie van Schriek aan de Ganzepoelweg. We zien v.l.n.r.: ?, Jan Hendrik van Schriek, op de ladder, ?, Theo Koehman (Amsterdam) en Gerrit van Schriek.
4
Angerlo was in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw een overwegend agrarische gemeente.
Op deze luchtfoto uit de jaren vijftig van de vorige eeuw zien we de boerderij van Willem Hendriks aan de Kruisstraat. Op de foto zien we op het land allerlei korenschoven en er wordt nog ouderwets gewerkt met een landbouwwerktuig dat getrokken wordt door paarden. De boerderij is inmiddels afgebroken en heeft plaatsgemaakt voor een nieuwe bungalow.
Op de foto uit 1960 zien we het uitrijden van de gierkar door Gerrit ten Holte jr. 5
Een bezoek van Prins Bernhard aan Angerlo Dinsdag 8 juni 1948 was een belangrijke dag voor de gemeente Angerlo. Z.K.H. Prins Bernhard bracht die dag een bezoek aan deze gemeente. Burgemeester Van Riel maakte samen met Prins Bernhard op 8 juni 1948 een rondrit per auto. De rit voerde via de IJsselbrug bij Westervoort naar Lathum, Bahr, Giesbeek en Bingerden. Tijdens deze rit reed men o.m. langs ‘Wielbergen’ en ‘Mariëndaal’. Dit gebeuren stond in het teken van een driedaags kennismakingsbezoek aan de Gelderse Achterhoek en de Liemers en had plaats op 8, 9 en 10 juni 1948. Bij het gemeentehuis van Angerlo werd Prins Bernhard begroet door de wethouders J. Tiecken en R.A. Wieggers, de gemeentesecretaris W.J. Waayer, enkele raadsleden en ambtenaren van de gemeente. Ook de Commissaris van de Koningin Dr. Quarles van Ufford was hierbij aanwezig.
6
Bezoek van Z.K.H. Prins Bernhard aan de gemeente Angerlo op 8 juni 1948.
7
Nieuwe brand足 weerauto van het korps Angerlo, ca. 1958. Achter het stuur zien we Antoon Jansen en achter de auto Willem Beekman en burgemeester Van Riel.
8
De brandweer van de gemeente Angerlo Vanaf 1933 is er een vrijwillige brandweer in de gemeente Angerlo gevestigd in Giesbeek. De eerste commandant was dhr. Martens (stoomgemaal) en vanaf het begin was Joost Leenders erbij. Martens werd in 1942 opgevolgd door Th. Soethof, die tijdens de oorlog naar Duitsland is gedeporteerd en niet meer is teruggekomen. Er is in Giesbeek een straat naar hem genoemd. Herman Ebbers wordt in 1944 commandant. Hij verloor direkt na de oorlog zijn linkerarm en linkeroog bij een mijnopruiming, maar bleef toch commandant tot 1958. In die tijd was de brandweer gevestigd naast Kerkstraat 61. In 1958 werd Hein van den Boom de opvolger van Herman Ebbers en gelijktijdig werd de legendarische Commer Motorspuit in gebruik genomen. Uit de verslagen blijkt dat er altijd een goede collegiale sfeer is geweest onder de manschappen van de brandweer. Er werd een nieuwe garage gebouwd aan de Pastoor Slingerstraat. In 1969 stopte Hein van den Boom en nam zijn zoon Leo het roer over, gelijktijdig stopte Antoon Jansen als chauffeur en pompbediener en nam diens zoon Gerard dit over. Piet Ebbers werd ondercommandant, later opgevolgd door Theo de Man. In 1990 is er een nieuwe garage gebouwd op het Dorpsplein en werd er een moderne tankautospuit in gebruik genomen.
De brandweer van de Gemeente Angerlo had een goede garage, uitstekend materieel en gemotiveerde, goed opgeleide manschappen voor brand- en hulpverlening. In 1994 stopt Leo van den Boom na 25 jaar commandant te zijn geweest. Hans Worm volgt hem op tot aan de herindeling met de Gemeente Zevenaar. Nu is, onder leiding van Robert Polman van de brandweer Zevenaar, de ‘Brandweer Post Giesbeek’ onder leiding van Postcommandant Hans Verhoef, nog altijd paraat.
9
De overdracht van het com mandantschap van Hein van den Boom aan Leo van den Boom in 1969. V.l.n.r.: Fons van Bastelaar, waarnemend burgemeester, Kees Goes, Antoon Jansen, Gerard Jansen, Hein van den Boom, Piet Ebbers en Leo van den Boom.
Een bruiloft in Angerlo Op 12 oktober 1960 vierden Frits Zwaan en Riet Tiecken hun huwelijksfeest. Familiefoto van het bruidspaar Frits Zwaan en Riet Tiecken, 12 oktober 1960.
10
Een familiefoto werd gemaakt bij het feestgebouw aan de Dorpsstraat te Angerlo. In de volksmond sprak men van de ‘tent’.
De Coöperatie en de molen te Angerlo Coöperatie ‘Ons Belang’ Angerlo, ca. 1930.
11
Ereboog bij de Coöperatie aan de Marien daalseweg naar aanlei ding van het 50-jarig rege ringsjubileum van Koningin Wilhelmina in 1948.
De Coöperatie ‘Ons Belang’ Angerlo stond aan de Mariëndaalseweg in de omgeving van de molen ‘De Hoop’. De molen werd ca. 1938 ontmanteld. De silo van C.L.V. ‘Ons Belang’ werd er later bij gebouwd. Deze silo is op 2 april 1991 afgebroken. De winkel van de Welkoop werd in het jaar 2000 gesloten en de Coöperatie is in 2007 afgebroken.
1. Jop Schuring, 2. Henk Willemsen (directeur), 3. Gerrit Versteeg 4. Herman Wissing (Hummelo), 5. Theet Woltering, 6. Hentje Boogman, 7. Jan Graven, 8. Bernard Jansen, 9. Otto Boogman (molenaar), 10. Otto Boogman (kleinzoon), 11. Henk Schuring, 12. Ineke Derksen, 13. Gerrit Hendriks, 14. Herman van den Toorn, 15. Nol Roth.
Ontmanteling van molen ‘De Hoop’ ca. 1938.
12
40-jarig dienstjubi leum van Otto Boogman bij de Coöperatie ‘Ons Belang’ te Angerlo. De foto is ge maakt voor het gemeentehuis, waar hij op 11 juni 1964 ko ninklijk werd onderscheiden.
13
Het 40-jarig dienstjubileum van Willem Beekman
Onder v.l.n.r.: Annie Beekman, Mina BeekmanRensen, Willem Beekman en Gerda Beekman. Boven v.l.n.r.: Reinder Wieggers, ?, Bennie Beekman, Bertus Gores, Willie Beekman, ?, dhr. Tiecken en Herman Beekman.
Op het gemeentehuis van Angerlo vierde men 15 september 1961 het 40-jarig dienstjubileum van Willem Beekman. Hij was in dienst als ambtenaar van de ge-
14
meente Angerlo. Er werd een familiefoto gemaakt en de jubilaris kreeg een vendelhulde.
Herinneringen aan dorpsveldwachter Vlemingh In het begin van de dertiger jaren van de vorige eeuw gaf de rijvereniging in de wei voor villa Bertha een demonstratie tijdens de Oranje- of Volksfeesten aan het eind van de maand augustus. Als kleine jongens werd ons door onze tantes verboden voor de ereplaatsen van onder anderen burgemeester Jhr. van Grotenhuis te lopen. Ons antwoord was: ‘Die heeft hier niks te zeggen, Vlemingh is de baas!’
Onze veldwachter, tevens gemeentebode, fietste ’s morgens naar het gemeentehuis om daar zijn instructies te ontvangen. We speelden vaak rondom de school tegenover de woning van de familie Vlemingh. Via de regenpijp klommen de wat oudere jongens aan de achterkant van de school op het platte dak van het kolenhok. Enkele jongens zelfs verder tot op de nok van het dak. Dat had Vlemingh gezien! Een paar dagen later zei hij tegen een van zijn buurjongens, die ook op het dak zat: ‘Zeg Wimke als er weer eens jongens op de school klimmen, moet je mij dat zeggen, want dat mag niet!’ Niemand deed ooit weer een poging.
10 mei 1940 was de inval van de Duitsers. Er waren veel vliegtuigen in de lucht en er vonden veel gevechten plaats. We stonden met een groepje jongens en enkele ouderen tegenover de school en voor het huis van bak-
Dorpsveld wachter Vlemingh te paard tijdens het 25-jarig regeringsju bileum van Koningin Wilhelmina te Angerlo in 1923.
ker De Vries. Daar kwamen de eerste gevechtswagens op rupsbanden aan. Veldwachter Vlemingh in vol ornaat stapte de weg over en hield de Duitsers aan. Zou dat wel goed aflopen? Hij sprak even met hen, waarna een groot aantal gevechtswagens hun weg vervolgden. Nu, meer dan 65 jaar later, denk ik daar nog wel eens aan. Dorpsveldwachter Vlemingh deed zijn plicht en eigenlijk meer dan dat! Deze herinneringen werden opgetekend door Gerrit Veldhorst.
15
De firma Sweers in Angerlo
De eerste vrachtwagen van de Firma Sweers die waarschijnlijk ingeruild werd voor de eerste taxi, ca. 1938.
Bernard Sweers kwam in 1936 met zijn moeder naar Angerlo om een eigen bedrijf te starten. Hij startte in de ‘olde schole’ met de verkoop van rookwaren. De school,
16
nu Dorpsstraat 14-16-18, bestond uit drie klaslokalen waarvan er een werd gebruikt als woonkamer, een als winkel en een als werkplaats, waar allerlei reparaties