Laten we bataljons stekken

Bent u bekend met deze techniek, die erin bestaat fruitbomen te vermenigvuldigen door een tak van een volgroeide plant verder uit te planten? Dat is wat Defensie net gedaan heeft met drie gevechtsbataljons. Zo werd een compagnie van 3Para, 1/3L en 1C/1Gr ver van haar oorspronkelijke eenheid overgeplant.

In dit stadium heeft Defensie geen drie nieuwe onafhankelijke eenheden opgericht, maar een compagnie ‘afgeknipt’ van elk van de bataljons. Zo krijgt het 3 Para van Tielen een uitloper in Gavere in OostVlaanderen, het 1/3L van Marcheen-Famenne plant een eskadron te Doornik in Henegouwen en het 1C/1Gr van Leopoldsburg schiet wortel in de kazerne van Lombardsijde, aan de Kust. Het is de bedoeling een operationele capaciteit op te bouwen in deze regio's die al jaren door het leger zijn verlaten. Niet alleen om de gevechtseenheden beter over het land te verdelen, maar ook en vooral om de aanwerving van jonge militairen te bevorderen. Er zijn in België inderdaad ‘militaire braaklanden’, uitgestrekte gebieden waar jongeren aarzelen om het uniform aan te trekken, gewoon omdat de gevechtseenheden afgelegen liggen. Voor het leger is het een zaak van leven of dood, want de vooruitzichten inzake effectieven zijn dramatisch. Onze strategen zijn dus van mening dat het initiatief weer wat levenssap in de takken van Defensie zal doen stromen. Ook voor het land moeten de nieuwe detachementen bijdragen tot de ‘post-COVID’ heropleving. Als deze drie locaties zich ontwikkelen tot kleine ‘garnizoenssteden’, zullen de gevolgen in termen van werkgelegenheid en economische ontwikkeling zeker bijdragen tot de plaatselijke welvaart. Vruchtbare bodem

De stad Doornik beschikt al over een kazerne, maar deze biedt al jaren alleen onderdak aan ondersteunende eenheden, met name op logistiek vlak. De bodem van Doornik is echter van oudsher vruchtbaar voor gevechtsformaties. Het heeft onder andere onderdak geboden aan het 3de Regiment van Jagers. Het 4de Linieregiment luisterde bij zijn oprichting in 1830 zelfs naar de naam ‘Regiment van Doornik’. De huidige kazerne Ruquoy is een overblijfsel van de voormalige citadel van de stad, die in 1882 door de Nederlanders werd gebouwd. De terugkeer van infanteristen naar de regio is dus symbolisch.

De kazerne van Gavere is aan een triest lot ontsnapt, aangezien er sprake van was om het kwartier in 2020 te sluiten. Deze gemeente in de buurt van Gent is vooral bekend om zijn luchtverkeersleidingscentrum (ATCC), dat in de jaren 1950 in het dorp Semmerzake werd opgericht. De koepel van de radar verbergt geen rijk militair erfgoed, maar een kwartier dat ruim genoeg is om het 3 Para-detachement te herbergen. Op het hoogtepunt van de Koude Oorlog bood de plek onderdak aan bijna 400 technici. Sinds de sluiting van de vrij onpraktische Leopoldkazerne in het centrum van Gent, was Gavere het enige alternatief om onze para's in Oost-Vlaanderen onder te brengen.

Wat Lombardsijde betreft, dit uitgestrekte kamp op het strand tussen Nieuwpoort en Westende zal geen probleem hebben om de 1C/1Gr compagnie van Leopoldsburg te ontvangen. De plek beleefde zijn gloriedagen als school voor luchtafweergeschut, een wapen dat in de jaren negentig het slachtoffer werd van het ‘vredesdividend’. Sindsdien dient de kazerne als toevluchtsoord voor kleine eenheden, meer door toeval dan door een echte roeping. De komst van infanteristen moet zorgen voor de heropleving van deze locatie met zijn belangrijk potentieel voor Defensie.

Ecosysteem

De keuze om een compagnie te verhuizen in plaats van een nieuwe eenheid op te richten, biedt het voordeel van een snelle realisatie. Het is echter de vraag of ze vanuit het oogpunt van cohesie en bevelvoering zinvol is. De geschiedenis

leert dat detachementen met eigen kwartieren vaak de neiging hebben een 'ecosysteem' te ontwikkelen dat verschilt van dat van de moedereenheid. In dit geval zijn de afstanden enorm en de respectievelijke culturele achtergronden van de regio's erg verschillend. Van Tielen naar Gavere is het 113 km over de weg, van Marche naar Doornik bijna 170 km en van Leopoldsburg naar Lombardsijde meer dan 200 km! Het is onvermijdelijk dat er rivaliteit ontstaat binnen de geografi sch versnipperde bataljons.

Allemaal vrijwilligers

Affectaties binnen de afgesplitste eenheden gebeuren op vrijwillige basis. Voor 3 Para heeft Gavere heel wat kandidaten aangetrokken. Zo zijn 50% van de plaatsen al bezet (de commandostructuur en 2 van de 4 voorziene pelotons). De rest zal worden aangevuld door jonge militairen die in de komende maanden worden gerekruteerd. Het moet gezegd dat er maar één Nederlandstalige para-eenheid is. Daarom is het personeel uit heel Vlaanderen afkomstig. Voor vele parachutisten is Gavere dichterbij of toegankelijker dan Tielen. De situatie voor Doornik en Lombardsijde, die elk de belangstelling van maar een dertigtal kandidaten wekken, is daarentegen minder duidelijk. Deze ‘harde kern’ zal zich uit de naad moeten werken om de resterende 2/3 van hun compagnie of eskader te vormen, door te putten uit het (schamele) manna van rekrutering onder de burgerbevolking. Hun nieuwe basis in een regio waarvan de exploitatie nog maar in de kinderschoenen staat, zou hen echter een voordeel moeten opleveren. Laten we hopen dat hun bataljons niet te erg zullen lijden onder dit afl egproces, want hun situatie is nu al dramatisch. De Generale Staf, bijvoorbeeld, is verheugd dat "alle 323 militairen van het 1C/1Gr. de enquête van DG HR ingevuld hebben. Tot nu toe zijn er 29 militairen weerhouden voor overplaatsing van

Foto: Ritchie Sedeyn

Leopoldsburg naar Lombardsijde". Deze verklaring laat zien hoe ingrijpend er in onze gevechtseenheden gesnoeid is. Traditioneel zou een Belgisch infanteriebataljon immers minstens dubbel zoveel mannen en vrouwen moeten hebben om zijn vier compagnieën te voeden.

Het verval van de eenheden is dusdanig dat geografi sche spreiding niet voldoende zal zijn om het leger te redden. Dit zal gepaard moeten gaan met een opwaardering van de salarissen, de arbeidsomstandigheden, het imago en het statuut van de militairen. Afspraak in 2022 om te zien of de operatie vruchten afgeworpen heeft, met drie compagnieën die echt operationeel zijn, zoals de generale staf voor ogen heeft. 

Enquête of oproeping?

Als u lid bent van één van deze drie eenheden, verdient het de voorkeur niet via een oproeping te solliciteren naar een functie in de afgesplitste compagnie. Alleen de aanstellingen die uit de enquête van DG HR voortvloeien, geven immers recht op een herstructureringsvergoeding, een belangrijk fi nancieel voordeel voor het overgeplaatste personeel. Informeer u dus grondig voor u zich kandidaat stelt!