Adoptiemagazine online juni 2020 by Adoptievoorzieningen

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

JULI 2020

JAARGANG 5 • NUMMER 02 • JULI 2020

magazine online

V O O R W I E B E T R O K K E N I S B I J A F S TA N D E N A D O P T I E

THEMA

Jong v o l w a s se n en

IN DIT NUMMER

BINDEN blijft een dingetje ROOTS OF S.A.M.: ‘Het is belangrijk bij de pijn te komen’ Ouder dan 18, TOCH NOG ADOPTIE

TEKST ANGELA JANS

REDACTIONEEL

Jongvolwassenen De media zijn doorgaans al snel bovenmatig geïnteresseerd in adoptie. Maar de afgelopen tijd stonden kranten, radio en tv er werkelijk bol van. Verschillende kranten lieten geadopteerden aan het woord die in het dagelijks leven te maken hebben met racisme. Uitgebreid aandacht was er voor een bijzondere rechtszaak in Zuid-Korea die een Nederlandse geadopteerde heeft aangespannen tegen een biologische vader om hem te dwingen DNA af te staan. Dan begon er nog een rechtszaak tegen de Nederlandse staat, verder was er nieuws over een tweeling uit Ethiopië die uit elkaar is gehaald en dan was er natuurlijk nog corona… Het virus liet zich ook in adoptieland niet onbetuigd. Op pagina 12 en 13 reageren betrokkenen, ouders en geadopteerden, op de actualiteit. Los van dit alles, maar tegelijk ook niet, heeft dit nummer van het Adoptie magazine als thema Jongvolwassenen. Geadopteerden in de leeftijd van 18 tot 28 jaar die net wel of nog net niet op eigen benen staan, werken of nog studeren. Is adoptie voor hen nog een issue? Jazeker, vertellen Luz, Hua en Maria vanaf pagina 6. Therapeut Angelique Speltie weet er alles van: “Jongvolwassenen ontberen vaak basisvertrouwen.” Verder in dit nummer natuurlijk weer de vaste rubrieken Wetten en Regels, Vragenderwijs en het Drieluik, plus in Achter de feiten een kennismaking met enkele digitale ontmoetingsplekken voor geadopteerden. Veel leesplezier! Angela Jans a.jans@adoptie.nl

IN MEMORIAM RENÉE WOLFS Afscheid ‘Columns schrijven over mijn kinderen was het allermooiste wat er was. De verbinding die ik daardoor ervoer, was altijd heel intens. Ik schrijf “was”, omdat de tijd mij dagelijks wijst op hun aanstormende jongvolwassenheid. Op een dag worden kinderen te oud om over ze te schrijven.’ Met deze woorden begon de laatste column die van Renée Wolfs verscheen in het Adoptiemagazine, in december 2016. Ze gunde haar drie tieners hun privacy op het pad naar de jongvolwassenheid. En oh, wat had ze haar zoon en twee dochters ook graag volwassen zien worden. Het mocht niet zo zijn. Op woensdag 27 mei is Renée Wolfs overleden aan de gevolgen van een bloedziekte. Ze is 58 jaar geworden. Renée was niet alleen een lieve, betrokken en bevlogen moeder van drie uit China geadopteerde kinderen, ze was ook schrijfster. Grote faam verwierf ze in 2004 in adoptieland na het verschijnen van Wereldkind. Praten met je adoptiekind. Het boek, met praktische tips en informatie over hoe te communiceren met kinderen over geboorteouders en adoptie, wordt tot op de dag van vandaag gezien als een waardevol naslagwerk voor ouders en professionals. Ze publiceerde nog veel meer. Boeken, blogs en artikelen, onder meer over adoptieouderschap en -verlies. En ruim vier jaar lang was ze de vaste columniste van dit magazine. Met haar heldere, levendige schrijfstijl gaf ze een inkijkje in haar adoptiegezin en inspireerde daarmee de lezer keer op keer. Renée nam op eigen initiatief afscheid als columniste van het Adoptiemagazine, nu nemen we noodgedwongen veel te vroeg afscheid van haar. Als auteur voor eeuwig verbonden met de titel ‘Wereldkind’, in onze herinnering voor altijd: wereldvrouw! Angela Jans

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

JULI 2020

INHOUDvolwJaosnsg THEM

enen

Thema 2

Redactioneel

Het Drieluik

Vaste Rubrieken

KORT Ruimte voor aankondigingen, nieuws, gadgets en een column van adoptiemoeder Sandra Benschop

Gelezen/gezien

ACTUEEL ‘De geest is uit de fles’ – Angela Jans

In memoriam: Renée Wolfs

Binden blijft een dingetje – Hilda Geerts

Roots of S.A.M: ‘Het is belangrijk bij de pijn te komen’ – Machteld Stilting Oudercursus pubers ter voorbereiding op (jong)volwassenheid - Chris Thie

GEBOORTEMOEDER ‘Zelf ben ik ook afgestaan, net als mijn moeder’ – Anoniem GEADOPTEERDE ‘Ik loop niet met de kudde mee’ – Christel Sandbergen

ADOPTIEOUDER ‘Langzaam geleerd los te laten’ – Jannie van der Meulen

WETTEN EN REGELS Ouder dan 18, toch nog een adoptie? – Willemijn Povel en Vera Kidjan

ACHTER DE FEITEN The WAI Society en Adoptiepedia – Angela Jans

Vragenderwijs

Colofon

24 3

KORT

TEKST ANGELA JANS

Spelenderwijs naar meer (zelf)vertrouwen In de rubriek Kort is ruimte voor aankondigingen, nieuws en discussie. Heeft u een tip voor een bijeenkomst, een film of een lezing? Laat het ons weten: redactie@adoptie.nl.

“We waren druk bezig om samen een weg te vinden in het hechtingsproces. Ik kreeg goede tips wat voor mijn dochter en mij zou kunnen werken, zonder iets te moeten forceren. Alles ging op een leuke en ontspannen manier. Mijn dochter genoot ook van het samen iets gaan doen”, aldus een adoptiemoeder en deelnemer aan de cursus Spelenderwijs.

Weg van het scherm Het grote zomerthuisblijfklooiboek van Astrid Poot een vakantieboek voor kinderen en ouders die na al het binnen schermkijken wel even toe zijn aan ontspanning en lekkere avonturen. Het boek inspireert om allerlei activiteiten te ondernemen, maar er staan geen opdrachten in, wel veel ideeën. Fijn is dat je meeste activiteiten met heel gewone spullen kunt doen. Kinderen zijn zo even weg van het scherm en leren op een speelse manier allerlei gereedschappen en technieken kennen. > PRIJS 5 euro. > BESTELLEN VIA uitgeverijpica.nl/titels/verwacht/ het-grote-zomerthuisblijfklooiboek-pica

Lidwien Mineur, video-interactiebegeleider bij Adoptievoorzieningen en begeleider van de cursus: “In Spelenderwijs werken we aan veiligheid, vertrouwen, steun en kracht. We hebben de cursus gebaseerd op de bewegingspedagogiek van Veronica Sherborne. Die sluit aan op twee basisbehoeftes van ieder kind: ik wil me goed voelen in mijn lichaam én ik wil relaties aangaan. De oefeningen geven adoptieouders de mogelijkheid om hun kind alsnog de positieve lichamelijke ervaringen op te laten doen die het als baby vaak heeft gemist. Voelen dat je er mag zijn, werkt krachtiger dan het alleen maar horen. Bovendien wordt door het samen spelen en plezier hebben, de onderlinge relatie versterkt.” En heeft het ook gewerkt, wat zeggen adoptieouders? Enkele reacties van deelnemers: “Het heeft ons veel opgeleverd. We zijn dichter bij elkaar gekomen, mijn dochter heeft wat meer vertrouwen in mij.” “Ze laat wat meer vanuit zichzelf zien. Ze komt bijvoorbeeld ook vaker om een knuffel.” Interesse? In september start een nieuwe groep. > MEER INFORMATIE? Kijk op adoptie.nl bij: ‘voor adoptieouders’.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

Daling aantal adopties In 2019 zijn 145 kinderen vanuit het buitenland geadopteerd naar Nederland. Dit zijn 11 plaatsingen minder dan in 2018. Dit blijkt uit de jaarlijkse rapportage van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De meeste adoptiekinderen kwamen uit Hongarije (27), gevolgd door China (26) en de VS en Zuid-Afrika (elk 16). Ook in 2018 kwamen de meeste adoptiekinderen uit deze vier landen. Het aantal landen van waaruit is geadopteerd neemt af. In 2018 kwamen kinderen uit 16 verschillende landen naar Nederland, in 2019 waren dat er nog 13.

Memorial Park in Zuid-Korea In de Zuid-Koreaanse stad Paju is een spe ciale plek ingericht voor geadopteerden en hun biologische families: Omma Poom Memorial Park. Er hangen honderden foto’s en affiches met boodschappen van geadopteerden vanuit de hele wereld. Zowel geadopteerden als zoekende ouders of andere biologische familieleden kunnen hier terecht. De hoop is dat op deze manier wellicht nieuwe matches of ontmoetingen ontstaan. > MEER INFORMATIE?

meandkorea.org/adopteevoices

Het volgend-jaar-gezin De Vlaamse schrijver-scenarist Leander Verdievel, in België bekend van de tv-reeks Gevoel voor tumor, heeft een boek geschreven over de lange weg die hij moest afleggen om vader te worden. In Het-volgend-jaargezin. Of hoe het plan om papa te worden een tragikomische processie van tien jaar werd, beschrijft hij de gang van zaken van ivf tot en met de intense vreugde op het moment dat hij en zijn vrouw voor het eerst hun adoptiekinderen zien. Uitgeverij: Lannoo, prijs 19,99 euro.

JULI 2020

TEKST

Sandra Benschop

Zwart Ik was 14 jaar oud en maakte mij grote zorgen. De volwassenen maakten er maar een potje van. De wapenwedloop tussen Oost en West, het IJzeren Gordijn, de dreiging van een Derde Wereldoorlog met nucleaire wapens, economische malaise – ik geloof niet dat ik erg hoopvol was gestemd in die tijd. Zwarte gedachten, zwarte make-up, zwarte kleding. Buttons met gebroken geweertjes en de tekst ‘geweld eindigt waar liefde begint’. Ik moest en zou mijn stem laten horen op de Dam. Met zijn allen met de trein naar Amsterdam op 21 november 1981. Vuur vanbinnen. Hoe idealistisch kun je zijn als je jong bent? Je hebt een onbevangen blik, een zuiver moreel kompas, bent nog niet geremd door allerlei rationele overwegingen, hebt een grotere vanzelfsprekende binding met de natuur, zo lees ik zojuist in de Correspondent, en dat herinner ik me ook echt. Goed en fout waren net zo helder als warm en koud. Er kwam alleen een grote kink in de kabel. Mijn ouders vonden het geen goed idee. Ik heb op mijn kamer gezeten tijdens de demonstratie, vuur omgezet in boosheid en onbegrip, en nam mij toen heilig voor: als ik ooit kinderen heb die hun stem willen laten horen tijdens een demonstratie, dan steun ik ze. Gisteren was het zover. Mijn hart gloeit van trots. En wat heeft de oudste zich aan een belangrijke zaak verbonden. Black Lives Matter. Ik heb geleerd dat sussend zeggen “tuurlijk want all lives matter” gewoon niet waar is totdat het zwarte leven evenveel waard is als het witte. Eerst gerechtigheid en dan pas vrede. Daar ga je de barricaden, of in dit geval de Erasmusbrug, voor op. Niet met je moeder, maar met je vrienden. Want wat in 1981 waar was, is dat nu nog steeds: geweld eindigt waar liefde begint.

ZIE OOK: SANDRABENSCHOPCOACHT.NL

THEMA JONGVOLWASSENEN

TEKST HILDA GEERTS

Binden blijft een dingetje Issues rond geadopteerd zijn kunnen in verschillende leeftijdsfases en in telkens andere hoedanigheden opspelen. Hoe gaan jongvolwassen geadopteerden bijvoorbeeld met hun adoptie om, wanneer ze net op eigen benen staan, relaties krijgen of gaan samenwonen?

rie jongvolwassen geadopteerden komen hierover hier aan het woord. Ze kregen daarbij onder meer vragen voorgelegd aan de hand van een top-tien met aandachtspunten die een geadopteerde enige tijd geleden publiceerde in The Huffington Post. Ze schreef onder meer: ‘Het verliezen van je biologische ouders is de meest traumatische vorm van verlies die een kind kan ervaren. Het zal invloed hebben op wie ik ben en de relaties die ik aanga.’ Dit lijstje duikt inmiddels in verschillende varianten, her en der op. De drie hier verderop geïnterviewde jongvolwassen kregen diverse punten uit deze top-tien voorgelegd.

Aandachtspunten van geadopteerde voor adoptie ouders: 1. We zijn gewond 2. Velen van ons hebben een trauma 3. We hoeven niet dankbaar te zijn 4. We zijn geen verschoppelingen 5. We verlangen naar de waarheid 6. We kennen waarschijnlijk onze familiegeschiedenis niet 7. We hebben ook rechten 8. We zijn nu volwassenen 9. Velen van ons verlangen naar een biologische verbinding 10. We proberen onze families niet te vervangen

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

JULI 2020

‘Ik test familie en vrienden uit’ De 22-jarige Hua Easton werd uit China geadopteerd toen ze ruim een jaar oud was. Krap een jaar later beviel haar adoptiemoeder van een dochter, Anna. Tegelijk met Hua werden er nog vier kinderen door Nederlandse ouders opgehaald uit China. De gezinnen onderhielden contact met elkaar. Bovendien adopteerden de andere gezinnen nog een keer. Hua maakte deze geadopteerden van nabij mee. “Het is duidelijk dat we allemaal heel verschillend zijn. Ik ben bijvoorbeeld veel met China bezig, maar sommige anderen nauwelijks.”

In 2007 overleed Hua’s adoptievader. Een groot verlies en een enorme verandering in de balans binnen het gezin. “Ik was een vaderskindje”, zegt ze. “We hadden veel interesses gemeen. Anna en mijn moeder hadden dat ook samen.” De vrouwen rouwden verschillend. Moeder en Anna lieten en laten hun verdriet zien maar Hua toont haar gevoel minder. “Ik heb een bepaalde hardheid, waarschijnlijk omdat ik al een keer ouders ben verloren.” De puberteit was soms een lastige periode voor Hua en daarmee ook voor beide andere gezinsleden. Wel begon ze zichzelf al wat beter te begrijpen en kwam er therapie voor haar en voor het gezin. Een van de inzichten die daaruit voortkwamen, was dat Anna geboren werd toen Hua nog bezig was zich te binden aan haar nieuwe ouders. Dat maakte het moeilijk voor haar om hen te delen met een biologisch kind van hen. Dat alle gezinsleden meer gingen begrijpen van de gezins dynamiek heeft enorm veel gescheeld, zegt Hua. Ze uit waardering voor haar adoptiemoeder: “Ze legt me niks op.” Het zich binden aan mensen in allerlei soorten relaties is een issue gebleven in haar leven. Ze houdt de neiging om zich af te vragen of mensen wel onvoorwaardelijk om haar geven. “Ik test familie en vrienden uit, dat merk ik zelf nu ook”, vertelt ze.

DNA-match), die ze al sinds 2016 aan het zoeken was. Door het onverwachte en door de aanwezigheid van een camera en journalisten was het een vreemde gebeurtenis. “Eigenlijk drong het pas later echt tot me door.”

In 2009 reisde het gezin met een deel van de adoptiegroep uit 1998 naar China. Dat was een aangrijpende ervaring voor Hua. Het deed haar veel om in haar land van oorsprong te zijn. Zoveel, dat ze daarna een tijd behoefte had aan afstand tussen haarzelf en China.

Hua en Anna zijn het erover eens dat dit het meest bizarre moment was in hun leven tot nu toe. Voor Hua ook het mooiste moment. Ze onderhoudt contact met haar Chinese ouders en heeft in januari 2020 drie weken bij hen doorgebracht. “Het zouden twee weken zijn, maar door het coronavirus werd het langer. Zo heb ik hun leven meegemaakt en ik mocht alles vragen.” Ze heeft ook haar oudere zus en jongere broer uit China leren kennen.

Na een hbo-opleiding Chemie nam Hua een tussenjaar. Ze verbleef in 2019 een half jaar in China en ging de taal leren. Toen Anna haar daar kwam opzoeken, wilde Hua graag haar geboorteplaats aan haar zus laten zien. Ter voorbereiding liet ze haar contactpersonen weten dat ze zou komen. Die mensen bleken van alles voor haar te hebben uitgestippeld en dat leidde binnen twee dagen, voor Hua totaal onverwacht, tot een ontmoeting met haar biologische ouders (bevestigd door een

Sinds 2011 heeft Hua een vriend die voor een kwart Chinees is. Ook hem test ze uit, vertelt ze, bijvoorbeeld door tegendraads te reageren. Ze ervaart dat hij haar steunt en dat hij probeert haar te begrijpen. Het plan is dat ze een master in Chemical engineering gaat doen om dan naar China gaan. Daarover is haar vriend enthousiast; hij gaat graag mee. Hua voelt zich thuis in China en denkt dat haar toekomst er ligt. “Daar heeft mijn geest rust en ruimte.” >>

THEMA JONGVOLWASSENEN

JULI 2020

‘Sinds ik niet meer thuis woon, is de band met mijn adoptieouders nog sterker geworden’ Luz Feyen is negentien en werd geadopteerd uit Colombia toen ze zes weken oud was. Vóór haar waren in het gezin al twee kinderen uit hetzelfde land geadopteerd. Zij waren acht en vier toen Luz kwam en na haar kwam er nog een jongetje, ook uit Colombia.

Luz zegt dat ze van kleins af aan geaccepteerd heeft dat ze geadopteerd is en dat het voelt “alsof ik hun eigen kind ben”. Ze woonden in een klein dorp en iedereen kende ‘dat gezin met die vier geadopteerde kinderen’, dus op den duur werd er niet meer naar het verschil in huidskleur tussen ouders en kinderen gevraagd. Luz beschrijft zichzelf als emotioneel en was vaak bezig met haar biologische familie en de vraag hoe het met ze was. Ze stak een kaarsje voor ze aan in de kerk en verlangde naar contact met haar moeder. Ook nam ze zich al jong voor dat ze een eventuele dochter naar haar Colombiaanse moeder zou vernoemen. Vorig jaar werd plotseling, binnen een week, haar familie gevonden. Dit werd aan Luz verteld door haar adoptieouders, met daarbij het verzoek van haar biologische broer om contact. Ze had meer tijd nodig, maar vanuit Colombia werd aangedrongen op tempo. Kort daarna kwam de vraag of ze een miljoen pesos (200 euro) wilde overmaken. Voor haar was dat zo’n grote teleurstelling, dat ze daarna niet meer op contactverzoeken inging. “Als ik nog eens naar Colombia ga, hoef ik ze niet te ontmoeten.” Ze is nu twee keer terug geweest in haar geboorteland. Eén keer met een ander adoptiegezin met kinderen uit Colombia omdat de ouders hun kinderen het land wilden laten zien. En nog een keer in 2015 toen ze haar oudere adoptiebroer opzocht die er een tijd studeerde. “Eigenlijk wou ik toen na één dag al terug naar huis”,

zegt Luz. Ze werd er behoorlijk ziek en kon alle armoede om zich heen moeilijk verdragen. Haar oudere adoptiebroer en -zus hebben samen dezelfde moeder. Bij hen heeft de zoektocht lang geduurd, maar sinds kort hebben ze contact. Dat verloopt op de manier zoals Luz dat ook zo graag met haar familie had gewild. “Als zij het erover hebben, sluit ik me af.” De puberteit van de kinderen in het adoptiegezin heeft Luz als een heftige periode ervaren. Vooral de meisjes waren pittig, zegt ze. Toen heeft ze zich wel eens afgevraagd: als ik lastig ben, blijven mijn ouders dan van me houden? Ze denkt dat ze zich door die angst soms inhield. Inmiddels volgt Luz een koksopleiding. Nu ze niet meer thuis woont, is de band met haar adoptieouders nog beter geworden. Ze woont samen met haar vriend die uit hetzelfde dorp komt; ze kennen elkaar vanaf de peuterspeelzaal. Ze heeft bij hem het gevoel dat hij blijft, onvoorwaardelijk, en ze vond hem in de commotie rond haar biologische familie ook heel begripvol. Luz en haar vriend willen niet te lang wachten met trouwen of met het invullen van hun kinderwens. Ze hopen op biologische en adoptiekinderen. Ze kijkt regelmatig op websites die informatie over adoptie geven. “Dat wil ik al zo lang ik mij kan herinneren.”

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

JULI 2020

‘Ik weet beter wie ik ben en wat ik daarmee aanmoet’ Maria Wester (23) en haar tweelingbroer werden geadopteerd uit Colombia toen ze twee jaar oud waren. Later kwam er nog een adoptiezusje uit China bij, zij is nu 18. Voor Maria was het niet meteen duidelijk dat de man en de vrouw bij wie ze nu woonde, haar ouders waren. “Als mijn moeder met een vrouw stond te praten kon ik zo met die vrouw meegaan.” Het gezin zocht en kreeg begeleiding en dat hielp. Langzaam ging Maria beseffen dat ze bij deze mensen hoorde. Wel bleef ze het beangstigend vinden als er ruzie was; dan kwam de twijfel of dit wel voor altijd was weer boven. Haar moeder bleef geduldig herhalen dat er binnen een gezin soms ruzie is, maar dat zoiets niet het einde van dat gezin betekent.

Toch heeft ze het wel zo ervaren. “Het was zo bijzonder!” Tijdens het verblijf is ze niet met de zoektocht naar haar oorsprong bezig geweest. Ze vond “voelen hoe het is om in het land te zijn” al overweldigend genoeg. Inmiddels heeft de Colombiaanse stichting waarmee het gezin contact had bij het zoeken naar Maria’s herkomst, laten weten te stoppen met zoeken voor haar. Zij zien er na zoveel jaar geen heil meer in. Zelf houdt ze de wens om een gevoel van leegte te willen vullen, dus het kan zijn dat ze via een andere weg verder zal gaan zoeken.

Als puber vond Maria het leven een periode best ingewikkeld. “Ik had het gevoel dat er veel op me afkwam en dat zorgde voor onrust in mijn hoofd.” Ze kreeg opnieuw begeleiding. In die gesprekken ging het over de gebeurtenissen in het verleden en de bijbehorende gevoelens. Die hadden effect op het aangaan van relaties. Ze stapte makkelijk op mensen af omdat ze erbij wilde horen en gezien wilde worden en wilde dan eigenlijk wel dat elke relatie voor altijd was. Tegelijkertijd vond ze het lastig om “voor 300 procent voor een relatie te gaan, want doet die ander dat wel voor mij?” Inmiddels kan Maria ermee omgaan dat vriendschappen soms overgaan, bijvoorbeeld omdat mensen uit elkaar groeien. Al van kleins af aan was Maria benieuwd naar haar herkomst en was ze daar ook naar op zoek. Vooralsnog zonder resultaat. Zeven jaar geleden is het hele gezin naar Colombia geweest. “Ik had daar de aanstichter van”, zegt ze. Ze was ervan overtuigd dat de veelgehoorde uitspraak ‘Ik stapte uit het vliegtuig en voelde me meteen thuis’ op haar niet van toepassing zou zijn.

Sinds anderhalf jaar woont Maria samen met haar vriend. Ze kwamen elkaar tegen in het uitgaansleven. “Jij bent een Colombiaanse!” was het eerste wat hij tegen haar zei. Zij was verbaasd dat hij dat zag. Ze lieten elkaar hun ID zien en zo zag ze dat hij ook van Colombiaanse afkomst is. Ze hielden contact en werden een stel. “Ik denk dat afkomst wel een rol heeft gespeeld. Hij geeft me een gevoel van thuiskomen. Ik heb me nog nooit zo goed gevoeld bij iemand waar ik een relatie mee had.” Maria vindt dat het goed met haar gaat en dat afstand en adoptie haar leven momenteel minder beheersen dan voorheen. “Ik weet beter wie ik ben en wat ik daarmee aanmoet.” Terugkijkend heeft ze veel waardering voor haar adoptieouders, die zich verdiept hebben in de mogelijke effecten van afstand en adoptie en daardoor veel begrip voor de bijbehorende gevoelens ontwikkelden. Ze werkt in de kinderopvang met baby’s en peuters. “Ik was van jongs af aan op kinderen gericht. Ik wil kinderen laten merken dat ze gezien worden”, zegt ze. En ook: “Misschien wil ik wel zorgen voor het kind in mijzelf waar ooit niet voor gezorgd kon worden …”

JULI 2020

RUBRIEK GELEZEN GEZIEN

— BOEK—

Ruby Annemarie. Mijn verhaal

aankomst geboren is, gaat ze in Hilversum wonen. Haar geboortedatum wordt geschat op 18 maart 1975. Op het eerste hoofdstuk na is het een autobiografie.

het weeshuis. In de nasleep hiervan wordt hun huwelijk hevig op de proef gesteld en smeedt Ema een plan om haar zoon terug te krijgen.’

Van der Laan-Scheldon heeft het boek op de eerste plaats geschreven voor haar drie kinderen. “Want”, zo vertelt ze in een interview in het Brabants Dagblad, “door een sterfgeval in mijn omgeving bekroop me het gevoel dat ik ook jong kan sterven. En niemand kan dan mijn kinderen vertellen hoe ik mijn adoptie heb beleefd. Maar ik hoop ook dat mijn verhaal hulp kan bieden aan anderen die met vragen over adoptie zitten of een steuntje in de rug nodig hebben. Want een adoptie kan ook een verrijking zijn voor je leven, zoals in mijn geval.”

Zo begint de trailer van Ema, de nieuwe film van regisseur Pablo Larrain, die sinds de derde week van juni in diverse Nederlandse bioscopen en online is te zien. Adoptie! Reden genoeg om voor deze rubriek de film te gaan zien. Daarbij: kranten als Volkskrant en NRC besteden ruim aandacht aan Ema en zijn vol lof.

Schrijver: Annemarie van der Laan-Sheldon Illustraties: Rianne de Kievit-Ellens ISBN: 9789402189599 Prijs: 24,99 euro (van elk verkocht boek gaat een deel naar de stichting Beschermde Wieg, waar de schrijfster ambassadeur van is)

Meteen aan het begin van haar boek weet Annemarie van der Laan-Scheldon (44) te boeien, wanneer je als lezer getuige bent van de bevalling van een veertienjarig meisje… Heftig! Maar hoe precies, of waar, sterker, dat het eigenlijk gewoon een beetje giswerk is, dat lees je pas later.

Eigenlijk geeft de schrijfster vooral een inkijkje in haar dagelijks leven. Dat, hoewel het natuurlijk ook op zijn tijd zijn dalen kende, over het algemeen redelijk prima verliep, wat Annemarie betreft. Dat is ook de boodschap die ze met het boek wil overbrengen: al gaat een adoptie niet altijd zoals men voor ogen had, uiteindelijk gaat het toch vaak goed. Fijn om te lezen! — Angela Jans

— FILM—

Ema Speelfilm 2019

Dat komt omdat het weliswaar gaat over de geboorte van de schrijfster zelf, maar waar dat was en hoe het daarna precies is gegaan, dat weet ze niet. Wat ze wel weet: als baby van ongeveer zes maanden oud is ze vanuit Colombia naar Nederland gekomen. Samen met haar ouders en broertje, dat vrij snel na haar

Regie: Pablo Larrain (Chili) Duur: 102 minuten Te zien in diverse bioscopen

‘Na een schokkende gebeurtenis hebben danseres Ema (Mariana di Girolama) en haar man, choreograaf Gastón (Gael Garcia Bernal), hun zevenjarige geadopteerde zoon teruggebracht naar

Nieuwsgierig en met hooggespannen verwachtingen ga ik naar de bioscoop. De film begint met een stoplicht dat hoog boven een kruispunt in brand staat. Ema loopt er vervolgens vandaan terwijl ze een vlammenwerper met zich meedraagt… Een vrij bizar beeld maar zeker een indrukwekkende openingsscène. Vervolgens gaat het alle kanten op. Ik probeer me te laten meevoeren maar als ik op een gegeven moment op mijn horloge kijk, zie ik dat we pas een half uur onderweg zijn. Pfff. Vervolgens passeren wel regelmatig prachtige beelden en aangrijpende gebeurtenissen de revue. Ema leeft in een heftige wereld die ik niet ken. Met name de momenten waarin wordt gedanst, spreken aan. Bijzonder! Mooi! Maar helaas, ik word niet gegrepen door Ema. Totdat tegen het einde de puzzelstukjes vrij onverwacht toch in elkaar vallen. Ik veer op. Geniaal! Wat rest de volgende dag is dan ook vooral het gevoel, getuige geweest te zijn van een heel bijzondere, beetje bizarre film. Een aanrader? Eerlijk gezegd, ik zou het niet durven zeggen. Ga gewoon kijken en oordeel zelf. — Angela Jans

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

JULI 2020 RUBRIEK DRIELUIK

> GEBOORTEMOEDER

Anoniem

drieluik

‘ Zelf ben ik ook afgestaan, net als mijn moeder’ Als meisje van drie ben ik in een pleeggezin terechtgekomen. Mijn moeder kon niet voor me zorgen, zo is me verteld. Toen ik op latere leeftijd contact met haar kreeg, bleek dat zij op haar beurt, als baby ook is afgestaan door haar biologische moeder.

Maar… niet heel lang daarna raakte ik weer zwanger. Dit keer vonden mijn pleegouders dat ik met de vader moest trouwen. Dat is ook gebeurd. We kregen een dochter. En later nog een dochter en een zoon. Helaas was het geen fijn huwelijk. Mijn man was verslaafd aan drank en drugs. De kinderen zijn zelfs een paar keer tijdelijk bij hun opa en Op mijn achttiende ging ik met twee vriendinnen een oma, mijn pleegouders, ondergebracht omdat ik in een avond op stap in een stad bij ons in de buurt. We gingen rusthuis werd opgenomen vanwege de gang van zaken stiekem, want dat soort dingen mocht ik niet van mijn in ons gezin. Het was heel heftig. pleegouders. In de dancing zag ik een knappe man met Over mijn oudste kind werd nooit meer gesproken. Tot zij een Indisch uiterlijk in een opvallend crèmekleurig pak. zich zelf bij mij meldde. Ze had de dossiers opgevraagd Hij viel me meteen op en ik wist zijn aandacht te bij het tehuis in Goirle en had me relatief snel getrekken. Uiteindelijk zijn we die nacht samen vonden. We hebben een tijdje contact gein zijn auto beland, die stond een stukje had. En ze heeft ook mijn biologische verderop in een steegje geparkeerd. moeder, haar oma dus, opgezocht Bij het afscheid vroeg hij mijn ring als en haar zelfs een half jaar lang, tot teken en bevestiging dat we elkaar haar dood, verzorgd. Ze zei dat ze opnieuw zouden gaan ontmoeten. met name bij haar oma veel van Dat gebeurde niet. Wat wel gezichzelf herkende. Meer dan bij beurde: ik werd dikker en dikker. Ik mij. Tussen ons is eerlijk gezegd bleek zwanger te zijn. Vanaf het geen hechte band ontstaan en moment dat de zwangerschap ook niet tussen haar en de andezichtbaar werd moest ik het huis re drie kinderen. Haar halfzussen van mijn pleegouders verlaten. Ik heeft ze nooit gezien. Alleen mijn werd naar een doorgangshuis: Huis in zoon heeft haar ontmoet. Maar ook de Bocht in Goirle gestuurd. Daar heb ik die relatie is verstoord. Ik heb mijn kindegezeten tot de bevalling zich aandiende. ren niet met mijn eerste geboren dochter Mijn kind is geboren zonder dat ik het te in contact gebracht. Zij is anders dan mijn zien kreeg. Het kind werd meteen weggedrie kinderen. Ze is wijzer en door de wol LEEFTIJD bracht. Het enige wat ik mocht vragen geverfd. Ik heb mijn eerste dochter niet 74 jaar was of het een jongen of een meisje was. kunnen opvangen, ik wist en weet nog Dat antwoord heb ik gekregen, meer niet. steeds niet hoe ik dit moest aanpakken. Moeder van vier kinderen, Daarna mocht ik weer terug naar mijn Momenteel is er geen enkel contact met een afgestaan pleegouders. Ik stond nog onder voogdij haar. Het zij zo. van een organisatie in Amsterdam en saWOONPLAATS men met mijn pleegouders hadden ze Gelderland daar besloten dat het op deze manier zou NB Dit is het verhaal van de moeder van gaan. Zelf had ik niets in te brengen. Zo Christel, de geadopteerde op pagina 17. ging dat in die tijd. Ik accepteerde het niet Het is niet rechtstreeks uit haar mond maar onder dwang en manipulatie kon ik opgetekend maar gebaseerd op infor niks anders dan er in ‘berusten’. matie van derden.

TEKST ANGELA JANS

RUBRIEK ACTUEEL

‘ DE GEEST IS UIT DE FLES’

omaar wat voorbeelden uit recente krantenberichten: ‘Geboren in Ethiopië en in Almelo opgegroeide Sam, wil dat het eindelijk stopt.’ ‘Uit Haiti geadopteerde Tomy overleed in een cel.’ ‘Waarom ik? Politie

schoot Rubens (geadopteerd uit Brazilië) per ongeluk neer.’ ‘Geadopteerde spant civiele rechtszaak aan tegen de staat’, ‘Onderzoek naar rol Nederlandse overheid bij interlandelijke adoptie’. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Adoptie was de laatste tijd nogal veelvuldig in het nieuws. Wat doet dat met betrokkenen? Met geadopteerden, met adoptieouders?

De dertienjarige, uit Kenia geadopteerde zoon van Sandra Benschop gaf zelf aan dat hij naar de Black Lives Matter-demonstratie in zijn woonplaats Rotterdam wilde. “Ik was trots en dacht: goed zo kind, ga het maar beleven. Van jongs af aan heb ik een diepgewortelde weerzin gehad tegen discriminatie. Ik kon bijvoorbeeld

niet begrijpen dat een mop waarin een Surinamer voorkwam, grappig werd gevonden. Het is een keer klaar. De geest is nu uit de fles denk ik. Als jongeren van alle kleuren de straat op gaan, word ik daar heel blij van. Dan juicht mijn hart.”

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

JULI 2020

ONGEPASTE OPMERKINGEN

VER-VAN-MIJN-BED-SHOW

“Goh wat spreek jij goed Nederlands…” Niet zelden worden geadopteerden compleet onverwacht geconfronteerd met hun uiterlijk. Op school, onderweg, bij een sollicitatie. Mensen kunnen, al dan niet volstrekt onschuldig of uit pure interesse, ongegeneerd harde, ongepaste vragen stellen of opmerkingen maken. Nog afgezien van de actuele situatie met betrekking tot discriminatie en racisme. De eigenares van een boerencamping in de Betuwe, moeder van twee jongens uit Colombia, kreeg al jaren geleden een klant aan de receptie. De man kwam, ‘waarschijnlijk met de beste bedoelingen in zijn ogen’, even melden dat er een donkere jongen bij het toiletgebouw liep. Waarop de eigenares antwoordde: ‘oh, dat is mijn zoon.’

Het is niet alleen discriminatie wat het nieuws haalt. Het gaat ook over andere zaken zoals kinderen die in verband met het coronavirus niet opgehaald kunnen worden door hun adoptieouders en nieuwe twijfels over een adoptie uit Ethiopië: ‘Haar tweelingzus was dood, werd altijd verteld, maar klopt dit wel?’, kopte NRC. Mariam Tempelman (22) geboren in Ethiopië: “Al die misstanden in de krant ervaar ik als ver-van-mijnbed-show. Eerlijk gezegd, weet ik niet zo goed waarom ik me niet aangesproken voel, want ik heb bij mijn eigen verhaal ook wel wat vraagtekens. Ik heb, afgaande op de nieuwsberichten, de indruk dat onder de generatie geadopteerden voor mij, op de een of andere manier meer boosheid heerst. Ik kan me daar ook wel iets bij voorstellen. Dat het een schok is, als je op een gegeven moment op zoek gaat naar wie je bent en je ontdekt dan dat niet blijkt te kloppen wat er is altijd gezegd. Voor mij zelf denk ik dat mijn adoptie vooral op een ander vlak doorwerkt, in relaties in vriendschappen. Daar ben ik nu mee bezig. Ben ik zoals ik ben als dochter en vriendin door het afgestaan zijn? Ben ik bang dat mensen weer weggaan uit mijn leven en heb ik daardoor de neiging om te pleasen? Of ben ik aardig omdat ik aardig kan zijn? Dit zijn vragen die ik interessant vind om mee bezig te zijn.”

Erg? Niet erg? De vrouw in kwestie heeft er maar om gelachen. De man zal misschien rood aanlopen van schaamte iedere keer dat hij eraan terugdenkt. Of misschien ook niet. “Het is ook voor een groot deel hoe je er zelf mee omgaat. Ik heb naar aanleiding van alle nieuwsberichten hierover serieus met de kinderen gesproken en zij geven aan er echt geen last van te hebben. Ze krijgen wel eens ‘grappige’ opmerkingen naar hun hoofd vooral van vrienden, maar plagen hun vrienden dan net zo hard terug. Ze krijgen ook regelmatig complimenten over hun mooie haar, kleur of kleding. Ook met sollicitaties, nog nooit problemen gehad. Ze krijgen altijd het bijbaantje dat ze graag hebben willen en staan vrolijk in het leven. Ik hoop dat ze dit zo mogen blijven beleven”, zegt een adoptiemoeder van twee (jong)volwassen kinderen uit Afrika. “Ik heb er geen last van. Totaal niet”, zegt ook Sanne van Rossen (35), schrijfster van Het Verdriet van Sri Lanka, het boek waarmee ze in 2017 wereldnieuws maakte en onder meer het bestaan van babyfarms in haar geboorteland aan toonde. “Ik vind het goed dat het gebeurt maar ik wil zelf niet meer strijden tegen het systeem. Ik heb heel veel aan mezelf gewerkt. Vanuit mijn trauma ben ik gegroeid naar liefde voor mezelf. Ik ben door veel pijn gegaan en wil niet in een slachtofferrol blijven zitten maar liever positieve energie uitstralen.” Wel volgt ze de actuele ontwikkelingen op de voet, en zeker ook die rond de rechtszaak die een andere, uit Sri Lanka geadopteerde vrouw heeft aangespannen tegen de Nederlandse staat en vergunninghouder Stichting Kind en Toekomst. De rechtbank in Den Haag doet op woensdag 9 september uitspraak. “Ik vind het knap dat ze het doet. Er heerst veel boosheid en verdriet onder geadopteerden. Iedereen streeft naar erkenning. Maar als je dat buiten jezelf blijft zoeken, zul je nooit het geluk vinden.”

Rodrigo van Rutte (39) geboren in Colombia is zelf ook niet de straat opgegaan om te demonstreren. “Maar natuurlijk, het raakt me wel! Vanaf mijn vijftiende jaar liet ik mijn haar lang groeien en zag ik eruit als een indiaan. Op basis van mijn uiterlijk werd ik gediscrimineerd en verwachtten mensen dat ik weinig tot geen Nederlands zou spreken. Zes jaar later liet ik mijn haar afknippen en werd ik vaak aangezien voor iemand uit Indonesië. In Nederland is deze groep maatschappelijk geaccepteerd door het verleden en heden. Sindsdien word ik vriendelijker benaderd alhoewel ik het toch als positieve discriminatie zie. Dat merk ik echt. Sinds ik vijf keer in Colombia ben geweest, voel ik me gekleurder dan daarvoor. En ik zie ook dat er onder Colombiaans geadopteerden in de leeftijd van 18 tot 28 jaar een relatief grote groep is die zich actief mengt in de antizwartepietendiscussie. Ik vind het goed dat het gebeurt zolang je niet overdrijft. Het heeft, denk ik, tijd nodig om zo’n verandering in gang te zetten.” Karin Amatmoekrim van De Correspondent, denkt dat het daarvoor momenteel een belangrijke tijd is. Onder de titel: ‘Vroeger was antiracisme radicaal. Nu omarmt het zwijgende midden het verzet, met dank aan de activisten’, schrijft ze dat de wereldwijde golf aan anti racismeprotesten laat zien dat er op dit moment onmiskenbaar iets aan het veranderen is in de publieke opinie. En: het lijkt alsof er meer ruimte is voor solidariteit.

RUBRIEK WETTEN & REGELS

TEKST WILLEMIJN POVEL I.S.M. VERA KIDJAN

OUDER DAN 18 JAAR, TOCH NOG EEN ADOPTIE?

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

JULI 2020

n het vorige Adoptiemagazine bespraken wij de mogelijkheid tot Nederlandse erkenning van een buitenlandse adoptie die is uitgesproken vóór 2004, het jaar dat in Nederland de Wet conflictenrecht adoptie in werking

trad. Dit keer bespreken we hier de mogelijkheden om een adoptie naar Neder-

lands recht uit te spreken over iemand die de leeftijd van 18 jaar al heeft bereikt. Dit aan de hand van een voorbeeld uit de praktijk. Omwille van de privacy zijn de namen gefingeerd. Rowie werd als baby in Sri Lanka geadopteerd door een Nederlands echtpaar, Peter en Marian. De adoptie vond plaats in 1987 en werd uitgesproken door de Sri Lankaanse rechter. Kort nadat Rowie in Nederland arriveerde, werd een adoptie naar Nederlands recht uitgesproken door de rechter. Op deze adoptiebeslissing kwam alleen de naam van Peter te staan, niet die van Marian. Rowie werd liefdevol opgevoed door beide ouders en had een gelukkige jeugd. Toen Rowie vijftien jaar was, gingen Peter en Marian uit elkaar. Rowie bleef bij haar moeder wonen en bracht de weekenden vaak bij haar vader door. Inmiddels is Rowie 33 jaar oud en in verwachting van haar eerste kindje. Het is de afgelopen jaren steeds meer gaan wringen bij Rowie dat alleen Peter haar juridisch ouder is, en niet ook Marian. Zowel Rowie als Marian wil graag dat de familierechtelijke band die zij hebben als moeder en dochter officieel wordt vastgelegd. Op deze manier zal Marian straks ook ‘officieel’ oma worden van Rowies kind en worden zij ook in juridisch opzicht beschouwd als grootouder en kleinkind. Peter heeft hier geen bezwaar tegen. Marian legt de zaak voor aan de rechter. Deze ziet zich allereerst voor de vraag gesteld of de Sri Lankaanse adoptiebeslissing (waarop ook de naam van Marian staat vermeld) alsnog voor erkenning in Nederland aanmerking komt. De rechtbank ziet hiervoor in dit geval geen aanleiding. Reden hiervoor is onder meer dat het nu moeilijk te beoordelen is of de buitenlandse adoptie destijds aan alle eisen voldeed, een voorwaarde voor erkenning. Het is al zo lang geleden dat de adoptie plaatsvond. Omdat het verzoek tot erkenning door de rechter wordt afgewezen, vraagt Marian de rechter om alsnog een adoptie naar Nederlands recht uit te spreken. Is dit mogelijk? Rowie is immers al 33 jaar oud.

WETTELIJK KADER De Nederlandse wet staat adoptie van een meerderjarige niet toe. Dit vloeit voort uit artikel 1:228 van het Burgerlijk Wetboek (BW), waarin, naast enkele andere artikelen in de wet, de voorwaarden voor een adoptie zijn vastgelegd. Een van deze voorwaarden is dat het

kind op de dag van het indienen van het adoptie verzoek minderjarig moet zijn.1 De achterliggende gedachte hiervan is dat een adoptie een kinderbeschermingsmaatregel is. Hierbij speelt het opvoedingsaspect een belangrijke rol. Een meerderjarige heeft niet de meer de bescherming nodig zoals een minderjarige die nodig heeft. Meerderjarigen hoeven niet meer te worden opgevoed, zo was de gedachte van de wetgever. Ondanks deze insteek van de wetgever zien we in sommige rechterlijke uitspraken terug dat er toch meerderjarigenadopties worden uitgesproken. Dit roept de gedachte op dat er ook andere aspecten aan een adoptie verbonden kunnen zijn dan alleen de kinderbeschermingsgedachte. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan gezinsvorming en het afstammings belang.2 Vaak wordt in dergelijke zaken een beroep gedaan op artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), waarin het recht op familie- en gezinsleven is vastgelegd. Onder artikel 8 EVRM valt ook het recht op behoud van persoonlijke identiteit.

JURISPRUDENTIE De hoogste rechtbank in Nederland, de Hoge Raad, hield in 2013 vast aan het vereiste van minderjarigheid.3 De minderjarige in deze zaak was net een paar maanden 18 jaar toen het verzoekschrift werd ingediend. Zowel de rechtbank als het hof had een strikte norm gehanteerd en een beroep op artikel 8 EVRM had geen succes. Ook het oordeel van de Hoge Raad veranderde dit niet. In zijn conclusie gaf de advocaat-generaal aan dat artikel 8 EVRM geen recht op adoptie omvat. Hij stelde dat landen in hun nationale wetgeving voorwaarden mogen stellen waaraan moet zijn voldaan voordat een adoptie kan worden toegewezen. Het feit dat een adoptieverzoek wordt afgewezen omdat niet wordt voldaan aan de nationale voorwaarden kan daarom niet worden beschouwd als een ongeoorloofde inmenging in het recht op familie- en gezinsleven van de betrokkenen in de zin van artikel 8 EVRM. >>

THEMA JONGVOLWASSENEN

JULI 2020

In andere zaken was een beroep op artikel 8 EVRM juist wel succesvol. Zo wees het Gerechtshof Amsterdam begin dit jaar de adoptie toe van een kind dat 24 jaar oud was toen het verzoekschrift werd ingediend.4 In deze zaak stelde het hof dat juist wel sprake zou zijn van een ongeoorloofde inmenging in het recht op familie- en gezinsleven van de betrokkenen als de adoptie niet zou worden uitgesproken. Zo stelde het hof:

meerderjarigenadoptie? Baseren wij ons alleen op de wet, dan is het antwoord negatief. Wanneer we de jurisprudentie erop naslaan, dan kunnen wij stellen dat er geen eenduidig kader bestaat voor dit soort zaken. Rechters kijken telkens naar alle omstandigheden van het geval en baseren daarop hun oordeel. Hoewel verzoeken tot meerderjarigenadoptie vaak worden afgewezen, is er ook een aantal zaken waarin een beroep op artikel 8 EVRM wél slaagt.6 En hoewel de wetgever geen nieuwe koers in lijkt te willen slaan, “Hoewel adoptie in dit geval niet meer het karakter wordt er vanuit de literatuur juist wel gepleit voor het heeft van een maatregel van kinderbescherming, is het uitspreken van meerderjarigenadopties. Onlangs heeft hof gelet op het voorgaande van oordeel dat [het kind] de rechtbank Utrecht uitspraak gedaan in een zaak een zwaarwegend belang heeft bij het vestigen van waarin de omstandigheden soortgelijk waren aan die een familierechtelijke betrekking van Rowie en haar familie.7 De met verzoekers, alsmede bij de rechtbank nam in deze zaak aan juridische bevestiging van de dat sprake was van ‘zeer bijzon‘Rechters kijken emotionele band die zij met dere omstandigheden’ en het verzoekers heeft en van het adoptieverzoek werd toegewetelkens naar alle gevoel dat zij en verzoekers tot zen. Een doorslaggevende factor omstandigheden van één gezin en familie behoren.”5 voor de rechtbank was het feit dat het kind al op zeer jonge het specifieke geval leeftijd in het gezin van de adopHet hof erkende dus dat ook en baseren daarop tieouders was opgenomen, en meerderjarigen nog belang dat de (adoptie)moeder sindskunnen hebben bij het uitspreken hun oordeel.’ dien onafgebroken betrokken van een adoptie. Het kind in deze was geweest bij de verzorging zaak woonde al sinds zij een paar en opvoeding van het kind. Ook maanden oud was bij haar pleegvoor Rowie zou deze situatie dus positief kunnen ouders in huis. Haar biologische moeder, met wie zij uitpakken. Een emotioneel probleem zou hiermee geen contact meer had, verbleef permanent in een zijn opgelost. psychiatrische instelling. Ook met haar biologische vader had zij geen contact meer. De pleegouders van het kind hadden nooit eerder een adoptieverzoek INFO ingediend. Het kind had tijdens haar jeugd last gehad Willemijn Povel is juridisch medewerker en Vera Kidjan is van psychische problemen en haar pleegouders dachadvocaat. Beiden zijn werkzaam bij Everaert Advocaten ten daarom dat zij nog niet ‘klaar’ was voor een adopin Amsterdam, www.everaert.nl 020-7523217 of stuur een tieprocedure. Daarnaast was sprake geweest van e-mail naar: kidjan@everaert.nl of povel@everaert.nl. gezondheidsproblemen bij diverse gezinsleden. Hierdoor was er weinig ruimte geweest om een adoptieprocedure op te starten. Bovendien waren de pleegouders van het kind bang dat de biologische ouders nooit toestemming zouden verlenen voor een adoptie. Zij dachten dat dit probleem zichzelf zou NOTEN oplossen op het moment dat het kind meerderjarig 1 Art. 1:228 lid 1 sub a BW. 2 Zie ook E.C.C. Punselie, GS Personen- en familierecht, art. zou worden, omdat zij dan zelf zou mogen beslissen of 1:228 BW, aant. 2.3 (laatst geraadpleegd op 11-06-2020). zij geadopteerd wilde worden. Zij kenden de wetgeving 3 Hoge Raad, 25 januari 2013, ECLI:NL:HR:2013:BY5053 en op dit punt niet en wisten dus niet dat een meerderjaECLI:NL:PHR:2013:BY5053 met nt. P. Vlas. 4 Gerechtshof Amsterdam, 7 januari 2020, rigenadoptie bij wet niet is toegestaan. Het hof erkende ECLI:NL:GHAMS:2020:67. de bijzondere omstandigheden in deze zaak en wees 5 R.o. 5.7. het adoptieverzoek alsnog toe. 6 Zie bijvoorbeeld Rechtbank Oost-Brabant, 15 mei 2018,

VAKER MEERDERJARIGENADOPTIES? Wat betekenen bovengenoemde uitspraken nu voor Rowie? Zou zij in aanmerking kunnen komen voor een

ECLI:NL:RBOBR:2018:4353; Rechtbank Noord-Holland, 14 maart 2018, ECLI:NL:RBNHO:2018:2089; Gerechtshof Amsterdam, 29 maart 2016, ECLI:NL:GHAMS:2016:1162; 7 Rechtbank Midden-Nederland, 28 oktober 2019, ECLI:NL:RBMNE:2019:4924.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

RUBRIEK DRIELUIK

> GEADOPTEERDE Christel Sandbergen

drieluik

Ik loop niet met de kudde mee Mijn hart, mijn passie ligt bij het werken met jongeren. Dat ik dat ook goed kan, heb ik pas relatief laat ontdekt. Op mijn vijftiende ben ik op straat gezet. Ik ging op kamers en wist de mavo nog af te maken, maar op de vervolgopleiding heb ik het niet gered. Omdat ik genoodzaakt was zelf de kost te verdienen had ik diverse baantjes.

mede vanwege het gebrek aan wortels. Ze vragen zich af, ook nog na de puberteit: wie ben ik als mens, waar hoor ik? Ze kunnen geen verbinding met zichzelf maken omdat ze de genetische verbinding bij hun adoptieouders hebben gemist. Die is er gewoon niet. Als ik uitleg dat ik dat gevoel herken, merkt iemand dat onmiddellijk en kan ik doorpakken. Meestal kunnen ze zelf heel goed de vinger op de zere plek leggen en hoef ik het probleem vervolgens alleen maar af te pellen. Ik leer jongeren die mij bij komen om zichzelf de moeite waard te vinden, zichzelf te verwennen en uit de slachtofferrol te komen. Maar ik zeg ook: je bent niet zielig! Ik heb er een beetje tabak van alsmaar te praten over hoe verschrikkelijk het is, daarmee moet je niet bij mij aankomen. Want hoe diep je ook zit, je hebt altijd een keuze. Ik ben geboren in kindertehuis Huis in de Bocht in Goirle en geadopteerd toen ik vijf maanden oud was. Mijn adoptievader had psychische problemen, overgehouden aan zijn verblijf in een jappenkamp. Mede daardoor was mijn jeugd één grote hel. Thuis waren mijn jongere zus en ik de krijgsgevangenen van vader, op school werd ik gepest en uitgescholden. Dag in, dag uit.

Vanaf mijn zestiende heb ik in talloze fabrieken gewerkt, ik was ook receptioniste, ging in de horeca en was assistent van een professor bij de Rijksdienst. Van alles deed ik. En ondertussen was ik op zoek naar: wat kan ik, wat wil ik? Iedereen om mij heen zag mij iets doen op sociaal gebied. De professor heeft mij de kans gegeven om te studeren. Op mijn 38ste ben ik gestart aan de Academie voor Coaching en Counseling. Meteen voelde ik: dit is het! Ik ben de opleiding Mensgericht Coachen gaan doen en heb me gespecialiseerd in kinderen jeugd onderwijs. En sinds een jaar of acht ben ik zelfstandig adoptieen jeugdcoach annex trainer (www.meldpuntsandbergen.nl). Het liefst werk ik een op een en met jongeren in de leeftijd van ongeveer 14 tot 23 jaar. Ik ben daarnaast programmamaker en train jongeren in kleine groepjes en leer ze de eigen regie over LEEFTIJD hun leven te nemen. Onder hen relatief 55 jaar veel geadopteerden, dat gaat heel goed omdat ik een ervaringsdeskundige ben. Ik BEROEP lees tussen de regels door en voel direct adoptieen een klik en zij met mij. Slagen zijn dan snel jeugdcoach/trainer gemaakt. Daardoor kom ik verder. BovenWOONPLAATS dien, ik ben authentiek, ik loop niet mee Amersfoort met de kudde en probeer jongeren te leren: je bent goed zoals je bent. Veel geadopteerden voelen zich altijd onrustig, hebben veel stress vanbinnen,

Mijn adoptieouders zijn inmiddels overleden en met mijn zus heb ik al jaren geen contact meer. Maar ondertussen weet ik: elk mens is mooi. En ik weet wat ik waard ben. Desondanks heb is soms nog steeds weleens een momentje dat ik denk: zie je wel, ze vinden me niet leuk. Maar dat laat ik van me afglijden. De volgende dag sta ik op en zeg tegen mezelf: hup, door!

TEKST ANGELA JANS

RUBRIEK ACHTER DE FEITEN

THE WAI SOCIETY EN ADOPTIEPEDIA, VOOR ALLE (CHINEES) GEADOPTEERDEN

p WhatsApp, Instagram en Facebook en binnenkort ook met eigen websites vinden Chinees geadopteerden elkaar. Nederlandse initiatieven die straks wellicht wereldwijd actief zijn. Om elkaar te

helpen bij het zoeken naar identiteit en roots, of voor gewoon wat herkenning en gezelligheid.

Sien

Dit is de visie van Sien Alting Siberg (25) en Kya Jonker (23). Sien werkt bij Fiom als specialist hulpverlener en Kya studeert dit jaar af als maatschappelijk werker. Zij hebben een internationale Facebookgroep opgericht voor Chinees geadopteerden: The WAI Society. The World Adoptees Interpersonal Development Society

Kya

focust zich op de persoonlijke ontwikkeling, rootsvragen en de zoektocht naar biologische familie. Doordat Sien in 2015 herenigd is met haar biologische familie en Kya nog bezig is met haar zoekproces kunnen de twee dames verschillende fases belichten met hun ervaringsdeskundigheid.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

Daarnaast is Adoptiepedia opgericht, eerst alleen nog te vinden op Instagram. Straks ook als stichting met een website. En inderdaad, denk aan Wikipedia, de gratis online encyclopedie, maar dan specifiek voor geadopteerden uit China en met betrouwbare informatie. “Omdat we anders zijn dan geadopteerden uit andere landen. En omdat we anders zijn dan andere (lees: niet-geadopteerde) Chinezen in Nederland”, zegt Nikwi Hoogland (25) een van de initiatiefneemsters. Samen met Simone Hanssen (28) en Hong-Lin Stoffels (20) heeft ze Adoptiepedia laten ontstaan. Het team is inmiddels aangevuld met Yennah Schenk (20) en Miu Buenen (19). Ze hopen de website binnen een half jaar in de lucht te hebben. “Momenteel is het nog specifiek gericht op China, vanwege onze achtergronden”, zegt Nikwi. “Binnen een jaar willen wij verder uitbreiden en ook andere landen bedienen. Wellicht wereldwijd. Aan de website wordt hard gewerkt, dat heeft tijd nodig. Dit is een vrijwillig initiatief van Nederlandse Chinees geadopteerden. Het is met veel zorg ontwikkeld.”

ZELFDE VOORGESCHIEDENIS De oprichting van een platform annex belangenorganisatie is volgens Nikwi nodig omdat Chinees geadopteerden zich kunnen herkennen in hun voorgeschiedenis en cultuur. “Bij ons speelde de eenkindpolitiek bijvoorbeeld vaak als reden voor de adoptie. Propaganda, hersenspoelingen, de wens om een zoon te hebben: dat zijn allemaal dingen die niet aan de orde zijn geweest in het voortraject bij adopties uit andere landen. Op onze website willen we betrouwbare informatie beschikbaar stellen over de verschillende Chinese provincies, maar ook over andere zaken die voor geadopteerden van belang kunnen zijn. We hebben Adoptiepedia ingedeeld in verschillende thema’s: roots, China, mentale gezondheid, racisme en identiteit. Elk thema belicht bepaalde onderwerpen waar Nederlandse geadopteerden uit China (vaak) mee te maken hebben.”

JULI 2020

Niet dat ze dat nou allemaal zelf gaan uitzoeken. Het is de bedoeling dat volop gelinkt wordt naar betrouwbare bestaande organisaties en informatiebronnen. Nikwi: “We willen niet per se meer creëren dan er al is voor geadopteerden, we gaan vooral verwijzen naar wat er al is. Ook kunnen ervaringen worden gedeeld, leuke dingen, mooie, grappige, vervelende zaken. Van alles en nog wat, van het recept voor gebakken gemberrijst tot verschillende manieren waarop je een DNA-test kunt laten doen.”

PERSOONLIJKE GROEI EN ACCEPTATIE The WAI Society wil een plek zijn waar geadopteerden uit de hele wereld hun verhalen en ervaringen met elkaar kunnen delen. Zij willen geadopteerden stimuleren en motiveren om zelf na te denken over bepaalde onderwerpen binnen de thema’s persoonlijke ontwikkeling en adoptie. De oprichters van The WAI Society zien adoptie als een onderdeel van het leven. “Zie het als een paraplu waar adoptie het steeltje van de paraplu representeert, want adoptie loopt als een rode draad door ons leven maar hoeft ons niet volledig te definiëren”, zegt initiatiefneemster Sien.

RUBRIEK ACHTER DE FEITEN

De plannen van Sien en Kya zijn voortgekomen uit een WhatsAppgroep die ruim drie jaar geleden is ontstaan. Kya: “De Whatsappgroep dient voor lotgenotencontact hierbij staat (h)erkenning centraal tijdens het delen van verhalen. In de afgelopen jaren hebben wij ook verschillende uitjes georganiseerd waaronder picknicken, zwemmen, Chinees dineren, winkelen en Chinees nieuwjaar vieren.” Adoptiepedia is bestemd voor geïnteresseerden van alle leeftijden. Nikwi is inmiddels 25 en woont samen met haar partner. Maar al heeft ze haar leven aardig goed op de rit, er zal altijd iets rond haar adoptie kunnen triggeren waarvoor ze hier terecht kan. “Ik merk dat juist na je twintigste pas vragen als ‘Wie ben ik?’ beginnen op te borrelen.”Adoptiepedia moet een plek worden voor elk wat wils, op elk moment in je leven.

HULP BIJ ZOEKEN NAAR FAMILIE Nikwi: “We hopen dat er op ons platform ook informatie komt te staan die kan helpen bij het zoeken naar biologische familie in China. Zelf heb ik bijvoorbeeld vorig jaar mijn Chinese ouders gevonden. Ik was niet eens actief op zoek maar op een gegeven moment kwam ik op internet een Chinese postergroep tegen, ICSA. Zij maken affiches voor zoekende geadopteerden en ik kreeg de vraag om mijn gegevens erop te plaatsen en die op ‘openbaar’ te zetten. Daarop werd ik binnen een maand door mijn vader gevonden. Onvoorstelbaar. Ik wist niet wat me overkwam. In januari kreeg ik het verzoek, in maart heb ik de poster gemaakt, in april werd ik gevonden en in mei is mijn adoptiemoeder overleden. Voor mij is mijn verleden nu vrij volledig maar er zijn nog voldoende andere thema’s waar ik graag meer vanaf wil weten. En ik denk dat anderen er

JULI 2020

misschien baat bij kunnen hebben als ik de gang van zaken hier deel.” “Eerlijk is eerlijk, dit wordt iets wat ik wel graag had willen hebben toen ik nog jonger was. Voor ons als Chinees geadopteerden was dit platform waarschijnlijk echt een verademing geweest in onze puberteit. Maar ook voor nu, voor ons als jongvolwassenen, heeft het natuurlijk nog veel te bieden.” Adoptiepedia is eerst alleen nog te vinden op Instagram: instagram.com/adoptiepedia Maar je kunt ook een e-mail sturen naar: adoptiepedia@hotmail.com The WAI Society is te vinden op Facebook: facebook.com/groups/ChineseAdopteesSharingStories

Naast Adoptiepedia en The WAI Society bestaan in Nederland nog veel meer belangenorganisaties, Facebookgroepen en verenigingen voor geadopteerden. Een kleine greep uit het aanbod: • Lankan Events (Sri Lanka) • Adoptie: Superhelden in beweging • ZIG (Zaalvoetbal Interlandelijk Geadopteerden) • SIG (Stichting Interlandelijk Geadopteerden) • UAI (United Adoptees International) • Belangengroep Indiaas Geadopteerden Nederland • Geadopteerden Colombia • Vereniging Arierang (Koreaans geadopteerden) • De Verzwegen Generatie (binnenlands geadopteerden)

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #1

RUBRIEK DRIELUIK

> ADOPTIEOUDER

Jannie van der Meulen

drieluik

Langzaam geleerd los te laten Wat ik hoop? Dat ze hun diploma’s halen, een leuke baan vinden, een lieve partner. Dat ze gelukkig worden. Wat iedere ouder voor zijn of haar kind wenst. Ik heb er wel vertrouwen in, ik denk dat we ze zelfstandig genoeg hebben gemaakt om op eigen benen te kunnen staan.

Daar zitten mijn man en ik nu samen en de kinderen wonen inmiddels allebei weer in Arnhem… De tijd vliegt. Joshua is al langer de deur uit. Hij heeft op zijn twaalfde een ernstig ongeluk gehad met het afsteken van vuurwerk. Daarvoor was hij al nooit een makkelijk kind maar sindsdien ging het nog slechter in ons gezin. We denken dat zijn gedrag door het ongeluk nog sneller is geëscaleerd. Ruzies, vooral met mij, politie aan de deur, het was Op 1 juni heeft Julia, onze oudste, de sleutel van haar niet vol te houden. Ik weet zeker dat hij op het verkeerde kamer gekregen. Zelf hoefde ze misschien nog niet heel pad terecht zou zijn gekomen als we niet zo rigoureus dringend de deur uit maar ik vond het wel tijd. Ze is 21 hadden ingegrepen. Op zijn veertiende hebben we hem jaar, ze studeert. Het is een mooi moment. Ik heb haar uit huis laten plaatsen. Ook voor Julia was dat beter, geholpen met het vinden en inrichten van haar dat merkten we al na één dag. Direct nadat kamer. We hebben samen spulletjes gekocht Joshua weg was kwam ze ’s avonds weer en het is een heel gezellig plekje geworuit haar kamer en beneden bij ons den. Waarschijnlijk zal ze voorlopig zitten. toch nog wel ieder weekend naar Sinds zijn achttiende woont hij huis komen. Haha, geen probleem, zelfstandig op kamers. Hij zit nu in juist fijn. het eerste jaar van het mbo en ik Het is trouwens niet de eerste keer hoop van harte dat hij door mag dat ze de deur uitgaat. Drie jaar naar het tweede jaar… Dat is nog geleden is ze voor een jaar naar even spannend. Het heeft wel Amerika vertrokken. Dat was best een tijdje geduurd maar ik heb slikken maar dat gunde ik haar zó! geleerd om los te laten. Vroeger zat Het was haar droom, ze is gek op dat ik er veel meer bovenop. Natuurlijk, als land. Het heeft haar ook goed gedaan, ouder maak je je altijd zorgen, maar ik ze is er een stuk zelfstandiger geworden. ben niet meer bang dat het echt fout Ik zie haar nog wel een keertje teruggaan gaat, ik heb vertrouwen in hem. naar de VS, of elders naar het buitenland Ondanks dat Joshua uit huis is geplaatst, vertrekken. Wie weet. Maar ik verwacht niet LEEFTIJD kan ik zeggen dat we als ouders en dat ze dan naar Colombia, haar geboorte53 jaar kinderen een goede band hebben. Het is land gaat. Dat trekt haar volgens mij niet Getrouwd, moeder ons gelukt altijd contact te blijven houecht. Hooguit voor vakantie. van Julia (21) en den. Daar ben ik blij om. Alles wat er is Op 11 juni 1999 hebben we Julia in ColomJoshua (19) gebeurd, heeft ons ook gevormd als bia in onze armen gekregen. Twee jaar gezin. We zijn er sterker uitgekomen. later, op 2 november 2001, kregen we BEROEP Met beide kinderen gaat het goed. Met Joshua, ook in Colombia. We woonden ambulant Julia app ik de hele dag. Met Joshua was destijds in een bovenwoning in Arnhem. ondersteuner dat altijd al minder. Ze weten allebei, als Het was een ruim huis maar we hadden WOONPLAATS er iets is kunnen ze bij ons terecht. De geen buiten. Niet veel later zijn we daarTerborg deur staat altijd open. Ik zie de toekomst om, vooral voor de kinderen, verhuisd goed tegemoet. naar een woning met een tuin in Terborg.

THEMA JONGVOLWASSENEN

TEKST MACHTELD STILTING

Roots of S.A.M.

‘ Het is belangrijk bij de pijn te komen, daar waar het schuurt’

Angelique Speltie (57) maakt samen met Natasja Moekasan en Myung Hee van der Aar deel uit van het therapeutennetwerk Roots of S.A.M., dat gespecialiseerd is in hechting, adoptie en basisvertrouwen. Binnen het team richt Speltie zich vooral op jongvolwassenen. Een fijne doelgroep om mee te werken, vindt ze: ‘Jongvolwassenen kunnen reflecteren. Ze hebben het probleem meestal al in zicht en zijn gemotiveerd om aan de slag te gaan.’

einig of geen basisvertrouwen hebben. Dat is misschien wel de kern van de problemen waarmee jongvolwassenen bij Speltie aankloppen voor hulp. En, benadrukt ze, dat is niet per se een adoptieprobleem. Naast haar werk voor Roots of S.A.M. werkt Speltie als therapeut in een GGZ-jeugdin-

stelling in Den Haag. Daar werkt ze vaak met kinderen en jongeren die kampen met hechtingsproblemen en een verminderd gevoel van basisvertrouwen. Ontstaan door bijvoorbeeld een vader die de hele dag loopt te schreeuwen of door een moeder die er nooit is. In zo’n situatie ontwikkelen mensen een rugzakje. En ja, ge-

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

adopteerd zijn kan ook aan het rijtje voorbeelden toegevoegd worden. Maar dan nog steeds is adoptie niet het probleem, zegt Speltie. De pijn zit hem volgens haar in het afgestaan zijn. “Men noemt het vaak adoptieproblematiek, maar wij hebben het liever over afgestaanproblematiek. Het gevoel afgewezen te zijn, dát kan zorgen voor bijvoorbeeld verdriet of angst. Het basisvertrouwen is daardoor wankel of zelfs helemaal afwezig.” Het gaat dus in verreweg de meeste gevallen niet om de adoptie an sich, legt Speltie uit. “Voor ouders, die zich schuldig voelen als hun kind niet lekker in zijn of haar vel zit, is dit vaak fijn om te weten.”

Kruispunten Problemen als gevolg van zo’n wankel basisvertrouwen, bijvoorbeeld bindings- of verlatingsangst, komen vaak op jonge leeftijd tot uiting, maar kunnen ook veel later, soms totaal onverwachts, de kop opsteken. De ervaring van Speltie is dat mensen op die momenten meestal op kruispunten in hun leven staan. Zogenoemde major life events als uit huis gaan, een serieuze relatie krijgen, een vervolgopleiding kiezen of een kind krijgen, zorgen voor nieuwe vragen: Wat wil ik precies? Wat kan ik? En dat afgestaan zijn zeurt volgens Speltie dan weer mee. “Dat hele kleine kind, dat weggedaan is en zich niet gewenst voelt, dat kind zit er nog steeds.” Ook een sollicitatiegesprek kan dat gevoel oproepen. “Dat is tenslotte een beoordelingsmoment, dus ook een kans op afwijzing. Naar die angst of pijn gaan we op zoek.” Bij Roots of S.A.M. ligt de nadruk op het contact maken met het gevoel en het lijf. Daarin verschilt hun werkwijze met die van de meeste behandelaren in de reguliere GGZ, waar het cognitieve en het verbale een

BASISVERTROUWEN Als er voldoende tegemoetgekomen wordt aan de behoefte van een kind aan geborgenheid, verzorging, contact en aandacht, ontwikkelt een kind het gevoel van basisvertrouwen dat later uitgroeit tot zelfvertrouwen. Het gevoel van basisvertrouwen stelt een mens in staat om genegenheid te tonen, troost te zoeken, hulp te vragen, gezonde vriendschappen op te bouwen, adequaat grenzen aan te geven. Het is als het ware gelukt om vanuit de veilige basis van de ouders de wereld te verkennen en te veroveren. Een tekort aan basisvertrouwen kan leiden tot hechtingsproblematiek. Bron: www.rootsofsam.nl

JULI 2020

grotere rol speelt. Speltie: “Als je veel pijn hebt in je hart, is het makkelijk die te rationaliseren. ‘Goed dat mijn moeder me weggeven heeft, want nu heb ik het goed en kan ik een opleiding volgen.’ De pijn dat iemand die onvoorwaardelijk voor je had moeten zorgen dat om wat voor reden dan ook niet kon doen, is bijna niet te benoemen. Maar je voelt hem wel.”

Innerlijke wereld Een van de methoden die Speltie gebruikt om toch bij de pijn te komen, is imaginatie, bijvoorbeeld door middel van dagdroomtherapie, mindfulness of geleide fantasieën. Met behulp van oefeningen wordt een beeld opgeroepen, een blik in je innerlijke wereld. Zo richt je volgens Speltie de aandacht naar binnen en kom je in contact met je gevoel en met je onderbewuste: datgene wat niet benoemd kan worden maar er wel is. Ze vertelt dat een vrouw tijdens zo’n oefening een berg beschreef, maar zonder wandelpaden erop. De vrouw verklaarde dat dat kwam doordat de berg niet stevig genoeg was. De bodem zakte weg. Speltie: “Ik hoef dan niet de link te leggen met haar achtergrond. Ze realiseerde zichzelf dat de grond onder haar voeten soms niet stevig genoeg was om haar te dragen. Dat gaat over voelen, je hoeft het niet expliciet te maken.” Weten waar pijn, angst, woede of verdriet vandaan komt, lost niet direct het probleem op. “Maar het gevoel herkennen en vooral ook erkennen is heel belangrijk. En dan vervolgens bedenken hoe je ervoor kunt zorgen dat het gevoel je niet overspoelt.” Speltie haalt nog even de spanning van een sollicitatiegesprek aan. “We kunnen samen kijken hoe iemand zo’n situatie tegemoet kan gaan. Hoe we ervoor kunnen zorgen dat iemand zich veilig blijft voelen. Het is belangrijk het zelfvertrouwen te behouden en dan is het goed van tevoren te bedenken waar je dat vindt.”

Kwetsbaarheden Een oud-cliënte, een jonge vrouw, appte Speltie onlangs dat ze het gevoel heeft dat ze tegenwoordig steviger in haar schoenen staat en beter weet wat ze wil. Ze schreef dat ze er voor haar gevoel weliswaar nog niet 100% is, maar ook niet meer direct in paniek raakt als haar vriendje bijvoorbeeld niet snel genoeg terugappt. “Met andere woorden: ze is aan het leren om te gaan met de angst voor afwijzing”, zegt Speltie. “De uitdaging zit vooral in het ontdekken waar je kwetsbaarheden liggen. En dat doe je door een connectie tussen het hoofd en het hart te maken. Ik ben ervan overtuigd dat alle therapie die ertoe doet, begint bij voelen, ervaren en in contact zijn met het lijf.”

TEKST CHRIS THIE

THEMA JONGVOLWASSENEN

Oudercursus pubers ter voorbereiding op (jong)volwassenheid

Ouders willen graag dat hun kind later goed terechtkomt en stevig in z’n schoenen staat. Vertrouwen in jezelf en anderen is daarvoor essentieel, want dan kun je je leven beter richting geven en met steun uit je omgeving de uitdagingen van het leven aangaan.

anneer het stof van de puberteit is neergedaald en kinderen het huis uitgaan, hebben ze hopelijk voldoende bagage meegekregen om hun eigen weg te vinden. Ouders hebben ervaren dat hun kind zijn verantwoordelijkheden aan kan en laten hem of haar in vertrouwen gaan. Loslaten is tenslotte niets anders dan stoppen met vasthouden. Nou ja, idealiter dan…

talliseerd moet worden. Of het vertrek harmonieus verliep of met stampij gepaard ging, het op eigen benen staan is voor veel jongeren ook best eng, kaal, eenzaam, spannend. Voor ouders is het soms ook niet zo eenvoudig om hun zoon of dochter los te laten, vooral als hun kind een moeilijke levensstart heeft gehad en daardoor nogal wat extra hobbels te nemen heeft.

Keerzijdes van vrijheid Vaak blijkt ook de fase van de jongvolwassenheid een periode waarin nog veel verwerkt, herhaald en uitgekris-

Veel jongvolwassenen gaan als ze het ouderlijk nest

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

verlaten hebben, opnieuw nadenken over zichzelf, over hoe ze in elkaar zitten, hoe ze in de wereld staan. De lang bevochten vrijheid blijkt ook keerzijdes te hebben. Ze moeten hun eigen regels leren maken. Onder invloed van studie, vriendschappen en relaties worden ‘bekende’ vraagstukken op een andere manier benaderd. Waar in de puberteit de zaken vaak behoorlijk zwart-wit gezien en gevoeld werden, worden gedachten in deze fase vaak wat genuanceerder en is er meer zelfreflectie. Het nurture-naturevraagstuk is dan uiteraard ook actueel, maar kan voor jongeren met een adoptieachtergrond ook een trigger zijn waardoor onderliggende kwetsbaarheden en trauma aan de oppervlakte komen. Want wat als het je niet lukt om aansluiting te vinden bij andere studenten op de universiteit, wat als je hypergespannen raakt in de toetsweek vanuit je perfectionistische inslag, of wat als je soms overvallen wordt door gevoelens van leegte en eenzaamheid? Wat als je niet goed geleerd hebt om je gevoelens te (h)erkennen en er hulp bij te vragen? Wat als je juist dan geneigd bent om een muur op te trekken, de schijn op te houden, of van je af te bijten? Wie ziet en begrijpt je dan, wie is dan dichtbij genoeg om een arm om je heen te slaan? Dan telt de dikte van het ijs… Wat is er in de jaren thuis al aangelegd aan basisvertrouwen? Lukte het om open te communiceren met elkaar, was het gewoon om je kwetsbaar op te stellen, hulp te vragen, heb je in je gezin ervaren dat je er vaak samen wel komt als het moeilijk is? Heb je als kind de ervaring en het geloof dat er van je gehouden wordt, dat je onlosmakelijk met je adoptieouders verbonden bent en altijd bij ze terecht kan? Ook als je niet meer onder hun dak woont? Maar ook: heb je in je gezin al kunnen rouwen om de dingen die je zijn overkomen toen je klein was, begrijp je hoe het is gegaan, weet je iets van je afkomst, voel je je daarmee verbonden en werd je daarin ook gesteund? Als er thuis vast een bodem is gelegd, zijn deze thema’s bekend, ze komen en gaan en komen weer terug, ze horen bij je en het is niet nieuw. Er is al wat werk verzet, als het ware. De puberteit is daarom ook een belangrijke fase in de opvoeding. Als je daar samen goed doorheen komt, kan het de onderlinge band verdiepen en als gereedschap dienen voor de fase daarna. Bij Fiom Adoptievoorzieningen spreken we (telefonisch) veelvuldig met adoptieouders die twijfels hebben over hoe ze met hun puber om moeten gaan. Hoort het gedrag van ons kind bij gewone puberteit, of is het adoptiegerelateerd? Moeten we als ouders ons kind nog beschermen en grenzen stellen, of ondanks onze zorgen toch de teu-

JULI 2020

gels laten vieren? Hoe zorgen we ervoor dat ons kind een positiever zelfbeeld krijgt? De vragen lijken op elkaar, maar één antwoord is er niet, het is altijd een puzzel. Sinds een aantal jaar bieden we daarom ook groepsgewijze ondersteuning aan adoptieouders met pubers in de oudercursus ‘Adoptiepubers’. Er wordt theoretische kennis aangeboden over puberteit en de adoptiegerelateerde extra’s, die door middel van groepsgesprekken, opdrachten en oefeningen direct gekoppeld wordt aan de praktijk van alledag.

Ouders als emotiegids Een thema dat vaak terugkomt, is bijvoorbeeld dat ouders het gevoel hebben dat hun puber emotioneel vastloopt, maar het er niet met ze over wil hebben. Omdat pubers nog volop bezig zijn om zichzelf te leren begrijpen, kan het goed zijn om zo nu en dan een hengel uit te werpen, ook al lijken ze niet te willen bijten. Bijvoorbeeld: ‘Ik denk wel eens: als ik had meegemaakt wat jij hebt meegemaakt, dan zou ik ook niet gauw iemand vertrouwen. Misschien is die dikke muur van jou zelfbescherming, zodat niemand ziet hoe verdrietig je bent?’ Ook al is de reactie op dat moment afwerend, in elk geval laat je weten dat je je in je kind probeert te verplaatsen, probeert haar of hem te begrijpen, en wellicht denkt zij of hij later wel dat er toch een kern van waarheid in zou kunnen zitten. Zo ben je als ouders eigenlijk een emotiegids voor je kind, zodat zij of hij zichzelf een beetje leert begrijpen, kennen en sturen. En dat is een belangrijke voorbereiding op de fase erna. Door middel van een schrijfopdracht vragen we ouders zich te verplaatsen in de belevingswereld van hun puber. Vanuit meer begrip voor de innerlijke gevoelens en hardnekkige overtuigingen die adoptiekinderen vaak met zich meedragen is het soms iets makkelijker om uit de strijd over gedrag te blijven. Ook zetten we in de cursus de schijnwerpers op wat er goed gaat in de gezinnen, en vergroten we dat door specifiek te kijken naar hoe dat dan komt. Dat helpt om te relativeren, het geeft hoop en moed om vol te houden, of om het eens op een andere manier te proberen. Ouders herkennen veel van elkaar en durven vaak al snel veel aan elkaar te vertellen en om zichzelf te lachen. Het gedachtegoed van de methode ‘Geweldloos verzet en nieuwe autoriteit’ en het oplossingsgericht denken wordt in de cursus als basis gebruikt. In verband met de coronapandemie zijn recente bijeenkomsten afgelast. Zodra de richtlijnen het toelaten, gaan de cursussen weer van start. Kijk hiervoor op: www.adoptie.nl

JULI 2020

RUBRIEK VRAGENDERWIJS

‘Onze zoon heeft slaapproblemen.’ ‘Mijn puberdochter vliegt uit de bocht.’ Adoptieouders die vragen of twijfels hebben over de ontwikkeling of opvoeding van hun kinderen kunnen bellen naar Adoptievoorzieningen. Ook geadopteerden, leerkrachten of andere betrokkenen kunnen daar terecht. In deze rubriek komen zaken aan de orde die daar zijn besproken.

Telefonische hulp ook voor jongvolwassenen (Jong)volwassen geadopteerden kunnen worstelen met vragen en pijn rond hun adoptie. Als zij hier hulp voor zoeken, valt het vaak niet mee om een hulpverlener te vinden die begrijpt waar de pijn vandaan komt. Gelukkig zijn er steeds meer adoptiedeskundige hulpverleners die deze kennis wel hebben en die daardoor gerichte hulp kunnen bieden. Bij de nazorgmedewerkers van Adoptievoorzieningen kunnen ook (jong)volwassen geadopteerden terecht met vragen over de mogelijkheden voor specifieke hulp. Bovendien bieden de nazorgmedewerkers een luisterend oor en kunnen ze advies geven over welke adoptiedeskundige hulpverlening waar te vinden is. Ze beschikken over een sociale kaart met gespecialiseerde hulpverleners, onder wie coaches, psychologen en lichaamsgerichte therapeuten. Ook kunnen ze kijken of er lotgenotencontact te realiseren is.

Lichaamsgerichte therapie Een geadopteerde vrouw die de meest vreselijke dingen in haar leven had meegemaakt, vertelde tijdens een live-interview op een studiedag voor professionals dat ze jarenlang in therapie was geweest. Ze had een lange reeks van verschillende therapeuten bezocht, maar het enige wat haar ooit een stap verder had gebracht bleek lichaamsgerichte therapie te zijn. Alleen daarmee kwam ze eindelijk tot de kern en kon ze gaan helen. Veel therapieën zijn gericht op het oplossen van problemen door de oorzaak ervan te zoeken, die te analyseren, te begrijpen en daar dan over te praten en te leren er anders mee om te gaan. Maar als je als baby bent verwaarloosd, honger hebt gehad of mishandeld bent geweest, is dat niet opgeslagen in je bewuste herinneringen. Je had er nog geen woorden voor, dus werd het opgeslagen in een ander deel van je brein en in je lijf. Diep verstopt onder een deken van woorden die er later overheen gekomen zijn. In de wereld van de therapie is de laatste jaren steeds meer aandacht gekomen voor combinaties van methoden die trauma’s via beweging, spel, muziek, mindfulness, massage en creativiteit behandelen. Woorden kunnen soms bedriegen of tekortschieten, maar het lichaam liegt niet, dat vertelt altijd de waarheid.

Informatie en advies Vragen, twijfels over de ontwikkeling of opvoeding van uw kind? Bij Adoptievoorzieningen zijn deskundigen bereikbaar voor informatie en advies. Indien nodig verwijzen zij naar een hulpverlener in de buurt. Bel: 030-2330340 (keuze 3), ma t/m do van 9.30 tot 12.30 uur. Of stuur een e-mail: nazorg@adoptie.nl

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #2

Hulp dichtbij huis Een meisje van 21 jaar stuurt een e-mail. Ze beschrijft met opmerkelijk veel zelfinzicht hoe ze in haar leven als uitwonend studente tegen een aantal issues aan blijft lopen die volgens haar met haar adoptieachtergrond te maken hebben. Ze zoekt een goede hulpverlener om daaraan te werken. Omdat er niet bij staat in welke plaats ze woont en om uit te vinden welke hulp voor haar het beste aansluit, neemt een medewerker Nazorg telefonisch contact op met haar. Uit het gesprek blijkt dat ze speltherapie heeft gehad toen ze op de basisschool zat, nadat haar oma was overleden. Verlies is wel een thema in haar leven, zegt ze. De band met haar adoptieouders is warm, ze heeft fijne vriendinnen en is niet depressief of iets dergelijks, maar ze wil wel graag meer grip leren krijgen op het innerlijke stemmetje dat haar steeds vertelt dat ze niet goed genoeg is. Ze heeft gemerkt dat alleen erover praten haar niet verder helpt, dus verkennen we andere mogelijkheden die haar wel aanspreken. We vinden in de sociale kaart een paar specifieke praktijken bij haar in de buurt en sturen haar de links naar de websites daarvan, zodat ze zelf een keuze kan maken. Later stuurt ze nog een berichtje dat ze het gesprek als zeer prettig heeft ervaren en dat ze inmiddels een hulpverlener heeft uitgekozen waar ze snel terecht kan.

JULI 2020

Onverwachtse vragen over je adoptie Met regelmaat horen we van geadopteerden dat zij overvallen worden door vragen waar zij dan niet direct een antwoord op hebben of die zij te privé vinden om te beantwoorden. Mensen kunnen zomaar uit het niets heel persoonlijke vragen stellen als zij zien of weten dat je geadopteerd bent. Het is fijn om daar op te kunnen antwoorden op een manier die prettig is voor jezelf. Niet over grenzen te hoeven gaan van wat je eigenlijk met iemand wilt delen. Sta je soms met je mond vol tanden? Dan Hier een paar suggesties waar je misschien iets mee kunt: Waarom ben je geadopteerd? Als je deze vraag te persoonlijk vindt en geen antwoord wilt geven, kun je antwoorden met ‘dat is privé' of 'daar praat ik liever niet over. Als je wel wat wilt informatie wilt geven, maar niet in detail wilt treden, kun je zeggen 'mijn biologische ouders konden niet voor me zorgen'. Waarom zie je er niet uit als je vader of moeder? Als iemand zegt dat je niet op je ouders lijkt, kun je eventueel vertellen dat je geadopteerd bent. Maar als je geen zin hebt om in detail te treden, kun je zeggen “Oh vind je van niet? " Hoe voelt het om geadopteerd te zijn? Hierop zou je kunnen reageren met 'ik weet niet anders'. Wilden je 'echte' ouders je niet? Misschien vind je de term 'echt' niet leuk. Als je dat wilt overbrengen, kun je zeggen 'Ik denk dat je mijn biologische ouders bedoelt?'. Misschien weet de vragensteller niet hoe gevoelig dit onderwerp is. Je kunt zeggen 'Ik wil die vraag niet beantwoorden' of 'ze wilden me wel, maar ze konden niet voor me zorgen.' Als je er helemaal geen gesprek over wilt, kun je zeggen 'ik weet het niet'. Zo maar een paar veel gehoorde voorbeelden en mogelijke reacties. Het is belangrijk om te onthouden dat je zelf de eigenaar bent van de informatie over jouw adoptie. Probeer je nooit onder druk te laten zetten om meer informatie te geven dan je zelf prettig vindt. . Soms zijn mensen gewoon nieuwsgierig naar situaties die anders zijn dan die van hen zelf en realiseren ze zich niet dat hun vragen opdringerig zijn.

TEKST ANGELA JANS

THEMA LOTGENOTEN

COLOFON ADOPTIE MAGAZINE ONLINE Onafhankelijk, informerend, signalerend en opiniĂŤrend. Voor aspirant-adoptieouders, adoptieouders, geadopteerden, professionals op het gebied van adoptie en alle anderen die zich betrokken voelen bij afstand en adoptie. Adoptiemagazine online is een uitgave van Adoptievoorzieningen. Het magazine verschijnt vier keer per jaar. Redactie Hoofdredacteur Angela Jans Aan dit nummer werkten mee: Erik Draaijer (eindredactie), Sandra Benschop, Yvonne Geelen, Hilda Geerts, Ria Heek, Vera Kidjan, Meike Melenhorst, Willemijn Povel, Machteld Stilting en Chris Thie. Foto cover Istock Foto backcover Thinkstock

Vormgeving Studio Jorrit van Rijt Redactieadres Postbus 290 3500 AG Utrecht Telefoon: 030 2330344 e-mail: redactie@adoptie.nl Abonneren Een abonnement is gratis. Aanmelden kan via www.adoptie.nl of kijk op www.adoptieoudersonline.nl Kopij Bijdragen, ingezonden brieven of tips zijn van harte welkom. Neem daarvoor contact op met bovenstaand telefoonnummer of e-mailadres. Overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande toestemming van de redactie en desbetreffende auteur. Verzoeken tot overname dienen gericht te worden aan de hoofdredacteur.