Adoptiemagazineonline#4_december_2019 by Adoptievoorzieningen

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

DECEMBER 2019

JAARGANG 4 • NUMMER 04 • DECEMBER 2019

magazine online

V O O R W I E B E T R O K K E N I S B I J A F S TA N D E N A D O P T I E

THEMA

Homo s e k s u a l ite it e n adoptie

IN DIT NUMMER

‘Geadopteerd, een beperking en nou ben ik ÓÓK NOG BI’

SHERBORNE SAMENSPEL werkt Niet samenwonen, TOCH ADOPTEREN

TEKST ANGELA JANS

REDACTIONEEL

Homoseksualiteit en adoptie ‘Je bent geadopteerd en je bent gay, is dat een belemmering om te gaan zoeken naar je roots? Bijvoorbeeld als je uit een land komt waar homoseksualiteit niet als vanzelfsprekend wordt geaccepteerd? Of hoe is het als je lesbisch of homoseksueel bent en een kinderwens hebt, of om geadopteerd te zijn door twee ouders van hetzelfde geslacht?’ Interessante vragen die gemakkelijk te opperen zijn tijdens een redactievergadering over de invul ling van een magazine. Lastiger is het om ze voor te leggen aan personen in kwestie. Maar het is gelukt. In dit decembernummer van het Adoptie magazine met als thema ‘Homoseksualiteit en adoptie’, geven betrokkenen openhartig antwoord op bovenstaande en andere vragen.

AANMELDPUNT Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft opdracht gegeven voor een groot, diepgaand onderzoek naar de gang van zaken met betrekking tot afstand en adoptie in Nederland in de periode 1956-1984. In dit kader is een landelijk Aanmeldpunt afstand en adoptie geopend. Als u op de een of andere manier betrokken bent geweest bij afstand en adoptie in de jaren 1956-1984, bijvoorbeeld als afstandsmoeder of geadopteerde, of als biologische vader/verwekker, kunt u hier uw verhaal delen en deel nemen aan het onderzoek.

Onder hen Rutger van Dorp. Geboren in Brazilië, als helft van een eeneiige tweeling, werd hij als baby gescheiden van zijn biologische familie en geadopteerd. Nu staat hij samen met zijn man Stef op het punt zelf een kind te gaan adopteren: “Ik heb zo’n mooi leven, dat gun ik iedereen”. Over een heel ander onderwerp vertelt klinisch psycholoog Calder Rokosch in het kader van Onderzoek Belicht. Hij bekeek de effecten van Sherborne Samenspel met betrekking tot hech ting. De conclusie: heel positief. Verder in dit nummer de gebruikelijke vaste rubrieken als Vragenderwijs en het Drieluik. En dit keer een extra grote aflevering van Gelezen/gezien, met recensies van uiteenlopende nieuwe publicaties. Veel leesplezier! Angela Jans a.jans@adoptie.nl

Het aanmeldpunt is ondergebracht bij Fiom en bereikbaar van dinsdag tot en met vrijdag van 9.00 tot 13.00 uur via het telefoonnummer 088-1264960. De medewerkers luisteren naar uw verhaal en stellen aan de hand van een vragenlijst een aantal vragen. Bovendien maken zij aantekeningen van het gesprek ten behoeve van het onderzoek. U kunt ook e-mailen naar afstandenadoptie@ minjenv.nl. Het aanmeldpunt neemt dan contact met u op. Het is ook mogelijk uw verhaal anoniem te delen. Meer informatie over het aanmeldpunt is verkrijgbaar via: www.rijksoverheid.nl/aanmeldpuntafstand enadoptie. Aanmelden kan tot eind juni 2020.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

DECEMBER 2019

INHOUD

THEMA

Homo s e k s u a l ite it e n adoptie

Thema

Het Drieluik

Vaste Rubrieken

Redactioneel

Aanmeldpunt

Pink parents: ‘Zoveel liefde te geven’ – Angela Jans

KORT Ruimte voor aankondigingen, nieuws, gadgets en een column van adoptiemoeder Sandra Benschop

ONDERZOEK BELICHT Sherborne Samenspel werkt – Angela Jans

WETTEN EN REGELS Niet samenwonen, toch adopteren – Vera Kidjan

ACHTER DE FEITEN Kijkje achter de schermen in Thailand – Chris Thie

GELEZEN/GEZIEN

VRAGENDERWIJS

COLOFON

8 16

‘Two daddies, how cute’ – Angela Jans

‘Geadopteerd, een beperking en nou ben ik óók nog bi’ – Hilda Geerts

GEBOORTEMOEDER Een tweeling! De schrik was enorm – Socorro Fernandes GEADOPTEERDE Ik bel mijn moeder soms wel drie keer per dag – Rutger van Dorp ADOPTIEOUDER We hebben heel veel geluk gehad – Ingrid van Dorp

20 3

TEKST ANGELA JANS

KORT

Plan Kiskeya

In de rubriek Kort is ruimte voor aankondigingen, nieuws en discussie. Heeft u een tip voor een bijeenkomst, een film of een lezing? Laat het ons weten: redactie@adoptie.nl.

Waar hoor ik thuis?

Op initiatief van Judy Aubrain, zelf geadopteerd uit Haïti door Nederlandse ouders, is stichting Plan Kiskeya opgericht. De primaire doelstelling van Plan Kiskeya is familie hereniging van Haïtianen, van ouder en kind, op basis van DNA. Dit wordt gedaan door fondsen te verzamelen waarmee de DNAtesten gefinancierd kunnen worden. De stichting heeft onlangs ook een drie talige website gelanceerd. Hierop kunnen mensen in of uit Haïti zich registreren. Bezoekers kunnen basisgegevens van zoekenden vinden. Plan Kiskeya hoopt dat zoveel mogelijk geadopteerden die op zoek zijn naar hun familie in Haïti zich zullen aanmelden, waardoor de kans op hereniging dichterbij komt. > MEER WETEN?

Kijk op: www.plankiskeya.com/nl.

PRIJS: € 15,99 ISBN: 9789026623059

Waar hoor ik thuis? is het tweede kinderboek van Femmie van Santen. Het gaat over de twaalfjarige Noortje, die altijd al heeft geweten dat ze niet in Nederland is geboren maar in Portugal. Als baby is ze geadopteerd door Nederlandse ouders. Samen met haar beste vriendin Pamela en Pamela’s broer Orlando bedenkt Noortje een plan om op zoek te gaan naar haar biologische familie. Wiwin Veendijk, medewerker van Stichting Adoptievoorzieningen las het boek. Ze schrijft: ‘Van Santen begint het verhaal sterk wanneer ze op een waarheidsgetrouwe manier weergeeft hoe beginnende pubers met een adoptieachtergrond zich kunnen voelen. Beeldend en realistisch beschrijft ze Noortjes zoektocht naar het ‘ergens bij willen horen’. Ook andere puber onderwerpen komen aan bod. Natuurlijk is dit fictie, maar toch vraag ik me als lezer af hoe de realiteit voor adoptiepubers en hun ouders is. Is dit zoals in het boek het werkelijke einde of is dit einde slechts een begin?’

Postpakketjes van overzee Juriste Dewi Deijle, in 1980 geadopteerd uit Indonesië, heeft onderzoek gedaan naar de rol die de Nederlandse overheid tussen 1973 en 1984 speelde bij gelegaliseerde kinderhandel en adoptie van kinderen uit Indonesië. Ze schreef daarover het boek Postpakketjes van overzee. De presentatie is op 18 januari 2020 in Den Haag. Wie daar bij wil zijn kan zich aan melden via Facebook (www.facebook.com/ events/476986639834063). Het boek is verschenen bij uitgeverij Brónsgreun en kan worden besteld via www.mijnwebwinkel.nl. Vanaf 18 januari is het leverbaar. De opbrengst van het boek is bestemd voor meer waarheidsvinding en onderzoek rondom adopties uit Indonesië.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

Kind en Toekomst stopt Stichting Kind en Toekomst stopt per 1 oktober 2020 als adoptiebemiddelaar. Het bestuur heeft geconstateerd dat de inzet van de stichting steeds minder noodzakelijk is en heeft daarop besloten geen verlenging van de vergunning aan te vragen op het moment dat de huidige verloopt, dat is op 1 oktober 2020. Kind en Toekomst neemt tot die tijd geen nieuwe aspirant-adoptieouders meer aan. Al wachtende aspirant-adoptieouders worden nog begeleid tot het einde van de vergunning. Daarna zullen nog lopende procedures worden uitgevoerd onder de verantwoording van een andere vergunninghouder, in overleg met het ministerie van Justitie en Veiligheid en de betreffende landen.

DECEMBER 2019

TEKST

Sandra Benschop

Psychologentaal Het ongeluk straalt me in al zijn broeierigheid tegemoet. Over de ontbijttafel heen. Het leven kan zwaar zijn als je twaalf bent. Ik zie het al, de pap is te klonterig en hoewel hij gisteren met smaak glazen drinkyoghurt wegklokte, is het nu, natuurlijk, precies wat hij niet wilde hebben. Voeg daar dan nog de capuchon aan toe die zijn vurig-kwade ogen maar net aan het zicht onttrekken. Zie je het voor je? Behalve een te korte nacht vanwege een verstopte neus en een algebra-proefwerk het eerste uur, is het het weekend dat op hem drukt. Met vader en broertje naar Terschelling. Ook dat kan ik je schetsen: uitwaaien, vrienden bezoeken, warme chocomelk, een feestavond, zwembad. Mijn zin groeit met ieder woord dat ik opschrijf. Zo niet voor hem. Voor hem is het een onwelkome verstoring van zijn plannen. Hij mist een voetbalwedstrijd en kostbare gametijd. Het geliefde chillen in het algemeen komt in het gedrang als je voor je gevoel van alles ‘moet’. Ik denk terug aan mijn eigen puberteit. En weet nog goed hoe het voelde, dat vreselijke gevoel dat de wereld je niet begrijpt. En dan met name je ouders niet. Boos, verdrietig, eenzaam. Het gaat voorbij, het is oké, wil ik hem laten weten. In plaats daarvan vraag ik of ik hem een tip mag geven. “Mwahhhh”, is het antwoord. Dat was het signaal om me terug te trekken. Denk ik achteraf.

Anders fijn Op afstand nabij Prijs: € 14,50 ISBN: 978-94-638-9497-5 Marjolein Lancé en haar man adopteerden vier broertjes en zusjes tegelijk. Helaas bleken de kinderen al zoveel meegemaakt te hebben, dat een gezin niet meer het antwoord was op hun vraag. Aan de hand van tekst en prenten over meneer en mevrouw Kangoeroe met een kinderwens, vertelt zij het verhaal over adoptie, hechtingsproblemen en de oplossing die uiteindelijk werd gevonden.

Dat, als je in zo’n bui bent, dat het dan lijkt of je ongeluk aantrekt. Dat dan alles tegen gaat zitten. Alles grijs gekleurd lijkt. Of je dan kan kijken waar je jezelf een beetje kan helpen, door bijvoorbeeld op tijd de deur uit te gaan, zodat je in ieder geval niet te laat komt en een pissige juf treft. Goede tip, toch? Maar hij ontplofte. Waarom ik altijd in die ingewikkelde psychologentaal tegen hem sprak en waarom niet in gewonemensentaal. Au! Ik troost mij met de volgende gedachte: de ontlading klaarde de lucht op en hij ging fris en fruitig naar school. Maar zijn tip heb ik goed in mijn oren geknoopt.

ZIE OOK: WWW.SANDRABENSCHOPCOACHT.NL

THEMA HOMOS EKSUALITEIT EN ADOPTIE

Pink parents:

‘Zoveel liefde te geven’ 6

TEKST ANGELA JANS

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

DECEMBER 2019

Dat je als homostel geen kind kunt baren of in een lesbische relatie niet zwanger kunt worden, wil niet zeggen dat er geen kinderwens zou kunnen zijn. Ben je homoseksueel en wil je graag een kind, dan zijn er anno 2019 verschillende mogelijkheden om pink parents te worden, zoals ze dat noemen bij Meer dan Gewenst, een stichting voor ‘roze ouderschap’. Een van de mogelijkheden is adoptie. Voor sommigen ligt die keuze voor de hand.

e adoptieprocedure begint in Nederland met het aanvragen van een beginsteltoestemming. In principe kan iedere volwassene – dik of dun, groot of klein, homo of hetero – een adoptieprocedure starten. Maar het uiteindelijk samen adopteren is alleen mogelijk voor gehuwden. In alle andere gevallen is sprake van een alleenaanvrager oftewel eenouderadoptie. Stichting Adoptievoorzieningen toetst of voldaan wordt aan de voorwaarden om toegelaten te worden tot de procedure. Vergunninghouders, bemiddelaars en regels in landen van herkomst doen de rest.

komsten, maar hij onderging het anders dan zijn partner. Rutger werd 27 jaar geleden geboren in Brazilië en is zelf geadopteerd. En juist dat is voor hem reden om het zelf ook te gaan doen. “Ja, zeker! Ik heb dankzij mijn adoptie een heel mooi leven gekregen. En ik heb altijd het idee gehad dat ik dat zelf ook wilde doen. Zo mooi, een kind een kans geven die het anders niet zou hebben gehad.” Stef: “Als je ziet hoe sterk de band is tussen Rutger en zijn ouders, dan weet je zeker: een kind hoeft niet per se uit jouw zaad geboren te zijn om een goeie hechting te krijgen.”

‘Zoveel liefde te geven’

Gezinswoning

Rutger van Dorp (27) en Stef Vos (31) bespraken hun kinderwens al via datingapp Tinder, voor ze hun eerste afspraak in levenden lijve hadden gehad. “Ja waarom niet?” zegt Rutger. “Ik zat niet op een scharrel te wachten. Wat ik wilde, was een partner waarmee ik een gezin kan vormen door kinderen te adopteren en liefst terwijl ik zelf nog zo jong mogelijk ben. Dan heb je tenminste zelf nog genoeg energie om leuke dingen met ze te doen. Gelukkig waren we allebei serieus.”

De twee zijn al druk met de voorbereidingen van de komst van het kroost. Ze hebben in Lelystad een vrijstaand huis gekocht, met een tuin waarin je lekker kunt spelen. Zodra de bouw hiervan klaar is, verruilen ze hun appartement in Hoofddorp voor de gezinswoning. Vervolgens stappen ze in mei in het huwelijksbootje. “Want we willen echt een eenheid worden, een familie gaan vormen”, klinkt het uit twee monden. Of ze bang zijn voor negatieve reacties? “Gelukkig steunt iedereen in onze omgeving ons. Ook voor wat betreft de adoptie.” Beiden willen ze ook voor de kinderen gaan zorgen. Ze denken dat dit goed te combineren is met hun werk als steward bij KLM. “Onze banen zijn ideaal. Als je acht dagen vliegt, ben je daarna zeven dagen vrij. Dus als we dat om beurten doen, is er altijd wel een van ons thuis”, zegt Stef. En Rutger: “Bovendien kun je twee jaar onbetaald verlof krijgen, KLM heeft echt heel goede regelingen. En mocht het nodig zijn, dan stop ik met werk, dat hebben we ook al afgesproken.”

Nog geen vier jaar later zijn hij en Stef verloofd en hebben ze zojuist de vijfde en laatste verplichte voorlichtingsbijeenkomst voor aspirant-adoptieouders van Stichting Adoptievoorzieningen bijgewoond. “Het was heel interessant, je leert ook veel over jezelf”, zegt Stef. Ook Rutger ging vol interesse naar de bijeen-

Hoewel ze nog niet zover zijn dat ze al bij een vergunninghouder kunnen aankloppen staat ook die keuze al vast. Ze kiezen voor adoptie uit de Verenigde Staten en daarmee voor A New Way. “Als homopaar heb je natuurlijk sowieso minder keuze in landen, maar wij willen het liefst zo jong mogelijke kinderen, ook omdat ze zeggen dat het eerste levensjaar toch heel belang- >>

DECEMBER 2019

THEMA HOMOS EKSUALITEIT EN ADOPTIE

rijk is voor de hechting en hoe ouder, hoe meer ze al meegemaakt kunnen hebben. We hopen dat het binnen twee jaar lukt”, aldus de twee.

Bijzondere uitgangspositie? Maar hoe is het voor het kind? Geadopteerd zijn geeft je al een bijzondere uitgangspositie. Maakt het hebben van twee mannen of twee vrouwen als ouders een kind misschien helemaal onzeker, onthecht of ontdaan? Nee, verwachten Rutger en Stef: “Daar zorgen we wel voor.” Nee, helemaal niet, is ook de ervaring van Rob van Leeuwen (50) en Marc van den Maagdenberg (55), sinds veertien jaar de trotse vaders van Jip (14). Rob: “Het gaat eigenlijk gewoon zoals het gaat in ieder gezin met een jongen van veertien: met ups en downs dus. Wat dat betreft is dat wel fijn. Maar het is soms een echte puber en dat vind ik soms wel een uitdaging… Best moeilijk om mee om te gaan, maar dat zal elke ouder van een puber waarschijnlijk herkennen.”

adoptie van hun kind hebben omdat ze dan geen ‘concurrentie’ van een andere moeder krijgen. “Dat heb ik ook gehoord maar daar was hier toen in ieder geval geen sprake van”, vertelt Rob. “Het grootste deel van de geboortemoeders bij Adoption ARC wilde liever een man en een vrouw als ouderpaar en een deel gaf aan: ‘Maakt me niet uit, als het kind maar goed terecht komt’. Deze visie was van toepassing op de moeder van Jip.”

‘Two daddies, how cute’ Toch, eerlijk is eerlijk, toen Rob en Marc in hun huidige huis in Utrecht gingen wonen, vonden ze het wel even spannend. Hoe zou de buurt reageren? Twee mannen, dat valt niet altijd goed, die worden weleens weggepest. “Gelukkig was het meteen oké, geen enkel probleem. Ook niet toen we Jip kregen. De reacties op onze adoptie was altijd en overal positief”, zegt Rob.

‘Tip: bereid iedereen voor, vertel: dit is de situatie, dan pakken ze signalen eerder op’

Het was in eerste instantie vooral zíjn grote wens om vader te worden, niet zozeer die van zijn partner. Sterker, tot Rob erover begon, had Marc er eigenlijk nog nooit serieus over nagedacht. “Maar hij zei eigenlijk meteen: ‘Met jou, met jouw achtergrond’ – ik ben leraar voor zeer moeilijk lerende kinderen – ‘zie ik het wel zitten.’ Heel even hebben we pleegzorg overwogen maar daar hebben we snel van afgezien omdat we echt een zoon of dochter voor onszelf wilden hebben, iemand die voorgoed bij ons zou blijven.” Uiteindelijk duurde het 3,5 jaar voor ze Jip konden ophalen in Philadelphia, de stad waar Jip is geboren. Het adoptiebureau daar, Adoption ARC, stond, zo hadden ze gehoord, ‘heel erg open voor paren van gelijk geslacht’. Sterker, er wordt weleens gezegd dat er birth mothers zijn die juist liever twee mannen voor de

Hun zoon was 2,5 weken oud toen Rob en Marc hem in hun armen konden sluiten. Rob: “Ik zag hem en in een split second was ik verliefd, is het ineens je kind. Ik was meteen verkocht, heel gek hoe dat werkt. En daar zaten we dan plotseling, in een hotelkamer in Amerika met een baby. Gingen we er met z’n drietjes op uit, werden we overal aangesproken: ‘Oh look, two daddies, how cute!’”

Het eerste half jaar zijn Rob of Marc permanent thuis geweest bij Jip. Vervolgens zijn ze, of het nou het kinderdagverblijf was, de basisschool of het middelbaar onderwijs, telkens overal waar Jip naartoe ging, meteen in gesprek gegaan met de juf of leiding, onder meer om te vertellen dat hun zoon twee vaders heeft. Rob: “Dat is misschien een belangrijke tip: bereid iedereen voor. Leg uit: het is een bijzondere situatie, dan zijn de leraren of mentoren ook eerder bedacht op bepaalde signalen. Al hoeft het helemaal geen issue te zijn. Voor zover wij weten heeft Jip er nooit problemen mee gehad. Vriendjes, klasgenoten, jongens uit het voetbalteam, niemand doet er moeilijk over. Wel heb ik een keer gehoord toen Jip een jaar of vier was, dat een vriendje vroeg: ‘Twee papa’s. Wie is nou papa 1 en wie is papa 2?’ Superleuk. Heel logische vraag voor een kleuter. Maar er is geen verschil en niks bijzonders, wij zijn gewoon twee papa’s.”

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

RUBRIEK DRIELUIK

> GEBOORTEMOEDER

Socorro Fernandes

drieluik

Een tweeling! De schrik was enorm Ik was al veertig. Het was mijn twaalfde zwangerschap. Alle andere keren beviel ik gewoon thuis, maar omdat het dit keer anders voelde, ging ik voor de bevalling naar het ziekenhuis in de stad. Daar gebeurde wat ik totaal niet had zien aankomen. Na de geboorte van een jongetje bleek ik nog niet klaar te zijn, er volgde nog een kind, nog een zoon. Het was een tweeling! Wie had dat verwacht? Ik totaal niet. Geen moment was die mogelijkheid bij me opgekomen. Vervolgens was daar onmiddellijk de schrik: twee kinderen, twee extra monden om te voeden, hoe ging ik dat doen? We woonden op het platteland, diep in de binnenlanden van Brazilië. Breed hadden we het niet. Sterker, het was voor ons al erg moeilijk om goed voor onze kinderen te zorgen, ze van voldoende eten te voorzien. Eigenlijk wist ik meteen: twee baby’s groot laten worden, dat gaat me niet lukken. Daarom heb ik al snel een heel moeilijk besluit genomen: ik zou één kind achterlaten in het ziekenhuis. De oudste van de twee, het jongetje dat als eerste was geboren, is in het ziekenhuis gebleven. De jongste heb ik meegenomen toen ik enkele dagen na de bevalling vertrok en terugging naar mijn dorp. Voor het kind dat ik achterliet, zouden adoptieouders gezocht worden. Dat is ook gebeurd. Na vier maanden kwam zijn

adoptiemoeder om hem op te halen. Zij is, zonder de baby, destijds ook nog een paar keer hier in het dorp geweest. Om ons papieren te laten ondertekenen voor de rechtbank en om foto’s te maken en informatie te verzamelen zodat ze die later aan onze zoon zou kunnen laten zien als hij daarom ging vragen. Ze gaf ook aan dat ze eventueel beide jongens wel wilde adopteren, om de tweeling niet uit elkaar te halen. Maar dat kon wat mij betreft niet meer. Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen hem alsnog af te staan. Toen de tweeling twaalf was, hebben ze elkaar voor het eerst weer gezien. Mijn afgestane zoon is toen met zijn familie hier op bezoek geweest. Het is een eeneiige tweeling en het was heel mooi en goed om de twee jongens samen te zien.

LEEFTIJD

68 jaar Getrouwd, dertien kinderen, een kind afgestaan BEROEP

huisvrouw WOONPLAATS

Gonzaga, Brazilië

Socorro is de biologische moeder van Rutger, de geadopteerde op pagina 15. Dit verhaal is niet rechtstreeks uit haar mond opgetekend maar gebaseerd op informatie van derden.

RUBRIEK ONDERZOEK BELICHT

TEKST ANGELA JANS

SHERBORNE SAMENSPEL WERKT

linisch psycholoog Calder Rokosch heeft samen met dr. Lieke van Domburgh, senior onderzoeker en directeur Kwaliteit, Zorg en Inno vatie bij zorgorganisatie Pluryn, onderzoek gedaan naar de effecten

van Sherborne Samenspel bij kinderen in residentiële instellingen voor jeugdzorg. Veel van de hier opgenomen kinderen hebben te maken met complex trauma. De resultaten van dit onderzoek zijn dan ook van belang voor alle kinderen met complex trauma, dus ook voor hen die in een gezinssituatie wonen.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

Lidwien Mineur, Sherborne Samenspel-begeleider bij Stichting Adoptievoorzieningen en in haar eigen praktijk AKKA, is heel blij met de conclusies van Rokosch en Van Domburgh: “Verbinding, hechting begint met aanraking. Ik weet het, ik voel dat het werkt, maar nu is het ook wetenschappelijk bewezen en dat is ontzettend fijn.” Volgens Rokosch heeft het onderzoek aangetoond dat Sherborne Samenspel een beloftevolle interventie is om het kind zich beter gezien en begrepen te laten voelen. “Spelen is voor ieder kind belangrijk. Dat kan een gevoel van veiligheid opleveren, wat dan weer herstel van complex trauma bevordert. Tegelijk pleiten de resultaten voor het regelmatig herhalen van de spelactiviteiten”, aldus de klinisch psycholoog. In de training ‘Zorgen voor getraumatiseerde kinderen’ leren groepsleiders bij Pluryn, de organisatie waarvoor hij werkt en waar het idee voor het onderzoek ontstond, hoe belangrijk het is een klimaat te scheppen dat is afgestemd op de behoeften van de kinderen in de behandelgroep. Een van die behoeften is spel, maar het spelaanbod liet te wensen over, realiseerden de pedagogisch medewerkers zich, en ze vroegen zich af hoe ze spel effectief konden inzetten. Daarop werd Sherborne Samenspel als mogelijk geschikte interventie geïntroduceerd en bestudeerd.

DECEMBER 2019

Aanleiding voor het onderzoek was dus de vraag van pedagogisch medewerkers naar een geschikte spelvorm die gebruikt kon worden in de groepen. “We zijn bij Sherborne Samenspel uitgekomen omdat we wisten dat het specifiek is gericht op het verbeteren van de hechtingsrelatie tussen ouder en kind. En dat is cruciaal. De grap is bovendien: het is heel simpel en het werkt. Je laat bijvoorbeeld een kind op je voeten staan en loopt ermee naar de overkant van de kamer. Of je gaat met je handen letters tekenen bij elkaar op de rug om een woord te raden. Of je kruipt onder elkaar door. Er zijn allerlei varianten te verzinnen, maar waar het om draait is lichamelijk contact in combinatie met plezier beleven. Dat is belangrijk om gehechtheid vanuit de basis op gang te krijgen. En al is het contact met een groepsleider in een residentiële instelling tijdelijk, de kinderen profiteren van een goede en veilige relatie met hun opvoeder.” Op basis van het onderzoek adviseert Rokosch onder meer de sessies definitief op te nemen in het behandeltraject van de instelling: “Het is raadzaam de interventie in te bedden in de behandelstructuur, waarbij de nieuw opgenomen kinderen met hun mentor bij de start van het traject Sherborne Samenspel gaan doen.”

SHERBORNE SAMENSPEL Rokosch: “Het onderzoek was specifiek gericht op de samenhang tussen Sherborne Samenspel en de ontwikkeling van sensitiviteit van pedagogisch medewerkers in de instelling. Het gaat hier dus niet om kinderen in gezinssituaties of adoptiekinderen, maar op basis van eerder onderzoek en in algemene termen kun je wel stellen dat de methode leidt tot een betere afstemming van de opvoeder/verzorger op het kind. Sherborne Samenspel zorgt ervoor dat het voor de opvoeders duidelijker wordt wat de wensen en behoeften zijn van het kind. Daar is bij de opvoeders een bepaalde mate van mentaal bewustzijn voor nodig, die door deze methodiek wordt versterkt. Deze interventie is uitermate geschikt voor situaties waarbij de relatie tussen kind en ouder of verzorger onder druk staat.” Volgens Rokosch maakt de leeftijd van het kind niet uit bij Sherborne Samenspel. De therapie is in alle gevallen hechtingsbevorderend. “Bij jonge kinderen kun je dat gebruiken om de hechting op te bouwen. Bij oudere kinderen is het meer curatief, geschikt bij het weer opnieuw leren hechten. Preventief en curatief loopt bij deze behandeling door elkaar heen. Door Sherborne Samenspel voorkom je in alle gevallen vaak problemen op latere leeftijd.”

Stichting Adoptievoorzieningen heeft Sherborne Samenspel specifiek ontwikkeld en afgestemd op adoptieouders en hun kind(eren). Voor een optimaal resultaat wordt het altijd in combinatie met videointeractiebegeleiding aangeboden. Bij Sherborne Samenspel worden eenvoudige bewegingsoefeningen gedaan die het kind en zijn ouder(s)/verzorger(s) helpen zich te concentreren en te richten op het eigen lichaam. De oefeningen helpen het kind om naar zijn lichamelijke sensaties te ‘luisteren’. Het kind wordt zich zo bewust van de mogelijkheden en beperkingen van zijn lichaam. Zo groeit het zelfvertrouwen. Door te experimenteren met verschillende vormen van interactie ervaart het kind hoe het is om zich over te geven aan zorg, samen te werken of zijn eigen kracht te laten zien. Via bewegingservaringen krijgt het stilaan greep op begrippen als ruimte (ver en dichtbij, groot en klein) en tijd (snel en traag, ritme). MEER WETEN? Bel 030-2330340 (keuze 3) of stuur een e-mail naar: nazorg@adoptie.nl

RUBRIEK WETTEN & REGELS

TEKST VERA KIDJAN

NIET SAMENWONEN, TOCH ADOPTEREN

ederlands recht en wat de gevolgen kunnen zijn als niet wordt 足voldaan aan een van de voorwaarden voor adoptie. Daarover schrijft advocaat Vera Kidjan in een tweeluik. In het vorige nummer van het

Adoptie足magazine ging het om de voorwaarde dat de adoptieouders hun adoptie足 kind ten minste een jaar moeten hebben verzorgd en opgevoed. In deze tweede aflevering wordt nader ingegaan op een andere voorwaarde, namelijk dat de adoptieouders onmiddellijk voorafgaand aan de indiening van het adoptie足 verzoek, ten minste drie jaar moeten samenwonen.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

In eerdere artikelen van het Adoptiemagazine uit 2011 en 2013 1 illustreerde ik enkele situaties waarbij niet aan de voorwaarde van drie jaar samenwonen is voldaan omdat er sprake is van een echtscheiding van de adoptieouders voor of tijdens de adoptieprocedure. Daaruit blijkt dat de rechter meestal (maar niet altijd) begrip en vertrouwen toont in relaties die weliswaar zijn verbroken, maar waarbij de adoptieouders voornemens zijn om samen de kinderen te blijven verzorgen en opvoeden. De rechter pleegt in die gevallen aan deze voorwaarde voorbij te gaan omdat de adoptie in het belang van het kind is. Echter, de rechter oordeelt anders en zal vasthouden aan het vereiste van drie jaar samenwonen als er sprake is van psychische problemen bij de adoptieouders of echtscheidingsproblematiek die mogelijk leidt tot emotionele schade bij het kind. Hoe oordeelt de rechtbank als er geen sprake is van een echtscheiding, maar wanneer de adoptieouders er om uiteenlopende redenen voor kiezen gescheiden te wonen?

MOEDER EN KIND IN NEDERLAND, VADER IN ÂPAKISTAN De rechtbank Arnhem oordeelt in 2010 in een zaak die gaat over een adoptiemoeder en haar adoptiekind die in Nederland verblijven, terwijl de echtgenoot en adoptievader op dat moment in Pakistan woont. Over deze situatie merkt de rechter het volgende op. De wetgever heeft met het vereiste dat verzoekers voorafgaand aan het verzoek tot adoptie drie jaar dienen te hebben samengeleefd beoogd een zekere waarborg te scheppen voor de duurzaamheid en bestendigheid van de opvoedingssituatie van het adoptiekind. Alhoewel verzoekers niet voldoen aan het samenlevingsvereiste, is de rechter van oordeel dat in deze zaak een redelijke uitleg van de wet met zich brengt dat niet alleen dient te worden gekeken naar de samenlevingstermijn voorafgaande aan het verzoek, maar ook naar de overige omstandigheden. Verzoekers zijn met elkaar gehuwd en hebben ruim zeven jaar met elkaar samengeleefd. Niet is gebleken van een voornemen van verzoekers het huwelijk te laten ontbinden. Daarnaast heeft verzoekster aannemelijk gemaakt dat verzoeker voornemens is zich in Nederland te vestigen zodra de adoptie van de minderjarige door verzoekers wordt uitgesproken. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat de duurzaamheid en bestendigheid van de opvoedingssituatie van de minderjarige voldoende zijn gewaarborgd. De rechtbank overweegt dat daarom voldaan is aan de bedoeling van de wet.

DECEMBER 2019

MOEDER EN KIND IN BANGLADESH, VADER IN NEDERLAND In 2016 oordeelt de rechtbank Den Haag anders. In die zaak gaat het om een echtpaar dat in Bangladesh de pleegzorg heeft over een kind. De vrouw woont in Bangladesh met het kind en de man in Nederland. De rechtbank geeft aan dat de man sedert 1993 onafgebroken staat ingeschreven in de basisregistratie personen van de gemeente Amsterdam. Ook heeft hij een huurwoning in Amsterdam en werkt hij in Nederland voltijds bij een schoonmaakbedrijf. Gelet hierop, komt de rechtbank tot het oordeel dat de woonplaats ofwel de gewone verblijfplaats van de man in Nederland is. Het feit dat de man regelmatig voor een paar weken naar Bangladesh gaat (vijf keer in 2014 en twee keer in 2015), hij iedere dag contact heeft met de vrouw en het kind via Skype en het gegeven dat de man zich emotioneel sterk verbonden voelt met Bangladesh, met name ook omdat de vrouw en het kind daar verblijven, maken dit oordeel niet anders. De rechtbank neemt hierbij tevens in aanmerking dat de man ook niet van plan is om zijn woonplaats te veranderen, gegeven de omstandigheid dat de vrouw heeft verklaard dat zij de intentie heeft om zich op termijn als gezin te vestigen in Nederland vanwege de kwaliteit van het onderwijs.

Hoe oordeelt de rechter als ouders ervoor kiezen gescheiden te wonen?

De rechtbank wijst het adoptieverzoek van de man af en van de vrouw toe. De rechtbank heeft het verzoek ten opzichte van de man niet zozeer afgewezen omdat het echtpaar niet aan het samenwoonvereiste voldoet, maar meer omdat de rechtbank zich op het standpunt stelt dat de man een beginseltoestemming moet hebben om te mogen adopteren.

MOEDER EN KIND IN MAROKKO, VADER IN NEDERLAND In de zaak waarover de rechtbank Den Haag in 2018 oordeelt, gaat het om een Marokkaanse vrouw. Zij woont al vanaf haar tweede jaar in Nederland, is in Brabant woonachtig en spreekt vloeiend het plaatselijk dialect. Haar familie komt uit het noorden van Marokko, waar het Berberdialect wordt gesproken. De vrouw begrijpt dit dialect niet. Ook spreekt zij nauwelijks Frans en Arabisch. Daarom gaat de communicatie met haar familie zeer moeizaam. Zij is sinds enkele jaren >>

DECEMBER 2019

RUBRIEK WETTEN & REGELS

getrouwd met haar schoolliefde, die een goede baan heeft in de informatie- en communicatietechnologie. De vrouw werkt bij een uitzendbureau. Zij ontvangt van uitzendkrachten steeds meer de vraag naar de mogelijkheden om in het buitenland te kunnen werken, waaronder in Marokko. De vrouw speelt met het idee een poos in Marokko te gaan verblijven om zich de cultuur eigen te maken en een eigen bedrijf op te zetten. Na intensief overleg met haar echtgenoot besluit zij om dit idee te verwezenlijken. Zij stopt met haar baan, schrijft zich uit de Nederlandse basisregistratie personen en gaat in het appartement in Marokko wonen dat zij enkele jaren eerder met haar echtgenoot heeft gekocht. Daar begint zij een uitzendbureau waarbij zij bemiddelt in arbeidsvraag- en aanbod tussen Nederland en Marokko. De huwelijkse relatie blijft in stand en wordt een afstandsrelatie. Haar man is niet werkplekgebonden en kan vanuit Marokko zijn werkzaamheden verrichten. Hierdoor kan hij om de zes weken naar zijn vrouw in Marokko. De vrouw neemt een Marokkaans pleegkind, Murad, in huis. Murad is de biologische zoon van een jonge, ongehuwde Marokkaanse vrouw die tijdens haar zwangerschap in een opvangtehuis heeft gewoond. Na de bevalling verdwijnt zij spoorloos en laat haar zoon in het ziekenhuis achter. De man en de vrouw volgen de Marokkaanse procedures om permanent voor Murad te mogen zorgen. Een adoptie in Marokko is niet mogelijk 2. Daarom willen zij Murad via de Nederlandse rechter adopteren. Ondanks de afstand bemoeit de man zich dagelijks met de opvoeding van Murad en het reilen en zeilen van de huishouding in Marokko. Via WhatsApp en een videoverbinding die steeds openstaat, zijn zij vierentwintig uur per dag met elkaar in contact. Zij evalueren dagelijks en bespreken alles met elkaar. Elke dag om zes uur ’s avonds is het etenstijd en wordt via de videoverbinding met het gezin de dag en planning door genomen. Murad vertelt dan graag hoe zijn dag is geweest. In zowel het huis in Nederland als het huis in Marokko hangen in de belangrijke ruimtes camera’s zodat het echtpaar elkaars dagelijkse gang van zaken kan volgen. Via de camera's kan ook gecommuniceerd worden. Als de man ziet dat Murad iets doet wat niet mag, dan corrigeert hij via de luidspreker. Murad noemt de vrouw ‘mama’ en de man ‘papa’. De rechter bevestigt dat de vrouw in Marokko woont en de man in Nederland. Zij wonen daarom geografisch gezien niet samen. Ondanks de geograﬁsche afstand staat dit de uitoefening van het gezinsleven niet in de

weg. Onder deze omstandigheden is naar het oordeel van de rechtbank voldoende komen vast te staan dat er sprake is van een gezamenlijke zorg en opvoeding van Murad door het echtpaar. In dit geval wordt de voorwaarde dat de adoptieouders drie jaar onmiddellijk voorafgaand aan de indiening van het adoptieverzoek moeten samenwonen niet al te letterlijk uitgelegd. Ook wordt, ten aanzien van de man, niets gezegd over niet hebben van een beginseltoestemming. De rechter houdt in deze laatste zaak rekening met de manier waarop tegenwoordig met steeds meer technisch vernuft wordt gecommuniceerd en op die manier relaties en gezinsleven in stand wordt gehouden. Toen kinderboekenschrijfster Tonke Dragt het boek Ogen van tijgers schreef, werd de communicatie via videobeelden nog onder sciencefiction gecategoriseerd. Wat zal 2020 ons op dit gebied aanbieden?

NOTEN

1 Adoptie Magazine, 2011-2: “Echtscheidingen met een adoptiestaartje” en 2013-1: “Recente ontwikkelingen rond adoptieprocedures Haïti”. 2 Zie voor meer uitleg: Adoptie Magazine, 2010-4: “Islam verbiedt adoptie, kafala wel acceptabel”. INFO

Vera Kidjan is advocaat bij Everaert Advocaten in Amsterdam, www.everaert.nl. 020-7523217 of stuur een e-mail naar: kidjan@everaert.nl

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

RUBRIEK DRIELUIK

> GEADOPTEERDE Rutger van Dorp

drieluik

Ik bel mijn moeder soms wel drie keer per dag Mijn ouders konden zelf geen kinderen krijgen. Daarom kozen ze voor adoptie. Eerst adopteerden ze mijn broer, dat ging vrij makkelijk. Maar de procedure werd net gewijzigd kort voordat mijn moeder naar Brazilië kwam om mij op te halen. Daardoor heeft ze zeker tien rechters gezien en heeft het wel twaalf weken geduurd voor ze mij mee mocht nemen. Ze heeft echt voor mij gevochten! Mijn vader was thuis gebleven om voor mijn broertje te zorgen, die ook uit Brazilië komt en 2,5 jaar ouder is dan ik. Ik was zes maanden tegen de tijd dat we naar huis konden. In die tijd woonden mijn ouders en broer in Californië. Later zijn we naar verschillende plekken verhuisd waaronder Denemarken, Oman en Canada. In Canada, in Calgary om precies te zijn, heb ik vijf jaar van mijn jeugd doorgebracht. Daar heb ik eindexamen gedaan en Hospitality Management gestudeerd. Tegenwoordig wonen we allemaal in Nederland. Ik ben zo trots op mijn ouders. Ik kan alleen maar waarderen wat ze hebben gedaan, want ze hebben mij een heel mooi leven gegeven. Ik wist altijd dat ik ben geadopteerd, daar waren ze heel open over. Evenals over het feit dat ik de helft van een tweeling ben die is gesplitst. Het zij zo. Ik

heb mijn tweelingbroer ontmoet toen ik twaalf jaar was. En wat bleek? Ik vind dat we totaal niet op elkaar lijken. En ik herkende ook niet veel bij mijn andere broers en zussen. Dat zijn er nogal wat, ik was nummer twaalf of dertien, dat weet ik niet eens precies. Ze wonen echt in the middle of nowhere en hebben bijna niks behalve een huisje en water. Ik vond het heel mooi om mijn familie te zien, qua uiterlijk kon ik mezelf nergens plaatsen en daar kon dat ineens wel, dat was fijn. En ook innerlijk voelde ik wel overeenkomsten met mijn biologische moeder. Maar desondanks is er sindsdien nauwelijks contact met haar. Met mijn adoptieouders heb ik daarentegen wel veel contact. Ik bel mijn moeder dagelijks, soms wel drie keer per dag. Door mijn ouders ben ik wie ik ben. Zij hebben mij liefde gegeven en van hen heb ik alles geleerd: werk hard LEEFTIJD en maak het thuis gezellig. That’s life! Ik 27 jaar had me geen beter leven kunnen wensen. BEROEP

steward WOONPLAATS

Hoofddorp Rutger is de biologische zoon van Socorro op pagina 9 en van adoptiemoeder Ingrid op pagina 23.

THEMA HOMOS EKSUALITEIT EN ADOPTIE

‘ Geadopteerd, een beperking en nou ben ik óók nog bi’

TEKST HILDA GEERTS

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

DECEMBER 2019

‘Ook dat nog!’ Zou dat het gevoel zijn als je afgestaan en geadopteerd bent, met vallen en opstaan geleidelijk volwassen wordt, en je gaandeweg tot de ontdekking komt dat je als man op mannen valt of als vrouw op vrouwen? Of concludeert dat het meer diffuus is en je eigenlijk beide kanten op zou kunnen? Afstand en adoptie kunnen bij het opgroeien extra hobbels opwerpen, en dan voelt nóg een hobbel, door je andere geaardheid, misschien wel als erg veel. Hoe ga je daarmee om?

in is 22 en geadopteerd uit China toen ze anderhalf was. Ze kwam terecht in een gezin waar al een jongen was die bij de ouders geboren was. Over het opgroeien zegt Lin dat afstand en adoptie altijd wel een rol hebben gespeeld in haar leven. Ze voelde zich veilig in het adoptiegezin, al vond ze het lastig om niet op haar ouders te lijken, maar ze kon dat gevoel van veiligheid lang niet mee naar buiten nemen. Ze kampte met sociale angsten, faalangst, verdriet waar ze nog geen woorden aan kon geven, had een hekel aan veranderingen en er was een overheersend gevoel van anders-zijn. Daar kwam bij dat haar linkerarm verminderd functioneert, een blijvende aandoening. Cherine is 32 en geadopteerd uit Sri Lanka, niet lang na haar geboorte. Zij voelde zich eveneens anders en hier niet 100 procent thuis. “Het paste niet”, zegt ze daarover. Haar adoptieouders hielden van haar en ze had het goed. Ze was zich daarnaast bewust van hun verdriet over het feit dat ze geen biologische kinderen hadden kunnen krijgen en, zonder dat het van haar gevraagd werd, maakte ze zich medeverantwoordelijk voor hun geluk. Ze probeerde het kind te zijn zoals ze dacht dat haar ouders het graag wilden. Ook op school was er dat gevoel van anders-zijn. Bovendien kreeg ze botkanker toen ze tien was waardoor ze in één been geen kniegewricht meer heeft en moest leren omgaan met een blijvende handicap. Mike is ook 32 en eveneens afkomstig uit Sri Lanka. Hij kwam, samen met zijn tweelingbroer, bij zijn adoptieouders toen hij drie maanden oud was. Na de tweeling adopteerden zijn ouders nog een jongetje uit >>

THEMA HOMOS EKSUALITEIT EN ADOPTIE

TEKST HILDA GEERTS

liefd zijn heerlijk, maar het voelde ook als nóg iets om mee te dealen”, aldus Lin. “Ik ben Chinees, ik ben geadopteerd, ik heb een beperking en nou ben ik óók nog bi”, zei ze tegen haar moeder, die heel begripvol en accepterend reageerde. “Het verhaal wordt er groter van”, zegt Lin. Voor Cherine geldt dat ook: “Het is een opeenstapeling van extra’s.”. Voor haar was vanaf haar twaalfde duidelijk dat ze zowel op vrouwen als mannen viel en drie jaar later vertelde ze het aan haar adoptieouders. Zij hadden tijd nodig om aan de coming-out van hun dochter als biseksueel te wennen. Dat is hun wel gelukt; ze zijn trots op haar en op haar werk als manager communicatie bij het COC. Alle drie – Lin, Mike en Cherine – zijn terug geweest naar hun land van herkomst. Lin was zeven toen ze voor het eerst met het hele gezin, inclusief haar broer, terugging naar China. Ze gingen onder meer naar het tehuis waar Lin verbleef toen haar ouders haar kwamen halen. Het tehuis was inmiddels verbouwd, maar een deel van dezelfde mensen werkte er nog. Lin verraste haar ouders door op schoot te gaan zitten bij een van de oudere verzorgsters. Dat deed ze echt nooit, bij een vreemde op schoot gaan zitten. Haar ouders dachten dat ze iets herkende in de vrouw. Lin.

hetzelfde land. Mike zegt dat het thema van afgestaan en geadopteerd zijn er gewoon was. Hij denkt dat zijn leven niet heel anders is dan dat van mensen die dat niet hebben meegemaakt. Het zijn gegevens vergelijkbaar met bijvoorbeeld het gegeven van de plaats in Drenthe waar hij is opgegroeid. Het is er, maar niet prominent. Het geeft wel iets extra’s om over te vertellen. “Ik geloof ook niet dat ik iets verdring”, zegt hij. Andere dingen spelen in zijn leven een meer belangrijke rol. Op dit moment is dat zijn baan, zijn vrienden en zijn partner. Wat op hem veel impact had en heeft, is het verlies van zijn adoptiemoeder toen hij 19 was. Vooral het besef dat hij een heel leven heeft opgebouwd, waar zijn moeder geen onderdeel meer van is, doet pijn.

Opeenstapeling van extra’s Mike ziet het feit dat hij op mannen valt als ook zo’n gegeven dat bij hem nou eenmaal van toepassing is. Het zijn verschillende dingen die los van elkaar staan, zegt hij over de relatie tussen afstand, adoptie en homoseksualiteit. Lin vond het in het begin moeilijk om zich te verhouden tot het feit dat ze (ook) op vrouwen bleek te vallen. Dat werd haar duidelijk toen ze 18 was. “Al waren er misschien daarvoor wel signalen, mijn ouders hadden al een vermoeden. Natuurlijk was ver-

In de komende tijd is het gezin van plan om nog een keer naar China te gaan. Lin weet nog niet of ze naar haar familie wil zoeken. Dat is bovendien nogal ingewikkeld in China. De vragen ‘Wie zijn mijn ouders? Wil ik ze zoeken, wil ik ze vinden? Waarom is het gegaan zoals het gegaan is?’ houden haar bezig. Ze vindt het nietweten vooralsnog veiliger. Zolang er niks zeker is, kan ze er haar eigen gedachten over hebben. Zich afvragen hoe haar geaardheid in het eventuele zoeken past, is niet iets wat haar nu bezighoudt. Voor haar liggen daar nog andere vragen voor waarop ze eerst een antwoord wil krijgen.

Verantwoordelijkheid voelen voor biologische familie Voor Mike was de reis naar zijn geboorteland geen bijzonder emotionele gebeurtenis. Ze reisden als gezin terug toen de jongens tieners waren. Hij denkt niet dat hij zijn ouders wil zoeken. “Dat is niet uit boosheid ofzo”, zegt hij. “Ik voel me gelukkig met wie ik ben.” Het lijkt hem mogelijk complicerend; het vinden van mensen met wie je een bloedband hebt, brengt misschien een gevoel van verantwoordelijkheid voor hun welbevinden met zich mee. Hij is zich ervan bewust dat homoseksualiteit nog strafbaar is op Sri Lanka, al zijn er inmiddels wel geluiden dat het gedecriminaliseerd zal worden. Verder is het vooral tijdens het reizen in het buitenland, iets wat hij graag doet, dat hij ervaart dat homoseksua-

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

DECEMBER 2019

liteit iets negatiefs met zich mee kan brengen, bijvoorbeeld het moeten overwegen of hij er open over kan zijn of niet. Cherine wilde zoeken naar haar ouders op Sri Lanka en vond ze met hulp van het tv-programma Spoorloos. Zij kent nu het gevoel van verantwoordelijkheid waarvan Mike vermoedt dat je dat zult hebben naar bloedverwanten. Ze beschrijft onder meer dat haar Sri Lankaanse familie heel blij was haar te ontmoeten. In de afgelopen paar jaar onderhouden ze contact via social media. Haar familie in Sri Lanka verwacht dat Cherine terug zal komen om haar plek in hun midden weer in te nemen. Een verwachting waarvan ze weet dat ze die niet zal inlossen. Een van de eerste vragen van haar ouders was die naar een partner, want ze had toch wel de leeftijd om te trouwen met een geschikte man. Ze wisten anders nog wel een mogelijke kandidaat. Zo werd Cherine meteen voor een dilemma geplaatst dat niet vanzelf zal ophouden dilemma te zijn. Haar familie is gemengd katholiek en boeddhistisch en ze wonen in een land waar, zoals gezegd, homoseksualiteit strafbaar is. Cherine wilde het prille contact met deze mensen niet meteen op het spel zetten door te zeggen: “Nee bedankt, ik heb al een vrouw.” Toch voelt het verzwijgen ook niet goed. Wat gaat ze zwaarder laten wegen: behoud van het hervonden contact of zichzelf helemaal laten zien, met het risico de verbinding met haar oorsprong alweer kwijt te raken? Vinden blijkt voor haar geen eindpunt. Cherine verwoordt het zo: “Het heeft alles op z’n kop gezet; ik heb nu het gevoel tussen twee families in te staan.”

Nadenken over kinderwens Mike heeft een partner. Samen overwegen de mannen hoe ze hun kinderwens willen invullen. Adoptie behoort tot de mogelijkheden. Of ze dat willen, daar zijn ze nog niet over uit. Ze hebben een grote internationale vriendenkring. Veel vrienden hebben een reis naar Sri Lanka gemaakt. Zij die er geweest zijn, komen met enthousiaste verhalen terug. “Het voelt een beetje gek dat het al zo lang geleden is dat ik er ben geweest. Het is wel mijn land.” Lin zegt dat ze langzamerhand ook gaat voelen dat ze uniek is en dat het vinden van een antwoord op haar extra levensvragen haar misschien wel sterker in het leven helpt staan. Ze is via vmbo en mbo op het hbo terechtgekomen en is bijna klaar met haar studie rechten.

Cherine.

oorsprong weg moet halen. Mensen zeggen tegen haar dat ze waarschijnlijk niet meer geleefd had als ze bij haar ouders was gebleven, maar dat vindt ze een te simpele gedachte, dat maakt adoptie niet automatisch de beste oplossing. Haar wens om aan haar Sri Lankaanse ouders te vertellen over haar geaardheid is groot. Ze heeft het gevoel te hebben gestreden om op het punt te komen dat ze van zichzelf mag zijn zoals ze is. Het voelt als een stap terug om niet open te zijn naar haar ouders en niet te rijmen met haar werk bij het COC. Het risico om het contact dan te verliezen blijft ook een factor van belang. Voor Mike was en is zijn homoseksualiteit geen issue, het heeft hem als geadopteerde niet uit balans gebracht. De dood van zijn adoptiemoeder had een veel grotere impact op zijn leven. Voor Cherine en Lin beschrijft de uitroep ‘Ook dat nog!’ wel hoe ze in eerste instantie dachten over hun geaardheid. In tweede instantie hebben ze hun evenwicht hervonden. Alle drie zijn ze tevreden met wie ze zijn.

INFO

Cherine heeft een vriendin. Ook zij en haar partner denken na over kinderen. Een kind adopteren lijkt haar ingewikkeld. Ze vraagt zich af of je kinderen bij hun

Het COC, waar Cherine werkt, komt op voor de belangen van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, trans- en interseksepersonen. Meer info: www.coc.nl

TEKST CHRIS THIE

RUBRIEK ACHTER DE FEITEN

KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN IN THAILAND

spirant-adoptieouders voorzien van up-to-date informatie en beeldmateriaal uit landen van herkomst, adoptiegezinnen beter begeleiden bij vragen over gedrag en ontwikkeling van hun adoptiekinderen â&#x20AC;&#x201C; om

dat te kunnen doen, gaan medewerkers van Stichting Adoptievoorzieningen soms op werkreis. Angela Juffermans en Chris Thie gingen naar Thailand, van waaruit jaarlijks tussen de tien en vijftien adoptiekinderen naar Nederland komen.

Bij het Child Adoption Center in Bangkok, dat onder het Ministry of Social Development and Human Security van het Departement of Children and Youth valt, wordt ons verteld hoe adoptie in Thailand werkt. Er blijken acht staatstehuizen te zijn waar kinderen, via Wereldkinderen, uit geadopteerd kunnen worden. Verder werkt het Child Adoption Center met vier non-profitÂ organisaties. Alle andere kindertehuizen in het land hebben geen licentie voor adoptie. Om kinderhandel

te voorkomen en zaken zorgvuldig te kunnen regelen en controleren, loopt alles uitsluitend via deze instellingen en het Child Adoption Center. Met behulp van statistieken over kinderen in kindertehuizen wordt uitgelegd dat het in Thailand veelal gaat om kinderen die door de biologische ouders (vaak de moeder) worden achtergelaten. Meestal wordt een kind tijdelijk bij een andere verzorger of familielid gebracht,

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

die het kind vervolgens naar een tehuis brengt als de situatie te lang duurt of onhoudbaar wordt. Soms worden kinderen ook achtergelaten bij een ziekenhuis of op straat. De groep stateloze kinderen is in die laatste categorie het grootst. Een kleine groep wordt door de biologische moeder afgestaan voor adoptie. Van de kinderen die zijn achtergelaten, zijn soms weinig of geen gegevens bekend, of er worden onjuiste namen opgegeven. Dit kan het zoeken van familie erg lastig maken, maar er wordt ook gebruikgemaakt van social media om toch te proberen de kinderen in hun eigen netwerk te plaatsen. Pas als dat niet lukt, kan een kind adoptabel verklaard worden.

CIJFERS Het grootste deel van de binnenlandse adoptie vindt plaats binnen de eigen familie of clan. Adopteren vanuit ongewenste kinderloosheid is minder gangbaar in Thailand. Ook zijn er expats en westerlingen met een Thaise partner die een aanvraag doen voor binnenlandse adoptie. Tussen 1980 en 2018 werden er 106.132 kinderen in Thailand geadopteerd (89,1% van alle geadopteerde kinderen) en 12.998 kinderen (10,9%) werden in een gezin in andere landen geplaatst. Nederland is daarbij een van de 32 landen waarmee wordt samengewerkt. Vanaf 1980 tot op heden zijn zo’n 550 Thaise kinderen naar Nederland gegaan. Adoptieouders uit het buitenland dienen minstens twee weken in Thailand te verblijven. Ze maken gefaseerd kennis met het kind. Er wordt gezamenlijk beoordeeld wanneer het kind eraan toe is om echt met de adoptieouders mee te gaan. Nederland (Wereldkinderen) heeft een eigen (tweetalige) contactpersoon ter plaatse die de gezinnen begeleidt. Ook voor buitenlandse adoptiegezinnen geldt dat de Thaise overheid de adoptie pas formaliseert als er voldaan is aan de follow-up voorwaarden.

DECEMBER 2019

worden we rondgeleid, kunnen we filmen, foto’s maken, met personeel praten, stilstaan, voelen, luisteren, kijken. Naast de betaalde nanny’s zijn er veel vrijwilligers die regelmatig komen om hun zelf uitgekozen kind individuele aandacht te geven. 85 procent van die vrijwilligers zijn lokale vrouwen, 15 procent bestaat uit buitenlanders. Daarnaast zijn er nog leerkrachten in dienst die werken met de kinderen aan ontwikkeling door middel van spel en scholing. Kortom: ze doen wat ze kunnen, maar het blijft een tehuis en dat realiseren ze zich terdege. Daarom is er een project voor pleegzorg ontwikkeld, waar sommige kinderen vanuit het tehuis geplaatst kunnen worden. Op ons verzoek bezoeken we de volgende dag een paar van die pleeggezinnen.

PLEEGGEZINNEN Op het erf van een boerderij op het platteland, enkele uren rijden vanaf Bangkok, worden we verwelkomd door een vriendelijk uitziende pleegmoeder die haar zeer verlegen pleegzoontje dicht bij zich heeft. Het ventje is een jaar of zes en woont al twee jaar bij dit gezin. Het is nog onzeker of hij ooit terug naar huis kan. Voorheen kregen deze gezinnen ter ondersteuning een stuk grond waarop ze producten konden verbouwen. Door de komst van de pleegkinderen, waarvoor ze een kleine zorgvergoeding (ongeveer € 60 per maand) krijgen, is het niet meer nodig zelf het land te bewerken en verhuren ze die landbouwgrond. We bezoeken nog een paar andere pleeggezinnen en wat opvalt is dat de kinderen allemaal verlegen zijn, zich een beetje achter hun pleegmoeder verschuilen en daarbij lichamelijk contact zoeken. Ze weten waar ze veiligheid en troost moeten halen in een spannende situatie. Zo anders dan in een tehuis…

Pakkred Babies Home bevindt zich in Bangkok, maar toch moeten we ruim anderhalf uur reizen met de skytrain en taxi om er te komen. In dit staatstehuis verblijven ongeveer 250 kinderen in de leeftijd tot en met zes jaar oud, waarvan er (op basis van hun jaarcijfers in september 2019) dit jaar vijf geadopteerd zijn door een Thais adoptiegezin, 26 naar een buitenlands adoptiegezin zijn gegaan, 25 kinderen terug naar huis konden en 37 werden doorgeplaatst naar een ander kindertehuis.

Tegelijk hangt in deze gezinnen ook het naderend afscheid boven hun hoofdjes: op een dag gaan ze hier waarschijnlijk ook weer weg. Terug naar hun biologische familie, of naar een adoptiegezin, in Thailand of in het buitenland. Bij sommige pleegkinderen is al bepaald naar welk land ze zullen gaan. Een verdrietig gevoel bekruipt ons, dit is de keerzijde van deze constructie. De social worker laat ons foto’s op haar telefoon zien van een voormalig pleegkind van de pleegmoeder waar we op bezoek zijn. Onlangs heeft dit meisje met haar adoptiefamilie vanuit Finland een bezoek gebracht aan haar pleegmoeder. “Het was een mooie ontmoeting”, aldus de social worker.

Op het terrein bevinden zich allerlei gebouwtjes, die omgeven zijn door speelveldjes. Het ziet er allemaal kindvriendelijk, verzorgd en schoon uit. De hele dag

De dagen erna bezoeken we enkele non-profitorganisaties en projecten in de sloppenwijken om een indruk te krijgen van voorkomende gezinsproblematiek, die

STAATSTEHUIS

DECEMBER 2019

RUBRIEK ACHTER DE FEITEN

Chris Thie en Angela Juffermans (vlnr) krijgen informatie over adoptie in Thailand

mogelijk ook raakt aan de voorgeschiedenis van adoptiekinderen. Siam Care is een door een Nederlands stel gerund project dat momenteel door Wereldkinderen gesteund wordt. Ze bieden hulp aan gezinnen die getroffen zijn door hiv of aids. Ze helpen bij het zoeken naar onderdak of werk, geven informatie en juridische ondersteuning. De Thaise staf bestaat deels uit jonge mensen die ooit zelf door het project ondersteund zijn geweest, daardoor naar school konden gaan en nu weer anderen willen helpen. We krijgen veel levensverhalen te horen. Soms zijn de initiatieven succesvol en worden diploma’s behaald, soms vallen jonge meiden voor die tijd toch ten prooi aan drugs of pooiers of sterven kinderen aan mishandeling. De visie van Siam Care is dat het opzetten van kindertehuizen geen goede oplossing is, het is nodig om gezinnen de hulp te bieden die ervoor zorgt dat ouders zelf voor kun kinderen kunnen zorgen. Toch hebben ze bij Siam Care in hun eigen kantoor op de bovenetage ook maar wat Ikea-bedden geplaatst, omdat het vaak voorkomt dat er geen plek te vinden is voor noodgevallen. We mogen mee op huisbezoek bij een jonge moeder die hiv-positief is en met dertien familieleden in een houten hut op palen woont. We zitten tijdens het gesprek met z’n allen op de grond, tussen de planken door kijken we neer op stilstaand water vol troep, een walhalla voor ongedierte. De aanwezige zussen vertellen de social worker dat de gemeente binnenkort deze illegaal gebouwde hutten zal gaan afbreken, ze hopen dat Siam Care iets voor ze kan doen.

CHRISTELIJKE PROJECTEN De volgende dag bezoeken we nog twee projecten, die we via via gevonden hebben: Mercy Center en Good Shepherd Sisters. Bij Mercy Center worden we rondge-

leid door een Engelse pater die al zijn leven lang in de sloppenwijken werkt, waar armoede, werkloosheid, drugs- en alcoholgebruik, criminaliteit en misbruik dagelijkse kost zijn. Er wordt elke ochtend met de kinderen gebeden op twee manieren, christelijk en boeddhistisch, met respect dus voor beide religies. Naast opvang en scholing van kinderen worden ook moeders ondersteund om een vak te leren om daarmee in hun onderhoud te kunnen voorzien. Ook Good Shepherd Sisters is een christelijk project waar we hartelijk ontvangen worden. Op het terrein is tot onze verbazing ook opvang voor illegale vluchtelingen uit landen als Syrië en Afghanistan. Terwijl de kinderen Thais leren op het schooltje kunnen de moeders terecht op het naaiatelier waar ze spullen kunnen maken om wat te verdienen. We kopen er uiteraard een paar dingen, maar het voelt als een wassen neus. Er wordt ons uitgelegd dat de beschikbare opvanggroep voor zwangere vrouwen tegenwoordig minder druk is, omdat het taboe op ongehuwd zwanger zijn minder is geworden. Huiselijk geweld en andere gezinsproblemen kunnen er toch voor zorgen dat een zwangere vrouw bij het project aanklopt om in een beschermde omgeving te kunnen nadenken over haar opties. Als ze voor hulp aanklopt bij de overheid komt ze in aanmerking voor een eenmalig hulpverleningscontact, terwijl de zusters van Good Shepherd Sisters en social workers hen langdurig kunnen begeleiden om hun onafhankelijke keuze te kunnen maken. Het netwerk en de familie worden hier zoveel mogelijk actief bij betrokken. We zijn zwaar onder de indruk van al het mooie werk, maar realiseren ons hierdoor ook extra hoe groot de problemen zijn aan de onderkant van de Thaise samenleving. Het was goed om ook hier een kijkje achter de schermen te kunnen nemen zodat we adoptie vanuit Thailand in een breder perspectief kunnen plaatsen.

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

RUBRIEK DRIELUIK

> ADOPTIEOUDER

Ingrid van Dorp

We hebben heel veel geluk gehad

drieluik

Van de ene op de andere dag werden we ouders. Natuurlijk, we hadden ons wel voorbereid, er veel over gelezen maar als het dan werkelijk zover is… dat is gewoon niet voor te stellen. Remco, onze oudste zoon, was pas zes dagen oud toen we hem kregen. Rutger, die 2,5 jaar jonger is en drie jaar later bij ons kwam, was vier maanden. Beide jongens zijn geboren in Brazilië.

Dat gebeurde natuurlijk ook wel als we met zijn vieren als gezin ergens waren. Dan trokken we soms veel bekijks, mensen snapten niet altijd meteen hoe het zat, stelden soms brutale vragen. M aar de jongens wisten zich meestal goed te redden. Ze zijn heel verdraagzaam en we hebben ook geprobeerd ze goed te wapenen. Ik vind dat we heel veel geluk hebben gehad. Ze waren nog heel jong toen ze bij ons kwamen, ze zijn gezond en maken het goed. Natuurlijk was er wel eens wat, waar niet? Maar geadopDat was eerlijk gezegd een bewuste keuze. Ik had altijd teerd zijn was nooit een probleem. Toen Remco in de gedacht: ik wil een kind van mezelf en een kind adoppuberteit kwam, wilde hij graag naar Brazilië. teren. Dus toen een zwangerschap uitbleef, Dat hebben we gedaan toen de jongens was de keuze voor adoptie snel ge15 en 12 jaar oud waren. Eerst hebben maakt. Vrienden van ons hadden net we een mooie rondreis gemaakt eerder geadopteerd uit Brazilië en door het land en daarna hebben via hen hebben we toen ook die we de families van beide jonweg bewandeld, destijds als gens bezocht. De ouders, alle ‘zelfdoeners’; dat was in die broertjes en zusjes, iedereen tijd nog vrij gemakkelijk. Eerhebben we gezien. Onderling lijk gezegd hebben we geen communiceren was lastig moment gedacht: dit zou omdat wij geen Portugees weleens niet goed uit kunnen spreken en zij geen Engels. Dus pakken. alles verliep via een tolk, een Toen we Remco adopteerden, Nederlandse vrouw die eerder woonden we nog in Nederland ook bij de adoptie had bemiddeld. maar een paar jaar later, toen RutDe ontmoetingen met de beide fager kwam, verbleven we in Californië. milies waren ontspannen, het afscheid Vervolgens hebben we op heel veel verwas emotioneel. De jongens zagen dat schillende plekken op de wereld gewat wij eerder vertelden over hun afwoond, waaronder Abu Dhabi, Oman en LEEFTIJD komst klopte en ze konden de beslissing Calgary in Canada. Vanwege het werk van 64 jaar van hun Braziliaanse ouders een plekje mijn man moesten we veel verhuizen. geven in hun hart. Voor de jongens was dat volgens mij niet Getrouwd, moeder van Remco (29) en zo’n probleem, zij zaten altijd op internatiRutger (27) onale scholen en konden over het algemeen vrij snel wennen. Voordeel van die scholen was ook dat ze geen buitenbeentjes waren, wat destijds in Nederland waarschijnlijk wel het geval zou zijn geweest.

BEROEP

moeder WOONPLAATS

de Wijk

Ingrid is de adoptiemoeder van geadopteerde Rutger op pagina 15.

RUBRIEK GELEZEN GEZIEN

‘witte’ adoptieouders in een afgelegen stadje in Oregon. Lang put ze troost uit het verhaal dat haar biologische ouders het ultieme offer hebben gebracht om haar een beter leven te geven. En dat haar adoptieouders voorbestemd waren om zich over haar te ontfermen. Dit verhaal vertelt ze zelf ook jarenlang aan iedereen die vragen heeft. Maar hoe ouder ze wordt, hoe meer barstjes er in dat verhaal komen.

— BOEK—

Wat je nooit zult weten Auteur: Nicole Chung

Nicole is de enige met een Aziatisch uiterlijk in een verder witte omgeving. Wat indruk maakt is, is het onuitgesproken gevoel van eenzaamheid waar ze als kind mee kampt. Ze wordt gepest om haar uiterlijk en heeft nagenoeg geen Aziatische rolmodellen in haar jeugd. Haar adoptieouders zijn zich er nauwelijks van bewust dat haar anders-zijn wel eens een probleem voor haar zou kunnen zijn. Ze houden van haar “of ze nu zwart, wit of pimpelpaars” is.

— DOCU—

One Child Nation Documentaire, januari 2019 VS Regie: Nanfu Wang, Lynn Zhang Duur: 1 uur 23 minuten Kijk op: www.npostart.nl

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: schokkend! Dat is het gevoel waarmee je blijft zitten na het zien van One Child Nation, een documentaire over de eenkindpolitiek die van 1979 tot 2015 van kracht was in China. En dan ben ik nog niet eens geadopteerd uit China, of adoptieouder van een kind uit China...

ISBN 978-90-829097-0-8 Uitgever: Querido Paperback: € 20,99 E-book: € 11,99

“Wat iedereen over adoptie zou moeten weten, is dat het altijd doorgaat. Je kunt het niet afsluiten. Nu, meer dan ooit, besefte ik hoe waar dat was. Alles wat ik te weten was gekomen, zou opnieuw bestudeerd moeten worden, opnieuw ervaren, en doorgegeven aan mijn kinderen.” In haar autobiografische debuut Wat je nooit zult weten vertelt Nicole Chung (1981) over de enorme impact die adoptie op haar leven heeft gehad en nog steeds heeft. Ze werd vlak na haar geboorte voor adoptie afgestaan door haar Koreaanse ouders, die net daarvoor naar Amerika waren geëmigreerd, en groeit op bij

Op haar achttiende gaat Nicole studeren, ver weg van de plaats waar ze is opgegroeid. Vragen rond haar adoptie en biologische familie blijven. Ze zoekt meer informatie, maar heeft geen behoefte aan persoonlijk contact. Als ze zwanger wordt, besluit ze serieus werk te maken van het op zoeken van haar biologische familie, zodat het verhaal dat ze aan haar kind kan vertellen, rijker en completer is dan dat waar ze zelf mee is opgegroeid. Chung heeft een zeer persoonlijk en genuanceerd boek geschreven. Een introspectief boek dat niet altijd even prettig wegleest, hier en daar wat in herhaling valt en inzakt, maar desondanks beslist de moeite waard is. — Yvonne Geelen

Daarom maar eens geïnformeerd bij een gezin waar dat wel het geval is. Zij, ouders en twee dochters uit China, hebben met z’n viertjes gekeken naar de film die onlangs in het kader van het International Documentary Film Festival (IDFA) door de EO werd uitgezonden op tv. Hoe hebben zij dat ervaren? De conclusie: verschillend. Voor de ouders: zeer aangrijpend maar eigenlijk niet zoveel nieuws onder de zon. “Dit hebben we jaren geleden al gezien na het onderzoek van journalist Martijn Roessingh”, aldus de adoptiemoeder. Een van de twee dochters weet precies hoe haar achtergrond in elkaar zit, zij heeft haar biologische ouders gevonden, en kon er daardoor redelijk

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

DECEMBER 2019

goed mee omgaan. De ander werd verdrietig, zij raakte erg van slag door de beelden waarop mensen vertelden en lieten zien hoe het eraan toe ging op het moment dat hun kinderen werden afgepakt en meegenomen.

die jarenlange celstraffen hebben uitgezeten komen voor de camera. De conclusie die ze allemaal uitspreken: “Ik had geen keuze.” Waar of niet waar? Ga deze documentaire vooral zien. Kijk en oordeel zelf.

Zo betrekt iedereen de gebeurtenissen op zichzelf, en dat geldt ook voor de maakster van de documentaire, Nanfu Wang. In de film gaat de in 1985 in China geboren regisseur op zoek naar de gevolgen van de eenkindpolitiek in China. Wang emigreerde zes jaar geleden op haar 28ste naar Amerika en groeide op met de propaganda van het eenkindbeleid in China. Ze stond er haar leven lang amper bij stil, tot ze zelf moeder werd. Met haar eigen baby op de arm keerde ze terug naar China om onderzoek te doen en te filmen.

— Angela Jans

— BOEK—

Dit huis is een thuis Auteurs: Femmie Juffer,

Gaandeweg stuit ze hierbij op de ene na de andere onthutsende gebeurtenis en dat is nog zacht uitgedrukt. Ook haar eigen familie blijkt niet te zijn ontkomen aan de gruwelijke consequenties van de eenkindpolitiek. Ze blijkt een nicht te hebben van wie ze het bestaan niet wist, die noodgedwongen te vondeling is gelegd. En haar moeder draagt de eenkindpolitiek nog steeds een warm hart toe: “Want anders waren we door voedselgebrek inmiddels noodgedwongen allemaal kannibalen geworden.” Wang praat met slachtoffers en daders van grove schendingen van de mensenrechten zoals gedwongen sterilisaties en abortussen bij vrouwen die acht of negen maanden zwanger waren. Ook vertellen mensen over de vele baby’s die langs de kant van de weg te vondeling werden gelegd en daar stierven of in weeshuizen terechtkwamen. Zelfs veroordeelde ‘tussenhandelaren’

Lindy Popma, Monique Steenstra fotografie: Lilian van Rooij

schien van alles bij bedacht. Maar wie kan nu beter verwoorden hoe dat is dan de jongere zelf? In dit boek vertellen zij hoe zij zichzelf en hun leven tussen twee culturen zien en ervaren. De nare gebeurtenissen die er soms zijn door discriminatie (“Aap, ga terug naar de dierentuin”) tot de mooie ervaringen (“Het voelt alsof een lege kamer in mij gevuld is”). Ik vind het een ontroerend boek. Een boek vol verhalen van jongeren die er niet voor hebben gekozen om in een ander gezin op te groeien. Het is hun overkomen en ze maken er het beste van. “De buitenwereld reageert vaak best brutaal als ze mij en mijn moeder samen zien. Mijn moeder zegt dan wel eens dat ze me gespaard heeft met de punten van de Albert, haha. We hebben er vaak lol om samen!” Stuk voor stuk open levensverhalen waar je iets van kunt leren. Wat een kanjers!

ISBN 978-94-6226-350-5 Prijs: € 15

Wat valt mij het eerst op als ik dit boek in handen krijg? De toegankelijke vormgeving. Leuk geënsceneerde foto’s van multiculturele gezinnen en prachtige paginagrote portretten van de jongeren die voor dit boek zijn geïnterviewd. Een fijne binnen komer in deze ‘thuizen’. Je zou ook kunnen zeggen: foto’s van opvallende gezinnen, want zo is het natuurlijk. Als je in een multicultureel gezin opgroeit omdat je geadopteerd bent of pleegkind bent, zie je dat meteen. Het roept vaak nieuwsgierigheid op. Hoe zou dat toch zijn, opgroeien met witte ouders? In welke mate voel je je verbonden met de cultuur van je adoptie- of pleegouders en in welke mate (nog) met de cultuur van je bio logische ouders? Er wordt mis-

Aan het eind van het boek heeft bijzonder hoogleraar adoptiestudies Femmie Juffer een hoofdstuk toegevoegd. Daarin zegt ze: “Een rode draad in de verhalen van de jongeren in dit boek is dat zij hun eigen wensen en verlangens hebben bij het vormgeven van hun gekleurde identiteit. Ze willen dat er ruimte voor is en dat zij zelf het tempo, de timing en de mate van aandacht ervoor mogen bepalen.” Dit boek is een aanrader voor iedereen die persoonlijk of beroepsmatig betrokken is bij adoptie of pleegzorg, én voor alle anderen die misschien niet zoveel van adoptie weten, maar het leuk vinden om er persoonlijke verhalen over te horen. Een fijn boek om te lezen, je stapt zo naar binnen. — Ria Heek

RUBRIEK VRAGENDERWIJS

‘Onze zoon heeft slaapproblemen.’ ‘Mijn puberdochter vliegt uit de bocht.’ Adoptieouders die vragen of twijfels hebben over de ontwikkeling of opvoeding van hun kinderen kunnen terecht bij de Stichting Adoptievoorzieningen. Ook geadopteerden, leerkrachten of andere betrokkenen kunnen daar terecht. Nazorgmedewerkers geven informatie en advies. In deze rubriek komen een aantal vragen en onderwerpen aan de orde die de afgelopen tijd zijn besproken.

Make-up

Uiterlijk Rond het uiterlijk van geadopteerden krijgen we regelmatig vragen. Niet alleen van ouders over hun jonge kinderen. Uiterlijk en identiteit kunnen ook bij pubers en jongvolwassenen een rol spelen. Soms bellen hun ouders om de vragen voor hen te stellen, soms bellen zij zelf. Ook dan zijn we een luisterend oor, denken we mee en kunnen we advies geven.

Informatie en advies Heeft u als adoptieouder of geadopteerde vragen, of bent u op

Moeder belt en wil graag dat we meedenken. Haar zoon is bijna 10 en vanaf zijn vierde jaar in Nederland. Een maand geleden is ze erachter gekomen dat haar make-up gebruikt was. Omdat er ook nog twee oudere zussen in het gezin zijn, kregen die van moeder de wind van voren! De twee meiden ontkenden en op een avond bij het naar bed brengen van haar zoon kwam het hoge woord eruit: ‘Mama, ik heb je make-up gebruikt. Ik vind dat altijd zo mooi bij jou!” Terwijl hij dit zei, rolden de tranen over zijn wangen. Hij vertelde dat hij wel wist dat het fout was, want dat hadden ze in het kindertehuis tegen hem gezegd. Deze reactie raakte moeder in haar hart en als reactie bleef ze hem vasthouden en knuffelen, om later, alleen, op de bank te huilen omdat ze het haar zoon gunt om lekker in zijn vel te zitten. Haar vraag is wat ze nu kan doen: ‘Het maakt mij niets uit! Ook al wil hij lippenstift en nagellak!”

zoek naar een deskundig luisterend oor, bel naar Stichting Adoptievoor zieningen. U kunt hier terecht voor ondersteuning en advies. Bel 030-2330340 (keuze 3), van ma t/m do tussen 9.30 en 12.30 uur. Of mail naar: nazorg@adoptie.nl

Na een gesprek met ons besluit ze om samen met haar zoon aan de slag te gaan met make-up en hem al doende te laten weten dat hij mag zijn wie hij is. Een paar weken later krijgen we een mail van een blije moeder: haar zoon zit een stuk beter in zijn vel. Sinds het experimenteren met make-up ziet ze haar kind opbloeien. Hij praat meer, staat rechter op en gaat zelfverzekerd naar school. “Met nagellak met glitters!”

ADOPTIE MAGAZINE ONLINE #4

Feestdagen “Ze slaapt niet, wil de hele tijd bij ons in bed en we kregen deze week een mail van school dat ze niet mee wil doen met de spelletjes!” Vader belt en maakt zich zorgen. Missen ze iets als het om de hechting gaat? Ouders hebben de boeken er nog maar eens op nageslagen maar het kan van alles zijn… “Mijn vrouw en ik zijn de laatste tijd wel iets meer kortaf”, erkent hij met een zucht, “maar dat komt door de laatste loodjes op het werk voor de kerstvakantie.” Samen kijken we wanneer het gedrag begonnen is, wat ouders precies zien en wat ze nu doen. Hun dochter mag weer even bij ouders in bed, er is extra knuffelen speeltijd en er worden bewust extra rustmomenten ingebouwd om op te laden. De feestdagen komen ter sprake. Er valt een stilte aan de andere kant van de lijn en dan zegt vader langzaam: “Ze heeft drie dagen geleden voor het eerst het Sinterklaasjournaal gezien. En daarna is het wel begonnen.” Vader begint hard te lachen, dat hij daar niet eerder aan gedacht heeft. Met vader wordt onderzocht wat de feestdagen kunnen doen met een kind. De spanning van de cadeautjes, de extra druk om het goed te moeten doen omdat je anders stout bent en naar Spanje moet, en de drukke kindjes in de klas. Na de uitleg zegt vader resoluut: ‘Goed, voor nu geen Sinterklaasjournaal meer! Gewoon wat cadeaus en Sinterklaas is gewoon een man die verkleed gaat.’” We sluiten ons gesprek af met de woorden: “Op naar kerst en oud en nieuw!”

DECEMBER 2019

Help, mijn dochter is verliefd op een meisje Anneke belt. Haar zeventienjarige dochter, Valeria, heeft haar de dag ervoor met horten en stoten verteld dat zij verliefd is op een meisje. Anneke is daarvan geschrokken, maar hoopt dat ze haar dochter niet het gevoel heeft gegeven dat dit iets raars is. Zij maakt zich zorgen over wat dit voor Valeria zal betekenen. Valeria is geboren in Colombia en heeft zich altijd al een beetje een buitenbeentje gevoeld. Op de basisschool wilde zij altijd al graag net als de andere kinderen uit haar klas zijn. “En nu komt dit er ook nog bij”, zegt moeder. “Hoe kan ik hier het best mee omgaan?” Tijdens het gesprek merken we dat er van alles door Anneke heen gaat. “Zal mijn kind nu extra met discriminatie te maken krijgen? Wat zullen anderen ervan denken? Waarom heb ik het niet in de gaten gehad dat zij op meisjes valt?” Maar ze voelt ook opluchting. “Ze was altijd een flapuit. Nu begrijp ik waarom ze de laatste tijd steeds stiller werd.” We bespreken met Anneke dat het vrij normaal is dat zij nu ook even in verwarring is. Ook Anneke mag hierin voelen wat zij voelt. Het is begrijpelijk dat zij zich tegelijkertijd zorgen maakt over het geluk van Valeria. Het is heel mooi dat Valeria haar moeder in vertrouwen heeft genomen. Het betekent dat haar moeder belangrijk voor haar is. Anneke kan haar in dit eerste begin helpen door haar te vertellen dat het voor haar echt niet uitmaakt dat Valeria verliefd is op een meisje. Maar nog belangrijker is het om Valeria te helpen zélf te gaan voelen dat het niet uitmaakt dat zij verliefd is op een meisje. Het is goed om het gesprek over homoseksualiteit met haar gaande te houden zonder het te veel aan haar op te dringen. Anneke zou terloops wel eens met Valeria kunnen praten over lesbisch zijn. Bijvoorbeeld over bekende rolmodellen van internet of televisie. Misschien kent moeder een vertrouwd iemand in de omgeving met wie Valeria eens zou kunnen praten. Het kan heel geruststellend en verhelderend zijn om allerlei vragen te kunnen stellen aan iemand die zelf homoseksueel is. Dan kan Valeria zien dat je als homoseksueel ook gelukkig kunt zijn. Valeria zal zelf ook tijd nodig hebben om uit te zoeken wat het voor haar betekent om lesbisch te zijn. Aan een comingout gaat vaak een lang proces vooraf. Nu het hoge woord eruit is, kan het voor Valeria als een bevrijding voelen om er eindelijk over te kunnen praten. Het is voor haar dan heel fijn om te weten dat zij met haar vragen en zorgen altijd bij haar moeder terecht kan.

TEKST ANGELA JANS

THEMA HOMOS EKSUALITEIT EN ADOPTIE

COLOFON ADOPTIE MAGAZINE ONLINE Onafhankelijk, informerend, signalerend en opiniërend. Voor aspirant-adoptieouders, adoptieouders, geadopteerden, professionals op het gebied van adoptie en alle anderen die zich betrokken voelen bij afstand en adoptie. Adoptiemagazine online is een uitgave van Stichting A doptievoorzieningen. Het magazine verschijnt vier keer per jaar. Redactie Hoofdredacteur Angela Jans Aan dit nummer werkten mee: Erik Draaijer (eindredactie), Sandra Benschop, Yvonne Geelen, Hilda Geerts, Ria Heek, Vera Kidjan, Meike Melenhorst, Chris Thie en Wiwin Veendijk. Foto cover Istock Foto backcover Thinkstock

Vormgeving Studio Jorrit van Rijt Redactieadres Postbus 290 3500 AG Utrecht Telefoon: 030 2330344 e-mail: redactie@adoptie.nl Abonneren Een abonnement is gratis. Aanmelden kan via www.adoptie.nl of kijk op www.adoptieoudersonline.nl Kopij Bijdragen, ingezonden brieven of tips zijn van harte welkom. Neem daarvoor contact op met bovenstaand telefoonnummer of e-mailadres. Overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande toestemming van de redactie en desbetreffende auteur. Verzoeken tot overname dienen gericht te worden aan de hoofdredacteur.