2014 Jaarverslag
Stichting Adoptievoorzieningen Stichting Adoptievoorzieningen is de landelijke organisatie die voorlichting, voorbereiding en nazorg op het gebied van adoptie aanbiedt. Algemene informatie over adoptie en de adoptieprocedure is beschikbaar via onder andere de telefonische informatielijn en de website. In opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie verzorgt de Stichting de voorlichtingsbijeenkomsten die deel uitmaken van de adoptieprocedure. Daarnaast biedt de Stichting (opvoedings)ondersteuning aan adoptieouders en geadopteerden. Hulpverleners en andere professionals kunnen bij de Stichting terecht voor consultatie en deskundigheidsbevordering.
Visie op adoptie De Stichting Adoptievoorzieningen ziet adoptie als jeugdhulpverlening door middel van gezinsvorming. Adoptie betreft drie partijen; de afstandsouders, de geadopteerde en de adoptieouders. De kracht van adoptie is het onderbrengen van een kind in een gezin. Bij adoptie moet onderscheid gemaakt worden tussen het belang van het kind en de wens(en) van (aspirant-)adoptieouders. Zonder de wens van volwassenen om een kind op te voeden, heeft adoptie geen kans van slagen. Adoptie is er echter in eerste instantie voor de kinderen. Het belang van het kind gaat voor de wensen van de aspirant-adoptieouders.
Missie Afstand en adoptie hebben een leven lang invloed op biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders. Nazorg is daarom net zo belangrijk als voorlichting en voorbereiding. De Stichting Adoptievoorzieningen vindt dat adoptieouders een beroep moeten kunnen doen op adoptiespecifieke ondersteuning en begeleiding na de komst van hun adoptiekind(eren) en doet daarin ook een aanbod. Wij maken ons daarnaast sterk voor laagdrempelige, adoptiespecifieke nazorg in het hele land. De Stichting Adoptievoorzieningen streeft naar een realistisch beeld van adoptie, met respect voor de driehoek: biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders. We hebben adoptiekennis en expertise die we graag met reguliere hulpverleners, leerkrachten en anderen die bij adoptie betrokken zijn, willen delen.
Inhoud Voorwoord 5 Aanvragen en plaatsingen Lichte stijging aanvragen Iets minder kinderen naar Nederland Kinderen met special needs
7 8 8 9
Voorbereiding 10 Verplichte voorlichting 11 Evaluatie voorlichtingsprogramma 11 Nieuw beeldmateriaal 11 Hand- en procedureboek geactualiseerd 11 Themabijeenkomsten 11 Klaar voor de start 11 Klaar voor de start: “Wat mij betreft gaan we ermee door” 12 Nazorg 13 Welkomstdoos 14 Uitvoering afspraken Handreiking 14 Consultatie en advies 14 Brochures 14 Consultatie thuis of op school 15 Goede Start 15 Korte cursus over puberteit 15 Video-interactiebegeleiding 16 Presentaties bij andere organisaties 16 Vernieuwing sociale kaart 16 Welkomstdoos: “Het voelt als een warm welkom” 17 Deskundigheidsbevordering professionals 18 Vraagbaak 19 Praktische handreiking 19 Project ‘Pleegzorg in beeld’ 19 Eendaagse training ‘Gehechtheid in de praktijk’ 19 Kennismiddag trauma en gehechtheid 20 Lezingen en presentaties 20 Nieuwsbrief ‘AdoptieAlert’ 20 Netwerkbijeenkomst hulpverleners 20 Handreiking voor beroepskrachten: “Cruciale rol Stichting Adoptievoorzieningen” 21
2008 jaarverslag
3
Voorlichting en communicatie 22 Informatielijn 23 Website 23 Video’s 23 Informatie Opvoeden.nl 23 Media 23
Personeel en organisatie 24 Bestuur, directie en management 24 Formatie 24 Adviesraad 24 Jubileum: 25 jaar voorlichting 25 Ondernemingsraad 25 Deskundigheidsbevordering medewerkers 25 Stages 26 Klachten 26 FinanciĂŤn 26 Adoptiemagazine 26 Colofon
Voorwoord Het jaar 2014 stond voor een belangrijk deel in het teken van de Handreiking Adoptienazorg. In dit beleidsdocument zijn de rollen en verantwoordelijkheden in de zorg voor adoptiegezinnen vastgelegd. De Handreiking is opgesteld in opdracht van de ministeries van VWS en V&J. Aanleiding was de aanbeveling van de Inspectie Jeugdzorg om het zicht op adoptiekinderen te verbeteren en de samenwerking tussen ketenpartners te verbeteren. Aan het begin van het jaar hebben we deelgenomen aan een aantal bijeenkomsten met vertegenwoordigers van de verschillende betrokken partijen. Het ging zowel om partners in de adoptieketen als vertegenwoordigers van kinderartsen en jeugdgezondheidszorgorganisaties, zoals consultatiebureau’s en GGD’en. Op basis van deze gesprekken zijn afspraken gemaakt over een aantal aanscherpingen in de adoptieprocedure en de gewenste invulling van adoptienazorg. Dit alles in het licht van de naderende transitie van de jeugdzorg. Een eerste concreet resultaat was de praktische handreiking ‘Alert op adoptie(kinderen)’. Doel hiervan is de adoptiealertheid van professionals in de directe omgeving van adoptiegezinnen te bevorderen. De handreiking biedt basisinformatie, handvatten, signalering en verwijsmogelijkheden. ‘Alert op adoptie(kinderen)’ verscheen in november 2014. Wij hebben een substantiële bijdrage geleverd aan de totstandkoming ervan. In het beleidsdocument, dat in 2015 aan de Tweede Kamer gepresenteerd wordt, staat onze rol benoemd als aanbieder van preventieve nazorg aan adoptiegezinnen. Ook is vastgelegd dat Stichting Adoptievoorzieningen eerste aanspreekpunt is voor beroepskrachten én beheerder van de sociale kaart. Deze afspraken betekenen een intensivering van ons aanbod in het eerste jaar na aankomst van het kind. In eerste instantie zag het er naar uit dat we dit met bestaande middelen zouden moeten realiseren. Om niet te hoeven inboeten op ons andere ondersteuningsaanbod, hebben we gepleit voor extra subsidie. Een ruime Kamermeerderheid ondersteunde in november een motie aan de staatssecretaris van VWS om extra middelen toe te kennen. Deze komen in de vorm van een projectsubsidie in 2015 beschikbaar. Eind 2014 hebben we de nodige voorbereidingen getroffen om in 2015 voortvarend van start te kunnen gaan. >>
2014 jaarverslag
5
Van VWS naar gemeenten Ook de transitie van de jeugdzorg vroeg in 2014 onze aandacht. Vanaf 1 januari 2015 valt adoptienazorg niet meer onder het ministerie van VWS maar onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Uitgangspunt van de transitie is versterking van de eigen kracht van kinderen, jongeren en opvoeders. Ondersteuning is zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig. De laagdrempelige en preventieve hulp van Stichting Adoptievoorzieningen sluit hier naadloos bij aan. Daarom waren we blij met het besluit van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om ons nazorgaanbod collectief te financieren. Dat betekent dat adoptiegezinnen en geadopteerden ook vanaf 2015 rechtstreeks een beroep op ons kunnen doen. Voor 2017 en daarna moeten er nieuwe financieringsafspraken komen.
Toekomst Ondanks dat er voor het eerst sinds 2005 in 2014 sprake was van een lichte stijging van het aantal aanmeldingen, verwachten wij dat adoptie in Nederland structureel op een laag niveau zal blijven. De eerste cijfers van 2015 bevestigen dit. Dit was, samen met de complexiteit rond de toekomst van preventieve adoptienazorg, voor de Raad van Toezicht en de bestuurder dan ook aanleiding om de zoektocht naar een geschikte samenwerkingspartner in het najaar van 2014 te intensiveren. Daartoe werden verkennende gesprekken gevoerd met verschillende organisaties. Het borgen van een goede voorlichting voor aspirant-adoptieouders en laagdrempelige, preventieve adoptiespecifieke nazorg heeft hierbij de allerhoogste prioriteit.
Peter Benders directeur/bestuurder Stichting Adoptievoorzieningen Utrecht, maart 2015
6
jaarverslag 2014
Aanvragen en plaatsingen Iedereen die een kind wil adopteren, moet een aanvraag voor een beginseltoestemming indienen bij de Stichting Adoptievoorzieningen. In 2014 kwamen er voor het eerst sinds 2005 weer iets meer aanvragen binnen dan de voorgaande jaren. Het aantal adopties is opnieuw licht gedaald.
2014 jaarverslag
7
15%
Lichte stijging aanvragen
Iets minder kinderen naar Nederland
In 2014 zijn er 722 beginseltoestemmingen aangevraagd, 34 meer dan in het jaar daarvoor. Voor het eerst sinds 2005 was er sprake van een toename. Opvallend is dat de stijging zich in één maand concentreerde. In november meldden zich twee keer zoveel aspirantadoptieouders aan dan gemiddeld in de andere maanden. We kunnen niet anders dan concluderen dat deze verhoogde belangstelling het resultaat is van het RTL-televisieprogramma “Met open armen”.
In 2014 kwamen 354 buitenlandse adoptiekinderen naar Nederland. Het jaar daarvoor waren dat er 401. Het aandeel adoptiekinderen uit Afrika is met 38% fors gedaald. Dit kwam door het sluiten van een aantal kanalen: Congo (26 adopties in 2013), Oeganda en Ethiopië. Aan het einde van het jaar kwam daar Kenia nog bij. Het opschorten van de adoptierelatie is in het ene geval het besluit van de landen van herkomst (Congo, Kenia), soms van het ministerie van Veiligheid en Justitie (Oeganda). In 2014 kwamen evenveel kinderen uit China als het jaar daarvoor.
14% 22%
Afrika 14%
Midden- en Zuid-Amerika
22%
Afrika
Noord-Amerika 10% 10%
Azië overig China China
39%
Europa
8%
39%
8%
8%
15%8
Midden- en Zuid-Amerika
Azië overig Noord-Amerika
8%
jaarverslag 2014
Europa
In verhouding groeide daardoor het aantal kinderen uit Oost-Europese landen als Bulgarije en Hongarije.
Kinderen met special needs 14%
Driekwart van de adoptiekinderen had in 2014 bij aankomst een special need, 14% meer dan in 2013. Dat komt omdat er besloten is anders te gaan tellen. De partners in de adoptieketen willen dat in de telling meer wordt uitgegaan van de draagkracht die een special need van ouders vraagt, dan sec van de medische 39% achtergrond van het kind. Voorheen vielen bijvoorbeeld kinderen met een
blijvende aandoening, zoals ontbrekende ledematen, zowel in de categorie ‘blijvende aandoening’ als in de categorie ‘gezond’. Nu alleen in de categorie ‘blijvende aandoening’ omdat deze aandoening, ondanks dat het kind verder gezond is, wel meer aandacht en zorg 22% van de adoptieouders vraagt, zeker in de Afrika beginjaren. Denk aan ziekenhuisbezoek, 14% Middenen Zuid-Amerika leren omgaan met eventuele protheses 22% Afrika Noord-Amerika en andere aanpassingen. Midden- en Zuid-Amerika 10% In 2015 worden de gewijzigde Azië overig Noord-Amerika definitie en registratie van special need China 10% overig geëvalueerd met onze partnersAzië in de Europa adoptieketen. China 8% 39%
8%
8%
Europa
8%
15%
15% 25%
25% 7%
verhoogd medisch risico operabel, <4 operaties
7%
verhoogd medisch risico
operabel + therapie
operabel,blijvende <4 operaties aandoening 14%
operabel belaste + therapie achtergrond blijvendegezond aandoening
18%
14%
belaste achtergrond gezond
18%
21%
21%
2014 jaarverslag
9
Voorbereiding Tussen de laatste voorlichtingsbijeenkomst en het moment dat adoptieouders hun kind ophalen, kan veel tijd zitten. Er bleek behoefte om kort voor de adoptie de kennis uit de voorlichting weer op te frissen. Reden om de themabijeenkomst â&#x20AC;&#x2DC;Klaar voor de startâ&#x20AC;&#x2122; op te zetten.
10
jaarverslag 2014
Verplichte voorlichting
Hand- en procedureboek geactualiseerd Per kwartaal zijn er in 2014 acht groepen met acht ouderparen voorgelicht. In totaal hebben 273 ouderparen de voorbereiding afgerond.
Zowel het ‘Handboek adoptie’ als het procedureboek zijn in 2014 geactualiseerd. Deze vormen het schriftelijke gedeelte van de voorlichting.
Evaluatie voorlichtingsprogramma
Themabijeenkomsten
In 2014 is het voorlichtingsprogramma geëvalueerd. Aanleiding was de wijziging van de opzet van de voorlichting in 2013. Via een digitale enquête werd de aspirant-adoptieouders gevraagd naar hun oordeel over de inhoud van het programma, de gebruikte methodieken en de kwaliteit van de voorlichters. Programma en methodieken kregen gemiddeld een 8, de voorlichters een 8,4. Daar zijn we heel blij mee.
Aspirant-adoptieouders die meer willen weten over wat het betekent om een kind met een special need, hiv of hepatitis te adopteren, kunnen naar themabijeenkomsten over deze onderwerpen. Ook organiseert de Stichting Adoptievoorzieningen voorlichtingsbijeenkomsten over adoptie voor familieleden en vrienden van aspirant-adoptieouders. De zes themabijeenkomsten trokken zo’n 600 belangstellenden.
Nieuw beeldmateriaal
Klaar voor de start
In het voorlichtingsprogramma wordt veel gebruik gemaakt van beeldmateriaal. Aan de hand van opnames die gemaakt zijn in tehuizen, krijgen aspirant-adoptieouders meer inzicht in de omstandigheden waarin kinderen voor de adoptie opgroeien. In aanvulling hierop werd een aantal adoptiegezinnen en een aantal geadopteerde kinderen geïnterviewd. Dat leverde mooie, actuele beelden op over hoe thema’s als gehechtheid, rouw, identiteit en loyaliteit leven in het gezin.
Na een succesvolle pilot in 2013, zijn we in juni begonnen met ‘Klaar voor de start’. Aspirant-adoptieouders die bijna zouden afreizen om hun kind op te halen, kregen via hun vergunninghouder een uitnodiging voor deze bijeenkomst. Aan bod kwamen onderwerpen als gedrag en emoties bij de eerste ontmoeting, wennen en hechten en omgaan met spanning. Ook kregen de deelnemers pedagogische tips voor de overdracht en de eerste periode na aankomst. Zo’n 72 aspirant-adoptieouders meldden zich aan. De waardering was hoog.
2014 jaarverslag
11
Klaar voor de start
“Wat mij betreft gaan we ermee door”
“
Sanne Buursink: “We vonden het een goed initiatief. Ik wist wel dat ik voor mijn cliënten graag een apart aanbod wilde, meer toegespitst op hun situatie. Wij bemiddelen voor adoptie uit de VS. Het gaat dan in nagenoeg alle gevallen om een baby. Dan krijg je toch een ander verhaal dan bij kinderen die worden geadopteerd als ze drie of vier jaar zijn. Dat begrepen ze bij de Stichting Adoptievoorzieningen goed.
De samenwerking verliep vlot. We hebben van tevoren met de medewerkers van de Stichting Adoptievoorzieningen nog even goed doorgenomen hoe de procedure in de VS eruit ziet. Ook hebben we het gehad over de achtergrond van de kinderen. Adoptieouders zijn een week of drie, vier in de VS. Als de baby is afgestaan, gaat hij naar een pleeggezin. Dat betekent dat hij in zijn korte leventje al twee ingrijpende breuken heeft meegemaakt. Wij vinden het heel belangrijk dat de adoptieouders weten hoe ze hun kind zo goed mogelijk op kunnen vangen. Ze willen vooral hele praktische dingen weten. Wat kun je nou het beste doen in dat eerste jaar? Hoe zie je of ons kind zich aan ons hecht? Wat is handig op het gebied van kinderopvang? Hoe regel je dat goed? Sanne Buursink,
vergunninghouder A New Way
12
Er zijn in 2014 twee bijeenkomsten voor ouders van A New Way geweest. Ik heb erg positieve reacties gehad. Ouders vonden het heel prettig en nuttig om op die manier de adoptiethema’s opnieuw even door te nemen. Wat mij betreft gaan we ermee door. We zouden een combinatie kunnen maken met een onderdeel over de praktische verzorging van een baby. Want dat is ook iets waar onze cliënten behoefte aan hebben. ln elk geval wil ik graag actief blijven samenwerken met de Stichting Adoptievoorzieningen. Goede nazorg is heel belangrijk en daar kun je wat ons betreft niet vroeg genoeg mee beginnen.”
jaarverslag 2014
“
directeur-bestuurder van
Nazorg Hoewel het aantal nieuwe adoptiegezinnen nog elk jaar licht daalt, neemt de vraag naar informatie, advies en ondersteuning nog steeds toe. In 2014 is er hard gewerkt om uitvoering te kunnen geven aan de afspraken die gemaakt zijn in het kader van de Handreiking Adoptienazorg.
2014 jaarverslag
13
Welkomstdoos Vanaf april 2014 valt bij nieuwe adoptiegezinnen een welkomstdoos op de mat. Deze doos bevat informatie over de eerste periode van wennen en hechten en een paar kleine cadeautjes. Adoptieouders gaven aan dat ze direct na thuiskomst met hun kind behoefte hebben aan adoptie-informatie. Met de welkomstdoos hopen we tegemoet te komen aan deze wens én de drempel naar preventief advies en hulp te verlagen. Uit de eerste reacties blijkt dat adoptieouders het gebaar erg waarderen.
Uitvoering afspraken Handreiking In het beleidsdocument van de Handreiking Adoptie is vastgelegd dat preventief zoveel mogelijk adoptiekinderen moeten worden gezien in het eerste jaar na aankomst. Dit om mogelijke problemen op tijd te kunnen signaleren. Reden om met ingang van 2015 alle nieuwe adoptiegezinnen een consult aan huis aan te bieden tegen een sterk gereduceerde ouderbijdrage. De ouders worden op dit aanbod geattendeerd via de welkomstdoos.
leerkrachten en geadopteerden. Via e-mail kwamen 491 vragen binnen. Soms volstaat telefonisch advies of e-hulp niet en is er een uitgebreidere vorm van ondersteuning nodig. Dat kan ons eigen aanbod zijn of, als dat beter aansluit bij de vraag, dat van een andere hulpverleningsorganisatie.
Brochures Voor ouders die zich wat meer willen verdiepen in adoptiegerelateerde onderwerpen, geven wij brochures uit. In 2014 is de brochure ‘Adoptiekind op de basisschool’ compleet vernieuwd. Er is een versie voor ouders en een voor leerkrachten. Deze brochures zijn bijna 400 keer besteld. Ook was er veel belangstelling voor de brochure ‘Zelfbeeld en identiteitsontwikkeling’ en de minibrochure voor leerkrachten ‘Adoptiekind in de groep’.
ningen optievoorzie Stichting Ad ing, nazorg en consultatie voorlicht
01
Stichting Adoptievoor zieningen voorlichting, nazorg en consultatie
02
Consultatie en advies Veel adoptieouders maken gebruik van de mogelijkheid om ons te bellen of te mailen voor informatie en advies. In 2014 zijn er ruim 500 adviesgesprekken gevoerd, zowel met ouders als met
Adoptiek
ol basisscho ind op de r ouders Informatie
voo
Adoptiekind op de basisschool Informatie voor leerkra chten
14
jaarverslag 2014
Consultatie thuis of op school Adoptieouders die met veel vragen zitten en het prettig vinden om hierover persoonlijk met een adoptiedeskundige van gedachten te wisselen, kunnen een consultatiegesprek bij hen thuis aanvragen. In 2014 is daar 77 keer gebruik van gemaakt. Consultatie op school is een kort traject bestaande uit twee korte video-opnames zowel thuis als op school, peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf. Ouders, de leerkracht en intern begeleider krijgen handelingsadviezen afgestemd op de sociale- en emotionele ontwikkeling van het kind. Van deze mogelijkheid werd 47 keer gebruik gemaakt.
Korte cursus over puberteit Adoptiegezinnen hebben het vaak extra lastig in de puberteit. Vragen rond identiteit, roots en loyaliteit spelen weer op. In samenwerking met jeugdzorgaanbieder Horizon hebben wij in het werkgebied van Horizon een korte cursus voor adoptieouders van pubers aangeboden. De belangstelling bleek groot. Er zijn vier cursussen van ieder twee avonden gegeven. Het plan is om deze cursus in 2015 ook in andere regio’s met andere samenwerkingspartners aan te bieden.
Goede Start “Ik kan het gedrag van mijn zoon waarvan ik eerst dacht: ‘Dat is toch wel een beetje raar’, nu veel beter plaatsen”, aldus een adoptieouder over de cursus ‘Goede Start’. In drie avonden wordt aandacht besteed aan het proces van wennen en hechten en andere onderwerpen die spelen in de eerste tijd na aankomst. Ook is er gelegenheid om tips en ervaringen uit te wisselen met andere adoptieouders. De cursus werd in 2014 zeven keer aangeboden in verschillende regio’s. Er deden 80 ouders mee.
2014 jaarverslag
15
Video-interactiebegeleiding
Vernieuwing sociale kaart
Voor adoptieouders is de band met hun kinderen niet vanzelfsprekend. Videointeractiebegeleiding (VIB) helpt hen om een veilige gehechtheidsrelatie met hun kind op te bouwen. Aan de hand van video-opnamen leren zij de signalen van hun kind zien, begrijpen en er op een juiste manier op reageren. Een VIB-traject bestaat uit vier opnames en vier nabesprekingen. In 2014 hebben 90 gezinnen een traject gevolgd.
Door de transitie van de jeugdzorg is het jeugdhulpverleningsveld enorm in beweging. Vanaf 2015 vormt de Handreiking Adoptienazorg binnen het nieuwe zorgstelsel een leidraad voor vroegtijdige signalering van adoptiespecifieke vragen of problemen. Stichting Adoptievoorzieningen heeft een centrale rol als vraagbaak voor ouders, jeugdhulpverleners, (huis)artsen, leerkrachten, wijkteams en andere beroepskrachten. Redenen om de sociale kaart te grondig te herzien en te actualiseren zodat we ook in 2015 weer adequaat kunnen verwijzen naar adoptiespecifieke hulp.
Presentaties bij andere organisaties De bemiddelende organisaties organiseren regelmatig bijeenkomsten voor adoptieouders rond een bepaald thema. Op verschillende daarvan hebben we presentaties gegeven, onder andere over roots en hechting. Dat deden we ook op bijeenkomsten van adoptieouderverenigingen. Verder waren we zoals altijd present op de jaarlijkse open dagen van vergunninghouders.
16
jaarverslag 2014
Welkomstdoos
“Het voelt als een warm welkom”
Niet alles wat in de doos zat, was op ons van toepassing. Wij hebben een wat ouder kind geadopteerd. Ting Xie was viereneenhalf jaar toen we haar in juni in China gingen ophalen. Het knuffeldoekje bleek niet aan haar besteed. Aan de dvd met kindergebarentaal die er ook in zat, hebben we veel gehad. De eerste maanden dat we samen waren, vond ik heel erg pittig. Je wordt niet alleen voor het eerst ouder maar je wordt meteen ouder van een kleuter. Dat is toch wat ingewikkelder dan als je een baby krijgt. Wat doe je als je kind steeds bij je wegloopt en besluit het lichtknopje dertig keer aan en uit te doen, als de telefoons niet meer veilig zijn of de poes wegvlucht omdat ze hem helemaal doodknuffelt? We moesten flink aan de bak. Na een half jaar kwam er meer rust. We zijn inmiddels aan elkaar gewend, er is meer structuur en ze weet nu dat ze bij ons hoort. Sinds augustus gaat ze naar school. Ook dat was erg wennen. In het begin kon ze niet rustig op haar stoeltje blijven zitten. Maar ook hier heeft ze in korte tijd veel vooruitgang geboekt. Ze kan nu wel stil blijven zitten en er komen regelmatig vriendinnetjes bij ons spelen. De welkomstdoos ligt nog bij ons in de kast met een deel van de inhoud. Ook al zitten er misschien een paar dingen in waar je wat minder aan hebt, het feit dat er aandacht is op het moment dat je kind net is aangekomen, voelt als een warm welkom.”
Margot Tomassen-Boom, adoptiemoeder
“
“
Margot Tomassen-Boom: “Ik was blij verrast door de welkomstdoos. Voor de adoptie krijgt je heel veel informatie en aandacht. Als het dan eenmaal zover is, als je kind bij je thuis is, ben je helemaal op jezelf aangewezen.
2014 jaarverslag
17
Deskundigheidsbevordering professionals Van huisartsen, de jeugdgezondheidszorg, leerkrachten en (jeugd)hulpverleners kun je niet verwachten dat ze alles afweten van adoptie. Stichting Adoptievoorzieningen streeft ernaar om die professionals minimaal adoptiealert te maken. Zij kunnen een beroep op ons doen voor collegiale consultatie. Deze rol is nu ook vastgelegd in de Handreiking Adoptienazorg.
18
jaarverslag 2014
Vraagbaak
Project ‘Pleegzorg in beeld’
De Handreiking Adoptienazorg is een beleidsdocument met richtlijnen om de samenwerking tussen de reguliere jeugdgezondheidszorg, de in adoptie gespecialiseerde kinderartsen en de gespecialiseerde adoptienazorg te bevorderen. Stichting Adoptievoorzieningen is eerste aanspreekpunt voor beroepskrachten die met vragen zitten rond hulp aan adoptiegezinnen of geadopteerden. Via nieuwsbrieven en vakbladen hebben we de handreiking en onze rol hierbij onder de aandacht gebracht van beroepskrachten. Zorgen dat we vindbaar zijn, blijft in 2015 een belangrijk aandachtspunt.
In het kader van het project ‘Pleegzorg in beeld’ hebben veertien pleegzorginstellingen in 2014 ervaring opgedaan met video-interactiebegeleiding gericht op gehechtheid (VIB-G) bij nieuwe pleegzorgplaatsingen. Stichting Adoptievoorzieningen zet deze methodiek al jarenlang met succes in bij adoptiegezinnen. Het project ‘Pleegzorg in Beeld’ ging eind 2013 van start en is een initiatief van de Associatie voor Interactiebegeleiding en Thuisbehandeling (AIT) in samenwerking met de Stichting Adoptievoorzieningen. Doel van het project is ervoor te zorgen dat er minder pleegplaatsingen worden afgebroken. Er komt een handleiding VIB-G voor werkenden in de pleegzorg en een werkboek voor pleegouders en -kinderen. Het project heeft een looptijd van drie jaar.
Praktische handreiking Eind 2014 verscheen de praktische handreiking ‘Alert op adoptie(kinderen)’; een beknopte brochure met informatie voor huisartsen, de jeugdgezondheidszorg, leerkrachten en (jeugd)hulpverleners. De handreiking bevat informatie, tips, aandachtspunten, voorbeelden en verwijsmogelijkheden. Na het lezen ervan weten beroepskrachten in grote lijnen tegen welke problemen adoptiegezinnen aan kunnen lopen, waar zij in het contact met hen op moeten letten en bij wie ze kunnen aankloppen als er vragen rijzen. Medewerkers van de Stichting Adoptievoorzieningen zijn nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van de inhoud ervan.
Eendaagse training ‘Gehechtheid in de praktijk’ De eendaagse training ‘Gehechtheid in de praktijk’ maakt inmiddels al weer een aantal jaren deel uit van ons aanbod voor beroepskrachten in de jeugdzorg. Hierin wordt de gehechtheidstheorie aan de praktijk gekoppeld aan de hand van beeldmateriaal uit de praktijk van de deelnemers. In 2014 is de training drie keer gegeven. De deelnemers waren unaniem enthousiast en gaven de training een ‘goed tot zeer goed’.
2014 2008 jaarverslag
19
Kennismiddag trauma en gehechtheid In 2014 werd besloten om de jaarlijkse studiedag in de vorm van een kennismiddag te gieten. De hoofdspreker, de Zuid-Afrikaanse hechtings- en traumadeskundige Dr. Renee Potgieter Marks, hield een lezing over haar visie en aanpak in het werken met getraumatiseerde kinderen. Daarna maakten de 145 aanwezigen op speelse wijze kennis met elkaar en elkaars werk onder leiding van toneelgroep ‘Vrije Ruimte’. De middag werd met een 7,4 goed gewaardeerd.
Lezingen en presentaties Ook in 2014 was er weer veel vraag naar deskundigheidsbevordering. Op de landelijke studiedag van de AIT gaf een van onze video-interactiebegeleiders een lezing over affectregulatie en basiscommunicatie. Daarnaast hebben medewerkers lezingen en workshops verzorgd voor onder andere revalidatieklinieken, vergunninghouders en andere organisaties uit het reguliere hulpverleningsveld. Ook komen we regelmatig op scholen.
Nieuwsbrief ‘AdoptieAlert’ De digitale nieuwsbrief voor beroepskrachten ‘AdoptieAlert’ is in 2014 vier keer verstuurd naar ruim 1.300 belangstellenden uit het hulpverlenings- en adoptieveld.
Netwerkbijeenkomst hulpverleners Op ons initiatief kwamen in januari veertig adoptiehulpverleners bij elkaar in Utrecht. Doel van de bijeenkomst was om kennis met elkaar te maken en ervaringen uit te wisselen. “Ik wilde wel eens horen met welke methodieken anderen werken en wat hun ervaringen daarmee zijn”, aldus een van de deelnemers. Indruk maakte de documentaire ‘Somewhere Between’. Uit de plenaire afsluiting kwam naar voren dat men het prettig zou vinden om via een digitaal platform kennis uit te wisselen. Stichting Adoptievoorzieningen neemt hier het voortouw in.
20
jaarverslag 2014
Handreiking voor beroepskrachten
“Cruciale rol Stichting Adoptievoorzieningen”
“
Mijn vraag aan hen was vooral: wat vinden jullie dat beroepskrachten, die zo nu en dan met adoptie te maken krijgen, minimaal moeten weten? Dat leverde boeiende en nuttige informatie op. Ook voor mijzelf, terwijl ik al redelijk goed op de hoogte was omdat ik ook als orthopedagoog werk én zelf adoptieouder ben. De praktische en adoptiespecifieke informatie vulden we aan met voorbeelden ‘uit de spreekkamer’: vragen waar scholen, huisartsen, kinderartsen en jeugdartsen tegenaan lopen in hun contact met geadopteerden. Onder meer de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde en Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland leverden hiervoor input aan. Al die informatie heb ik uiteindelijk gebundeld en aan elkaar geschreven. Dat heeft denk ik een waardevol document opgeleverd. Maar voorwaarde is natuurlijk wel dat de handreiking ook zijn weg vindt naar de groepen waar het voor bedoeld is, zoals scholen, jeugdgezondheidszorg, huisartsen en hulpverleners. Ook hier zie ik een cruciale rol weggelegd voor Stichting Adoptievoorzieningen, als landelijk expertisepunt op het gebied van adoptie”.
Paul Duijvestijn, senior onderzoeker/projectleider DSP-groep
“
“
Paul Duijvestijn: “De opdracht voor de handreiking kwam van het ministerie van VWS. Het was een van de maatregelen om te zorgen voor betere adoptienazorg. Vanuit de DSP-groep was ik penvoerder, maar belangrijke input werd geleverd door adoptie-experts van de Stichting Adoptievoorzieningen en Basic Trust. Bij hen immers zit de echte adoptiespecifieke expertise en daar hebben we dankbaar gebruik van gemaakt.
2014 jaarverslag
21
Voorlichting en communicatie Via de telefoon, onze website, brochures en persoonlijke contacten geven we algemene voorlichting over adoptie aan een breed publiek.
22
jaarverslag 2014
Informatielijn
Informatie Opvoeden.nl
Bij de informatielijn kan iedereen terecht die iets wil weten over adoptie of de adoptieprocedure. De meeste telefoontjes die bij ons binnenkomen, gaan over de adoptieprocedure in zijn algemeenheid en over de eigen adoptiemogelijkheden. In november nam het aantal telefoontjes flink toe. Dit was het effect van het tvprogramma “Met open armen” dat eind oktober voor het eerst werd uitgezonden. Ook de vraag naar informatiepakketten nam hierdoor fors toe. Gemiddeld versturen we ca. 150 pakketten per maand, in november waren dat er 425.
In 2014 hebben wij informatie over het opvoeden van adoptiekinderen aangeleverd voor Opvoeden.nl van de Stichting Opvoeden.nl. Deze stichting biedt gevalideerde informatie over opvoeden, opgroeien en gezondheid voor ouders en opvoeders. Gemeenten, CJG’s en andere organisaties kunnen deze informatie doorplaatsen op hun eigen websites.
Website De website van Stichting Adoptievoorzieningen wordt vooral gebruikt om informatie op te zoeken over de adoptieprocedure. Het aantal bezoekers stijgt nog steeds jaarlijks. Ook de webpagina’s met informatie voor leerkrachten van de basisschool werd goed bezocht.
Video’s Veel mensen kijken tegenwoordig liever een filmpje dan dat ze van het scherm lezen. Daarom hebben we een aantal video’s laten maken. De adoptieprocedure wordt kort uitgelegd aan de hand van een animatiefilmpje en aspirant-adoptieouders kunnen alvast een indruk krijgen wat ze te wachten staat in de voorlichtingsbijeenkomsten. Voor adoptieouders zijn video’s gemaakt over ons nazorgaanbod. De video’s komen in 2015 op de website.
Media Begin van het jaar was er belangstelling van de pers naar aanleiding van een geadopteerde jonge man die met zijn vriendin een gezin in gijzeling hield en op iemand had geschoten. Het stel werd al snel omgedoopt tot ‘Bonnie en Clyde’. Voor een aantal kranten, tijdschriften en tv-programma’s aanleiding om ons te bellen over het vermeende verband tussen afgestaan zijn, adoptie en crimineel gedrag. Ook veel media-aandacht kreeg het RTL-programma “Met open armen” later in 2014. Hierin worden echtparen gevolgd die een kind adopteren vanaf het moment van voorstel tot een aantal weken na aankomst van het kind. Het programma maakte veel los in de adoptiewereld. We hebben diverse journalisten achtergrondinformatie gegeven en verwezen naar verschillende partijen in de adoptiewereld.
2014 jaarverslag
23
Personeel en organisatie Bestuur, directie en management Stand van zaken per 31 december 2014: Raad van Toezicht Dhr. drs. B. Nusselder Mw. drs. Y. J. Bouwman-Bakker Mw. drs. N. Vogel, MSM Dhr. drs. A.M. Notermans
voorzitter vice-voorzitter lid lid
In januari 2014 nam de heer Sutherland afscheid als lid van de Raad van Toezicht. Hij werd opgevolgd door de heer Notermans. Bestuur/directie en management Dhr. drs. P. M. Benders, MMO mw. C. Geubel mw. M. van der Meer mw. M. van Olst, MMI
directeur/bestuurder hoofd Centraal Bureau hoofd FinanciĂŤle Administratie en P&O hoofd afdeling Nazorg
Het managementteam wordt ondersteund door staffunctionarissen P&O en Communicatie & PR.
Formatie De formatie bleef in 2014 nagenoeg gelijk aan die van 2013. Eind 2014 werd afgesloten met 25 werknemers, verdeeld over een kleine 19 fte. Een video-interactiebegeleidster nam na ruim 25 jaar dienst afscheid om van haar pensionering te genieten. In november is een nieuw hoofd FinanciĂŤle Administratie en P&O in dienst getreden. Zij volgt in 2015 het huidige hoofd van de afdeling op, die dan met pensioen gaat. Verder is een ontslagprocedure in gang gezet voor een medewerker van de afdeling Voorbereiding. Dit als gevolg van het dalend aantal
24
jaarverslag 2014
aspirant-adoptieouders. In december werden twee vacatures uitgezet voor de afdeling Nazorg. Dit was mogelijk dankzij de extra subsidie voor de uitvoering van de Handreiking Adoptienazorg.
Adviesraad In 2014 begon de Adviesraad met een wervingscampagne voor nieuwe leden voor de geleding geadopteerden. Door het vertrek van de zittende leden van deze geleding was dit noodzakelijk. Dit leverde voldoende respons op.
Jubileum: 25 jaar voorlichting Op 15 juli 2014 was het 25 jaar geleden dat adoptievoorlichting bij wet verplicht werd gesteld. Bureau VIA, de voorloper van Stichting Adoptievoorzieningen, werd in 1989 opgericht om deze voorlichting te geven. Reden om extra aandacht te besteden aan dit jubileum.
In juni verscheen een jubileumuitgave helemaal gewijd aan adoptievoorlichting. Deze werd als bijlage meegestuurd met het Adoptiemagazine van juni en verspreid onder ketenpartners en andere relaties. In plaats van een personeelsdag werd in juli een borrel gehouden. Hiervoor waren alle (oud-)medewerkers van de Stichting en haar voorlopers uitgenodigd. Aspirant-adoptieouders, adoptieouders en geadopteerden werden uitgenodigd voor een van de drie jubileumbijeenkomsten, in Eindhoven, Zwolle of Rotterdam. Op het programma stond de documentaire ‘Somewhere Between’. Hierin vertellen vier uit China geadopteerde tieners openhartig over adoptiethema’s die in hun leven spelen. Daarna gingen de aanwezigen aan de hand van een aantal stellingen met elkaar in gesprek.
In juni werden drie nieuwe leden geïnstalleerd. De Adviesraad bracht in het najaar een werkbezoek aan de organisatie, waarbij de leden werden geïnformeerd over ons aanbod op het terrein van voorlichting en nazorg.
Ondernemingsraad Werd 2013 nog afgesloten zonder OR, medio 2014 is het gelukt opnieuw een OR te vormen. Begin juni vond de eerste vergadering in de nieuwe samenstelling plaats. Het reisbeleid en de toekomst van de organisatie waren onderwerpen van gesprek.
Deskundigheidsbevordering medewerkers De medewerkers van de afdeling nazorg hebben een driedaagse incompanytraining gevolgd over oplossingsgericht werken. Deze manier van werken wordt ingezet bij de telefonische advieslijn en in de consulten. Een medewerker van de afdeling Voorbereiding is gestart met de opleiding VIB-G. De medewerkers van de afdeling nazorg hebben zich laten registeren als jeugdzorgwerker bij de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd en is extra aandacht
2014 jaarverslag
25
besteed aan mogelijkheden voor persoonlijke en loopbaanontwikkeling. In oktober vond een studiereis plaats naar de Verenigde Staten. Twee medewerkers hebben in Chicago en Philadelphia onder andere een aantal adoptiebureau’s bezocht. Hierdoor hebben zij meer inzicht gekregen in de afstands- en adoptieprocedure in de VS, de rol van armoede bij het besluit om afstand te doen en de stem die de biologische moeder in de VS heeft in de keuze van het adoptiegezin.
Stages Bij de afdeling Nazorg zijn twee stagiaires opvoedingsondersteuning HBO-pedagogiek aan de slag gegaan. Twee werkervaringsplaatsen zijn halverwege het jaar gestopt: een pedagoge kreeg een nieuwe baan in het onderwijs en de andere is gestart met een interne VIB-G-opleiding.
Klachten Bij de Klachtencommissie van de Stichting zijn in 2014 twee formele klachten ingediend. De commissie bestaat uit drie van de stichting onafhankelijke leden, ondersteund door een secretaris van de Stichting Adoptievoorzieningen. Beide klachten zijn ongegrond verklaard.
26
jaarverslag 2014
Financiën In 2014 hebben we extra uitgaven gehad voor de ontwikkeling van de welkomstdoos en de jubileumbijeenkomsten. Deze veroorzaakten een negatief verschil in de begrootte kosten voor 2014. Extra inkomsten kwamen uit het project ‘Pleegzorg in beeld’. In opdracht van de AIT hebben we onder andere trainingen gegeven. Daarnaast is er buiten de reguliere informatie- en voorlichtingsbijeenkomsten extra individuele voorlichting verzorgd. Dit had eveneens een positief effect op de inkomsten. Overall valt het resultaat in 2014 hoger uit dan begroot. Dit maakt dat we kunnen concluderen dat er een goed jaar is gedraaid. We verwachten dat de investeringen verder zullen worden terugverdiend in 2015.
Adoptiemagazine Het blad werd ook dit keer gemaakt aan de hand van vier thema’s. Dat waren: uit elkaar, toekomst, bruggen bouwen en preventie werkt. Alle nieuwe aspirant-adoptieouders kregen een jaarabonnement. Het Adoptiemagazine zit ook in de welkomstdoos voor adoptieouders. Een tip voor hernieuwde kennismaking, om ervaringen van andere adoptieouders te lezen en wellicht antwoorden te vinden op kleine en grotere opvoedingsvragen. Daarnaast verscheen er in juni een speciale bijlage in verband met het 25-jarig jubileum van adoptievoorlichting. Alle abonnees van het Adoptiemagazine kregen deze bijlage ook toegestuurd.
Colofon Uitgave/redactie: Stichting Adoptievoorzieningen, Utrecht 2015 Vormgeving: Vormix, Maarssen Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: De coverfoto is gemaakt door Anna Green, Portfolio Fotografie. Met dank aan alle adoptiegezinnen die een foto hebben aangeleverd. Drukwerk: Zalsman, Zwolle Stichting Adoptievoorzieningen Postbus 290 3500 AG Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 161, ingang Hekelsteeg 8-10 Telefoon: 030 - 233 03 40 (maandag t/m vrijdag 9.00-14.00 uur) Website: www.adoptie.nl