Jaarverslag Stichting Adoptievoorzieningen 2015 by Adoptievoorzieningen

2015 Jaarverslag

Stichting Adoptievoorzieningen Stichting Adoptievoorzieningen is de landelijke organisatie die voorlichting, voorbereiding en nazorg op het gebied van adoptie aanbiedt. Algemene informatie over adoptie en de adoptieprocedure is onder meer beschikbaar via de telefonische informatielijn en de website. In opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie verzorgt de Stichting voorlichtingsbijeenkomsten die deel uitmaken van de adoptieprocedure. Daarnaast geeft de Stichting (opvoedings)ondersteuning aan adoptieouders en geadopteerden. Hulpverleners en andere professionals kunnen hier terecht voor consultatie en deskundigheidsbevordering.

Visie op adoptie Stichting Adoptievoorzieningen ziet adoptie als jeugdhulpverlening door middel van gezinsvorming. Adoptie betreft drie partijen: de afstandsouders, de geadopteerde en de adoptieouders. De kracht van adoptie is het onderbrengen van een kind in een gezin. Bij adoptie moet onderscheid gemaakt worden tussen het belang van het kind en de wensen van (aspirant-)adoptieouders. Zonder de wens van volwassenen om een kind op te voeden, heeft adoptie geen kans van slagen. Adoptie is er echter in eerste instantie voor de kinderen. Het belang van het kind staat voorop, dat gaat voor de wensen van de aspirant-adoptieouders.

Missie Afstand en adoptie hebben een leven lang invloed op biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders. Nazorg is daarom net zo belangrijk als voorlichting en voorbereiding. De Stichting Adoptievoorzieningen vindt dat adoptieouders een beroep moeten kunnen doen op adoptiespecifieke ondersteuning en begeleiding na de komst van hun adoptiekind(eren) en heeft daarin ook een aanbod. Wij maken ons daarnaast sterk voor laagdrempelige adoptiespecifieke nazorg in het hele land. De stichting streeft naar een realistisch beeld van adoptie, met respect voor de adoptiedriehoek (biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders). We hebben adoptiekennis en expertise in huis die we graag met reguliere hulpverleners, leerkrachten en anderen die bij adoptie betrokken zijn, willen delen.

Inhoud Voorwoord 5 Aanvragen en plaatsingen Iets minder adoptiekinderen Aantal aanvragen (bijna) stabiel Adoptiekinderen met een special need

6 7 7 8

Voorbereiding 9 Verplichte voorlichting 10 Themabijeenkomsten 10 Klaar voor de Start 10 Toehoorders 11 Nieuw materiaal 11 Adoptieoudersonline.nl: ‘Laagdrempelige hulp voor ouders’ 12 Nazorg 13 Adoptieoudersonline.nl 14 Telefonisch advies en e-hulp 14 Sociale kaart 15 Video-interactiebegeleiding 15 Consult aan huis 15 Schoolconsult 15 Goede Start 16 Trauma 16 Adoptiekind in de puberteit 16 Brochures 16 Adoptieoudersonline.nl: ‘Weinig geklets, veel goede tips’ 17 Deskundigheidsbevordering professionals 18 Kennismiddag 19 Collegiale consultatie 19 AdoptieAlert 19 Project ‘Pleegzorg in beeld’ 19 Eendaagse training ‘Gehechtheid in de praktijk’ 20 Werk en Methodiek OntwikkelingsKringen VIB-G 20 Schoolconsult: ‘Een aanrader voor alle leerkrachten van adoptiekinderen’ 21 Voorlichting en communicatie 22 Informatielijn 23 Website 23 Mediacontacten 23

2008 jaarverslag

Informatiepakketten 23 Adoptiemagazine 23

Personeel en organisatie 24 Bestuur, directie en management 24 Formatie 24 P&O 24 Ondernemingsraad 25 Adviesraad 25 Deskundigheid 25 Stages 26 FinanciĂŤn 26 Klachten 26

Colofon

Voorwoord De krimp in het aantal adopties vormt wellicht op termijn een bedreiging voor het voortbestaan van de Stichting Adoptievoorzieningen. Daarom is in het jaar 2015 veel tijd besteed aan het vinden van een samenwerkingspartner. De Raad van Toezicht en de bestuurder waren eind 2014, gezamenlijk al tot de conclusie gekomen dat hiervoor snel stappen moesten worden gezet. Temeer, omdat met ingang van 1 januari 2017 de financieringsgrondslag voor de taak op het gebied van nazorg gaat veranderen. Dit zou de Stichting Adoptievoorzieningen weleens voor grote administratieve uitdagingen kunnen zetten. De noodzaak tot samengaan met een krachtige jeugdzorgorganisatie wordt hierdoor vergroot. In samenspraak met de betrokken ministeries van Veiligheid en Justitie en Volksgezondheid, Welzijn en Sport zijn in de loop van het jaar aftastende gesprekken gevoerd met vijf verschillende mogelijke samenwerkingspartners, allemaal zijn ze actief op het gebied van jeugdzorg. Eind 2015 leidde dit tot de keuze voor één specifieke organisatie waarmee we de toekomst in zouden willen gaan. Het jaar 2016 zal vooral in het licht staan van de voorbereiding van deze zogenoemde Overgang van Onderneming. In de loop van 2016 zullen beide organisaties hierover naar buiten treden. In 2015 werd verder hard gewerkt aan de intensivering van de nazorg voor adoptieouders in het eerste jaar na aankomst van hun kind. Dit, ter invulling van de Handreiking Adoptienazorg waarover in 2014 door verschillende partijen uit de adoptieketen en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Veiligheid en Justitie overeenstemming was bereikt. Geen verplichte hulp, maar wel proberen we actief zicht te houden op deze groep door de ouders in het eerste jaar minstens één keer te bellen om te horen hoe het gaat. Gelukkig was het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bereid hiervoor een projectsubsidie te verstrekken, zodat de organisatie in staat werd gesteld zich hiervoor extra in te spannen. In 2016 is deze subsidie met een jaar verlengd.

Peter Benders Directeur/bestuurder Stichting Adoptievoorzieningen Utrecht, april 2016

2015 jaarverslag

Aanvragen en plaatsingen Wie een kind wil adopteren kan niet om de Stichting Adoptievoorzieningen heen. Daar moet iedereen naartoe om de allereerste stap voor adoptie te zetten: het aanvragen van een beginseltoestemming. In 2015 gebeurde dat iets minder vaak dan in 2014, toen was het aantal aanvragen voor het eerst sinds bijna tien jaar weer gestegen. De verwachting is dat het aantal mensen dat een beginseltoestemming wil hebben, zich nu waarschijnlijk zal stabiliseren. Het aantal adopties is in 2015 wel weer licht gedaald.

jaarverslag 2015

Iets minder adoptiekinderen In 2015 kwamen in totaal 304 buitenlandse kinderen ter adoptie naar Nederland. Dat waren er 50 minder dan in 2014. China is en blijft het grootste land van herkomst, met exact 100 kinderen. Dat betekent wel een daling van 37 kinderen ten opzichte van een jaar eerder. Uit de Verenigde Staten kwamen in 2015 in totaal 35 kinderen (28 in 2014). Amerika is de laatste jaren in Nederland sterk in opkomst als het gaat om interlandelijke adoptie. Nieuw op de derde plaats is Zuid-Afrika, daar kwamen vorig jaar 26 kinderen vandaan (tegen 23 in 2014). Er was dit jaar maar één deelbemiddeling, dat kind kwam uit Nigeria. Het sluiten van de grenzen voor adoptie door Kenia begin 2015 zorgde (mede) voor het stoppen van vergunninghouder Stichting Afrika en een daling van 22 naar 6 kinderen die daarvandaan naar Nederland kwamen. Op de valreep kwamen in december nog wel 17 kinderen uit Congo naar Nederland. Dit was verrassend omdat Congo een land is waar geruime tijd een moratorium op buitenlandse adoptie gold terwijl misstanden werden onderzocht.

Aantal aanvragen (bijna) stabiel Na een behoorlijk fors dalende tendens van enkele jaren op rij, met uitzondering van 2014, lijkt het aantal aanvragen van aspirant-adoptieouders in 2015 bijna gestabiliseerd. Want ondanks een lichte daling van het aantal mensen dat de procedure voor een beginseltoestemming startte bij de Stichting Adoptievoorzieningen, is het aantal aspirant-adoptieouders dat zat te wachten op de start van de voorlichting, niet fors minder dan een jaar eerder. Dat wil zeggen, eind 2015 waren dat er 570, tegen 586 twaalf maanden eerder, eind 2014. Aspirant-adoptieouders vragen weleens waarom de wachttijd om aan de voorlichtingscursus te mogen beginnen bijna niet veranderd is, terwijl ze horen dat het aantal aanvragen fors is gedaald ten opzichte van een aantal jaar geleden. ‘Je zou verwachten dat de wachttijden dan korter worden’, redeneren ze. Helaas werkt het niet zo. Het aantal mensen waaraan we jaarlijks voorlichting mogen geven, is gebaseerd op het aantal aanvragen dat we in dat jaar ontvangen.

Aanvragen voor een beginseltoestemming

2012 2013 2014 2015

Aantal verzoeken voor een 1e kind

657

540

Aantal verzoeken voor een 2e en volgend kind

185

148 150

103

842 688 722

631

Totaal

572

2015 jaarverslag

528

Top 5 adoptielanden 2015 China 100 Verenigde Staten van Amerika

Zuid-Afrika 26 Nigeria 17 Congo 17 Totaal 2015

Adoptiekinderen met een special need

304

Daarnaast is een bepaalde tijd nodig om alle voorbereidingen te treffen voor de start van de procedure. Zo duurt het soms even voor de kosten zijn betaald, moeten betrokkenen eerst vrije dagen zien te regelen op hun werk zodat ze zeker weten dat ze kunnen deelnemen aan alle zes bijeenkomsten, moeten ze soms opvang regelen voor kinderen die al in het gezin zijn of is er anderszins oponthoud. Al met al kost het doorgaans nogal wat tijd, dit brengt met zich mee dat niet alle stappen heel snel achter elkaar kunnen worden gezet.

De vergunninghouders houden tegenwoordig bij of de adoptiekinderen die naar Nederland komen een special need hebben. Dit kan een medisch probleem zijn en/of een – meer dan alleen door adoptie – sociaal-emotionele belaste achtergrond. Het aandeel gezonde kinderen dat werd geadopteerd daalde van 25 procent in 2014 naar 15 procent in 2015. Opvallend is dat bovendien 71 kinderen in twee of meer categorieën vallen. Vaak is dat én een medisch probleem én een sociaal-emotionele belasting. In 2014 werden nog maar 21 kinderen gemeld met meer dan één special need.

4% 2% 23%

14%

verhoogd medisch risico (22%) operabel, <4 operaties (4%) operabel + therapie (14%) blijvende aandoening (20%)

15% 22%

soc. emo-achtergrond (23%) gezond (15%) niet geregistreerd (2%)

20%

jaarverslag 2015

Voorbereiding Tijdens de verplichte voorlichtingsbijeenkomsten krijgen aspirant-adoptieouders al veel informatie over wat er allemaal komt kijken bij de adoptie van een kind. Maar het is niet altijd afdoende. Omdat er vaak veel tijd zit tussen de voorlichting en de komst van het kind, is de cursus â&#x20AC;&#x2DC;Klaar voor de Startâ&#x20AC;&#x2122; ontwikkeld. Daar kan vlak voor vertrek nog kennis worden opgedaan.

2015 jaarverslag

Verplichte voorlichting Aspirant-adoptieouders zijn verplicht om bij aanvang van de procedure zes voorlichtingsbijeenkomsten bij te wonen. De eerste staat op zich, dat is een informatiemiddag die drie uur duurt. Daarna moeten de deelnemers beslissen of ze doorgaan met de procedure of niet. Zo ja, dan volgen nog vijf voorlichtingsbijeenkomsten. In 2015 hebben in totaal 387 aspirantadoptieouders (paren en alleenaanvragers) de eerste informatieve bijeenkomst bijgewoond. Het doel van deze bijeenkomsten is om aspirant-adoptieouders voldoende informatie te geven voor een weloverwogen keuze om al dan niet te adopteren. Deze informatiebijeenkomsten werden in 2015 veertig keer aangeboden. In totaal 228 stellen en alleenaanvragers hebben in 2015 de vervolgstap gezet en deelgenomen aan de voorbereidingsbijeenkomsten. Ze werden daarvoor verdeeld over 26 groepen. Daarnaast werden er nog drie Engelstalige voorlichtingscursussen gegeven en vond er één individueel voorbereidingstraject plaats.

Themabijeenkomsten Speciaal voor aspirant-adoptieouders en eventueel hun familie en vrienden zijn in 2015 ook weer enkele themabijeen-

jaarverslag 2015

komsten gehouden. Deze hadden als onderwerp ‘Adoptie van een kind met een special need’ en ‘Adoptie van een kind met hiv of hepatitis’. Ook was er een bijeenkomst over adoptie, speciaal voor familie en vrienden van aspirantadoptieouders. De bijeenkomsten werden door in totaal 424 deelnemers bezocht.

Klaar voor de Start Voor ouders die een voorstel hebben gekregen of dat op korte termijn verwachten, is er de cursus ‘Klaar voor de Start’. Deze is ontwikkeld omdat er niet zelden een lange tijd zit tussen de voorlichtingsbijeenkomsten en het moment waarop het adoptiekind kan worden opgehaald. Deelnemers bespreken hier hun verwachtingen, worden (nogmaals) voorbereid op emoties en gedrag tijdens de eerste ontmoeting en krijgen informatie over wennen en hechten. In 2015 is ‘Klaar voor de Start’ inhoudelijk aangepast op grond van onze ervaringen in 2014. De cursus is vier keer uitgevoerd, met een gemiddeld aantal deelnemers van dertig personen per keer. Tweemaal gebeurde dit met algemene inschrijving via de website en tweemaal intern bij een vergunninghouder, om goed aan te kunnen sluiten bij een specifieke doelgroep. Naast het belang dat aspirant-adoptie-

ouders hechten aan de onderwerpen die de cursus bevat, werd ook in hoge mate het contact gewaardeerd met anderen die in dezelfde situatie verkeren. In 2016 zal de cursus structureel worden aangeboden door de afdeling Voorbereiding. Daarnaast kan op aanvraag tegen kostprijs een bijeenkomst worden gegeven bij de vergunninghouders.

ding van de vervanging van het filmmateriaal werd een begin gemaakt met de totale herziening van het schriftelijke voorlichtingsmateriaal.

Toehoorders De voorlichtingsbijeenkomsten zijn per definitie exclusief voor aspirant-adoptieouders. Echter, bij wijze van uitzondering krijgen ook weleens toehoorders toestemming om een complete cursus of delen daarvan bij te wonen. In 2015 waren dat bijvoorbeeld enkele medewerkers van de Centrale Autoriteit en leden van United Adoptees International (UAI), een belangenorganisatie voor geadopteerden. Beelden uit de cursus en ander materiaal werden bovendien gebruikt bij een speciale ontvangst van een delegatie uit Nicaragua.

Nieuw materiaal Al in 2014 werd de vernieuwing van het beeldmateriaal in gang gezet. Er werden professionele opnames gemaakt in gezinnen en tehuizen. Dit jaar is de vernieuwing voortgezet. Naast de afron-

2015 jaarverslag

Adoptieoudersonline.nl

‘Laagdrempelige hulp voor ouders’

“

Zindzi Folmer Gezinspedagoog, Stichting Adoptievoorzieningen

“Eén à twee keer per week heb ik dienst voor Adoptieoudersonline.nl. Dan houd ik het forum in de gaten, kijk ik wat de topics zijn en of alle vragen wel op de juiste plek staan. Als het nodig is, reageer ik inhoudelijk. We hebben deze website opgezet om adoptieouders in de eerste periode na aankomst laagdrempelige hulp te kunnen bieden. Ze kunnen hier op een eenvoudige manier met elkaar in contact komen om ervaringen uit te wisselen. En als het nodig is, bieden we deskundige hulp, wijzen we op brochures, geven tips of verwijzen door. We checken iedereen die zich aanmeldt voor het forum zodat we zeker weten dat het adoptieouders zijn met wie we van doen hebben. Je hoeft jezelf niet per se onder je eigen naam kenbaar te maken op het forum, maar wij willen wel weten wie iedereen is. Mocht het nodig zijn, om wat voor reden dan ook, dan kunnen we iemand altijd persoonlijk aanspreken. Dat geeft alle deelnemers een vertrouwd gevoel. Vanuit de stichting zijn vijf deskundigen actief voor Adoptieoudersonline.nl. Daarnaast hebben we twee adoptieouders die een rol vervullen als moderator en hebben we vijf bloggers. Elke week komt er dus sowieso een nieuwe blog op de site, plaatsen we nieuws en andere informatie. Het doel was om voor het einde van 2015 minstens zeshonderd aanmeldingen te hebben. Dat doel is bereikt. Dagelijks hebben we enkele tientallen bezoekers online. Onderwerpen die zij vaak aansnijden, zijn bijvoorbeeld eten, school en slapen. Veel ouders willen graag weten hoe je een kind voorbereidt om voor het eerst naar school te gaan. Hoe hebben andere ouders dat gedaan, hoe weet je wanneer je kind daaraan toe is? Dat soort dingen. Ouders wisselen ervaringen uit en wij kijken mee en voegen wat toe als we denken dat dat zinvol is.”

jaarverslag 2015

“

Nazorg Dalende trend of niet, elk jaar komen er in Nederland nog honderden nieuwe adoptiegezinnen bij. Voor deze nieuwe ouders, maar ook voor gezinnen met kinderen in de basisschoolleeftijd die al langer in het land zijn, ging in 2015 de website Adoptieoudersonline.nl de lucht in. Een initiatief van de Stichting Adoptievoorzieningen, makkelijk toegankelijk en boordevol informatie over adoptie. Interactief bovendien, op een forum kunnen ouders met elkaar en/of eventueel een hulpverlener in gesprek.

2015 jaarverslag

Omdat uit onderzoek blijkt dat het eerste jaar na aankomst cruciaal is voor adoptiekinderen en hun ouders, is in de Handreiking Adoptienazorg hiervoor een actieve rol vastgelegd voor de Stichting Adoptievoorzieningen. Geen verplichte hulp, maar we proberen wel goed zicht te houden op deze groep door de ouders in het eerste jaar minstens één keer te bellen om te horen hoe het gaat. Door eerder te signaleren en in te spelen op risico’s kunnen problemen wellicht voorkomen worden.

Doel was om voor het einde van het jaar zeshonderd geregistreerde gebruikers te hebben, dat doel is gehaald.

Telefonisch advies en e-hulp

Bij Nazorg zijn in 2015 meer dan 550 telefoontjes binnengekomen voor consultatie. De meeste bellers zijn adoptieouders. Maar ook steeds meer leerkrachten, begeleiders uit het onderwijs, familieleden, hulpverleners en (volwassen) geadopteerden maken gebruik van de telefonische advieslijn. Soms is telefonische consultatie of e-hulp volAdoptieoudersonline.nl doende om mensen weer op weg te helIn 2015 werd direct na de zomer met een pen. Maar niet altijd. We zien ook steeds pilot van Adoptieoudersonline.nl gestart. vaker dat gezinnen gebruikmaken van In het najaar was deze website, speciaal de beschikbare preventieve begeleiding. bedoeld voor ouders met een of meer Dit kan gaan om een consult aan huis of adoptiekinderen in de leeftijd tot op school, deelname aan een cursus, of 12 jaar, operationeel. het starten van een video-interactiebegeleidingstraject. In 2015 steeg het aantal Mede omdat lotgenotencontact voor aanvragen voor deze trajecten met adoptieouders een grote bron van steun 30 tot 40 procent in vergelijking met kan zijn, is een forum een belangrijk on- het jaar ervoor. derdeel van Adoptieoudersonline.nl. Hier kunnen adoptieouders met elkaar ervaAfgezet tegen het dalend aantal adopringen uitwisselen. Ook kunnen ze hier tiekinderen dat dit jaar in Nederland – gevraagd of ongevraagd – rekenen op geplaatst is, kunnen we concluderen dat digitale ondersteuning van professionals we verhoudingsgewijs dus veel meer die als moderator op de achtergrond adoptiegezinnen hebben weten te meekijken en de website beheren. Deze bereiken. Dit effect lijkt het gevolg van kerngroep bestaat uit professionals van de meer proactieve aanpak die in gang Stichting Adoptievoorzieningen en twee is gezet, mede ingegeven door de ervaringsdeskundige adoptieouders. Handreiking Adoptienazorg. Daarnaast schrijven vijf adoptieouders maandelijks een blog voor de website.

jaarverslag 2015

Sociale kaart Soms is andere of intensievere hulp nodig. De opzet van de sociale kaart voor de nazorg is in dit jaar totaal herzien. Naar alle ons bekende, maar ook nieuwe organisaties en hulpverleners, is een enquĂŞte gestuurd. In de loop van het jaar zijn de gegevens van de geretourneerde enquĂŞtes opnieuw ingevoerd. Met de compleet vernieuwde sociale kaart kan gericht worden doorverwezen naar (adoptie)specifieke begeleiding, behandeling of diagnostiek in de regio. Er staan nu ruim 250 praktijken en organisaties met expertise op dit gebied geregistreerd.

Video-interactiebegeleiding Video-interactiebegeleiding (VIB) is een vorm van kortdurende opvoedingsondersteuning met behulp van video-opnamen. Ouders leren aan de hand van deze opnamen de signalen van hun kind te zien, te begrijpen en er op een sensitieve manier op te reageren. VIB helpt ouders een veilige gehechtheidsrelatie met hun kind op te bouwen. Voor adoptieouders is een band met hun kinderen niet vanzelfsprekend. Een VIB-traject bestaat uit vier opnames in de thuissituatie en vier nabesprekingen, doorgaans over een tijdsbestek van gemiddeld een jaar. In overleg kan een van de opnames (of een extra opname aansluitend op het traject) binnen op school of het kinderdagverblijf gemaakt worden. In ongeveer de helft van de ge-

zinnen wordt aanvullend gewerkt met de methode Sherborne-samenspel. Ouders en kind doen dan onder begeleiding gerichte bewegingsspelletjes, waardoor de hechting versterkt wordt en het zelfvertrouwen toeneemt. In 2015 hebben 117 gezinnen een VIB gehad, waarvan 27 gezinnen in het eerste jaar na aankomst van hun kind.

Consult aan huis In een consultatiegesprek is het voor ouders mogelijk om in een persoonlijk contact met een adoptiedeskundige van gedachten te wisselen over vragen en twijfels die ze hebben. Het gesprek vindt thuis plaats, zodat de deskundige het kind in het gezin kan zien en daarmee een beter beeld krijgt van de situatie. In 2015 werden in totaal 105 gezinnen voor een consult bezocht. Bij 62 gezinnen gebeurde dat in het eerste jaar na aankomst van het adoptiekind.

Schoolconsult Schoolconsult is een kort traject bestaande uit een video-opname thuis en daarna op school, peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. Doel van het schoolconsult is het geven van handelingsadviezen afgestemd op de sociale en emotionele ontwikkeling van het kind, met specifieke aandacht voor zijn adoptieachtergrond. Een schoolconsult kan plaatsvinden op verzoek van de ouders.

2015 jaarverslag

Van deze mogelijkheid werd 60 keer gebruikgemaakt. Bij 3 consulten gebeurde dit in het eerste jaar na aankomst van het adoptiekind.

Goede Start De adoptieoudercursus ‘Goede Start’ besteedt in drie avonden aandacht aan het proces van wennen en hechten en helpt adoptieouders steviger in hun schoenen te staan als opvoeder. Binnen de cursus is tijd ingeruimd om ervaringen uit te wisselen met andere adoptieouders. Iedere groep bestaat uit maximaal acht gezinnen. In 2015 zijn verspreid over het land (Utrecht, Eindhoven, Amersfoort, Amsterdam, Rotterdam en Zwolle) acht cursussen ‘Goede Start’ gegeven. Evaluatie van de cursus door de deelnemers laat een heel positief beeld zien: zij voelen zich erg ondersteund in hun opvoedingstaak, waarderen het contact met andere adoptieouders en stellen gemakkelijker vragen in hun bijzondere opvoedingssituatie.

Trauma Trauma is een onderwerp dat steeds meer aandacht vraagt. In 2015 is een pilot uitgevoerd van een nieuwe training over dit onderwerp. Deze training, ‘Zorgen voor getraumatiseerde kinderen’ genaamd, is gebaseerd op een cursus voor pleeg-

jaarverslag 2015

ouders van Leony Coppens en Carina van Kregten. Twee medewerkers van de Stichting Adoptievoorzieningen zijn daar opgeleid en hebben de informatie omgebouwd ten behoeve van adoptieouders. Daarnaast hebben ze hun eigen kennis en de inzichten van traumadeskundige dr. Renee Potgieter Marks toegevoegd. Zo kwamen ze tot drie bijeenkomsten met volgens hen de meest waardevolle informatie en oefeningen voor adoptieouders. En met succes, want er komt een vervolg. Evaluatie heeft er bovendien toe geleid dat de cursus voortaan uit vier bijeenkomsten zal bestaan. Vooral om ouders meer ruimte te geven om ervaringen uit te wisselen.

Adoptiekind in de puberteit In 2015 is de oudercursus ‘Adoptiekind in de puberteit’ vier keer gerealiseerd, waarvan eenmaal in Zuid-Holland en drie keer in Utrecht. In totaal hebben 42 gezinnen deelgenomen aan deze cursus van twee avonden. Gezien de enorme belangstelling voor dit onderwerp is het streven erop gericht om de cursus verder te ontwikkelen en in andere regio’s in Nederland aan te bieden.

Brochures Voor ouders, familie en andere betrokkenen die zich willen verdiepen in adoptiegerelateerde onderwerpen, geven wij brochures uit. In 2015 zijn twee nieuwe mini-brochures verschenen: ‘Rootsreizen in de basisschoolleeftijd’ en ‘Slaapproblemen bij adoptiekinderen’. De brochure ‘Voor de tweede keer adopteren’ is herschreven tot een mini-brochure.

Adoptieoudersonline.nl

‘Weinig geklets, veel goede tips’

Omdat ik ervaring heb als moderator bij forums van bladen als Viva en Libelle ben ik gevraagd om hier een rol te gaan spelen. Daar heb ik meteen ja tegen gezegd. Ik speelde juist zelf met het idee om een dergelijk forum op te gaan zetten. Sinds de komst van de kinderen, drie jaar geleden, werk ik minder, maar dit leek me wel wat. Er zijn veel andere plekken op internet, zoals Facebookgroepen waar adoptieouders elkaar ontmoeten, maar dit is wat serieuzer. Misschien ook omdat het niet anoniem kan. Je ziet dat de meeste mensen hier komen met een heel duidelijk maatschappelijk doel. Vaak is het voor adoptieouders echt heel interessant om te zien wat er voorbijkomt. Het is doorgaans heel inhoudelijk, weinig geklets, ik lees veel goede tips. Het stelt echt wat voor. Mijn oudste dochter heeft bijvoorbeeld wat met eten, ze kan er moeilijk mee omgaan dat er hier altijd zoveel eten beschikbaar is. Dat is voor haar heel lastig omdat zij ondervoed is geweest. In het tehuis waar ze tot haar zesde heeft gewoond, was er nooit genoeg voedsel. Alleen al de herkenning van andere ouders is prettig om te ervaren, en de tips die ik zie, zijn doorgaans echt goed. Op andere forums blijft het meestal wat oppervlakkiger. Zelf begin ik geen discussies. Ik ben vooral aan het meekijken en reageer soms op anderen. Ik heb één à twee keer per week dienst als moderator maar ik ben veel vaker op het forum, ik kom er vrijwel dagelijks om lekker even mee te kijken.”

Naomi Beerse Moderator, moeder van twee dochters uit Congo (9 en 7 jaar)

“

“Als moderator kijk ik naar wat er speelt, houd ik in de gaten of mensen zich een beetje gedragen op het forum en geen rare dingen plaatsen. Soms kunnen discussies ontaarden in ruzies. Dan probeer ik dat op te lossen. Gelukkig is dat op het forum van Adoptieoudersonline.nl nog niet nodig geweest.

2015 jaarverslag

Deskundigheidsbevordering professionals Er is door het jaar heen veel vraag van hulpverleners, scholen en vergunninghouders naar deskundigheidsbevordering in de vorm van lezingen, workshops en presentaties. Als het even kan, werken we daar graag aan mee. Zo waren medewerkers van de Stichting Adoptievoorzieningen desgevraagd onder meer actief bij verschillende vergunninghouders, bij verenigingen van adoptieouders en op diverse scholen.

jaarverslag 2015

Kennismiddag De jaarlijkse studiedag is enkele jaren geleden vervangen door een kennismiddag. In 2015 was het thema van deze bijeenkomst: ‘Ver weg is dichterbij dan ooit, over openheid binnen de adoptiedriehoek’. Dr. Harriet Vermeer (universitair hoofddocent en wetenschappelijk onderzoeker adoptie en kinderopvang in Leiden) presenteerde hier de resultaten van een wetenschappelijk onderzoek naar ervaringen en gevoelens van adoptiekinderen over zaken als etniciteit, anders-zijn en de cultuur van het land van herkomst. Er waren ervaringsverhalen van geadopteerden, adoptieouders en afstandsmoeders. Jan de Vries (GZpsycholoog bij zorgorganisatie ZO!) liet, vanuit zijn ervaring in de praktijk, zien dat de voortdurende veranderingen om uitbreiding van het hulpaanbod vragen. Deze middag werd bezocht door 90 professionals.

Collegiale consultatie De Stichting Adoptievoorzieningen streeft ernaar om professionals alert te maken op adoptiegerelateerde thema’s. Professionals zoals huisartsen, leerkrachten, medewerkers uit de jeugdgezondheidszorg en (jeugd)hulpverleners kunnen een beroep op ons doen voor collegiale consultatie over adoptiespecifieke aspecten in de begeleiding van betreffende leerling of cliënt, of voor hulp bij doorverwijzing naar specifieke hulpverlening.

Om de samenwerking tussen de reguliere (jeugd)gezondheidszorg, kinderartsen met het specialisme adoptie en de adoptienazorg te bevorderen, zijn richtlijnen geformuleerd in het beleidsdocument Handreiking Adoptienazorg. Dit maakt dat we het eerste aanspreekpunt zijn voor beroepskrachten die vragen hebben met betrekking tot hulpverlening aan adoptieouders en geadopteerden.

AdoptieAlert De digitale nieuwsbrief AdoptieAlert is ook in 2015 weer vier keer verstuurd naar de e-mailadressen van ruim duizend belangstellenden uit het hulpverlenings- en adoptieveld. Doel hiervan is om de betrokkenheid van hulpverleners bij adoptie te vergroten door de kennis hierover te verbreden. AdoptieAlert wordt deels gevuld met artikelen over hulpverleningsmethodes, boekrecensies, aankondigen van congressen en dergelijke.

Project ‘Pleegzorg in beeld’ Een opleider Video-interactiebegeleiding heeft gericht op gehechtheid (VIB-G) supervisie gegeven aan de pleegzorginstellingen die deelnemen aan het project ‘Pleegzorg in beeld’. Dit project is eind 2013 van start gegaan. De supervisie richt zich op het werken met de methodiek VIB-G bij beginnende pleegzorgplaatsingen. Het doel van het project is

2015 2008 jaarverslag

ervoor te zorgen dat minder pleegzorgplaatsingen vroegtijdig worden afgebroken. Zowel de pleegzorgwerkers die met VIB-G werken als pleegouders en gezinshuisouders die met de methodiek worden begeleid zijn zeer enthousiast. Daarnaast neemt de opleider VIB-G ook deel aan de Landelijke Expert Groep die zich richt op het schrijven van een handleiding VIB-G voor werkenden in de pleegzorg.

Eendaagse training ‘Gehechtheid in de praktijk’ De eendaagse training ‘Gehechtheid in de praktijk’ is in 2015 twee keer gegeven. In deze training voor beroepskrachten in de jeugdzorg worden deelnemers getraind in het signaleren van hechtingssignalen, het herkennen van verschillende vormen van gehechtheid en het bevorderen van veilige gehechtheid binnen hun beroepspraktijk. Opvallend was het hoge aantal deelnemers vanuit het basisonderwijs. De deelnemers waren ook dit jaar weer zeer enthousiast en gaven de training een ‘goed’ tot ‘zeer goed’.

jaarverslag 2015

Werk en Methodiek OntwikkelingsKringen VIB-G Ook in 2015 zijn een Werk Ontwikkelingskring (WOK) voor intervisie aan videointeractiebegeleiders en een Methodiek Ontwikkelingskring (MOK) voor opleiders en gedragswetenschappers driemaal samengekomen onder leiding van de opleider VIB-G van de Stichting Adoptievoorzieningen. De deelnemers zijn werkzaam bij verschillende jeugdzorginstellingen en wisselen binnen de kring ervaringen en kennis uit. De kringen zijn geaccrediteerd door de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd.

Schoolconsult

‘Een aanrader voor alle leerkrachten van adoptiekinderen’

“

In eerste instantie werden er verschillende momenten in de groep gefilmd. Tijdens het kringgesprek, tijdens een werkmoment en tussendoor. Vervolgens werden de beelden getoond aan mij, de interne begeleider van onze school en de ouders van de betreffende leerling. De verschillende fragmentjes zijn daarbij op een respectvolle manier bekeken en besproken. Op een deskundige manier werd door de medewerkster van de Stichting Adoptievoorzieningen aan de hand van de bouwstenen van hechting geanalyseerd wat er eigenlijk precies te zien was. De medewerkster heeft daarbij het een en ander verteld over hechtingsproblematiek. Dat was voor mij een echte eyeopener, zeer inspirerend en leerzaam. Ook heeft ze uitleg gegeven over ‘The Window of Tolerance’ ofwel het raampje waar je normaal gesproken binnen blijft en door hevige stress (trauma) uit kunt vliegen. Dat was zo ontzettend informatief, dat ik het graag wilde delen met de rest van het team. Wat een kennis, dacht ik. Heel graag wilde ik meer weten over hoe wij daar als professionals bij adoptiekinderen in de klas mee om kunnen gaan.

Suzanne van den Boom Basisschool De Borghoek Bergen op Zoom

We hebben voor het hele team een presentatie gehad over hechting en adoptiekinderen en die informatie is zeer enthousiast ontvangen. Behalve de theorie kregen we ook achtergronden en zeer nuttige praktijkvoorbeelden te horen.

“

“Een medewerkster van Stichting Adoptievoorzieningen kwam voor van een leerling voor een schoolconsult bij mij in de kleuterklas. Ondanks het feit dat ze met een camera de klas in kwam, voelde ik me meteen op mijn gemak. Ik heb het consult als zeer prettig ervaren.

Het schoolconsult is volgens mij echt een aanrader voor alle leerkrachten met adoptiekinderen in de klas.”

2015 jaarverslag

Voorlichting en communicatie Via de website adoptie.nl, de telefoon, brochures en persoonlijke contacten geven we algemene voorlichting over adoptie aan een breed publiek.

jaarverslag 2015

Informatielijn

Informatiepakketten

Iedereen die iets wil weten over adoptie kan bellen naar het nummer van de informatielijn. De meeste vragen gaan over de adoptieprocedure zoals: waar kan ik me aanmelden, wat zijn de kosten en hoelang duurt het? Naast de geijkte vragen worden de medewerkers aan de telefoon toch ook nog met de regelmaat van de klok verrast door een bijzondere vraag. De uitdaging is altijd om alle bellers zo goed mogelijk te helpen.

In 2015 zijn er vanuit de Stichting Adoptievoorzieningen bijna 1.100 informatiepakketten verstuurd. Dat zijn er een stuk minder dan in 2014 (1.800), maar het aantal pakketten dat toen werd aangevraagd was ook uitzonderlijk hoog. We denken dat dit komt door de uitzending van het televisieprogramma ‘Met Open Armen’ waarin presentatrice Natasja Froger het adoptieproces van enkele gezinnen van dichtbij meemaakte.

Website

Adoptiemagazine

Adoptie.nl de website van Stichting Adoptievoorzieningen wordt vooral gebruikt om informatie op te zoeken over de adoptieprocedure. Sinds 2015 zijn hier ook filmpjes te vinden over het verloop van de procedure, de voorlichting en het nazorgaanbod. Het beeldmateriaal wordt zeer regelmatig bekeken.

Alle nieuwe aspirant-adoptieouders kregen ook in 2015 weer vier nummers van het Adoptiemagazine thuisgestuurd. Thema’s waren dit jaar achtereenvolgens: social media, early life stress, openheid in de adoptiedriehoek en afscheid. Dat laatste was niet toevallig gekozen. In december 2015 verscheen het Adoptiemagazine voor het laatst op papier. Ondanks inkomsten van betalende abonnees waren de kosten niet meer op te brengen. Besloten is daarom om het magazine in digitale vorm voort te zetten. Iedereen die betrokken is bij adoptie kan zich gratis aanmelden en ontvangt het blad dan voortaan in de mailbox.

Mediacontacten Er kwamen enkele tientallen telefoontjes binnen van journalisten en programmamakers met belangstelling voor adoptie. Opvallend was dat het in meerdere gevallen vragen betrof met betrekking tot entertainende televisieprogramma’s. Indien mogelijk hebben we de vragen beantwoord. In andere gevallen zijn de vragenstellers doorverwezen naar andere organisaties, met name de vergunninghouders.

2015 jaarverslag

Personeel en organisatie Bestuur, directie en management Stand van zaken per 31 december 2015: Raad van Toezicht Dhr. drs. B. Nusselder Mw. drs. Y. J. Bouwman-Bakker Mw. drs. N. Vogel, MSM Dhr. drs. A.M. Notermans

voorzitter vice-voorzitter lid lid

Bestuur/directie en management Dhr. drs. P. M. Benders, MMO mw. C. Geubel mw. M.W.A. van der Linden mw. M. van Olst, MMI

directeur/bestuurder hoofd Centraal Bureau hoofd Financiële Administratie en P&O hoofd afdeling Nazorg (tot september 2015)

Het managementteam wordt ondersteund door staffunctionarissen mw. M.T. Rijntjes (P&O) en mw. Y. Geelen (Communicatie & PR).

Formatie Na een langdurig dienstverband nam mw. M. van der Meer, hoofd Financiële administratie en P&O, vanwege het behalen van de pensioengerechtigde leeftijd afscheid. Haar vervanging was eind 2014 al geregeld. In september vertrok mw. M. van Olst, hoofd van de afdeling Nazorg. Haar opvolgster trad in januari 2016 aan. De formatieomvang bleef in 2015 nagenoeg gelijk aan die van 2014: 25 medewerkers, verdeeld over 18,5 fte. Omdat de Stichting extra budget kreeg voor de uitvoering van de Handreiking

jaarverslag 2015

Adoptienazorg, was het mogelijk extra capaciteit in te zetten bij zowel de videointeractiebegeleiding als de telefonische advieslijn van de afdeling Nazorg. Gezien de drukte op die afdeling, was deze extra capaciteit meer dan welkom.

P&O P&O heeft een start gemaakt met het invoeren van het nieuwe functiegebouw Jeugdzorg. Beide medewerkers van de afdeling Financiële administratie en P&O volgden hiervoor in 2015 opleidingen bij de Human Capital Group. In de loop van 2016 zal uitvoering en implementatie verder vorm krijgen.

Het jaar 2015 was een jaar waarin opnieuw veel aandacht uitging naar de toekomst van de Stichting Adoptievoorzieningen en wat dit voor de werknemers zou kunnen gaan betekenen. Vooral onzekerheid over het toekomstscenario maakte dat het voor sommige medewerkers op momenten een lastig jaar was. Er is geprobeerd transparant te zijn in de ontwikkelingen op dit vlak. En medewerkers zijn erop geattendeerd dat het van nut kan zijn in beweging te komen, bijvoorbeeld door het volgen van een opleiding of het bijwonen van een bijeenkomst over social media en mobiliteitsmogelijkheden.

Ondernemingsraad In alle overlegvergaderingen werd veel aandacht besteed aan de toekomst van de Stichting Adoptievoorzieningen. Verder kwamen daar zaken aan de orde als brandveiligheid, de werkplekinrichting en de herziening van de sollicitatieprocedure.

Adviesraad In 2014 begon de Adviesraad met een wervingscampagne voor nieuwe leden voor de geleding geadopteerden. Door het vertrek van de zittende leden was dit noodzakelijk. De oproep leverde voldoende respons op en na een selectie konden in juni 2015 drie nieuwe leden worden geïnstalleerd. De Adviesraad bracht in het najaar een werkbezoek aan de orga-

nisatie, waarbij de leden werden geïnformeerd over het aanbod op het gebied van voorlichting en nazorg. Onderwerpen van gesprek waren onder meer de toekomst van de organisatie en de evaluatie van de voorlichting.

Deskundigheid In 2015 heeft geen studiereis plaatsgevonden. Wel vonden de jaarlijkse inhoudelijke studiedagen plaats voor Nazorg en Voorbereiding. De afdeling Voorbereiding boog zich over de onderwerpen ‘Hoe verhouden wij ons tot onze veranderende organisatie?’ en ‘Loyaliteit in brede zin, ook aan doelgroep en organisatie’. Voor Nazorg was er een bijeenkomst met dr. Renee Potgieter Marks over traumabehandeling. Daarnaast was er, verspreid over drie dagen, een in-companytraining over oplossingsgericht werken. De twee zogeheten Kruisbestuivings-dagen, waarbij de verschillende afdelingen Nazorg en Voorbereiding kennis en ervaring uitwisselen, waren dit keer in tweeën geknipt. Eén dag werd besteed aan de verdere implementatie van de knowhow met betrekking tot trauma. Daarbij speelden de dvd’s van dr. Potgieter Marks een rol. Dag twee stond ook in het teken van beeldmateriaal. Er werden filmpjes getoond die worden gebruikt bij de voorbereiding en nazorg. Verder heeft één medewerker van Nazorg in december 2015 haar diploma VIB-G ontvangen. Ook in 2016 zal zij haar

2015 jaarverslag

kennis blijven inzetten voor deze afdeling. De medewerkers die als jeugdzorgwerker geregistreerd staan, nemen hun verantwoordelijkheid in het verzamelen van punten ten behoeve van herregistratie, onder meer door intervisie en het bijwonen van congressen. Bij Voorbereiding, het Centraal Bureau en de stafafdelingen volgde menig werknemer een opleiding. Bovendien draagt men zorg voor regelmatige uitwisseling van kennis en kunde om elkaar scherp te houden.

Stages Bij de afdeling Nazorg is in 2015 één stagiair aan de slag gegaan. Deze stage is echter voortijdig afgebroken omdat het geen goede match bleek te zijn. Daarnaast ging een afstudeerder van start. Zij heeft haar onderzoek ‘Vanzelfsprekend eerste hulp bij opvoeding van adoptiekinderen’ met goed gevolg afgerond. Het onderzoek werd uitgevoerd onder de groep adoptieouders die in 2015 een kind geadopteerd hebben. Doel was om meer zicht te krijgen op de redenen van ouders om in het eerste jaar al dan niet gebruik te maken van de aangeboden begeleiding, en om te kijken of de nieuwe proactieve benadering daar invloed op heeft. De waardering van de gezinnen over de welkomstdoos en het telefoontje bleek zeer positief en men gaf aan hierdoor goed bekend te zijn met het aanbod

jaarverslag 2015

van Stichting Adoptievoorzieningen. Het eindrapport bevatte enkele adviezen om de nazorg nog vanzelfsprekender en passender te maken.

Financiën De voorlichtingscursus telde in 2015 meer deelnemers dan voor aanvang van het jaar werd verwacht. Ook maakten meer gezinnen dan begroot, gebruik van nazorg. Dit kwam waarschijnlijk mede door het meer proactieve beleid en het zo effectief mogelijk inzetten van de middelen. Hoewel de daling van de opbrengsten hierdoor lager is dan verwacht, hadden we tegelijk te maken met hogere kosten, onder meer door de wetgeving. Daarnaast moeten we rekening houden met kosten die gemaakt moeten worden om onze voorbereidings-, voorlichtingsen nazorgtaken zo goed mogelijk te kunnen borgen. Al met al kunnen we concluderen dat er in 2015 een goede voortzetting is van de gedane investeringen. Er is een grote stap in de goede richting gezet voor het voortbestaan van de Stichting Adoptievoorzieningen in de toekomst.

Klachten In 2015 is geen enkele formele klacht ingediend bij de klachtencommissie.

Colofon Uitgave: Stichting Adoptievoorzieningen, Utrecht 2016 redactie: Jans Media & Meer, Alphen Vormgeving: Vormix, Maarssen Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: privĂŠbezit en Thinkstock Drukwerk: Zalsman, Zwolle Stichting Adoptievoorzieningen Postbus 290 3500 AG Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 161, ingang Hekelsteeg 8-10 Telefoon: 030 - 233 03 40 (maandag t/m vrijdag 9.00-14.00 uur) Website: www.adoptie.nl