Jaarverslag 2012 Stichting Adoptievoorzieningen

2012 Jaarverslag

Inhoud Stichting Adoptievoorzieningen

Voorwoord 5

De Stichting Adoptievoorzieningen is de landelijke organisatie die voorlichting, voorbereiding en nazorg op het gebied van adoptie aanbiedt. Algemene informatie over adoptie en de adoptieprocedure is beschikbaar via de telefonische informatielijn en de website. In opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie verzorgt de Stichting de voorbereidingsbijeenkomsten die deel uitmaken van de adoptieprocedure. Daarnaast biedt de Stichting (opvoedings)ondersteuning aan adoptieouders en geadopteerden. Hulpverleners en andere professionals kunnen bij de Stichting terecht voor consultatie en deskundigheidsbevordering.

Aanvragen en plaatsingen Minder aanvragen Aantal geplaatste adoptiekinderen Iets minder oudere kinderen Kinderen met een special need

Visie op adoptie De Stichting Adoptievoorzieningen ziet adoptie als jeugdhulpverlening door middel van gezinsvorming. De kracht van adoptie is het onderbrengen van een kind in een gezin. Bij adoptie moet onderscheid gemaakt worden tussen het belang van het kind en de wens(en) van (aspirant-)adoptieouders. Zonder de wens van volwassenen om een kind op te voeden heeft adoptie geen kans van slagen. Adoptie is er echter in eerste instantie voor de kinderen. Het belang van het kind gaat voor de wensen van de aspirant-adoptieouders. Adoptie is geen momentopname en betreft drie partijen; de afstandsouders, de geadopteerde en de adoptieouders.

7 8 8 9 10

Voorbereiding 11 Andere opzet voorlichting 11 Minder groepen 12 Handboek vernieuwd 12 Contacten met ketenpartners en andere organisaties 12 Themabijeenkomsten 12 Nazorg 13 Consultatie en advies 14 Meer consultatiegesprekken aan huis 14 Video-interactiebegeleiding ook bij complexe problematiek 14 Consultatie op school 14 Brochures 15 Themabijeenkomst over puberteit 15 Website geadopteerdonline.nl 15 Adoptieconsultatie op school: “We weten nu dat we op de goede weg zitten.”

16

Missie Afstand en adoptie hebben een leven lang invloed op biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders. Nazorg is daarom net zo belangrijk als voorlichting en voorbereiding.

De Stichting Adoptievoorzieningen vindt dat adoptieouders een beroep moeten kunnen doen op adoptiespecifieke ondersteuning en begeleiding na de komst van hun adoptiekind(eren) en doet daarin ook een aanbod. Wij maken ons daarnaast sterk voor laagdrempelige, adoptiespecifieke nazorg in het hele land. De Stichting Adoptievoorzieningen streeft naar een realistisch beeld van adoptie, met respect voor de driehoek: biologische ouders, geadopteerden en adoptieouders. We hebben adoptiekennis en expertise die we graag met reguliere hulpverleners, leerkrachten en anderen die bij adoptie betrokken zijn, willen delen.

Deskundigheidsbevordering professionals 17 Studiedag 18 Deskundigheidsbevordering op verzoek 18 Meer vragen van leerkrachten 18 Methodiekboek over gehechtheid goed ontvangen 18 Nieuwsbrief AdoptieAlert 19 Provinciale platforms voor afstand en adoptie opgeheven 19 Methodiekboek ‘Gehechtheid in beeld’: “We hebben elkaar niet gespaard.”

20 Voorlichting en communicatie 21 Informatielijn 22 Internationale contacten 22 Website 22 Media 22

2008 jaarverslag

3

Voorwoord Personeel en organisatie 23 Samenstelling bestuur, directie en management 23 Formatie 23 Ondernemingsraad 23 Adviesraad 24 Deskundigheidsbevordering medewerkers 24 Stages 24 Regeling Tegemoetkoming Adoptiekosten 24 Financiën 25 Doorstart Adoptietijdschrift 25 Adoptietijdschrift wordt Adoptiemagazine: “Overstap heeft goed uitgepakt.” 26 Colofon

In 2012 was er weer minder belangstelling om te adopteren.

Ten opzichte van 2011 daalde het aantal aanmeldingen met dertig procent. Dit is overigens een verschijnsel dat zich wereldwijd laat zien: de aanhoudende economische crisis, nieuwe fertiliteitstechnieken en het veranderde profiel van adoptiekinderen zijn factoren die hierbij een belangrijke rol spelen. Dit bleef niet zonder gevolgen voor de organisatie: vanaf 2013 wordt de capaciteit van de verplichte voorlichting opnieuw naar beneden bijgesteld. We moeten in 2013 helaas afscheid nemen van een aantal medewerkers.

Fusie doorkruist De Stichting Adoptievoorzieningen was sinds 2011 met de Fiom in gesprek om de mogelijkheden te verkennen voor een verder samengaan. Dit leidde in juni 2012 tot de wens om tot een intentieverklaring voor een fusie te komen. Dit streven werd echter ruw doorkruist toen een maand later duidelijk werd dat de Fiom een bezuinigingstaakstelling van maar liefst zestig procent opgelegd kreeg. Fiom moet zich oriënteren op een nieuwe rol en stoppen met haar uitvoerende hulpverlening.

Beide directies besloten na dit nieuws in goed overleg een punt te zetten achter het fusieproces. In het najaar werd een aantal projecten waarin beide organisaties samenwerkten, afgebouwd. Ook stopte de Fiom met haar bijdrage aan het Adoptietijdschrift en haar bijdrage aan onze jaarlijkse studiedag. Stichting Adoptievoorzieningen stopt op haar beurt met ingang van 2013 als medebeheerder van de website geadopteerdonline.nl.

Beleidsdoorlichting adoptie Op 19 april was er in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg over adoptie.

Tijdens dit overleg stonden de uitkomsten van de beleidsdoorlichting adoptie centraal. Deze werd in 2011-2012 onder leiding van het ministerie van Veiligheid en Justitie uitgevoerd. Een ruime meerderheid van de partijen onderschreef de noodzaak van structurele adoptiespecifieke nazorg.

De Directie Jeugdzorg van het ministerie van VWS opende daarop in de zomer het overleg met de Stichting Adoptievoorzieningen. Centraal stond de vraag hoe er beter zicht kan worden verkregen op de ontwikkeling van kinderen in adoptiegezinnen. De Stichting Adoptievoorzieningen heeft hiervoor diverse voorstellen gedaan. Tot nu toe hebben deze gesprekken helaas geen concrete resultaten opgeleverd.

De nieuwe staatssecretaris van VWS, de heer Van Rijn, heeft in december 2012 aan de Tweede Kamer toegezegd in het voorjaar van 2013 hierop terug te komen. >>

2012 jaarverslag

5

Aanvragen en plaatsingen Herbezinning Nu de fusie met de Fiom niet doorgaat, is het opnieuw hard nodig om ons te bezinnen op onze toekomst. De redenen om een samenwerkingspartner te zoeken zijn niet veranderd en door de verdere krimp eerder urgenter geworden. De Raad van Toezicht en het managementteam belegden hierover begin oktober een werkconferentie. Hieruit kwamen twee speerpunten naar voren:

De adoptieprocedure begint met het indienen van een aanvraag voor een beginseltoestemming bij de Stichting Adoptievoorzieningen. Nog steeds neemt het aantal aanvragen af. De gevolgen hiervan blijven niet uit; het komt steeds vaker voor dat er voor bepaalde kinderen geen of maar zeer moeilijk geschikte ouders worden gevonden.

1. De mogelijkheden onderzoeken om de adoptieketen opnieuw in te richten.

Alle partijen die hierin een rol spelen, worden immers geconfronteerd met een sterk afnemend aanbod van adoptieouders. Inmiddels hebben de Raad voor de Kinderbescherming, het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Stichting Adoptievoorzieningen afgesproken hierover begin 2013 met elkaar in gesprek te gaan.

2. Het positioneren van het nazorgaanbod van de Stichting in de decentralisatie van de Jeugdzorg. We zijn het gesprek hierover aangegaan met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de fractiespecialisten in de Tweede Kamer.

We hebben ons daarbij het doel gesteld het nazorgaanbod voor adoptiegezinnen op landelijk niveau veilig te stellen. Dit aanbod organiseren via meer dan 400 gemeenten lijkt ons organisatorisch niet efficiĂŤnt en zou kunnen leiden tot het verlies van de opgebouwde adoptiespecifieke expertise.

Het adoptieveld is de laatste vijf jaar steeds kleiner geworden. Inmiddels lijkt de bodem bereikt te zijn, maar zeker is dat niet. Veranderingen in de adoptieketen lijken onvermijdelijk om de kwaliteit van het proces niet in gevaar te brengen.

Een goede voorlichting en voorbereiding op adoptie is en blijft van groot belang, voor zowel toekomstige adoptieouders als de kinderen. En voor de duizenden adoptiegezinnen in Nederland is en blijft goede, laagdrempelige adoptiedeskundige hulp en ondersteuning erg belangrijk. Daar zullen wij ons sterk voor blijven maken.

Peter Benders directeur/bestuurder Utrecht, maart 2013

6

jaarverslag 2012

2012 jaarverslag

7

Minder aanvragen In 2012 meldden zich 842 aspirantadoptieouders aan, in 2011 waren dat er 1.216. Vooral het aantal aanvragen voor een eerste kind daalt flink, met 35 procent. Minder spectaculair daalt het aantal aanvragen voor een tweede of volgend kind; 14 procent.

Aantal geplaatste adoptiekinderen

Iets minder oudere kinderen

Het aantal adopties is in 2012 met 488 licht gedaald ten opzichte van 2011.

Toen kwamen er 528 adoptiekinderen naar Nederland. China is nog steeds het grootste adoptieland met 192 kinderen, gevolgd door Afrika als continent (135 kinderen) met Congo (28), Kenia (22) en Zuid-Afrika (21) als belangrijkste landen van herkomst. VS staat, net als in 2011, op de tweede plaats met 48 kinderen.

Aanvragen beginseltoestemming

2010 2011

De afgelopen jaren steeg de gemiddelde leeftijd waarop adoptiekinderen naar Nederland komen. In 2012 is de groep tot twee jaar weer wat gegroeid ten opzichte van de oudere kinderen.

Dit komt waarschijnlijk doordat er minder adopties uit China zijn. Hierdoor neemt verhoudingsgewijs het aandeel kinderen uit bijvoorbeeld de VS en Afrika

toe. Deze zijn vaak jonger dan twee jaar.

Daardoor loopt de gemiddelde leeftijd weer iets terug.

2012**

Gemiddelde leeftijd

2010 2011

2012

Aantal verzoeken voor een 1e kind

1.290

1.004

657

0 tot 1 jaar

12%

19%

16%

Aantal verzoeken voor een 2e e.v. kind

312

212

185

1 tot 2 jaar

28%

19%

25%

Totaal 1.602 1.216

842

2 tot 3 jaar 28% 24% 22%

Aantal intrekkingen 720 623 427

3 tot 5 jaar

28%

27% 24%

Aantal afwijzingen** 325 286 328

5 jaar en ouder

28%

11%

14%

*

nder voorbehoud, deze cijfers moeten nog worden goedgekeurd door het ministerie van Veiligheid O en Justitie. ** O nder afwijzingen vallen de eerste en volgende verzoeken die niet voldoen aan de wettelijke eisen en de aanvragers die niet reageren op de betalingsherinnering voor de voorbereiding.

8

jaarverslag 2012

2012 jaarverslag

9

Voorbereiding Kinderen met een special need Sinds 2009 wordt bijgehouden hoeveel adoptiekinderen een special need hebben, dat wil zeggen een medische aandoening of een sociaal-emotioneel belaste achtergrond. Ook wordt bijgehouden om welke aandoeningen het gaat. Het aandeel kinderen met een

special need op het totaal aantal adoptiekinderen varieert elk jaar een beetje maar niet veel. Het is nu een algemeen geaccepteerd beeld dat ongeveer de helft van het aantal adoptiekinderen extra zorg nodig heeft. In onderstaande tabel staat een onderverdeling.

Kinderen met een special need

2010 2011

Verhoogd medisch risico

10%

9%

< 4 operaties

9%

10%

Per 1 januari 2012 is de prijs voor de verplichte voorbereiding fors verhoogd. Dit als gevolg van bezuinigingen van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Om het risico te verkleinen dat mensen die overwegen om te adopteren, veel geld kwijt zijn als ze de procedure niet doorzetten, is besloten de opzet van de voorlichting te wijzigen.

2012

Andere opzet voorlichting Voor 2012 volgden aspirant-adoptieouders eerst zes bijeenkomsten binnen een kwartaal, rond een jaar na inschrijving. Sinds 2012 volgen zij kort na inschrijving eerst een algemene informatiebijeenkomst over de huidige adoptiepraktijk, het profiel van de adoptiekinderen die nu naar Nederland komen en de procedure. Ook is er gelegenheid om vragen te stellen over de persoonlijke situatie en adoptiemogelijkheden.

Daarna, als men besluit om de procedure voort te zetten, volgen nog vijf bijeenkomsten. Hierin wordt aandacht besteed aan de specifieke kanten van adoptie-

12% 15%

Operaties + therapie 13% 10% 7% Blijvende aandoening 18% 14% 19% Sociaal-emotioneel belaste achtergrond

10%

7%

4%

Gezond

34%

42%

37%

Niet-geregistreerd 5% 8% 5%

10

jaarverslag 2012

2012 jaarverslag

11

Nazorg ouderschap en themaâ&#x20AC;&#x2122;s die bij adoptie een rol spelen, zoals hechting, rouw, identiteit en loyaliteit.

Minder groepen In 2012 zijn 439 ouderparen of alleenstaanden voorgelicht, 14 groepen per kwartaal, waaronder elk kwartaal een Engelstalige groep. Medio 2012 werd bekend dat het aantal groepen in 2013 slechts 8 zal bedragen, vanwege het geringe aantal aanmeldingen voor adoptie.

Daarop is besloten om met ingang van 2013 alle voorlichtingsbijeenkomsten op het kantoor van de Stichting Adoptievoorzieningen te laten plaatsvinden om kosten te besparen.

Handboek vernieuwd In 2012 is het handboek Adoptie vernieuwd. Dit handboek vormt, samen met het procedureboek, het schriftelijke gedeelte van de voorlichting. In het handboek komen de omstandigheden, motieven en gevoelens van biologische ouders, geadopteerden en de adoptieouders aan bod.

Ook wordt ingegaan op de keuzes waarvoor aspirant-adoptieouders komen te staan. Het handboek bevat ook informatie over wat het betekent om een adoptiegezin te vormen

12

jaarverslag 2012

en wat er allemaal komt kijken bij de opvoeding en ontwikkeling van adoptiekinderen.

Het vernieuwde handboek is geactualiseerd en in een nieuw jasje gestoken.

Ook wordt er uitgebreider aandacht besteed aan wat er komt kijken bij adoptie van oudere kinderen en kinderen met een special need.

Sinds 2012 is de subsidie die wij van het ministerie van VWS voor nazorg krijgen, flexibeler in te zetten. Dat is prettig, want daardoor kunnen wij beter inspelen op de veranderende vraag van adoptieouders. Met steeds meer kinderen die al kort na aankomst in Nederland naar school of kinderdagverblijf gaan, bleek adoptieconsultatie op school een welkome aanvulling op ons aanbod. In 2012 is het gelukt om de ouderbijdrage voor de hulp ongewijzigd te laten.

Contacten met ketenpartners en andere organisaties Om de deelnemers aan de informatieen voorlichtingsbijeenkomsten goed te kunnen informeren, is er structureel contact met de Raden voor de Kinderbescherming die de gezinsonderzoeken uitvoeren en met de vergunninghouders.

Themabijeenkomsten Sinds 2008 biedt de Stichting Adoptievoorzieningen themabijeenkomsten aan.

Hierin komen zowel ervaren adoptieouders als inhoudelijk deskundigen aan het woord. De belangstelling bleef onverminderd groot. In 2012 werden zes bijeenkomsten georganiseerd, die in totaal door 556 belangstellenden werden bezocht. De themaâ&#x20AC;&#x2122;s: kinderen met een special need, het adopteren van oudere kinderen, kinderen met hiv of hepatitis.

Familieleden en vrienden van aspirantadoptieouders blijken zeer gemotiveerd zijn om meer te weten te komen over adoptie. De twee themamiddagen die speciaal voor hen werden georganiseerd, liepen snel vol.

2012 jaarverslag

13

Consultatie en advies Via de telefoon kwamen in 2012 ruim 500 adviesvragen binnen. Meestal was het mogelijk om bellers in een of twee gesprekken weer op weg te helpen.

In andere gevallen werd verwezen naar curatieve of andersoortige hulpverlening. Van de mogelijkheid om vragen via e-mail voor te leggen, werd 230 keer gebruikgemaakt.

Meer consultatiegesprekken aan huis Adoptieouders die het prettig vinden om persoonlijk met een adoptiedeskundige van gedachten te wisselen over de opvoeding en ontwikkeling van hun kind, kunnen een consultatiegesprek bij hen thuis aanvragen. In 2012 zijn er 65 consulten aan huis gegeven, een verdubbeling ten opzichte van 2011, toen deze vorm van ondersteuning voor het eerst werd aangeboden.

14

jaarverslag 2012

Video-interactiebegeleiding ook bij complexe problematiek Video-interactiebegeleiding is een zeer effectieve manier van opvoedingsondersteuning. Een traject bestaat standaard uit vier video-opnames en nabesprekingen. We merken de laatste jaren dat er meer behoefte is aan langer durende trajecten, soms met een hogere contactfrequentie. Het wennen en hechten in een gezin van een vier- of vijfjarige is doorgaans toch wat complexer dan van een kind dat voor zijn eerste jaar in Nederland aankomt. Doorverwijzing is in de meeste gevallen niet zinvol omdat het gezin juist adoptiespecifieke hulp nodig heeft en het baat heeft bij de continuïteit van dezelfde hulpverlener.

Consultatie op school In 2012 is voor het eerst consultatie op school aangeboden. Het traject bestaat uit twee korte video-opnames zowel thuis als op school of het kinderdagverblijf. Er wordt gekeken naar de sociaalemotionele ontwikkeling van het kind.

De resultaten worden met de ouders, de leerkracht en intern begeleider van de school besproken. Zij krijgen adviezen hoe ze het beste kunnen inspelen op de behoeftes van het kind.

In 2012 zijn 16 trajecten gestart.

De eerste reacties zijn positief. Juist de adoptiespecifieke kennis rondom emotieen stressregulatie van adoptiekinderen is voor leerkrachten en begeleiders vaak nieuw en aanvullend.

Brochures

Website geadopteerdonline.nl

Voor adoptieouders die meer willen lezen over de ontwikkeling en opvoeding van hun kind, geeft de Stichting Adoptievoorzieningen een aantal brochures uit.

In 2012 zijn 1.274 brochures besteld.

De brochures ‘Meer kinderen tegelijkertijd adopteren’ en ‘Zelfbeeld en identiteitsontwikkeling’ werden geactualiseerd.

Nieuw was de minibrochure voor familie en vrienden van aspirant-adoptieouders.

De meeste populaire titels waren ‘Eerste jaar na aankomst’, ‘Zelfbeeld en identiteitsontwikkeling’, ‘Hechtingsproces’ en de mini-brochure voor leerkrachten.

In januari ging de nieuwe website geadopteerdonline.nl van start, een gezamenlijke inspanning van Stichting Adoptievoorzieningen en de Stichting Ambulante Fiom. Een website voor (jong) volwassen geadopteerden. Op de site zijn ervaringsverhalen te vinden en veel informatie, over onder andere landen van herkomst, wet- en regelgeving en zoeken naar roots. Via het forum kunnen geadopteerden ervaringen uitwisselen en er kan gemaild en gechat worden met een hulpverlener.

Helaas heeft de Stichting Adoptievoorzieningen door bezuinigingen moeten besluiten om per januari 2013 te stoppen als medebeheerder van de website.

De Fiom bezint zich op de toekomst van geadopteerdonline.nl.

Themabijeenkomst over puberteit Wie ben ik? Bij wie hoor ik? Vragen die in de puberteit regelmatig opkomen en die voor geadopteerden en hun ouders vaak lastiger te beantwoorden zijn dan voor de gemiddelde puber. Reden om ook in 2012 een speciale themabijeenkomst over de puberteit te organiseren, met veel aandacht voor de adoptiespecifieke kanten ervan. Ouders kregen informatie en tips over hoe ze hun puber het beste kunnen bijstaan in deze lastige periode.

De bijeenkomst vond plaats in oktober en trok zeventig belangstellenden.

2012 jaarverslag

15

Adoptieconsultatie op school

“We weten nu dat we op de goede weg zitten.”

“

In 2012 bood Stichting Adoptievoorzieningen voor het eerst het consultatiegesprek op school aan. Adoptiemoeder Froukje Schotanus: “Wij hebben het consult aangevraagd omdat Kaimby maar langzaam vooruit ging met praten en lezen.

De leerkracht dacht dat hij het waarschijnlijk moeilijk zou krijgen in groep drie. Ook hadden mijn man en ik wat twijfels over de hechting.

Aangezien hij heftige dingen in zijn geboorteland heeft meegemaakt, vonden we het prettig om een adoptiedeskundige mee te laten kijken.

Deskundigheidsbevordering professionals Steeds vaker weten leerkrachten, consultatiebureaumedewerkers, artsen en jeugdhulpverleners ons te vinden voor informatie, collegiale consultatie en deskundigheidsbevordering. Dat is mooi, want het is altijd zinvol om bij hulpvragen van adoptiegezinnen te kijken of afstand en adoptie een rol spelen. Verder hebben wij onze jarenlange kennis en ervaring op het gebied van video-interactiebegeleiding bij adoptiegezinnen geborgd in het methodiekboek ‘Gehechtheid in beeld’.

De video-opnames die bij ons thuis zijn gemaakt, hebben ons nieuwe inzichten gegeven. Wij hadden het gevoel dat Kaimby niet zo heel veel toenadering uit zichzelf zocht. Op de beelden zagen we dat hij veel oogcontact maakt en dat er wel degelijk sprake is van toenadering, alleen minder duidelijk zichtbaar voor ons. Het was ook goed om eens te zien hoe hij zich in de klas gedraagt. Kaimby is thuis heerlijk aanwezig. Op school bleek hij juist heel rustig aan zijn tafeltje te zitten. Wat ook opviel, is dat hij zijn juf heel goed in de gaten hield.

Froukje Schotanus, adoptiemoeder

De leerkracht heeft het consult als zeer prettig ervaren. Zij weet nu dat het belangrijk is voor Kaimby dat hij zich gehoord en gezien voelt. Zij besteedt daar nu meer gerichte aandacht aan.

Al met al zijn wij zeer tevreden. Kaimby zit inmiddels in groep drie. Zijn taalachterstand is natuurlijk niet meteen weggewerkt. Binnenkort zijn er weer oudergesprekken en kijken we verder. We weten nu dat we op de goede weg zitten en dat is heel prettig.”

“

16

jaarverslag 2012

2012 jaarverslag

17

Studiedag Het thema van onze jaarlijkse studiedag was ‘Bouwen aan relaties’. Ruim 240 deelnemers uit het hulpverlenings- en adoptieveld luisteren naar de lezingen van Martine Delfos en Paula Sterkenburg en participeerden in de workshops. De studiedag werd dit jaar voor het laatst samen met de Fiom georganiseerd.

Deskundigheidsbevordering op verzoek Ook in 2012 zijn er trainingen, lezingen en workshops verzorgd voor diverse organisaties uit het reguliere hulpverleningsveld, revalidatieklinieken, basisscholen en vergunninghouders. De vraag hiernaar neemt toe. In 2012 hebben wij onder andere voor medewerkers van de bemiddelende organisaties een themamiddag verzorgd over stress en emotieregulatie bij adoptiekinderen.

Meer vragen van leerkrachten Tegenwoordig wordt meer dan de helft van de kinderen geadopteerd als ze tussen de twee en zes jaar oud zijn.

Dat betekent dat het kind na aankomst in Nederland vrij snel naar school gaat.

Scholen merken dat en kloppen de laatste jaren dan ook steeds vaker met vragen aan bij ons aan. Vaak gaan deze over de relatie tussen leer- of gedrags-

18

jaarverslag 2012

problemen op school en de dikwijls belaste voorgeschiedenis van het kind.

Methodiekboek over gehechtheid goed ontvangen Tijdens de jaarlijkse studiedag werd het methodiekboek ‘Gehechtheid in beeld’ gepresenteerd. Het boek is tot stand gekomen in samenwerking met de Associatie Intensieve Thuisbehandeling (AIT) en het Nederlands Jeugdinstituut. Orthopedagogen Anny Havermans en Corinne Verheule van de Stichting Adoptievoorzieningen hebben hierin hun methodiek voor video-interactiebegeleiding bij adoptiegezinnen gericht op gehechtheid toegankelijk gemaakt in woord en beeld.

De methodiek is toepasbaar in alle

gezinssituaties waarin hechtingsvraagstukken een rol spelen.

Al snel bleek dat er grote belangstelling is vanuit het veld. Reden om op basis van het boek trainingen aan te gaan bieden voor jeugdhulpverleners.

In 2013 starten we samen met de AIT een pilot met de methodiek in de pleegzorg.

Nieuwsbrief AdoptieAlert In 2012 zijn we gestart met een digitale nieuwsbrief voor hulpverleners en andere beroepskrachten die met adoptiegezinnen te maken hebben.

Abonnees blijven via de AdoptieAlert op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op adoptiegebied. Er is aandacht voor onderzoek, nieuwe literatuur, scholing, succesvolle methodieken en ervaringen uit de praktijk.

De AdoptieAlert is in 2012 vier keer verstuurd naar ruim 1.400 belangstellenden.

Provinciale platforms voor afstand en adoptie opgeheven

Bezuinigingen en de komende transitie van jeugdzorg naar gemeentes zijn hiervoor de redenen. Wij hopen de platformleden te blijven voorzien van informatie en consultatie door middel van de AdoptieAlert en deelname aan digitale platforms.

Stichting Adoptievoorzieningen was jarenlang samen met Fiom trekker van een aantal provinciale adoptieplatforms.

In deze platforms zijn deelnemers uit het brede veld van (jeugd)hulpverlening vertegenwoordigd. Zowel de Fiom als de Stichting Adoptievoorzieningen hebben besloten om zich daar met ingang van 2013 uit terug te trekken.

2012 2008 jaarverslag

19

Methodiekboek ‘Gehechtheid in beeld’

Voorlichting en communicatie

“We hebben elkaar niet gespaard.”

“

Bert Prinsen was vanuit het Nederlands Jeugdinstituut betrokken bij de totstandkoming van het methodiekboek ‘Gehechtheid in beeld’: “Mijn rol was te zorgen voor de methodische kwaliteit zodat de handleiding zou gaan beantwoorden aan de gangbare kwaliteitsstandaard. Voor AIT heb ik ook twee eerder verschenen boeken begeleid, over videohometraining voor de jeugdgezondheidszorg en het maatschappelijk werk.

Via de telefoon, onze website, brochures en persoonlijke contacten geven we algemene voorlichting over adoptie aan een breed publiek. Ondanks het dalende aantal aanmeldingen steeg de vraag naar informatie over adoptie.

Ik heb de auteurs af en toe een spiegel voorgehouden, hen geholpen om knopen door te hakken en hen met ’lastige vragen’ bestookt om ze uit te dagen hun ervaringen en kennis zo scherp en duidelijk mogelijk aan het papier toe te vertrouwen. Het vertrouwen en de openheid, die je daarbij nodig hebt, kwam heel nadrukkelijk van beide kanten. We hebben elkaar niet gespaard en tegelijk elkaars expertise altijd gewaardeerd. Dat heeft heel vruchtbaar gewerkt.

Zelfs al waren er af en toe hindernissen, zoals toen er plotseling een groep kinderen uit Haïti begeleid moest worden. Toen ging de handleiding aan de kant: ‘first things first’.

Bert Prinsen, expert Jeugdzorg & Opvoedhulp i.o.v. Nederlands Jeugdinstituut

Ik denk dat het een zeer complete handleiding is geworden, met veel foto’s en andere praktische aanwijzingen. Misschien hier en daar wat te gedetailleerd, maar daar is de fijnproever dan weer mee gediend.

Hij kan de toets der kritiek zeker doorstaan.

De video-interactiebegeleiding vanuit de Stichting Adoptievoorzieningen heeft daarmee een methodische kwaliteitsborging gekregen en tegelijk een degelijke theoretische onderbouwing. Dat past binnen het streven van de jeugdsector om waar mogelijk met practice based en evidence based methodieken te werken.”

“

20

jaarverslag 2012

2012 jaarverslag

21

Personeel en organisatie Informatielijn Met ruim 5.000 telefoontjes was het soms weer aardig druk aan de informatielijn. Zeker omdat de bezetting aan de telefoon is gedaald van drie (parttime) telefonisch voorlichters naar twee.

De stijging van het aantal aangevraagde informatiepakketten stelt ons voor een raadsel. In 2012 zijn 2.203 informatiepakketten verstuurd. Bijna een verdubbeling ten opzichte van 2011. Of dit betekent dat de animo voor adoptie weer stijgende is, betwijfelen wij. Het aantal aanmeldingen bleef ver achter op 2011.

Mogelijk wordt er nog gewacht totdat de economische crisis is afgezwakt.

Internationale contacten Ook in 2012 hebben we diverse vertegenwoordigers van buitenlandse organisaties ontvangen. Onze zuiderburen waren zeer geïnteresseerd in de wijze waarop wij adoptie van een kind met een special need voor het voetlicht brengen. Een tiental Zweedse maatschappelijk werksters die adoptieouders gedurende de gehele adoptieprocedure begeleiden, zochten ons op om informatie uit te wisselen. Tweemaal zijn we bezocht door contactpersonen van vergunninghouders uit verschillende Afrikaanse landen. Beide keren zijn deze gezelschappen voorgelicht over de Nederlandse adoptieprocedure, onze voorbereiding en nazorg. Een aantal

22

jaarverslag 2012

Noorse vergunninghouders die ook adoptienazorg willen gaan aanbieden, is uitgebreid geïnformeerd over ons nazorgaanbod, zowel over de inhoudelijke, financiële als beleidsmatige kant ervan.

Website De website van Stichting Adoptievoorzieningen wordt vooral gebruikt om informatie op te zoeken over de adoptieprocedure. In de periode 1 januari t/m 31 december 2012 is de website 133.331 keer bezocht door 82.524 unieke bezoekers. De homepagina heeft een kleine facelift ondergaan en de structuur van de site is toegankelijker geworden. In 2013 kijken we hoe de site meer vraaggericht en interactief gemaakt kan worden.

Media De daling van het aantal mensen dat wil adopteren, was in 2012 verschillende keren in het nieuws, onder andere in het NOS-journaal. De lancering van geadopteerdonline.nl, de nieuwe website voor geadopteerden begin 2012, kreeg aandacht van televisie, radio en de schrijvende pers. Daarnaast hebben we regelmatig achtergrondinformatie over adoptie gegeven aan verschillende media.

Samenstelling bestuur, directie en management Stand van zaken per 31 december 2012: Raad van Toezicht Dhr. drs. B. Nusselder Mw. drs. Y. J. Bouwman-Bakker Mw. drs. N. Vogel msm Dhr. mr. J. E. Sutherland

voorzitter vice-voorzitter lid lid

De samenstelling van de Raad van Toezicht is in 2012 ongewijzigd.

Bestuur/directie en management Dhr. drs. P. M. Benders, mmo mw. C. Geubel mw. M. van der Meer mw. M. van Olst

directeur/bestuurder hoofd Centraal Bureau hoofd afdeling Financiële Organisatie hoofd afdeling Nazorg

Het managementteam wordt ondersteund door staffunctionarissen P&O en Communicatie & PR.

Formatie Minder inschrijvingen heeft onherroepelijk effect op de formatie van de organisatie. In 2012 is een gedwongen ontslagprocedure in gang gezet voor drie medewerkers. Van een werknemer is de omvang van het dienstverband naar beneden bijgesteld. Effectuering vindt plaats in 2013. Eén werknemer is vrijwillig vertrokken en is een nieuwe uitdaging aangegaan bij een van onze ketenpartners. Daarnaast eindigde eind 2012 het tijdelijke dienstverband van onze hoofdredacteur van het Adoptiemagazine. Zij is in dienst getreden bij de uitgever van dit magazine en zet van daaruit haar

werk voor het blad voort.

De Stichting eindigde het verslagjaar met dertig werknemers, verdeeld over 21,30 fte.

Ondernemingsraad Zoals CAO Jeugdzorg en WOR voorschrijven in een situatie van gedwongen personele krimp, heeft de directie bij de OR een adviesaanvraag (voorgenomen besluit) ingediend. OR, directie en P&O hebben veelvuldig, constructief overleg gehad over de inhoud van dit voorgenomen besluit. De OR kwam in november 2012 met een positief advies.

2012 jaarverslag

23

Parallel aan het adviestraject met de OR is de Stichting met de vakbond AbvaKabo FNV om tafel gaan zitten om tot overeenstemming te komen over een sociaal plan. Naast de AbvaKabo FNV en de Stichting, was ook de vakbond CNV een onderhandelingspartij. Vakbonden hebben alvorens akkoord te gaan, overleg gepleegd met hun achterban. In november werd het sociaal plan van kracht.

Adviesraad Directie en Adviesraad maakten in 2012 werkafspraken om de onderlinge uitwisseling te verbeteren. De Adviesraad heeft een vaste contactpersoon aangewezen, die maandelijks met de directeur bijpraat. De Adviesraad vergaderde in 2012 zes keer, waarvan twee keer in de aanwezigheid van een delegatie van de Raad van Toezicht.

Deskundigheidsbevordering medewerkers Begin 2012 heeft een aantal medewerkers een training tekstschrijven gevolgd.

Zij gaan bijdragen leveren aan o.a. de website, brochures en andere schriftelijke en digitale uitingen. Twee voorlichters behaalden in april hun certificaat videointeractiebegeleiding bij adoptie, na een opleiding van twee jaar. De staffunctionaris communicatie heeft een training social mediamanagement gevolgd.

De jaarlijkse buitenlandreis heeft in 2012 vanwege bezuinigingen niet plaatsgevonden.

24

jaarverslag 2012

Stages

Financiën

Duidelijk was ook dit jaar weer dat de Stichting een erg gewilde organisatie is om een stage te lopen of een afstudeeronderzoek uit te voeren, vooral bij studenten (ortho)pedagogiek. Een studente pedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen deed onderzoek naar de behoefte aan nazorg bij adoptiegezinnen die de afgelopen tien jaar een kind hebben geadopteerd. Het rapport wordt begin 2013 verwacht.

Het teruglopend aantal inschrijvingen van aspirant-adoptieouders ging gepaard met minder inkomsten. De ouderbijdrage voor de voorlichtingsbijeenkomsten is met ingang van 2012 fors gestegen van € 900,- naar € 1.595,-. De effecten hiervan worden pas in 2013 duidelijk.

Met extra subsidie van het ministerie van Veiligheid en Justitie hebben het jaar toch positief kunnen afsluiten.

De themabijeenkomsten zijn goed bezocht en de gemaakte onkosten worden geheel gedekt door de ouderbijdragen.

We ontvangen jaarlijks minder subsidie van het ministerie van VWS omdat we gedurende een aantal jaren te maken hebben met een efficiëntiekorting. De afdeling Nazorg valt onder verantwoording van het ministerie van VWS en deze afdeling hebben we helaas met een klein negatief resultaat moeten afsluiten.

Regeling Tegemoetkoming Adoptiekosten De Regeling Tegemoetkoming Adoptiekosten is in 2012 van kracht geworden en geldt met terugwerkende kracht voor alle adopties sinds 2009. Adoptieouders kunnen hun aanvraag voor de tegemoetkoming indienen bij het Agentschap SZW. De Stichting Adoptievoorzieningen controleert voor het Agentschap of de aanvragers over een geldige Beginseltoestemming beschikken en controleert de gegevens rond kind en aankomst.

In 2012 zijn 1.800 aanvragen behandeld. Hiermee heeft zo’n driekwart van de adoptieouders die tussen 2009 en 2012 hebben geadopteerd, een aanvraag ingediend.

Eind 2012 is de regeling weer afgeschaft als bezuinigingsmaatregel. Ouders die in 2012 hebben geadopteerd hebben nog drie jaar om hun aanvraag in te dienen.

Doorstart Adoptietijdschrift Was in 2011 de toekomst van het Adoptietijdschrift nog uiterst onzeker, met de komst van een nieuwe uitgever, Performis Media uit Den Bosch, heeft het Adoptietijdschrift in 2012 een succesvolle doorstart gemaakt.

Na de zomer zag de Fiom zich vanwege de bezuinigingen genoodzaakt om zich terug te trekken als mede-uitgever. Gelukkig bleek het toch mogelijk voor de Stichting Adoptievoorzieningen om samen met Performis Media door te gaan. Het Adoptietijdschrift, inmiddels omgedoopt tot Adoptiemagazine, is voor veel (aspirant-)adoptieouders een belangrijke en nuttige bron van informatie.

2012 jaarverslag

25

Adoptietijdschrift wordt Adoptiemagazine

“Overstap heeft goed uitgepakt.”

“

Sinds 2012 wordt het Adoptietijdschrift uitgegeven door Performis Media. Hoofdredacteur Angela Jans: “De overstap heeft goed uitgepakt.

Het blad is in een nieuwe jas gestoken en heeft een nieuwe naam gekregen: Adoptiemagazine.

Met het vernieuwde blad willen we ons meer richten op aankomende adoptieouders en adoptieouders.

Het blad is toegankelijker geworden, met in elk nummer ervaringsverhalen van ouders, een rubriek kort nieuws en soms een fotoreportage. Verder besteden we meer aandacht aan opvoedingsvragen.

Aan het einde van 2012 is de Fiom gestopt als mede-uitgever van het blad vanwege bezuinigingen.

Angela Jans: “Dat is jammer en het was ook even spannend of het blad wel kon blijven bestaan.

Gelukkig is dat gelukt. Voor inhoudelijke inbreng werk ik nog steeds nauw samen met Stichting Adoptievoorzieningen. Zij zien veel adoptiegezinnen en staan dus met beide benen in de praktijk.”

Angela Jans, hoofdredacteur Adoptiemagazine

Ondanks het fors dalende aantal aspirant-adoptieouders is het aantal abonnees stabiel gebleven.

Angela: “Dat is een mooi resultaat. We hebben in 2012 meer aan promotie gedaan en er was een kortingsactie. Dat leverde nieuwe abonnees op.

De komende jaren wil ik graag meer abonnees werven onder adoptieouders die vijf en tien jaar geleden hebben geadopteerd. Velen van hen zijn niet bekend met het blad zoals het er nu ligt.

Ik denk dat er veel lezenswaardigs in staat voor deze groep met opgroeiende kinderen.“

“

26

jaarverslag 2012

Colofon Uitgave/redactie: Stichting Adoptievoorzieningen, Utrecht 2013 Vormgeving: Vormix, Maarssen Foto’s: De foto’s komen uit het methodiekboek ‘Gehechtheid in beeld’ dat in 2012 is verschenen.

Drukwerk: Zalsman, Zwolle Stichting Adoptievoorzieningen Postbus 290 3500 AG Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 161, ingang Hekelsteeg 8-10 Telefoon: 030 233 03 40 (maandag t/m vrijdag 9.00-14.00 uur) Fax: 030 232 17 77 Website: www.adoptie.nl