Fiets&Wandelbeurs 2024-Special Edition by AdriUlfman

23, 24, 25 februari, Jaarbeurs Utrecht: ontdek themaland Polen

2, 3 maart, Flanders Expo Gent

WANDELMAGAZINE.NU

Fiets en Wandelb eurs

Extra dikke editie

Wandelen op de Deense Wadden De onbekende Ardèche Op, langs (en onder) de Oude Maas

Bikepacking Schotland Naar het gravelparadijs Hotel Le Baroudeur Fietshotel à la flamande

Bayerns Best Puur fietsplezier langs de Isar

Nr 1 februari 2024 €8,45

BIKEEXPLORER.NL

Actieve, ontspannen en betaalbare vakanties in de Zwitserse Alpen Boven het onbedorven dorpje Waltensburg ligt ons

of fotografie. In de zomervakantie is er een avond-

Nederlandse hotel Clarezia, met schitterend weids uitzicht

programma voor de kinderen. Kijk voor een overzicht

op het Rijndal en de bergketens van de Surselva. De regio

van de activiteiten op onze website.

staat bekend om zijn natuurschoon, de rust en het uitgebreide netwerk van fiets-, mountainbike- en wandelroutes.

Eenvoudig, ongedwongen en betaalbaar. Onze gasten helpen een handje mee met dekken en

Onbezorgd wandelen in de bergen. Geen groepsreis, wel gezelligheid.

afruimen van de tafels bij het avondeten. De bar is ‘self service’. Zo kunnen we de prijzen laag houden.

We hebben een duurzaam concept waarbij er overdag wandelingen worden georganiseerd en de gasten

Clarezia biedt comfort tegen een betaalbare prijs.

‘s avonds met elkaar aan tafel zitten. U kunt dan genieten

Voor onze gasten telt de informele sfeer, de kindvrien-

van een 3-gangen menu met streekproducten van onze

delijkheid, de ‘ontzorging’ bij het wandelen, en het

chef-kok.

gemakkelijke contact met andere gasten. We hopen u snel te mogen ontvangen.

Na het eten is er vaak een wisselend cultureel programma. Wat dacht u van yoga, schilderen, geologie van de Surselva

Bien di!

www.clarezia.nl

Fietsen en wandelen zijn nog nooit zo populair geweest! Op de Fiets en Wandelbeurs is er voor elke fiets en -wandelliefhebber wat te vinden. Of je nou een traditionele racefietser bent, een stadsfietser of een hippe gravelbiker. Of de wandelaar die elke avond een rondje om de kerk wandelt, de serieuze vierdaagsenwandelaar of de LAW’er die altijd op zoek is naar meer kilometers. Wij zijn er trots op dat we ook dit jaar weer met Hicle Events, de organisator van de Fiets en Wandelbeurzen in Nederland en België, mogen samenwerken om deze speciale beurseditie te realiseren. Dit jaar hebben we zelfs een gecombineerde editie gemaakt van twee van onze bestaande titels: Wandelmagazine en Bike explorer. Dat betekent dat vanaf dit jaar onze abonnees in plaats van vier nu vijf nummers op de mat krijgen. Het zijn maar liefst 108 pagina’s leesplezier geworden, inclusief de informatie over themaland Polen en een greep uit de lezingen die in Utrecht en Gent worden gegeven. Op de website fietsenwandelbeurs.nl vind je de meest actuele informatie. Laat je in het Wandelmagazine-deel aanzetten tot wandelen langs de IJssel, in de Ardèche, in Gent of maak een wadlooptocht bij de Deense Waddeneilanden. In het Bike explorer-deel vind je mooie verhalen over bikepacking in de Schotse Hooglanden, een mountainbiketrip in de regio Nassfeld-Pressegger See en over 299 kilometer fietsplezier in Beieren. En natuurlijk ook weer veel wandelen fietsproductinformatie. Virtùmedia is zowel in Nederland als in België met een eigen stand op de beurs aanwezig. Veel van de redactieleden van Bergen Magazine, Wandelmagazine en Bike explorer staan klaar om abonnees en nietabonnees te woord te staan. Kom langs en deel je fietsen wandel verhalen met ons. Wellicht dat je ons inspireert om een keer een verhaal te schrijven over jouw avonturen. 05 Inhoudsopgave Wandelmagazine 45 Informatie Fiets en Wandelbeurs 46 Themaland Polen 53 Lezingen België (Gent) 55 Lezingen Nederland (Utrecht) 58 Inhoudsopgave Bike explorer

Zien we je op 23, 24 en 25 februari in de Utrechtse Jaarbeurs of op 2 en 3 maart in Flanders Expo in Gent? In ieder geval veel leesplezier en als je naar een van de beurzen gaat alvast heel veel beursplezier. Redacties Wandelmagazine & Bike explorer en het hele team van Hicle Events & Virtùmedia

Actieve rondreizen via een lokale specialist Fiets- en wandelreizen in Europa Voor adembenemende trektochten en fietsroutes hoef je niet naar de andere kant van de wereld te vliegen. Met onze fietsen wandelreizen in Europa laten we zien dat zelfs de doorgewinterde reiziger nog verrast kan worden. En het merendeel van deze landen kun je met de trein of auto bereiken!

Wandelreizen in kleine groep Onbezorgd in een avontuur stappen met een aantal gelijkgestemden? Dat kan tijdens onze groepswandelreizen in Europa. Een wandelreis in kleine groep is een mooie kans om samen met een ervaren gids op pad te gaan in de natuur; door de bergen, langs de kust en door mooie landschappen.

Wandelweekenden in Nederland & België

Verken samen met een ervaren gids in een kleine groep van max. tien wandelaars Nederland en België. Tijdens onze wandelweekenden ontdek je de uitgestrekte natuur in Drenthe, de prachtige duinen van Noord-Holland of het heuvellandschap in Zuid-Limburg.

Inhoud 14

14 30

36 Onontdekte Ardèche

Tussen het water en de bergen Zuid-Holland

Op, langs en ónder de Oude Maas

Deense Wadden

Van Noma tot nomade

En ook nog 07 09 10 21 25 26 28 42

Onderweg Uitgerust Frisse neus – Olst, IJssellinie Stadswandeling Gent Boeken Op pad met de app – Op sneeuwschoenen in Zweden Praktisch – Wandelblessures Mag ik even meelopen? – Trekvogelpad, Landsmeer

1-2024 Wandelmagazine 5

Onderweg Nieuws voor wandelaars

Langs de Brabantse waterlinie

www.radioviainternet.nl/ podcasts/witrood-wandel podcast; ook op Spotify

Foto: Visit Brabant/Willeke Machiels

Witrood: podcasts over wandelen Witrood is een podcastkanaal over lange afstandswandelingen in Nederland en daarbuiten. De naam verwijst natuurlijk naar de kleuren van de alombekende markeringen van GR-routes door heel Europa. Wybo Vons praat twee keer per maand met enthousiaste lopers en belicht naast de praktische ook de persoonlijke en poëtische kanten van het wandelen. Niet alleen het Pieterpad of de Camino komen aan bod, ook minder bekende grote routepaden zoals het Olavspad of het Hugenotenpad, met onze redacteur Hans Farjon!

REDACTIE RICK EGGINK

De Hollandse Waterlinie en de Nieuwe Hollandse Waterlinie kent iedereen wel, maar wist je dat de langste waterlinie van Nederland de Zuider waterlinie in Noord Brabant is? Van Grave tot aan Bergen op Zoom kronkelt het nieuwe, 290 kilometer lange Zuiderwaterlinie Wandelpad in 13 etappes langs 11 vestingsteden, aangegeven met groengele bordjes. Je kunt hem in principe in beide richtingen lopen. Bij hoog water in de Maas zijn sommige trajecten minder goed begaanbaar. Maar er worden in het bijbehorende routeboekje, te koop via de website, opties aangegeven om op een alternatieve wijze verder te kunnen. www.zuiderwaterlinie.nl

Van Hamburg naar Rome

www.natuurmonumenten.nl

Foto: viervrijevoeten.nl

Er zijn talloze redenen om ’s ochtends een ommetje te maken. Een wandeling geeft een positief gevoel. Dat komt doordat het lichaam het feel good-stofje endorfine aanmaakt. Bovendien stimuleert beweging de bloedsomloop waardoor extra zuurstof in je bloed komt. En je bloeddruk omlaag gaat. Wandelen is wellicht net zo effectief als sommige bloeddrukverlagende medicijnen. En dat geeft een goed gevoel als je er de dag mee begint. Waar schijnlijk is het in de ochtend rustiger om je heen. Vaak is het koelste moment van de dag een uur voor zonsopgang. Het warmst is het dan vanaf twaalf uur wintertijd. Bovendien laat de natuur zich in de vroege uurtjes vaak van haar mooiste kant zien. Neem daarom tijdens je ochtendwandeling vooral de tijd om van de omgeving te genieten.

Vaak beginnen mensen in de winter na te denken over waar zij in de zomer met vakantie naartoe willen gaan. Wat dacht je van deze aanrader: de Via Romea Germanica? Een 2200 kilometer lange wandelroute die loopt vanaf Stade, bij Hamburg, naar Rome. De route bestaat al heel lang. In 1236 schreef abt Albert van Stade een reisgids voor pelgrims die naar Rome wilden lopen. Er is nu een wandelroute van gemaakt met in Duitsland 44, in Oostenrijk 4 en in Italië 46 etappes. Het pad gaat over de Brennerpas en scheert langs Venetië en Ravenna aan de Adriatische kust. Bij Badia Prataglia steekt Foto: Jonathan Vandevoorde

Begin de dag met een wandeling!

het op 1173 meter hoogte de Apennijnen over om via Arezzo naar Orvieto te gaan. Vanaf hier gaat de route samen met de Via Francigenica verder naar Rome. www.viaromeagermanica.com

Heb je een nieuwtje voor onze lezers? Stuur je bericht dan naar de redactie. redactie@wandelmagazine.nu 1-2024 Wandelmagazine 7

EPPAN

...door MFS® Vakuum® technologie.

Men GTX

EPPAN

Lady GTX

De nieuwe definitie van pasvorm. Door de temperatuur van het lichaam vormt het het MFS® Vakuum® schuim zich optimaal naar de vorm van de voet. Om een perfecte pasvorm te bereiken is het speciale PU-schuim tot in het tenengebied van de schoenen verwerkt. De Meindl Multigrip® rubber profielzool met PU tussenzool zorgt voor maximale demping en een perfecte grip.

JIJ WANDELT TOCH OOK MEE? S

ca je d n & irec schr t in ijf !

31 MEI 1-2 JUNI 2024 WANDELEVENEMENTVENRAY.NL

20 KM

30 KM

40 KM

50 KM

Je kunt elke dag een andere afstand lopen en je mag zelf bepalen of je 1, 2 of 3 dagen meeloopt! Een deel van het inschrijfgeld gaat naar onze goede doelen: Stichting ALS Nederland + Stichting Durf Te Vragen

REDACTIE DAAN COUWENBERGH

Uitgerust

Bamboesokken De bamboe wandelsokken TRE1 van Comodo zijn speciaal ontworpen om ondersteuning en comfort te bieden in alle omstandigheden. Voor zowel korte als lange wandelingen zijn ze geschikt en dat in alle seizoenen. Bamboesokken houden je voeten fris en droog. Het in de stof verweven materiaal polypropyleen Siltex zorgt voor antibacteriële bescherming. De verstevigingen op de voorvoet en de enkel beschermen je voeten extra. Verkrijgbaar in diverse kleuren en drie maatranges. ADVIESPRIJS: € 9,99 COMODOSOKKEN.NL

 Op de Fiets en Wandelbeurs krijg je in onze stand bij het afsluiten van een abonnement op Bergen Magazine, Wandelmagazine of BIKE explorer een paar Comodowandelsokken van ons cadeau!

Sportief en licht op pad De Meindl Power Walker 3.0 is een sportieve, moderne en lichte wandelschoen voor stedentrips en lichte wandelingen over makkelijke paden. De zool geeft veel demping en helpt je om je voet goed af te wikkelen. Ook fijn: de schoen geeft heel wat steun ondanks dat hij laag en licht van constructie is. Comfortabele wandeltochten gegarandeerd dus. Ook comfortabel: het bovenwerk van de schoenen ademt dankzij het ventilerende gaas en de Gore-Texvoering. Dat houdt water buiten, maar zorgt er ook voor dat je geen zweetvoeten krijgt. De Power Walker is beschikbaar in een dames- en herenmodel en in verschillende kleuren verkrijgbaar. ADVIESPRIJS: € 204,90 MEINDL.DE

Duurzame rugzak De rugzakkenserie Kajka van Fjällräven is vernieuwd. Niet alleen zijn de trekkingrugzakken nóg comfortabeler om te dragen, ook het productieproces is milieuvriendelijker gemaakt. De Kajka-rugzakken vallen op door het houten frame in het rugpand. Dat heeft een veel kleinere ecologische voetafdruk dan een ‘gewoon’ rugpand van aluminium. Ook het materiaal is verbeterd. Het Vinylon F is steviger dan voorheen, maar als het kapot gaat is het toch makkelijk te repareren. De voering en verstevigingen zijn gemaakt van gerecycled materiaal, extra duurzaam dus. Elke Kajka is voorzien van allerlei handigheidjes, zoals slim geplaatste vakken voor een fles, kaart of snack. Ook kan het topvak aan de borstband bevestigd worden, voor als je extra handbagage nodig hebt. Wie nóg meer ruimte nodig heeft, kan extra zijvakken kopen. De Kajka is verkrijgbaar in zes verschillende maten en in meerdere kleuren.

Comfortabel en koubestendig Tijdens een winterwandeling in de sneeuw of vrieskou houdt de Foidit-wandelbroek van Maier Sports je niet alleen warm, hij is ook nog eens erg comfortabel. De broek heeft een verstelbare pasvorm en een moderne look waarbij de handige ritsen en zakken naadloos en onopvallend opgaan in de stof. Het duurzame stretchweefsel biedt bewegingsvrijheid, terwijl de opgeruwde binnenzijde isoleert en een aangenaam gevoel geeft op de huid. Naast koudebestendig en comfortabel is de aanschaf van elke Foidit ook een duurzame keuze: hij is namelijk gemaakt van gerecycled polyester en heeft een PFC-vrije impregnering gekregen. Bovendien is de wandelbroek direct te recyclen via Maier Sports. ADVIESPRIJS: € 119,95 MAIER-SPORTS.COM

ADVIESPRIJS: VANAF € 400,– FJALLRAVEN.COM

1-2024 Wandelmagazine 9

Nederland

Frisse neus

Olst, IJssellinie

Terecht topgeheim, die IJssellinie Het water van de IJssel blijft vandaag braaf tussen de kribben en om kasteel De Haere is al in geen eeuwen meer gevochten. Als de Russen tijdens de Koude Oorlog ons land waren binnengevallen, was dat heel anders geweest.

in de Rijn bij Arnhem kon de legerleiding zo een watervlakte van minimaal vijf kilometer breed creëren die zich uitstrekte van Lobith tot Kampen. Een twintigste-eeuwse versie van de Hollandse Waterlinie

TEKST & FOTO’S HANS FARJON

Luchtdoelterp We hebben geluk. De uiterwaard staat droog, dus lopen we door groene weilanden en het wilgenstruweel langs de rustig stromende rivier. Alleen een speedboot doorbreekt de stilte; beroepsvaart zien we niet. Over een met groengele korstmossen begroeid stuwtje bereiken we de steile IJsseldijk. Wanneer we omhoog klauteren zien we grote zwarte T’s uit het gras steken: schoorstenen van het bunkercomplex van de zogenoemde Luchtdoelterp. Het geschut, bedoeld om vijandelijke vliegtuigen uit te schakelen, moeten we erbij denken. Er resten slechts fundamenten. Verderop is niets aan onze fantasie overgelaten. We passeren eerst een in beton gegoten Shermantank, de lange loop wijst dreigend richting fietsers vanuit het noorden, dan twee keer een luchtdoelgeschut op een

“N

ON CEUS CO!M”, staat er in grote witte letters gekalkt op een lomp stuk beton aan de overkant van de IJssel. Een visser heeft onder een grote wilg dekking gezocht voor de nog stevig prikkende septemberzon. “Weet jij wat dat betekent?”, vraag ik aan Willem. Ik heb hem uitgenodigd voor een wandeling langs de restanten van de IJssellinie bij Olst. Toen we ruim veertig jaar geleden collega-dienstweigeraar waren, verscheen hij regelmatig in een camouflage-

10 Wandelmagazine 1-2024

broek op kantoor. Hij weet het ook niet, maar wel dat die kademuur vol graffiti een overblijfsel is van een stuw waarmee de IJssel kon worden afgedamd in geval van oorlogsdreiging. In 1951 bouwde Defensie dit werk om te voorkomen dat de Russen de Randstad zouden binnenvallen. Bij oorlogsdreiging kon een enorme betonnen doos vanuit een naastgelegen haven tussen de betonnen kademuren gemanoeuvreerd worden. Het rivierwater zou gaan stijgen, de uiterwaarden vollopen en via sluizen in de dijken het achterland overstromen. Samen met vergelijkbare stuwen in de Waal bij Nijmegen en

Gebetonneerde Shermantank. Uitwateringssluis in de zomerkade. Folly van buitenplaats De Haere. IJsselstuw bij Olst.

soort terp en tot slot bij een spoorwegovergang nog een ingegraven tank. Het luchtdoelgeschut komt uit de legerdump denken we, maar die geschutskoepels in beton? Zijn die niet origineel? We kunnen ons niet voorstellen dat de IJssellinie tot ver in de jaren zestig strikt geheim was, als er langs behoorlijk drukke wegen dergelijke koepels met lopen uit de grond staken. Folly Achter de dijk zijn er veel meer forse eiken en statige beuken. Fraai beperken ze het zicht. We lopen door bosjes, over boomlanen en buitenplaats De Haere. Het witte huis van de havezate is letterlijk oogverblindend in de zon. “Kijk, daar is zelfs een echte kasteelruïne”, roep ik enthousiast. “De toren

is aan flarden geschoten.” “Hans, Hans, Hans toch”, schudt mijn wandelgenoot het wijze hoofd. ”Je bent er ingestonken.” Deze ruïne blijkt nep, aangelegd om het oog van de kasteelheer te behagen. Een zogenoemde folly legt Willem uit, een klassiek element in de Engelse landschapsstijl. Voor echte gevechtshandelingen rond dit kasteel moet je terug naar de middeleeuwen. Grote donkere gaten Iets verderop in het bos, tegen de IJsseldijk, liggen wel serieuze militaire objecten. De grote betonnen bunkers functioneerden tijdens de Koude Oorlog als veldhospitaal en commandocentrum van de IJssellinie. Het slotstuk van onze tocht is een imposant inlaatwerk in de IJsseldijk. Achter een stille plas water, waarin de algen groen kleuren, rijzen vijf grote donkere gaten in de dijk op, veilig afgesloten met dikke deuren. Dat de commandant die open zou zetten als het Rode Gevaar onze grenzen naderde, was tot 1990 topgeheim. Niet voor de Russen,

die hadden zo hun informatiekanalen, maar wel voor de Nederlandse burger. Die moest al leven met de dreiging van de bom. De onrust zou nog groter zijn geweest als men de inundatieplannen had gekend. Zo’n 400.000 bewoners langs de IJssel zouden geëvacueerd moeten worden als de sluizen open zouden gaan. “Had jij moeten vluchten als jij toen woonde waar je nu in Arnhem woont?” vraag ik Willem. Hij is er heilig van overtuigd dat hij aan de goede kant woont. “Evacuees uit het aanpalende Presikhaaf zijn natuurlijk bij ons welkom”, lacht hij gul.

WANDELWIJZER Het startpunt ligt zeven kilometer ten noorden van Deventer op de IJsseldijk. We hebben wandeling 11 uit de gids Lopen langs linies van Rutger Burgers & Rob Wolfs (2018, Uitg. Gegarandeerd Onregelmatig) aangepast om de plek van de stuw in de IJssel mee te kunnen pikken (zie daarvoor www. avontuurlijkwandelen.nl/ijssellinie). Als het water in de uiterwaarden staat, is dat niet mogelijk. Fietsroutes Op route-apps zoals RouteYou en Komoot zijn tal van fietsroutes langs de IJssellinie te vinden. Of kijk op www.verslingerdaansalland.nl voor de route Het geheim van de IJssel (downloadbaar). Meer weten? www.ijssellinie.nl

1-2024 Wandelmagazine 11

Inspiratie van onze partner

Kom de Belgische Ardennen ontdekken op uw eigen tempo. Wij zorgen voor alles! Europ’Aventure organiseert trektochten over de meest prestigieuze routes in de Ardennen, zoals de Transardennaise, de GR16 de la Semois,

de EscapArdenne - Eisleck Trail. Ons team regelt alle logistiek voor u, inclusief accommodatie, halfpension en bagagetransport.

Europ’Aventure werd bijna 40 jaar geleden opgericht door wandelliefhebbers en is uitgegroeid tot een belangrijke speler in de organisatie van wandelvakanties in de Ardennen. We bieden meer dan 20 verschillende routes aan in België. Alle reizen zijn beschikbaar op onze website: www.europaventure.be

Individuele fietsen wandelvakanties met bagagevervoer

Goedverblijf.nl Actief genieten tijdens een ontspannen vakantie! Goedverblijf.nl biedt een scala aan unieke fiets- & wandelvakanties. Al deze trips zijn individueel te boeken, dit houdt in dat je op elke dag van de week kunt starten! Voor meer info bezoek goedverblijf.nl of bel +31 (0)85 489 90 19.

ENKELE HIGHLIGHTS UIT ONS PROGRAMMA: • • • • • •

De Friese 11 steden Nederlands- & Belgisch Limburg De Veluwe Utrechtse Heuvelrug Drenthe De Zeeuwse kust

• • • • •

Twente & Salland De Gelderse Achterhoek Weerribben Wieden & Giethoorn Hanzesteden Overijssel & Gelderland Laag Holland

De zes fleurige vakantiehuisjes van Casa Ferrobo in São Bràs de Alportel, zijn de ideale plek voor natuurliefhebbers en rustzoekers! In de directe omgeving bevinden zich diverse mooie wandelroutes. Het indrukwekkende natuurpark Fonte Ferrea ligt op 3 km afstand en ook de prachtige lagunes van de Ria Formosa zijn goed bereikbaar. Tientallen wandelroutes in de directe omgeving zijn te vinden in de map waar ieder huisje over beschikt. Er is een grote verscheidenheid aan vogels te spotten in de omgeving, dit is een zeer geliefde activiteit. Bij Casa Ferrobo, een voormalige kurkboerderij, ben je omringt door een uitbundige verscheidenheid aan bloemen en planten in een ruime tuin met zwembad en hottub. Vanuit deze landelijke oase kun je heel gemakkelijk de Algarve gaan verkennen. Rustig gelegen, maar toch centraal in de Algarve en met alle faciliteiten binnen handbereik.

GRATIS BROCHURES ONTVANGEN? Bezoek www.goedverblijf.nl/beurs of bel +31 (0)85 489 90 19

www.goedverblijf.nl/fietsvakanties

+351 960 491 555

info@casaferrobo.com

www.casaferrobo.com

Frankrijk

Ardèche In de Franse Ardèche valt er veel meer te ontdekken dan alleen maar de beroemde Gorges. Wij vonden plekken waar je prachtige wandelingen kunt maken zonder massa’s toeristen. En zonder dorst, want in dit spectaculaire Zuid-Franse landschap draait alles om water, zo merkten we aan den lijve. TEKST KOEN DRIESSENS FOTO’S RUDI VAN BEEK

De onbekende Ardèche

Tussen het water en 14 Wandelmagazine 1-2024

de bergen

Geen wolven te zien op weg naar de Ferme de Rouyon.

il je toch nog dat Gorgesgevoel meepikken, dan kan dat op een wandeling naar Labeaume. We starten aan de Ardèche, de rivier, in het pittoreske Ruoms. We volgen een ezelspad met zicht op de Baume die zich naar de Ardèche kronkelt, tot Labeaume, een stadje met veel karakter dat zich in een bocht van de rivier tegen de helling heeft genesteld. In poelen van het traag stromende water is het lekker plonzen onder de hoge rotsen aan de overkant. Over de stenen brug keren we langs de rechteroever terug naar Ruoms. Een mooie opwarming voor het echte werk. Sentier des Lauzes: kunst en kanalen Dat verrichten we in een compleet ander landschap. In de vallei van de Drobie in Parc naturel régional des Monts d’Ardèche, dat aansluit op het Parc national des Cevennes, au coeur de l’Ardèche Secrète. Ons vertrekpunt is na een flinke klim over smalle, kronkelige bergwegen het afgelegen en schijnbaar uitgestorven gehucht SaintMélany. De Sentier des Lauzes, het pad van de leien, is ook een pad van kunstenaars (*). Het smalle pad vol keien en kastanjes slingert langs verspreide kunstwerken. Kunstenaars in residence wisselen elkaar hier al jaren af en laten in de vallei hun sporen achter. We komen uit bij Parole de Lauzes van Domingo Cisneros: een rij koppen en silhouetten in leisteen op een muret, de voor de regio typische lage, brede muurtjes, opgetrokken uit de stenen die uit het land gehaald worden. Algauw zijn we bij het atelier-refuge op een berghelling waar de kunstenaar verblijft. Het hutje is bewoond, maar er is niemand aanwezig. Voorbij een aparte wc en douche staat een platform met hokje. Dat blijkt het meest recente kunstwerk te zijn: L’Abri du Regard van Sylvie Sauvageon. Door een raam in het hok heb je vanaf een stoel uitzicht op de vallei. Het kader moet je meer gefocust doen kijken en de natuur zelf als kunstwerk zien. We moeten ondanks de gpx-tracks wat moeite doen onze weg te vinden door het gehucht Le Travers, maar uiteindelijk zijn

(*) Lees over de Sentier des Lauzes ook de reportage in Wandelmagazine 2021-4 1-2024 Wandelmagazine 15

Frankrijk

FIETSROUTE Tussen Vogüé en Grospierres loopt de Via Ardèche, een makkelijke fietsroute die een oude spoorweg volgt, van 22 km lang. Een 10 km lange aftakking vanaf Ruoms, misleidend Voie Douce genaamd, heeft hellingen van 10 en 12 procent en brengt je naar Vallon Pont d’Arc. De grootste uitdaging is evenwel de 90 km lange Dolce Via die de hele streek doorkruist over (opnieuw) een oude spoorlijn, tussen La Voulte-surRhône en Saint-Agrève of via een vertakking naar Lamastre. In La Voultre sluit hij aan bij de Via Rhôna waardoor je naar Avignon of Lyon kunt fietsen. Mountainbikers kunnen zich wagen aan de 315 km lange Grande Traversée de l’Ardèche. Ook deze route eindigt in de Rhônevallei.

we op de goede weg richting Dompnac, het verste punt van deze luswandeling. Er is ook minder goed nieuws: de donkere lucht boven de toppen in het westen kondigt regen aan. Even later horen we het grommen van de donder. Dat klopt niet helemaal met de houten beelden die we passeren en die Silence des Lauzes beloven. We doen een schietgebedje bij de eenzame kapel van Saint-Régis. Vooralsnog schijnt de zon en volgen we parallel met de asfalt weg naar het dorp een pad tussen de kas16 Wandelmagazine 1-2024

tanjes, in vroeger tijden de voornaamste bron van inkomsten van de bergbewoners in deze gehuchtjes. Onder de nieuwsgierige blikken van geiten picknicken we in Dompnac, waar we onze regenkleding aantrekken. Wanneer we afdalen naar de bergrivier La Sueille, zien we hier en daar piepkleine, op de rotsen geplakte spiegeltjes, Les yeux de la Sueille, een werk van Jan Kopp, amper groter dan de forse druppels die plots beginnen te vallen. Net wanneer we de rivier over de rotsen dwarsen, barst het onweer los. Als we hier een halfuur later waren geweest, was dat misschien niet meer mogelijk geweest? Een geluk bij een ongeluk. De regen is een attractie op zich. Recht

Zicht op ville de caractère Labeaume aan de Baume. Op wandel rond Antraigues kom ik op deze onwezenlijke basalthelling. Over een ezelspad tussen Ruoms en Labeaume, tussen de Ardèche en de Baume. Ruoms, een pittoresk stadje aan de Ardèche.

als een waterval gutst hij urenlang naar beneden. Van schuilen is zelfs onder de bomen geen sprake. Dus ploeteren we maar verder. Het is wel uitkijken. De stenen worden glad op het pad dat soms vervaarlijk dicht bij de rivier komt. Die verandert enkele meters onder ons van een klaterende bergbeek stilaan in een kolkende stroom. Het pad zelf is inmiddels een stromend kanaaltje. Doorweekt komen we bij de auto aan. Als we de vallei uitrijden, schijnt de zon alweer. Buien blijken heel lokaal te zijn. Bij het hotel is men stomverbaasd: daar is geen druppel gevallen. La ferme de Rouyon: boomgaarden en boeren Droog en wel begeven we ons naar Laviolle, een dorpje iets ten noorden van Vals-lesBains, het kuuroord aan de Volane, de rivier waarvan ook het bronwater Vals gebotteld

wordt. We dalen af naar de start van de eigenlijke lus in Le Villaret (660 m), deels langs stenen maar gelukkig droogstaande kanaaltjes. Vanuit het gehucht klimmen we omhoog langs kastanjeboomgaarden die zijn aangelegd op terrassen. De knoestige bomen geven beschutting onder de genadeloze zon. Het is een steil pad. We winnen liefst driehonderd meter op tweeënhalve kilometer. Het lijkt wel een trap van stenen. In de Dauphiné Liberé van de dag tevoren waarschuwde de krant dat de Ardèche almaar meer last ondervindt van wolven. Die zien we echter niet. Wel sporen van evers, hagedissen en een joekel van een slang die over het pad kronkelt en net zo hard van ons schrikt als wij van hem. In het bos steken we een beekje over waarna we de boomgrens naderen. Het smalle rotspad kijkt uit over een honderden meters diep ravijn. In de verte zijn bij helder weer de Mont Ventoux en de Alpen te zien. We dalen weer wat af. In een beukenbos treffen we de ruïnes van boerderijen. De buitenmuren staan nog half recht, een muur steunt nog op één kei. Het is de Ferme de Rouyon. Wat deden mensen op deze afgelegen en amper bereikbare plek? Dit is geen landbouwgrond. En kastanjes groeien hier niet. Onvoorstelbaar dat hier ooit iemand woonde. Aan de andere kant van de boerderij loopt

echter een breder pad naar het dal. Zodra dat asfalt wordt, duikt de route ervan af. We dalen naar de Volane, die hier op de rotsen onder constant gedruis een natuurlijk zwembad heeft gevormd. Dat ziet er heel aanlokkelijk uit, maar in het voorjaar is het water nog ijskoud, dus voor die verfrissende duik passen we. Een mooie picknickplek, dat wel, en ideaal voor een siësta op de warme rotsen. Tot de zon achter de wolken verdwijnt. Na een lichte klim naar Le Villaret is het nog anderhalve kilometer door dezelfde kanaaltjes terug naar beginpunt Laviolle, waar de eerste druppels vallen. Rond Antraigues: chansons en châteaux Ook aan de Volane, én aan de Mas die via de Bise in de Volane stroomt, ligt Antraigues, wat letterlijk ‘tussen waters’ (entre eaux) betekent. Het dorpje ligt op een hoge rots die is omgeven door heuvels en uitgesneden door het water. De rots is een restant van lava. Dit is een ‘jong’ vulkanisch gebied, amper veertig- à tachtigduizend jaar oud. Aan de centrale Place de la Résistance staat de voormalige woning – vandaag museum – van Jean Ferrat, de bard van het Franse chanson. Zijn bekendste nummer, La Montagne, kennen we als Het dorp van Wim Sonneveld. Op het petanqueveldje klitten de dorpsouderen wat bij elkaar. 1-2024 Wandelmagazine 17

Op het petanqueveld van het dorp klitten de ouderen bij elkaar.

Wij maken een wandeling rond de Neck de Craux, een vulkaanschoorsteen. Even wil ik de andere kant op, naar de bekende en eenzame ‘kaasrots’, een mooi voorbeeld van poreuze basalt. Ons pad is vers gemaaid, speciaal voor ons natuurlijk. De eerste klim gaat over een stenen pad en komt uit op de oostflank van de vulkaan. Het aanzicht is onwezenlijk: de hele helling ligt vol kleine en grote basaltblokken, alsof de vulkaan nog maar kortgeleden is uitgebarsten. Geen boom, zelfs geen sprietje gras staat ertussen. Verderop lopen we weer tussen de kastanjebomen, de netten voor de oogst liggen eronder klaar. We worden gewaarschuwd: ramassage of wildpluk is verboden. Tja, wie gaat dat beletten? Er is geen huis of boerderij in de omgeving. Enkel het onbewoonde château de Craux, meer een versterkte boerderij, die wordt gerenoveerd. De afdaling over een stenen trap is hier en daar gevaarlijk nat door vele bronnetjes, maar deze over het algemeen makkelijke wandeling van een uur of twee biedt hier wel een mooi zicht op Antraigues, dat op zijn berg ligt te zonnen. Que la montagne est belle!

WANDELWIJZER Vervoer De Ardèche is rechtstreeks vanuit Amsterdam en Brussel met de TGV InOui bereikbaar, met halte in Valence (www.tgvinoui.sncf). Wandelen In de Ardèche liggen nog heel wat geheime plekken te wachten op wandelaars. Zoek je er een mooie wandelroute, ga dan naar de website van Ardèche Tourisme (www.ardeche-guide.com/ experiences-emerveillantes/la-randonnee-en-ardeche). Of maak rechtstreeks je keuze op de kaart via de interactieve website: https://carte.ardeche-guide.com. Wij kozen voor deze reportage drie wandelingen, waarvoor je alle info en gpx op deze site vindt: • Sentier des Lauzes: 14,4 km, hi 746 m, lus met start en aankomst in Saint-Mélany (19 Les Fabres). • La ferme de Rouyon: 9,6 km, hi 579 m, lus met start en aankomst in Laviolle (2 Place de l’Église). • Antraigues – Château de Craux: 7,7 km, hi 592 m, lus met start en aankomst in Vallées d’Antraigues-Asperjoc (Montée du Portail).

18 Wandelmagazine 1-2024

Veluwe Outdoor totaal concept Het Veluwe Outdoor Totaal Concept heeft tot doel om de juiste schoen voor uw voeten te vinden voor uw wandeling. De vragen die daarbij beantwoord worden zijn: 1

Welke soort wandeling

Maatvoering; lengte, breedte, wreefhoogte

Type inlegzool

€50,-G KORTIN

€100,-G KORTIN

8 VERSCHILLENDE BREEDTE MATEN VAN SMAL TOT EXTRA BREED

Diverse modellen schoenen hoge kortingen

r iedere voet een goed Wij zijn gespecialiseerd om voo Dit doen we door: passende schoen te vinden. wandelingen u wil maken Te luisteren naar u welke Het kijken naar uw voeten k type schoen voor u het Uit ervaring adviseren wel wandelen op asfalt, meest geschikt zou zijn voor het lopen van meerdaagse bos, bergwandelen, maar ook trektochten in het hooggebergte schoenen voor de Wij zijn gespecialiseerd in voet” “de brede voet” “standaardvoet”, “de moeilijke ten met en geschikte schoenen voor voe enkel / gewrichtsproblemen rraad; laag, halfhoog, Meer dan 250 modellen op voo ast zit er vast een schoen hoog van soepel tot stijgijzerv de week wandelt of 3 voor u bij. Of u nu een uurtje in gen, wij hebben het. weken een huttentocht in de ber Stationslaan 41a, 8071 CK Nunspeet, 0341 - 27 08 47

WWW.BREDEWANDELSCHOENEN.NL • WWW.VELUWE-OUTDOOR.NL

België

Oost-Vlaanderen

Wandeling door het industriële hart van

Gent Gent is toch allereerst een cultuurstad met een grote universiteit, een prachtig historisch centrum en beroemde musea. En Het Lam Gods! Weinig mensen kunnen zich echter het Gent van honderd jaar geleden voorstellen, vol rokende fabrieksschoorstenen en dichtbevolkte krottenhoven. Een overbevolkte industriestad met 1500 textielfabrieken en 120.000 bewoners. TEKST & FOTO’S JAN ERIK BURGER

Ons Huis Gentsche Werkersbelangen aan de Vrijdagmarkt.

1-2024 Wandelmagazine 21

België

n haar publieke en commerciële uitingen was Gent destijds een Franstalige stad, met een opmerkelijke orangistische stemming binnen de Franstalige elite. (Onze) Willem I, de oprichter van de universiteit en initiator van het Kanaal Gent-Terneuzen, speelde zo een cruciale rol in deze dynamische periode. De Gentenaren en hun culturele elite koesteren hun burgertrots. Dat blijkt uit de vele monumenten. Jacob van Artevelde, met zijn standbeeld op het midden de Vrijdagmarkt, was de Gentse voorman tijdens de Guldensporenslag van 1302. Daar delfden Franse ridders het onderspit tegen een leger van burgers. In de achttiende en negentiende eeuw was het plein De Kouter, vroeger Place des Armes, de favoriete woonplek voor de burgerij. Hier staat het prachtige rococo Hotel Falligan met een overwicht van de Franse smaak. Wekelijks houdt de Club des Nobles hier zitting, waar Frans nog steeds de voertaal is. Industrieel verleden Je kunt de ontdekkingstocht beginnen of eindigen bij het Industriemuseum, waar

22 Wandelmagazine 1-2024

nog geen halve eeuw geleden het oorverdovende geluid van textielmachines weergalmde. De wandeling eindigt in de Blekerijstraat vlakbij, genoemd naar de vele blekerijen die hier in de zestiende eeuw gevestigd waren. Vandaar kun je verder wandelen naar Dok Noord aan het Handelsdok, waar het zuidelijke deel van het Kanaal Gent-Terneuzen wordt omgetoverd in een trendy woongebied. Een alternatief startpunt is het Gravensteen, de indrukwekkende middeleeuwse burcht in het centrum, die in de negentiende eeuw als spinnerij overleefde. Op een steenworp afstand ligt een andere topmonumentensite, dat we tegenwoordig niet makkelijk meer als industrieel herkennen. Het gaat om de middeleeuwse Leie-haven Korenlei en Graslei. Het beste uitzicht heb je vanaf de linkeroever (Korenlei), een van de twee fotogeniekste plekken van Gent. Verderop ligt de Sint Michielsbrug. Beklim deze brug vanaf de kade en geniet van het uitzicht op de Sint-Baafskathedraal, huis van Het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck, en op de Belfortstoren, beide

UNESCO-werelderfgoed. Het Huis van Alijn, aan Kraanlei 65, het laatste middeleeuwse armenhuis van Gent, dient als museum van het dagelijkse leven. Het biedt onderdak aan een café met een betoverende binnentuin. In de Korianderstraat 2 werd in 1839 Katoenspinnerij De Gandt-Vander Schueren opgericht, een van de oudste textielfabrieken in Gent. Vlasvezels werden hier gesponnen tot draden. In 1926 werd het bedrijf omgevormd tot gasgloeikousjesfabriek Emile Schulze. Een gas(gloei)kousje is een geweven netje rond de vlam. Door deze uitvinding uit 1885 nam de lichtopbrengst sterk toe. Het hoofdgebouw bleef bewaard dankzij de inzet van Gentse industrieel archeologen in de jaren 1970 en is de laatste getuige van een bloeiende textielwijk met tientallen fabrieken. Vooruit: cultuur en coöperatie De socialistische coöperatie Vooruit bouwde in 1913 haar eigen feestlokaal, een architecturaal pronkstuk, een ‘opera voor

de werkmens’. Decennialang was het Feestlokaal het culturele bastion van de Gentse socialistische beweging. In 1982 veranderde het in een onafhankelijk sociaal-cultureel centrum, dat nu bekend staat als het Kunstencentrum Vooruit. Aan de overkant staat de imposante gevel van het voormalige Dagblad Vooruit. Zuidstation en Hippoliet Lippensplein In 1837 verwelkomde het (toenmalige) Zuidstation de stoomtrein, die een enorme impuls gaf aan de Gentse industrie. Het Hippoliet Lippensplein belicht de donkere kant van de industriële revolutie, met overbevolking en slechte hygiëne in de negentiendeeeuwse binnenstad. Door de industrialisering en de enorme bevolkingsgroei raakte de binnenstad in de tweede helft van de negentiende eeuw overbevolkt, onhygiënisch en ongezond. In deze wijk alleen al woonden drieduizend textielarbeiders. Arbeidersbuurten waren broeihaarden van cholera, tyfus en pokken. De stad greep in, net zoals in Amsterdam. Vervuilde grachten en waterlopen werden overwelfd of gedempt, zoals bijvoorbeeld de

In stadsontwikkeling: het Handelsdok. De beroemde Korenlei. Ketelvaart, geprezen nieuwbouw op de plaats van een gesloopt beluik.

Nederschelde. De Nederschelde (nu: Reep) is de historische loop van de Schelde door de binnenstad, tussen de Ketelvaart en de oorspronkelijke samenvloeiing van Leie en Schelde, met jachthaven Portus Ganda. In het kader van voortdurend stadsherstel is de Reep van 2016-2018 opnieuw opengelegd. Stinkende fabrieken en armtierige beluikhuisjes maakten plaats voor brede lanen en grote burgerhuizen. De burgerij maakt zich opnieuw meester van de stad. Veel arbeiders vestigen zich bij de nieuwe bedrijven in het noorden, oosten en westen van de stad. Katoenspinnerij Lousbergs en Badhuis Van Eyck De familie Lousbergs, met Nederlandse wortels, bouwde in de negentiende eeuw een textielimperium, met de katoenspinnerij aan de Reep als een van de grootste. Op 1 augustus 1886 opende badhuis Van Eyck zijn deuren met het eerste overdekte zwembad (‘zwemkom’) in Vlaanderen. Voor de dichtbevolkte arbeidersbuurt betekende het unieke badhuis een enorme troef. Textielfabriek Lousbergs even verderop zorgde voor warm water. Er zijn ook baden voor individuele gebruikers; tot op vandaag kun je hier zo’n bad nemen. In 1932 krijgt het interieur een prachtige art deco-vormgeving; de monumentenstatus werd in 1995 aan het badhuis toegekend. Bij de renovatie werd gekozen voor het behoud en herstel van de oorspronkelijke negentiende-eeuwse buitengevel en het interieur uit de jaren dertig.

Brouwerij Excelsior, Campo Nieuwpoort en Textielfabriek Dierman Het blauw-witte glasraam van Brouwerij Excelsior is een laatste herinnering aan een van de grootste brouwerijen in Gent. Het gebouw van kunstencentrum CAMPO diende ooit als pakhuis voor vlasfabriek La Lys. Katoenspinnerij Dierman-Seth vestigde zich begin negentiende eeuw aan de Ham. Het oudste gedeelte van het gebouw dateert uit 1828. In 1928 breidde het bedrijf langs de Keizer Leopoldstraat uit met een fabrieksgebouw van het Manchestertype. Het skelet is van gewapend beton. Op de muren zie je hier en daar een reliëf met gestileerde spoelen die verwijzen naar de functie van het pand. Oorspronkelijk telde het gebouw vier bouwlagen met op de benedenverdieping een weverij en een twijnderij. De drie verdiepingen dienden als opslagplaats. Vandaag produceert textielbedrijf Milliken hier technisch textiel. Het gaat vaak om synthetische, ultragespecialiseerde textielproducten met tal van toepassingen, van astronautenpakken tot autobanden. Park Zonder Naam In de jaren 1960 stond op de plaats van dit park nog een verwaarloosd beluik. Een beluik is een groep van kleine arbeidershuizen, in de negentiende eeuw vaak gebouwd in de schaduw van de fabrieken. Het zijn ondermaatse, minderwaardige woningen, gegroepeerd rond een koer en enkel te bereiken via een smalle doorgang in de straatwand. In deze beluiken woonden 1-2024 Wandelmagazine 23

België

arbeiders in erbarmelijke omstandigheden, dicht op elkaar, met gedeeld sanitair. In het midden van de jaren 1970 werd dit beluik onbewoonbaar verklaard. Tot de sloop woonden er nog honderden mensen, oude en nieuwe Gentenaars door elkaar. Je hoorde er Gents (arbeiders), West-Vlaams (studenten), Berbers en Turks in één enkele straat. Gent telde toen nog zo’n tweehonderd beluiken, die samen meer dan twee-

WANDELWIJZER Vervoer Vanuit Nederland per trein een goede verbinding via Antwerpen (overstappen). Wil je zo snel mogelijk in het centrum en/ of bij het Industriemuseum komen, stap dan uit bij station Gent-Dampoort. Voor een completer beeld van het stadscentrum, stap een station later uit bij hoofdstation Gent-Sint-Pieters (fraaie tegeltableaus in de stationshal), oorspronkelijk gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1913. Van hieruit kun je te voet door het Citadelpark, waar de wereldtentoonstelling gehouden werd. In het park liggen twee stedelijke musea. Loop dan langs de Leie naar de Kouter of via het St. Pietersplein en het hoofdgebouw van de Rijksuniversiteit naar De Vooruit en begin de rondwandeling daar. Alternatief: per tram naar de binnenstad. De tram is het hoofdvervoermiddel in de binnenstad. Auto’s kunnen er niet of nauwelijks komen. Slapen Voor Gent heb je wel een paar dagen nodig. Er is een groot aanbod aan hotels en B&B’s in en rond de binnenstad. Onze tips • Industriemuseum (Minnemeers 10). Naast een museum is het vooral ook een documentatiecentrum en collectie. Topstuk is de spinmachine Spinning Jenny. Vanaf de bovenste verdieping heb je een adembenemend uitzicht over de stad (www.industriemuseum.be). • Musea in het Citadelpark: Museum voor Schone Kunsten MSK en Stedelijk Museum voor Actuele Kunst SMAK Meer weten? www.visitgent.be

24 Wandelmagazine 1-2024

duizend gezinnen huisvestten. Pas in de jaren 1980 kreeg de stad aandacht voor de zware huisvestingsproblematiek die vooral de lagere inkomensgroepen trof. De Centrale en Blekerijstraat In de twintigste eeuw bracht elektriciteit een nieuwe revolutie teweeg en bouwde de Stad Gent in 1924 een elektriciteitscentrale met hemelreikende schoorsteen aan de Ham.

Het recentste deel van het gebouw is omgevormd tot SPE-centrale (Samenwerkende Vennootschap voor de Productie van Elektriciteit). Hier beheert EDF Luminus nu een stroom- en gascentrale. Intercultureel centrum De Centrale neemt de overige ruimtes in. Binnen is een fraai art deco-interieur te bewonderen. De naam Blekerijstraat verwijst naar de zestiende-eeuwse lakenbleekvelden in de openlucht.

Boeken

REDACTIE HANS FARJON

Flevoland light Een hardcore gids met lange lijnwandelingen door het weerbarstige open landschap van Flevoland bestaat er al: Naar het hart van Flevoland van Metz & Vellinga. Voor de wandelaars met angst voor de polder is er nu een langeafstandspad van 208 km dat zoveel mogelijk de beschutting van het bos opzoekt. Alle bossen, inclusief het interessante Waterloopbos, worden aangedaan; aan de unieke collectie landart wordt op de Groene Kathedraal straal voorbij gegaan. Een goeie inwijding in Flevoland, deze LAW 1-2 van Steenwijk naar Muiden, maar ontoereikend voor hen die het unieke van Flevoland zoeken. Pionierspad – Ontdekkingstocht te voet, dwars door verrassend Flevoland Pim Kuipers (red.) | Wandelnet | ISBN 9783934014619 | € 19,45

Vanuit Sevilla naar Santiago de Compostela De Via de la Plata is het bijna 1000 km lange pelgrimspad vanuit Sevilla naar Santiago de Compostela. De route voert langs opmerkelijke steden zoals Zafra, Mérida, Cáceres, Salamanca, Zamora en Ourense. De gids is bedoeld voor redelijk fitte wandelaars en biedt een reisroute van zes weken die het beste in de lente of herfst afgelegd kan worden. De kaarten en gedetailleerde routebeschrijvingen, weet ik uit eigen ervaring, zijn absoluut noodzakelijk en zien er piekfijn uit. Ook de informatie over pelgrimsaccommodaties en andere faciliteiten zijn waardevol op een route die op dit punt veel minder te bieden heeft dan de routes vanuit Frankrijk. La Vía de la Plata and Camino de Sanabrès Nicole Bukaty | Cicerone | ISBN 9781786310804 | € 26,50

Langs de mooiste dorpen van Wallonië Speciaal voor de wandelaar die graag pittoreske dorpen aandoet, waar men kan scharrelen in een brocante, uitzakken achter een pint of gluren in een kapelleke, is deze Franstalige gids samengesteld. De 1500 km lange route rijgt stukken van bestaande GR’s aaneen om 32 karaktervolle Waalse dorpen met elkaar te verbinden. Wie ze allemaal wil aandoen, heeft alle drie delen nodig. Het eerste voert van Namen naar Nobressart in het zuidoosten. Het tweede loopt met een wijde bocht langs Nederland naar Mélin in de buurt van Leuven. Deel 3 brengt u langs de Franse grens terug naar Namen. Grand Tour des plus beaux villages de Wallonie par les GR Sentiers de Grande Randonnée | ISBN 9782931078327 | € 23,– per deel

Camino Bonifacio In de vroege middeleeuwen kwamen Engelse missionarissen naar onze contreien om het christendom te verbreiden. Een van de bekendste was Bonifatius, die in 716 voet aan wal zette in Dorestad, het huidige Wijk bij Duurstede en zijn zendingsdrang in 754 bij Dokkum met de dood moest bekopen. Van Dorestad naar Dokkum is geen klassiek pelgrimspad, al is Dokkum nog altijd een levend bedevaartsoord. De ‘Camino Bonifacio’ is een 330 km lang modern pelgrimspad door het lage deel van Nederland en is beschreven in een wandelgids waar, los van zo’n 150 kijkpuntbeschrijvingen, maar liefst een derde van de pagina’s uitstekende achtergrondverhalen zijn. Die gaan wel heel wat kanten op: Bonefatius, Romeinen, de stedenbouw van Almere en NOP-boerderijtypen. Van Dorestad naar Dokkum: in de voetsporen van Bonefatius Kees Volkers | Gegarandeerd Onregelmatig | ISBN 9789076092270 | € 17,95 1-2024 Wandelmagazine 25

Op pad met de app

Eerste hulp bij sneeuwschoenwandelen Wandelen op sneeuwschoenen in de witte, wonderschone wereld van winters Värmland, Zweden, is fantastisch. Maar naarmate het seizoen vordert wordt de sneeuwlaag steeds dikker. Oriëntatie is niet altijd eenvoudig als er een witte deken over het landschap ligt. Routeplanen navigatie-app Komoot houdt ons op het juiste pad. We gaan op pad in de sneeuw van het wintersportgebied Hovfjället. TEKST PAUL VAN BODENGRAVEN FOTO’S MARCO BARTEN

omoot wijst ons naar het startpunt van de bijna vier kilometer lange Torpsrundan, dat door alle sneeuwval niet zo in het oog springt. De route is uitgezet als wandeling voor sneeuwvrije tijden, maar kan nu mooi 26 Wandelmagazine 1-2024

als leidraad voor ons avontuur dienen. Tot onze vreugde is de route al geprepareerd voor sneeuwschoenwandelen. Denken wij. Voor we op pad gaan checken we nog even wat het weer onderweg gaat doen. In de app kun je je starttijd aangeven, zodat je zeker weet dat je niet voor onaangename verrassingen komt te staan. Gelukkig wordt

er geen neerslag verwacht onderweg, het blijft wel lekker koud met een beetje zon! Sneeuwschoenen aan en gaan We hebben onze gewone hoge wandelschoenen aangetrokken om toch een beetje warme voeten te houden. Daar gaan de sneeuwschoenen dan nog onder. Met gespen en banden zet je de rackets vast. En mocht je denken dat je zo een soort plank onder je voeten hebt: de hiel zit los en kan omhoog, als een soort klapschaats. Zo kun je ook echt stappen zetten en krijg je niet het gevoel met zwemflippers door de sneeuw te ploeteren. Eenmaal op pad is het even wennen. Je zakt inderdaad minder ver weg, maar loopt ook wat trager. De wandelstok is een onmisbaar onderdeel van je uitrusting, want het blijft hobbelig terrein waarover je loopt en ook met sneeuwschoenen glijd je nog wel eens weg. De stokken helpen je

TIP! Wist je dat: • je in Komoot de route ook vooraf kunt downloaden op je telefoon, dan heb je geen internetverbinding nodig; • je ook handige informatie over je route vindt in de app, zoals de weersverwachting op de route, de ondergrond van de wandelpaden (en de moeilijkheidsgraad!) en hoogteprofiel (inclusief de stijgingspercentages zodat je precies ziet waar op de route het steil wordt); • Komoot ook te vinden is op de Fiets- en wandelbeurs! Ga in Utrecht naar stand nummer 3.C.24 en in Gent naar standnummer F50 ontdek alles over de app. Je kunt er je prangende vragen stellen aan Komoot-experts en er wordt elke dag een jaar lang gratis Komoot Premium verloot!

Bondfugestorp, voormalige zomerboerderij, nu een pauzeplek. De sneeuwschoen brengt je op plekken waar anderen niet komen. Omgegespt en klaar om te gaan!

niet alleen om op de been te blijven, maar ook als je een heuveltje op of af wilt gaan. Levende kerstkaart Het vriest 12 graden op de berg en de lucht is strak blauw. Komoot wijst de weg door het witte landschap en dat is handig, want het is lastig om te zien waar het wandelpad is gebleven onder de sneeuw. De route slingert langs de berghelling en al snel laten we de ‘bewoonde wereld’ van het skigebied achter ons. De bomen zijn bedekt met sneeuw en rijp, het voelt als lopen door een levende kerstkaart, overgoten met een zonnetje. Het aangestampte pad is weer goed te volgen en waar er onduidelijkheid is, raadplegen we de app. Met uitsluitend het krakende geluid van onze schoenen op de sneeuw genieten we zo ruim een uur van de immense stilte en ruimte. Geen mens te zien of te horen, zo ver het oog rijkt. We zijn zo’n twee kilometer op weg als we – met het zweet op de rug – zicht krijgen op Bondfugestorp, een oude zomerboerderij waar je kunt pauzeren bij een van de picknickbanken. En daar stuiten we dan meteen op de eerste andere mensen: een

groep van vijftien Duitsers die ook sneeuwschoenwandelen. Zij hebben net als wij deze plek uitgezocht voor een koffie- en plaspauze. We zijn blij als de groep weer vertrekt, en niet alleen vanwege de rust die dan terugkeert. We zien in de app vanaf de pauzeplek weliswaar waar we heen moeten, maar geen duidelijk pad. Als de vijftien oosterburen bepakt en beschoend vertrekken, maken ze achter elkaar een olifantenpaadje in de maagdelijke sneeuw, precies twee sneeuwschoenen breed. Ons pad was dus niet geprepareerd, maar wordt vers aangestampt! Goudgele gloed En zo stampen we achter de groep aan, op weg naar het hoger gelegen skioord. Ongemerkt zijn we tijdens de eerste kilometers toch zo’n honderd meter afgedaald langs de helling. In de Komoot-app kun je het hoogteprofiel van de route raadplegen en zo weten we dat er nu een stuk stijgen komt. We zien ook hoeveel we nog moeten lopen om weer bij het beginpunt aan te komen. Het wandelen valt nu wel net wat zwaarder. Ongetwijfeld zal de vermoeidheid ook een rol spelen, want sneeuwschoenwandelen is

behoorlijk pittig. Iedere afgelegde kilometer voelt als drie keer zo lang en ik voel het flink in de bovenbenen. Doordat je de benen toch wat hoger op moet trekken, spreek je deze spieren extra aan. Voor al die inspanning worden we dan wel rijkelijk beloond. De zon zakt alweer en na twee uur ’s middags glijdt een goudgele gloed over de sneeuw. Na drie uur stappen keren we, met dank aan de app en onze voorgangers, terug op de top van Hovfjället. De in de app geschatte aankomsttijd blijkt zeer goed ingeschat, we hebben zelfs nog tijd om een worstje te grillen op de openluchtbarbecue voordat het donker wordt. We zijn weer een ervaring rijker; sneeuwschoenwandelen is heel erg leuk en een navigatie-app is zeker in de sneeuw een waardevolle toevoeging!

ROUTE-INFORMATIE Hier vind je de route die wij liepen op sneeuwschoenen op Hovfjället: www.komoot.com/nl-nl/ tour/1417272747

1-2024 Wandelmagazine 27

Praktisch

Wandelblessures

Eerste hulp bij blessures en pijntjes onderweg Wie wandelt, krijgt vroeg of laat te maken met een pijntje. Dat kunnen blaren zijn, maar soms ook langdurige blessures zoals hielspoor, die je wandelervaring flink kunnen verpesten. We vroegen twee specialisten om advies. TEKST JUDITH VAN BILSEN

28 Wandelmagazine 1-2024

ia Smit is voorzitter, instructeur en evenementencoördinator van EHBO Noordoostpolder. Zij heeft ruime ervaring in werken op wandelevenementen zoals Kennedymarsen en wandelvierdaagsen. En zij weet dus wel wat te doen met pijnlijke voeten, en met name met blaren.

Dakpansgewijs ingetapte hiel bij blaren. Foto: Judith van Bilsen

met gaasjes en pleister krijg je meer kans op druk en wrijving.” “Tapen kun je het beste dakpansgewijs doen. Heb je een blaar op je hak, dan begin je bovenaan de hak met een horizontaal stuk tape. Vervolgens neem je weer een stuk tape dat je horizontaal over de helft van dat vorige stuk plakt. En zo verder omlaag. Als je het geheel eraf zou halen en je houdt het tegen het licht, mag er geen licht doorkomen.” Wia geeft nog enkele tips mee • Gebruik talkpoeder op de buitenkant van de tape om te voorkomen dat deze oprolt tijdens het wandelen en aan de sok blijft plakken. • Zorg dat je de tape ruim aanbrengt, maar voorkom dat je spieren belemmert in hun beweging. • Gebruik geen katoenen sokken, want katoen houdt vocht vast. • Preventief tapen kan nut hebben. Als je weet dat je ergens wrijving hebt, kan de tape blaren voorkomen.

ZO VOORKOM JE BLAREN VOLGENS WIA 1. Zorg voor droge voeten, een extra paar sokken kan nooit kwaad. 2. Gebruik deodorant op de voeten om zweten te voorkomen. 3. Veter je schoen niet te strak, want je voet zet uit onder het wandelen.

Blaren prikken of toch niet? Wia: “Een blaar maak je, naar mijn mening, altijd leeg. Daarna goed afplakken en dan kun je gewoon weer verder. Maar dit moet wel onder hygiënische omstandigheden gebeuren, want het grootste gevaar is infectie. Maak dus, voordat je gaat prikken, de blaar goed schoon. Prik de blaar in en zorg dat deze helemaal leeg loopt. Vervolgens maak je de plek weer schoon en plak je deze goed af.” En hoe plak je zo’n doorprikte blaar af? “Tapen doe je met een goede kleefpleister. Als je de blaar alleen geprikt hebt en de huid is nog ok, dan kun je daar rechtstreeks op tapen. Gebruik bij een open wondje eerst second skin. Maar gebruik absoluut geen gaasje, pleister of watten! Want blaren ontstaan door druk, wrijving of vocht. En

Uiteraard kan de wandelaar ook te maken krijgen met andere blessures. Bij sportfysiotherapeut Richard Classen van Sport Medisch Instituut in Roermond komen zowel recreatieve als topsporters. Richard ziet ook met enige regelmaat wandelblessures voorbijkomen waarbij vaak snel hielspoor of overbelasting wordt genoemd. Hij raadt echter aan om de échte oorzaak aan te pakken.

Een veelgenoemde klacht: hielspoor “Dit is een goed voorbeeld van een klacht waar direct een etiket op wordt geplakt. Mensen hebben last van pijn onder de voet en zeggen dan: ‘Het is hielspoor!’ Negen van de tien keer ten onrechte. Simpelweg omdat er bij daadwerkelijk hielspoor sprake is van een vergroeiing onder de hak, meestal in de vorm van een haak. En de enige manier om dat te constateren is met aanvullend onderzoek, zoals een röntgenfoto.” Waar hebben deze mensen dan wel last van? “De pijn onder de hak is natuurlijk daadwerkelijk aanwezig. Maar daar lopen ook meerdere spieren en de peesplaat die een oorzaak kunnen zijn van die klachten. Vaak is het noodzaak om dit soort blessures juist te behandelen vanuit de enkel, kuit of zelfs vanuit de rug.” Wandelaars geven soms aan dat ze rust moeten pakken omdat hun voeten of enkels overbelast zijn. Richard: “Vaak is er bij pijn helemaal geen sprake van een daadwerkelijke overbelasting. Maar is er een mobiliteitsbeperking in het gewricht, waardoor je niet lekker loopt en er hierdoor een verhoogde spanning in bijvoorbeeld de spier ontstaat. Met rust haal je alleen de prikkel weg, maar niet de oorzaak van het probleem. Die oorzaak kan bijvoorbeeld te maken hebben met je houding, een trauma uit het verleden, zoals een verzwikte enkel, een techniekprobleem. Of slechte schoenen.” “Het lichaam heeft een fantastisch herstellend vermogen. Dus wanneer iemand langdurige klachten heeft, vragen we ons altijd af waarom het lichaam niet in staat is om dat zelf te genezen. Meestal moet dan eerst iets hersteld worden, bijvoorbeeld een gewricht dat niet goed functioneert, en dan kan het lichaam zelf aan de slag met het herstel van het weefsel.”

TIPS VAN RICHARD (SPORT MEDISCH INSTITUUT, ROERMOND) 1. Zorg dat je je wandelschoenen inloopt, zodat je de kans verkleint dat je bij een lange wandeling klachten krijgt. 2. Heb je pijnklachten, ga dan naar een specialist die op zoek gaat naar de oorzaak. 3. Neem geen genoegen met alleen rust bij pijn, meestal is er een specifieke behandeling nodig om de oorzaak van de klacht op te lossen.

1-2024 Wandelmagazine 29

Nederland

Zuid-Holland

Op, langs én onder de Oude Maas

Met dank aan de knotters Onder de rook van Rotterdam liggen de knap onderhouden grienden van Rhoon, Carnisse en Heinenoord. Op minidijkjes en vlonderpaden houden wandelaars droge voeten, ook bij hoogwater. TEKST FLORIEN VAN REES FOTO’S FLORIEN VAN REES & IDDO DE RUITER

30 Wandelmagazine 1-2024

eehonden? Nee, die heeft de kapitein van het Rhoonsche Veer al een tijdje niet gezien. De man stuurt de pont over het Spui en de Oude Maas, in tien minuten van Oud-Beijerland naar Rhoon. Op een van de modderige strandjes wordt af en toe een zeehond gespot – het is niet zo ver zwemmen vanaf de Noordzee – vandaag hebben we dat geluk niet.

Met het pontje van Oud-Beijerland naar Rhoon, over de Oude Maas. Bij eb vallen de geulen op de plantage bijna droog. Grienden zijn een doolhof, handig dat er bordjes staan.

De brede stroken aan weerszijden van de Oude Maas en rond het eiland de Hoeksche Waard vormen samen een uniek natuurgebied, buitendijks en onder invloed van eb en vloed. Van oudsher staan deze lage, natte gebieden vol knotwilgen; de wortels verstevigen de oevers, de snoei levert takken op waarmee de houtindustrie van alles kan. Direct bij het verlaten van de pont, voorbij het jachthaventje, starten de onafzienbare rechte rijen knotwilgen. Ze

staan deze middag met hun voeten in de modder want het is eb. Over een paar uur, bij vloed, zullen ze in het water staan. De iets hoger en dus droger gelegen gravel paden die de akkers doorsnijden, zijn eigenlijk minidijkjes. De routes, zoals die voor rolstoelers, zijn duidelijk gemarkeerd met bordjes, pijltjes en nummers. Omdat wij het liefst zo dicht mogelijk langs de Oude Maas willen lopen, slaan we het routeadvies in de wind en nemen we een afslag. Dat doen we wel vaker, op gevoel onze richting kiezen. Meestal gaat dat goed, hier gaat het helemaal fout. Dik een kilometer en verschillende afslagjes verder blijken we toch echt op dood spoor te zitten. We zijn op een soort schiereiland beland, omgeven door kreken die te breed zijn om overheen te springen. Het is een doolhof met maar één toegang, we kunnen niet anders dan onze

weg terug zoeken en dan netjes de aangegeven route vervolgen. Door onze eigenwijsheid wordt de geplande rondwandeling niet 18 maar 20 kilometer. Houtkap De zon glinstert op het uitgestrekte geulenstelsel, we zijn aan alle kanten omgeven door kale wilgen. Sommige stammen hebben bizarre vormen, enkele zijn zelfs zo gespleten of krom dat je je afvraagt hoe ze kunnen overleven. Op een brede kreek ligt een stalen werkschip. Hierop treffen we Anton van Aalsburg, een van de zes broers die met elkaar wilgenhouthandel Van Aalsburg runnen. “Mijn opa kapte al hout als bijverdienste”, vertelt Anton. “Mijn vader startte in 1964 zijn eenmanszaak, mijn broers en ik hebben er een internationaal opererend bedrijf van gemaakt.” Aan boord van de Jennis 1 – er is ook een Jennis 2, beide vernoemd naar vader Jennis – heeft Anton nog een vlijmscherp hakmes liggen. Het was ooit zijn belangrijkste gereedschap, maar griendwerkers gebruiken de messen zelden meer; het snoeien gebeurt tegenwoordig met elektrische zagen. Vijftien sterke kerels uit Oost-Europa nemen de bomen in de Rhoonse Grienden en aan de overkant, op de Hoeksche Waard, onder handen. Ze bundelen de gekapte wilgentenen met oranje touwen en slepen de 1-2024 Wandelmagazine 31

Nederland

FIETSEN

bundels met de hand of met lieren naar een plek die toegangelijk is voor groter materieel. En dan komt Anton met zijn Jennis. “De boot is meer dan honderd jaar oud, maar hij doet het nog goed. Hij is rank, zodat hij ook door smallere kreken past.” Met een grote grijper laadt hij de bundels in de bak en voert de takken af uit het natte gebied. Als het werk er na een maand of twee opzit, rijden gigantische vrachtwagens het hout naar het bedrijfsterrein in het Betuwse Hellouw, waar het wordt verwerkt. Zo zwaar als het werk in de grienden nog altijd is, zo enthousiast kan Anton erover vertellen. “Ik kwam hier veertig jaar geleden al, met mijn vader, als jochie van zeven. Inmiddels onderhouden we hier

“De grienden horen bij het Hollandse landschap” Anton van Aalsburg, houthandelaar

zo’n veertig hectare traditionele grienden, in opdracht van Staatsbosbeheer. We doen niet alleen het kortzetten van de bomen, maar ook de paden, sloten, bruggen, bankjes en het maaiwerk. De grienden horen bij het Hollandse landschap, op het beheer zit veel subsidie, want anders kan het niet uit. En dat is echt puur voor het publiek, om iedereen ervan te laten genieten, voor jullie, wandelaars. Mensen hebben het altijd over de Biesbosch, dat dat zo’n bijzonder getijdengebied is, maar dat is dit ook, alleen dan veel toegankelijker.” Bootjes kijken Voorbij het gebied met knotwilgen gaat het wandelpad langs een golfbaan en het romantische voormalige veerhuis. Onophoudelijk klinkt het gebrom van scheepsmotoren, de Oude Maas is kort, maar het is wel een van de drukste waterwegen van het land. Imposante duwcombinaties, hoge kraaninstallaties, zeeschepen met duizenden containers, het komt allemaal voorbij. De schepen veroorzaken zware golven, waardoor de rivier klinkt als de branding van de zee. De route gaat verder door een parkachtig

Houd je je schoenen liever moddervrij, fiets dan de 22,5 km lange polderroute door het Buijtenland van Rhoon vanaf boerderij de Buytenhof in Rhoon. Iets verder van de rook van Rotterdam vandaan kun je de 33 km lange knooppuntenroute vanaf de Bierkade (veerpont) in Oud-Beijerland fietsen: 18 – 38 – 03 – 2 – 1 – 7 – 5 – 6 – 15 – 33 – 16 – 18.

gebied met een brede grasstrook direct naast het water. Het is een doordeweekse dag, maar toch zijn veel van de bankjes bezet. Dit is duidelijk een populair recreatiegebied. Een van de dames op zo’n bankje bevestigt dat: “In het weekend kan het hier heel druk zijn.” Niet zo gek ook, want bootjes kijken verveelt eigenlijk nooit. Na het recreatiegebied volgen de Carnisse Grienden waar een mooi vlonderpad doorheen gaat. Het pad op hoge palen houdt de voeten droog als het land twee keer per etmaal wordt overspoeld. Zó ver landinwaarts en toch kan het verschil tussen eb en vloed hier wel een meter zijn. Wanneer we de bewoonde wereld naderen – de Barendrechtse Vinexwijk Carnisselande – verschijnt een flinke bult in het Bootjes kijken, het verveelt nooit.

32 Wandelmagazine 1-2024

Rotterdam in de spiegel. Wandelaars en fietsers gaan via een glazen constructie de Heinenoordtunnel in.

landschap. 25 meter hoog, zegt de smartwatch als we boven staan. De heuvel is gemaakt van grond die vrijkwam bij van de aanleg van een nabijgelegen waterbassin. Bovenop staat een kunstwerk waarmee we een tijdje zoet zijn: een metersgrote bolle spiegel waarin je niet alleen jezelf maar ook de ruime omgeving weerspiegeld ziet. Het uitzicht vanaf de bult is fantastisch. In het noorden ligt de mooiste skyline van Nederland (die van Rotterdam), in het zuiden het weidse polderlandschap van de Hoeksche Waard, naar het westen toe de grienden en de Oude Maas, en in het oosten... ja, in het oosten de A29 en het grijze hoofd van de Heinenoordtunnel. Daar moeten we doorheen; op de heenweg was er de pont, op de terugweg is er de tunnel. Het is best spannend om als wandelaar in zo’n omgeving van druk snelverkeer je weg te vinden. De tunnelbuis voor langzaamverkeer ligt aan de andere kant van de snelweg. Om die te bereiken moeten we eerst via het tunnelhoofd naar de overkant en daar naar een glazen bouwwerk met roltrappen en een lift. We zakken de diepte in

en lopen de tunnel door, een kleine zevenhonderd meter. Als we er weer uitkomen, gaat het proces in omgekeerde volgorde: roltrap omhoog en via het tunnelhoofd naar de andere kant van de weg. En dan zijn we terug waar we wezen willen, in de natuur. Eerst nog wat windmolens passeren, en dan weer uitgestrekt gebied met knotwilgen, het ene perceel net gesnoeid, de volgende percelen zijn komende winter of het jaar daarna aan de beurt. Verwilderd bos Knotwilgen worden om de drie jaar kaal gemaakt. Gebeurt dat niet, dan verliezen ze hun gecultiveerde vorm en worden het metershoge ‘gewone’ wilgen. De wandelroute gaat een heel stuk langs zo’n verwilderd bos. Het is een ondoordringbare, modderige jungle van omgevallen bomen en afgebroken takken. Er ligt wat troep tussen – gymschoen, blikje, verweerde stootwil – het soort scheepsafval dat aanspoelt bij hoog water. Via de dijk passeren we de dorpen Heinenoord, Goidschalksoord en een houtfabriek en komen we aan bij natuurbezoekerscentrum Klein Profijt, in een voormalige zalm-

visserij. Een schoolklas sluit net een educatieve middag af en rent uitgelaten naar de fietsen. Op de eerste verdieping is een permanente tentoonstelling over de zalmvisserij, verder veel opgezette dieren, een leuk winkeltje en een bar. Wij bestellen appeltaart en rusten uit op het prachtige terras aan de Oude Maas. Aan de overkant zien we de grienden waarin we drie uur eerder zijn verdwaald. Nog drie kilometer te gaan. En nu zit eens niet het venijn in de staart, maar de schoonheid. Letterlijk, want we lopen door natuurgebiedje De Staart. Nieuwe natuur, als compensatie voor de aanleg van het naastgelegen industrieterrein. Je kunt dicht langs het water lopen, maar daar is het vandaag te modderig. We kiezen voor een van de wat hoger gelegen paadjes door de struinnatuur. De Schotse hooglanders kijken naar ons, maar blijven gelukkig op afstand, wel krijgen we een paar nieuwsgierige wilde paarden achter ons aan. Rustig doorlopen maar, rustig, rustig... Nog een laatste blik op de omgeving vanaf een uitkijktoren en dan lopen we OudBeijerland in. Het pontje naar Rhoon ligt er weer klaar voor vertrek.

WANDELWIJZER De beschreven tocht door de grienden is een rondwandeling van 18 kilometer en is beide kanten op te maken. Knooppunten 63 – 82 – 68 – 75 – 78 – 28 – 72 – 55 – 22 – 29 – 65 – 12 – 53 – 52 – 54 – 55 – 56 – 34 (tunnelgebouwtje voor langzaamverkeer) – 59 – 48 – 32 – 31 – 28 – 27 – 26 – 25 – 87 – 86 – 36 – 85 – 83 – 62 – 63 Vervoer De dienstregeling van het fietsen voetgangersveer tussen Oud-Beijerland en Rhoon staat op www.blueamigo.com/ veerdienstrhoon Enkele reis € 2,10. Parkeren kan gratis aan beide kanten. Naar de pont: Vanaf Rotterdam Zuidplein met bus 172 naar Oud-Beijerland, halte Bierkade. Rhoon heeft een metrohalte. Vanaf daar is het 20 minuten lopen. Eten & drinken • Grand café en restaurant Abel bij de veerhave van Rhoon (https://abel-restaurant.nl). • De brasserie van de Rhoonse golfbaan (www.rhoongolfcenter.nl/brasserie/). • Natuurbezoekerscentrum Klein Profijt, Zalmpad in Oud-Beijerland (di. t/m vrij. 10-17 uur, za./zo. 12-17 uur). • In Oud-Beijerland zijn tal van cafés en restaurants.

Onze tips • Start met de pontoversteek. Die heenweg laat zich beter plannen dan een overtocht aan het einde van de wandeling. Als je de pont mist, moet je in het slechtste geval anderhalf uur wachten. • Wie griendwerkers aan het werk wil zien: de snoeiperiode loopt grofweg van half december tot begin maart. • Het klinkt niet aantrekkelijk om door de Heinenoordtunnel te lopen, maar als je er anders naar kijkt, wordt het een unieke ervaring

1-2024 Wandelmagazine 33

Hiken, Wandelen, Backpacken en Bergwandelen De juiste keuze voor schoenen is afhankelijk van de lengte van de route, de diversiteit in terrein en de duur van de tocht.

kt Schoen zoe je! t a a m e l d n a w Openingstijden Ma Di-Vr Za Zo

Alpaca Outdoor 078-6138862

Gesloten 09:30 - 17:30 09:30 - 17:00 13.00 - 17.00

Groenmarkt 95, 3311 BD Dordrecht www.alpaca-buitensport.nl

DE BESTE WANDELGIDSEN

VOOR DE GRIEKSE EILANDEN

16 wandelingen - €15,95 ISBN 9789078194392

VERNIEUWD ISBN 9789078194408

€15,95

20 wandelingen - €16,95 ISBN 9789078194255

16 wandelingen - €15,95 ISBN 9789078194361

21 wandelingen - €16,95 ISBN 9789078194330

De mooiste rondwandelingen, van een paar uur tot een hele dag

www.onedaywalks.com / www.facebook.com/OneDayWalks

Heuvel op, heuvel af in Zuid-Limburg Zuid-Limburg is geroemd om haar groene golvende heuvels, typische vakwerkboerderijen, bloeiende boomgaarden, graften en holle wegen. Het is volop genieten van de natuur als je onderweg bent in de regio. Maar ken je ook al alle verhalen die schuil gaan achter het landschap? Kies een van de thematische wandel- of fietsroutes van Visit Zuid-Limburg en ontdek al het moois zelf!

Wijnroute Vijlen-Holset → 11,4 km In het schitterende heuvellandschap voert de 11 kilometer lange Route des Vins je langs twee indrukwekkende wijndomeinen. Onderweg geniet je van prachtige vergezichten, wandel je door het Vijlenerbos en ervaar je de nostalgie van de karakte-

De leukste wandelen fietsinspiratie

ristieke (berg)dorpjes. Bekijk de route via

Route vol verwondering → 104 km

Fietsen over de zeebodem → 117,3 km

Deze fietsroute van twee lussen door de

70 miljoen jaar terug in de tijd bepaalde

bijzondere verhalen via audio-visuele 360

een subtropische krijtzee het landschap

gradentours én geven je een kijkje achter

in Zuid-Limburg. Kruip in de trappers en

deuren die normaal gesloten blijven.

fiets in vier geschakelde lussen over deze

Bekijk de route op visitzuidlimburg.nl/

oeroude zeebodem. Bekijk de route via

routevolverwondering

visitzuidlimburg.nl/krijtfietsroute

Bloesemfietsroute Beekdaelen → 27,2 km

Grensmaasvallei laat je bij meer dan 30 religieus erfgoed locaties luisteren naar

Langs vuursteen in het Savelsbos → 4,9 km

visitzuidlimburg.nl/wijnroutes

Meer dan 500 gratis routes Bezoek de Visit Zuid-Limburg Experiences in Gulpen, Heerlen, Valkenburg en Sittard voor persoonlijk route advies, brochures en kaarten. Online ontdek je meer dan 500 gratis routes met liefde voor jou uitgezocht. Scan de QR-code ⟶ en kies jouw route

Stap in de wereld van vuursteen, een uniek

Appels, pruimen en kersen; bekijk in het

materiaal dat al sinds de prehistorie door

voorjaar met eigen ogen hoe de vulling van

de mens wordt gebruikt. Deze vuursteen-

onze heerlijke vlaaien aan de bomen groeit.

wandeling van ca. 5 kilometer leidt je door

De route neemt je mee door de natuur van

het diepe Maasdal naar het bijna 100 meter

Sweikhuizen naar Schimmert. Bekijk de

gelegen plateau. Bekijk de route via

route op visitzuidlimburg.nl/bloesem

visitzuidlimburg.nl/vuursteen

visitzuidlimburg.nl • #visitzuidlimburg

Denemarken

Jutland

Deense Waddeneilanden

Van NOMA tot nomade Als echte Waddenliefhebber ben ik veel op de Nederlandse eilanden te vinden, ik organiseer er zelf mijn eigen wadlooptochten. Toen ik de kans kreeg om de drie Deense Waddeneilanden Rømø, Mandø en Fanø te bezoeken, greep ik die met beide handen aan. TEKST & FOTO’S TOM VAN DER LEIJ & MELISSA RUGGLES

36 Wandelmagazine 1-2024

idden in de zomer zijn we voor een bijzondere trouwerij in Kopenhagen. Ik ben er al jaren niet meer geweest en omdat zowel Melissa als ik erg gesteld zijn op culinaire verrassingen kwamen we met een hoop mazzel en een dikke zak duiten te dineren bij ’s werelds beste restaurant, NOMA. Het werd een avond om nooit te vergeten. Van de entree, waarbij we

Sønderho, een van de mooiste dorpjes van het land. De bewoners bedreven veel handel met Nederland. Wadlopen op zijn Deens is een totaal andere ervaring dan in Nederland. Zoals de route over een onder water staande weg van Mandø naar het vaste land, waarbij berkentakken de route aangeven

welkom geheten werden door het voltallige keukenpersoneel en de bijna huiselijke ambiance tot de memorabele wijnen en bizarre gerechten. We beseffen dat we de opgelopen eet- en drankkilo’s er weer af zullen moeten lopen. En aangezien ik altijd al die noordelijkste reeks Waddeneilanden wilde verkennen, lijkt ons de Deense westkust een logische plek voor zo’n kuurtje. Vanuit Kopenhagen rijden we in een paar uur westwaarts, naar Rømø, het grootste eiland van de drie bewoonde Deense eilan-

den in de noordelijke Waddenzee (Mandø, Fanø zijn de andere). De verbindingsweg met het vasteland maakt Rømø de makkelijkst toegankelijke. En hoewel de noordkant van Rømø een afgesloten militair oefenterrein is waar jaarlijks van die immense Herculesvliegtuigen op het strand landen, bieden het midden en de zuidkant genoeg wandelmogelijkheden. De diehards gaan voor een vijftig kilometer lang ‘wandelfietspad’ het eiland rond. Wij kiezen voor een opwarmer over de Kirkeby Plantage.

Paarse drollen Vanaf de parkeerplaats langs de doorgaande weg volgen we het harde zandpad. De gele driehoeken op paaltjes verwijzen ons dwars door het aangeplante dennenbos. Net als in Nederland werden deze bomen geplant als kustbescherming, om zandverstuiving tegen te gaan. Daar waar de kortere rode route linksaf slaat, lopen wij de gele route naar de Spidsbjerg, een hoog duin. Vanaf dit duin is het uitzicht weids. Aan de ene kant het naaldbos, aan de andere de eindeloze duinen die schijnbaar ongemerkt in strand en zee overgaan. Wanneer we al een tijdje lopen, kniel ik neer bij een verse paardenvijg. In de dampende drol is van alles gaande. IJverige mestkevers doen zich te goed aan dit feestmaal evenals andere insecten. En een pad snoept weer van de vliegen die erop afkomen. Iets verderop bekijk ik aandachtig knalpaarse uitwerpselen. De pitjes erin verraden dat de maker ervan een dier was met een voorliefde voor bosbessen. Na anderhalf uur wandelen zijn we terug en rijden we door naar de volgende wandelplek. Maar in de haven van Havneby eten we eerst versgerookte zeevis. Met een gevulde maag trekken we daarna een stukje landinwaarts om bij de zeedijk te geraken. Deze massieve wering biedt uitzicht over het wad en ’s avonds is de vuurtoren van het tegenovergelegen Duitse Waddeneiland Sylt te zien. De dijk wordt begraasd door schapen die net zo tam zijn als toen ze geboren werden. Eenmaal bij het zuidwestelijk gelegen Sønderstrand aangekomen besluiten we om ‘even’ in de Noordzee een duik te nemen. Dat valt tegen want na een half uur richting zee gelopen te hebben, komen we ogenschijnlijk geen meter dichter bij het water en maken we rechtsomkeert. Sporadisch komt er een auto over het harde zand voorbijrijden, want dat mag op dit breedste strand van Noord-Europa gewoon. 1-2024 Wandelmagazine 37

Denemarken

WADDENZEE: UNESCO-WERELDERFGOED De Waddenzee, ’s werelds grootste aaneengesloten getijdengebied, strekt zich uit van Den Helder in het zuiden tot aan het Deense Blåvandshug in het noorden. De Waddenzee is een adembenemend schouwspel van veranderende eilanden, getijdengeulen en zandbanken. De erkenning van de Waddenzee als UNESCO-Werelderfgoed, gedeeld door Denemarken, Duitsland en Nederland, onderstreept de unieke waarde van dit gebied.

Zwarte zon De volgende dag arriveren we voor het middaguur bij het Waddencentrum, oftewel het Vadehavscentret, het bezoekerscentrum op het vaste land. Dit bijzondere gebouw is ontworpen door architecte Dorte Mandrup en werd in 2017 uitgeroepen tot Deens gebouw van het jaar. Het heeft een gigantisch dak van meters dik riet en een strak design. Het verschaft, op een coole, interactieve manier informatie over de getijden, de vogeltrek en alles wat er met het wad verbonden is. En het is het vertrekpunt van de zogenaamde oesterexcursies en groepsritjes naar Mandø. Want om op het kleinst bewoonde Waddeneiland van het land te komen, kun je bij laagtij fietsen, zelfs lopen of per auto over een weg rijden die echter met hoogtij ruim onder water staat. Een paar uur voor laagtij rijden er vier tractoren met aanhangwagens, in colonne, de 38 Wandelmagazine 1-2024

dijk over naar Mandø. Het kleine eiland heeft ongeveer dertig inwoners waarvan de jongste midden vijftig is. Met deze waddenexcursie komen we helaas niet in het dorp zelf, maar stoppen net over de hoge, puntige dijk, die de polder van Mandø moet beschermen tegen het wassende water. Het schijnt dat Nederlandse ingenieurs hebben meegeholpen met de aanleg ervan. Alle inzittenden van de huifkar, vooral families met kinderen, stappen uit. Louise werkt voor het centrum als gids en bioloog. Ze vertelt over de functie van dit uitgestrekte natuurgebied. “Jaarlijks migreren hier miljoenen vogels heen, ze foerageren en sommige maken nesten. In het voor- en najaar kun je hier ook de zogenaamde ‘zwarte zon’ zien. Dat zijn honderdduizenden spreeuwen die een soort wolk maken en de zon verduisteren.” Louise haalt een verrekijker en statief uit haar tas en laat geduldig de gasten

erdoor kijken. “Wie weet wat die donkere gedaantes op de zandplaat verderop zijn?” Na goed speuren kan ik de figuren met mijn blote oog ontwaren. Plots vliegen er twee op. “Juist, dat zijn zeearenden!” Onze gids weet te vertellen dat deze roofvogels hier ook jonge zeehonden eten. “Ik heb het met eigen ogen gezien hoe ze zelfs samenwerken en de jonge zeehonden die op de zandbanken liggen het water in jagen. Ze putten ze uit en uiteindelijk eten ze de zoogdieren op. Een paar jaar geleden leefde er maar een handvol zeearenden aan deze kust, dit jaar zijn er meer dan honderdvijftig geteld. Van nature jagen ze niet op zeehonden, maar op deze plek hebben ze, opportunistisch als ze zijn, hun toch al niet kieskeurige menu ermee verrijkt. Wellicht gaat het daarom wel zo goed met de soort.” Na twee kilometer terug richting wal lopen komen we uit bij een splitsing. We laten de autoweg links liggen en gaan de oude weg op die zes kilometer terug naar het vaste land loopt. Gelukkig hebben we bij het centrum om laarzen gevraagd, want het water staat scheenbeenhoog. De weg ligt onzichtbaar onder het wateroppervlak en is slechts te vinden dank zij metershoge berkentakken die hem flankeren.

Vanaf Spidsbjerg op Rømø kan je de weidsheid van het eiland goed ervaren. Bosbessen in overvloed op Fanø en Rømø.

Af en toe lopen we een school kanoeten voorbij. En zo nu en dan houdt Louise halt om uitleg te geven over de oesters en mannelijke en vrouwelijke krabben, het voortplantingsmechanisme van zeepokken en hoe de hoogte van het rijzende water verraderlijk kan zijn. “Vorig jaar werd een aantal jongens die oesters gingen rapen ingesloten door het stijgende water en dat liep niet goed af. Vooral wanneer dichte mist zomaar over het wad opsteekt is een gps-tracker echt noodzakelijk.” Die namiddag pakken we een veerboot in de grote havenstad Esbjerg om naar Fanø te varen, het noordelijkste Waddeneiland. Bij aankomst worden we begroet door enkele zeehonden die liggen te zonnen op de drooggevallen delen wad. Dat begint goed. Big Five Ook Fanø biedt, ondanks zijn beperkte grootte, veel wandelmogelijkheden. Een bekende route is de Big Five, waarbij je in 37 kilometer langs de vijf hoogste duinen wandelt. Omdat het pad ook zeer in trek is bij fietsers, is het Fanø Ø-Caminowandelpad ontwikkeld. Deze 44 kilometer lange wandelroute is verdeeld in twee etappes, waarbij je al de verschillende landschappen doorkuist.

Op de wekelijkse markt in Nordby kom je vrouwen tegen in traditionele kleding. Elke dag rijden er tractoren vol toeristen van het vasteland naar Mandø. De dijken en palen voor landwinning van het wad nabij Mandø zijn veelal ontworpen door Nederlandse ingenieurs.

Wij besluiten delen van de eerste etappe te lopen en zakken van het lieflijke plaatsje Nordby via Rindy zuidwaarts af. Het zicht op het vasteland met de industriële haven van Esbjerg, gedomineerd door de immense schoorsteen van de energiecentrale, staat in schril contrast met de natuurlijke rust die er op dit eiland heerst. Het pad is niet altijd even makkelijk te vinden en de vegetatie verandert van weiland naar bos en heide. We komen onderweg de bosbessen plukkende Gunmar (85) en zijn dochter Ilonen tegen. Gunmar heeft op de grote vaart gezeten. “Ik heb heel de wereld gezien, maar vind dit de allermooiste plek! Elke dag een wandeling maken en deze bessen eten houden mij gezond.” Zijn glinsterende blik verraadt een jonge geest. Het laatste deel van de eerste etappe loopt evenwijdig aan de doorgaande weg naar Sønderho, een bijzonder keurig aangeharkt

dorpje bestaande uit wit-, geel-, groen- en roodgekleurde huisjes met rieten daken. Je waant je een beetje in een hobbitdorp van de schrijver Tolkien. Niet voor niets is Sønderho al eens uitgeroepen tot mooiste Deense dorp. Wanneeer we die middag bij de strandafgang gaan kijken, blijkt het voor Deense begrippen druk met vliegeraars en blokarters. Van alles komt samen op deze gigantische zandvlakte. Hiervandaan loopt etappe twee van de Ø-Camino noordwaarts, helemaal over het strand, door het veranderende duinlandschap en langs de Noordzee omhoog. Die laatste avond worden we getrakteerd op folklore. In het schippersstadje Nordby is een gezellig en levendig weekmarktje aan de gang. De hoofdstraat is gevuld en alle winkels hebben hun deuren geopend. Bij de beste slager van het land staat een lange rij. Sommige inwoners dragen hun traditionele kleding, 1-2024 Wandelmagazine 39

Denemarken Grazende schapen maken het gras sterker.

gefabriceerd van dure stoffen van over de hele wereld, meegebracht door zeelui. Wat opvalt is, dat iedereen bereid is om lokale, ambachtelijke producten aan te schaffen zoals de donkere heidehoning van Fanø Bigård. Die avond zitten we voor ons tentje. Tijdens het opwarmen van ons eten beseffen we dat we slechts één reis nodig hebben gehad om van NOMA tot nomade te worden.

WANDELWIJZER Zo heel veel verschillen de Deense Waddeneilanden niet van de onze. Het verschil zit hem voornamelijk in de taal en de cultuur. Maar dezelfde eindeloos brede stranden. Rømø is vooral bij Duitse toeristen erg geliefd en Fanø is meer een karakteristiek Deense plek. Beste periode Mei- september. Vervoer Rømø is via de 10 kilometer lange strekdam altijd bereikbaar. Voor Mandø geldt dat alleen bij eb. Fanø is goed per veerpont te bereiken uit Esbjerg (www.fanoelinjen.de). Slapen • Rømø – Enjoy Resort, mooi complex met indoor zwembad en wellness. Ideaal voor gezinnen (www.enjoyresorts.dk). • Fanø – Wildkamperen is verboden, gratis overnachten kan in en bij de shelter; met vuurplek en eenvoudig toilet (www.udinaturen.dk/shelter/3931). • Fanø – Camping Rødgård Camping: familiecamping, dicht bij het strand en perfecte pizza’s! (www.rodgaard-camping.dk). • Fanø – Hotel Krogaard in Nordny; huiselijk en authentiek, het beste ontbijt van het eiland (www.fanoekrogaard.dk). • Check voor kampeermogelijkheden in de natuur ook het Deense ‘Staatsbosbeheer’ (www.eng.naturstyrelsen.dk/ experience-nature/sleeping-outside-in-nature/). Begeleide excursies • Begeleide excursies via het Waddencentrum voor Mandø. • Fanø – Zeehondensafari met fotograaf en waddengids Søren Brinch in Norby (www.nationalparksafari.dk). • Rømø – Bij Naturcenter Tønnisgaard met een gids mee het eiland over (oesters plukken, garnalen vissen, wildplukken en met de geplukte kruiden een waddenhotdog garneren die je in de buitenkeuken van Tønnisgaard over het vuur klaar maakt. Ook hebben ze gegidste tochten langs de bunkers van de Atlantikwall en kun je amber zoeken op het wad (www.tonnisgaard.dk).

40 Wandelmagazine 1-2024

Onze tips • Rømø – Commandeurswoning van zeelieden van de walvisvaart, getuige ook de walvisbeenderen die als hek fungeren. • Naar Mandø met de tractor voor 7 euro (www.vadehavscentret.dk). • Fanø –Lars Schou maakt samen met zijn dochters en zoon de beste rum van het land. Proeven en kopen mogelijk (www.skibsrom.dk). • Fanø – Barnsteen zoeken na een flinke storm of heidehoning kopen bij de imker (www.fanonatur.dk). Meer weten? • www.vadehavskysten.dk/camino-fanoe – Met te downloaden Ø-Caminokaart. • www.visitsonderjylland.nl • www.visitdenmark.nl

Wandel magazine

g n i d e i b n Aa

Profiteer nú van de introductie aanbieding op Wandelmagazine of Bike explorer.

nfo Kijk voor omp edeerwi ebsites!

1 JAAR

nummers

Wandelmagazine of Bike Explorer

AL VANAF

€ 19,95

ABONNEMENT.WANDELMAGAZINE.NU / ABONNEMENT.BIKEEXPLORER.NL

Mag ik even meelopen?

Fabio, Erik, Lidy & Dorien Trekvogelpad, Landsmeer

Meestal zijn de gesprekjes met tegemoetkomende wandelaars kort. In deze rubriek neemt een van onze redacteurs wat meer de tijd en loopt gewoon even mee. TEKST & FOTO HANS FARJON

e Twiskemolen zwiept zijn wieken in rap tempo rond. Met de storm in mijn rug loop ik als een jonge god tot een grote plas op het pad. Dat heb je van maanden zeikweer. Twee dames voor me hink-stap-springen er onverschrokken doorheen. Helaas liggen mijn waterdichte wandelschoenen bij de schoenmaker, dus loop ik even om. Even later komen vier zestigers me moeizaam tegemoet. Tsja tegenwind, denk ik, maar een van de mannen blijkt moeilijk te lopen. Fabio, in Bogotá geboren, heeft een paar uit de kluiten gewassen orthopedische schoenen aan die zijn benen recht proberen te houden. Tien jaar geleden is hij thuis in Amsterdam van de bovenste tree naar beneden gestort. “Ik schrok wakker van de klap. Ik zie het nog vaak voor me, die plas bloed”, rilt zijn vrouw Dorien. Gelukkig bleef hij leven en na lange revalidatie kon hij naar huis. Door latere complicaties zijn Fabio’s spraak en motoriek verder afgenomen. Tijdens onze tocht hoor ik hem niet veel meer dan nee of ja zeggen. Dat laatste vaak met een volle lach. Dat wel. Tot mijn verbazing is Fabio niet de enige met niet-aangeboren hersenletsel in de wandelgroep. Erik is van zijn sokken gereden door een scheurende scooter. Ze wonen niet alleen in dezelfde wijk, maar lagen vrijwel gelijktijdig in hetzelfde ziekenhuis en revalidatieoord. Hun dochters waren bevriend maar de papa’s kenden elkaar niet. Hun vriendschap ontstond pas later in het zwembad voor gehandicapten. “Die Fabio zwom als een dolfijn. Hij heeft mij nog de vlinderslag geleerd”, lacht Erik, die vooral moeite heeft met concentratie en planning. Sinds de zomer lopen ze samen, geïnspireerd door de vogelhobby van Dorien, het Trekvogelpad van Bergen naar Enschede. Hele etappes halen ze niet. Vandaag zijn ze in het noordelijke deel van het Twiske begonnen en lopen zo’n zeven kilometer naar hun auto in Landsmeer. Ze wandelen voor de gezelligheid, maar ook om in beweging te blijven. Fabio heeft er vandaag moeite mee. “Door al die regen hebben we regelmatig ons dagelijkse rondje door het park laten schieten. Dat merk je meteen”, verklaart Dorien. Ze blijken allemaal een stevig wandelverleden te hebben. Fabio maakte met Colombiaanse Rode Kruisvrijwilligers lange dagmarsen met volledige bepakking door de sierra boven de hoofdstad. Daar ligt ook Fabio’s mooiste wandelherinnering. Een maand geleden liep hij daar weer met Dorien; in de páramo waar ze op elkaar verliefd werden. Fabio laat me op zijn smartphone een foto zien. Ik zie een boomloze hoogvlakte waar manshoge vetplanten bloeien. De bloemen van de espeletia’s lijken wel op onze zonnebloemen.

42 Wandelmagazine 1-2024

Erik en schippersdochter Lidy beginnen meteen over een prachtige tocht over sneeuwvelden in de Pyreneeën van Frankrijk naar Spanje. “Fantastische uitzichten heb je daar.” Doriens voorkeur, opgegroeid met een vast rondje Poel op de zondagmiddag, gaat iets zuidelijker naar de Spaanse Sierra de Guara. “Daar loop je een hele dag door de smalle kloof Los Estrechos del Balcez. Meestal door het water, waar de waterslangetjes met je mee zwemmen.” Toch slaat ze nu de waterplassen over. Fabio heeft steeds meer moeite om vooruit te komen. Na een kop thee op een bankje gaat het weer en weet hij Landsmeer te halen. Wat een doorzetters, denk ik vol bewondering als ik tegen de storm naar huis fiets.

In het volgende nummer

Pelgrimsroutes langs de kust

Foto: Melanie van Leeuwen

• Camino Krk (Kroätie) • Camino del Norte (Spanje) • Wexford-Pembrokehire Way (Ierland-Wales)

Lepelaarsplassen Oerbossen op getemde zeebodem Verhalen uit Kroondomein Het Loo Franse Vogezen Rode zandkastelen en wildlife in de mist Bordeaux & Angoulème Wijn met Hollandse smaak en cognac voor rappers

Het volgende nummer van Wandelmagazine ligt op 16 april in de winkel. Nog geen abonnee? Meld je voor 4 april aan, dan krijg je het nieuwe nummer al op 12 april thuisgestuurd! www.wandelmagazine.nu

Jaargang 45, nummer 1, februari 2024 Wandelmagazine is een uitgave van Virtumedia. Hoofdredactie Jonathan Vandevoorde Eindredactie Marcia van Bijnen Redactie Judith van Bilsen, Jan Erik Burger, Daan Couwenbergh, Rick Eggink, Hans Farjon, Willy van de Riet, Bert Stok Werkten mee aan dit nummer Rudi Van Beek, Koen Driessens, Tom van der Leij, Florien van Rees, Melissa Ruggles, Iddo de Ruiter Vormgeving Twin Media bv, Zeist Sanne Heuker Cartografie UvA-kaartenmakers Bladmanagement/advertenties Klaartje Grol, kgrol@virtumedia.nl, Telefoon +31(0)30-3031295 Marketing & samenwerkingen Rik Burger, rburger@virtumedia.nl Bianca Volkers, bvolkers@virtumedia.nl Telefoon +31(0)30-3075780 Druk Veldhuis Media b.v., Meppel Distributie Betapress, www.betapress.nl

Uitgever Virtùmedia, Pepijn Dobbelaer, Postbus 595, 3700 AN Zeist info@virtumedia.nl Telefoon +31(0)30-6920677 Abonnementen De prijs voor een jaarabonnement in NL en BE bedraagt € 36,45 per jaar ( alleen bij automatisch incasso, verschijnt 5 maal per jaar). Tarieven voor EU of daarbuiten zie: www.wandelmagazine.nu. Abonnementen kunnen bij ieder nummer ingaan en worden elk jaar vernieuwd. Aanmelding kan via onze website of via de klantenservice +31 (0)85-0407400 of klantenservice@virtumedia.nl (ook voor vragen over bezorging). Adreswijzigingen dienen schriftelijk te worden doorgegeven met vermelding van de oude en nieuwe adressering en het nieuwe telefoonnummer. Opzeggingen dienen schriftelijk met een termijn van minimaal 1 maand te worden doorgegeven. © Wandelmagazine. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en de auteurs. ISSN 0168-9126

TeVoet is al 30 jaar de vereniging die onverharde wandelpaden wil behouden, verbeteren en uitbreiden. De vereniging is ook actief bij de ontwikkeling van wandelnetwerken en het initiatief nemen en ondersteunen bij afsluiting, verharding of dreigende opheffing van onverharde paden. Daarbij treden we ook op als gesprekspartner met en voor overheden, en desnoods bij gerechtelijke stappen.

De vereniging heeft een eigen website en een regelmatig verschijnend verenigingsblad, Lopend Vuur genaamd, met daarin aandacht voor actualiteit en achtergronden op wandelgebied. Op de website is ook een verzameling georganiseerde TeVoet wandelingen te vinden waarbij onverharde wandelpaden, natuur en cultuurhistorie centraal staan. Enthousiast geworden? Meld je dan als lid aan via de mail: ledenadministratie@tevoet.nl, of via de website www.tevoet.nl.

Wandelsokken nodig? Scan de QR-code rechts!

VOOR OPTIMAAL WANDELPLEZIER V o o rk o m b l a re n Comodo wandelsokken zijn gemaakt van stoffen die zacht, ademend en vochtafdrijvend zijn. Dit helpt om je voeten koel en droog te houden, wat wrijving vermindert en kans op blaren verkleint.

Kr i j g o nd e rs t e u ni n g Comodo wandelsokken zijn ontworpen met extra verstevigingen in de hak, voorvoeten en boog van de voet. Dit helpt om je voeten te stabiliseren en kans op vermoeidheid te verkleinen.

Gen i e t v a n c o m f or t Comodo wandelsokken zijn gemaakt van hoogwaardige stoffen zoals merinowol, alpacawol, bamboevezel, polyamide en DRYTEX®. Dit zorgt voor uitzonderlijke zachtheid en comfort bij elke stap.

Voor dames en heren Kies uit meer dan 30 kleuren Beste prijs-kwaliteitverhouding www.comodosokken.nl

za 24 &

zo 25 fe

Jaarb e ur s U t re c h t

THEMA

LAND

b FOTO: POLISH TOURISM ORGANISATION

v r 23 ,

POL E N

Thema land v an de Utrech Fiets e t is Pole n Wan n. Drie delbeu de mo dagen oiste fi rs in lang s e t s- en w land in taan d andelr de sch aar outes ijnwerp in dat ers.

Fietsen en wandelen,

natuurlijk!

We trappen het fietsen wandelseizoen 2024 af met de Fiets en Wandelbeurzen in Utrecht en Gent. Twee events die volop inspiratie bieden voor nieuwe tochten en nieuwe avonturen. Met een uitgebreid programma van lezingen en workshops, met tientallen vrijwilligers die belangeloos informatie geven, met de mooiste bestemmingen voor actieve vakanties, volop outdoormateriaal, een groot fietsparcours en wat al niet meer. Een ticket voor de beurs geeft ook toegang tot de E-bike Challenge, waar je de nieuwste e-bikes en speedpedelecs kunt uitproberen. Graag tot ziens in Jaarbeurs Utrecht of Flanders Expo in Gent!

za 2 &

zo 3 m

aar t

Flande r E xp o G s ent Fiets en Wandelbeurs 2024

Wandelmagazine 45

www.polen.travel

Polen

actieve vakanties ver weg van de drukte

Polen is in vele opzichten uniek. Niet alleen tijdens lange vakantiereizen, maar ook tijdens korte trips, is het de moeite waard om de charmes te leren kennen van het land, waarvan de grenzen zich letterlijk uitstrekken van de zee tot aan de bergen. De natuurlijke omstandigheden maken dat Polen het hele jaar door een perfecte plaats is voor diverse recreatie-activiteiten. Fietsen en wandelen zijn erg populair, maar zijn slechts enkele van de mogelijkheden. Bovendien vinden liefhebbers van een actieve vakantie een goed ontwikkeld en gevarieerd, wat prijzen en soort betreft, accommodatie- en horeca-aanbod, dat zelfs de meest veeleisende toeristen tevreden zal stellen. Prachtige landschappen, 23 nationale parken, bijzondere ontmoetingen met wilde dieren en talrijke bezienswaardigheden maken jouw vakantie compleet.

Met de fiets, waar naartoe?

Een schilderachtige kust, veeleisende bergen, het charmante Mazurische merengebied, bospaden of landweggetjes. Wil je weg van de drukte? Polen biedt vele mooie plaatsen om te bezoeken voor fietsers. Elk jaar worden in verschillende delen van het land meer en meer moderne fietsroutes aangelegd. Ook het aantal fietsers uit Polen en het buitenland dat van deze routes gebruikmaakt, neemt toe. Voor de liefhebbers van langere routes zijn er uitstekende suggesties: het fietsroutenetwerk Velo Malopolska, gelegen in het zuidelijke deel van de provincie Klein-Polen, de Green Velofietsroute, die bijna 2000 km door het oostelijke deel van het land voert, of 46 Wandelmagazine 1-2024

het zich door drie regio's van Polen uitstrekkende deel van de fietsroute R10. Het is ook de moeite waard om enkele Poolse regio's te leren kennen, waar fietsen buitengewoon aantrekkelijk is vanwege de natuurlijke en culturele waarden. Misschien zullen hun attracties jullie inspireren om een actieve vakantie in Polen te plannen.

Mooiste wandelroutes

Wandelliefhebbers vinden in Polen in totaal zo'n 80.000 km aan gevarieerde wandelroutes. Ze zijn te vinden in elke regio van het land, dus wat je bestemming ook is, er zijn zeker interessante suggesties voor kortere of langere wandelingen. Verreweg de meeste wandelroutes vind je in het zuiden van het land, waar het berglandschap domineert. Hier vind je ook de langste wandelroute van Polen - de Beskiden Wandelroute (500 km), de op één na langste van Polen - de Sudeten Hoofdroute en de onlangs geopende The Loop. Maar interessante paden zijn er niet alleen in de bergen. Liefhebbers van kustwandelingen kunnen kiezen voor een kustroute die door twee noordelijke regio's loopt – Pommeren en West-Pommeren, waar je de schoonheid van de Poolse stranden en de vele vuurtorens kunt bewonderen. Daarnaast zijn er in Polen

ook talloze thematische wandelroutes, waarvan de Adelaarsnestenroute misschien wel de populairste is.

Bijzondere natuurschatten

Een duinwandeling aan zee of een bergwandeling? Vogels kijken, een ontmoeting met een Europese bizon of kanoën in de ongerepte natuur? Deze en vele andere attracties zijn te vinden in de 23 nationale parken in Polen, die gebieden van uitzonderlijke natuurlijke schoonheid beschermen. Het zijn ook uitstekende plekken voor actieve vrijetijdsbesteding op ieder moment van het jaar. Er zijn 149 educatieve routes en meer dan 3600 km wandelroutes beschikbaar voor toeristen. Nationale parken zijn te vinden in bijna alle regio’s van Polen, waarbij Klein-Polen en Podlasie de provincies zijn met de meeste nationale parken. De populairste en mooiste parken zijn ongetwijfeld deze: Tatrzański, Słowiński, Białowieski en Biebrzański. Maar elk van de andere negentien parken biedt bezoekers ook een schat aan prachtige landschappen en attracties. Maar dat is nog niet alles - uitgestorven vulkanen, kleurrijke meren, spectaculaire watervallen en eeuwenoude bomen wachten op je in Polen.

Polen is het themaland van de Fiets en Wandelbeurs in Utrecht. Drie dagen lang staan de Poolse fietsen wandelmogelijkheden volop in de schijnwerpers. Bezoek de stand van Polen in Hal 3, D80.

FOTO: POLISH TOURISM ORGANISATION

www.polen.travel

Fiets en Wandelbeurs 2024

1-2024 Wandelmagazine 47

www.polen.travel

Lubelskie

proef het leven, proef de natuur!

TANEW RIVIER, FOT0 TOMASZ MIELNIK, UMWL

De regio Lubelskie, gelegen in het oosten van Polen, is een ideale plek voor een actieve vakantie, vooral voor diegenen die van nieuwe uitdagingen houden en het ontdekken van onbekende plaatsen in elk seizoen. Talloze bezienswaardigheden, een goed netwerk van hotels, pensions of agrotoeristische boerderijen en onvergetelijke regionale gerechten gaan het verblijf hier compleet maken. In de regio is de hoofdstad Lublin de meest door de toeristen bezochte plek. Het is een levendige studentenstad en een centrum voor cultuur, dat tijdens het hoogseizoen veel interessante evenementen biedt. Behalve Lublin, is het ook de moeite waard om Zamość te bezoeken - een bijzondere vestingstad uit de renaissance, die ingeschreven staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Naast haar prachtige culturele erfgoed onderscheidt de regio zich door een schone natuurlijke omgeving en ongerepte natuur, beschermd in twee nationale parken – Polesie en Roztoczański, 17 landschapsparken, 123 gebieden van het Natura 2000-netwerk en grensoverschrijdende biosfeerreservaten – “Western Polesie” en “Roztocze”. Een goede manier om Lubelskie te bezoeken is op de fiets. Kies de Green Velo-fietsroute of de Centrale Roztocze-fietsroute om de mooiste plekken van de regio te verkennen.

Małopolska

per fiets en te voet

Polen 48 Wandelmagazine 1-2024

Zoek je een vakantie voor het hele gezin? Of misschien wil je een paar dagen met vrienden fietsen of wandelen in de natuur? Gastvrij, mooi, gemakkelijk bereikbaar met een opmerkelijke geschiedenis –Małopolska (Klein-Polen) nodigt je uit! De regio staat bekend om het langste netwerk van toeristische routes in Polen. Natuurliefhebbers en wandelaars vinden hier nationale parken, reservaten en de Błędowska-woestijn - de grootste van Europa. Ook zijn er talrijke bergketens met een alpien karakter, waaronder het Tatragebergte. Bijzondere culinaire ervaringen zijn gegarandeerd, zowel door restaurants – aanbevolen door internationale experts – als door regionale en traditionele producten. Daarnaast heeft de regio het grootste aantal geregistreerde wijngaarden in Polen. Bijna de helft van de Poolse UNESCO-schatten bevindt zich in Klein-Polen, waaronder Kraków, de zoutmijnen in Bochnia en Wieliczka en de houten en orthodoxe kerken. Dankzij de goede fietsinfrastructuur zijn de meeste hiervan per fiets bereikbaar. Een fietspronkstuk van de regio is de VeloDunajec-route. Hoewel deze door zeven bergketens loopt, is ze bijna volledig vlak. De route is goed bereikbaar per trein en kan dankzij de aansluiting op andere fietsroutes een uitstekend begin zijn van een fietsvakantie in Małopolska.

www.polen.travel

Neder-Silezië ligt in het zuidwesten van Polen en is een regio vol toeristische attracties, architectonische parels en verbazingwekkende natuur. De mooiste bezienswaardigheden hier zijn de talloze kastelen en paleizen, UNESCO-monumenten en natuurlijk Wrocław, een stad met een eeuwenlange geschiedenis. Er zijn twee nationale parken: de Karkonosze en het Tafelgebergte. Je vindt er de valleien van de rivieren Oder en Barycz en hooglanden en bergketens, waarvan de bekendste de Karkonosze (Reuzengebergte) is. Neder-Silezië biedt een buitengewone verscheidenheid aan fietsroutes - voor minder en meer ervaren fietsers - zowel op vlak als in bergachtig terrein. In het laagland is de Baryczvallei een aanrader voor fietstochten in het grootste landschapspark en ornithologische reservaat van Polen, Stawy Milickie, of het Neder-Silezische Woud met interessante routes rond Bolesławiec, ideaal voor bijvoorbeeld gravelfietsers. In het zuidelijke deel van de regio zijn de Karkonosze en het Izeragebergte ideaal voor een fietsexcursie. Alleen al rond Szklarska Poręba zijn er meer dan een dozijn routes aangepast aan de behoeften van MTB-fietsers. Het Kaczawskie-gebergte en de uitlopers zijn ook ideaal om te fietsen. De kleine heuvels zullen zelfs voor minder ervaren fietsliefhebbers geen problemen opleveren en de post-vulkanische landschappen met interessante formaties maken een fietstocht daar zeer uniek.

FOTO MACIEJ HOP, HOPCYCLING.PL

Op (fiets-)avontuur in Neder-Silezië

Silezië

een regio vol (groene) verrassingen

BIAKLO BERG,. WWW.SLASKIE.TRAVEL, T. RENK

De woiwodschap (provincie) Silezië, gelegen in het zuiden van Polen, is een regio vol verrassingen. Met een rijk toeristisch aanbod voor alle weersomstandigheden en seizoenen zal niemand zich hier vervelen. Liefhebbers van fietsen, klimmen en kanoën kunnen hun hart ophalen omringd door middeleeuwse kastelen, forten en wachttorens op de Adelaarsnestenroute. Cultuurliefhebbers ontdekken de schatten van eeuwenoude geschiedenis en traditie in de Beskiden. Actieve toeristen zullen genieten van de wandelen fietspaden in de bergen, goed geprepareerde skipaden in de winter en adembenemende uitzichten het hele jaar door. De Route van Industriële Monumenten neemt je mee op een reis door de tijd. Tijdens de ontdekkingstocht door Silezië moet je ook de specialiteiten proberen van een van de meest herkenbare regionale keukens van Polen. Silezië is een aantrekkelijk en natuurrijk gebied. De regio heeft talloze landschapsparken, natuurreservaten, waarvan Łężczok en Barania Góra de grootste zijn, en Natura 2000-gebieden, die vogelhabitats beschermen. Wandelroutes zijn in bijna elk deel van de regio te vinden, maar de interessantste zijn uitgezet langs de rivieren Wisła, Oder en Warta en in de Beskiden. Liefhebbers van recreatief of sportief fietsen zullen genieten van de Adelaarsnestenroute, de IJzerfietsroute en MTB Enduro-routes.

Fiets en Wandelbeurs 2024

1-2024 Wandelmagazine 49

www.polen.travel

Mooiste routes in het

FOTO POLISH TOURISM ORGANISATION

Land van Duizend Meren

Polen

Warmië en Mazurië combineert geschiedenis en moderniteit met rustgevende natuur. In deze regio kun je landschappen bewonderen die ongeëvenaard zijn. De bekendste toeristische attracties zijn: de Grote Mazoerische Meren, het Elbląg-kanaal, de Krutynia-rivier, gotische vestingen of plaatsen die verband houden met Copernicus. De regio is ideaal voor alle vormen van fietsen en wandelen. Fietsen biedt vooral de mogelijkheid om grote afstanden af te leggen en tegelijk bijzondere plekken te bereiken met veel natuurschoon en bezienswaardigheden. Ontdek talloze grote en kleine meren die diep in de bossen verborgen liggen, leer het historisch erfgoed in steden en dorpen kennen en bewonder de uitzichten op schilderachtige weiden en dorpen gelegen tussen moreneheuvels. Het fietstoerisme in deze regio wordt vergemakkelijkt door een uitgebreid netwerk van verharde en onverharde wegen met weinig autoverkeer. Het gebied zal zowel amateurfietsers, liefhebbers van familieuitstapjes als liefhebbers van meer competitieve tochten tevreden stellen. Onder de vele fietsroutes zijn de Mazurian Cycling Loop, Green Velo, Warmian Lynostrada en routes rond het Elbląg-kanaal aanraders.

Mazovië

Mazowieckie, gelegen in Centraal-Polen, is een regio rijk aan landschappelijke en culturele diversiteit, ideaal om te voet of op de fiets te ontdekken. De hoofdstad Warschau biedt talloze wandelen fietspaden die je door historische straatjes, moderne wijken en groene plekken van de stad leiden. Buiten Warschau, in Mazovië, is het de moeite waard om de schilderachtige fietsroutes langs de Wisła te verkennen, die natuurlijke schoonheid combineren met historische bezienswaardigheden. Voor actieve toeristen zijn er talloze routes in het Kampinos Nationaal Park. Dit is een paradijs voor natuurliefhebbers, waar je duinen en moerassen kunt bewonderen, evenals gedenkplaatsen van de Tweede Wereldoorlog. Als enige in Europa ligt dit uitgestrekte woud in de directe omgeving van de hoofdstad. Ook de moeite waard zijn de routes door het Kozienice Landschapspark of de route langs de rivier de Bug. Daarnaast zijn er thematische routes, zoals de Chopinroute, die bezoekers in staat stellen om de boeiende geschiedenis van de regio te leren kennen. Mazovië, met zijn culturele en natuurlijke rijkdom, is een ideale plek om te voet of op de fiets te ontdekken en biedt bezoekers talloze mogelijkheden voor actieve ontspanning in de schoot van de natuur.

50 Wandelmagazine 1-2024

KAMPINOSKI NATIONAAL PARK, FOTO MROT

het groene hart van Polen

www.polen.travel

West-Pommeren

De West-Pommeren woiwodschap (provincie) ligt in het noordwesten van Polen, aan de kust van de Baltische Zee. Brede zandstranden wachten hier op bezoekers, ideaal voor zowel actieve als meer ontspannende recreatie. De rivieren, meren en bossen zijn een paradijs voor natuurliefhebbers, en nationale parken (Wolin en Drawa), landschapsparken en natuurreservaten maken het mogelijk om verschillende soorten fauna en flora te bewonderen. De hoofdstad van de regio is Szczecin - een groene stad vol historische monumenten, bekend als het "Parijs van het noorden" vanwege het specifieke stratenplan. Er lopen verschillende opmerkelijke culturele routes door de regio: De Griffioenenroute, de Vuurtorenroute, de Europese Route van de Baksteengotiek en de Pommerse Jakobsroute. Actieve toeristen kunnen hier genieten van fietsen, wandelen, kanoën of paardrijden. Watersportliefhebbers komen ook aan hun trekken met windsurfen, kitesurfen en zeilen. Fietsroutes in de regio zijn goed geprepareerd voor zowel beginnende als ervaren fietsers. West-Pommeren biedt vijf fietsroutes - de Velo Baltica, Blue Velo, Westelijke Merenroute, Oude Spoorlijnroute en de route rond de baai van Szczecin. Deze routes zijn zo aangelegd dat ze gecombineerd kunnen worden.

De mooiste regio’s en routes ontdek ze tijdens lezingen

FOTO POLISH TOURISM ORGANISATION

FOTO WEST POMERANIA - VELO BALTICA

ideaal voor een actieve vakantie

Fiets en Wandelbeurs 2024

Tijdens alle drie dagen van de beurs zijn in een speciale zaal (Zaal 3) veel lezingen te volgen over de aanwezige Poolse regio’s en hun bezienswaardigheden, natuur en fietsen wandelroutes. Ook journalisten en bloggers die Polen hebben bezocht, gaan hun ervaringen en mooiste verhalen met jullie delen. • Vrijdag gaan de specialisten uit de regio’s Silezië, WestPommeren, Neder-Silezië en Warmië en Mazurië over de beste fietsroutes vertellen. Hans Farjon neemt jullie mee naar Klein Holland in de Weichseldelta en met Shanna Bussink (Rayu) kunnen jullie over de langste trail van Polen (Main Beskid Trail) virtueel wandelen. • Zaterdag passeren onder meer lezingen over de regio’s Warmië en Mazurië, Neder-Silezië en West-Pommeren de revue. Nogmaals is er een ontmoeting met Hans Farjon. Verder is er ook een speciale lezing over de 10 beste Poolse fietsroutes en Aniek Rooderkerken vertelt samen met een gids uit Klein-Polen alles over de Velo Malopolska. • Zondag is er onder meer een lezing over de regio Lubelskie en de tweede kans om naar Rayu en Aniek te luisteren. Als laatste gaat Manouk Bob haar wandelavonturen in het Reuzengebergte en Tatra’s met jullie delen. Programma van de lezingen: zie www.fietsenwandelbeurs.nl.

1-2024 Wandelmagazine 51

1JAAR MAX MAGAZINE

HEEL JAAR SLECHTS SLECHT S

ALLES WORDT DUURDER, MAAR MAX MAGAZINE BLIJFT DE GROOTSTE ÉN GOEDKOOPSTE!

€ 25

90 ,

+ LUXE OMSLAGMAP t.w.v. 12,50

WORD ABONNEE EN ONTVANG WEKELIJKS EEN BLAD BOORDEVOL: ✔ Overzichtelijke radio en tv-programmering ✔ Actuele artikelen over gezondheid, financiën en levensvragen

ig leven

Dé gids voor radio, televisie en plezier

✔ Tips voor actieve dagjes uit, wonen NUMMER

DE GROOTSTE, DE LEUKSTE,

DE GOEDKOOPSTE

en het huishouden

VAN NEDERLAND

TWATCH AANBIEDING: WIJ EEN ABONNEE, U EEN SMAR

✔ Puzzels en leuke

Leefstij l als medici jn

win-acties

GENEZEN VAN DIABETES? JA, DAT KAN!

Vergrijzing gaat naar een piek

Janny en André gaan treinen

Denkend aan Zwitserland

‘Te weinig oog voor positieve kant’ PAG. 25

‘Dat had ik hem zo graag nog gezegd’

035-2019505 SCAN DEZE QR-CODE óf VUL DEZE BON IN PAG. 3

PAG. 10

EERBETOON AAN ‘POWERVROUW’ LÉONIE SAZIAS

‘WAAR BLIJFT MIJN ENERGIETOESLAG?’

ik wil 1 jaar iedere week MAX Magazine van 63,50 nu voor

90 *

*Dit is een doorlopend abonnement, maar kan na deze periode maandelijks worden opgezegd. Deze aanbieding is alleen geldig binnen Nederland. Deze aanbieding is alleen van toepassing wanneer u het afgelopen jaar geen abonneebent geweest.

MIJN GEGEVENS:

Voorletters en naam _____________________________________________________________________ m/v Adres _____________________________________________________________________________________ Postcode _________________ Woonplaats __________________________________________________________ E-mailadres (niet verplicht) ___________________________________ Telefoonnummer _________________________ Met het invullen van uw e-mailadres gaat u akkoord met het ontvangen van automatische updates over de activiteiten van MAX Magazine.

IK BETAAL ALS VOLGT: ■ Ik betaal € 25,90* per automatische incasso ■ Ik betaal € 25,90* + € 2,50 per factuur. IBAN-rekeningnummer N L LANDCODE

CONTROLEGETAL

BANKCODE

REKENINGNUMMER

Datum __________________________ Handtekening _________________________________________________

KNIP DEZE BON UIT EN STUUR IN EEN ONGEFRANKEERDE ENVELOP NAAR: MAX Magazine, Antwoordnummer 39169, 1090 WC Amsterdam.

JPT21/HICLEBS24

BEL NU

FOTO TOM LANGMANS

Vind het hele programma op fietsenwandelbeurs.be

Een greep uit de lezingen Fiets en Wandelbeurs België Ronde van België

Op pad met RouteYou

Ruim 3750 kilometer fietste Nederlander Flip van Doorn door België, op zoek naar verhalen over de mensen, de geschiedenis en de wielersport. Het kan niet anders of deze wekenlange onderneming levert een geweldig nieuw boek én een mooie lezing op. Bovendien kun je Flips route nafietsen door gps-tracks te downloaden. Zo kan iedereen de Ronde op zijn of haar naam schrijven. Flip sluit de presentatie af met een hilarische quiz, waarbij je je kennis van de wielersport kunt testen.

Routes zoeken en downloaden, of een route zelf maken inclusief waypoints; het kan allemaal heel eenvoudig op RouteYou. En zo’n gedownloade gps-track heeft zeker voor fietsers en wandelaars een groot voordeel: kaartlezen of routebordjes volgen is niet meer nodig. Zo kun je nog meer van de omgeving en de uitzichten genieten. RouteYouexperts Pascal Brackman en Reen Simoen laten je graag zien hoe je via dit platform de mooiste fietsroutes kunt uitzetten.

Flex 3 zaterdag en zondag 12.30 uur

Fiets en Wandelbeurs 2024

Flex 3 zaterdag 10.30 uur Flex 1 zaterdag 12.30 uur zondag 10.30 uur Flex 4 zondag 15.30 uur

Op pad met Tom Langmans in de UK en Ierland

Trappen door de ziel met Jonathan Van Nieulande

Tom Langmans is anglofiel en wandelverslaafd. Tezamen met zijn anekdotische en humoristische vertelkunst blijkt dat een gouden combinatie te zijn als het gaat om lezingen op de Fiets en Wandelbeurs. Bijzondere ontmoetingen, 50 tinten groen, pubs met lage plafonds, desolate landschappen, zwart bier in visbokalen en regen die omhoog druppelt; het passeert allemaal de revue in zijn lezing.

Of je nu een avonturier in hart en nieren bent, een zoeker van persoonlijke groei, of gewoon geïntrigeerd bent door de kracht van het menselijk potentieel, deze lezing zal je inspireren, uitdagen en motiveren om je eigen pad van zelfontdekking te omarmen, aldus Jonathan Van Nieulande. In 2022 vertrok hij naar Amerika voor een tocht van 30.000 km door 17 landen, van Alaska naar Patagonië. Het was ‘een onvergetelijke reis die niet alleen over kilometers gaat, maar ook over de reis naar binnen’.

Flex 2 zaterdag 12.30 uur zondag 11.30 uur

Flex 4 zaterdag 12.30 uur zondag 13.30 uur

1-2024 Wandelmagazine 53

Optimaliseer je telecom- en energiediensten en deel de voordelen met je naasten!

Fietsen over de Vies Verdes in Catalonië

Pelgrimsroutes in Noorwegen

Vies Verdes betekent letterlijk ‘groene wegen’ terwijl het eigenlijk routes over oude spoorlijnen zijn. Volgens Richard van Kruchten en Marjan Gielen vormen ze een ideale manier om actief het binnenland van Spanje te ontdekken. Ze hebben natuurlijk drie grote voordelen: het traject is relatief vlak, je reist dwars door de natuur en ze zijn autoluw of -loos. Twee routes krijgen speciale aandacht, de Val de Zafán en del Carrilet.

De aandacht voor pelgrimsroutes in Scandinavië groeit, en dan met name voor routes die naar het graf van de heilige Olav leiden in Trondheim, Noorwegen. Fietsster Gea van Veen is uitgegroeid tot specialist op het gebied van pelgrimsroutes in Noorwegen en laat drie paden de revue passeren: Gudbrandsdalsleden (Het Olavspad, Oslo-Trondheim), Borgleden en Tunsbergleden (Kristiansroute, Kristiansand-Oslo).

SkyLounge zaterdag 14.30 uur

Flex 4 zaterdag 11.30 uur

Workshops op de beursvloer

Vrijwilligers van de Vakantiefietser vzw, Grote Routepaden en Pasar verzorgen een groot aantal workshops op de beursvloer. Te veel om hier allemaal op te noemen. Kijk voor de onderwerpen en de tijden op www.fietsenwandelbeurs.be.

54 Wandelmagazine 1-2024

Vind het hele programma op fietsenwandelbeurs.nl

Een greep uit de lezingen Fiets en Wandelbeurs Nederland Solo over de Main Beskid in themaland Polen ‘Ga er maar aan staan. Een vrouw alleen de Poolse wildernis insturen voor 500+ km hiken naar de grens met Oekraïne. Natuurlijk zei ik ja. Mijn rugzak zat al zo ongeveer op mijn rug voordat het einde van de zin bereikt was.’ Zo begon het Poolse wandelavontuur voor solohikester Shanna Bussink, alias Rayu. Een tocht over de Main Beskid Trail in Zuid-Polen, van de grens met Tsjechië naar de grens met Oekraïne. Onderweg doorkruiste ze in haar eentje oerbossen, berggebieden en bijzondere natuurparken. Het was voor haar ‘de finale van een magische zomer’.

Ronde van België

Ga toch fietsen… in Turkije!

Ruim 3750 kilometer fietste auteur Flip van Doorn door België, op zoek naar verhalen over de mensen, de geschiedenis en de wielersport. Het kan niet anders of deze wekenlange onderneming levert een geweldig nieuw boek én een mooie lezing op. Bovendien kan iedereen Flips route nafietsen door gpstracks te downloaden. Zo kan iedereen de Ronde op zijn of haar naam schrijven. Flip sluit de presentatie af met een hilarische quiz, waarbij je je kennis van de wielersport kunt testen.

Nederlanders kennen Turkije toch vooral van eeuwenoude steden en zon-zee-toerisme. Maar dit is volgens fietsjournalist Erik Jan Jansen een te beperkt beeld; Turkije is ook voor fietsers van alle niveaus interessant! Van kustwegen met adembenemende uitzichten op de Middellandse Zee, zo blauw, zo blauw, tot uitdagende bergpaden in Cappadocië en alles daartussenin.

Zaal 6 zaterdag 13.30 uur zondag 12.30 uur

Zaal 6 vrijdag 10.30 uur

Frank van Rijn in Zuid-Amerika Ga er maar aan staan. 635.000 fietskilometers door 123 landen en 17 boeken op je naam. Frank van Rijn deed het allemaal in zijn lange fietscarrière en is ‘still going strong’. Zijn reis in Zuid-Amerika leverde weer een nieuw avontuur en een nieuwe lezing op. Hij neemt je dit keer mee van Santiago in Chili naar Buenos Aires; een tocht dwars door dit fascinerende continent. Zaal 7 vrijdag & zaterdag 14.30 uur zondag 12.30 uur

Zaal 3 vrijdag 13.30 uur zondag 11.30 uur

Fiets en Wandelbeurs 2024

1-2024 Wandelmagazine 55

Vind het hele programma op fietsenwandelbeurs.nl www.polen.travel

Vestingsteden en verdedigingslinies

FOTO JAN SCHLAMAN

De Oude Hollandse Waterlinies, de Muur van Hadrianus, de Limes, de Stelling van Antwerpen, de Frontlijnroute; wat hebben die met elkaar gemeen? Inderdaad, het zijn verdedigingslinies die ook een fraai thema opleveren voor een fiets- of wandelroute. In Zaal 1 en Zaal 2 zijn diverse lezingen over dit thema ingepland. Zaal 1 & 2 vrijdag, zaterdag en zondag

Op pad met RouteYou Routes zoeken en downloaden, of een route zelf maken inclusief waypoints; het kan allemaal heel eenvoudig op RouteYou. En zo’n gedownloade gps-track heeft zeker voor fietsers en wandelaars een groot voordeel: kaartlezen of routebordjes volgen is niet meer nodig. Zo kun je nog meer van de omgeving en de uitzichten genieten. RouteYou-expert Pascal Brackman laat je graag zien hoe je via dit platform de mooiste fietsroutes kunt uitzetten. E-bike Theater vrijdag 12.30 en 15.30 uur zaterdag 10.30 en 14.30 uur

56 Wandelmagazine 1-2024

Via Francigena voor en door een beginner

Wandelen is geen lopen, toch?

De mooiste lelijke plekken van Nederland

Zaal 5 staat drie dagen lang in het teken van de pelgrimsreizen. Tal van reizigers vertellen over hun tochten naar Rome, Santiago of Trondheim. Maar hoe pak je zo’n lange reis aan als je een groentje bent op wandelgebied? Paulien van Gijn, een doorgewinterde fietsster en hardloopster, vertrok afgelopen voorjaar lopend naar Rome en vertelt over haar ervaringen als ‘beginner’.

Er is volgens wandelaar en publicist Wim Huijser een groot verschil tussen lopen en wandelen. Lopen is het ene been voor de andere zetten, wandelen is… iets toevoegen aan je verhaal. En: “De kunst van het wandelen is het vermogen van een vertrouwd pad een nieuwe ontdekkingsreis te maken”. Hoe je dit in de praktijk kunt doen, Wim gaat dieper op dit onderwerp in tijdens twee lezingen.

Sommige plekken ontroeren door hun lelijkheid en onttrekken zich aan de Nederlandse regelzucht. Ze zijn mooi van lelijkheid. Journalist Mark van Wonderen verzamelde in zijn reisgids ‘Treurtips’ een groot aantal van deze lelijkerds en neemt je in zijn lezing mee langs deze treurplekken; van Den Helder naar Heerlen en van Delfzijl naar ZeeuwsVlaanderen.

Zaal 5 zaterdag 15.30 uur

Zaal 7 vrijdag en zaterdag, 12.30 uur

Zaal 1 vrijdag 11.30 uur zaterdag 13.30 uur

Inspiratie van onze adverteerder

Actief genieten in de Achterhoek

Meerdaags erop uit

Verrassend veelzijdig en zo dichtbij, dat is de Achterhoek. In dit oostelijke deel van Nederland vind je een gevarieerd landschap van bossen, heuvels en oude zandwegen voor de ultieme fietstocht. Het gevarieerde coulisselandschap van de Achterhoek zorgt voor een verrassing achter iedere hoek! Ga ‘oerend onverhard’ op ontdekking in de Achterhoek en geniet van de karakteristieke boerderijen, kastelen, historische stadjes en mooiste vergezichten.

Ruim 400 fietsen wandelroutes in de Achterhoek De Achterhoek staat bekend om de goed onderhouden fietspaden en routestructuren. Je vindt hier een ruim aanbod van mountainbikeroutes met de gaafste singletracks en de mooiste gravelbikeroutes als GPX. Ook voor de recreatieve fietser of wandelaar is de Achterhoek een waar paradijs met de ruim 400 fietsen wandelroutes.

Proef de streek Maak onderweg een stop bij een van de vele streekproductenwinkels die de Achterhoek rijk is. Of je nu houdt van een blokje boerenkaas, versgebakken brood of zelfgemaakte jam: in de Achterhoek moet je zijn! Maar ook bij veel restaurants in de regio proef je deze ambachtelijke streekproducten. Wist je al dat er in deze regio zelfs prijswinnende wijn verbouwd wordt?

Aan één dag actief genieten in de veelzijdige Achterhoek heb je niet genoeg. Er zijn zoveel routes om uit te kiezen en na iedere bocht ontdek je weer een ander decor. Kies daarom voor een meerdaags arrangement om het optimale uit jouw verblijf te halen. Ga je voor comfort? Fiets dan via de knooppunten van hotel naar hotel waarbij zelfs het bagagetransport wordt geregeld. Trek je actief erop uit met de mountainbike of gravelbike? Kies dan uit een van de Outdoor arrangementen. Zo begin je na een goede nachtrust en een stevig ontbijt weer aan een nieuw avontuur! Meer weten over de mooiste regio van Nederland? achterhoek.nl/actief

1-2024 BIKE explorer 57

Inhoud

62 in de 62 Bikepacking Schotse Hooglanden

Best 76 Bayerns 299 kilometer puur

Le Baroudeur 67 Hotel in Valkenburg

4 all 89 One Asfalt of grind: allroad bikes

tuindorp van 70 Het Zuid-Tirol

102 Napoleonroute Van Beaumont tot Waterloo, de

Flitstrip naar het gravelparadijs

Fietshotel à la Flamande

Algund en omgeving

58 BIKE explorer 1-2024

fietsplezier langs de Isar

kunnen alles aan

laatste dagen van Napoleons epos

89 En verder 60 61 68 80 83 84 95 96 101 104 106

Bram fietst én wandelt: De kunst van de A-B-wandeling Test: Speedplay Zero: Duurzaam design onder je voeten Mountainbiken op z’n mooist in fietsparadijs Karinthië Tannheimertal: Grenzenloos racefietsen Bring your BIKE en nog heel veel meer Functionele onderkleding: Nodig? Wat? Keuze? Regionieuws Bolzano: Gravelfietsen tussen de wijnranken Toertochtkalender 2024 Velorama: Laudatio aan de fiets In het volgende nummer

102 1-2024 BIKE explorer 59

Bram fietst én wandelt

De kunst van de A-B-wandeling

ijn partner Barbara en ik wandelen veel en graag. Weer en wind, ver en dichtbij, vlak en bergop. Als we onze wandelingen gaan plannen, beginnen we altijd met een belangrijke vraag: wordt het een rondje of een A-B-tje? Ervaren wandelaars kennen de overweging. Een rondje is eenvoudiger. Je komt altijd terug bij de startplek. Meestal is dat de auto, maar soms een treinstation of de camping. Een lijnwandeling, van A naar B, is logistiek een stuk ingewikkelder. Want hoe kom je van B weer terug naar A? Met het ov, of met de fiets? En gaan we dan eerst wandelen, of juist eerst de logistiek regelen? Ik verbaas mij er telkens weer over dat die logistieke puzzel lastiger blijkt dan ik zou verwachten. Maar die puzzel is het mij wel waard, want de lijnwandeling blijft toch mijn voorkeur hebben. En dat was zeker het geval toen we begonnen met de Walk of Wisdom, een inspirerende pelgrimswandeling in de schitterende omgeving van Nijmegen. Sprookjesachtige paden door het Duitse Reichwald, de Hatertse Vennen, Grave, de Ooijpolder, Groesbeek, en andere idyllische plekken in de omgeving. Veel hoogtemeters, historie en zelfs UNESCO cultureel erfgoed. Een echte aanrader dus. Én welbeschouwd een rondwandeling, maar dan wel eentje van 136 kilometer. Voor het gemak maken we er dus een ronde van, die bestaat uit allemaal A-B-tjes. Er is niet overal frequent ov, dus de route is hier en daar logistiek uitdagend.

60 BIKE explorer 1-2024

Onze meest gebruikte formule was die waarbij we een fiets bij het eindpunt neerzetten, waarmee ik dan weer terugreed naar de start. Wanneer we wandelend waren aangekomen bij het eindpunt, dan stapte ik op de fiets om via een zo kort mogelijke route terug te rijden naar de auto. Wanneer ik dan terugfiets naar de auto, kom ik vaak langs delen van de route die we eerder die dag hebben gewandeld. Het is interessant om te zien dat mij dan toch weer andere dingen toch andere dingen opvallen. En ik herinner mij soms woordelijk de gesprekken die we al wandelend hebben gevoerd. Meestal met genoegen, omdat het fijne gesprekken zijn. Soms met net wat minder plezier, als we al wandelend een verschil van inzicht probeerden uit te praten. Als ik dat gesprek dan in tweede instantie op dezelfde plek op de fiets beschouw, kost het mij opvallend genoeg heel weinig moeite om onze standpunten van een afstandje te bekijken. En ook te zien hoe mijn eigen stellingname in het gesprek misschien wel wat eigenwijs of inflexibel was. En de rest van het fietstochtje naar de auto geef ik mijzelf dan even de tijd om in de rebound met mededogen te kijken naar mijn eigenwijze zelf. De Bram die dan met een opgewarmde auto bij Barbara aankomt, is ineens een stuk reflectiever en ruimhartiger dan degene die daarstraks terugfietste richting het startpunt. En dat allemaal dankzij de kunst van de A-B-wandeling. Of zal dit het Walk of Wisdom-effect zijn? BRAM ESSELINK

CHECK

Speedplay Zero

Duurzaam design onder je voeten! TEST BRAM ESSELINK

Menig fietser wordt warm van het strakke ontwerp van Speedplay.

Nu weet je waarom ze ook wel ‘lollypop’ De schoenplaatjes slijten maar heel beperkt door lopen.

PD-SL lijkt de standaard voor recreatieve wielrenners, maar Speedplay timmert al jaren aan de weg met een totaal ander pedaal. De Zero is 40 gram lichter dan de bijna even prijzige Shimano Ultegra SPD-SL en ziet er verfrissend anders uit. Het ronde ontwerp is niet alleen stijlvol, het zorgt ook voor een groter contactoppervlak dan andere klikpedalen. Het hele rondje van het pedaal klikt namelijk vast in je schoenplaat. Als je de plaatjes goed monteert, zit je volledig recht met je voet op het pedaal.

Zero, Comp en Nano Wij testten de Wahoo Speedplay Zero, een pedaal voor de competitieve wegfietser. De Speedplay Zero verschilt met de goedkopere Comp in het gebruik van de materialen. De Zero is gemaakt van roestvrij staal en de Comp van chromoly. Het gewicht is ongeveer gelijk, 222 gram v/s 232 gram. Die tien gram besparing kost je wel zo’n zestig euro. Het verschil kan zeker zitten in duurzaamheid, maar we hebben geen vergelijkende test tussen de

worden genoemd.

twee pedalen gedaan. Ook de nog lichtere titanium Speedplay Nano hebben we niet getest. Vorige versies van de Speedplaypedalen werden geplaagd door zijwaartse speling. Daar hebben wij bij de geteste Zero niets van gemerkt, dus het lijkt erop dat deze problemen geschiedenis zijn en dat de pedalen vele kilometers kunnen hebben. Wat we wel merkten, is dat de pedalen vertrouwenwekkend in- en uitklikken. Je voelt dat je kwaliteit onder je voeten hebt. Waar we ook blij van werden, is de uitgebreide mogelijkheden om het pedaal/ plaatje naar onze wens af te stellen. Dat kostte wel wat testritjes, maar toen ze eenmaal goed zaten, voelde het ook echt goed. We kunnen ons voorstellen dat de Speedplay-pedalen een veel gemaakte keuze zijn door bikefitters, voor fietsers die een specifieke afstelling nodig hebben om blessures te voorkomen of te genezen. Deze nieuwe versies van de Speedplay pedalen hebben geen onderhoud nodig. Sterker nog: waar je bij de vorige generaties nog een gaatje had waar je af en toe

wat vet in kon spuiten, zijn de lagers in de huidige generatie driedubbel geseald. Onderhoud is eenvoudigweg niet nodig. Maar reparatie is tegelijkertijd ook niet mogelijk. Speedplay neemt daarmee wel een risico. Vooralsnog hebben wij alleen maar positieve ervaringen. Ook de schoenplaatjes gaan erg lang mee, waardoor je kosten bespaart op verder toch best prijzige pedalen. Al met al zijn wij erg gecharmeerd van deze lolly-vormige Speedplay’s. Het is erg fijn dat ze van twee kanten in te klikken zijn en ze geven je het gevoel dat alle energie die je op de pedalen geeft ook daadwerkelijk in voorwaartse kracht gaat zitten. Na enkele duizenden kilometers kunnen we ook zeggen dat de pedalen inderdaad onderhoudsvrij zijn en de plaatjes erg duurzaam lijken. En laten we wel wezen: ze ogen echt veel strakker dan de standaard pedalen die je in je fietsgroepje ziet! Adviesprijs: € 189,95 Speedplay.com 1-2024 BIKE explorer 61

Schotland

Bikepacking in de Schotse Hooglanden Flitstrip naar het gravelparadijs

De flitstrip is inmiddels ons gekende recept om een druk werkend leven kort te onderbreken met een intense fietservaring. Ons doel is om zoveel mogelijk netto fietsuren in de trip te proppen. Lang weerhield daarom de reisafstand ons ervan om graveldroom Schotland te kiezen, maar slim plannen bracht ons toch in de fotogenieke Highlands. Garantie voor stunning views en de hoop op een idyllisch gelegen whisky distillery.

raag je bikepackers naar hun favoriete land, dan wordt Schotland niet vaak genoemd. Meestal zijn Duitsland, Frankrijk en Engeland favoriet. Echt uitpakken doe je met IJsland, gravelpionier USA of het onontgonnen Colombia. Laurens ten Dam heeft daarover trouwens een paar veel té aanstekelijke documentaires gemaakt, maar dat terzijde. Uit eigen ervaring durf ik echter te stellen dat Schotland zeer zeker in de favorieten thuis hoort.

TEKST BRAM ESSELINK FOTO’S KEESJAN VAN DEN HEERIK

Regen en muggen? De meeste Schotland-plannen stranden in onzekerheid over de regen of die kleine stekende muggen, de midges. Logisch, maar door goed planwerk verklein je de kans dat je hiermee te maken krijgt. De kans op regen is bijvoorbeeld in mei veel kleiner dan in juli. En in mei zijn ook de midges nog veel minder actief. Bovendien verdwij-

62 BIKE explorer 1-2024

Een kampvuur houdt de midges op afstand. ‘s Avonds lang doorrijden dankzij de noordelijke ligging. A room with a view aan Loch Doilean.

nen ze zodra er een beetje wind staat. In de strijd tegen muggen word je geholpen door het Scottish Midge Forecast. Een heuse weersverwachting, waarbij met kleuren de kans op muggen wordt aangegeven. Heb je muggen en wolken terzijde geschoven, dan staat niets je droomtrip naar het gravelparadijs in de Schotse Hooglanden in de weg. In dit reisverslag over een verslavende Highlands-flitstrip nemen we je mee in drie delen: de voorbereiding, het fietsen en het kamperen. Laat je overtuigen! De voorbereiding Met het oog op de tijd kiezen wij voor een rondtrip, zodat we bij terugkomst direct in de auto richting veerpont kunnen stappen. Investeer tijd in het vinden van een goede gps-track, zodat je weet dat de route eerder gefietst is en wat de ervaringen van je voorgangers waren. Daar kun je je uitrusting en bandenkeuze op aanpassen. Wij kozen dankbaar voor de Roam Scotland Rally, een organisatie die elk jaar een uitdagende bikepackingtrip organiseert en de routes ruim hartig met de wereld deelt via ridewithgps.com. Ook op Komoot en bikepacking.com vind je trouwens mooie trips. Zorg dat je bij het plannen rekening houdt met vaartijden van eventuele veerponten die tussen de eilanden varen. Het zou jammer zijn als je nét de laatste boot mist, waardoor je niet je geplande kilometers kunt maken.

Als je vakantiedagen schaars zijn, raden we je aan om een retourtje nachtboot IJmuiden–Newcastle te nemen. Je bespaart enorm op reistijd, hebt in de vroege ochtend vlak voor Newcastle kans om dolfijnen en walvissen te spotten (wij hadden succes!) en je stapt ’s ochtends uitgerust uit. Wij reden vanuit Newcastle in ruim vier uur naar het dorpje Bridge of Orchy, waar we de auto veilig bij een restaurant konden parkeren en direct konden starten met fietsen. In ons geval betekende dit: starten om 16 uur en rond 21 uur bivak opslaan aan een beekje. Met vijf uur fietsen hadden we daarmee toch een bijna volwaardige fietsdag. Op de terugweg geldt natuurlijk hetzelfde. Als je de nachtboot neemt, kun je op de dag van vertrek best

nog de nodige kilometers maken. Voor ons zaten tussen dag van aankomst en vertrek twee volledige fietsdagen. En die hebben we goed benut. Fietsen Fietsen in de Highlands is alleen al een betoverende ervaring door de telkens afwisselende landschappen, uitzichten en kleuren. Als je denkt dat het niet mooier kan, dan word je toch weer verrast door een nieuw uitzicht. Wij gebruikten grove 42 mm banden en zijn niet lek gereden, al zullen de droge weersomstandigheden daar zeker een rol in hebben gespeeld. Onze route leidde door de West Highlands, waar je bijvoorbeeld Isle Arran en Isle of Mull vindt. Wij bleven ten noorden van Oban.

Deze Fjällräven-poncho kun je eenvoudig veranderen in een slaapzak.

TIP: COMBINEER SLAAPZAK EN DONSJASJE Je zorgt natuurlijk dat je een slaapzak hebt die past bij de tijd van het jaar. Wij gingen in de zomer en hadden de Fjällräven Specialized Sleep Poncho mee. Dat is een dunne slaapzak die je eenvoudig kunt veranderen in een warme poncho om je bij het kampvuur warm te houden. Zo hoef je geen extra mee te nemen.

1-2024 BIKE explorer 63

Schotland

Waterdichte sokken, een must.

TIP: WATERDICHTE SOKKEN Goede regenkleding is natuurlijk je wapen tegen de Schotse regen. Zorg ook dat je je voeten droog en dus warm houdt. Naast goede schoenen, zijn daarvoor tegenwoordig ook waterdichte sokken te koop. Wij hebben veel gehad aan die van Sealskinz. 100% waterdicht, in drie diktes verkrijgbaar én een extra waterdichte strip aan de bovenkant, zodat het water niet via je kuit naar beneden siepelt.

Klimmetjes kunnen stijl zijn, maar wel goed fietsbaar en telkens met niet meer dan 300 meter in hoogteverschil. We zijn wel blij met ons dubbele voorblad, want stijgingspercentages gaan soms tot 20%! Gravelpaden zijn in de Highlands ruim voorradig, maar de route leidde ook deels over asfalt en over bospaden. En zelfs over de West Highland Way, de beroemde wandelroute die leidt van Milngavie naar Fort Wil-

Hier en daar een hindernis. Into the great wide open. Full Scottish breakfast op de laatste dag.

64 BIKE explorer 1-2024

liam. Schotland is dun bevolkt maar niet desolaat. Iedere fietsdag kwamen wij wel langs een dorpje waar we een goede lunch konden meepakken in de pub of de supermarkt. Het is ook handig om zakjes Cup-aSoup mee te nemen om ’s middags wat zout aan te vullen. Ontbijt (havermout!) en avondeten (gevriesdroogde outdoormaal tijden) hadden we bij ons, waardoor we volledig vrij waren om ’s avonds de tent

neer te zetten waar we wilden. Het enige waar we in de routeplanning geen rekening mee hadden gehouden, was bezoek aan een whiskydistileerderij. Maar die komen we onderweg wel tegen. Toch? Kamperen In Schotland is wildkamperen toegestaan. Dat is fijn, want het landschap lijkt ervoor gemaakt en in de maanden mei en juni gaat de zon laat onder zodat je ’s avonds lekker

TIP: TIEWRAPS, MISSING LINKS EN DUCTTAPE Neem tiewraps, een missing link en ducttape mee. Ze zijn handig om nét die reparatie uit te voeren waardoor je weer verder kan. Een missing link voor je ketting weegt niets, en is goud waard bij kettingbreuk. De ducttape kun je rond je zadelpen winden. Dan neemt het geen ruimte in, maar kun je er altijd over beschikken.

TIP: VERDEEL JE GEWICHT Heb je een flatbar, dan is het verleidelijk om het handlebar pack vol te stoppen. Je belast hiermee wel je stuur en dat merk je bij afdalingen. Probeer zware spullen ook te verdelen over je framepack, zadeltas en eventueel je rugzak.

lang kunt doorrijden. We kunnen je aanraden je trip zo te plannen dat je aan het eind van je dag uitkomt bij een plek aan het water. Het is heerlijk om aan het eind van een lange fietsdag het zweet, de zonnebrand en muggenspray van je af te wassen. Je houdt je kleding en slaapzak ook lekker fris. Bovendien vind je aan de waterkant vaak ook sprokkelhout, perfect voor een kampvuurtje! Neem in elk geval een tent mee met dun muggengaas en kijk ook eens naar specifieke bikepacking-tenten, die bijvoorbeeld ruimte bieden om je fietskleding

te drogen te hangen. Ook handig: neem een extra dry-bag mee, voor het geval je je tent nat moet inpakken. Dan houd je je overige spullen in de tas droog. Wij namen ook een waterpompje mee, zodat we water uit stroompjes of meren konden filteren. Uiteindelijk hebben we die niet hoeven gebruiken, omdat we voldoende plekken tegenkwamen om bidons bij te vullen.

Een echte aanrader voor een meerdaagse tocht. De sprookjesachtige landschappen geven je echt het gevoel dat je helemaal weg bent. De paden lijken gemaakt voor je gravelbike, het terrein leent zich uitstekend voor wildkamperen en de Schotten zijn spraakzaam en gastvrij. Het enige waar we nog niet in zijn geslaagd, is het vinden van een whisky distillery. Er zit dus niets anders op: we moeten nog een keer terug en onze route selecteren op basis van de whiskykaart. Geen straf! En op de ferry terug naar huis plannen we de volgende trip. En daar is de whisky gelukkig ook te koop bij de taxfree!

Gravel heaven Op de veerboot terug naar IJmuiden waren we het erover eens. Schotland is gravel heaven.

1-2024 BIKE explorer 65

CUBE SUPREME HYBRID

PERFECT COMPANION SUPREME HYBRID De Supreme Spor t Hybrid maakt van fietsen een feest, met dank aan z‘n comfor tabele frame, de ver trouw wekkende rijeigenschappen en de geïntegreerde trapondersteuning van Bosch. Als je er eenmaal mee gereden hebt wil je niet meer zonder z‘n spor tieve rijgevoel en ongekende veelzijdigheid. Werk, boodschappen, weekend, dit is altijd de ideale metgezel.

CUBE BIKES NL

CUBE-BIKES.NL

CHECK

Hotel Le Baroudeur in Valkenburg Fietshotel à la flamande TEKST & FOTO’S BRAM ESSELINK

Hoe inspirerend wil je het hebben..

Le Baroudeur, hotspot voor wielerliefhebbers.

alkenburg is een hotspot voor actieve wandelaars, maar zeker ook voor actieve fietsers. De heuvelachtige, landelijke omgeving maakt het stadje de ideale startplek voor oneindig veel tochten en touren. Wij kozen als uitvalsbasis voor fietshotel Le Baroudeur. Bij binnenkomst is al duidelijk waarom het hotel zich deze wielergeuzennaam heeft toegeëigend. Baroudeur betekent stoere avonturier, of strijder. De term wordt door toeschouwers ook wel gebruikt voor eenzame ontsnappers in touretappes. Een toepasselijke naam voor dit fietshotel, want Le Baroudeur is een place to be voor fietsers. Het hotel is gelegen op een steenworp afstand van de mythische Cauberg en is daarmee voor ons de perfecte plek voor een weekeindje fietsen en wandelen in Zuid-Limburg. Bij aankomst valt ons oog direct op de diverse wielermemorabilia die aan de muren hangen, maar ook de kamers die

De wall of fame. Spot je held!

namen hebben van helden uit het verre (Kuiper) en meer recente (Dumoulin) verleden. Sommige zelfs met handtekening. Waar je je normaal in een hotel wat opgelaten voelt in je wieleroutfit, voel je je hier direct thuis. Het is juist de bedoeling dat je op je fietsschoenen door de ontbijtzaal loopt te klikklakken en eigenaresse Yvonne weet wat buitensporters nodig hebben: een goed ontbijt en koffie van Il Magistrale, hét merk onder fietsers. Mede-eigenaar en begenadigd tijdrijder Ivano geeft gasten graag inside-tips voor goede routes in de buurt en het hotel heeft een werkplaats en afgesloten fietsenstalling. Ideaal voor als je toch nog even je remmen wilt centreren. Het hotel is regelmatig de uitvalsbasis van wielerploegen die een trainingskamp beleggen en de verhalen van Ivano over renners van naam die regelmatig binnenwippen, zijn zó sprekend, dat ze je het gevoel geven dat er elk moment een profrenner over de

drempel stapt voor koffie en vlaai. Nu we toch in Valkenburg zijn, wippen we direct aan bij het Shimano Experience Center. We kenden de plek al als startpunt van onder andere de toerversie van de Amstel Gold Race, maar je kunt er ook nieuwe racefietsen, mountainbikes en gravelbikes reserveren om een dag uit te proberen. Je hebt de hele dag de tijd om te ervaren of een e-MTB echt iets voor je is, of om te voelen hoe de bike die op je verlanglijst staat zich écht houdt in de klim of de afdaling. Bij terugkomst staan er mecaniciens klaar waar je je specifieke vragen aan kwijt kunt. Prima combinatie derhalve!

MEER INFO lebaroudeur.nl shimano-ec.com

1-2024 BIKE explorer 67

Oostenrijk

Mountainbiken op z’n mooist Fietsparadijs Nassfeld-Pressegger See, Lesachtal en Weissensee De bergtoppen van de Karnische, Julische en Gailtaler Alpen vormen de ankerpunten van het fietsparadijs NassfeldPressegger See, Lesachtal en Weissensee in het Oostenrijkse Karinthië. Het gebied is compact in oppervlakte maar de mogelijkheden zijn in velerlei opzichten haast grenzeloos. Voor mountainbikers bevat deze regio alles wat zij zich kunnen wensen. TEKST JAN KOSTER

68 BIKE explorer 1-2024

anuit het natuurpark Weissensee aan de voet van de Gailtaler Alpen rijd je in een mum van tijd naar het kleine broertje, de Pressegger See of voor grensoverschrijdende trailavonturen naar de Nassfeldpas of naar het op een steenworp afstand gelegen Lesachtal. Italië en Slovenië liggen als het ware om de hoek. Qua sfeer, gastronomie en cultuur lijken de landen hier al eeuwen geleden te zijn versmolten in een soort Best of the World-mix. En… hier verblijf je ook nog eens aan de zonnige kant van de Alpen, waardoor ook dit bijna per definitie bijdraagt aan een ontspannen en tegelijk unieke belevenis.

e bossen rond de Weissensee zorgen voor afwisselend D fel zonlicht en verraderlijke schaduwen.

Direct vanaf de oevers richting natuurpark.

zige, Karinthische bramen zijn een aanrader. En wie in is voor een ‘speciaaltje’? Bike&Boat: Neem de Weissensee-veerboot naar de andere kant van het meer en vervolg daar je avontuur.

Mountainbiken op

In de winter is dit de plek voor de Alternatieve Elfstedentocht.

Nassfeld: mtb'en voor gevorderden.

Natuurpark Weissensee De Weissensee – in Nederland vooral bekend van de jaarlijkse Alternatieve Elfstedentocht – is niet alleen het hoogst gelegen zwemmeer van Karinthië, maar voor velen ook het mooiste meer van Oostenrijk. Het kleurenspel is hier uniek; je kunt de Instagramfilters hier met een gerust hart uitschakelen. Het landschap zorgt hier in alle seizoenen voor een kleurenspel dat uitzonderlijk genoemd mag worden. De gelijknamige witte oeverranden (die ontstaan door de instroom van kalkafzettingen uit de omliggende Gailtaler Alpen), het turkooisblauwe tot smaragdgroene, kristalheldere water en de contrasten met de dichtbeboste berghellingen rondom zorgen voor een bijzonder decor. Bij degene die voor het eerst aan de oever van de tot 99 meter diepe Weissensee staat, kan zomaar de gedachte opkomen dat zij/hij in het Caribisch gebied is beland.

Als je hier met de lift op de zuidwestoever omhoog gaat naar de Naggler Alm (1324 m) of uiteindelijk bij de legendarische Kohlröslhütte bent aangekomen, weet je het zeker: de MTB-hemel ligt hier toch echt een stuk dichter bij de aarde. Drie mountainbikeroutes, opwarmen!? Drie routes waarmee het warming-upprogramma in de regio kan worden ingevuld beginnen ook direct aan de Weissensee. Drie met extreem fingerspitzengefühl aangelegde downhilltrails – de Weissenseetrail (2,7 km, 370 hoogtemeters), Naggl Trail (5,1 km, 380 hoogtemeters) en Panorama Trail (3,2 km, 380 hoogtemeters) – kennen alledrie een parcours dat optimaal in de natuurlijke omstandigheden is ingebed. Het Karinthische trio start bij de Naggler Alm, achter de lift op het plateau. Vergeet niet hier tussendoor een pauze in te plannen! Vooral de Kaiserschmarrn met de don-

Op naar Nassfeld! Binnen een mum van tijd ben je in BIKEworld Nassfeld. Hier zijn elf singletrails in een perfecte natuurlijke bedding aangelegd om hier te rocken! Met de MEX Line 1 kunnen beginners langzaam het rijden van flowtrails onder de knie krijgen en vervolgens de andere Trailworld-tochten verkennen. In het alpine landschap leidt het brede pad in eindeloze bochten over wortels en stenen naar Tröpolach. Daar wachten de Easy Way en – voor experts – de uitdagende Chri Trail. Kortom: Nassfeld heeft alle uitdagingen waar het hart van de mountainbiker sneller van gaat kloppen.

MEER INFO Bestemming nassfeld.at/bike lesachtal.com/bike weissensee.com/bike Accommodatie See-Aktivhotel Regitnig – Hotel & Chalets**** regitnig.com Reisorganisatie Mountain Bike Holidays bike-holidays.com signature-trails.com/weissensee #MyPlace2Bike

1-2024 BIKE explorer 69

Italië

Het tuindorp van Zuid-Tirol Algund en omgeving Het dorpje Algund ligt te midden van schilderachtige wijngaarden en boomgaarden voor de poorten van de kuurstad Merano. Vanwege zijn mooie bloementuinen en de zichtbare zorg en aandacht voor alles wat groeit en bloeit, wordt het ook wel het tuindorp genoemd. Een vakantie in Algund betekent dat comfort en genieten prioriteit hebben boven het actief onderweg zijn. TEKST ADRI ULFMAN FOTO’S VELONTOUR

70 BIKE explorer 1-2024

anaf de Brennerpas is het bij Sterzing niet linksaf richting Brixen maar rechtsaf richting Algund oftewel Lagundo (Italiaans). Het dorp en zijn achterland liggen op een hoogte tussen 320 en 1360 meter. In het dal proef je de mediterrane flair en stedelijke charme van het nabijgelegen Merano (Duits: Meran). En dat zorgt, vermengd met de geuren van de vruchten en bloemen, voor een bijzondere setting waarin smaken mogen verschillen, maar de idee van een Hof van Eden zich aan de bezoekende gasten opdringt.

Say cheese!

ROUTEGEGEVENS Afstand: 60 kilometer Hoogtemeters: 725 meter Moeilijkheidsgraad: gemiddeld Vinschgau-fietspad Een uitstapje terug in de tijd: de oude Romeinse weg en handelsroute Via Claudia Augusta. Om het meest kleurrijke en ‘gevulde’ deel van de Via Claudia Augusta te ervaren, starten we op de Vinschger Bahn 250 van Algund naar Mals/Malles Venosta. Vanaf daar gaat het richting Glorenza oftewel Glurns, een prachtig middeleeuws stadje en tevens het kleinste stadje in Zuid-Tirol. Het restaurant en familiebedrijf Flurin is hier een absolute aanrader. Alle gerechten en bijbehorende drankjes zijn regelrechte smaaksensaties. De Via leidt ons vervolgens verder langs de rivier de Etsch waar we gegarandeerd ook zeldzame vogelsoorten en waterdieren kunnen spotten. Als het Nationaal Park Stelvio bereikt wordt, zien we het imposante Ortlermassief op de achtergrond. Het asfalt wordt ingeruild voor grind en na enkele kilometers ligt het bekende marmerdorp Laas/Lasa en Schloss Kastelbell voor ons. Weer een paar kilometers verder zijn we dan weer in Algund terug en zullen hier de bubbels op het zonnige terras op zeker weer prima smaken.

Ontspannen fietsen tussen wijnen boomgaarden.

Een verborgen juweel Zodra de eerste warme zonnestralen schijnen, begint aan deze zuidkant van de Alpen het seizoen al. We hoeven hiervoor zeker niet tot een vroege Pasen in april te wachten. In Algund verwarmt de zon al in maart en slaan zonaanbiddende fietsers dus bijna het hele jaar door vitamine D in. Te midden van de indrukwekkende bergtoppen van het Texelmassief nodigt dit ‘paradijs’ de fietsers uit om alle zintuigen

te verwennen. Ogen, oren, tong en neus moeten hier geactiveerd worden om het maximale uit de streek en het bezoek te halen. En vergeet vooral tijdstress! Op elke meter liggen hier delicatessen, pure natuur en cultuur klaar voor de bezoekers. Het kleine, mooie Algund – met zo’n vijfduizend inwoners - is nog steeds een echte insidertip voor avontuurlijke, nieuwsgierige gasten. De diversiteit en rijkdom kan heel goed vanaf de fiets worden verkend. Boom- en wijngaarden, palm- en naaldbomen die tot aan de bergen reiken en liefdevol aange-

legde bloementuinen kenmerken het stadje en de omliggende streek. Geen wonder dat Algund ook wel het ‘tuindorp’ wordt genoemd. Klein maar fijn en op een steenworp van Merano gelegen. Alle goeds komt hier in zevenen Ons gezegde luidt: ‘Alle goede dingen bestaan in drieën’. In Algund ligt de lat een stuk hoger. Daar spreekt men van zevenen in plaats van drieën, een directe verwijzing naar de zeven Algunderdistricten. Alle zeven hebben ze verschillende karakteristieken en bijzonderheden te bieden. 1-2024 BIKE explorer 71

Italië

Een verdiend glas heerlijk frisse wijn en een plank lokale specialiteiten.

Uitzicht over Merano en het Etschdal.

72 BIKE explorer 1-2024

Bergaf kan de trapondersteuning uitgeschakeld worden.

ROUTEGEGEVENS Afstand: 33,5 kilometer Hoogtemeters: 700 meter Moeilijkheidsgraad: gemiddeld-zwaar De Almentour Voor diegenen die alle ‘smaken’ qua touren willen proeven is de Almentour in Aschbach een verplicht nummer. Ofwel via een makkelijke singletrail of met de kabelbaan (fiets kan mee) vertrekken we eerst naar Aschbach. Let op: de rit met de kabelbaan is inbegrepen in de Zuid-Tirol GuestPass en de GuestCard Algund. Vanaf het bergstation gaat het via het bospad naar het Vigiljoch en dan direct naar de eerste tussenstop: de Naturnser Alm. Vervolgens is Gasthof Seespitz de tweede stop nadat we via de weg naar de Vigiljochkerk bospad 9 zijn opgereden. Het laatste deel van de route loopt weer over de singletrail tot we terug komen op het bospad naar Aschbach en vervolgens de panoramische tocht afsluiten bij de Aschbacherhof.

Het uitgebreide routenetwerk zorgt ervoor dat voor elk type recreatieve fietser een ruim aanbod routes en tochten beschikbaar is. Zo loopt de oude Romeinse Via Claudia Augusta, de handelsroute die Germania verbond met Noord-Italië en die keizer Claudius liet ombouwen tot de eerste echte weg over de Alpen door deze streek. Een andere optie is het kiezen van de rivier de Passer als begeleider om het natuurschoon

in de Passeiervallei op te zoeken. Of het levendige stadsleven en de bezienswaardigheden in de Merano. Het charmante kuuroord ligt op slechts een steenworp afstand. De Oostenrijkse keizerin Sissi verbleef hier en onvermijdelijk loop je hier in haar voetsporen. Met Schloss Trauttmansdorff biedt het kuuroord bovendien een heel bijzondere bezienswaardigheid. De kasteeltuin is werkelijk een schoonheid. In het centrum is

De rivier zorgt voor een verkoelend briesje onderweg.

een wandeling onder de middeleeuwse arcade en het genieten van een glas sprankelende prosecco of de enige echte Italiaanse gelato eigenlijk wel een must in de levendige historische winkelstraat van Merano. Oplaadstations en verhuur In de dorpskern van Algund zijn drie e-laadstations aanwezig. Bij het gemeentehuis, in de garage naast de Tirolerhof en op het kerkplein bij het toeristenbureau waar je voor de dagtour natuurlijk ook nog even binnen kunt lopen voor informatie of kaartmateriaal. Een prima startplek voor de dagelijkse touren, want hier is natuurlijk ook gelegenheid voor die eerste, echte espresso! Hier is ook een fietsspecialist gevestigd, BIKE&HIKE, die voor vragen en eventuele kleine reparaties graag tijd vrijmaakt. En naast fietsen ook helmen en andere accessoires verhuurt. Mocht je dus iets in Nederland vergeten zijn, hier ligt altijd een alternatief klaar. Zonder de andere routes te kort te (willen) doen hebben we drie routes als voorbeeld geselecteerd van de variatie die hier beschikbaar is. Met volle batterijen naar de Leiter Alm Startpunt is het gemeentehuis van Algund. De route volgt het fietspad richting Töll/ Vinschgau en vervolgens richting Vellau. Vanaf daar gaat het omhoog, altijd je neus achterna als het ware. Het is een steile klim over het grindpad de berg op. Maar de inspanning wordt ruim beloond met het geweldige uitzicht over Merano en eersteklas lekkernijen op het gezellige zonneterras! Voor een gemoedelijke Brettljause of andere traditionele Zuid-Tiroolse gerechten is een bezoek aan de Leiter Alm zeker de moeite waard.

MEER INFO Bestemming Tourismusverein Algund algund.info Reisorganisatie Velontour velontour.info

1-2024 BIKE explorer 73

Op pad met de app

Inspiratie voor jouw ultieme fietsuitdaging in de Vogezen Tour de France 2023. In de voorlaatste etappe doet het wielerpeloton de middelhoge bergketen in het noordoosten van Frankrijk aan: de Vogezen. Spannend is de Tour dan niet meer, het klassement is allang beslist. Maar de uitzichten en de bolvormige bergen in de Vogezen maken nieuwsgierig. Ik ga op pad met routeplan en navigatie-app van Komoot om deze regio te ontdekken TEKST EN FOTO’S YIANNOS KARAVIAS & KLAARTJE GROL

e vozj, zoals de Fransen de Vogezen uitspreken, is een bergketen aan de grens met Duitsland en Zwitserland en strekt zich naar het noorden uit over de westelijke zijde van het Rijndal. De ronde toppen worden ballons genoemd. De bekendste zijn de Grand Ballon en het kleine broertje Ballon d’Alsace. 74 BIKE explorer 1-2024

Routes ontdekken De regio heeft de naam dat het veel regent. Storingen vanuit het westen laten door het hoogteverschil hun lading los. Het regent hier echter niet vaker dan in Nederland, wel harder. En wees gerust, in de ochtend kan het met bakken uit de lucht komen waarna het compleet opentrekt met zon en blauwe luchten in een zee van groen. Je

hebt dus geen excuus om niet op pad te gaan. Geef in de Komoot-app de starttijd van je tocht op, en je ziet snel wat het weer onderweg gaat doen, heel handig. Wil je de hogere cols van de Vogezen en daarnaast ook de wat kleinere, minder bekende beklimmingen opzoeken, kies dan ergens in de driehoek van de dorpen La Bresse, Le Thillot en Fellering je uitvalsbasis. In Komoot kun je

e Super Planche D des Belles Filles. Riante uitzichten tot ver over de grens.

TIP

Col d’Oderen.

Col des Feignes sous Vologne.

vanaf elke locatie geschikte routes vinden en je kunt het zo moeilijk of makkelijk maken als je zelf wilt. In de routezoeker van Komoot vul ik het adres van mijn hotel in en filter ik de aanbevolen routes verder op sportcategorie, duur, moeilijkheid en wegoppervlak. Ik kies bovendien voor een rondje, want heen en terug over dezelfde weg is zonde als er zoveel moois in de omgeving te ontdekken is. Serene rust Voor mijn eerste rondje zoek ik op routes in de buurt van Gérardmer. Komoot beveelt een route van 52 kilometer met 1100 hoogtemeters aan, een mooi begin! Ik start hem aan de voet van de Col des Feignes sous Vologne; deze soepele beklimming is een aanrader om de benen los te rijden. Daarna is het mooi afdalen naar het idyllisch gelegen stadje Gérardmer. In het bosrijke gebied fiets je om Lac de Gérardmer heen voordat je even op de pedalen moet voor de Col de Sapois. Na deze kuitenbijter volgt een fijne overzichtelijke afdaling naar Vagney voor de laatste beklimming van deze rit, de Col de la Croix Moinats. De serene rust in de Vogezen verrast mij. Hoe anders is het als de Tourkaravaan over deze route rijdt. Ik ben op weg naar de Col du Petit Ballon. Vanuit Munster, het stadje van de gelijknamige kaas, is deze beklimming niet zo klein te noemen; over ruim negen kilometer komt het gemiddelde niet onder de acht procent. Na de afdaling volgt de Col du Platzerwasel, die qua zwaarte er niet veel voor onderdoet. Klassiekers in de Vogezen Wijnliefhebbers kunnen de Route des Vins d’Alsace niet links laten liggen. Deze wijnroute is 170 kilometer lang en voert je langs middeleeuwse dorpjes en vakwerkhuizen versierd met bloemen, tot kastelen en

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Komoot. ntdek de Komoot-zoekfunctie per plaats of regio: www.komoot.com/ O nl-nl/discover. Komoot is ook te vinden is op de Fiets- en Wandelbeurs! Ga in Utrecht naar stand nummer 3.C.24 en in Gent naar standnummer F50 en ontdek alles over de app. Je kunt er je prangende vragen stellen aan Komoot-experts en er wordt elke dag een jaar lang gratis Komoot Premium verloot!

romaanse en gotische kerken. Vanuit Thann naar Cernay fiets je over een fietspad van nog geen tien kilometer langs de beroemde Rangen-wijngaard, de steilste in de Elzas. Het aanzicht op deze wijngaarden aan de voet van de Grand Ballon is indrukwekkend. De beklimming van de Grand Ballon zelf is ook een must-do. Met zes procent gemiddeld is de Col du Grand Ballon door zijn lengte toch hors catégorie: ruim 21 kilometer lang klimmen vanaf Cernay, praktisch aan de rand van het gebergte. De rit naar de hoogste top van de Vogezen (1341 m) is in zijn geheel adembenemend. Met wat geluk heb je aan de zuidzijde van de Grand Ballon een weids uitzicht op de Zwitserse Alpen en het Zwarte Woud. Een andere aanrader is de beklimming van de Super Planche des Belles Filles, 7 kilometer lang en een gemiddeld stijgingspercentage van 8,8 procent. Vlak voor de top tijdens deze steile beklimming staan de woorden “La super Planche des Belles Filles” op het asfalt geschreven. Een geliefd fotopunt, zag ik in de fotocollecties van

andere Komootgebruikers die deze berg ook bedwongen hebben. Ook ik stop even en zoek de betekenis achter de naam van deze berg op. Tijdens de Dertigjarige Oorlog sprongen de jonge meisjes uit de omgeving van dit plateau hun einde tegemoet uit angst voor de oprukkende huurlingen. Geen vrolijk verhaal. Het uitzicht vanaf dit punt is echter fenomenaal, de groene zee van de Vogezen strekt zich voor me uit. Komoot maakt het je makkelijk om genoemde klassiekers in een fietsroute op maat op te nemen. Kijk in de routezoeker bijvoorbeeld naar Col du Grand Ballon binnen de sportcategorie wielrennen en Komoot geeft je tientallen routes om uit te kiezen, die je verder kunt finetunen door filters toe te passen. Eenmaal opgeslagen kun je de route heropenen om je gewenste startpunt aan te geven, het hoogteprofiel te bestuderen of de route bijvoorbeeld om te keren. Zo kun je veel vaker deze mooie regio bezoeken zonder dezelfde routes te hoeven rijden.

ROUTE-INFORMATIE Bekijk genoemde routes in Komoot en sla ze op! www.komoot.com/nl-nl/ smarttour/e1104769310/col-desfeignes-sous-vologne-boucledepuis-le-lac-degerardmer?ref=wdd

1-2024 BIKE explorer 75

Duitsland

Bayerns Best

299 kilometer puur fietsplezier langs de Isar

De rivier de Isar kent vele, verschillende gezichten op zijn weg vanaf zijn bron ten oosten van het Oostenrijkse Scharnitz naar de monding bij het Duitse Deggendorf. De Isarradweg volgt de bedding van de rivier en doorkruist in totaal acht verschillende regio’s. Een route die bovendien bol staat van tradities, regionale specialiteiten en dat typische bayerische. Een unieke belevenis die je alleen maar ter plekke kunt ervaren. TEKST ADRI ULFMAN

76 BIKE explorer 1-2024

e route begint bij de oorsprong van de rivier ten oosten van de grensplaats Scharnitz in Tirol en loopt door het Karwendelgebergte, gaat de grens over, en vervolgens door het Tölzer Land, de Beierse hoofdstad München en de districten Freising, Landshut en Dingolfing-Landau. Uiteindelijk mondt de Isar nabij Deggendorf uit in de Donau. Een traject van bijna driehonderd kilometers. De Isar vormt de levensader van een van de mooiste natuurparken in dit hart van Europa, dat van de Karwendel en haar voorgebergte. Het gebied is grotendeels onberoerd gebleven en daarnaast zijn bepaalde stukken landschap zijn ook weer

Heinz Zak/Olympiaregion Seefeld

Tölzerland: de Karwendel ligt achter ons.

Het bronnengebied van de Isar in de Karwendel.

gerenaturaliseerd waardoor zich een kleurrijke flora en fauna hebben kunnen ontwikkelen. De dorpen, gehuchten en steden op de route zorgen voor een verscheidenheid aan culturele en historische bezienswaardigheden en natuurlijk tal van gelegenheden om een tussenstop te maken voor de streekspecialiteiten die de regionale ondernemers graag presenteren! Vanaf de bron door de Karwendel De bron van de rivier is gelijk al een fenomeen. Tussen mos en rotsen, omringd door tweehonderd jaar oude esdoorns, borrelen de belangrijkste bronnen uit de grond. Hier ontstaan de stroompjes die vele kilometers

Het historische centrum van Freising.

later tot een imposante geweldenaar uitgroeien. De rivier heeft hier nog een turkooisblauwe kleur en we volgen de rivier met het imposante Karwendelgebergte als decor via grensplaats Scharnitz en vervolgens over de landsgrens naar Beieren. De Wetterstein is voor ons een ‘landmark’. Ooit zijn we lid geweest van een reisgezelschap dat – onder de indruk van dit gebergte – deze naam voor de groep had geadopteerd!. Hoe verder we weg fietsen van Tirol des te breder wordt het dal en via Mittenwald, Krün en Wallgau bereiken we het indrukwekkende Sylvenstein-stuwmeer. Het landschap hier doet z’n bijnaam ‘Beiers Canada’ alle eer aan.

Kruising met de Salzroute Het volgende deel van de route brengt ons door de uitlopers van de Alpen richting München. De bergen wijken steeds verder en het landschap krijgt veel meer een heuvelachtig uiterlijk. Wat opvalt is dat de huizen en boerderijen zo rijk met bloemen zijn versierd. Ook al liggen ze vaak heel eenzaam en ver uit elkaar. Klaarblijkelijk is dat een van de tradities die hier nog zo intensief in stand worden gehouden. We passeren Lenggries, waar rafting historische vlottenbouw en -transport heeft overgenomen en vervolgen de route naar Bad Tölz, een van de historische steden langs de Isar. Bad Tölz is een kuuroord dat, voor zover bekend, rond 1160 is ontstaan op de kruising van de zoutroute van Reichenhall (Berchtesgaden) naar de Allgäu en de Isar. In de veertiende eeuw kwam de vlotvaart op gang. Door haar strategische ligging werd Tölz een belangrijke handelspost. De Isar meandert door het centrum van Bad Tölz. Eind negentiende eeuw trok het Europese vorsten en edelen, en kunstenaars zoals schrijver Thomas Mann en architect Gabriel von Seidl aan. Zij hadden er hun zomerverblijf en gebruikten de 1-2024 BIKE explorer 77

Duitsland ©

r Ch

Isarmündung © Ingo Zahlheimer

er/Muenchen Kasp T o uri ian sm is t us

lokale jodiumbronnen als genezing voor allerlei kwaaltjes. In de historische binnenstad nodigen de mooie Marktstraße en een web aan slingerende steegjes met kleine winkeltjes die klederdracht en lokale, ambachtelijk gemaakte spulletjes verkopen, cafeetjes, restaurants en hotelletjes uit voor een stadswandeling en terras of restaurantbezoek. Beierse hoofdstad München Hoe dichter we de hoofdstad van de deelstaat naderen hoe drukker het wordt op de fietspad. De stad herbergt veel moois, maar om de sfeer waarin we nu al een tijdlang zitten te behouden beperken we ons tot de Engelse Tuin, de Englischen Garten en noemen alleen toch even – het Kunstareal München. Dit is een museumwijk in het centrum van de stad. Je vindt er vele bekende musea, waaronder de Alte Pinakothek, Neue Pinakothek, Städtische Galerie en nog een aantal andere. Een bijzondere en unieke verzameling. In de Alte Pinothek betovert Albrecht Dürer alle bezoekers met zijn zelfportret waarvan de gelijkenis van een afbeelding van Jezus telkens weer versteld doet staan. Een meesterwerk! Geschilderd in 1500 en hier samen te zien met eveneens prachtige werken van Rembrandt, Botticelli en Brueghel. Nadat we ons hoofd weer vol met culturele indrukken volgepropt hebben en onszelf hebben beloofd dat dit zeker niet de laatste keer mag zijn dat we deze ‘tempel’ bezocht hebben, gaan we noordwaarts en verleggen we de focus weer op de fysieke inspanning. Richting noorden en Freising. De Isar stroomt hier weer door een bosrijk landschap waar het voor dieren en planten 78 BIKE explorer 1-2024

De nu kalm stromende Isar.

Welkom in Landshut.

duidelijk merkbaar goed toeven is. Men zegt dat je hier bijna zeker bevers kunt tegen komen en zeldzame orchideeën kunt zien bloeien. Freising, Landshut, Landau en ... Verder ten noordoosten van München liggen talrijke bezienswaardige steden: Freising, Moosburg an der Isar, Landshut, Dingolfing, Landau an der Isar, Plattling en Deggendorf. Stap gerust eens af voor een rondleiding door een van deze historische steden. De plafondschilderingen in de kathedraal op de Domberg in Freising, de stadsresidentie in Landshut met achttiende-eeuwse wooncultuur en zestiende- tot achttiendeeeuwse Europese schilderkunst en de kalkrotsformaties bij Landau aan de Isar zijn het zeker waard om in het dagprogramma te worden opgenomen. Het eindpunt van de fietsroute ligt bij de monding van de Isar in de Donau; de hoofdroute bij de Donau-veerboot in Thundorf, de alternatieve route in Deggendorf. isarradweg.de

INFORMATIE Route-informatie Lengte: 300 kilometer Start: Seefeld (A)/Scharnitz(D) Eindpunt: Deggendorf Laagste punt: 312 meter Hoogste punt: 1.220 meter. Kenmerken De route is zeer comfortabel te fietsen en vereist geen specifieke conditie of ervaring. Het pad verloopt altijd stroomafwaarts langs de rivier, door heuvelachtig tot vlak terrein. Prima geschikt voor gezinnen met kinderen of senioren die onderweg ook ruim tijd en aandacht willen schenken aan natuur, de historische oude stadjes én de regionale specialiteiten.

ORTLIEB heeft voor elke fietser wat wils. Stuurtassen, achterwieltassen en meer! Duurzaam, kwalitatief materiaal, 100% waterdicht. MADE IN GERMANY.

Geniet in ons restaurant O'Vélo elke dag (7/7) van ons uitgebreid aanbod: Ontbijt Lunch Tearoom Snacks Tapas Drinks Diner

Hét fietshotel**** van Brugge! De uitgelezen plek voor wie comfort, gastvrijheid, ontspanning en lekker eten verwacht! Reserveer nu je verblijf & geniet van alle faciliteiten die wij te bieden hebben!

Reservatie verplicht! Handboogstraat 1B, 8000 Brugge - België | info@hotelvelotel.com | +32 (0)50 25 25 25 | www.hotelvelotel.com

Groene ligging Fietsknooppunt 31 GRATIS parking Ruime fietsenstalling Fietsverhuur Velotel fietsroutes Gerenoveerde kamers Sauna & fitness Klassevol restaurant Ruim zonneterras Grote meetingzalen

Oostenrijk

Grenzenloos racefietsen in het

Tannheimertal

Het Tannheimertal, een zijdal van het Lechtal, lijkt ‘gemaakt’ voor racefietsers. Brede wegen met goed onderhouden asfalt en autoluwe B-wegen en zijstraten die je langs idyllische alpenweiden en steile bergtoppen brengen, zorgen voor een prima infrastructuur. Weg van het asfalt is ook een breed scala aan (grind-)paden beschikbaar, zodat zowel beginners als gevorderde bikers hier hun dagprogramma’s kunnen invullen. In deze thuisbasis van een legendarische wielermarathon komt iedereen uitgebreid aan zijn trekken. TEKST ADRI ULFMAN

80 BIKE explorer 1-2024

Gemaakt voor racefietsers.

et Tiroolse Tannheimer Tal behoort al jaren tot de topbestemmingen voor racefietsers. Vanaf 2001 trekken verschillende touren steeds weer door deze grensstreek. En zelfs de professionals ontgaat de landschappelijke charme van dit hooggelegen bergdal in de Allgäuer Alpen niet. Het Tannheimertal is ook een ideaal startpunt voor langere racefietstochten naar de omliggende streken, zoals de naburige Allgäu in Duitsland, de Bodensee in Zwitserland of naar de Oostenrijkse deelstaat Voralberg. Michael Keller, directeur van het Tourismusverband, is als voormalig MTB-trainer van het Oostenrijkse nationale team inmiddels ook een enthousiaste racefietser. Een perfecte match met de regio.

Bucketlistbestemming Het Tannheimertal zelf is 16 kilometer lang en biedt alles wat de harten van fietsers sneller doet kloppen. Van een lange lijst fietsevenementen vanaf het moment dat de sneeuw het dal heeft verlaten tot en met de Tannheimertal-fietsmarathon in de zomer waar jaarlijks zo’n zestienhonderd deelnemers aan de start verschijnen. Veertien accommodaties – variërend van een viersterrenhotel tot bed & breakfast-achtige – zijn gespecialiseerd in het huisvesten en verwennen van fietsers en heten de bezoekers van harte welkom.

Ook gravelliefhebbers komen aan hun trekken.

Toertochten over het asfalt Maar ook buiten dit jaarlijkse racefietsspektakel zorgt het op 1100 meter hoogte gelegen Tannheimertal voor een ideale start en finish van fascinerende tochten. 22 routes zorgen voor ongeveer 2.500 begeesterende fietskilometers en leiden de racefietsers naar en door het naburige Allgäu, de Lechtaler Alpen, de Bodensee en de Arlberg. Klassiekers, zoals de de vierpassentour, zijn eigenlijk voor elke bezoeker een must. De Gaichtpass, Flexenpass, Arlbergpass en de Hahntennjoch zorgen niet alleen voor brandende kuiten en de nodige zweetdruppels, maar leveren onderweg ook indrukwekkende vergezichten en fotomomenten op. Een meer ontspannen alternatief is de ontdekkingstocht die je alles vertelt over de activiteiten en bouwwerken van de fameuze Beierse koning Ludwig II. Deze ‘koninklijke’ route heeft een totale lengte van 81 kilometer en verloopt grotendeels steeds op 1100 meter hoogte. Dat zorgt voor prima uitzichten op de kastelen en

andere historische bouwwerken die we van deze Beierse koning hebben geërfd. Grensoverschrijdend gravel De opkomst van de gravelbike is ook in het Tannheimertal niet onopgemerkt gebleven. Het dal is onderdeel van de grootste grindregio van Tirol: Gravel.Tirol. Het Tannheimertalamen vormt met het Lechtal, de natuurparkregio Reutte en de Tiroler Zugspitz Arena de regio Ausserfern, een uitdagende speeltuin met 1.000 kilometer grindavonturen en 22.000 hoogtemeters. In de regio Ausserfern is het gravelen werkelijk grenzenloos. Een aanrader is de zogeheten Talumrundung. Deze route zorgt voor een echte, uitgebreide kennismaking met de regio. De route wordt gekenmerkt door afwisselende beklimmingen en gemakkelijke afdalingen. De route kent een laagste punt op 1.062 meter naar een hoogste punt op 1.524 meter hoogte en zorgt in totaal voor 1.616

meter stijgen en dalen. Met een goede conditie leg je de route van 52 kilometer in ongeveer zes uren af. Tannheimertal Rad-Marathon: een belevenis! Van alle deelnemers, van ambitieuze semiprofessionals, ambitieuze amateurs tot zelfverzekerde beginners, wordt elk jaar weer met name één karaktertrek aangesproken: doorzettingsvermogen. Vier verschillende afstanden: van de klassieke 138 kilometers met 870 hoogtemeters, de nieuwe instapversie met 66 kilometer en 600 hoogtemeters en natuurlijk de ‘koningsklasse’ met 214 kilometer en 3.500 hoogtemeters. De route gaat van de uitlopers van de Alpen naar het hooggebergte – over vlakke stukken, steile passen en bochtige afdalingen. De wielermarathon in het Tannheimertal wordt begeleid door ex-wielrenner en etappewinnaar in de Tour de France Marcel Wüst.

Langs mooie bergmeren.

MEER INFO Bestemming tannheimertal.com rad-marathon.at Accommodatie bognerhof.at Reisorganisatie roadbike-holidays.com gravelbike-holidays.com

1-2024 BIKE explorer 81

Producten

Stijlvolle, functionele én milieubewuste fietsbril Fietsbrillen zijn onmisbaar tijdens uitdagende fietstochten. Ze beschermen je ogen tegen de zon én tegen spul dat in je ogen kan komen, zoals stof of vliegjes. Of je nu door het landschap raast of de bossen doorkruist, de fietsbrillen van Naos zorgen ervoor dat je altijd goed zicht hebt, zodat je volop kunt genieten. Naos is opgericht voor en door gepassioneerde outdoorliefhebbers. De brillen zijn niet alleen duurzaam, maar ook van goede kwaliteit én – niet onbelangrijk – betaalbaar. En ze mogen ook gezien worden. Kortom: de brillen vormen een unieke combinatie van stijl, functionaliteit en milieubewustzijn. Je kunt dus zorgeloos genieten. Ontdek het assortiment en ervaar de perfecte synergie tussen passie voor sport, kwaliteit en betaalbaarheid met Naos-fietsbrillen. Prijs vanaf: € 100,– PASSIONFORCYCLING.COM/PAGES/NAOS

Volop bagageruimte Of je nu in eigen land een fietstocht wil maken of op fietsvakantie door Europa gaat, een stevige, gestroomlijnde en praktische fietstas is altijd handig. De Back-Roller Plus van Ortlieb is zo’n rugzak die altijd van pas komt. De fietstas is slijtvast en duurzaam, water- en stofdicht en beschermt je spullen dus prima tegen nattigheid en viezigheid. Met de twee zelfsluitende haken hang je de tas makkelijk aan je fiets. Twee grote reflectoren zorgen ervoor dat je ook in het donker goed zichtbaar bent. De tassen zijn ruim: 20 liter inhoud plus 3 liter extra inhoud in het voorvak. De schouderband is ook vernieuwd, waardoor de tas nog beter draagt. Prijs: € 115,– ORTLIEB.NL

Geen gedoe, wel energie Met de Dual Fuel Bottle van Squeeasy neem je drie gelletjes én je waterbidon in een keer mee. Door een handige knop in de dop van de bidon kun je makkelijk kiezen of je een gelletje wil, of gewoon een slok water. Je doet de inhoud van een zakje gel in de Dual Fuel Pouch en klaar is kees. Geen kleverig gedoe onderweg, maar wel die o zo fijne energieboost. Squeeasy is sinds januari beschikbaar op de Europese markt, zowel in 550 ml als in 750 ml. Prijs: € 27,99 (550 ml) – € 29,99 (750 ml) SQUEEASY.EU  Gratis verzending met code ‘BikeExplorer24’

Producten

Bring Your BIKE en nog heel veel meer…

De meest veelzijdige fietsendrager voor alle soorten fietsen De Thule Epos-fietsendrager is geschikt voor alle soorten fietsen en is snel en gemakkelijk te gebruiken. Het plaatsen van de fietsen kost bijna geen moeite dankzij een innovatief telescopisch fiets bevestigingssysteem. De fiets kan vastgemaakt waar je maar wilt op het frame of het achterwiel. Je kunt maximaal twee fietsen laden en lossen in welke volgorde dan ook. Alle soorten frames en vormen worden ondersteund, inclusief e-bikes, mountainbikes, gravelbikes en fietsen met spatborden en bagagedragers. Voor het behoud van jouw ‘maat’ is een aantal waardevolle accessoires beschikbaar. Beschermen tegen diefstal kan met de Thule High Grade Lock, ontwikkeld in samenwerking met slotenmaker ABUS. En de Thule Epos Foldable Loading Ramp helpt om zwaardere fietsen gemakkelijker te kunnen laden en lossen. ADVIESPRIJS: € 1.119,95 VOOR DE THULE EPOS VOOR TWEE FIETSEN, € 1.219,95 VOOR DE EPOS VOOR DRIE FIETSEN.

Tassen in alle soorten en maten... ... en in frisse, nieuwe kleuren en gemaakt van PFAS-vrije, gerecyclede materialen. De kleuren Pond gray en Golden brown zijn nieuw toegevoegd; aardetinten die passen bij de verschillende settings waarin de gebruikers ze inzetten. De verwijderbare rugzakriemen, brede openingen, grote handvatten en makkelijk toegankelijke zakken maken deze tassen de ideale oplossing voor allerlei soorten reizen, zowel in de natuur als in de stad. De verbeteringen aan de Thule Chasm-collectie zijn opnieuw een bewijs van de toewijding van Thule aan duurzaamheid. Van elke tas worden de buitenkant, het gaas en de voering geproduceerd met 100% gerecyclede materialen. De waterbestendige coating op de tassen is bovendien PFAS-vrij, wat je spullen beschermt tegen natte weersomstandigheden én het milieu tegen schadelijke chemicaliën. De bijgewerkte collectie is verkrijgbaar in de kleuren Pond, Zwart, Olivine en Golden. ADVIESPRIJS: € 279,95 VOOR DE SPINNER-HANDBAGAGE; VANAF € 139,95 VOOR DE DUFFELS (AFHANKELIJK VAN DE INHOUD) EN € 129,95 VOOR DE 26 L-RUGZAK.

THULE.COM

1-2024 BIKE explorer 83

Praktisch

Functionele onderkleding. Is dat wel nodig op de racefiets? Is een shirt niet genoeg? Waarom zijn er zoveel verschillende soorten baselayers? En hoe vind ik het product dat bij mij past? TEKST REDACTIE ROADBIKE MAGAZINE VERTALING & BEWERKING HANS AVONTUUR

84 BIKE explorer 1-2024

Waarom zou je sportondergoed of baselayers dragen? Modern sportondergoed is geen modeverschijnsel, maar een essentieel onderdeel van de wielrenuitrusting. De technische vezels spelen als eerste laag op de huid een belangrijke rol bij het reguleren van de vochthuishouding en temperatuur. Tijdens het sporten ontstaat warmte en het lichaam produceert zweet om af te koelen. Dat zweet moet wel verdampen. Of en hoe goed dat lukt, is afhankelijk van de kleding. Als zweet niet afgevoerd kan worden, blijft het op de huid waardoor kleding vochtig wordt en – zeker in de winter – afkoeling dreigt en je prestaties afnemen. De juiste onderkleding neemt het zweet op zonder dat het vochtig wordt en zorgt zo voor een droge basis – extra belangrijk bij lage temperaturen. Baselayers voor de zomer verdelen het vocht en houden juist wat zweet op de huid om zo oververhitting te voorkomen.

Is normaal sportondergoed voldoende? Voor het wielrennen is niet per se specifiek wielrenondergoed nodig. Ook baselayers voor bijvoorbeeld skiën, hardlopen of wandelen kunnen functioneren. Maar onderkleding die speciaal voor het fietsen is gemaakt, heeft wel voordelen. Deze producten beschikken bijvoorbeeld over een pasvorm die aansluit bij de gestrekte zithouding, zijn op de rug lang genoeg en zitten liefst zonder naden op de huid. Kortom: als je al sportonderkleding hebt kun je die prima eens proberen. Maar voor lange tochten of wedstrijden is het beter om niet te experimenten en voor speciaal wielrenondergoed te gaan. Zijn er grote verschillen in functioneel sportondergoed? Lange mouwen, korte mouwen, mouwloos, strak of ruim gesneden, dik en warm of

KNOW-HOW SPORTONDERGOED Zomer • Meestal één laag met functionele vezels • Vochtregulerend zweettransport • Doel: afkoelen, voorkomen van oververhitting Winter • Meestal twee lagen, functionele vezels plus buitenlaag (bv. katoen, merino, polyamide of windstopper) • Vochtregulerend zweettransport • Doel: isolatie tegen de kou, bescherming tegen vocht en wind Altijd • Licht, flexibel, sneldrogend, geurneutraliserend

1-2024 BIKE explorer 85

Praktisch

Light

Light Grid

Merino

STRUCTUUR

juist ultradun. Sommige hebben een kolletje of zelfs een windstopper membraan. Je ziet, baselayers zijn verkrijgbaar in ontelbare uitvoeringen, pasvormen en materialen. “We hebben elf zomer- en meer dan dertig wintermodellen in ons assortiment”, zegt Daniela Bauer, productmanager bij Löffler. Veel fabrikanten vertrouwen op een functionele vezel die in verschillende patronen en diktes wordt gecombineerd met andere materialen. Zo gebruikt Löffler polypropyleen. (Prijs)verschillen ontstaan ook door kwaliteit, manier van produceren en land van fabricage. Kortom: de consument profiteert van een enorm en veelzijdig aanbod sportondergoed maar heeft wel kennis of goed advies nodig om de juiste keuze te maken. Wat is het verschil tussen sportondergoed voor hem en haar? “Ieder individu heeft zijn eigen beleving van warm en koud en daarom ook verschillende wensen”, aldus baselayer-expert Daniela Bauer. “Maar dat heeft niets te doen met het geslacht.” Toch zijn er verschillen in onderkleding voor mannen en vrouwen. De specifieke lichaamsbouw vraagt om andere maten en pasvorm. De gebruikte materialen en manier van produceren zijn doorgaans hetzelfde. Hoe vind ik de baselayer die het beste bij mij en mijn manier van wielrennen past? Welk sportondergoed het meest geschikt is, hangt sterk af van individuele factoren 86 BIKE explorer 1-2024

Grofmazig of fijnmazig, enkellaags of dubbellaags, met een netstructuur of gebreid – de fabrikanten van sportondergoed hebben veel ontwerpmogelijkheden. Hier zijn voorbeelden van Löffler.

zoals gevoeligheid voor warmte, de mate van transpireren en trainingsintensiteit. Maar ook eventuele allergieën voor bepaalde soorten textiel kunnen een rol spelen. Veel fabrikanten bieden op hun websites handige tools die de consument wegwijs maken in het vaak uitgebreide assortiment. Het kan nuttig zijn om eerst eens ‘allround’ functioneel ondergoed van zo’n fabrikant te proberen en dat later aan te vullen met specifiekere modellen. Wat draag ik het beste op de fiets? Maakt goed sportondergoed een einde aan het heilige principe van laagjes? Nee! Het blijft zinvol om verschillende lagen kleding te dragen. Daniela Bauer legt uit: “Vooral in de winter geldt dat de eerste laag, het functionele ondergoed, het zweet afvoert en zo de huid droog houdt. De tweede laag, zoals een shirt, conserveert de warmte en de derde, buitenste laag beschermt je tegen wind en regen.” Hoe specifieker het sportondergoed is, hoe meer je ook met mindere lagen kunt werken. Met een windstopper baselayer – Gore biedt bijvoorbeeld modellen met het infinium-membraan – kun je zelfs bij kouder weer langer in een soepel shirt in plaats van een stug en dik jack rijden.

Hoeveel stuks functioneel ondergoed heb ik nodig? Baselayers draag je direct op de huid. Vanwege de hygiëne moet je het ondergoed na elke rit uitwassen. Om meerdere dagen achter elkaar te kunnen fietsen, is het dus handig om wat meer stuks sportondergoed te hebben. “Fanatieke wielrenners die diverse keren per week trainen of die op hun fiets naar het werk gaan, raden we aan om minstens twee korte en twee lange (voor de winter) sportonderhemden aan te schaffen”, zegt Daniela Bauer. “En afhankelijk van je persoonlijke voorkeur van beide eentje met windstopper.” Hoe houd ik het ondergoed in goede conditie? “In principe geldt dat je gewoon de onderhoudsvoorschriften van de fabrikant moet volgen”, zo adviseert Daniela Bauer. “Dat betekent dat je de aangegeven wastemperatuur niet moet overschrijden, niet moet strijken en dat je ritsen en klittenband van andere kledingstukken moet sluiten.” Omdat functioneel ondergoed snel droogt, kan het om de dag worden gewassen en gebruikt. Ook als je geen droger hebt. “Was liever wat vaker, maar met minder wasmid-

del”, zegt Bauer bovendien. Het is daarbij overigens beter om vloeibaar wasmiddel te gebruiken in plaats van poeder. Tobias Pickart, technical fabric specialist bij Gore, heeft nog een fijn weetje: “Regelmatig wassen beperkt de groei van bacteriën in het materiaal, wat bijdraagt aan het voorkomen van nare geurtjes.” Hoe zit het met de duurzaamheid van functioneel ondergoed? De sociale en ecologische voetafdruk van functioneel ondergoed hangt af van verschillende factoren. Denk daarbij aan de herkomst van het materiaal, de arbeidsomstandigheden, productiemethoden, locatie van de fabriek, levensduur, afvoer of mogelijkheid tot hergbruik. “Veel spelers in de (sport)kledingindustrie zijn de afgelopen jaren de weg ingeslagen naar meer duurzaamheid”, benadrukt Daniela

Verschillen in sportondergoed voor hem en haar zitten vooral in maten en pasvorm.

Bauer. “Veel klanten vragen daar ook naar.” De Oostenrijkse fabrikant produceert bijvoorbeeld in Ried im Innkreis en hun sportondergoed is gecertificeerd volgens de Öko-Tex Standaard 100. Steeds meer merken gebruiken ook gerecyclede materialen. Wie duurzaamheid belangrijk vindt, let bij aankoop niet alleen op keurmerken en certificering, maar verdiept zich ook in de voorwaarden die aan elk label worden gesteld. Welke ontwikkelingen kunnen we bij sportondergoed nog verwachten? Functioneel sportondergoed bevindt zich al op een hoog niveau. Maar geen enkele fabrikant neemt daar voor de toekomst genoegen mee. Zo gebeurt er achter de

schermen al veel op het gebied van duurzaamheid. “De branche is op de goede weg qua productieprocessen, recyling van materialen, circulaire economie en verstandig omgaan met hulpbronnen”, aldus Daniela Bauer. “Zo is er al veel bereikt bij waterbesparing, maar er is altijd ruimte voor verbetering.” Om nog meer functionele onderkleding voor een specifieke vorm van gebruik aan te kunnen bieden – denk aan verschillende sporten – wordt er geëxperimenteerd met stoffen, snitten en extra snufjes. Ook de looks spelen een belangrijkere rol. “Sportondergoed wordt steeds vaker als eerste en enige laag gedragen”, aldus Bauer. “Daarom stellen klanten natuurlijk hogere eisen aan het uiterlijk.” 1-2024 BIKE explorer 87

Inspiratie van onze adverteerder

Ontdek kilometers aan fietsplezier in Méribel en omgeving! Méribel, het kloppende hart in het centrum van het Franse Les 3 Vallées in de betoverende omgeving van Savoie Mont Blanc, nodigt jou uit voor een onvergetelijke zomer vol fietsavonturen! Of je nu met het gezin komt of om te genieten van de prachtige omgeving. Wielerliefhebbers kunnen de uitdaging aan om de Col de la Loze te beklimmen en mountainbikers op zoek naar adrenaline, kunnen hun hart ophalen. TEKST FLEUR KRIJGER

Fietsplezier voor iedereen In de zomer is Méribel de ideale plek voor fietsen en mountainbiken. Het schitterende gebied in de Franse Alpen biedt maar liefst 258 kilometer aan mountainbikeroutes. Ontdek de verschillende indrukwekkende panorama’s over de vallei. Voor gezinnen zijn er speciale fietsparkroutes, waaronder Le Clos Bernard (groen, 2,4 km), Les Cotilles (groen, 6,68 km) en de Sprint du Col de la Loze (blauw, 1,4 km). Deze gezinsvriendelijke routes laten je samen met je dierbaren genieten van adembenemende natuur en bergen. Wie weet spotten jullie nog bijzondere dieren onderweg!

Wielerliefhebbers Voor de gepassioneerde wielerliefhebbers wacht de uitdaging van de Col de la Loze. 88 BIKE explorer 1-2024

Deze indrukwekkende route is 12,5 kilometer lang en verbindt Méribel en Courchevel op een hoogte van 2.304 meter, waarmee het de derde hoogste Col van Savoie is. De Col de la Loze werd bekroond met de 17e etappe van de Tour de France 2023, waar de beste wielrenners ter wereld deze buitengewone klim trotseerden.

Mountainbike avonturen Voor liefhebbers van mountainbiken biedt Méribel een paradijs met 10 DH-trails, 9 Enduro-trails, 2 cross-country-trails, 6 speciale elektrische mountainbikeroutes, gezinsvriendelijke trails, een pumptrack en een leerplek voor kinderen. Van groene lussen tot uitdagende rode en zwarte lussen; Méribel is de ultieme mountainbikebestemming voor zowel jong als oud.

Deze zomer Méribel en omgeving ontdekken op de fiets? Ga voor meer informatie naar: (www.meribel.net/nl/) en bereid je voor op een zomer vol onvergetelijke momenten!

One 4 all

Allroad bikes

De allroad bike is helemaal in de mode en de gulden middenweg tussen endurance racefietsen en gravelbikes, als je fabrikanten mag geloven. Maar maken zij hun grote beloftes ook waar? We hebben het voor jullie getest. TEKST CHRISTIAN BRUNKER FOTO’S BJÖRN HÄNSSLER VERTALING & BEWERKING HANS AVONTUUR

Asfalt of grind: allroad bikes kunnen alles aan. 1-2024 BIKE explorer 89

Test

en aero racefiets voor de vlakke solorit, een lichte fiets voor de bergetappes en een gravelbike voor ruige tochten buiten de verharde weg. Wie wil en het geld heeft, kan zijn schuur of garage vullen met een reeks van specialistische fietsen. Maar voor al die liefhebbers die het met één fiets moeten doen, is er goed nieuws: de allroad bike. Die kan het volgens steeds meer fabrikanten allemaal. Met de allroad presenteren steeds meer merken een fiets tussen de endurance racefiets en de gravelbike. De beloftes klinken verleidelijk. En niet alleen voor mensen met te weinig ruimte en budget om verschillende fietsen te kopen. Maar de vraag is natuurlijk of de veelzijdige allroads inderdaad de perfecte alleskunners zijn? Of zijn er zoveel compromissen gesloten dat ze noch op de weg, noch in het terrein goed presteren en eigenlijk op geen enkele ondergrond écht lekker rijden? Onze test van drie allroad bikes moet dat uitwijzen. Maar wat is nou eigenlijk precies een allroad? Hoe onderscheidt deze categorie racefietsen zich van de andere? Elke fabrikant interpreteert dat weer een beetje anders. Zo is er een grote overlap richting endurance fietsen met veel comfort

90 BIKE explorer 1-2024

voor lange afstanden. Daarom maken we eerst duidelijk wat BIKE explorer van een allroad fiets verwacht. 1. Ruimte voor de band Een essentieel aspect is de beschikbare ruimte tussen de band en het frame. Bij fietsen voor lange afstanden ligt deze tegenwoordig bij vrijwel alle modellen op minimaal 32 mm. Wie regelmatig langdurig van de gebaande paden wil, monteert liever een dikkere band van 35, 38 of zelfs 40 mm voor meer comfort, grip en wegligging. Onder de streep is de band allesbepalend voor de veelzijdigheid van een fiets. De specificaties van onder meer het frame moeten die keuzevrijheid wel toestaan. 2. Schakelgroep: twee bladen voor Het tweede aspect dat we belangrijk vinden heeft betrekking op de schakelgroep. Veel gravelbikes hebben aan de voorkant één kettingblad, maar bij allroads pleiten wij voor een tweede blad. Wie zijn fiets ook graag gebruikt voor stevige tochten op de weg zal de fijnere schakelstappen, met name van de huidige 12-speed groepen, snel weten te waarderen. Daarom zou een goede allroad op zijn minst de

mogelijkheid moeten bieden om achteraf een voor derailleur te monteren.

“Met hun veelzijdigheid zijn allroads perfect voor wie zich niet wil vastleggen” Christian Brunker

Terug naar de oorspronkelijke vraag: voldoen de allroads aan de grote belofte om een fiets voor alles te zijn? Overtuigen ze als gravelbike, maar kun je er ook op de weg mee uit de voeten? Het antwoord is zoals wel vaker: dat hangt ervan af. In dit geval vooral van de verwachtingen en wensen van de wielrenner. Allereerst blijkt dat de fietsen niet voor niets allroad bikes worden genoemd, want ondanks hun veelzijdigheid liggen de sterkste punten toch hoofdzakelijk op de weg. Met de juiste banden (slicks van 32 mm) presteren de geteste fietsen op de weg uitstekend en kunnen ze op lange afstanden concurreren met endurance modellen. Dankzij een meer ontspannen zitpositie zullen ze extra in de smaak vallen bij hobbyfietsers. In het terrein zijn bij de mooie beloftes van de fabrikanten wel wat kanttekeningen te plaatsen. Op normale paden met bijvoorbeeld fijn grind ondervinden de fietsen doorgaans geen problemen, maar zodra het ruiger wordt heb je een tweede set banden nodig om ze op het niveau van een gravelbike te brengen. Conclusie: Snel en sportief op asfalt, aanzienlijk veelzijdiger dan pure racefietsen. Allroads zijn de juiste keuze voor iedereen die zijn fiets op verschillende manieren wil gebruiken. De alleskunners zijn geschikt voor beginners en voor mensen die duurzaam denken en niet voor elke vorm van wielersport een andere fiets willen of kunnen kopen.

Terrein: 33 mm brede crossbanden zijn prima geschikt voor allroads.

Doorslaggevend: de juiste band Snel op asfalt of met veel grip door gravelbochten. De band bepaalt in hoge mate het karakter van een racefiets en waar je er het beste mee kunt fietsen. Bij allroads geldt dat des te meer. De veelzijdigheid van deze alleskunners vraagt om een band die dat ook mogelijk maakt. Natuurlijk kun je met een tweede set wielen met bijpassende banden werken om het gebruik op de weg of in het terrein te optimaliseren, maar ook met enkel de juiste bandenkeuze kun je veel bereiken. Met dank aan de opkomst van gravelbikes is het aanbod van banden met verschillend profiel de afgelopen jaren sterk gegroeid, waarbij vooral steeds bredere banden worden aangeboden. Maar waarvoor is elk model geschikt? Wie zijn allroad vooral op de weg gebruikt en slechts af en toe daarbuiten, zit goed met een slick van 32 of 35 mm breed. Beide scoren goed op het gebied van rolweerstand en zijn relatief licht. Ondanks hun

bescheiden volume zorgen ze voor een goede wegligging en veel comfort. Voorbeelden hiervan zijn Schwalbes Pro One tot 32 mm breedte, in de tubeless-versie zelfs tot 34 mm. Ook de topband van Continental, de GP 5000, is verkrijgbaar als AS TR in breedtes tot 35 mm. Wie daarentegen vaak het terrein opzoekt, heeft banden nodig met meer profiel voor extra grip, vooral in de bochten. Denk dan bijvoorbeeld aan Schwalbe’s G-One Speed of G-One RS, die met hun 35 mm in de meeste allroad-frames passen. Als het er ruiger aan toe gaat, zijn crossbanden een goede keuze. Deze hebben volgens het cross-reglement een maximale breedte van 33 mm en passen daarmee ook uitstekend op de meeste allroad fietsen. Ze bieden een grover profiel met zeer veel grip, zodat ook zachte offroad secties geen probleem zijn.

Weg: Slicks (32 of 35 mm)

Fijn grind: Banden

zijn de beste keuze.

met licht profiel.

Grind: De noppen aan de zijkant zorgen voor grip in de bochten.

1-2024 BIKE explorer 91

Test

Alles voor de stabiliteit. Naast een lange wielbasis en liggende achtervork van 420 mm monteert Scott ook een relatief lange 120 mm stuurpen op de Addict SE. De Shimano Ultegra Di2-groep zorgt voor zeer soepele schakelmomenten, zelfs onder belasting.

Scott Addict SE Meer dan honderd kilometer op de teller? Met de marathon racer Scott Addict SE heb je dat zo voor elkaar. De zitpositie is niet al te sportief – vergelijkbaar met de Trek Domane – en daarmee vriendelijk voor de rug. Samen met de zeer aangename stabiliteit zorgt dat voor puur rijplezier op lange dagen in het zadel. Een heuvel of zelfs een bergpas vormen geen probleem voor de Addict. De combinatie van Schwalbe One banden en DT Swiss ERC 1600 wielen zorgt ervoor dat hij uitstekend rolt. En met 3.087 gram is hij de lichtste van de drie geteste bikes. Dat voel je bergop bij elke pedaalslag. Terwijl de concurrentie wordt geleverd met Sram AXSschakelgroepen, kiest Scott bij de Addict SE voor Shimano’s Ultegra Di2,

die over de hele breedte wat sneller schakelt. Het biedt vooral voordeel als het terrein na een bocht plotseling omhoog loopt en je voor meteen naar het kleine blad moet, wat zelfs met spanning op de ketting soepel gaat. Voor solide allroad prestaties monteert Scott 32 mm banden. Volgens de specificaties van de Zwitsers is er ruimte tot 35 mm. Hierdoor zijn grindpaden geen probleem. Bovendien remmen de banden de Addict nauwelijks af. Als het terrein echter wat ruiger wordt, loopt de fiets tegen zijn grenzen aan. Dan zijn bredere banden met meer profiel nodig. Het doet slechts minimaal afbreuk aan de algehele indruk. De Addict is een allroad racefiets in de oorspronkelijke zin van het woord.

BASICS Prijs/verkrijgbaar

€ 5.499,– / vakhandel

Gewicht (*)

8,0 kg

Materiaal frame

carbon

Maten

47/49/52/54/56/58/61

UITRUSTING Schakelgroep

Shimano Ultegra Di2, 11-34

Crankstel

Shimano Ultegra Di2, 50/34

Remmen

Shimano Ultegra Di2, 160/160

Wielen

DT Swiss ERC 1400 Spline 35

Banden

Schwalbe One, 32 mm

Stuurpen

Syncros RR2.0, 120 mm

Stuur

Syncros Creston 2.0 Compact

Zadel

Syncros Tofino Regular 2.0

Zadelpen

Syncros Duncan 2.0

RIJ-EIGENSCHAPPEN Zitpositie Weggedrag BIKE EXPLORER-KOMPAS

Plus De goede stabiliteit en ontspannen zithouding maken van de Addict een fiets voor lange tochten.

Min Het comfort aan de achterkant is redelijk, andere fietsen in de test zijn soepeler.

De perfecte fiets voor… … iedereen die een racefiets zoekt voor epische tochten, met voldoende ruimte voor bredere banden zodat je ook het terrein in kunt.

Comfort Gewicht Gewicht wiel

(*)Totaalgewicht zonder pedalen 92 BIKE explorer 1-2024

Netjes. De remleidingen worden langs de zijkant van de stuurpen naar de balhoofdbuis van de Merida Scultura geleid, een praktische en visueel mooie oplossing. Zeer handig is ook de minitool die in een klein opbergvak onder het zadel zit. Vergeten uitgesloten!

Merida Scultura Endurance Rival Edition Gewoon vertrekken. Zonder je zorgen te maken over de route of waarheen het nou precies gaat. De bespaarde energie kun je gebruiken om nog langere tochten te maken. Dat is waar de Merida Scultura Endurance voor gebouwd is. Op de Continental GP5000-topbanden van 32 mm gedraagt de fiets zich extreem stabiel. En ze helpen ook bij het bergop trappen. Met 3.435 gram zijn de wielen wel een stuk zwaarder dan die van de Scott. Zodra je de verharde weg verlaat, zorgen het volume van de banden en de flexibele zadelpen voor het nodige comfort. Ook is er voortdurende controle over de fiets. Wie regelmatig in het terrein rijdt, kan eventueel 35 mm dikke banden monteren. Ook

spatborden horen tot de mogelijkheden. Dat is ideaal bij slecht weer of voor wie de racefiets wil gebruiken voor woon-werkverkeer. Alleen het dunne stuur doet wat afbreuk aan de hoge kwaliteit van de fiets. Het lijkt soms alsof je elk steentje in je polsen voelt. Een dikker model zou beter bij de Scultura passen en aansluiten bij het verder zeer hoogwaardige niveau van de uitrusting. Afgezien van dit kritiekpunt is deze Merida Scultura een goed uitgebalanceerde allrounder met zeer aangenaam en altijd betrouwbaar rijgedrag. De ontspannen zithouding past bij een fiets voor langere afstanden, maar voelt nog altijd sportief genoeg aan. Met deze allroader mag de tocht gerust wat langer duren.

BASICS Prijs/verkrijgbaar

€ 4.399,– / vakhandel

Gewicht (*)

8,9 kg

Materiaal frame

carbon

Maten

XS/S/M/L/XL

UITRUSTING Schakelgroep

Sram Rival eTap AXS, 10-36

Crankstel

Sram Rival eTap AXS, 48/35

Remmen

Sram Rival HRD, 160/160

Wielen

Fulcrum Racing 800 DB

Banden

Continental GP5000S, 32 mm

Stuurpen

Merida Expert CW, 100 mm

Stuur

Merida Expert SL

Zadel

Merida Expert SL

Zadelpen

Merida Team SL

RIJ-EIGENSCHAPPEN Zitpositie Weggedrag BIKE EXPLORER-KOMPAS

Plus Veel ruimte voor de banden, comfortabele achterkant, veel rijplezier. Een echte alleskunner.

Min Het relatief dunne Merida Expert SL-stuur biedt helaas weinig comfort.

De perfecte fiets voor… … iedereen die een racefiets zoekt voor lange afstanden of woon-werkverkeer; en die af en toe graag een rondje offroad rijdt.

Comfort Gewicht Gewicht wiel

(*)Totaalgewicht zonder pedalen 1-2024 BIKE explorer 93

Test

Aan de achterkant zorgt het IsoSpeed-systeem op de Trek Domane SL 6 voor het beste comfort in deze test. Het opbergvak met bijpassend tasje in de onderbuis blijkt uiterst praktisch – het klassieke zadeltasje wordt zo overbodig.

Trek Domane SL 6 AXS Gen 4 Met de Domane SL 6 probeert Trek een nieuwe standaard neer te zetten. Een fiets die licht, aerodynamisch, comfortabel en breed inzetbaar is dankzij veel ruimte voor de banden (tot 38 mm). Daarmee moet de Domane zo ongeveer alles bieden wat je van een moderne racefiets mag verwachten. Maar is dat ook gelukt? Jazeker. Alleen op het gebied van gewicht kan Trek de belofte niet helemaal inlossen. Met 9,1 kg is hij het zwaarst van de testexemplaren en dat komt mede door de wielen die inclusief de banden 3.435 gram per stuk doen. Verder spreekt de enorme veelzijdigheid bijna voor zich. Samen met de opmerkelijk soepele zadelpen poetsen de 32 mm banden – die eerder als 34 mm aanvoelen - alle oneffenheden weg. Zelfs in het ruigste terrein. Het

maakt de Domane ook uitstekend geschikt voor tochten buiten de verharde wegen. De twee indrukwekkende overwinningen in Parijs-Roubaix van Lizzie Deignan en Elisa Longo Borghini bevestigen dat alleen maar. Je mag de Domane dan ook gerust een echte allroad racer noemen. De lange wielbasis en lengte van de liggende achtervork dragen bij aan de stabiliteit. Dat is ideaal voor eindeloze tochten, maar biedt ook vertrouwen zodra obstakels op de weg de fiets uit balans proberen te brengen. Verder heeft hij een wat rechtere, zeer ontspannen zithouding. Het overtuigende totaalpakket wordt afgerond door details zoals een opbergvakje dat in de onderste framebuis verstopt is, inclusief een bijpassend tasje voor een reserveband en gereedschap.

BASICS Prijs/verkrijgbaar

€ 5.499 euro / vakhandel

Gewicht (*)

9,1 kg

Materiaal frame

carbon

Maten

44/47/50/52/54/56/58/60/62

UITRUSTING Schakelgroep

Sram Rival eTap AXS, 10-36

Crankstel

Sram Rival eTap AXS, 46/33

Remmen

Sram Rival HRD, 160/160

Wielen

Bontrager Paradigm Comp 25

Banden

Bontrager R3, 32 mm

Stuurpen

Trek RCS Pro, 100 mm

Stuur

Bontrager Elite IsoZone

Zadel

Bontrager Verse Short Comp

Zadelpen

Domane Carbon-zadelpen

RIJ-EIGENSCHAPPEN Zitpositie Weggedrag BIKE EXPLORER-KOMPAS

Plus Veel ruimte voor de banden, uitgesproken comfortabel, extreem veelzijdig.

Min Het hogere totaalgewicht van de Trek Domane doet zich bergop voelen

De perfecte fiets voor… … iedereen die op zoek is naar een echte allroad bike, die met veel comfort zowel op als buiten het asfalt altijd soeverein presteert.

Comfort Gewicht Gewicht wiel

(*)Totaalgewicht zonder pedalen 94 BIKE explorer 1-2024

Regionieuws TransTirol BikeRallye 2024: 30 juni – 6 juli 2024

De TransTirol BikeRallye is het enige meerdaagse fietsevenement (MTB) waarbij geen tijdwaarneming wordt ingezet. Deelnemers kunnen zich écht volop focussen op het genieten van omgeving, de route, het eigen kunnen als ook het contact met andere

deelnemers. Deelname betekent dat een ‘allround ontzorgpakket’ met bagagevervoer, retourtransfer, gps-gegevens, begeleiding, bewegwijzering en nog veel meer is inbegrepen. De route van de TransTirol BikeRallye 2024 is opgedeeld in 6 etappes en leidt je vanaf de start in St. Anton door de prachtige landschappen van Tirol en Zuid-Tirol naar Livignio in Lombardije. De route biedt alpine uitdagingen en unieke panoramische uitzichten. Zoals gebruikelijk zijn er twee varianten: de Classic route is zo vormgegeven dat alle deelnemers met een goede basisconditie de tocht prima en comfortabel kunnen volbrengen. De Challenge-route is een echte uitdaging en voor ervaren bikers die al de nodige trails en hoogtemeters afgewerkt hebben.

TRANSTIROL-BIKERALLYE.COM

erc ht es n de ga

Paleis Het Loo: koninklijk zowel binnen als buiten Paleis Het Loo is een echt Oranjepaleis. Meer dan drie eeuwen was Het Loo het zomerpaleis van de Oranjevorsten. Heetten de mannen inderdaad allemaal Willem? Wie regeerde wanneer, wie was met wie getrouwd en hoe zat het met de opvolging? Je vindt het in de stamboom van de Oranjes. In de tuinen van het Loo is het prima toeven na afloop van de fietsroute Koninklijke route Kasteel Cannenburch & Paleis Het Loo (ca. 3 uren) om vervolgens na de fysieke inspanningen de hersenen te laten kraken in de verschillende toonzalen.

PALEISHETLOO.NL

Berchtesgaden brengt niet alleen de benen in beweging De Deutsche Eck, de driehoek met de steden Salzburg, München en Kufstein binnen handbereik, bevat de regio Berchtesgadener Land. Het landschap omvat het Nationaal Park Berchtesgaden met de berg de Watzman als landmark. De regio heeft ook cultureel-historisch door de eeuwen heen een belangrijke rol gespeeld en is daardoor rijk voorzien van bezienswaardigheden. In het Berchtesgadener Land zijn tal van fietsroutes en -paden uitgestippeld voor zowel de comfortabele, ontspannen (e-)bikers als ook de liefhebbers van de meer uitdagende MTBroutes en -trails.

BERCHTESGADEN.DE

Boerenkrijgfietstocht en Museum Hof van Busleyden in Mechelen Museum Hof van Busleyden heropent in 2024 de deuren en schittert als nooit tevoren: je ontdekt er de kunst van de Bourgondische, noordelijke renaissance in de vernieuwde vaste opstelling en maakt in de tijdelijke tentoonstelling kennis met de ridders van het Gulden Vlies. Combineer een bezoek met een van de tien lussen van de Boerenkrijg fietstocht en ontdek alles over de impact van deze opstand in oktober 1789.

VISITMECHELEN.BE 1-2024 BIKE explorer 95

Italië

GRAVELFIETSEN TUSSEN DE WIJNRANKEN Bolzano voor avonturiers en fijnproevers De geur van geroosterde kastanjes die in Bolzano hangt, maakt plaats voor frisse berglucht. Ik steek de rivier Etsch over en fiets al snel tussen de wijngaarden. De Dolomieten tekenen zich af in de verte. Op dit moment besef ik wat Bolzano zo bijzonder maakt. De bijna oneindige mogelijkheden om te gaan gravelfietsen in een schitterend berglandschap, om bij terugkomst te genieten van Italiaans eten of een wijnproeverij. TEKST & FOTO’S ANIEK ROODERKERKEN

96 BIKE explorer 1-2024

e hoofdstad en grootste stad van de Italiaanse autonome provincie Zuid-Tirol is genesteld in een vallei tussen de Dolomieten en de Alpen in. Dat het een walhalla voor bergliefhebbers is moge duidelijk zijn. Vooral de wintersporters en de wandelaars hebben Bolzano al ontdekt als uitvalsbasis voor wandelingen en ski-avonturen in de bergen. En wielrenners kennen Bolzano als de startplaats van de etappekoers Giro delle Dolomiti. Als je de omgeving van de stad echt van dichtbij wil ervaren, is de gravelfiets een echte aanrader. Stoffige gravelpaden brengen je naar natuurfenomenen als de aard

Bolzano ligt diep beneden mij. Overal hangt de geur van geroosterde kastanjes.

Tussen Bolzano en Kaltern an der Weinstraße.

piramiden of de Stoanernen Mandln, of juist door eindeloze appelboomgaarden en wijngaarden. Dit keer kies ik voor de laatste optie en fiets vanuit Bolzano/Bozen richting Kaltern an der Weinstrasse. Hier laat ik de wijnranken achter me om het bos in te duiken. Al snel merk ik dat je klimbenen in deze omgeving sowieso nodig hebt, want op en af gaat het constant. Maar eenmaal boven ben ik altijd gegarandeerd van prachtige vergezichten over de vallei. Mét de machtige Dolomieten op de achtergrond. En ik weet dat ik aan het einde van de ochtend beloond wordt met een heerlijke lunch.

Historische dorpjes in een decor van wijngaarden.

Volg de spoorlijn Eigenlijk was ik van plan om een paar dagen met een gravelfiets op pad te gaan, maar het weer gooit roet in het eten. De regio die zich beroept op driehonderd dagen zon per jaar heeft nu echter weinig goed weer voor mij in petto. Maar wanneer de zon zich dan een dag eindelijk laat zien, probeer ik zoveel mogelijk mooie kilometers in een rit te proppen. En hoewel het de Dolomieten zijn die hier het uitzicht domineren, zoek ik het vandaag iets lagerop. Ik fiets door de heuvels dichter bij de stad. Niet de extreme trails, maar juist hele toegankelijke gravelpaden. Om de stad uit te komen volg ik het oude

tracé van de Überetscherspoorlijn, met uitzicht op het Etschtal, zoals het Val d’Adige in het Duits heet. Achter me ligt Bolzano, ver voor me vang ik een blik op van Merano/Meran. Om me heen inmiddels niets minder dan prachtige wijngaarden, appelboomgaarden en kastelen. Het bord naast de weg wijst me erop dat ik inmiddels in Kaltern an der Weinstraße ben aanbeland. Meteen knijp ik in de remmen, want bij het woord wijn heb je mijn aandacht te pakken. Südtiroler Weinstraße Het gezegde ‘Venetië drijft op water, Bolzano op wijn’ lijkt in eerste instantie 1-2024 BIKE explorer 97

Italië

isschien vreemd. Bolzano is echter een van m de grootste wijnproducerende steden van Europa. Met een mild mediterraan klimaat is de omgeving van Bolzano de thuisbasis van belangrijke wijnen. De stoere lagrein, vernatsch en St. Magdalener zijn authentieke druiven-

soorten die hier verbouwd worden, maar ook de frisse gewürztraminer en sylvaner. Als je slim bent stap je bij aankomst in Bolzano meteen het toeristenbureau in, dan drukken ze je een folder in de handen met de mooiste fietsen wandelroutes die dwars

HET VERSIERDE KASTEEL Naast het Archeologisch Museum is dit kasteel een van de must-sees tijdens je bezoek aan Bolzano. Op de top van een imposante rots verrijst Castel Roncolo (of Schloss Runkelstein in het Duits) hoog boven de daken van Bolzano. Het kasteel werd aan het begin van de dertiende eeuw gebouwd, een eeuw later werd het versierd met prachtige fresco’s. Verhalen van Koning Arthur en de ridders van de Ronde Tafel, en Tristan en Isolde sieren de muren van het kasteel. Er is meer dan 50 kilometer aan fietspaden aangelegd in de stad evenals thematische culturele routes. Een ervan brengt je via een mooie toeristische route naar de voet van het kasteel.

De aard piramiden van Ritten.

door de wijngaarden lopen. Als je liever zelf aan de slag gaat, kun je op Komoot ook eenvoudig de mooiste routes uitstippelen. Ik pak een paar kilometer mee van de 150 kilometer lange Südtiroler Weinstrasse, ingebed in de uitgestrekte wijngaarden tussen Nals/ Nalles en Salorno/Salurn. Nu in de herfst kleuren de bladeren steenrood en goud, de wegen zijn uitgestorven. Gravelwalhalla De gravelfiets toont zijn waarde zodra het Montiggler Wald voor me ligt. Op een racefiets had ik bij het zien van de eerste strade forestale rechtsomkeert kunnen maken, maar mijn gravelfiets is in zijn element op de brede bospaden. De afgevallen bladeren knisperen onder de brede banden van mijn fiets en ik stuiter van steen naar steen. Zo nu en dan is het even oppassen op technische segmenten, maar ook als je weinig gravelervaring hebt kun je hier prima uit de voeten. De hoogtemeters maken het vanzelf uitdagend. En zo’n eerste fietsen dag in de bergen voel ik toch altijd weer in mijn benen, maar ik zet nog even aan voor de laatste meters tot de top. Een houten kruis markeert het hoogste punt. Hier kijk ik uit

Niet vergeten te pauzeren.

98 BIKE explorer 1-2024

over het Etschtal. De alpiene vallei strekt zich uit van Merano tot Bolzano en van Salorno tot Rovereto. Het is jammer dat de bewolking mijn zicht verspert. Zou ik anders zicht hebben op de Alpen, of toch de Dolomieten? Eenmaal het bos uit ga ik bergafwaarts richting de Kalterer See. Het Seehotel Ambach, dat aan de oevers van het meer ligt, zou een echte must zijn tijdens een fietstocht in deze contreien, zo is mij verteld. En geen woord van gelogen. De wijnkaart leg ik met een zucht naast me neer – met een paar glazen lagrein in de benen red ik de terugrit naar Bolzano niet meer. Gelukkig maakt de lunchkaart veel goed. Een combinatie van mediterrane gerechten en Zuid-Tiroolse traditie als Schüttelbrotkrapfen met alpenkaas, pompoentortelli met parmezaan en geroosterde walnoten, of tagliolini met zwarte truffel. Toch net wat anders dan je koffiestop met appeltaart in Nederland. Alpien én mediterraan Schurkend tegen de Alpen en de Dolomieten heeft Bolzano die aangename combinatie van alpiene en mediterrane flair. Het is de stad van Ötzi de ijsmummie, over wie je

alles ontdekt in het Archeologisch Museum. En de stad waar je onder driehonderd meter aan arcades wandelt, langs outdoorshops en fruitstalletjes. Kastanjes die – zeker deze maand – op iedere straathoek worden geroosterd. Grote kans dat je al struinend uitkomt op het Piazza Walther, waar je in de bar van Stadt Hotel Città belandt, nippend aan een glas wijn. Bolzano is een perfecte stad om als uitvalsbasis te nemen voor een paar dagen gravelfietsen. De stad is overzichtelijk en het fietsen is veelzijdig en uitdagend. In de omgeving van Bolzano kun je bijna het hele jaar goed fietsen, de echte wintermaanden uitgezonderd. Maar zeker in het (vroege) voorjaar en de herfst is het hier ook prachtig. Vanuit Bolzano kun je bijvoorbeeld naar de Jenesienpass fietsen die naar de Stoanerne Mandln leidt. Wie niet zo van de hoogtemeters is, fietst de Radweg Meran-Bozen, die je over een relatief vlak fietspad langs de Etsch/Adige van de ene naar de andere stad brengt. En na het fietsen schuif je aan voor een aperitief, of zoek je een plekje in een van de restaurants. Het is de combinatie van heerlijk fietsen en goed eten die het voor mij zo uniek maakt.

De gravelpaden zijn in de herst misschien wel op hun mooist.

Een houten vlonder leidt ons droog door een drassig stuk.

Het Noord-Italiaanse Bolzano ligt op een kleine duizend kilometer van Utrecht. Voor wie een lange autorit niet ziet zitten, is Bolzano ook perfect met trein te bereizen. De snelste optie is een vlucht. Vanaf Dusseldorf vlieg je met Sky Alps direct op Bolzano. Op diverse plekken in Bolzano zijn gravelfietsen te huur.

INFO Bestemming bolzano-bozen.it Accommodatie Hotel Scala Stiegl/ scalahot.com Reisorganisatie Sky Alps.com

1-2024 BIKE explorer 99

PROBEER ONZE KOFFIESPECIAL!

OP DE FIETS MET (H)EERLIJKE KOFFIE

PEANUTBUTTER CAPPUCCINO

Café Intención koffiebonen komen van biologische, Fairtrade koffieplantages gelegen in Honduras en Peru. Café Intención koffie heeft een licht-kruidige

Fiets mee met één van de

smaak en is te verkrijgen als bonen-en filterkoffie. De Aromatico melange is

Grenspalenklassiekers!

mild en vol, de Fuerte filter en Intensivo bonenmelanges zijn krachtig.

20 APRIL, 18 MEI, 7 SEPTEMBER

Lees meer op ons blog cafeintencion.nl/blog

Café Intención is een merk van J.J. Darboven b.v. cafeintencionnl

cafeintencionnl

Toertochtkalender Fietstochten en -evenementen zijn er volop komend seizoen. Je kunt dus genieten van de vele uitgestippelde tochten. Zonder uitputtend compleet te zijn, maakten we voor jou alvast een kleine selectie uit het aanbod. TEKST & BEELD YIANNOS KARAVIAS

ZATERDAG 23 MAART

Veluviatocht Geniet tijdens de eerste zonnestralen van het seizoen van al het moois dat de Veluwe te bieden heeft. Misschien spot jij onderweg wel een wolf als de route jou meevoert door het bos en langs de heide van Nationaal Park De Hoge Veluwe. En met het nodige klimwerk is deze tocht ook gelijk een prima start van jouw voorbereiding op het komende seizoen. De Veluviatocht staat al jaren op de agenda van Toerclub Wageningen, de club waar Annemiek van Vleuten is begonnen met wielrennen. En.. vergeet in de finale van de Veluviatocht vooral niet naar links te kijken; de prachtige vergezichten over de uiterwaarden van de Rijn zijn de zoveelste kers op de taart van deze veelzijdige toertocht. tcw79.nl/?q=content/veluviatocht

Stads-/reis

MTB

Race

WEEKEND 2 & 3 MAART

ZONDAG 10 MAART

Fietsen voor Sophia In het weekend van 2 en 3 maart 2024 vindt Fietsen voor Sophia plaats, dé fietsmarathon voor het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis. Gedurende het weekend kun je individueel of in teamverband meefietsen in een blok naar keuze, met als doel zoveel mogelijk donaties op te halen voor het goede doel. Deze editie fietsen we voor kinderen met een immuunziekte. Het hebben van een immuunziekte beperkt veel kinderen in de dagelijkse activiteiten, zoals sporten en naar school gaan. Daarnaast kan het leven met zo’n chronische ziekte angst, depressie of zelfs gedragsproblemen veroorzaken, als gevolg van de uitdagingen die de ziekte met zich meebrengt. Fiets jij ook mee? Schrijf je nu in! www.sportenvoorsophia.nl/project/ fietsen-voor-sophia-2024

EGT 50 Bunder tocht 2024 Een nieuw bike event voor gravelbike en mtb, met prachtige routes van 25, 50 of 80 km voor de beginnende en ervaren mountainbiker. Deze routes met verzorgingsposten gaan door en langs het natuurgebied Vijftig Bunder, een klein heidegebied omzoomd door bosjes op de flank van het beekdal van de Drentse Aa. Met name de 25 km tocht is geschikt voor jonge enthousiaste bikers en bijvoorbeeld leuk om te doen als ouder/kind. De tourtocht wordt gecombineerd met een festival op het terrein, met o.a. massage en informatie over voeding en sport. tfcnoad.nl

ZONDAG 3 MAART

ZATERDAG 30 MAART

Where the Streets Have No Name Uitdagende paden door het bos en over heidevelden rondom Lage Vuursche en door het Goois Natuur reservaat. Dat is wat je als gravel grinder- en dikke-bandenfetisjist kunt verwachten bij Where the Streets Have No Name. De start en finish zijn bij het sfeervolle bospaviljoen Buiten in de Kuil, net buiten het kitscherig mooie pannenkoekendorp Lage Vuursche. Koffie, burger en frietjes maken dit ‘naamloze straatfeestje’ compleet. truegrit.cc/wtshnn/

Gravel

Omloop der Wielercafes In het prille begin van het wielerseizoen wordt de Omloop der Wielercafes verreden. Een kleinschalige toertocht met begin, pauze en einde bij een wielercafé. Deelnemers kunnen zich online inschrijven tot en met 29 februari 2024. Let op: Er geldt een maximum aantal inschrijvingen van 250 deelnemers. Zodra dit maximum is bereikt, is inschrijven niet langer mogelijk. Deelnemers hebben bij de inschrijving de keuze uit twee startlocaties: Fixed Gear Coffee in Valkenburg (NL) of Café Coureur in Borgloon (BE). Ondanks dat de routes gedeeltelijk door Zuid-Limburg lopen, bevatten ze niet de beklimmingen die je in de Amstel Gold Race vindt. Bij deze toertocht is gekozen voor alternatieve wegen en verrassende beklimmingen. www.wielercafes.nl/toertochten/ omloop-der-wielercafes/

ZATERDAG 16 MAART Joop Zoetemelk Classic 2024 De ‘Hollandse Primavera’, de eerste echte Hollandse voorjaarsklassieker voor toerfietsers, gaat door het Groene Hart met schilderachtige dorpen, langs vaarten, rivieren, polders, molens en meren. Het zijn de routes waarop Joop trainde in zijn juniorentijd bij Swift in Leiden. Er zijn dit jaar vier routes met verschillende afstanden: 150, 100, 75 en 50 km. Alle routes worden volledig uitgepijld en onderweg zijn er verzorgingsposten waar je iets te eten en drinken wordt aangeboden. Om 08:30 uur uur verzorgt Joop zelf het officiële startschot. swift-joopzoetemelkclassic.nl

ZONDAG 17 MAART Lentetocht Vorden-Posbank 2024 Mooie tocht met de nodige klimmetjes op de Posbank en een prima training voor het betere klimwerk. Met volop gelegenheid om onderweg van de prachtige natuur te genieten. vrtcvorden.nl/events/lentetocht-vorden Meer tochten en evenementen op fietssport.nl/toertochten 1-2024 BIKE explorer 101

België

Wallonië

Napoleonroute Van Beaumont tot Waterloo De laatste dagen van Napoleons epos 18 juni 1815: de geallieerde legers onder leiding van de hertog van Wellington en de Pruisische maarschalk Blücher staan tegenover het Franse leger van Napoleon op zo’n 15 kilometer van Brussel. Tweehonderdduizend soldaten uit zeven naties gaan de strijd met elkaar aan. Op nauwelijks één dag vallen bijna vijftigduizend slachtoffers. De Slag bij Waterloo is een feit en speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van Europa. TEKST JAN KOSTER

102 BIKE explorer 1-2024

e recente bioscoopfilm Napoleon van tweeënhalf uur trok vanaf eind november veel publiek. Na het zien van de film was duidelijk dat regisseur Ridley Scott opnieuw weliswaar een spectaculair werkstuk heeft afgeleverd maar de geschiedenis ook nu weer om reden van spektakel op meerdere punten flink geweld heeft aangedaan. Zo toont de film onder andere een verslagen Napoleon die de hertog van Wellington bij de Slag bij Waterloo ontmoet, terwijl de twee elkaar nooit persoonlijk ontmoet hebben. En dat is nog maar één van de kleinere aanpassingen die de regisseur zich heeft veroorloofd. Een reis naar

ren op weg naar Charleroi. De kapel is gewijd aan Notre Dame de la Victoire en is een van de processielocaties tijdens de ‘marsen van het gebied tussen Samber en Maas’ (Immaterieel Werelderfgoed van Unesco). Tijdens deze marsen escorteren honderden deelnemers de relieken van lokale heiligen. Zij dragen vaak uniformen die herinneren aan die van de grognards (gardesoldaten) van Napoleon.

De Ferme de Mont-SaintJean langs de route. Herdenking van de Slag bij Waterloo.

onze zuiderburen in Wallonië levert echter een minstens zo spannende en dit keer geschiedenis getrouwe belevenis op. De 94 kilometer lange Napoleonroute in Wallonië levert een op waarheid gebaseerde weergave van de geschiedenis en is een route boordevol geschiedenis, erfgoed en folklore. Maar ook landschappen en lokale gastronomie. Het enige wat je nodig hebt is wat verbeeldingskracht. Via Hestrud naar het bivak in Beaumont Op 14 juni 1815 steekt het keizerlijke leger onder aanvoering van de inmiddels zichzelf tot keizer gekroonde veldheer bij Hestrud de Frans-Belgische grens over. Volgens de legende waarschuwt een jonge, maar stoutmoedige dorpeling hem om niet verder te trekken. Bij de brug van La Tannerie herinnert een monument, een kleine stèle, nog aan deze, zoals later bleek voorspellende, woorden. De soldaten

In het Pays de Villers.

installeren voor de nacht hun bivak in Beaumont aan de voet van de Salamandertoren, een gebouw uit de elfde eeuw. In de toren is nu een museum gevestigd waar één zaal geheel en al gewijd is aan de doortocht van Napoleon. Het spel is op de wagen: 15 juni 1815 In de vroege ochtend van 15 juni 1815 zouden Napoleon en zijn leger voor de Ferme de la Cour gepasseerd zijn. Dat was de oude hoofdboerderij van de Abdij van Lobbes. De boerderij huisvest de Distilleerderij van Biercée, die ook vandaag de dag een tussenstop meer dan waard is. Men produceert er de bekende Mandarine Napoléon naast onder andere plaatselijke likeuren, gins en aperitieven. In de voormiddag op deze vijftiende juni is het voor het eerst raak. Bij de kapel in Ham-sur-Heure, op een plek die men Les Trois Arbres noemt, ziet Napoleon rond 9:30 uur zijn leger aan zich voorbij defile-

Ligny en Quatre-Bras Het dorp Ligny is het middelpunt van de veldslag die deze dag plaatsvindt tussen een deel van het keizerlijke leger en de soldaten van de Pruisische maarschalk Blücher. Parallel aan de Frans-Pruisische veldslag bij Ligny gaan op 16 juni 1815 de Engelsen de strijd aan bij Les Quatre-Bras in Baisy-Thy. Niemand komt hier als winnaar uit de slag. Napoleon jaagt de Engelsen op. In de nacht van 17 op 18 juni 1815 vestigt hij zijn hoofdkwartier in de Ferme du Caillou, in Vieux-Genappe, op 4 kilometer afstand van de Heuvel met de Leeuw. Aan de andere kant installeert Wellington, die aan het hoofd staat van de Britse troepen, op 17 juni 1815, de dag voor de Slag bij Waterloo, zijn veldhospitaal in de boerderij Mont-Saint-Jean. Slag bij Waterloo In de ochtend van 18 juni 1815 begint de Slag bij Waterloo. De Franse troepen staan tegenover de Engelsen die versterking krijgen van het Pruisische leger. Het slagveld strekt zich uit over iets meer dan 600 hectare met weiden en velden. Op het einde van de veldslag delven de Fransen het onderspit en trekken zich terug. De monumentale heuvel met een gietijzeren leeuw markeert de plek waar naar verluidt de Prins van Oranje verwond werd. In het centrum van het dorp Waterloo staat het museum waarin een unieke verzameling gewijd is aan elk leger. Het belicht de rol en de betrokkenheid van alle naties die deelnamen aan de veldslag. Op en rond de ruim 90 kilometer lange fietsroute zijn werkelijk tientallen gebouwen en herdenkingstekens die een fietstocht tot een ware ‘levende geschiedenisles’ maken. visitwallonia.be/waterloo 1-2024 BIKE explorer 103

Nederland

Museum

Velorama

Laudatio aan de fiets Op een schitterende locatie aan de Waalkade in Nijmegen vind je Nationaal Fietsmuseum Velorama. In een historisch pand met vier verdiepingen wordt in ongeveer 250 fietsen de volledige evolutie van de fiets voor je uitgestald. Hoewel, fietsen… de eerste loopfiets, uit 1817, lijkt nog nauwelijks op een fiets zoals wij die kennen. Velorama is meer dan een fietsmuseum. Het is een ode aan de fantasie en de innovatie van de mens. TEKST BRAM ESSELINK FOTO’S VELORAMA

Velorama aan de Waalkade in Nijmegen.

n het museum zie je allerhande modellen van rijwielen met twee, drie en vier wielen die in de loop der tijd zijn uitgevonden. Omdat vroeger wegen vaak erg modderig waren en luchtbanden nog niet bestonden, vind je allerlei manieren waarop uitvinders vering probeerden toe te voegen. Niet altijd succesvol, waardoor veel modellen maar één keer zijn gemaakt. Ook erg leuk om te zien zijn de diverse manieren waarop uitvinders hun fiets probeerden te voorzien van verzetten. Mannetjesputters In de beginjaren wilden mensen niet met een fiets geassocieerd worden, want ze waren bang dat anderen zouden denken

104 BIKE explorer 1-2024

Balhoofd van een loopfiets anno 1870. Een pronkstuk. De fiets waarmee Wim van Est in 1951 het ravijn in dook. Van de Pontiac geen spoor.

dat ze een handicap hadden en zelf niet konden lopen. Dit vooroordeel heeft de ontwikkeling van de fiets lang vertraagd, maar de drang om zich sneller voort te bewegen won het toch van de angst uitgelachen te worden. Er hebben duidelijk veel uitvinders een poging gewaagd om een showrijwiel te maken dat in de smaak zou vallen bij de rijkere klasse. Want dat de voorlopers van de fiets vooral voor uiterlijk vertoon waren, is wel duidelijk. De hoge bi (de vélocipède) past erg goed in dit plaatje. Deze fiets met een groot voorwiel, was eigenlijk meer een showpiece voor jonge mannen, die als echte mannetjesputters probeerden indruk op de vrouwen te Prachtig gerestaureerde tweezitter.

maken door zo hard mogelijk te gaan. Vrouwen zelf zaten voornamelijk op grote driewielers. Serieproductie Die eerste fietsen werden vooral gebruikt op het eigen erf of soms voor binnen. De fiets als echt vervoermiddel voor gewone mensen, werd pas na de Eerste Wereldoorlog populair. Pas toen de prijs omlaag kon door serieproductie, en kregen er meer mensen interesse. Maar toen ging het ook snel. Doordat de wording van de fiets in het museum mooi op een rijtje staat, kun je ook mooi zien hoe de verschillende onderdelen zich hebben ontwikkeld. Het eerste bal-

hoofd bijvoorbeeld was gewoon een gat in een houten balk. En de eerste lagerset had nog helemaal geen kogels. Je ziet ook heel mooi dat veel van onze moderne innovaties al veel langer bestaan. De lefty en de cardanas bijvoorbeeld. Maar ook de moderne SRAM-ketting die van boven is afgevlakt blijkt helemaal niet nieuw. Hij bestond al voor 1900! Niet in 12-speed, maar toch… In aparte vitrines kun je zien hoe lampen, bellen, pompjes, en andere accessoires hun huidige vorm kregen. Fietsen met een verhaal Alle fietsen in Velorama hebben eigenlijk wel een verhaal. Wat denk je bijvoorbeeld van de fiets van koning Willem II? Of die van koningin Wilhelmina? Het basisschoolfietsje van Beatrix vind je er ook, net als de racefiets van Dries van Agt en de originele fiets van Wim van Est; die is voor de gelegenheid uit het ravijn van de Col d’Aubisque gehengeld en op passende wijze tentoongesteld. Of een heel bijzondere ligfiets die ooit door Margaret Thatcher cadeau is gedaan aan Helmut Kohl. Wil je de fiets zien waarmee wereldfietser Frank van Rijn vele duizenden kilometers heeft gemaakt? In Velorama staat ie, met de tassen er nog aan. Onder het stof, alsof hij er net is geparkeerd. Velorama heeft ook secties gewijd aan de Tweede Wereldoorlog, bakfietsen en vouwfietsen. Trek voor het fietsmuseum ongeveer een uur uit. Je kunt je bezoek prima combineren met een wandeling door de Millingerwaard of een fietstocht door de schitterende omgeving van fietsstad Nijmegen.

MEER INFO • Velorama.nl •w ww.visitnijmegen.nl – Voor mooie fietsen wandelroutes in de omgeving.

1-2024 BIKE explorer 105

IN HET VOLGENDE NUMMER:

Toeren zonder stress De Watzman is er altijd bij Maasstadjes Een lang weekend Limburgs mooiste Onderweg in Tramin Zon, wijn en Zuid-Tiroolse flair Bikers en ruiters Samen optrekken?! Alles over fietscomputers

Het volgende nummer van BIKE explorer verschijnt eind maart 2024. Nog geen abonnee? Meld je snel aan, dan krijg je het nieuwe nummer automatisch thuisgestuurd! www.bikeexplorer.nl

magazine voor de avontuurlijke fietser

Precies wat je nodig hebt! Jaargang 4, nummer 1, februari 2024 BIKE explorer is een uitgave van Virtùmedia en verschijnt 5 keer per jaar. Hoofdredactie Adri Ulfman Eindredactie Marcia van Bijnen Redactie Bram Esselink, Yiannos Karavias Medewerkers aan dit nummer Anniek Rooderkerken, Hans Avontuur, Jan Koster BIKE explorer bevat artikelen van de Duitse magazines ROADBIKE en MOUNTAINBIKE uitgegeven door Motor Presse Stuttgart GmbH & Co.KG

Vormgeving Twin Media, Zeist, Sanne Heuker & Rimke Bartels Advertenties Klaartje Grol, kgrol@virtumedia.nl Telefoon +31(0)30 3072248 Bert de Vries ,bdevries@virtumedia.nl Telefoon +31(0)30 6913312 Marketing Rik Burger rburger@virtumedia.nl Telefoon +31 (0)6-12294637 Druk Veldhuis Media b.v., Meppel

Distributie Betapress, Gilze Uitgever Virtùmedia, Pepijn Dobbelaer, Postbus 595, 3700 AN Zeist info@virtumedia.nl Telefoon +31(0)30 6920677 Abonnementen De prijs voor een abonnement in NL en B bedraagt € 29,95 per jaar (alleen bij automatische incasso, verschijnt 5 x per jaar). Tarieven voor EU of daarbuiten zie: www.bikeexplorer.nl. Abonnementen kunnen bij ieder nummer ingaan en worden elk jaar vernieuwd. Aanmelding kan via onze website of via de klantenservice +31 (0)85 0407400 of klantenservice@virtumedia.nl (ook voor vragen over bezorging). Adreswijzigingen dienen schriftelijk te worden doorgegeven met vermelding van de oude en nieuwe adressering en het nieuwe telefoonnummer. Opzeggingen dienen schriftelijk met een termijn van minimaal 1 maand te worden doorgegeven. © BIKE explorer. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en de auteurs. ISSN 2772-672X

Duurzamer worden in kleine

Beter leven met minder

stappen

Praktische tips om geld te besparen

4 Genoeg X PER JAAR

Magazine

DIY: origineel, goedkoop, en

1 JAAR

€ 19,95

vaak beter voor het milieu

OF MET

Premium SLECHTS € 24, 95

Een magazine voor iedereen die meer wil doen met minder! Genoeg is hét tijdschrift voor mensen die graag een eenvoudiger leven leiden, met minder spullen, minder gedoe en meer tijd voor de belangrijke dingen in het leven. In Genoeg vindt u inspirerende verhalen, achtergrondinformatie en praktische tips voor een zinvol, duurzaam en gelukkig bestaan.

abonnement.genoeg.nl Volg ons op Social Media

@genoegmagazine

Genoeg

Scan de

QR-code

VOOR HET ECHTE

BUITEN LEVEN

SHOP NU OOK ONLINE BIJ JOUW LOKALE OUTDOOR SPECIALIST

Bron foto: Vaude | Attenberger

Outdoorspecialist.nl

•

Wandelen fietsreizen

Vraag nu onze brochure aan

of bel 071 - 512 64 00