DSM - 6 mei 2023 by Ads & Data

Magazine Zaterdag 6 mei 2023 BEAUTY LAAT ZIEN WIE JE BENT

Mother of pearl buttons

DAVIS TAILORED POLOSHIRT

Contemporary collar

Ribbed cuffs

Sideseam gusset detail

100% Organic cotton piqué

Sustainably crafted in Portugal, available in several sophisticated colours.

Tailored fit WAHTS.COM

SHOP OUR HIGH-COMFORT COLLECTION ONLINE. WE OFFER FREE DELIVERY & RETURNS.

‘Ik zag een foto van mezelf, van op het verjaardagsfeestje van mijn zoon. Op die foto had ik lang haar en ik dacht plots: dat klopt niet meer met wie ik ben’ Wat als je in de spiegel niet langer jezelf ziet?

In dit nummer

‘Het verhaal dat iedereen met zich meedraagt, is telkens anders ingekleurd, maar au fond is de structuur vaak dezelfde: hoe je wordt wie je bent. Hoe je uitgroeit van iemand die je ouders geboetseerd hebben, tot de persoon die je van jezelf maakt’, zegt Tijs Vanneste in dit nummer. Hij is behalve tv-maker en muzikant ook tatoeëerder, en in zijn tattoostudio krijgt hij het verhaal vaak op zijn kwetsbaarste punt, wanneer mensen toe zijn aan een overgangsmoment, ‘mensen die een knak hebben gehad en willen herstellen’. De tattoo brengt iets naar buiten; vervolgens kan het helen.

Bezig zijn met je uiterlijk: je scoort er geen hoge punten mee voor diepzinnigheid. Terwijl het zoveel meer is dan je visitekaartje. Het is een vertelvorm, een manier om te veranderen. Dit magazine gaat over mensen die ervan stralen, mensen die ermee worstelen en mensen die erbij helpen.

‘Zwarte schoonheid tonen is een daad van rechtvaardigheid’ Hoe de New Yorkse fotograaf Tyler Mitchell ons mijmerend zijn transformatie in leidt.

‘We zeggen wel eens: krasota spaset mir. Vrij vertaald: beauty zal de wereld redden’

Anna Gladchenko had in Oekraïne

haar eigen schoonheidssalon en begint in Antwerpen opnieuw.

‘Mijn lakwerk is hier en daar wat slordig, maar oogt vrij professioneel’ Beauty-journalist Laure Vandendaele test ambitieuze kits uit voor doe-het-zelfmanicure.

6 Hoe gaat het? 36 Wat eten we? 41 Restaurant 44 Wat denk je? 46 Puzzel

Swoosh, 2021

‘Van het hele idee dat het moederschap esthetisch moet en kan zijn, ben ik afgestapt’

hOE GAAT HET?

Als ondernemer gaat Hanan

Challouki een uitdaging niet uit de weg. Dat het moederschap haar zo onzeker zou maken, had de ambitieuze inclusiviteitsexperte niet verwacht. Ze schrijft erover in Imposter moeder.

Katrien Elen, Foto Eva Donckers

Alleen al dat te zien, stelt gerust. We hebben het niet zo slecht gedaan.’

In je boek wijs je ook naar de sociale media. Zij versterkten de twijfels?

- ‘Ja, op Instagram word je voortdurend geconfronteerdmetperfecteplaatjes.Ikgeloofniet dat die altijd het echte leven tonen – en als ze dat wel doen, dan is dat toch maar een deeltje daarvan. Sociale media voeden ook de drang om te vergelijken. Accounts met baby’s in mooie beige outfits ben ik dus gaan ontvolgen. Van het hele idee dat het moederschap esthetisch moet en kan zijn, ben ik afgestapt. Twee jaar geleden had ik je gek verklaard als je me gezegd had dat ik overal in de woonkamer lelijke speelrekjes zou zetten om te voorkomen dat Mehdi aan de planten komt. Dat heb ik leren relativeren.’

Hoe doe je dat met foto’s? Wil niet iedereen mooie foto’s van zijn kind?

‘Het komt wel goed’ zou een uitspraak kunnen zijnvanjemama,dietienkinderenopvoeddeen veel chiller is dan jij.

- ‘Ja, maar ze stuurt me wel elke dag een berichtje: “Stapt hij al?” Ze is heel zorgzaam.’

Onbedoeld zet ze je zo misschien ook wel onder druk. Is dat niet meestal zo, dat de druk die we elkaar opleggen niet slecht bedoeld is?

- ‘Ik ga altijd uit van goede intenties, en van de mensen die dicht bij mij staan, weet ik ook echt dat ze het goed bedoelen. Maar voor een kersverse moeder komen sommige commentaren hard aan. Zo zei een onbekende vrouw ooit: “Je brengt je zoontje naar de crèche, een diamant zou je er toch niet achterlaten, hé?” Dat soort zaken zouden vrouwen niet tegen elkaar moeten zeggen. We moeten elkaar in de eerste plaats empoweren.’

Hoe steun jij andere moeders?

Hoe gaat het?

- ‘Heel goed. Er gebeurt van alles waar ik lang naar heb uitgekeken: de podcast Selfmade the show is gelanceerd en ook mijn boek Imposter moeder ligt sinds kort in de rekken. Als ik nu door het boek blader, merk ik pas hoe hard ik de afgelopen maanden ben gegroeid. Het moederschap is een prachtige ervaring, maar het eerste jaar was bij momenten best pittig. Ik ben mezelf vaak tegengekomen. Pas sinds Mehdi de mijlpaal van één jaar is gepasseerd – hij is nu anderhalf –, durf ik eindelijk zeggen dat ik trots ben op mezelf. Al zijn er nog altijd momenten van onzekerheid. Mehdi kan bijvoorbeeld nog niet stappen. Daarin is hij wat aan de late kant.’

Wat maakt dat je daar nu rustiger mee omgaat?

- ‘Alles wat je voor het eerst doet, brengt onzekerheden mee. Een pasgeboren baby lijkt heel fragiel. Als ik Mehdi in het begin een badje gaf of aankleedde, spookte altijd door mijn hoofd: “Ik wil hem geen pijn doen.” Ondertussen is hij uitgegroeid tot een flinke peuter met veel energie.

- ‘In het begin vond ik dat ook heel belangrijk.Opdefoto’sdieiknunaarmijnzussenstuur, ligt de woonkamer vaak helemaal overhoop met speelgoed in alle kleuren van de regenboog. Maarikgeeftoedatikzulkefoto’snietnaariedereen doorstuur. Dat hoeft ook niet. Iedereen heeft zijn vertrouwde bubbel.’

Je schrijft ook over het conflict tussen het beste willen voor je kind en het realistisch houden. Hoe heb je daar een evenwicht in gevonden?

- ‘Vroeger was ik echt een informatiejunk. Op alle vlakken zou ik de beste keuze maken. Maardankrijgjedatkindenmerkjedathetallesbehalve vanzelfsprekend is om elke dag 100 procent evenwichtig te eten. Op sommige dagen heeft Mehdi echt geen zin om al zijn groenten op te eten. Ik heb het heel moeilijk gehad om dat streven los te laten. Ondertussen probeer ik gewoon mijn best te doen. Als ik merk dat iets zoveelvanmijvraagtdatikeronderdoorga,danlaat ik het los. Neem nu dat niet willen stappen. Ik hebonlineheelveeloefeningengezochtomhem temotiveren.Maarhijkreegdaarstressvan,enik ook. Dat push ik dus niet langer. Het komt wel goed.’

- ‘Ikprobeeraltijdmeetegevendathetallemaal wel goedkomt. Als een vriendin zegt dat haar zoontje de hele nacht huilt, zal ik haar verzekeren dat het maar een fase is. En als ik merk dat er vraag naar is, zal ik mijn eigen ervaring delen. Maar daarbij zal ik altijd beklemtonen dat elk kind anders is en dat wat voor mij gewerkt heeft niet per se voor iedereen werkt.’

Je beschrijft in je boek hoe jij en je zus een andere zus bijstonden bij de bevalling. Dat is anders ook wel een krachtig voorbeeld.

- ‘In de Marokkaanse cultuur is het gemeenschapsgevoel nog heel belangrijk. Ik hoop dat we dat kunnen blijven behouden, want we leven in een samenleving die gericht is op het individu. Mijn moeder staat bijvoorbeeld altijd klaar om te helpen als mijn man en ik ’s avonds moeten werken, ook al vindt ze dat ik het rustiger aan moet doen. Daardoor heb ik nooit het gevoel dat ik het allemaal alleen moet doen. Dat is een ongelofelijke luxe. Naar dat voorbeeld probeer ik te leven. Als een vriendin pas is bevallen, zal ik vragen wat ik voor haar kan koken. Alleen als je er bent voor anderen, zullen anderen er ook voor jou zijn.’

t -

haar intrek nemen in het paleis van Versailles. Het is hoogst onwaarschijnlijk dat zij het hoofdpersonage is in Rousseaus anekdote. Toch werd de zin telkens weer aan haar toegeschreven: het zou de wereldvreemdheid van de extravagante Marie Antoinnete perfect illustreren. De propagandamachine draaide op volle toeren, culminerend in het hoofd van de koningin onder de guillotine.

Erika eet geen taart omdat de broodzak leeg is, ook niet om iets te vieren of zichzelf te belonen. En, wat ik nog het allerleukste vind, haar bakkersaankopen verpakt ze ook niet onder het mom van zelfzorg. Voor slagroom ben ik niet allergisch, maar voor dat laatste woord stilaan wel. Ons geloof in de maakbaarheid van de mens is zo groot, onze verbeteringsdrang zo diepgeworteld, dat we er zelfs van overtuigd zijn geraakt dat een stuk taart eten na een lange werkdag ervoor kan zorgen dat we morgen nog positiever en productiever aan de slag gaan. Alles wat we voor ons plezier doen, heeft plots nut. Zorgen voor onszelf, met als groter doel optimaal meedraaien in een maatschappij die steeds meer van het individu eist. Eet een stuk taart, lap jezelf op, word een nog beter functionerend radertje in de geoliede machine en krijg valselijk het gevoel dat je zo ook de wereld verbetert. Het is haast net zo waanzinnig en naïef als wat Marie Antoinette haar bevolking zogenaamd voor de voeten wierp.

Columniste Ibe Rossel is allergisch voor het woord zelfzorg. Waarom moet alles wat we voor ons plezier doen plots nut hebben? En kunnen we niet gewoon confituurtaart eten?

‘We moeten meer taart eten’ - Erika, dinsdagnamiddag,

‘Qu’ils mangent de la brioche’ dook voor het eerst op in een verhaal van Jean-Jacques Rousseau over een verwaande prinses. Toen hij dat schreef, was Marie-Antoinette tien jaar oud: ze zou pas vijf jaar later

Arevik d’Or woont in Antwerpen, waar ze illustraties, animatiefilms en chai latte maakt. Elke week verbeeldt ze hier met tedere humor haar kijk op de vrouw en haar lichaam.

we wel niet verliezen.

Ibe Rossel is 23, heeft een hart voor literatuur en kunst, en puurt daar graag verfrissende lessen uit. In deze column pikt ze telkens een zin op die haar aan het denken zet.

‘WE MOETEN MEER TAART ETEN’

Ik heb een vriendin die altijd maar weer met een taart komt aanzetten op de minst voor de hand liggende momenten. Dat klinkt als een mierzoet kinderverhaal, een sprookje over een petemoei die net wanneer je alle hoop hebt laten varen, verschijnt met een laagjescake en bijpassende glazuren boodschap: ‘een droom is een wens die je hart maakt’ of ‘ooit zal dit koninkrijk van jou zijn'.

Wel, zo zit het dus niet.

Er valt geen gevoel voor timing te ontwaren in Erika’s bezoekjes aan de banketbakker. We verliezen haar twee seconden uit het oog, slenterend door een grijs gehucht, en daar staat ze alweer met een aardbeientaart in de armen. Of ze gaat zogezegd even wat boeken voor school ophalen, maar keert terug met een kartonnen gebakdoos, die even breed is als haar glimlach. We moeten meer taart eten, zegt ze dan.

‘Laat ze dan cake eten’: dat is het wereldbefaamde citaat dat, zo dacht ik, aan Marie Antoinette valt toe te schrijven. De Franse koningin zou het als repliek gebruikt hebben toen haar ter ore kwam dat het volk geen brood meer had om te eten. Wel, zo zit het dus niet.

Dinsdagnamiddag, kauwend op een stukje carré confituur, wordt het me steeds duidelijker dat Erika de enige valabele reden heeft om je tanden in bladerdeeg te zetten: namelijk helemaal geen. De patisserie valt letterlijk tussen de soep en de patatten. Al die gelei dient geen grotere zaak. Het is misschien wel de minst naïeve manier van gebak verorberen, besef ik. Prikkend met mijn dessertvorkje kan ik niet anders dan haar gelijk geven. We moeten, inderdaad, meer taart eten. Ons hoofd zullen

De oorspronkelijke Franse zin ‘Qu’ils mangent de la brioche’ dook voor het eerst op in een verhaal van Jean-Jacques Rousseau over een verwaande prinses. Toen hij dat schreef, was Marie-Antoinette tien jaar oud: ze zou pas vijf jaar later haar intrek nemen in het paleis van Versailles. Het is hoogst onwaarschijnlijk dat zij het hoofdpersonage is in Rousseaus anekdote. Toch werd de zin telkens weer aan haar toegeschreven: het zou de wereldvreemdheid van de extravagante Marie Antoinnete perfect illustre-

ren. De propagandamachine draaide op volle toeren, culminerend in het hoofd van de koningin onder de guillotine.

Foto Nicol' Andrea

Erika, dinsdagnamiddag, centrum Gent

Tekst Leen Van Severen

KIJK NOG EENS

 HARRY’S HEBBEDINGEN

Inspiratie

Illustrator

heeft een oog voor mooie dingen. Deze week nodigt ze je uit om je eigen schoonheid in de verf te zetten.

Pleasing maakt de meest stijlvolle nagellakflesjes en dat is niet verwonderlijk: popster Harry Styles zit achter het merk. De nagellak is vegan en biologisch afbreekbaar. uk-eu.pleasing.com



Chanel, maar wie uniek wil ruiken, kan een geurtje van het Berlijnse label AER proberen. Ambachtelijk gemaakt met alleen natuurlijke ingreaerscents.com

Make-upgoeroe

Op het Instagramprofiel van makeupartieste Lucia Pica vind je looks voor elke dag, maar ook fantasierijke creaties om bij weg te dromen.

ZEEP VOOR DE ZEE

The Soap and the Sea wil met zijn biologische zeep zowel mens als oceaan proper houden. De helft van de opbrengst gaat naar de organisatie Ocean Conservation. thesoapandthesea.com



AL WAT GLITTERT

Van glitter en parels tot eyeliner in elke kleur: Half Magic, opgericht door de make-upartiest van de tv-reeks Euphoria, tovert vrolijk met make-up. halfmagicbeauty.com

Tekst: Leen Van Severen

Smaakvolle manicure

Juwelenontwerpster Karolin Van Loon creëert vegan nagellak in gesofisticeerde tinten. Voor nog een extra laagje glans. karolinvanloon.com

Een mist van rust

Kijk eens

Deze mist van het Belgische merk

Aloïse biedt na het reinigen van de huid of doorheen de dag een shotje kalmte. Gemaakt van plantaardige ingrediënten, in Italië. aloisebotanicals.com

Illustrator Inge Rylant heeft een oog voor mooie dingen. Deze week nodigt ze je uit om je eigen schoonheid in de verf te zetten.

Blijft urenlang zitten

Rode lippen beloven instant glamour. Deze vegan liquid-lippenstift van Byredo zit in een luxueuze verpakking, om het helemaal af te maken. byredo.com

Zeep voor de zee

The Soap and the Sea wil met zijn biologische zeep zowel mens als oceaan proper houden. De helft van de opbrengst gaat naar de organisatie Ocean Conservation. thesoapandthesea.com

VOOR LUIDE DAGEN

De oordopjes van Loop zijn zo stijlvol dat je ze als accessoire kunt dragen. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende luide kleuren, maar gunnen je hoofd ook wat stilte. loopearplugs.com

Al wat glittert

Van glitter en parels tot eyeliner in elke kleur: Half Magic, opgericht

Mond vol gouden tanden De trend van tandjuwelen (diamanten en grills) ontstond in de hiphopcultuur en wordt prachtig beschreven in het boek uitgegeven bij Idea.

Mysterieus parfum

Niks mis met parfums van Dior of

 SMAAKVOLLE MANICURE

Juwelenontwerpster

Karolin Van Loon creëert vegan nagellak in gesofisticeerde tinten. Voor nog een extra laagje glans. karolinvanloon.com



De levenslessen van de tattooartiest

DE LEVENSLESSEN VAN DE TATTOOARTIEST

Reportage

Tatoeages zijn nog zelden vrijblijvende versiersels. Steeds vaker zijn ze getuigen van menselijk verdriet, onverwachte pijn, van nieuw geluk of een markante verandering in het leven. En dus vragen wij ons af: wat voor wijsheden vergaart zo’n tattoeartiest tussen die vier muren?

Er gebeurt veel in een tattoo-studio. Veel meer dan inkt aanbrengen op de huid. Het is zo stilaan een plek geworden waar het leven even halt houdt. Waar er wordt nagedacht over leven en zijn, waar er levensverhalen verteld worden en omgezet in tekeningen, soms ruggengroot, soms beenlang, soms als een minuscule krabbel op een pols. Een plek ook waar een overgang tussen levensfasen wordt gemarkeerd. Waar verdriet, angsten en blijdschap worden gedeeld. Angst voor de dood, geluk bij een nieuw leven. Dat vind ik hier niet ter plekke uit. Ik hoor het rondom mij bij vrienden en kennissen die een tattoo lieten zetten. En ik hoorde het bij de vier tattooartiesten met wie ik ging praten. In hun werk leren ze veel over de mens, over het leven en de impact van zo’n tattoo.

IEDEREEN HEEFT

EEN VERHAAL

(over de mens die uniek is)

Tattooartiest en mediafenomeen Tijs

Vanneste wijst naar het stukje Mol voor zijn studioraam. ‘Die en die mens die je daar nu ziet lopen, allemaal hebben ze een verhaal. Je ziet dat niet, maar dat is omdat je er niet bij stil hebt gestaan. Als ze hier binnenstappen, hoor ik ze, al die verhalen achter de anonieme mensen in de straat.’ Ruth Wollants van Roots Tattoo knikt: ‘Bij mij komt ongeveer de helft puur met esthetische

Tolstoj: “Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze.”’

HET WATER IS ALTIJD DIEPER DAN HET LIJKT (over de magie van de tattoo)

(over de mens die uniek is) Tattooartiest en mediafenomeen

motieven, ze willen gewoon een mooie tattoo. De andere helft komt om via de tattoo een persoonlijk verhaal te vertellen: kinderen die ouders hebben verloren, ouders die rouwen om kinderen, vrienden die vrienden hebben weten overlijden. Maar ook positieve vibes, zoals een geboorte, een grote liefde, een huwelijk, een transitie, een coming-out, het einde van een burn-out of het licht na de depressie. Bij een transitie krijg je bijvoorbeeld de symboliek van een hergeboorte. Soms heel letterlijk: mensen kiezen dan een nieuwe geboortedag en laten die tatoeëren. Of een variatie op de unalome (een hindoeïstisch teken, red.) als een symbool voor hun weg naar verlichting. Een coconnetje dat zich tot vlinder ontpopt. Al heb ik dat laatste beeld ook gezet bij iemand die uit een relatie kwam waarin ze mishandeld werd.’Verhalen dus, even veel verhalen als er mensen zijn. Vanneste: ‘Vooral toch veel kwetsuren, mensen die een knak hebben gehad, die willen herstellen.’ Verhalen ook die vragen om een overgangsmoment in de tattoostudio. Dat die verhalen daar loskomen, verbaast hem niet. ‘Vroeger was een tatoeëerder in de eerste plaats een plaatjeszetter. Vandaag hebben veel kunstenaars zich als tattooartiest gevestigd. Dat creëert ook andere verwachtingen.’

Er gebeurt veel in een tattoostudio. Veel meer dan inkt aanbrengen op de huid. Het is zo stilaan een plek geworden waar het leven even halt houdt. Waar er wordt nagedacht over leven en zijn, waar er levensverhalen verteld worden en omgezet in tekeningen, soms ruggengroot, soms beenlang, soms als een minuscule krabbel op een pols. Een plek ook waar een overgang tussen levensfasen wordt gemarkeerd. Waar verdriet, angsten en blijdschap worden gedeeld. Angst voor de dood, geluk bij een nieuw leven. Dat vind ik hier niet ter plekke uit. Ik hoor het rondom mij bij vrienden en kennissen die een tattoo lieten zetten. En ik hoorde het bij de vier tattooartiesten met wie ik ging praten. In hun werk leren ze veel over de mens, over het leven en de impact van zo’n tattoo.

1 Iedereen heeft een verhaal

2 ELK VERHAAL IS UNIEK, MAAR TOCH OOK NIET (over de lappen leven die iedereen deelt)

Tijs Vanneste wijst naar het stukje Mol voor zijn studioraam. ‘Die en die mens die je daar nu ziet lopen, allemaal hebben ze een verhaal. Je ziet dat niet, maar dat is omdat je er niet bij stil hebt gestaan. Als ze hier binnenstappen, hoor ik ze, al die verhalen achter de anonieme mensen in de straat.’ Ruth Wollants van Roots Tattoo knikt: ‘Bij mij komt ongeveer de helft puur met esthetische motieven, ze willen gewoon een mooie tattoo. De andere helft komt om via de tattoo een persoonlijk verhaal te vertellen: kinderen die ouders hebben verloren, ouders die rouwen om kinderen, vrienden die vrienden hebben weten overlijden. Maar ook positieve vibes, zoals een geboorte, een grote liefde, een huwelijk, een transitie, een coming-out, het einde van een burn-out of het licht na de depressie. Bij een transitie krijg je bijvoorbeeld de symboliek van een hergeboorte. Soms heel letterlijk: mensen kiezen dan een nieuwe geboortedag en laten die tatoeëren. Of een variatie op de unalome (een hindoeïstisch teken, red.) als een symbool voor hun weg naar verlichting. Een coconnetje dat zich tot vlinder ontpopt. Al heb ik dat laatste beeld ook gezet bij iemand die uit een relatie kwam waarin ze mishandeld werd.’

Verhalen dus, even veel verhalen als er mensen zijn. Vanneste: ‘Vooral toch veel kwetsuren, mensen die een knak hebben gehad, die willen herstellen.’ Verhalen

Tijs Vanneste: ‘Dat verhaal dat iedereen met zich meedraagt, is telkens anders ingekleurd, maar au fond is de structuur vaak dezelfde: hoe je wordt wie je bent. Hoe je uitgroeit van iemand die je ouders geboetseerd hebben op basis van het beeld dat zij voor ogen hadden tot de persoon die je van jezelf maakt. Daartussen zitten dan de lappen van het leven, de thema’s die we allemaal kennen. En die zie je voortdurend passeren in de tattooshop.’ ‘Na ruim veertien jaar tatoeëren herken ik ze wel, die universele thema’s’, zegt Sven Rayen van de Antwerpse studio Palermo. ‘Liefde, afscheid, ziekte, trouw en ontrouw; we maken het allemaal mee. Maar we gaan er niet allemaal op dezelfde manier mee om en dat is interessant om zien, het leert je relativeren en nederig zijn. Ik moet vaak denken aan die zin van

ook die vragen om een overgangsmoment in de tattoostudio. Dat die verhalen daar loskomen, verbaast hem niet. ‘Vroeger was een tatoeëerder in de eerste plaats een plaatjeszetter. Vandaag hebben veel kunstenaars zich als tattooartiest gevestigd. Dat creëert ook andere verwachtingen.’

In haar Brusselse studio heeft Capitaine Plume een bundel gedroogde salie en een labradoriet-steen liggen omdat ze gelooft dat ze haar beschermen tegen te veel heftigheid. ‘Ik wil niet als een hippie klinken,’ lacht ze, ‘maar er komt hier veel binnen. Ik voel me dan een spons die alles opneemt. Vaak lijkt het alsof mensen gewoon een tekening willen, maar als we beginnen te praten, komt er iets diepers naar boven en merken we dat de tattoo symbool staat voor iets waarover we het tot dan niet gehad hebben. Noem het de magie van de tattoo. Ik maakte eens een ontwerp voor een bloementattoo die symbool stond voor een familie. Een van die bloemen keek een andere kant uit. Meteen kreeg ik een verhaal te horen over hoe net één persoon uit die familie niet meer met de anderen praatte. Ongelooflijk hoeveel het ontwerp dat ik intuïtief had getekend, losmaakte.’

2 Elk verhaal is uniek, maar toch ook niet (over de lappen leven die iedereen deelt)

‘Soms vragen mensen een tattoo van een schijnbaar banaal object, maar dan blijkt dat toe te behoren aan een dierbare overledene of een verloren liefde, of symboliseert het een bepaald moment waarop het leven drastisch veranderde’, vertelt Sven Rayen. ‘Op een keer vroeg iemand een realistische tattoo van een foto van een geliefde, omdat die foto het enige was wat overbleef na een brand.’

Tijs Vanneste heeft eeuwige herinneringen aan de COPD-patiënt (iemand met een chronische longziekte) die niet meer in aanmerking leek te komen voor een longtransplantatie. Hij zag het einde van zijn leven naderen en kwam aankloppen voor een tattoo. Tijs verwerkte er de woorden ‘ Never waste a second chance’ in. Tegen alle verwachtingen in belandde de man toch nog op de transplantatielijst en overleefde hij. Met tattoo. ‘Wij tweeën hebben nu een band die bezegeld is voor het leven’, zegt hij. Hij denkt ook nog aan een andere klant, een vrouw die na een openhartoperatie een verticaal litteken over haar borst heeft. ‘Daar komt nu een symbolische tattoo, twee handen die dat

‘Na ruim veertien jaar tatoeëren herken ik ze wel, die universele thema’s’, zegt Sven Rayen van de Antwerpse studio Palermo. ‘Liefde, afscheid, ziekte, trouw en ontrouw; we maken het allemaal mee. Maar we gaan er niet allemaal op dezelfde manier mee om en dat is interessant om zien, het leert je relativeren en nederig zijn. Ik moet vaak denken aan die zin van Tolstoj: “Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze.”’

3 Het water is altijd dieper dan het lijkt (over de magie van de tattoo)

TATTOOARTIEST

CAPITAINE PLUME: ‘Het zijn niet altijd de grootste tattoos die het meest betekenen. Ik heb een paar dunne lijntjes op mijn pols voor de mensen die ik verloren ben in mijn leven. Eentje voor mijn grootmoeder, eentje voor een vriend, eentje voor een vriendin. Op mijn been staat een citaat van Marcel Moreau, een Belgische schrijver in wie ik een zielsverwant zag. Ik heb het citaat zelf getatoeëerd, omdat ik dat ook zo’n fijn ritueel gebaar vond.’

In haar Brusselse studio heeft Capitaine Plume een bundel gedroogde salie en een labradorietsteen liggen omdat ze gelooft dat ze haar beschermen tegen te veel heftigheid. ‘Ik wil niet als een hippie klinken,’ lacht ze, ‘maar er komt hier veel binnen. Ik voel me dan een spons die alles opneemt. Vaak lijkt het alsof mensen gewoon een tekening willen, maar als we beginnen te praten, komt er iets diepers naar boven en merken we dat de tattoo symbool staat voor iets waarover we het tot dan niet gehad hebben. Noem het de magie van de tattoo. Ik maakte eens een ontwerp voor een bloementattoo die symbool stond voor een familie. Een van die bloemen keek een andere kant uit. Meteen kreeg ik een verhaal te horen over hoe net één persoon uit die familie niet meer met de anderen praatte. Ongelooflijk hoeveel het ontwerp dat ik intuïtief had getekend, losmaakte.’

Tekst Lieve Van de Velde Tekst Lieve Van de Velde Foto’s Thomas Ost

▶

aankloppen voor een tattoo. Tijs verwerkte er de woorden ‘ waste a second chance alle verwachtingen in belandde de man toch nog op de transplantatielijst en overleefde hij. Met tattoo. ‘Wij tweeën hebben nu een band die bezegeld is voor het leven’, zegt hij. Hij denkt ook nog aan een andere klant, een vrouw

een tattoo die helemaal opge- cover) Als je aan tattooartiesten vraagt wat de belangrijkste les is die ze geleerd hebben, valt er vaak één woord: vooroordelen – en hoe waardeloos die zijn. Ze zien mensen binnenkomen en pas als de buitenste schillen wegvallen, weten ze wie er voor hen zit. Dat geldt voor het leven tout court,

sis van onze eigen achtergrond en verrassend en gelaagd, het is net mooi om te zien dat er meer achter iemand schuilt dan wat je op het eerste gezicht denkt te zien, hoe hun geschiedenis en plannen voor de toekomst anders zijn dan wat je gedacht had. Dat geldt ook voor oppervlakkige dingen: iemand kan er heel corporate uitzien, maar dan blijkt dat hij vroe-

TATTOOARTIEST

SVEN RAEYEN: ‘Ik heb een portretje van Léon Spilliaert en een buste van de Griekse filosoof Democritus. Ik heb ze allebei op mezelf getatoeëerd. Spilliaert omdat hij me altijd al heel hard beïnvloed heeft in mijn werk, vooral dan zijn gebruik van licht-donkercontrasten. DemocRitus is een van de grondleggers van het atomisme: de leer die zei dat alles wat we rondom ons zien niet meer is dan gerangschikte atomen in een lege ruimte. Uiteraard bleek het nadien een stuk complexer, maar ik vind het op zich een mooie gedachte.’

ger een hele wilde periode had met hanenkam en al. Of iemand ziet er heel stoer uit, maar blijkt een voorliefde voor musicals te hebben.’ Ruth Wollants: ‘Dat werkt in verschillende richtingen. Mensen die op het eerste gezicht supercool lijken, maar die dan in een foute relatie zitten of die een wat twijfelachtige tattoo willen. Of mensen bij wie je niet ziet wat voor pijn ze hebben. En dan komt dat er plots uit. Ook schrikken. Om dan meteen erna te beseffen dat mijn eigen problemen maar snel te relativeren probleempjes zijn.’

Tijs Vanneste: ‘Dat besef dat ie-

pitaine Plume haalt nog iets an- soensgrenzen te overschrijden.’

5 Woorden hebben echt wel een kracht (maar is de tattooartiest dan vriend of therapeut?)

Verhalen vertellen aan iemand die ernaar luistert en er iets mee

peutische kant aan. Ik zet de deur

graag de dingen begrijpt en de betekenis naar boven spit. En dan is het fijn als je merkt dat dat een heilzaam effect heeft op mensen. Maar noem me zeker geen psycholoog. Ik kan niet veralgemenen noch psychologische lessen trekken.’

TATTOOARTIEST

TIJS VANNESTE: ‘Op mijn rug staat al tien jaar een variant op het Icarusverhaal, maar met een gigantisch oog in plaats van de zon. De idee erachter: je moet niet dansen voor de buitenwereld. Laat u niet verlokken door hoe mensen u zien, blijf gewoon op uw gemak. Op mijn arm en schouder staat het verhaal van hoe ik vandaag in het leven sta. Het is een tekening gebaseerd op het nummer Rocket man van Elton John. Met mezelf en mijn twee zoontjes als ruimtevaarders, mijn intussen overleden hondje als Laika, en een polaroid van mijn vrouw.’ ▶

Ruth Wollants voelt zich net door die diepgang soms wat tegen een

tuelen van pijn en littekenvorming verbonden zijn met de overgang naar een andere levensfase. Wij hebben daar als maatschappij geen voeling meer mee, maar die hele filosofie blijft wel op de achtergrond sluimeren. En misschien ook in ons onbewuste. Ik zie dat prinOok daar zit dat idee van pijn en hewoord. Een tattoo is nu eenmaal een

gisch kantje. Doordat je er vanaf dag één en minstens een maand lang op moet focussen, ze moet verzorgen, ben je ergens getuige van je eigen heling. Die dagelijkse aandacht voor dat genezende litteken doet je anders kijken

tattoo symbool voor staat. Wat buitenaf heelt, heelt misschien ook vanbin-

nen?’

litteken samenhouden’. Hij blijft vertellen. Over de jongen die zijn teenage-angst vertaald zag in een tattoo op zijn benen bijvoorbeeld, een tattoo die helemaal opgebouwd was rond de band Linkin Park, omdat die hem door zijn moeilijke tienerjaren had geholpen. Ruth Wollants herinnert zich het meisje dat met trauma’s zat door haar jeugd in een gebroken gezin: ‘Ze wou dat verbeeld zien in een tattoo. Dat werd een huilend vrouwengezicht dat in tweeën gebroken was.’

4 GA NIET AF OP WAT JE ZIET

(of het verhaal van het boek en de cover)

zoeken naar een huis echt wel parten hebben gespeeld.’ Ze schetst nog een andere observatie: hoe veel mannen denken dat ze een vrouw met tattoos zomaar mogen aanspreken op haar lichaam. Vaak schaamteloos. Alsof het feit dat je een tattoo hebt een excuus is om alle fatsoensgrenzen te overschrijden.’

WOORDEN HEBBEN

ECHT WEL EEN KRACHT

(maar is de tattooartiest dan vriend of therapeut?)

Verhalen vertellen aan iemand die ernaar luistert en er iets mee doet?

dat hij ernstig ziek was en telkens heel symbolische tattoos liet zetten. Een banaantje bijvoorbeeld, omdat de aanblik daarvan hem zou doen lachen in het ziekenhuis. Fijne maar ook bitterzoete momenten waren dat. Hij was zo sterk en positief, en ik bleef met hem meeleven. Intussen is hij overleden. Ik huil niet snel, maar toen ik een tekening van zijn tattoo moest doorsturen voor zijn rouwkaartje, had ik het toch moeilijk. Ook wanneer ik zijn tattoos in mijn map zie passeren, pink ik nog een traan weg. Tegelijk is het ook een eer om deel uit te maken van het leven van zo iemand.’

wordt. Zij het in softere vorm. ‘Bijvoorbeeld bij een transitie wordt zo’n tattoomoment een soort happening, waarbij ook andere mensen uitgenodigd worden, er een flesje meekomt en er getoast wordt.’

TATTOO ID

TATTOOARTIEST

RUTH WOLLANTS:

‘Maar ik ben ook erg gefascineerd door de gedachte achter zo’n markering op je huid’, zegt ze nog. ‘Door iets wat vanbinnen zit en pijn doet naar buiten op je huid te halen, gooi je in zekere zin een gewicht van je af, je veruitwendigt iets wat jou inwendig kwelt. En het resultaat van dat hele proces is dat je iets moois krijgt, een lichaamsversiering, een andere manier om je je lichaam toe te eigenen.’

‘Dit vosje op mijn bovenarm is een symbolische herinnering aan de stiefvader van mijn man. Een zalige, warme mens die veel te jong overleden is. Jagen was zijn hobby. Hij had een vosje geschoten en laten opzetten. Dat betekende veel voor hem. Na zijn dood hebben we met alle nabestaanden afgesproken dat we elk een vos zouden laten tatoeëren, elk in een eigen stijl.’

Tattooartiest Ruth Wollants: ‘Dit vosje op mijn bovenarm is een symbolische herinnering aan de stiefvader van mijn man. Een zalige, warme mens die veel te jong overleden is. Jagen was zijn hobby. Hij had een vosje geschoten en laten opzetten. Dat betekende veel voor hem. Na zijn dood hebben we met alle nabestaanden afgesproken dat we elk een vos zouden laten tatoeëren, elk in een eigen stijl.’

Als je aan tattoo-artiesten vraagt wat de belangrijkste les is die ze geleerd hebben, valt er vaak één woord: vooroordelen – en hoe waardeloos die zijn. Ze zien mensen binnenkomen en pas als de buitenste schillen wegvallen, weten ze wie er voor hen zit. Dat geldt voor het leven tout court, natuurlijk, maar bij een tatoeëerder vallen die schillen nu eenmaal iets sneller af. Sven Rayen: ‘Ik denk dat onze eerste indruk gevormd wordt op basis van onze eigen achtergrond en ervaringen, terwijl er veel meer is in de wereld. Mensen zijn vaak verrassend en gelaagd, het is net mooi om te zien dat er meer achter iemand schuilt dan wat je op het eerste gezicht denkt te zien, hoe hun geschiedenis en plannen voor de toekomst anders zijn dan wat je gedacht had. Dat geldt ook voor oppervlakkige dingen: iemand kan er heel corporate uitzien, maar dan blijkt dat hij vroeger een hele wilde periode had met hanenkam en al. Of iemand ziet er heel stoer uit, maar blijkt een voorliefde voor musicals te hebben.’ Ruth Wollants: ‘Dat werkt in verschillende richtingen. Mensen die op het eerste gezicht supercool lijken, maar in een slechte relatie zitten of die een wat twijfelachtige tattoo willen. Of mensen bij wie je niet ziet wat voor pijn ze hebben. En dan komt dat er plots uit. Ook schrikken. Om dan meteen erna te beseffen dat mijn eigen problemen maar snel te relativeren probleempjes zijn.’

Tijs Vanneste: ‘Dat besef dat iedereen een verhaal heeft, en dat je nooit weet wat er in iemand omgaat, is voor mij een tweede natuur geworden, een manier om naar de wereld te kijken: nooit oordelen, want je weet niks, echt niks, over de meeste mensen.’ Over vooroordelen gesproken: Capitaine Plume haalt nog iets anders aan in de marge. ‘Als je in een stad leeft en werkt, besef je het niet altijd, maar ook tattoos zelf lokken nog altijd vooroordelen uit. Zelf woon ik in de rand rond Brussel, en daar voel ik het nog heel erg, zeker bij de oudere generaties. Ik ben zeker dat mijn tattoos me bij het

Tiens, waar hebben we dat nog gehoord? Plume haalde hierboven het woord ‘spons’ al boven om haar eigen rol te duiden. ‘Dus ja,’ zegt ze, ‘er zit zeker een therapeutische kant aan. Ik zet de deur open, en laat mensen vertellen. Van nature ben ik iemand die graag de dingen begrijpt en de betekenis naar boven spit. En dan is het fijn als je merkt dat dat een heilzaam effect heeft op mensen. Maar noem me zeker geen psycholoog. Ik kan niet veralgemenen noch psychologische lessen trekken.’

Tattooartiest Capitaine Plume: ‘Het zijn niet altijd de grootste tattoos die het meest betekenen. Ik heb een paar dunne lijntjes op mijn pols voor de mensen die ik verloren ben in mijn leven. Eentje voor mijn grootmoeder, eentje voor een vriend, eentje voor een vriendin. Op mijn been staat een citaat van Marcel Moreau, een Belgische schrijver in wie ik een zielsverwant zag. Ik heb het citaat zelf getatoeëerd, omdat ik dat ook zo’n fijn ritueel gebaar vond.’

6 PIJN HEELT (hoe de tattoo ook een beetje een psychologisch litteken is)

Tattooartiest Tijs Vanneste: ‘Op mijn rug staat al tien jaar een variant op het Icarusverhaal, maar met een gigantisch oog in plaats van de zon. De idee erachter: je moet niet dansen voor de buitenwereld. Laat u niet verlokken

Ruth Wollants voelt zich net door die diepgang soms wat tegen een grens aanschurken. ‘Zeker als het emotionele kwesties zijn die tot diepere gesprekken leiden, is het voor mij lastig om de grens te bewaken tussen privé en professioneel. Er komen diepe ervaringen op tafel, en ik merk dat dat mensen wel helpt, maar ook dat sommige mensen dan meteen denken dat we vrienden voor het leven zijn. Dat brengt mij dan weer in een moeilijke positie.’ Die kracht van praten erkent ook Tijs Vanneste: ‘Mensen komen hier vaak voor een hele reeks sessies. Hoeveel lichamelijke pijn het ook doet, toch zie ik spijt als het gedaan is. En dat begrijp ik ook wel. Het is hier chill, ik zet een muziekje op, ze liggen in de stoel, en vertellen, vertellen, vertellen. Echt een beetje therapie. Wat in het hele proces ook een impact heeft, denk ik, is het beeld dat hun verhaal bij mij losmaakt. Hoe ik broed op wat ze vertellen en er intuïtief, vanuit de buik een tekening bij maak. Plots wordt iets wat emotioneel diep zit, veruitwendigd in een illustratie. Dan staan ze hier vaak sprakeloos, geëmotioneerd. Door dat alles weet ik veel over hen, meer dan hun ouders, meer dan hun partner soms. Niet dat we daarom vrienden voor het leven zijn, maar het creëert wel een speciale band tussen ons.’

Dat die band de tatoeëerder zelf niet onberoerd laat, weet Sven Rayen ook: ‘Ik denk aan een man die al lang bij Studio Palermo kwam. Hij was jong, grappig en zat vol levenslust. Doorheen de gesprekken die we in de loop van de sessies hadden, groeide de band tussen ons. Zo ontdekte ik gaandeweg

door hoe mensen u zien, blijf gewoon op uw gemak. Op mijn arm en schouder staat het verhaal van hoe ik vandaag in het leven sta. Het is een tekening gebaseerd op het nummer Rocket man van Elton John. Met mezelf en mijn twee zoontjes als ruimtevaarders, mijn intussen overleden hondje als Laika, en een polaroid van mijn vrouw.’

Tattooartiest Sven Raeyen: ‘Ik heb een portretje van Léon Spilliaert en een buste van de Griekse filosoof Democritus. Ik heb ze allebei op mezelf getatoeëerd. Spilliaert omdat hij me altijd al heel hard beïnvloed heeft in mijn werk, vooral dan zijn gebruik van lichtdonkercontrasten. Democritus is een van de grondleggers van het atomisme: de leer die zei dat alles wat we rondom ons zien niet meer is dan gerangschikte atomen in een lege ruimte. Uiteraard bleek het nadien een stuk complexer, maar ik vind het op zich een mooie gedachte.’

‘Het is niet het praten alleen dat mensen helpt’, zegt Plume. ‘Het is niet voor niets dat in veel oude culturen rituelen van pijn en littekenvorming verbonden zijn met de overgang naar een andere levensfase. Wij hebben daar als maatschappij geen voeling meer mee, maar die hele filosofie blijft wel op de achtergrond sluimeren. En misschien ook in ons onbewuste. Ik zie dat principe ook terugkomen in een tattoo. Ook daar zit dat idee van pijn en heling, in alle betekenissen van het woord. Een tattoo is nu eenmaal een wonde die moet helen, en dat genezingsproces heeft ook een psychologisch kantje. Doordat je er vanaf dag één en minstens een maand lang op moet focussen, ze moet verzorgen, ben je getuige van je eigen heling. Die dagelijkse aandacht voor dat genezende litteken doet je anders kijken naar jezelf en naar datgene waar de tattoo symbool voor staat. Wat buitenaf heelt, heelt misschien ook vanbinnen?’‘Maar ik ben ook erg gefascineerd door de gedachte achter zo’n markering op je huid’, zegt ze nog. ‘Door iets dat vanbinnen zit en pijn doet naar buiten op je huid te halen, gooi je in zekere zin een gewicht van je af, je veruitwendigt iets wat jou inwendig kwelt. En het resultaat van dat hele proces is dat je iets moois krijgt, een lichaamsversiering, een andere manier om je je lichaam toe te eigenen.’

‘Na de heling wordt die tattoo deel van jezelf’, zegt Tijs Vanneste. ‘In het begin merk je dat mensen daar nog mee bezig zijn, maar het kruipt onder je vel, je draagt dat. Alsof het niet anders kon dan daar staan.’ ‘Ja,’ zegt ook, Ruth Wollants, ‘het is net dat permanente karakter dat de tattoo doet werken.’ Ook zij ziet hoe haar studio soms het decor van een overgangsritueel wordt. Zij het in softere vorm. ‘Bijvoorbeeld bij een transitie wordt zo’n tattoomoment een soort happening, waarbij ook andere mensen uitgenodigd worden, er een flesje meekomt en er getoast wordt.’

▶

Als een nieuwe look iets vertelt over je nieuwe leven

Reportage

Wie het privilege heeft om ouder te worden, zal gaandeweg zijn spiegelbeeld zien veranderen. Maar soms gooit het leven je iets toe waardoor je sneller dan verwacht je zelfbeeld moet bijstellen. Of klopt wie je vanbinnen bent niet meer met de buitenkant en moet je die twee weer zien te verzoenen.

‘De chirurg zei: “ik ga niet in je ziel snijden, alleen in je maag”’

ERIKA DE CLERCQ ONDERGING EEN MAAGOPERATIE.

rond mijn 65ste kwalen zou krijgen, zoals diabetes, of dat mijn hart en mijn gewrichten het plots zouden kunnen begeven. Toen begon ik toch wel na te denken. Want ik wil niet aan de medicijnen en ik wil geen protheses in mijn lijf.’

schaam ik mij ergens over die operatie. Ik wil niet dat mensen denken dat ik het gedaan heb voor mijn uiterlijk. Gewicht verliezen op zich is geen doel voor mij.’

MIJN ANDERE IK

‘Een paar weken voor de operatie kreeg ik een volledige check-up en ik was perfect gezond. Toen dacht ik: dat klopt toch niet, ik laat hier in een gezond lichaam snijden? De chirurg zei: “Ik ga niet in je ziel snijden, van je karakter blijf ik af, het is in je maag dat ik ga snijden.” Toch ben ik bang dat er een stuk van mijn persoonlijkheid zal verdwijnen, want dit is hoe ik altijd geweest ben,

Leen Van Severen, Foto’s Eva Donckers Tekst Leen Van Severen Foto’s Eva Donckers

▶

iets meer. Nu ik in dat traject zit, wil ik het gewicht er ook af, ik heb dit niet allemaal voor niks gedaan. Plots heb ik een fixatie op mijn gewicht die ik voordien nooit heb gehad. Het is raar om te weten dat ik er binnen een paar maanden helemaal anders uit zal zien en dat mensen mij misschien anders gaan bekijken. Maar als ze dan zeggen “Amai Erika, je ziet er goed uit!”, zal ik antwoorden: “Ik heb er toch altijd al goed uitgezien?”’

Ruth Van Soom verloor haar haren en geraakte de overtollige kilo’s niet kwijt na haar behandeling voor borstkanker.

‘Wat ik het ergste vond, erger dan het haarverlies, was dat gewicht. Ik ben 15 kilogram bijgekomen door de chemotherapie: puur vocht. Ze nemen je als kankerpatiënt al alles af: je haar, je wimpers, je wenkbrauwen, je vrouwelijkheid, je belandt plots in de menopauze en dan moet je door die kilo’s ook nog eens je zelfbeeld bijschaven. Vreselijk.’

‘Natuurlijk ben ik dankbaar dat ik nog leef. maar waarom zou ik niet om mijn uiterlijk mogen geven?’

RUTH VAN SOOM VERLOOR HAAR HAREN EN GERAAKTE DE OVERTOLLIGE KILO’S NIET KWIJT NA HAAR BEHANDELING VOOR BORSTKANKER.

‘Op een bepaald moment keek ik naar foto’s van mezelf en dacht ik: wie is die vrouw? Je distantieert je echt van jezelf. Sommige mensen zeggen dan: “Wees blij dat je nog leeft.” Dus alle andere vrouwen van mijn leeftijd mogen wél met hun uiterlijk bezig zijn, maar ik mag daar niet om geven, omdat ik dankbaar moet zijn dat ik nog leef? Natuurlijk ben ik dankbaar.’

‘Bijna niemand heeft me in die periode zonder pruik of make-up gezien. Ik wou niet dat mensen mij zagen als een kankerpatiënt, terwijl dat soms wel makkelijker zou zijn geweest, in de metro bijvoorbeeld. Niemand gaat voor jou rechtstaan, terwijl ik me veel belabberder voelde dan een zwangere vrouw. Ik mag dat zeggen, want ik heb het gecheckt bij kankerpatiënten die ook zwanger geweest zijn.’ (lacht)

‘Ik had lang, steil haar. Nu heb ik plots krullen, die zijn gelukkig aan het uitgroeien. En na anderhalf jaar begint het vocht weg te trekken en ben ik een tweetal kilo kwijt. Ik voel me nog niet helemaal mezelf, ik zit in een overgangsfase.’

‘Mode is al van jongs af mijn passie en ik heb er ook mijn beroep van kunnen maken: ik had vroeger een modeblog en ben nu co-founder van Enfnts terribles, een online magazine. Ik ben als zelfstandige altijd blijven werken en ik kon ook niet zomaar vijf jaar offline gaan tot ik er weer als mezelf zou uitzien. In deze sector is iedereen je meteen vergeten.’

‘Ik deelde mijn verhaal via Instagram, om bewustzijn te creëren, om vrouwen aan te sporen hun borsten te checken. Ik vond ook veel steun bij lotgenoten. Lief en leed met hen delen, dat was echt de beste therapie.’

‘Ik had lang, steil blond haar. Nu heb ik plots krullen, die zijn gelukkig aan het uitgroeien. En na anderhalf jaar begint eindelijk het vocht weg te trekken en ben ik een tweetal kilo kwijt. Ik voel me nog niet helemaal mezelf, ik zit in een overgangsfase. Het zal wel beteren.’

‘IK MIS MIJN LIEDERLIJKE LEVEN NIET. MIJN LANGE HAAR OOK NIET’

Koen De Wit gooide zijn leven helemaal om en dat vroeg om een nieuw kapsel.

‘Mode is al van jongs af mijn passie en ik heb er ook mijn beroep van kunnen maken: ik had vroeger een modeblog en ben nu cofounder van Enfnts terribles, een online magazine. Ik ben als zelfstandige altijd blijven werken en ik kon ook niet zomaar vijf jaar offline gaan tot ik er weer als mezelf zou uitzien. In deze sector is iedereen je meteen vergeten.’

‘Ik deelde mijn verhaal via Instagram, om bewustzijn te creëren, om vrouwen aan te sporen hun borsten te checken. Lief en leed met lotgenoten delen, dat was echt de beste therapie.’

‘Ik mis mijn liederlijke leven niet. mijn lange haar ook niet’

‘Had ik toen een schaar gehad, dan had ik mijn haar waarschijnlijk zelf afgeknipt. Ik was boer en ik stond op het veld, de wind deed mijn lange haar altijd in mijn gezicht waaien. Op een bepaald moment werd ik er zot van en heb ik een kapper gebeld: “Ik wil nu langskomen!” Dat was een van de meest impulsieve beslissingen van mijn leven. Want ik heb altijd lang haar gehad, vooral een beetje uit luiheid. Dat lange haar, dat was voor veel mensen wie ik was. Dus ik snap wel dat iedereen dacht dat mijn nieuwe kapsel echt een bewuste beslissing was, want ik heb toen ook wel een transformatie ondergaan: het einde van een relatie, boer worden, ik ben ook 10 kilogram vermagerd. Voor mij leken dat allemaal toevalligheden, maar zo toevallig is dat achteraf gezien niet waarschijnlijk.’

KOEN DE WIT GOOIDE ZIJN LEVEN HELEMAAL OM EN DAT VROEG OM EEN NIEUW KAPSEL.

“Ik wil nu langskomen!” Dat was een van de meest impulsieve beslissingen van mijn leven. Want ik heb altijd lang haar gehad, vooral een beetje uit luiheid. Dat lange haar, dat was voor veel mensen wie ik was. Dus ik snap wel dat iedereen dacht dat mijn nieuwe kapsel echt een bewuste beslissing was, want ik heb toen ook wel een transformatie ondergaan: het einde van een relatie, boer worden, ik ben ook 10 kilogram vermagerd. Voor mij leken

‘Ik zat daarvoor in een leven dat ik niet kon volhouden. Geen verantwoordelijkheden, minstens drie concerten per week, geregeld de nodige uitspattingen, lang haar en leren vesten. Het was vooral nemen. Dat was heel tof en rock-’n-roll, maar na een tijd had ik het ook wel gezien.’ ‘Een vriend die veel met klassieke muziek bezig is, zei mij toen: “Jij beleeft een vluchtige romance met de rock-’n-roll terwijl ik echte liefde kan ervaren met mijn muziek. ’t Is niet bewezen dat iemand over 100 jaar nog naar The Rolling Stones zal luisteren, maar bij Mozart en Beethoven is dat wel zo.” Ik moest daar onlangs aan denken, want ik heb inderdaad wel een toffe maar vluchtige romance gehad met het liederlijke leven, terwijl ik nu echte liefde ervaar met mijn twee kinderen en mijn vrouw. Da’s toch wel een grote omschakeling geweest. Wat ik nu heb, zou ik niet kunnen missen, terwijl ik mijn levensstijl nog altijd niet mis. Mijn lange haar ook niet. Ik heb het onlangs teruggevonden in een schuif. ’t Is niet dat ik er geen afstand van kon doen, ik had het eerlijk gezegd bijgehouden om te verkopen. Zo van dat mooie, steile, blonde haar, zouden de mensen daar geen geld voor geven?’ (lacht)

‘NATUURLIJK BEN IK DANKBAAR DAT IK NOG LEEF. MAAR WAAROM ZOU IK NIET OM MIJN UITERLIJK MOGEN GEVEN?’

‘HET IS HEEL FIJN OM DE KRACHTIGE GWEN VAN TOEN EEN BEETJE TERUG TE ZIEN IN DE SPIEGEL’

woordelijkheden, minstens drie concerten per week, geregeld de nodige uitspattingen, lang haar en leren vesten. Het was vooral nemen. Dat was heel tof en rock-’n-roll, maar na een tijd had ik het ook wel gezien.’

Erika De Clercq onderging een maagoperatie.

‘Ik heb mij nooit dik gevoeld, mensen hebben mij ook nooit dat gevoel gegeven. Dus ik denk dat ze zullen schrikken van mijn maagverkleining, want dat deed ik zelf ook. Maar een tijdje geleden sprak de dokter me aan over mijn gewicht en zei ze dat de kans groot was dat ik rond mijn 65ste kwalen zou krijgen, zoals diabetes, of dat mijn hart en mijn gewrichten het plots zouden kunnen begeven. Toen begon ik toch wel na te denken. Want ik wil niet aan de medicijnen en ik wil geen protheses in mijn lijf.’

‘Een vriend die veel met klassieke muziek bezig is, zei mij toen: “Jij beleeft een vluchtige romance met de rock-’n-roll terwijl ik echte liefde kan ervaren met mijn muziek. ’t Is niet bewezen dat iemand over 100 jaar nog naar The Rolling Stones zal luisteren, maar bij Mozart en Beethoven is dat wel zo.” Ik moest daar onlangs aan denken, want ik heb inderdaad wel een toffe maar vluchtige romance gehad met het liederlijke leven, terwijl ik nu echte liefde ervaar met mijn twee kinderen en mijn vrouw. Da’s toch wel een grote omschakeling geweest. Wat ik nu heb, zou ik niet kunnen missen, terwijl ik mijn levensstijl nog altijd niet mis. Mijn lange haar ook niet. Ik heb het onlangs teruggevonden in een schuif. ’t Is niet dat ik er geen afstand van kon doen, ik had het eerlijk gezegd bijgehouden om te verkopen. Zo van dat mooie, steile, blonde haar, zouden de mensen daar geen geld voor geven?’ (lacht)

‘In de wachtzaal bij de chirurg heb ik mij voor het eerst in mijn leven dik gevoeld. En toen ik thuiskwam, keek ik in de spiegel en dacht ik: Erika, hoe heb je het zover laten komen? Ik had dat nog nooit gedacht, nooit! Ik ben nooit onzeker geweest over mijn uiterlijk. Maar plots zag ik dat als een falen. En daarom schaam ik mij ergens over die operatie. Ik wil niet dat mensen denken dat ik het gedaan heb voor mijn uiterlijk. Gewicht verliezen op zich is geen doel voor mij.’

‘Het is heel fijn om de krachtige gwen van toen een beetje terug te zien in de spiegel’

GWEN VANDERSTRAETEN KNIPTE HAAR LANGE HAREN AF OM

HAAR UITERLIJK TE LATEN MATCHEN MET WIE ZE IS.

‘Ik zou 40 kilogram verliezen en als ik mijn best doe misschien nog iets meer. Nu ik in dat traject zit, wil ik het gewicht er ook af, ik heb dit niet allemaal voor niks gedaan. Plots heb ik een fixatie op mijn gewicht die ik voordien nooit heb gehad. Het is raar om te weten dat ik er binnen een paar maanden helemaal anders uit zal zien en dat mensen mij misschien anders gaan bekijken. Maar als ze dan zeggen “Amai Erika, je ziet er goed uit!”, zal ik antwoorden: “Ik heb er toch altijd al goed uitgezien?”’

‘Ik zag een foto van mezelf, van op het verjaardagsfeestje van mijn zoon. Op die foto had ik lang haar en ik dacht plots: dat klopt niet meer met wie ik ben. Mijn haar moest er meteen af, dat gevoel was heel sterk. Een jaar ervoor was ik in therapie gegaan om onder andere dingen die vroeger thuis gebeurd zijn te plaatsen, want de laatste jaren had ik last van angsten en paniekaanvallen. Ik kreeg ook na een jarenlange medische zoektocht de diagnose van endometriose, wat veel op zijn plaats deed vallen, maar wat ook wel een klap was: het is een chronische ziekte zonder echte oplossing.’

‘Enkele vrienden zeiden: “Lang haar is vrouwelijk, kort haar is nogal snel mannelijk.” Zelfs in 2023 bestaat dat cliché nog. Van die verwachtingspatronen wou ik mij losmaken, ik moest leren om niet meer zo’n people pleaser te zijn. Maar ik heb er wel een tijd over getwijfeld, omdat ik toch dacht: wat gaan de mensen zeggen?’

Gwen Vanderstraeten knipte haar lange haren af om haar uiterlijk te laten matchen met wie ze is.

‘Het maakt je heel kwetsbaar, je kan je letterlijk nergens meer achter verstoppen. Ook niet achter het verwachtingspatroon van hoe een vrouw eruit moet zien. Maar dat geeft dan weer een zelfzekerheid die je kan toepassen op andere situaties. Dat lijkt veel kracht door gewoon een kapsel, maar het is wel zo. Het is niet “maar haar”, het is een fysieke en een innerlijke metamorfose. ’t Is eraf en ’t is een nieuw begin. Vorige zomer schoor ik het helemaal af, het moest nog korter, alle ballast moest weg.’

‘Toen ik zestien was, gaf mijn nicht me op een logeerpartijtje al eens een korte coupe. In die periode heb ik van alles meegemaakt, maar ik had een zekere kracht in mij. Het is heel fijn om de Gwen van toen een beetje terug te zien in de spiegel, om mijzelf opnieuw te herkennen in dat beeld.’

‘Zo’n kort kapsel vraagt wel meer onderhoud. Zo vaak naar de kapper gaan, begint na een tijd wel duur te worden. Gelukkig is mijn lief handig en knipt hij het nu. Soms wat ongelijk, maar dat valt perfect te camoufleren met een beetje wax.’

‘DE CHIRURG ZEI: “IK GA NIET IN JE ZIEL SNIJDEN, ALLEEN IN JE MAAG”’

Beauty zal de wereld redden!

BEAUTY ZAL DE WERELD REDDEN!

Er is een gezegde in Oekraïne: ‘Krasota spaset mir’, vrij vertaald: schoonheid zal de wereld redden. Het zegt iets over het belang dat beauty krijgt in de Oekraïense cultuur, ook in tijden van oorlog. Drie vrouwen die hier na hun vlucht aan de slag gingen in een beautysalon, vertellen over de troost en de kracht die ze daar vinden – en ook weer graag doorgeven.

Reportage Hoe Oekraïense beauty-experts hun vak hier verderzetten

OLGA NOVYKOVA:

‘VAN MIJN VLAAMSE

KLANTEN LEER IK HOE

BELANGRIJK HET IS OM TIJD

VOOR JE FAMILIE TE MAKEN.

ZE ZIJN OPEN, ONTSPANNEN EN LACHEN MEER’

‘Als een Oekraïense vrouw zich triest voelt, gaat ze niet naar een psycholoog, maar naar een kapper of een schoonheidsspecialiste’

Beauty-experte Olga Novykova is weduwe en vluchtte in maart 2022 vanuit Odessa met haar zoon en dochter naar België. Ze werk als nagelstyliste bij Allure in Berchem.

KAPPERSDUO KARINA BORKOVSKA EN VITALII

Karina Borkovska werkt al zestien jaar als kapster en runde haar eigen salon in Kiev. Drie maanden na de Russische inval – in februari 2022 –vluchtte ze samen met haar echtgenoot, tienjarige zoon en ouders naar Antwerpen. Het gezin woont in het nooddorp op Linkeroever, waar vandaag zo’n 800 Oekraïense vluchtelingen verblijven.

‘Toen de bombardementen begonnen, werd snel duidelijk dat ik niet in mijn thuisstad Odessa kon blijven. We begrepen niet wat er gebeurde, het kwam zo onverwacht. Samen met mijn kinderen – ik heb een dochter van 20 en een zoon van 17 – ben ik meteen gevlucht. Meer dan wat kleren namen we niet mee. Mijn moeder koos ervoor om te blijven. Ik dacht toen nog dat de oorlog niet langer dan een paar maanden zou duren. Na een lange reis belandden we in een woonzorgcentrum in Deurne. Thuis had ik een drukke job, hier deed ik plots niets. Om me nuttig te maken, hielp ik mee in de keuken. Na zes maanden konden we terecht in het nooddorp. Hier hebben we onze eigen ruimte en vond ik weer wat rust.’

‘In Oekraïne baatte ik samen met mijn partner een groot beautysalon uit. We hadden drie kappers, drie nagelstylistes, een visagiste en een schoonheidsspecialiste in dienst. Er is veel concurrentie en je moet de beste in je vak zijn om de klanten aan je te binden. Ik had een goed leven, en was niet op zoek naar iets nieuws. Maar de oorlog liet me geen andere keuze.

‘Na mijn studie culturele wetenschappen aan de universiteit besliste ik om mijn hart te volgen en kapster te worden. Dat was geen evidente keuze, want meer dan tien jaar geleden werd dat niet als een volwaardige carrière gezien. Die perceptie is nu gelukkig veranderd. We zijn niet zomaar kappers, maar echte haarstylisten. Ook mijn echtgenoot – een klassiek geschoold danser – werkte mee. We hadden een druk leven en werkten soms zeven

Toen ik na een paar maanden wat op mijn positieven gekomen was en de juiste documenten had, ging ik op zoek naar een job. Via via hoorde ik over een vacature bij een salon in Berchem. Ik ben dankbaar dat ik in mijn eigen werkveld aan de slag kon gaan. Ik volg lessen Nederlands en probeer me zo goed mogelijk te behelpen.’

‘Beauty maakt een groot onderdeel uit van de Oekraïense cultuur. Ik kom uit Odessa, een prachtige kuststad aan de Zwarte Zee met mooie architectuur, een bruisend uitgaansleven en veel mooie mensen. Vrouwen gaan uit in mooie kleren, dragen hoge hakken en besteden veel aandacht aan hun uiterlijk. Je moet er goed uitzien, zelfs met een beperkt budget. Ook ik hield er een uitgebreide beautyroutine op na, met wekelijkse bezoekjes aan het schoonheidssalon voor gezichtsbehandelingen en massages. Tripjes

druk in de Oekraïense beautysalons. nietigen, behouden we onze trots en

Tekst Laure Vandendaele Foto’s Eva Donckers Tekst Laure Vandendaele Foto’s Eva Donckers

naar de kapper en het nagelsalon stonden maandelijks op de agenda. Toen de oorlog uitbrak, was mijn uiterlijk het laatste van mijn zorgen, het enige waar ik me druk om maakte, was de veiligheid van mijn kinderen. Zodra ik hier mijn draai begon te vinden, kwam ook de zin om mezelf weer meer te verzorgen terug. Mijn uiterlijk weerspiegelt hoe ik me voel. Helaas zijn beautybehandelingen hier een pak duurder en kan ik me nu veel minder permitteren dan vroeger.’

‘Door mijn werk leer ik nu verschillende culturen kennen. Vlaamse vrouwen houden net als de Oekraïense van één kleur, maar spelen minder met de vorm van hun nagels. Indiase vrouwen willen een manicure met nail art, goud en glitter terwijl

Afrikaanse vrouwen voor felle kleuren kiezen. Op die manier leer ik steeds nieuwe dingen bij en word ik nog beter in mijn vak. Van mijn Vlaamse klanten leerde ik ook hoe belangrijk het is om tijd voor je familie te maken. Ze zijn open, ontspannen en lachen meer, terwijl wij Oekraïners toch meer gesloten zijn. Beetje bij beetje leer ik om mijn hart meer open te stellen. Ik lach ook weer vaker.’

‘Mijn zoon studeert intussen en bouwt hier zijn leven op, mijn dochter is minder gelukkig en wil graag terug. Zelf ben ik niet gelukkig, maar ook niet ongelukkig. De situatie is zoals ze is en ik maak er het beste van. Het leven is vaak hard, maar ik ben enorm dankbaar voor de kansen die ik in België kreeg en voor wat de mensen voor ons doen. Ik zou graag teruggaan naar Odessa, maar weet niet hoe ik de draad van mijn vorige leven weer kan oppikken. Er zijn nog zo veel onzekerheden. Toch droom ik dat de oorlog snel voorbij is. Volgens de astrologie is de oorlog in de zomer van 2024 voorbij, dat vooruitzicht geeft me een houvast.’

en behandelingen met fillers en permanente make-up zijn populair. Ik hou van een natuurlijke look, maar er is niets mis met een beetje hulp. Als ik ’s ochtends in de spiegel kijk, zie ik een vermoeid gezicht en een verwilderd kapsel. Maar als ik mijn haar, make-up en nagels doe, voel ik me sterk en kan ik de wereld weer aan. Bovendien vind ik het belangrijk om er goed uit te zien voor mijn job.’

Wat de toekomst voor Karina en haar gezin brengt, is een groot vraagteken. ‘Ik heb geen plan. Ik ben een nieuw leven begonnen, hoe moeilijk het ook was. Het wordt elke dag makkelijker, maar er komen ook steeds nieuwe uitdagingen. Ik probeer deze periode van wonen en werken in een nieuw land als een unieke ervaring te zien. Mijn kind leidt een normaal leven, gaat naar school en hoeft zich geen zorgen te maken over bomaanslagen. Ik weet dat hij veilig is. Ik ben dankbaar voor de kans die mijn bazin mij gaf en ben blij dat ik kan doen waar ik van hou. Mijn leven draait nog steeds om mijn familie en mijn werk. Ik maak vrouwen gelukkig en daar haal ik veel voldoening uit.’

inburgeringslessen aanboden. Een paar keer per week konden mensen er bij mij terecht voor medische pedicures. Via mijn vrijwilligerswerk leerde ik een Oekraïense vrouw kennen die al jaren het beautysalon Style Up uitbaat. Niet veel later kon ik bij haar als zelfstandig podotherapeut aan de slag. De taal is voor mij nog een struikelblok, maar ik weet dat ik weet dat ik kan overtuigen door de beste service te leveren.’

‘Net als veel Oekraïense vrouwen wil ik er altijd op mijn best uitzien, ook als ik de kinderen van school ga ophalen. Maandelijkse bezoekjes aan de kapper en het nagelsalon zijn heel gewoon. In de steden waar het veilig is, is dat nog altijd zo. Voor velen onder hen is beauty een religie. Ze gaan naar het beautysalon om te ontspannen en zich beter te voelen, zoals iemand anders gaat zwemmen of naar de sauna trekt. We zeggen wel eens: “Krasota spaset mir”. Vrij vertaald: beauty zal de wereld redden. Veel vrouwen besteden hun geld doorgaans liever aan schoonheidsbehandelingen dan aan hobby’s.

Dat ligt hier toch wel anders, heb ik de indruk. Er is natuurlijk ook het grote prijsverschil. Voor een medische pedicure betaal je in Oekraïne tussen de tien en vijftien euro, hier is dat voor dezelfde behandeling al snel vijftig tot zestig euro. Ik merk dat veel Oekraïense vrouwen het hier moeilijk vinden om hun vaste beautyroutine vol te houden en minder geld aan hun uiterlijk spenderen. Dat geldt ook voor mij. Mijn prioriteiten zijn veranderd: de huur en eten voor de kinderen komen op de eerste plaats. Thuis liep ik bijna altijd op hoge hakken rond, ook dat is nu een pak minder.’

‘Intussen bouwen we verder aan een toekomst in België. Ons huis raakte beschadigd door een raket en is niet bewoonbaar. Ik weet dat dit een moeilijke fase in ons leven is, maar ik ben ervan overtuigd dat alles goed zal komen. De toekomst van onze kinderen is nu het allerbelangrijkste. We doen er alles aan om onze weg te vinden in België en hopen dat we de Belgen kunnen overtuigen dat zij ons nodig hebben, net zoals wij hen.’ ▶

leer ik hoe belangrijk het is om tijd voor je familie te maken. Ze zijn open, ontspannen en lachen meer’

Beauty-experte Olga Novykova is weduwe en vluchtte in maart 2022 vanuit Odessa met haar zoon en dochter naar België. Ze werk als nagelstyliste bij Allure in Berchem.

ANNA GLADCHENKO: ‘DE TAAL IS VOOR MIJ NOG

Anna Gladchenko en Anton vluchtten meteen na het uitbreken van de oorlog met hun drie kinderen vanuit Charkov naar België. Gedreven door haar passie voor medische pedicure ging ze al snel als zelfstandige aan de slag.

Olga Novykova:

Vlaamse klanten

‘Mijn man en ik werkten in Oekraïne allebei als zelfstandigen. Ik ben gespecialiseerd in medische pedicure en had een eigen beautysalon. De zaken gingen goed en we hadden een mooi leven, tot de oorlog uitbrak. Toen de bommen over ons hoofd vlogen en alles daverde, zijn we meteen op de vlucht geslagen. We verzamelden wat documenten en reden met onze kinderen naar Charkov, waar we zes dagen lang met vier andere gezinnen in een schuilkelder verbleven. We leefden voortdurend in angst en vreesden voor het leven van onze kinderen. Mijn man is een voormalig hockeyspeler en was lang actief als internationaal hockeyscheidsrechter. Dankzij zijn netwerk konden we terecht bij een familie in Hulshout. Toen na vier maanden duidelijk werd dat de oorlog niet snel voorbij zou zijn, beseften we dat we een nieuw leven moesten opbouwen en gingen we op zoek naar een eigen plek in Antwerpen. Ik deed enkele maanden vrijwilligerswerk bij Luckie, een ontmoetingsplaats voor Oekraïners, waar vrijwilligers taal- en

‘Van mijn

IK WEET DAT IK KLANTEN KAN OVERTUIGEN DOOR DE BESTE SERVICE TE LEVEREN’

EEN STRUIKELBLOK, MAAR

KARINA BORKOVSKA: ‘ALS EEN OEKRAÏENSE

VROUW ZICH TRIEST VOELT, GAAT ZE NIET

NAAR EEN PSYCHOLOOG, MAAR NAAR EEN KAPPER OF EEN SCHOONHEIDSSPECIALISTE’

Karina Borkovska werkt al zestien jaar als kapster en runde haar eigen salon in Kiev. Drie maanden na de Russische inval – in februari 2022 – vluchtte ze samen met haar echtgenoot, tienjarige zoon en ouders naar Antwerpen. Het gezin woont in het nooddorp op Linkeroever, waar vandaag zo’n 800 Oekraïense vluchtelingen verblijven.

graag teruggaan naar Odessa, maar weet niet hoe ik de draad van mijn vorige leven weer kan oppikken. Er zijn nog zo veel onzekerheden. Toch droom ik dat de oorlog snel voorbij is. Volgens de astrologie is de oorlog in de zomer van 2024 voorbij, dat vooruitzicht geeft me een houvast.’

Anna Gladchenko: ‘De taal is voor mij nog een struikelblok, maar ik weet dat ik klanten kan overtuigen door de beste service te leveren’

‘Toen ik in België aankwam, wilde ik snel weer aan het werk. Thuiszitten is niets voor mij. Omdat ik nog geen Nederlands sprak en mijn Engels niet goed was, adviseerde de VDAB mij om als poetsvrouw aan de slag te gaan. Dat wilde ik niet. Waarom zou ik poetsen als ik zo goed ben in mijn job? Intussen schuimde mijn man alle kapperszaken van Antwerpen af om zijn diensten aan te bieden. Hij kreeg vaak het deksel op de neus, er waren geen vacatures of de taal vormde een obstakel. Eén zaakvoerder vroeg: “Heb je een schaar bij?” En hij kon meteen beginnen.’

‘Ik liet mijn diploma’s vertalen en kon op basis van foto’s van mijn eerdere werk aan de slag bij Hellywood Hair Collection in de Volkstraat in Antwerpen. In het begin was het even zoeken, er was een taalbarrière en de wensen van de klanten zijn vaak anders dan in Oekraïne. Een balayage betekent in Oekraïne bijvoorbeeld iets anders dan hier. Wij houden de wortels donker en brengen opgelichte lokjes aan rond het gezicht. Ook de reden waarom vrouwen een bezoekje aan de kapper inplannen verschilt. Oekraïense vrouwen gaan naar de kapper om zich gelukkig te voelen, het is een emotionele ervaring. Dat geluk vinden ze niet altijd in het dagelijkse leven. Ook voor de oorlog en de pandemie was het leven vaak een aaneenschakeling van onzekere periodes. Hier leiden de mensen doorgaans een stabiel, gelukkig leven, waardoor ze het niet zo nodig hebben om zich beter te voelen. Als een Oekraïense vrouw zich triest of ongelukkig voelt, gaat ze niet naar een psycholoog, maar naar een kapper of een schoonheidsspecialiste. Het is een vorm van therapie.’

probeert te vernietigen, behouden we onze trots en willen we er goed uitzien. Beauty zit in onze cultuur, we stoppen onze dochters in mooie jurkjes en investeren veel geld in goede beautyproducten voor het gezicht en lichaam. Oekraïense vrouwen houden van grote lippen, mooie wenkbrauwen en behandelingen met fillers en permanente make-up zijn populair. Ik hou van een natuurlijke look, maar er is niets mis met een beetje hulp. Als ik ’s ochtends in de spiegel kijk, zie ik een vermoeid gezicht en een verwilderd kapsel. Maar als ik mijn haar, make-up en nagels doe, voel ik me sterk en kan ik de wereld weer aan. Bovendien vind ik het belangrijk om er goed uit te zien voor mijn job.’ Wat de toekomst voor Karina en haar gezin brengt, is een groot vraagteken. ‘Ik heb geen

het leven van onze kinderen. Mijn man is een voormalig hockeyspeler en was lang actief als internationaal hockeyscheidsrechter. Dankzij zijn netwerk konden we terecht bij een familie in Hulshout. Toen na vier maanden duidelijk werd dat de oorlog niet snel voorbij zou zijn, beseften we dat we een nieuw leven moesten opbouwen en gingen we op zoek naar een eigen plek in Antwerpen. Ik deed enkele maanden vrijwilligerswerk bij een ontmoetingsplaats voor Oekraïners, waar vrijwilligers taal- en inburgeringslessen aanboden. Een paar keer per week konden mensen er bij mij terecht voor medische pedicures. Via mijn vrijwilligerswerk leerde ik de Oekraïense vrouw kennen die al jaren het beautysalon Style Up uitbaat. Niet veel later kon ik bij haar als zelfstandig podotherapeut aan de slag. De taal is voor mij nog een struikelblok, maar ik weet dat ik weet dat ik kan overtuigen door de beste service te leveren.’ ‘Net als veel Oekraïense vrouwen wil ik er altijd op mijn best uitzien, ook als ik de kinderen van school ga ophalen. Maandelijkse bezoekjes aan de kapper en het nagelsalon zijn heel gewoon. In de steden waar het veilig is, is dat nog altijd zo. Voor velen onder hen is beauty een religie. Ze gaan naar het beautysalon om te ontspannen en zich beter te voelen, zoals iemand anders gaat zwemmen of naar de sauna trekt. We zeggen wel eens: “Krasota spaset mir”.

plan. Ik ben een nieuw leven begonnen, hoe moeilijk het ook was. Het wordt elke dag makkelijker, maar er komen ook steeds nieuwe uitdagingen. Ik probeer deze periode van wonen en werken in een nieuw land als een unieke ervaring te zien. Mijn kind leidt een normaal leven, gaat naar school en hoeft zich geen zorgen te maken over bomaanslagen. Ik weet dat hij veilig is. Ik ben dankbaar voor de kans die mijn bazin mij gaf en ben blij dat ik kan doen waar ik van hou. Mijn leven draait nog steeds om mijn familie en mijn werk. Ik maak vrouwen gelukkig en daar haal ik veel voldoening uit.’

Vrij vertaald: beauty zal de wereld redden. Veel vrouwen besteden hun geld

‘Ook in tijden van oorlog is het nog druk in de Oekraïense beautysalons. Zelfs als je ons land

▶

Een perfecte manicure en mooi gelakte nagels: het is een vorm van miniluxe waar Laure Vandendaele intens van kan genieten. Maar zou ze dat nu ook zelf thuis kunnen? Ze test vier doe-het-zelfkits, hier en daar met een vloek en een zucht. Maar één set krijgt dan toch de hoogste score.

Getest

4 X MANICURE VOOR

DOE-HET-ZELVERS

schrik ik van de ravage die twee weken semi-permanente nagellak aanricht. Mijn nagelplaten zijn gehavend en de topjes plooien als papier. Ik neem me voor om de lak in het vervolg voorzichtiger te verwijderen en geef mijn natuurlijke nagels een welverdiende break.

Selfgel Home Manicure Kit van Pronails, 119 euro, pn-selfcare.com

Dipping Powder Set van Doonails, 130 euro, doonails.com

Ik start mijn zoektocht naar salonwaardige nagels met de Selfgel Kit van het Belgische Pronails. Die bevat alle benodigdheden voor een semi-permanente manicure die tien dagen blij zitten: een compacte ledlamp met USB-kabel, een nagelvijl, houten bokkenpootjes, reinigingsdoekjes, vier esjes lak en een overzichtelijke handleiding met duidelijke instructies. Voor het lakken kan beginnen, bereid ik mijn nagels voor door ze in de gewenste vorm te vijlen en de nagelplaat – het ‘midden’ dus, de eigenlijke nagel – zachtjes op te schuren. Een cruciale stap, zo leer ik later, want de producten hechten niet goed aan gladde nagels.

3 Manucurist

Onder de lamp voor een natuurlijke look

een grove vijl te lijf. Vervolgens pak ik mijn vingertoppen twintig minuten lang in met in aceton gedrenkte wattenschij es, volgens de instructies lang genoeg om de week geworden laag makkelijk te verwijderen. Niet dus, en het kost het me een uur om mijn nagels min of meer in hun oorspronkelijke staat te krijgen. Poedernagels leken een veelbelovende ontdekking voor een luie lakker zoals ik, maar het ziet ernaar uit dat ik het voorlopig bij gezichtspoeders hou.

een paar minuten kan ik de lak makkelijk met een houten bokkenpootje van de nagelplaat schrapen. Deze lamp en lakjes zijn ideaal voor wie van een natuurlijk uitziende manicure houdt. Als je een echte gelnagellook wil, dan zijn er betere opties.

Dipping Powder Set van Doonails, 130 euro, doonails.com

zin in iets nieuws. Om de nagellak te verwijderen, maak ik in dissolvant gedrenkte wattenschij es met speciale klemmetjes vast aan de vingertoppen. Na een paar minuten kan ik de lak makkelijk met een houten bokkenpootje van de nagelplaat schrapen. Deze lamp en lakjes zijn ideaal voor wie van een natuurlijk uitziende manicure houdt. Als je een echte gelnagellook wil, dan zijn er betere opties.

Green Flash Kit Pro van Manucurist, 130 euro, manucurist.com

en accessoires betaal je 118 euro, pinkgellac.com

Nadien reinig ik alle nagels met een bijgeleverd vochtig doekje en breng ik een dun laagje vloeibare ‘prepper’ aan, gevolgd door een basecoat – een doorzichtige basislaag die ervoor zorgt dat de nagelplaat nooit kan verkleuren. Wanneer die na dertig seconden droog is, lak ik mijn duim met een eerste dunne laag Selfgel-lak in een zachtroze tint. De textuur is iets dikker dan die van een gewone nagellak, maar lakt even vlot. Vergeet zeker niet om ook het randje van de nageltop wat lak te geven (‘te sealen’) om te voorkomen dat de nagellak barst of a reekt. Ik herhaal deze stap bij de vier andere nagels en ga verder met mijn andere hand. Na een tweede kleurlaag krijgen alle nagels een toplaag die slechts dertig seconden moet uitharden onder de meegeleverde lamp.

Als laatste stap verwijder ik het achtergebleven plakkerige laagje op de nagelplaten met een reinigingsdoekje. Na amper twintig minuten kijk ik niet ontevreden naar het resultaat van mijn eerste doe-het-zelf-manicure. Mijn lakwerk is hier en daar wat slordig, maar oogt vrij professioneel. De Selfgel voelt als een gewone nagellak en mijn nagels blijven vrij exibel, wat ik aangenaam vind. Drie dagen later vind ik één roze nagel terug op de keukenvloer, nog een paar dagen later is mijn pink plots lakloos. Oorzaak: te gladde nagelplaten. Bij een tweede poging schuur ik alle glans grondig weg, met resultaat: mijn nieuwe set gelnagels blij twee weken onberispelijk. De Selfgel verwijderen blijkt een makkie. Meer dan de randjes met een meegeleverd houten staa e (of ‘bokkenpootje’) losmaken en de lak van de nagelplaat pellen, is er niet aan. Toch

‘Lak erover’ denk ik na mijn teleurstellende ervaring uit de vorige test. Omdat mijn nagels wel een opkikkertje kunnen gebruiken, haal ik mijn ledlamp van het Franse nagellakmerk Manucurist nog eens uit de kast. De lamp heeft een eenvoudig maar stijlvol design en is erg gebruiksvriendelijk. Met een simpele druk op een van de drie knoppen –base, colour en top – stel je de automatische uithardtijd van de verschillende laklagen in. De resterende tijd is makkelijk te volgen via de aftelklok op het display. Net als bij de gewone nagellak uit het gamma is ook de semi-permanente versie vegan en ontwikkeld met ingrediënten van natuurlijke oorsprong. Ik kies voor de populaire kleur ‘Diamant’, een transparante lak met subtiel glittereffect. Voor ik met de kleur aan de slag ga, breng ik een dunne laag transparante basislak aan en plaats ik eerst mijn duim en vervolgens mijn andere vingers gedurende zestig seconden onder de lamp. De semi-permanente lak heeft dezelfde textuur als die van een gewone nagellak en het lange, fijne penseeltje maakt het eenvoudig om precies en zonder morsen te lakken. Na elke laag gaat de hand zestig seconden onder de lamp. Wanneer ik mijn hand per ongeluk te veel beweeg, verspringt de klok om een onduidelijke reden steeds weer naar 99 seconden. Al kan dat op zich geen kwaad, want ik heb de indruk dat vier rondes van zestig seconden niet volstaan om de lak te laten drogen.

Green Flash Kit Pro van Manucurist, 130 euro, manucurist.com

4 Pink Gellac

Via een volhardende Instagramreclame ontdek ik Doonails, een Duitse beautystart-up gespecialiseerd in poedernagels. Hun website klinkt veelbelovend: van ‘de meest innovatieve manicure-oplossing’ tot ‘prachtige kleuren die tot drie weken blijven zitten’ en dat ‘zonder uv-lamp!’. Ik ontdek een nieuwe wereld waarin je de nagels niet zomaar lakt, maar simpelweg in een pot gekleurd poeder dopt. Verleid door de ogenschijnlijke eenvoud van deze nagelversterkingstechniek bestel ik een starterspakket met een basispoeder, drie kleurtjes en de bijbehorende accessoires.

Bijna als in een beautysalon

Je begint met ruwe, glansloze nagels. Na de hydraterende primer en een laagje basecoat, de basislaag dus, mag ik eindelijk een eerste vinger in het potje met kleurloos basispoeder duwen. Dat moet in een hoek van 45 graden en met de nodige voorzichtigheid: voor ik er erg in heb, hangt mijn bureau onder het witte poeder. Wat volgt, is een eindeloze aaneenschakeling van vingers in poeders duwen, tussenlagen lakken, wachten en het nog eens allemaal opnieuw doen. Wanneer ik er zo onderhand klaar mee ben en ik van kop tot teen onder het lila poeder zit, draagt oprichtster Elisa me op om nóg een royale laag ‘activator’ aan te brengen, om de boel uit te laten harden. Na drie kwartier verzegel ik mijn modieuze lila nagels (eindelijk) met een topcoat. Mijn werktafel is een slagveld, maar mijn poederdebuut ziet er – op een paar schoonheidsfoutjes na – best goed uit. Toch moet ik even wennen aan de keiharde poederlaag die in het begin zelfs een beetje zwaar op de nagels voelt.

Jammer genoeg blijkt de transparante nagellak niet dekkend genoeg om mijn gehavende nagelplaten te camoufleren, maar zoals de naam belooft, geeft Diamant me wel subtiel glinsterende vingertoppen. Na een week begint de lak af te bladderen en heb ik wel weer zin in iets nieuws. Om de nagellak te verwijderen, maak ik in dissolvant gedrenkte wattenschijfjes met speciale klemmetjes vast aan de vingertoppen. Na

Na drie dagen begint het verval, eerst met een stukje dat lost aan de duim, een dag later mis ik het topje van mijn middenvinger en merk ik een barst over de volledige nagel van mijn wijsvinger op. Op dag vijf kan ik het niet langer aanzien en ga ik de resterende lak met

De textuur van dit twee-in-eenproduct is een pak stroperiger dan die van een klassieke gellak, wat keurig lakken extra uitdagend maakt. Bij mijn eerste poging ga ik iets te kwistig te werk, waardoor de gel veel te dik op de nagels ligt. Een beginnersfout die ik niet krijg rechtgezet. Op mijn andere hand breng ik zo secuur mogelijk twee dunne lagen over elkaar aan en laat die telkens 60 seconden uitharden onder de praktische, professioneel uitziende lamp. De comfortabele, voorgevormde bodem is een extra troef. Die kan je bovendien makkelijk verwijderen, zodat ook je voeten eronder kunnen. Omdat de volledige hand onder de lamp past, krijg ik de volledige klus – van vijlen tot topcoat – in minder dan een halfuur geklaard. Het resultaat mag er zijn en ik geniet twee weken lang van quasi perfect gemanicuurde gelnagels. Wanneer ik de lak verwijder – ook nu weer een tijdrovend proces – ben ik aangenaam verrast over de staat van mijn stevige, lange, natuurlijke nagels. Deze thuismanicure komt het dichtst in de buurt van een salonbehandeling en is dan ook mijn favoriet uit de test. Roze ledlamp van Pink Gellac, 55 euro. Voor een starterspakket met lamp

‘Lak erover’ denk ik na mijn teleurstellende ervaring uit de vorige test. Omdat mijn nagels wel een opkikkertje kunnen gebruiken, haal ik mijn ledlamp van het Franse nagellakmerk Manucurist nog eens uit de kast. Met een simpele druk op een van de drie knoppen – base, colour en top – stel je de automatische uithardtijd van de verschillende laklagen in. De resterende tijd is makkelijk te volgen via de a elklok op het display. Net als bij de gewone nagellak uit het gamma is ook de semi-permanente versie vegan en ontwikkeld met ingrediënten van natuurlijke oorsprong. Ik kies voor de populaire kleur ‘Diamant’, een transparante lak met subtiel glittere ect. Voor ik met de kleur aan de slag ga, breng ik een dunne laag transparante basislak aan en plaats ik eerst mijn duim en vervolgens mijn andere vingers gedurende zestig seconden onder de lamp. De semi-permanente lak hee dezelfde textuur als die van een gewone nagellak en het lange, jne penseeltje maakt het eenvoudig om precies en zonder morsen te lakken. Na elke laag gaat de hand zestig seconden onder de lamp. Wanneer ik mijn hand per ongeluk te veel beweeg, verspringt de klok om een onduidelijke reden steeds weer naar 99 seconden. Al kan dat op zich geen kwaad, want ik heb de indruk dat vier rondes van zestig seconden niet volstaan om de lak te laten drogen. Jammer genoeg blijkt de transparante nagellak niet dekkend genoeg om mijn gehavende nagelplaten te camou eren, maar zoals de naam beloo , gee Diamant me wel subtiel glinsterende vingertoppen. Na een week begint de lak af te bladderen en heb ik wel weer

Na jaren van verwaarlozing heb ik het lakken weer helemaal in de vingers. Wanneer ik de doos met ledlamp en producten van het Nederlandse Pink Gellac openmaak, weet ik dan ook meteen wat me te doen staat. Vijlen, nagelriemen terugduwen, nagelplaten glansvrij maken en ontvetten. Ik lak met een nieuwigheidje uit het gamma: een gekleurde basecoat, een basislaag die broze nagels verstevigt en verzorgt. De textuur van dit twee-in-eenproduct is een pak stroperiger dan die van een klassieke gellak, wat keurig lakken extra uitdagend maakt. Bij mijn eerste poging ga ik iets te kwistig te werk, waardoor de gel veel te dik op de nagels ligt. Een beginnersfout die ik niet krijg rechtgezet. Op mijn andere hand breng ik zo secuur mogelijk twee dunne lagen over elkaar aan en laat die telkens 60 seconden uitharden onder de praktische, professioneel uitziende lamp. De comfortabele, voorgevormde bodem is een extra troef. Die kan je bovendien makkelijk verwijderen, zodat ook je voeten eronder kunnen. Omdat de volledige hand onder de lamp past, krijg ik de volledige klus – van vijlen tot topcoat – in minder dan een halfuur geklaard. Het resultaat mag er zijn en ik geniet twee weken lang van quasi perfect gemanicuurde gelnagels. Wanneer ik de lak verwijder – ook nu weer een tijdrovend proces – ben ik aangenaam verrast over de staat van mijn stevige, lange, natuurlijke nagels. Deze thuismanicure komt het dichtst in de buurt van een salonbehandeling en is dan ook mijn favoriet uit de test.

Roze ledlamp van Pink Gellac, 55 euro. Voor een starterspakket met lamp en accessoires betaal je 118 euro, pinkgellac.com



MOOI RESULTAAT IN 20 MINUTEN PRONAILS

2 SLAGVELD MET GEKLEURD POEDER DOONAILS 

ONDER DE LAMP VOOR EEN NATUURLIJKE LOOK MANUCURIST





4 BIJNA ALS IN EEN BEAUTYSALON PINK GELLAC

25 Foto getty images

Alledaagse dromen

ALLEDAAGSE DROMEN

Beeldreportage

Met vrolijke kleuren en onbevangen jeugdigheid

laat fotograaf Tyler Mitchell ons mijmeren over een andere werkelijkheid. Onder zijn poëtische beelden schuilt een zacht pleidooi om schoonheid een nieuwe invulling te geven.

Met vrolijke kleuren en onbevangen jeugdigheid laat fotograaf Tyler Mitchell ons mijmeren over een andere werkelijkheid. Onder zijn poëtische beelden schuilt een zacht pleidooi om schoonheid een nieuwe invulling te geven.

verkennen ze het contact met de buitenlucht, hun omgeving, hun geschiedenis en zichzelf. Zoals de moeder en dochter in het werk ‘Ancestors’, die zichzelf in de spiegel bekijken, terwijl hun ingekaderde voorouders hen toekijken.De combinatie van natuurlijk licht, een zoet kleurenpalet en speelse elementen geeft zijn beelden een lichtvoetig karakter dat de onderliggende boodschap verzacht. ‘Zwarte schoonheid tonen, is een daad van rechtvaardigheid’, vindt Mitchell. Ontdaan van alle franjes, komt schoonheid het meest tot haar recht in de onbewaakte momenten van het alledaagse. Op dinsdag 23 mei houdt Tyler Mitchell een lezing in C-Mine, Genk, c-mine.be

De New Yorkse fotograaf Tyler Mitchell (°1995) zoekt voortdurend de onzichtbare grens op tussen wat is en zou kunnen zijn. Geïnspireerd door zijn eigen kindertijd in het zuiden van de Verenigde Staten brengt hij een jeugdige idylle tot leven, die een alternatieve werkelijkheid en toekomst verbeeldt. Een utopische wereld, waarin Mitchells eigen zwarte gemeenschap op de voorgrond treedt.

Voor zijn lens vervellen modellen tot levensechte, ontwapenende persoonlijkheden, die de kijker in al hun veelzijdigheid binnentrekken in het verhaal. Ongedwongen verkennen ze het contact met de buitenlucht, hun omgeving, hun geschiedenis en zichzelf. Zoals de moeder en dochter in het werk ‘Ancestors’, die zichzelf in de spiegel bekijken, terwijl hun ingekaderde voorouders toekijken.

De combinatie van natuurlijk licht, een zoet kleurenpalet en speelse elementen geeft zijn beelden een lichtvoetig karakter dat de onderliggende boodschap verzacht. ‘Zwarte schoonheid tonen, is een daad van rechtvaardigheid’, vindt Mitchell. Ontdaan van alle franjes, komt schoonheid het meest tot haar recht in de onbewaakte momenten van het alledaagse.

Onder een blauwe lucht rent een zwarte tienerjongen over een grasvlakte, met een vlieger achter zich aan. De boomtoppen op de achtergrond lichten op onder de zomerzon. Een ander beeld toont het schaduwspel van twee jongeren achter blauwe lakens aan een wasdraad. Beide taferelen hebben iets dromerigs en toch zo alledaags. De New Yorkse fotograaf Tyler Mitchell (°1995) zoekt voortdurend de onzichtbare grens op tussen wat is en zou kunnen zijn. Geïnspireerd door zijn eigen kindertijd in het zuiden van de Verenigde Staten brengt hij een jeugdige idylle tot leven, die een alternatieve werkelijkheid en toekomst verbeeldt. Een utopische wereld, waarin Mitchells eigen zwarte gemeenschap op de voorgrond treedt.Voor zijn lens vervellen modellen tot levensechte, ontwapenende persoonlijkheden, die de kijker in al hun veelzijdigheid binnentrekken in het verhaal. Ongedwongen

Op dinsdag 23 mei houdt Tyler Mitchell een lezing in C-Mine, Genk, c-mine.be

Tekst Josephine Dapaah Foto’s: Tyler Mitchell Tekst Josephine Dapaah Foto’s Tyler Mitchell

GEORGIA HILLSIDE (REDLINING), 2021

Mitchell doorweeft de idylles in zijn foto’s met de harde realiteit: de rode lijnen in het gras verwijzen naar de ‘Redlining’, een discriminerende praktijk die bepaalde bevolkingsgroepen weert van de woningmarkt.

CAGE, 2022

Mitchells laatste reeks Chrysalis toont geënsceneerde foto’s die wat dwingender zijn: de lieflijkheid lokt ook een spannend contrast uit.

BOYS OF WALTHAMSTOW II, 2018

Mitchell wil zelf geen onderscheid maken tussen de utopische wereld die hij creëert in zijn modefotografie, en het universum waarin zijn persoonlijke werk zich afspeelt.

ANCESTORS, 2021 Moeder en dochter bekijken zichzelf in de spiegel, terwijl hun ingekaderde voorouders toekijken.

UNTITLED (KITE), 2019

In 2019 presenteerde Mitchell zijn eerste soloshow, I can make you feel good, een reeks over intimiteit, gehuld in een zacht optimisme.

Groenland, IJsland, Schotland en de Hebriden Onze cruises naar het Hoge Noorden, deze zomer 2023: RCS Paris B 438 679 664 –150 000 eurosAtout France IM 075 100 099 –DockProd Ontdek deze cruises RESERVEER UW CRUISE OP 02/899 84 00, VIA INFO@RIVAGESDUMONDE.BE OF GA LANGS BIJ UW REISAGENT • WWW.RIVAGESDUMONDE.BE Varen. Beleven. Dromen. ONZE TROEVEN Vertrek vanuit Brussel • Nederlandstalig Aan boord van de World Explorer, een luxueus expeditiejacht voor 180 passagiers

Getest

HOE LAAT JE JE HUID OPLICHTEN?

Hoe behoud je een langdurig glimmend laagje, zonder je hoofd in een pot met vaseline te Debeuckelaere test vijf ‘illuminators’: soms een glinstering op je huid, soms een glansloze crème.

1. SUBTIELE LENTEGODIN SAIE

1. Subtiele lentegodin

Glowy Super Gel

De illuminator – zeker niet de laatste nietszeggende productnaam in deze rubriek –kun je gebruiken met of zonder make-up. Na het aanbrengen van de dagelijkse gezichtsverzorging verdeel je twee pompjes over je gezicht, maar je kunt hem ook mengen met je foundation of bb-crème (een moisturizer met foundation) voor meer dekking. Heel gebruiksvriendelijk dus.

De illuminator – zeker niet de laatste nietszeggende productnaam in deze rubriek – kun je gebruiken met of zonder make-up. Na het aanbrengen van de dagelijkse gezichtsverzorging verdeel je twee pompjes over je gezicht, maar je kunt hem ook mengen met je foundation of bb-crème (een moisturizer met foundation) voor meer dekking. Heel gebruiksvriendelijk dus.

De Glowy Super Gel voelt bijna waterachtig aan, en smeert makkelijk. Ik gebruik de kleur 'sunglow', die op de huid een vederlicht laagje glinsterende, gouden partikeltjes achterlaat. Een subtiele gloed die de eerste lentestralen perfect nabootst, maar in de echte zon al snel té subtiel aanvoelt. Het product opbouwen op de huid om meer van die gloed te krijgen, werkt niet. Daarvoor is de formule te licht en waterachtig.

De gel schippert een beetje tussen skincare en make-up, en dat is een trend in make-upland.

Hij bevat vitamine C en squalaan (een vloeistof met een olie-achtige substantie). Ik ben geen expert, maar zulke actieve ingrediënten kunnen gevoeligheden en reacties uitlokken in combinatie met andere gezichtsproducten. Dat is dus iets om over na te denken. Groot pluspunt: deze gel haalt zijn glans uit ecologisch en ethisch ontgonnen mica.

Glowy Super Gel, Saie, 25,5 euro, saiehello.come

De Glowy Super Gel voelt bijna waterachtig aan, en smeert makkelijk. Ik gebruik de kleur ‘sunglow’, die op de huid een vederlicht laagje glinsterende, gouden partikeltjes achterlaat. Een subtiele gloed die de eerste lentestralen perfect nabootst, maar in de echte zon al snel té subtiel aanvoelt. Het product opbouwen op de huid om meer van die gloed te krijgen, werkt niet. Daarvoor is de formule te licht en waterachtig. De gel schippert een beetje tussen skincare en make-up, en dat is een trend in make-upland. Hij bevat vitamine C en squalaan (een vloeistof met olieachtige substantie). Ik ben geen expert, maar zulke actieve ingrediënten kunnen gevoeligheden en reacties uitlokken in combinatie met andere gezichtsproducten. Dat is dus iets om over na te denken.

Groot pluspunt: deze gel haalt zijn glans uit ecologisch en ethisch ontgonnen mica.

Hoe behoud je een langdurig glimmend laagje, zonder je hoofd in een pot met vaseline te duwen?

Heleen Debeuckelaere test vijf 'illuminators': soms een glinstering op je huid, soms een glansloze crème.

Glowy Super Gel, Saie, 25,5 euro, saiehello.com

2. Zon in een stick

Illuminator Multi Stick

DRUPPELTJES OM SNEL TE VERGETEN

Het is moeilijk om je in te beelden dat iemand geen fan zou zijn van de multistick van Ilia, en al helemaal van de kleur ‘stella by starlight’. Tijdens het testen moet ik geregeld de drang onderdrukken om de stick over mijn hele gezicht te smeren. En waarom daar stoppen? Ook de schouders verdienen een glow, toch?

37 euro voor 4,5 gram vereist wel een beetje terughoudendheid. Breng de stick alleen aan op plekken die je wil oplichten, bij mij het stukje huid van de jukbeenderen tot aan de wenkbrauwen. Een beetje uitvegen met de vingertoppen en klaar. Ook als oogschaduw doet deze stick het prima. De handige vorm van de stick maakt het product zelfs toegankelijk voor de grootste prutser. De illuminator blijft relatief goed zitten en bevat geen toegevoegd parfum (voor mij een pluspunt). Eén laagje geeft een subtiele glans, maar je kunt het product makkelijk in meerdere lagen aanbrengen voor meer effect. Smeer het over je foundation of andere make-up, of gewoon op de ongeschminkte huid.

3. ZON IN EEN STICK ILIA

een snelle trip naar Kruidvat voor een nieuwe beautyblender krijgt deze recensent geen grip op het gebruiksvriendelijke wonderpennetje. Hoewel het wordt aangeprezen als highlighter en concealer in een, blijf ik met de indruk achter dat de Touche éclat geen van beide doet. De formule is glansloos, ik blijf maar zoeken naar de zogenaamde ‘lichtreflecterende pigmenten’. In de winkel werd mij aangeraden een tint lichter te nemen, maar dan zou de kleur te licht zijn om het product ook als concealer te gebruiken. Mijn advies: geef er je geld niet aan (41,5 euro voor 2,5 ml). De Touche éclat past misschien bij een makeuplook met zware schaduwen en dikke foundation, maar die hebben we in 2016 gelaten. Touche éclat, Yves Saint Laurent, 41,5 euro, ysl-beauty.be

Werkpaard van de glans (vier sterren)

Oké, voor 7,95 euro kun je niet veel verkeerd doen. Er is niet per se iets mis met de Smart Drops van Kiko, maar het is ook niets om over naar huis te schrijven. De druppeltjes zouden met actieve ingrediënten zoals niacinamide, squalaan, glycerine en blauwe-besextract een stralende en opgefriste teint leveren. Maar die werking is getest op vrouwen die het product 28 dagen lang tweemaal per dag moesten aanbrengen. Een week verder is het esje van Kiko bij mij al voor meer dan de hel leeg. De druppels zijn niet onaangenaam, maar het beloofde resultaat is ver zoek. Niets wat de blauwe pot Nivea niet ook kan. Er zijn veel betere serums op de markt, soms zelfs met een goedkoper prijskaartje. Bij beautymerk Kiko kun je betaalbare make-up kopen, waarom je dan aan gezichtsverzorging wagen?

Het is moeilijk om je in te beelden dat iemand geen fan zou zijn van de multistick van Ilia, en al helemaal van de kleur 'stella by starlight'. Tijdens het testen moet ik geregeld de drang onderdrukken om de stick over mijn hele gezicht te smeren. En waarom daar stoppen? Ook de schouders verdienen een glow, toch?

4. Druppeltjes om snel te vergeten (twee sterren)

Illuminator Multi Stick, Ilia, 37 euro, iliabeauty.com

3. Geen mirakelpen (VIJF STERREN°

Touche éclat (twee sterren)

Een product om te vergeten dus, ik merkte dat ik in de testperiode zelfs vaak vergat de druppeltjes aan te brengen. Het zou me niet verbazen mochten de Smart Drops weer even geruisloos uit het Kiko-assortiment verdwijnen.

Smart Drops Glowing Booster, Kiko, 7,95 euro, kikocosmetics.com

Jaren geleden werd ik al eens bevangen door de Touche éclat-manie. De concealer (en highlighter) van het modehuis Yves Saint Laurent werd toen al de hemel in geprezen als hét product voor een natuurlijke glans én om donkere cirkels onder de ogen weg te werken. Ook nu blijft het gouden pennetje een must-have, als je de online recensies gelooft. Ik was toen geen fan, en vandaag nog steeds niet. Na vier tutorials en

37 euro voor 4,5 gram vereist wel een beetje terughoudendheid. Breng de stick alleen aan op plekken die je wil oplichten, bij mij het stukje huid van de jukbeenderen tot aan de wenkbrauwen. Een beetje uitvegen met de vingertoppen en klaar. Ook als oogschaduw doet deze stick het prima. De handige vorm van de stick maakt het product zelfs toegankelijk voor de grootste prutser. De illuminator blij relatief goed zitten, en bevat geen toegevoegd parfum (voor mij een pluspunt). Eén laagje gee een subtiele glans, maar je kunt het product makkelijk in meerdere lagen aanbrengen voor meer e ect. Smeer het over je foundation of andere make-up, of gewoon op de ongeschminkte huid.

Smart Drops Glowing Booster Oké, voor 7,95 euro kun je niet veel verkeerd doen. Er is niet per se iets mis met de Smart Drops van Kiko, maar het is ook niets om over naar huis te schrijven. De druppeltjes zouden met actieve ingrediënten zoals niacinamide, squalaan, glycerine en blauwe-besextract een stralende en opgefriste teint leveren. Maar die werking is getest op vrouwen die het product 28 dagen lang tweemaal per dag moesten aanbrengen. Een week verder is het flesje van Kiko bij mij al voor meer dan de helft leeg. De druppels zijn niet onaangenaam, maar het beloofde resultaat is ver zoek. Niets wat de blauwe pot Nivea niet ook kan. Er zijn veel betere serums op de markt, soms zelfs met een goedkoper prijskaartje. Bij beautymerk Kiko kun je betaalbare make-up kopen, waarom je dan aan gezichtsverzorging wagen?

Dit is een intimiderend product. Bij de eerste veeg op je huid merk je al: less is more. De Liquid Illuminator gee veel kleur. Je krijgt ook meer een glitterend e ect dan een glans. Dat hoe geen nadeel te zijn, maar niet iedereen is een grote glitterfan. Uiteindelijk blijkt Born to Glow een heel makkelijk product voor een lage prijs. Meng het met je dagcrème of foundation en boem, klaar. Of wrijf het gewoon over je hele gezicht als je er echt voor wil gaan. Je kunt de illuminator ook hier en daar aanbrengen als een highlighter, maar daar leent de crème-achtige formule zich minder goed toe. Ik gebruik de kleur 'gleam', die heel dicht bij mijn eigen huidskleur komt. Een vergelijking met de Glowy Super Gel dringt zich op. De Super Gel gaat voor subtiliteit en ligt bijna gewichtloos op de huid, bij deze Born to Glow kies je voor een vol e ect.

Born to Glow Liquid Illuminator Dit is een intimiderend product. Bij de eerste veeg op je huid merk je al: less is more. De Liquid Illuminator geeft veel kleur. In tegenstelling tot de andere producten in dit rijtje levert de crème eerder een glitterend effect op dan een glans of fonkeling. Dat hoeft geen nadeel te zijn, maar niet iedereen is een grote glitterfan. Uiteindelijk blijkt Born to Glow een heel makkelijk product voor een lage prijs. Meng het met je dagcrème of foundation en boem, klaar. Of wrijf het gewoon over je hele gezicht als je er echt voor wil gaan. Je kunt de illuminator ook hier en daar aanbrengen als een highlighter, maar daar leent de crème-achtige formule zich minder goed toe. Ik gebruik de kleur ‘gleam’, die heel dicht bij mijn eigen huidskleur komt. Een vergelijking met de Glowy Super Gel dringt zich op. De Super Gel gaat voor subtiliteit en ligt bijna gewichtloos op de huid, bij deze Born to Glow kies je voor een vol effect. Ook op Tiktok wordt Born to Glow vaak vermeld als goedkoper alternatief voor dure bronzing drops (zelfbruiner voor het gezicht), en met deze illuminator ben je er tenminste zeker van dat er geen oranje strepen achterblijven na het wassen.

Jaren geleden werd ik al eens bevangen door de Touche éclat-manie. De concealer (en highlighter) van het modehuis Yves Saint Laurent werd toen al de hemel in geprezen als hét product voor een natuurlijke glans én om donkere cirkels onder de ogen weg te werken. Ook nu blij het gouden pennetje een must-have, als je de online recensies geloo .

Born to Glow Liquid Illuminator, NYX, 8 euro, douglas.be

Ik was toen geen fan, en vandaag nog steeds niet. Na vier tutorials en een snelle trip naar Kruidvat voor een nieuwe beautyblender krijgt deze recensent geen grip op het gebruiksvriendelijke wonderpennetje. Hoewel het wordt aangeprezen als highlighter en concealer in een, blijf ik met de indruk achter dat de Touche éclat geen van beide doet. De formule is glansloos, ik blijf maar zoeken naar de zogenaamde ‘lichtre ecterende pigmenten’. In de winkel werd mij aangeraden een tint lichter te nemen, maar dan zou de kleur te licht zijn om het product ook als concealer te gebruiken.

Een product om te vergeten dus, ik merkte dat ik in de testperiode zelfs vaak vergat de druppeltjes aan te brengen. Het zou me niet verbazen mocht de Smart Drops weer even geruisloos uit het Kiko-assortiment verdwijnen.

Ook op Tiktok wordt Born to Glow vaak vermeld als goedkoper alternatief voor dure bronzing drops (zel ruiner voor het gezicht), en met deze illuminator ben je er tenminste zeker van dat er geen oranje strepen achterblijven na het wassen.

Mijn advies: geef er je geld niet aan (41,5 euro voor 2,5 ml). De Touche éclat past misschien bij een make-uplook met zware schaduwen en dikke foundation, maar die hebben we in 2016 gelaten.

Touche éclat, Yves Saint Laurent, 41,5 euro, ysl-beauty.be

Illuminator Multi Stick, Ilia, 37 euro, iliabeauty.com

Smart Drops Glowing Booster, Kiko, 7,95 euro, kikocosmetics.com

Born to Glow Liquid Illuminator, NYX, 8 euro, douglas.be

5 x de huid opgelicht

Getest



KIKO 





4. WERKPAARD VAN DE GLANS NYX



5. GEEN MIRAKELPEN YVES SAINT LAURENT

Op zoek naar een dauwfrisse gloed: foundations met SPF

Getest

WELKE FOUNDATION GEEFT JE EEN FRISSE GLOED?

Moderne foundations maken de huid niet alleen mooier, ze bevatten vaak ook verzorgende bestanddelen en een SPF, een Sun Protection Factor. Bij die zonnebescherming plaatst beautyjournalist Laure Vandendaele graag een kanttekening (*), maar ze is wel bijzonder gecharmeerd door die ene crème. ‘Ik werd die dag bij de kapper maar liefst negen jaar jonger geschat.’

Moderne foundations maken de huid niet alleen mooier, ze bevatten vaak ook verzorgende bestanddelen en een SPF, een Sun Protection Factor. Bij die zonnebescherming

de foundation wel als een dunne sluier op mijn gezicht.

De vegan formule met SPF15 zit in een sobere maar elegante glazen flacon met pompje. De plastic dop oogt een tikkeltje goedkoop en hangt in geen tijd onder de vlekken. En sinds die vrije val van mijn bureau zit er nog een flinke barst in ook. Jammer, gezien de prijs. Natural Tinted Moisturizer van RainPharma 59,95 euro. Verkrijgbaar in 6 tinten.

1. GETINTE MOISTURIZER OF FOUNDATION?

plaatst beautyjournalist

Laure Vandendaele graag een kanttekening (*), maar ze is wel bijzonder gecharmeerd door die ene crème. ‘Ik werd die dag bij de kapper maar liefst negen jaar jonger geschat.’

AAN DE GEUR MÁDARA

POEDER MET EEN PRIJSKAARTJE JANE IREDALE

RAINPHARMA

Laure Vandendaele

1. RAINPHARMAGetinte moisturizer of foundation?

Het eerste product uit de test komt uit de nieuwe, compacte make-uplijn van het Belgische RainPharma. De Natural Tinted Moisturizer belooft een levendige tint en zou fijne lijntjes minder zichtbaar maken. Hoewel het merk zelf van een getinte moisturizer spreekt, valt deze formule voor mij in de categorie ‘foundation’. Van een getinte moisturizer verwacht ik immers niet veel meer dan een extra gehydrateerde huid met een subtiel tintje, maar deze formule biedt voldoende dekking en geeft de huid een mooie glow. Het product is zowel met een make-upborstel als met mijn vingers makkelijk aan te brengen, al legt de borstel de foundation wel als een dunne sluier op mijn gezicht. De vegan formule met SPF15 zit in een sobere maar elegante glazen flacon met pompje. De plastic dop oogt een tikkeltje goedkoop en hangt in geen tijd onder de vlekken. En sinds die vrije val van mijn bureau zit er nog een flinke barst in ook. Jammer, gezien de prijs.

Natural Tinted Moisturizer van RainPharma, 59,95 euro. Verkrijgbaar in 6 tinten.

Tijdens deze test ontdekte ik nog maar eens hoe moeilijk het is om online de juiste foundationkleur te vinden. Via de website van het biologische make-upmerk kan ik de acht tinten virtueel uitproberen, maar ik sla de bal alsnog flink mis. In plaats van de juiste – maar vrij bleke –kleur te kiezen, laat ik me verleiden door een tint die me er in de virtuele paskamer een tikkeltje ‘sun kissed’ laat uitzien. Make-upfout nummer één: foundation dient niet om je teint donkerder te maken. Ondanks de foute kleur (100 procent mijn schuld) ben ik wel tevreden over de dekking van deze foundation. De roodheid op mijn wangen is verdwenen en mijn teint oogt egaal. Van alle producten uit de test is deze formule met SPF15 de dikste en het is even zoeken naar een manier waarop je het product het best aanbrengt, zodat het niet als een dikke laag op de huid ligt. Na een paar uur wordt mijn teint jammer genoeg een beetje vlekkerig. Verder moet ik wennen aan de geur van deze foundation, een aards aroma dat prijsgeeft dat we met een biologisch merk te maken hebben. Soft Glow Foundation van Mádara, 35,95 euro bij biotylab.com. Verkrijgbaar in 8 tinten.

Via de website van het biologische make-upmerk kan ik de acht tinten virtueel uitproberen, maar ik sla de bal alsnog flink mis. In plaats van de juiste – maar vrij bleke – kleur te kiezen, laat ik me verleiden door een tint die me er een tikkeltje ‘sun kissed’ laat uitzien. Makeupfout nummer één: foundation dient niet om je teint donkerder te maken. Ondanks de foute kleur (100 procent mijn schuld) ben ik wel tevreden over de dekking van deze foundation. De roodheid op mijn wangen is verdwenen en mijn teint oogt egaal. Van alle producten uit de test is deze formule met SPF15 de dikste en het is even zoeken naar een manier waarop je het product het best aanbrengt, zodat het niet als een dikke laag op de huid ligt. Na een paar uur wordt mijn teint jammer genoeg een beetje vlekkerig. Verder moet ik wennen aan de geur van deze foundation, een aards aroma dat prijsgeeft dat we met een biologisch merk te maken hebben.

boeg te gooien en ga aan de slag met een minerale compacte poederfoundation met SPF20. Die breng je met een ronde borstel over een laagje gezichtsprimer aan en fixeer je nadien met een hydraterende spray. Deze methode lijkt omslachtig, maar het blijkt een makkelijke en intuïtieve manier van opmaken. Omdat ik normaal gezien voor producten kies die me een dauwfrisse gloed geven, is het even wennen om mezelf met een matte teint te zien. Ook accentueert het poeder de donshaartjes op mijn wangen, iets wat ik absoluut wil vermijden. Gelukkig doet de hydraterende spray het product mooi met de huid versmelten en krijg ik toch die gezonde gloed. In tegenstelling tot een vloeibare foundation is een poeder geschikt om de teint doorheen de dag makkelijk bij te werken. Bovendien worden minerale poeders goed verdragen door alle huidtypes en zijn ze geschikt voor een huid met acne. Ik ben fan, maar kan niet om het stevige prijskaartje heen. Voor het poeder, de primer, de hydraterende spray en de borstel tel je samen zo’n 180 euro neer. PurePressed Base SPF20 van jane iredale, 51 euro bij Parfuma. Verkrijgbaar in 21 tinten.

het stevige prijskaartje heen. Voor het poeder, de primer, de hydraterende spray en de borstel samen tel je zo’n 180 euro neer.

PurePressed Base SPF20 van Jane Iredale, 51 euro bij Parfuma. Verkrijgbaar in 21 tinten.

ten uit de test geeft deze het meest natuurlijke resultaat. Omdat je de vederlichte formule niet op de huid ziet liggen, is het een favoriet van zowel jonge meisjes als rijpere vrouwen. Hoewel ik geneigd ben om een aantal druppels van het serum met mijn vingers over de huid te smeren, merk ik dat je het mooiste resultaat krijgt door slechts een paar druppeltjes met een foundationkwast in de huid te werken. Ik werd die dag bij de kapper maar liefst negen jaar jonger geschat, doe met die info wat u wilt.

kiezen) versmelt perfect met mijn huid. Van alle producten uit de test geeft deze het meest natuurlijke resultaat. Omdat je de vederlichte formule niet op de huid ziet liggen, is het een favoriet van zowel jonge meisjes als rijpere vrouwen. Hoewel ik geneigd ben om een aantal druppels van het serum,met mijn vingers over de huid te smeren, merk ik dat je het mooiste resultaat krijgt door slechts een paar druppeltjes met een foundationkwast in de huid te werken. Ik werd die dag bij de kapper maar liefst negen jaar jonger geschat, doe met die info wat u wilt.

4. HET MEEST NATUURLIJKE RESULTAAT ILIA

Soft Glow Foundation van Mádara, 35,95 euro bij biotylab.com. Verkrijgbaar in 8 tinten.

3. JANE IREDALE ***Poeder met een prijskaartje Ik beslis om het over een andere

Ik beslis om het over een andere boeg te gooien en ga aan de slag met een minerale compacte poederfoundation met SPF20. Die breng je met een ronde borstel over een laagje gezichtsprimer aan en fixeer je nadien met een hydraterende spray. Deze methode lijkt omslachtig, maar het blijkt een makkelijke en intuïtieve manier van opmaken. Omdat ik normaal gezien voor producten kies die me een dauwfrisse gloed geven, is het even wennen om mezelf met een matte teint te zien. Ook accentueert het poeder de donshaartjes op mijn wangen, iets wat ik absoluut wil vermijden. Gelukkig doet de hydraterende spray het product mooi met de huid versmelten en krijg ik toch die gezonde gloed. In tegenstelling tot een vloeibare foundation is een poeder geschikt om de teint doorheen de dag makkelijk bij te werken. Bovendien worden minerale poeders goed verdragen door alle huidtypes en zijn ze geschikt voor een huid met acne. Ik ben fan, maar kan niet om

4. ILIA ****Het meest natuurlijke resultaat Gooi ‘beste foundations met een hoge SPF’ in de zoekbalk het internet tipt het Super Serum Skin Tint van Ilia. Zoals de naam doet vermoeden, sluit de vloeibare textuur eerder aan bij die van een serum, maar de dekking hoeft niet onder te doen voor de gemiddelde foundation. Behalve een SPF30 bevat de liquide formule een aantal ster-ingrediënten zoals niacinamide en hyaluronzuur, die de huid gladder maken en voor een voller effect zorgen. Omdat een ezel zich geen twee keer aan dezelfde steen stoot, ga ik deze keer naar de winkel voor kleuradvies. Met succes, want de tint ‘Shela’ (die ik overigens zelf nooit zou kiezen) versmelt perfect met mijn huid. Van alle produc-

 Gooi ‘beste foundations met een hoge SPF’ in de zoekbalk en het internet tipt het Super Serum Skin Tint van Ilia. Zoals de naam doet vermoeden, sluit de vloeibare textuur eerder aan bij die van een serum, maar de dekking hoeft niet onder te doen voor de gemiddelde foundation. Behalve een SPF30 bevat de liquide formule een aantal ster-ingrediënten zoals niacinamide en hyaluronzuur, die de huid gladder maken en voor een voller effect zorgen. Omdat een ezel zich geen twee keer aan dezelfde steen stoot, ga ik deze keer naar de winkel voor kleuradvies. Met succes, want de tint ‘Shela’ (die ik overigens zelf nooit zou

Super Serum Skin Tint van Ilia, 56 euro bij Peaufiné. Verkrijgbaar in 30 tin(*) SPF: een extraatje, maar geen alternatief Make-up met SPF of zonnebescherming lijkt een perfecte ‘twee vliegen in één klap’, maar is dat niet. Om je gezicht goed te beschermen tegen de schadelijke uv-A- en uv-B-stralen smeer je ongeveer twee vingerlengtes zonnecrème met een SPF30 of hoger. Dat is veel meer dan het erwtje foundation waarmee je je teint egaliseert, al voeg je zo wle een extra laagje bescherming toe. Breng daarom altijd eerst een laag zonnecrème aan voor je buiten gaat sporten, in de tuin werkt of van een terrasje geniet.

Super Serum Skin Tint van Ilia, 56 euro bij Peaufiné. Verkrijgbaar in 30 tinten.

SPF: EEN EXTRAATJE, MAAR GEEN ALTERNATIEF

Make-up met SPF of zonnebescherming lijkt een perfecte ‘twee vliegen in één klap’, maar is dat niet. Om je gezicht goed te beschermen tegen de schadelijke uv-A- en uv-B-stralen smeer je ongeveer twee vingerlengtes zonnecrème met een SPF30 of hoger. Dat is veel meer dan het erwtje foundation waarmee je je teint egaliseert. Breng daarom altijd eerst een laag zonnecrème aan voor je buiten gaat sporten, in de tuin werkt of van een terrasje geniet.

2. MÁDARA Wennen aan de geur





2. WENNEN



Welke lichaamscrème is pure verwennerij?

Getest

WELKE LICHAAMSCRÈME IS PURE VERWENNERIJ?

Een goede lichaamscrème voedt je huid in barre winters, maar geeft ze ook in de lente dat extra laagje liefde. Nadia Bourabain zoekt uit welke crèmes nu echt dat tikkeltje meer doen – en ook nog eens prettig aanvoelen.

Nadia Bourabain

1. CAUDALIEAls een wolkje

Het Franse cosmeticamerk Caudalie staat erom bekend dat het ‘cleane’ producten uitbrengt en deze herstellende vegan body butter is geen uitzondering op de regel. Zo haalt de lichaamscrème niet alleen een excellente score op de Yuka-app, die producten beoordeelt op basis van de verwerkte ingrediënten, maar is zelfs het potje volledig recycleerbaar. Altijd een fijne bonus. Toch zijn het vooral de geur van zoete amandelen en de fluffy textuur die me verleiden. De crème is zo luchtig en zacht als een wolkje en laat zich vlot uitsmeren. Ideaal voor mensen die last hebben van een jeukend en trekkerig gevoel op warme dagen, al is de verpakking misschien nét wat te groot voor in je tas.

Vinotherapist Herstellende Vegan Body Butter van Caudalie, 22,90 euro voor 225 ml, be.caudalie.com

douglas.be

Een goede lichaamscrème voedt je huid in barre winters, maar geeft ze ook in de lente dat extra laagje liefde.

uit

die last hebben van een jeukend en trekkerig gevoel op warme dagen, al is de verpakking misschien nét wat te groot voor in je tas.

Vinotherapist Herstellende Vegan

Body Butter van Caudalie, 22,90 euro voor 225 ml, be.caudalie.com

2. LABORATOIRES DE BIARMijn leven als dis-

Deze lichaamscrème van Laboratoires de Biarritz wil de huid niet alleen voeden, dankzij kokosolie en sheaboter, maar zou ze ook moeten laten stralen. Toch wil ik de crème het liefst zo snel mogelijk weer afspoelen. Dat komt door de glitter die over mijn huid verspreid lijkt. In plaats van de subtiele zomerse glow die ik verwachtte, heeft mijn lichaam meer weg van een discobal. Verder is het zoete, natuurlijke parfum van het product aangenaam, maar moet ik toch nog een punt aftrekken voor het ietwat plakkerige gevoel dat het op mijn huid achterlaat.

3. DE BELOFTE VAN STRAKKE BILLEN SOL DE JANEIRO

4. SOL DE JANEIRONee tegen kokos en orchidee Na mijn geweldige ervaring met de Brazilian Bum Bum Cream van Sol de Janeiro, was ik nieuwsgierig naar de prestaties van de Coco Cabanacrème van hetzelfde merk. De straffe geur van kokos, tropische orchideeën en geroosterde praliné was voor mij even wennen. Qua textuur scoort dit product wel hoog: de zachte, gelachtige substantie smelt in de huid en hydrateert meteen. Hoewel ik de crème geweldig vind om z’n textuur en het verkoelende effect, laat ik hem toch aan de kant liggen door de geur.

Coco Cabana Cream van Sol de Janeiro, 44,99 euro voor 240ml. douglas.be

4. NEE TEGEN KOKOS EN ORCHIDEE SOL DE JANEIRO

Océane Body Shimmer Cream van Laboratoires de Biarritz, 27 euro voor 200 mlbiotylab.com

3. SOL DE JANEIRODe belofte van strakke billen

Glad, gladder, gladst. Met dit product heb ik geloof ik het geheim voor zijdezachte benen ontdekt. De Brazilian Bum Bum Cream van Sol de Janeiro is een hype op Tiktok vanwege de onweerstaanbare geur. En ik ben gewoonlijk geen fan van overgeparfumeerde producten, maar ook ik raakte verslaafd aan deze heerlijke mix van pistache, gezouten karamel en vanille. De Brazilian Bum Bum Cream is speciaal ontwikkeld om stevige en strakke ‘bum bums’ of billen te creëren, zoals de naam al doet vermoeden. Niet zeker of dàt werkt, maar mijn huid voelt zacht aan, en ook vrij strak. Dat zou liggen aan het cafeïnerijke guarana-extract dat in het product verwerkt zit.

5. SISLEY PARISDe rust van een spa in een crème Verwennerij in een tube, zo kan je de Baume Velours Corps van luxemerk Sisley omschrijven. De natuurlijke geuren van honing en oranjebloesem in deze lichaamscrème brengen het rustgevende gevoel van de spa naar je huis. De wat dikkere textuur wordt gemakkelijk geabsorbeerd door de huid en laat geen vettig laagje achter. Na het aanbrengen van de crème voelt mijn huid soepel en zacht aan. Plantenextract van liriope, macadamia-olie en babassuolie zouden een sterk voedend effect hebben, saffraanbloemenextract zou de huid dan weer kalmeren en verkoelen. Heerlijk, het enige nadeel is dat prijskaartje. Baume Velours Corps aux Fleurs de Saffran van Sisley Paris, 124,90 euro voor 200mliciparisxl.be

Na mijn geweldige ervaring met de Brazilian Bum Bum Cream van Sol de Janeiro, was ik nieuwsgierig naar de prestaties van de Coco Cabana-crème van hetzelfde merk. De straffe geur van kokos, tropische orchideeën en geroosterde praliné was voor mij even wennen. Qua textuur scoort dit product wel hoog: de zachte, gelachtige substantie smelt in de huid en hydrateert meteen. Hoewel ik de crème geweldig vind om z’n textuur en het verkoelende effect, laat ik hem toch aan de kant liggen door de geur.

Océane Body Shimmer Cream van Laboratoires de Biarritz, 27 euro voor 200 ml, biotylab.com

Brazilian Bum Bum Cream van Sol de Janeiro, 19,99 euro voor 75 ml, douglas.be

Brazilian Bum Bum Cream van Sol de Janeiro, 19,99 euro voor 75 ml.

Coco Cabana Cream van Sol de Janeiro, 44,99 euro voor 240 ml, douglas.be

Verwennerij in een tube, zo kan je de Baume Velours Corps van luxemerk Sisley omschrijven. De natuurlijke geuren van honing en oranjebloesem in deze lichaamscrème brengen het rustgevende gevoel van de spa naar je huis. De wat dikkere textuur wordt gemakkelijk geabsorbeerd door de huid en laat geen vettig laagje achter. Na het aanbrengen van de crème voelt mijn huid soepel en zacht aan. Plantenextract van liriope, macadamiaolie en babassu-olie zouden een sterk voedend effect hebben, saffraanbloemenextract zou de huid dan weer kalmeren en verkoelen. Heerlijk, het enige nadeel is dat prijskaartje. Baume Velours Corps aux Fleurs de Saffran van Sisley Paris, 124,90 euro voor 200 ml, iciparisxl.be



1. ALS EEN WOLKJE CAUDALIE



2. MIJN LEVEN ALS DISCOBAL LABORATOIRES DE BIARRITZ







5. DE RUST VAN EEN SPA IN EEN CRÈME SISLEY PARIS Nadia Bourabain zoekt welke crèmes echt dat tikkeltje meer doen – en ook nog eens prettig aanvoelen.

BOEKWEIT

Boekweit, nu ook zonder pannenkoeken

Wat eten we?

Boekweitpannenkoeken zijn een ding in Limburg, maar eigenlijk eet de hele wereld boekweit, in alle denkbare bereidingen. Wat is precies de magie van dat zaadje? En wat kun je ermee in de keuken?

Wat is boekweit?

Boekweit is een driehoekig zaadje dat over de hele wereld gegeten wordt: in Japan worden er sobanoedels van gemaakt, in Rusland eten ze blini, in Frankrijk hartige pannenkoeken, in China stevige noedels, pannenkoeken en pap. In Polen wordt boekweit simpelweg geroosterd en gekookt, in India komt het terecht in platbrood en krokante pakora. En dan noemen we nog

Waarom is boekweit zo populair?

Boekweit groeit goed in arme gronden waar weinig andere planten gedijen. De plant heeft bovendien maar twee maanden nodig om van zaadje tot oogstbare plant uit te groeien. Die snelle groei maakt dat de plant het ook prima doet in koudere gebieden met een korte zomerperiode.

Maakt boekweit ook deel uit van onze eetcultuur?

maar een fractie van de culinaire toepassingen van dit zaadje met zijn rokerige, nootachtige smaak. Waarom is boekweit zo populair?

Maakt boekweit ook deel uit van onze eetcultuur?

Dat was tot een paar generaties terug zeker het geval, leren we van Jeroen Van Vaerenbergh, beter bekend als De Foodarcheoloog. ‘Boekweit was basisvoedsel: we aten het net zo courant als we nu aardappels eten.’ Boekweit reisde in de late middeleeuwen uit het Nabije Oosten naar onze contreien. De bevolking van de Lage Landen groeide in die tijd enorm en er was nood aan meer voedsel. De tot nu toe vaak onbewerkte zandgronden in Limburg en de Antwerpse Kempen werden ingezaaid met het nieuwe gewas. De oogst werd verwerkt in pannenkoeken, pap en koeken. Brood bakken lukte niet, omdat boekweit te weinig gluten bevat. ‘Op het hoogtepunt van zijn populariteit was boekweit verantwoordelijk voor niet minder dan 38 procent van alle teelten in onze regio’, weet Jeroen nog.

van zijn populariteit was boekweit verantwoordelijk voor niet minder dan 38 procent van alle teelten in onze regio’, weet Jeroen nog. Waarom vinden we het nu amper terug in onze keuken?

er nog op kleine schaal boekweit geteeld en is een boekweitpannenkoek met stroop een bekend gerecht.’

Hoe komt boekweit het best tot zijn recht?

BOEKWEITCHOCOLADEGRANOLA

Waarom vinden we het nu amper terug in onze keuken?

Toen in de tweede helft van de 18de eeuw de aardappel de plaats van boekweit innam als goedkope vuller, verdween het zaad snel naar de achtergrond, vertelt Jeroen. ‘Boekweit was altijd een deel van de volkskeuken: de elite keek er niet naar om. Het werd dus geassocieerd met armoede en gegeten uit noodzaak, niet uit culinair genot. Als men het zich kon permitteren om iets anders te eten, had dat de voorkeur. Al is boekweit niet volledig verdwenen: in bepaalde regio’s bleef het tot het culinaire repertoire behoren. Zo worden in de buurt van Diest in de lente nog altijd “kruidkoeken” gebakken: boekweitpannenkoeken die op smaak worden gebracht met boerenwormkruid. In Limburg wordt

Toen in de tweede helft van de 18de eeuw de aardappel de plaats van boekweit innam als goedkope vuller, verdween het zaad snel naar de achtergrond, vertelt Jeroen. ‘Boekweit was altijd een deel van de volkskeuken: de elite keek er niet naar om. Het werd dus geassocieerd met armoede en gegeten uit noodzaak, niet uit culinair genot. Als men het zich kon permitteren om iets anders te eten, had dat dan ook de voorkeur. Al is boekweit niet volledig verdwenen: in bepaalde regio’s bleef het tot het culinaire repertoire behoren. Zo worden in de buurt van Diest in de lente nog altijd “kruidkoeken” gebakken: boekweitpannenkoeken die op smaak worden gebracht met boerenwormkruid. In Limburg wordt er nog op kleine schaal boekweit geteeld en is een boekweitpannenkoek met stroop een bekend gerecht.’ Hoe komt boekweit het best tot zijn recht?

Daarvoor bellen we met chef Maarten van Essche van restaurant Meteor in Heffen. Hij creëerde een gerecht met boekweit en aardpeer. ‘Ik maak een tartaar van gekookte boekweit, een koji (de schimmel die ook gebruikt wordt om sake of sojasaus mee te maken) van boekweit én daar nog krokante boekweit bovenop. Dat combineer ik met aardpeer, ze delen dezelfde aardse, notige smaak. Ik houd van het mondgevoel van gekookte boekweit. Die is haast fluwelig. Ik proef er de aroma’s van verse hazelnoten en spelt in. Cruciaal bij boekweit vind ik de cuisson. Op het pakje staat dat je hem 30 minuten moet laten koken. Ikzelf laat hem tien minuutjes zacht pruttelen: zo kook je het stoffige eruit, maar houd je een mooie beet. Kook je boekweit te lang, dan krijg je een brij.’

Daarvoor bellen we met chef Maarten van Essche van restaurant Mete-

Wat zijn de donkere zaadjes die je vindt onder de naam kasha?

Kasha zijn geroosterde boekweitzaadjes, die je kan vinden in de Oost-Europese supermarkt of in de natuurvoedingswinkel. In Oost-Europa worden de zaadjes gekookt en simpelweg geserveerd met wat boter als zetmeelcomponent van de maaltijd. Je kan boekweit ook zelf roosteren in een droge pan: zo’n drie minuutjes, tot de zaadjes beginnen te kleuren. Dit levert een leuk krokantje op dat je over een soep of een salade kan strooien.

Deze granola is als een klein dessertje ’s ochtends. De donkere chocolade is een verleidelijke combinatie met de aardse, krokant geroosterde boekweit.

VOOR 1 BAKPLAAT

• 175 g boekweitkorrels

• 175 g havervlokken

• 175 g zonnebloempitten

• 3 el lijnzaad

• 4 el neutrale olie

• 4 el esdoornsiroop of honing

or in Heffen. Hij creëerde een gerecht met boekweit en aardpeer. ‘Ik maak een tartaar van gekookte boekweit, een koji (de schimmel die ook gebruikt wordt om sake of sojasaus mee te maken) van boekweit én daar nog krokante boekweit bovenop. Dat combineer ik met aardpeer, ze delen dezelfde aardse, notige smaak. Ik houd van het mondgevoel van gekookte boekweit. Die is haast fluwelig. Ik proef er de aroma’s van verse hazelnoten en spelt in. Cruciaal bij boekweit vind ik de cuisson. Op het pakje staat dat je hem 30 minuten moet laten koken. Ikzelf laat hem tien minuutjes zacht pruttelen: zo kook je het stoffige eruit, maar houd je een mooie beet. Kook je boekweit te lang, dan krijg je een brij.’

• ½ tl kaneel

• ½ tl kardemom

Wat zijn de donkere zaadjes die je vindt onder de naam kasha?

• 1 snuf zout

• 100 g chocolade, in Stukjes gehakt

BEREIDING

1. Verwarm de oven voor tot 180 graden. Meng in een grote kom de boekweitkorrels, havervlokken, zonnebloempitten en het lijnzaad. Meng de olie en esdoornsiroop eronder. Kruid met kaneel, kardemom en zout. Meng nog eens goed door elkaar.

2. Spreid uit over een bakplaat. Rooster 20 à 25 minuten (tot de granola bruin is, maar laat hem niet te donker worden). Roer om de 10 minuten alles eens goed om, zodat de randjes niet te bruin worden. Laat volledig afkoelen en voeg dan de chocolade toe. Bewaar in een luchtdichte doos, de granola blijft minstens

3 weken lekker.

Barbara Serulus Foto’s: Eefje De Coninck en Senne Van der Ven Door Barbara Serulus Foto’s Eefje De Coninck & Senne Van der Ven

▶ WAT ETEN WE?

BOEKWEITRISOTTO MET GROENE ASPERGES EN GEROOSTERDE HAZELNOOT

Makkelijker dan rijst en een heus smaakbommetje: boekweit tot risotto roeren, is een goed idee! Lekker met alle groene groenten, maar nu de groene asperges volop in het seizoen zijn, twijfelen we niet om er volop mee te koken.

VOOR 4 PERSONEN

• 2 sjalotten

• 1 teen look

• 2 stengels selder

• 300 g boekweit

• 1 glas witte wijn

• 1 liter groentebouillon

• 400 g champignons

• 2 bussels groene asperges

• Olijfolie

• Peper en zout

• 40 g boter

• 100 g parmezaan

• 1 handvol geroosterde hazelnoten

BEREIDING

1. Schil en snijd de sjalotten en look in fijne blokjes. Snijd ook de selder in kleine blokjes. Stoof aan in een kookpot, in een stevige geut olijfolie. Kruid met peper en zout. Als de groenten glazig zijn, voeg je de boekweit toe en zet je het vuur wat hoger. Bak de boekweit eventjes mee aan en blus met het glas witte wijn. Voeg de helft van de bouillon toe en laat op een zacht vuurtje pruttelen.

2. Snijd intussen de champignons in kwartjes en bak ze in een grote pan tot ze bruin zijn. Kruid met peper en zout. Haal ze uit de pan en zet ze even aan de kant. Snijd de harde onderkanten van de groene asperges en bak de asperges in dezelfde pan (eventueel in twee keer) tot ze beetgaar zijn. Kruid met peper en zout.

3 Giet wanneer alle bouillon is opgenomen de rest van de bouillon bij de boekweit en laat verder sudderen. Rasp intussen de parmezaan. Als alle bouillon is opgenomen, proef je even of de boekweit gaar genoeg is (anders voeg je nog een beetje extra bouillon toe) – de korrels mogen nog wat beet hebben. Roer de boter en parmezaan eronder. Kruid eventueel nog bij met peper en zout. Snijd de asperges in grove stukken en meng ze samen met de champignons onder de risotto. Besprenkel met wat olijfolie en de geroosterde hazelnoten en serveer.

38 ▶

3. opge

MRMARVIS.COM Het is hoog tijd voor The Short Cords: geribd, stretchy & opvallend stijlvol. De stofkeuze en details geven hem een vintage, maar tijdloze look. Verkrijgbaar in 10 marvellous kleuren. Vind jouw favoriet vandaag. NEW: THE SHORT CORDS AMSTERDAM P.C. HOOFTSTRAAT 21 • DEN HAAG HOOGSTRAAT 11

Een goede partner voor je energie, da’s essentieel. Zowel bij je thuis als onderweg.

Al 20 jaar is Luminus je partner voor alles wat met energie te maken heef in je huis. En vanaf nu ook voor je mobiliteit. Want naast advies over laadpalen, bieden onze experts je ook – rekening houdend met jouw situatie en de elektrische installatie van je woning –inzicht om je verbruikspieken onder controle te houden. Luminus biedt je daarnaast ook toegang tot een uitgebreid netwerk van laadpalen om overal in Europa je wagen op te laden. Zo kan je telkens met een gerust hart de weg op en ben je zeker dat je de juiste keuzes maakt voor de toekomst.

Meer info op elektrische-mobiliteit.luminus.be

Samen maken we het verschil.

In Meteor eet je buitenaards lekker

Restaurant

Heerlijke kleine smaakbombardementen: daarvoor trek je naar Meteor. De chef kan smaken creëren, intensifiëren en combineren – of het nu gaat om fleatbread met ‘dirty cheese’, grijze garnalen met biet of geglaceerde wortelgroenten met een frisse linzensalade.

en bloemkool, waarin je heerlijk geroosterd flatbread kan dippen (€ 15). Ook het desembrood is verrukkelijk, net zoals de met miso opgewerkte boter (€ 5,50). Van Essche –opgeleid als interieurvormgever –weet ook een bijzondere sfeer in dit oude pand te scheppen, met witgekalkte bakstenen muren en kaarsen op de tafels, en op de achtergrond vintage blues en rock.

Meteor

teorrestaurant.be, ’s avonds open van woensdag tot zaterdag

Enige tijd geleden at ik al in een gerenoveerde pastorie (Agnes in SintMartens-Bodegem), vandaag tafel ik weer op gewijde grond. Maarten Van Essche (44), in Mechelen gekend als eigenaar van restaurant Magma, heeft de pastorie van de Mechelse deelgemeente Heffen gerenoveerd en er een restaurant in ondergebracht. Tot mijn grote vreugde wordt het vaste menu hier niet tot dogma verheven, maar kan ik à la carte eten. Maar waarom heeft hij deze plek in ’s hemelsnaam Meteor genoemd? Het was de naam van de foodtruck waarmee hij tien jaar geleden rondreed. Of verwijst hij naar het heelal waarin onze schepper vertoeft?

Zelf ben ik vooral geïnteresseerd in wat Van Essche zoal schept in zijn keuken. En dat begint overtuigend met de ‘dirty cheese’ die hij in Magma al introduceerde: een zalig smeuïge mix van comté, appenzeller

Enige tijd geleden at ik al in een gerenoveerde pastorie (Agnes in Sint-MartensBodegem), vandaag tafel ik weer op gewijde grond. Maarten Van Essche (44), in Mechelen gekend als eigenaar van restaurant Magma, heeft de pastorie van de Mechelse deelgemeente Heffen gerenoveerd en er een restaurant in ondergebracht. Tot mijn grote vreugde wordt het vaste menu hier niet tot dogma verheven, maar kan ik à la carte eten. Maar waarom heeft hij deze plek in ’s hemelsnaam Meteor genoemd? Het was de naam van de foodtruck waarmee hij tien jaar geleden rondreed. Of verwijst hij naar het heelal waarin onze schepper vertoeft? Zelf ben ik vooral geïnteresseerd in wat Van Essche zoal schept in zijn keuken. En dat begint overtuigend met de ‘dirty cheese’ die hij in Magma al introduceerde: een zalig smeuïge mix van comté, appenzeller en bloemkool, waarin je heerlijk geroosterd flatbread kan dippen (€ 15). Ook het desembrood is verrukke-

De combinatie van grijze garnalen en gele biet, in een schuimige jus van de garnalenkoppen en biet, is een smaakbom die nog nazindert terwijl ik dit opschrijf (€ 17). Ook de kokkels uit de Noordzee, opengegaan boven houtvuur, met peterselie en habaneropeper, denderen ziltigpittig over de smaakpapillen (€ 12,50).

Geen moment rust wordt mij gegund. Een prachtig boeket van geglaceerde wortelgroenten met verse groene kruiden, overgoten door een intense jus van diezelfde groenten, wordt vergezeld van een frisse linzensalade met zuring: 100 procent plantaardig, en geen procent minder smaak (€ 29). Ook met zeebaars op een tartaar van scheermes, naast een salade van krielaardappel, chioggiabiet* en rauwe blaadjes radicchio, toont Van Essche waar hij verdomd goed in is: het creëren, intensifiëren en combineren van smaken (€ 29). En dat blijft hij doen tot en met de nagerechten: een spie taart van pure chocolade en zoute karamel, en een gekaramelliseerde cake met ijs van bittere sinaasappel (beide € 9,50). Ik drink daarbij een glas pinot gris van late oogst van de

lijk, net zoals de met miso opgewerkte boter (€ 5,50). Van Essche – opgeleid als interieurvormgever – weet ook een bijzondere sfeer in dit oude pand te scheppen, met witgekalkte bakstenen muren en kaarsen op de tafels, en op de achtergrond vintage blues en rock.

Een man met een bredere cultuur dan alleen de culinaire, zoveel is duidelijk. Wat ook blijkt uit de wijnkelder onder de pastorie die je kan bezoeken en waarin parels van minder bekende maar briljante wijnmakers verscholen liggen. Waarom slechts een beperkte selectie daarvan op de wijnkaart staat, is een mysterie dat ik niet opgehelderd kreeg (wijnen vanaf € 8,50 per glas en € 50 per fles). De combinatie van grijze garnalen en gele biet, in een schuimige jus van de garnalenkoppen en biet, is een smaakbom die nog nazindert terwijl ik dit opschrijf (€ 17). Ook de kokkels uit de Noordzee, opengegaan boven houtvuur, met peterselie en habaneropeper, den -

deren ziltig-pittig over de smaakpapillen (€ 12,50).

Geen moment rust wordt mij gegund. Een prachtig boeket van geglaceerde wortelgroenten met verse groene kruiden, overgoten door een intense jus van diezelfde groenten, wordt vergezeld van een frisse linzensalade met zuring: 100 procent plantaardig, en geen procent minder smaak (€ 29). Ook met zeebaars op een tartaar van scheermes, naast een salade van krielaardappel, CHIOGGIABIET* en rauwe blaadjes radicchio, toont Van Essche waar hij verdomd goed in is: het creëren, intensifiëren en combineren van smaken (€ 29). En dat blijft hij doen tot en met de nagerechten: een spie taart van pure chocolade en zoute karamel, en een gekaramelliseerde cake met ijs van bittere sinaasappel (beide € 9,50). Ik drink daarbij een glas pinot gris van late oogst van de hoogbegaafde maestro

Pierre Frick uit de Elzas (€ 10). En ik zie dat het hier goed is, van begin tot eind.

CHIOGGIABIET

Dit is maar één van de vele bietensoorten die er bestaan. Maar wel een heel speciale, alleen al door de bijzondere wit-roze ringen aan de binnenkant. Zoals ook andere bieten kan ze zowel rauw als gekookt gegeten worden (maar gekookt vervagen de kleuren). De smaak is zacht zoet, vergelijkbaar met rode biet. Oorspronkelijk is dit oude bietenras afkomstig uit het Italiaanse havenstadje Chioggia in de provincie Venetië.

41 : UITSTEKENDE PRIJS-KWALITEITVERHOUDING I : GOED I : REDELIJK I : NIPT

Restaurant

Sint-Amandusstraat 5, 2801 Heffen-Dorp, tel. 0472/95.59.11, meteorrestaurant.be, ’s avonds open van woensdag tot zaterdag. Onafhankelijk gekozen en betalend bezocht • Door Bruno Vanspauwen Foto's Karmen Ayvazyan

SAMEN BEN JE SLIMMER.

Vooruitgang begint met ideeën. Verandering met daadkracht. Maar impact krĳg je als mensen de handen in elkaar slaan en ideeën echte gamechangers worden. Daarom slaan Trends en Kanaal Z voortaan de handen in elkaar. Samen zĳn we de grootste businesscommunity van het land. Met nog rĳkere content en nog diepere inzichten. Want samen ben je slimmer.

Volg ons op tv, in het magazine en via de volledig vernieuwde trends.be.

DE SEKSDETECTIVE

Seks is de belangrijkste bijzaak ter wereld, en toch voelen we vaak ongemak en schaamte. Over wat we denken, of doen, of denken te moeten doen. Tijd om dat gesprek te openen, vindt Eva Berghmans. Deze week: met een blinddoek om leer je vooroordelen over m/v/x uit te schakelen.

Seks is de belangrijkste bijzaak ter wereld, en toch voelen we vaak ongemak en schaamte. Over wat we denken, of doen, of denken te moeten doen. Tijd om dat gesprek te openen, vindt Eva Berghmans deze aflevering: met een blinddoek om leer je vooroordelen over m/v/x uit te schakelen.

ALLEMAAL DEZELFDE

‘Hmmmm, grijperig, gretig, op het opdringerige af, zou het een man zijn?’

nen dan over vrouwen, dat ik heel snel klaarsta om hun daden als egocentrisch te interpreteren, of hun blik als seksueel getint. Er moet maar één verdwaalde blik blijven hangen op mijn borsten, of ik denk al: hop, daar gaan we weer. (Ik zweer: ik werk eraan.)

Illustratie: Debora Lauwers

Ik zet een stap achteruit, ik ben op mijn ongemak. We zijn met een paar tientallen mensen, op hoop en al vijftien vierkante meter. Geblinddoekt wandelen we rond, de handen vooruit, klaar om andere handen te ontmoeten (andere lichaamsdelen aanraken mag alleen per ongeluk – we zijn, voor alle duidelijkheid, aangekleed). Ik schrik van de gretigheid waarmee één paar handen mijn handen en polsen haast lijkt te beklimmen, te koloniseren, en denk: een man, het moet een man zijn. Aan de andere kant: dan is het er wel eentje met heel fijne handen. Toch een vrouw?

een paar, rustig, verkennend, voorzichtig strelend. Wacht, voel ik daar een harige onderarm? Stop, zeg ik tegen mezelf. Stop ermee. Waarom verspil je je energie aan speculeren of je tegenover een man of een vrouw staat? De hele oefening draait er net om dat je je overlevert aan het gevoel dat de aanraking bij je oproept. Die blinddoek dient om het verstand, met al zijn oordelen en meningen op basis van uiterlijkheden, het zwijgen op te leggen. Het is confronterend, hoe ik mezelf betrap op exact dat simplistische m/ v-denken dat ik zo graag ter discussie stel. Heel even denk ik aan de vriend die me onlangs op mijn eigen blinde vlek wees: dat ik vaak harder oordeel over mannen dan over vrouwen, dat ik heel snel klaarsta om hun daden als egocentrisch te interpreteren, of hun blik als seksueel getint. Er moet maar één verdwaalde blik blijven hangen op mijn borsten, of ik denk al: hop, daar gaan we weer. (Ik zweer: ik werk eraan.)

Oké. Adem in, adem uit. Niet nadenken, voelen, het maakt niet uit wie er aan de handen vastzit. Ineens lijk ik zes handen vast te hebben. Ik betrap mezelf heel even op een fantasie waarin ik geblinddoekt overgeleverd ben aan zachte handen allerhande, waar ik verder niets van afweet – zou ik dat kunnen? Ik maak me los uit de groep. Kom nog een paar handen tegen, rustig, tastend, aftastend. Ik voel de structuren van palm, vingerkootjes, polsen, hoe de huid op sommige punten ruwer is en op andere net zachter en om een tedere aanraking vraagt. Onze verkenning van elkaars handen wordt een dans van aanraken en aangeraakt worden, er is geen leider of geen volger. We zijn partners, gelijkwaardig, in balans, en ik voel hoe onze handen naar boven reiken, op de maat van de muziek. Het voelt alsof we met ons hele lichaam zouden kunnen dansen, zonder voorgeschreven patronen.

We krijgen de instructie om nog even rustig rond te wandelen voor we onze blinddoeken afnemen. Wat betekent dat ik niet zal weten met wie (m/v/x) ik dat moment van perfecte verstandhouding deelde. Het is goed, het maakt niet uit. Ik onthoud dat het kan helpen, om het zicht uit te schakelen – dat zicht dat zo bepalend is voor aantrekking, maar ook automatisch zoveel (voor)oordelen en eerdere ervaringen oproept, al die aannames waar je niks aan hebt, die je openheid in de weg zitten.

mannen vooral lust? Dat vrouwen langer nodig hebben om klaar te komen? Dat een orgasme vrouwen minder interesseert? Dat mannen altijd paraat staan? Stuk voor stuk gaan de stereotypen over seks de vuilnisbak in. Er is maar één verschil dat overeind blijft: dat de geslachtsorganen van een man zichtbaarder zijn dan die van een vrouw. Verder zijn zelfs de fysieke verschillen te verwaarlozen –hoe opwinding werkt bijvoorbeeld, en aan welke voorwaarden voldaan moet zijn voor prettige (penetratie)seks: daarin verschillen mannen en vrouwen in wezen niet.

afwijzend denken over seks. Alleen al het idee dat alle seks waarbij de penis niet in de vagina gaat, een afgeleide is van het echte werk, bewijst hoezeer het religieus geïnspireerde, voortplantingsgerichte denken nog altijd de geesten domineert, betogen Van Lunsen en Laan. Penis-in-vagina-seks is niet meer dan een potentieel en door en door patriarchaal script voor seks, dat het gezamenlijke plezier en de verbeelding in bed beknot.

‘Hmmmm, grijperig, gretig, op het opdringerige af, zou het een man zijn?’ Ik zet een stap achteruit, ik ben op mijn ongemak. We zijn met een paar tientallen mensen, op hoop en al vijftien vierkante meter. Geblinddoekt wandelen we rond, de handen vooruit, klaar om andere handen te ontmoeten (andere lichaamsdelen aanraken mag alleen per ongeluk – we zijn, voor alle duidelijkheid, aangekleed). Ik schrik van de gretigheid waarmee één paar handen mijn handen en polsen haast lijkt te beklimmen, te koloniseren, en denk: een man, het moet een man zijn. Aan de andere kant: dan is het er wel eentje met heel fijne handen. Toch een vrouw?

Een volgend paar handen, een tikkeltje zweterig, voorzichtig, misschien net door dat zweten. Niet zo’n grote handen, wel stevig. Ha, is dat een armband, een vrouw? Nog een paar, rustig, verkennend, voorzichtig strelend. Wacht, voel ik daar een harige onderarm? Stop, zeg ik tegen mezelf. Stop ermee. Waarom verspil je je energie aan speculeren of je tegenover een man of een vrouw staat? De hele oefening draait er net om dat je je overlevert aan het gevoel dat de aanraking bij je oproept. Die blinddoek dient om het verstand, met al zijn oordelen en meningen op basis van uiterlijkheden, het zwijgen op te leggen.

Een volgend paar handen, een tikkeltje zweterig, voorzichtig, misschien net door dat zweten. Niet zo’n grote handen, wel stevig. Ha, is dat een armband, een vrouw? Nog

Het is confronterend, hoe ik mezelf betrap op exact dat simplistische m/v-denken dat ik zo graag ter discussie stel. Heel even denk ik aan de vriend die me onlangs op mijn eigen blinde vlek wees: dat ik vaak harder oordeel over man-

De oefening loopt op haar einde. We krijgen de instructie om nog even rustig rond te wandelen voor we onze blinddoeken afnemen. Wat betekent dat ik niet zal weten met wie (m/v/x) ik dat moment van perfecte verstandhouding deelde. Het is goed, het maakt niet uit. Ik onthoud dat het kan helpen, om het zicht uit te schakelen – dat zicht dat zo bepalend is voor aantrekking, maar ook automatisch zoveel (voor)oordelen en eerdere ervaringen oproept, al die aannames waar je niks aan hebt, die je openheid in de weg zitten.

Er is maar één verschil Als er één misverstand is dat het seksleven van mannen en vrouwen verknoeit, is het wel dat mannen en vrouwen wezenlijk zouden verschillen: dat is de rode draad in het pas verschenen boek De waarheid over seks, van Rik van Lunsen en Ellen Laan (zij stierf voor het manuscript afgerond raakte, maar de ideeën zijn het gezamenlijke werk van Laan en Van Lunsen, die collega’s waren aan de Universiteit van Amsterdam). Dat mannen sneller opgewonden zouden zijn? Dat vrouwen vooral intimiteit zoeken en mannen vooral lust? Dat vrouwen langer nodig hebben om klaar te komen? Dat een orgasme vrouwen minder interesseert? Dat mannen altijd paraat staan?

ER IS MAAR ÉÉN VERSCHIL

Als er één misverstand is dat het seksleven van mannen en vrouwen verknoeit, is het wel dat mannen en vrouwen wezenlijk zouden verschillen: dat is de rode draad in het pas verschenen boek De waarheid over seks, van Rik van Lunsen en Ellen Laan (zij stierf voor het manuscript afgerond raakte, maar de ideeën zijn het gezamenlijke werk van Laan en Van Lunsen, die collega’s waren aan de Universiteit van Amsterdam). Dat mannen sneller opgewonden zouden zijn? Dat vrouwen vooral intimiteit zoeken en

Stuk voor stuk gaan de stereotypen over seks de vuilnisbak in. Er is maar één verschil dat overeind blijft: dat de geslachtsorganen van een man zichtbaarder zijn dan die van een vrouw. Verder zijn zelfs de fysieke verschillen te verwaarlozen –hoe opwinding werkt bijvoorbeeld, en aan welke voorwaarden voldaan moet zijn voor prettige (penetratie)seks: daarin verschillen mannen en vrouwen in wezen niet.

Dat er dan toch zoveel seksuele problemen zijn, is terug te voeren op indoctrinatie. Er sluipen onjuiste denkbeelden mee tussen de lakens, een erfenis van eeuwenlang lelijk en

Dat er dan toch zoveel seksuele problemen zijn, is terug te voeren op indoctrinatie. Er sluipen onjuiste denkbeelden mee tussen de lakens, een erfenis van eeuwenlang lelijk en afwijzend denken over seks. Alleen al het idee dat alle seks waarbij de penis niet in de vagina gaat, een afgeleide is van het echte werk, bewijst hoezeer het religieus geïnspireerde, voortplantingsgerichte denken nog altijd de geesten domineert, betogen Van Lunsen en Laan. Penis-in-vagina-seks is niet meer dan een potentieel en door en door patriarchaal script voor seks, dat het gezamenlijke plezier en de verbeelding in bed beknot.

Dit boek is een heerlijke poging om ‘de echo’s van de misogyne westerse antiseksuele geschiedenis’ te overstemmen. Tegelijk maakt het ook komaf met het magisch denken over seks, dat ervan uitgaat dat waanzinnig goede seks vanzelf ontstaat als je de juiste partner gevonden hebt, en dat die partner als vanzelf zal weten wat jij nodig hebt (dat geldt alleen in de fase van acute verliefdheid, waarbij je seksuele systeem continu aangeschakeld staat). De waarheid over seks doorprikt de mythische denkbeelden en het hokjesdenken (niet alleen het m/v-denken, ook het lgbti-denken), en zet er de wetenschappelijke en nuchtere waarheid over seks voor in de plaats: alle mensen verschillen, en daar valt zeer veel plezier aan te beleven – en al helemaal als je er een beetje creatief en communicatief mee omspringt.

Zet deze tekst u aan tot een gesprek over seks? Of heeft u al een goede traditie opgebouwd in het spreken over seks?

Al uw bedenkingen en ervaringen zijn welkom op eva.berghmans@standaard.be

‘Een man, het moet een man zijn’: dat ene misverstand dat het seksleven van mannen en vrouwen verknoeit

De seksdetective

Illustratie Debora Lauwers

Hoe noem ik mijn geliefde?

Wat denk je?

WAT DENK JE?

We luisteren gesprekken af of pikken iets op wat in de lucht hangt en distilleren er een dilemma uit. Dat leggen we voor aan drie redacteuren uit drie verschillende generaties. Deze keer: hoe noem ik de significante andere in mijn leven? (Eén ding is zeker: niet: ‘die van ons’)

Voor deze rubriek luisteren we gesprekken af, checken we de mails die u ons stuurt, of pikken we iets op wat in de lucht hangt en distilleren er een dilemma uit. Dat leggen we voor aan drie redacteurs uit drie verschillende generaties.

op één persoon, en heeft als bijkomend voordeel dat het genderneutraal is. Handig voor wie niet meteen tegenover een nieuwe collega of vage kennis uit de kast wil komen. Want laten we eerlijk zijn, het genderneutrale alternatief ‘partner’ klinkt als het afstandelijke ‘businesspartner’, en toch ook vooral als ‘mijn lief is van hetzelfde geslacht, maar ik doe er geheimzinnig over’.

Hoe noem ik mijn geliefde?

DE KWESTIE

Ik heb het altijd over ‘mijn vriend’ wanneer ik over mijn vriend praat. Hij noemt mij zijn ‘lief’ en vraagt zich af waarom ik hem niet ook zo noem. What’s in a word?

Deze keer: hoe noem ik de significante andere in mijn leven? (Eén ding is zeker: niet: ‘die van ons’)

Lieve Van de Velde

Oké, op zich is dat allemaal niet zo belangrijk, als het kind maar een naam heeft. Lief, vriend(in), partner, man, vrouw? Maakt het uit? Zit er psychologisch een verschil in?

Veronderstelt ‘vriend’ meer afstand? En ‘partner’ nog meer? Wat denken jullie?

DE TWINTIGER

DE KWESTIE

Ik heb het altijd over ‘mijn vriend’ wanneer ik over mijn vriend praat. Hij noemt mij zijn ‘lief’ en vraagt zich af waarom ik hem niet ook zo noem. What’s in a word? Oké, op zich is dat allemaal niet zo belangrijk, als het kind maar een naam heeft. Lief, vriend(in), partner, man, vrouw? Maakt het uit? Zit er psychologisch een verschil in? Veronderstelt ‘vriend’ meer afstand? En ‘partner’ nog meer? Wat denken jullie?

Ik noem mijn lief altijd ‘mijn lief’. Met het woord ‘vriend’ kan er verwarring ontstaan: is het dan een vriend of een vriend-vriend? En mijn vriend is natuurlijk ook een vriend van vele anderen. ‘Lief’ is daarentegen helder, slaat (doorgaans) maar op één persoon, en heeft als bijkomend voordeel dat het genderneutraal is. Handig voor wie niet meteen tegenover een nieuwe collega of vage kennis uit de kast wil komen. Want laten we eerlijk zijn, het genderneutrale alternatief ‘partner’ klinkt als het afstandelijke ‘businesspartner’, en toch ook vooral

‘Lief’ is vrij van dat soort interpretaties, en zegt alleen waar het over gaat: dit is de persoon met wie ik lief en leed deel. Maar uiteindelijk draait het om waar jij, en je lief/partner/vriend(in)/… zich het best bij voelen, wat voor jullie natuurlijk aanvoelt. Zolang het maar niet ‘die van ons’ is, want sommige dingen kunnen dan weer echt niet.

als ‘mijn lief is van hetzelfde geslacht, maar ik doe er geheimzinnig over’. ‘Lief’ is vrij van dat soort interpretaties, en zegt alleen waar het over gaat: dit is de persoon met wie ik lief en leed deel. Maar uiteindelijk draait het om waar jij, en je lief/partner/vriend(in)/… zich het best bij voelen, wat voor jullie natuurlijk aanvoelt. Zolang het maar niet ‘die van ons’ is, want sommige dingen kunnen dan weer echt niet.

Shari Dedier (27)

DE DERTIGER

Grappig dat jouw lief vindt dat het woord ‘vriend’ afstand suggereert. Naar mijn mening gaat er net meer ernst van uit. Een ‘lief’ kun je hebben op je dertiende, een ‘liefje’ zelfs al in de lagere school, maar een ‘vriend’ of ‘vriendin’, dat suggereert een Serieuze Relatie. Tegelijk snap ik jouw vriend. Het klinkt wat ambtelijk. Nog niet zo in-kokerrok-enkostuum-ik-stel-je-voor-aan-de-collega’s-ambtelijk als ‘partner’, maar wel doe-een-hemdje-aan-voor-deschoonouders-ambtelijk. ‘Lief’, daarentegen, is speelser. Er straalt frisse verliefdheid van af. ‘Vriend’ kan dan klinken alsof de verliefdheid gaan liggen is.

Grappig dat jouw lief vindt dat het woord ‘vriend’ afstand suggereert. Naar mijn mening gaat er net meer ernst van uit. Een ‘lief’ kun je hebben op je dertiende, een ‘liefje’ zelfs al in de lagere school, maar een ‘vriend’ of ‘vriendin’, dat suggereert een Serieuze Relatie. Tegelijk snap ik jouw vriend. Het klinkt wat ambtelijk. Nog niet zo in-kokerrok-en-kostuum-ikstel-je-voor-aan-de-collega’sambtelijk als ‘partner’, maar wel doe-een-hemdje-aan-voorde-schoonouders-ambtelijk.

‘Lief’, daarentegen, is speelser. Er straalt frisse verliefdheid van af. ‘Vriend’ kan dan klin-

Maakt het uit? De discussie doet me wat denken aan twee nieuwe geliefden die hun verhouding moeten definiëren: hebben we een relatie? Ben je mijn lief? Soms dringt de ene meer aan op erkenning en zekerheid in woorden, terwijl de ander liever spreekt in daden. ‘Ik ben hier toch, ik draag zorg voor je. Wat maakt het dan uit hoe we elkaar noemen?’, klinkt het dan. Zowel in jouw geval als in het hypothetische gaat het om erkenning. En die geef je in woord en daad. Heb elkaar dus lief en noem elkaar ook zo. Of beter

denk ik wel dat mijn keuze, als je ze psychologisch zou analyseren, verraadt dat ik misschien onbewust wil benadrukken dat wij niet getrouwd zijn. In mijn omgeving zijn de meeste mensen van mijn generatie niet getrouwd, terwijl dat voor onze ouders een evidentie was. ‘Mijn man’ gebruiken in plaats van ‘mijn vriend’, zou raar voelen omdat hij het niet is. Het heeft iets symbolisch. Bekijk het even zo: een vrije vogel wordt ook niet graag als geringd beschouwd. Nu, héél consequent ben ik daar ook niet in, want – en hij wees me daar zelf op – in een andere taal zeg ik wél ‘mon mari’ en ‘my husband’. Omdat ‘copain’ en ‘boyfriend’ in mijn hoofd niet de juiste lading dekken voor een vrouw van mijn leeftijd. Ach. In het algemeen zijn we niet de mensen die daar veel belang aan hechten. Ik ben al lang blij dat hij niet ‘die van ons’ zegt!

ken alsof de verliefdheid gaan liggen is.

Max de Moor (31)

DE VEERTIGER

Zo herkenbaar! Zelf heb ik het ook meestal over ‘mijn vriend’, hij zegt dan weer ‘mijn vrouw’. Dat is allemaal nogal spontaan gegroeid, al denk ik wel dat mijn keuze, als je ze psychologisch zou analyseren, verraadt dat ik misschien onbewust wil benadrukken dat wij niet getrouwd zijn. In mijn omgeving zijn de meeste mensen van

mijn generatie niet getrouwd, terwijl dat voor onze ouders een evidentie was. ‘Mijn man’ gebruiken in plaats van ‘mijn vriend’, zou raar voelen omdat hij het niet is. Het heeft iets symbolisch. Bekijk het even zo: een vrije vogel wordt ook niet graag als geringd beschouwd. Nu, héél consequent ben ik daar ook niet in, want –en hij wees me daar zelf op – in een andere taal zeg ik wél ‘mon mari’ en ‘my husband’. Omdat ‘copain’ en ‘boyfriend’ in mijn hoofd niet de juiste lading dekken voor een vrouw van mijn leeftijd. Ach. In het algemeen zijn we niet de mensen die daar veel belang aan hechten. Ik ben al lang blij dat hij niet ‘die van ons’ zegt!

Marjan Justaert (42)

Heb je zelf een vraag?

Mail ze naar

Lieve.VandeVelde@standaard.be

Door Lieve Van de Velde Illustratie Arevik d’Or

KIJK NOG EENS

Inspiratie

Illustrator heeft een oog voor mooie dingen. Deze week nodigt ze je uit om je eigen schoonheid in de verf te zetten.

Tekst: Leen Van Severen

Harry’s hebbedingen

Pleasing maakt de meest stijlvolle nagellakflesjes en dat is niet verwonderlijk: popster Harry Styles zit achter het merk. De nagellak is vegan en biologisch afbreekbaar. eu.pleasing.com

Zeep voor de zee

The Soap and the Sea wil met zijn biologische zeep zowel mens als oceaan proper houden. De helft van de opbrengst gaat naar de organisatie Ocean Conservation. pandthesea.com

Al wat glittert

Van glitter en parels tot eyeliner in elke kleur: Half Magic, opgericht



EEN MIST VAN RUST

Deze mist van het Belgische merk Aloïse biedt na het reinigen van de huid of doorheen de dag een shotje kalmte. Gemaakt van plantaardige ingrediënten, in Italië. aloisebotanicals.com



BLIJFT URENLANG ZITTEN

door de make-upartiest van de tvEuphoria, tovert vrolijk met make-up. halfmagicbeauty.com

Voor luide dagen

Rode lippen beloven instant glamour. Deze vegan liquidlippenstift van Byredo zit in een luxueuze verpakking, om het helemaal af te maken. byredo.com

Chanel, maar wie uniek wil ruiken, kan een geurtje van het Berlijnse label AER proberen. Ambachtelijk gemaakt met alleen natuurlijke ingrediënten. aerscents.com

De oordopjes van Loop zijn zo stijl-

Op het Instagramprofiel van makeupartieste Lucia Pica vind je looks voor elke dag, maar ook fantasierijke creaties om bij weg te dromen.

Kijk nog eens

Illustrator Inge Rylant heeft een oog voor mooie dingen. Deze week nodigt ze je uit om je eigen schoonheid in de verf te zetten.

van Byredo zit in een luxueuze verpakking, om het helemaal af te ma-

Mond vol gouden tan-



MYSTERIEUS PARFUM

Niks mis met parfums van Dior of Chanel, maar wie uniek wil ruiken, kan een geurtje van het Berlijnse label AER proberen. Ambachtelijk gemaakt met alleen natuurlijke ingrediënten. aerscents.com

De trend van tandjuwelen (diamanten en grills) ontstond in de hiphopcultuur en wordt prachtig beschreMouth full of golds, ideanow.online

Mysterieus parfum Niks mis met parfums van Dior of



MAKE-UPGOEROE

Op het Instagramprofiel van make-upartieste

Lucia Pica vind je looks voor elke dag, maar ook fantasierijke creaties om bij weg te dromen. @luciapicaofficial

Tekst Leen Van Severen 45 

MOND VOL GOUDEN TANDEN De trend van tandjuwelen (diamanten en grills) ontstond in de hiphopcultuur en wordt prachtig beschreven in het boek Mouth full of golds , uitgegeven bij Idea. ideanow.online

omschrijvingen vult u eerst het bovenste rooster in. Met behulp van de cijfers kunt u het onderste rooster invullen. Bij juiste invulling ontstaat daar een vraag.

u eerst het bovenste rooster in. Met behulp van de cijfers kunt u het onderste rooster invullen. Bij juiste invulling ontstaat daar een vraag.

Puzzel

Aan de hand van de opgaven en (vet gedrukte) cryptische omschrijvingen vult u eerst het rooster bovenaan in. Met behulp van de cijfers kunt u dan het onderste rooster vormen, waarin een vraag geformuleerd is.

Stuur het juiste antwoord op de vraag per briefkaart naar De Standaard Magazine Puzzel, Kantersteen 47, 1000 Brussel, of mail het naar puzzel@standaard.be. Niet vergeten: zet er ook uw thuisadres bij. U maakt kans op het Lannoo-cadeau van de week, Micro Tattoos

A Deze violist en componist is geboren in Venetië.

Deze violist en componist is geboren in Venetië.

B Het mannetje van deze diersoort wordt rammelaar genoemd.

Het mannetje van deze diersoort wordt rammelaar genoemd.

C Jerevan is de hoofdstad van dit land.

Jerevan is de hoofdstad van dit land.

D Deze Indiase kaas is geschikt voor vegetariërs.

Deze Indiase kaas is geschikt voor lacto-vegetariërs.

E Deze Japanse vechtsport betekent letterlijk 'lege hand'.

Deze Japanse vechtsport betekent letterlijk 'lege hand'.

F Hoofdstad van de Engelse county Norfolk.

Hoofdstad van de Engelse county Norfolk.

G Voor lage tonen is er de woofer, maar wat wordt gebruikt voor hoge tonen?

Oplossing puzzel van 29/04

A. Halston, B. Ether, C. Odette, D. Picten, E. New Deal, F. snoek, G. aquavit, H. vakwerk, I. engel, J. inenten, K. Pharos, L. dirndl, M. Volta, N. olijftak

De eindvraag luidde: Welk land in het noordwestelijke deel van Afrika is qua oppervlakte het grootste land van het continent?

Het antwoord: Algerije

COLOFON

Voor lage tonen is er de woofer, maar wat wordt gebruikt voor hoge tonen?

H Wat leren Harry Potter en zijn vrienden op school?

Wat leren Harry Potter en zijn vrienden op school?

I Pheidippides, die van Marathon naar Athene liep, is de bekendste uit de oudheid.

Pheidippides, die van Marathon naar Athene liep, is de bekendste uit de oudheid.

Arcadië mist één bogengaanderij.

J Arcadië mist één bogengaanderij.

K Deze plantaardige zoetstof levert geen calorieën.

Deze plantaardige zoetstof levert geen calorieën.

L Kledinglijn van Dior uit 1947 met wijde rokken en smalle tailles.

Kledinglijn van Dior uit 1947 met wijde rokken en smalle tailles.

M Welke bereidingswijze past men toe op bijvoorbeeld zalm en paling?

Welke bereidingswijze past men toe op bijvoorbeeld zalm en paling?

'The Great Train Robbery' uit 1903 was de eerste film in dit genre.

N 'The Great Train Robbery' uit 1903 was de eerste film in dit genre.

'The Great Train Robbery' uit 1903 was de eerste film in dit genre.

Oplossing Zoeker 29/04

9 tennissers (m/v)

1. Clijsters,

2. Federer, 3. Graf,

4. McEnroe,

5. Nadal, 6. Becker,

7. Agassi, 8. Henin,

9. Borg

Hoofdredacteur De Standaard: Karel Verhoeven. Chef De Standaard Magazine: Dorien Knockaert.

Eindredactie: Kaat Schaubroeck, Berten Vanderbruggen. Artdirector: Karolien Bertels. Vormgeving: Debora Lauwers. Coverbeeld: Thomas Ost. Columnfoto's: Nicol’ Andrea.

Advertentieregie: nationaaladverteren@adsanddata.be. Hoort bij De Standaard en mag niet los verkocht worden.

Winnaars 22/04

Kim Depoorter, Jonkershove Stijn De Leeuw, Lokeren

Michaël De Smet, Gent

Moniek Froyman, Pittem Machteld Verplaetse, Antwerpen

46 Puzzel Denksport puzzelbladen

64 21 53 13 3 67 56

11 36 14 41 81

6 60 7 68 51 80 78

88 31 74 48 59 30

42 65 77 17 22 8

79 76 49 85 26 19 20

25 1 62 29 75 5 18

84 52 43 71 9 2 66

87 16 63 69 35 47 73

12 46 24 82 38 86

27 33 57 28 10 54

32 50 58 40 70 44 61

72 45 4 23 90

34 39 15 55 89 37 83 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90

64 21 53 13 3 67 56

11 36 14 41 81

6 60 7 68 51 80 78

88 31 74 48 59 30

42 65 77 17 22 8

79 76 49 85 26 19 20

25 1 62 29 75 5 18

84 52 43 71 9 2 66

87 16 63 69 35 47 73

12 46 24 82 38 86

27 33 57 28 10 54

32 50 58 40 70 44 61

72 45 4 23 90

Tips voor moederdag

Met deze Elo lampjes creëer je meteen de juiste sfeer op je terras, in de tuin of in de woonkamer.

• Lampje met leuke flesvorm, om te hangen aan een tak of te plaatsen op een tafel

• Met geïntegreerde batterij, oplaadbaar via meegeleverde USB-C

• Brandtijd tot 7 uur, warmwit ledlicht

• Traploos dimbare lichtintensiteit

• Afmetingen: 31 cm hoog, ø 10 cm

• Mix en match: 7 verschillende kleuren

€ 39,95 adviesprijs € 85

• Tafel: stijlvolle houten bijzettafel die past in elk interieur

• Dienblad: haal je hapjes en drankjes in de keuken en neem ze zo mee naar de woonkamer

• Opberger: onder het dienblad zit de perfect verborgen opberger. Hier stop je de afstandsbedieningen, boeken, folders, …

• Fraaie afwerking: tafel in hout met donkerbruine poten, dienblad en opberger in zwarte kunststof

• Afmetingen: diameter 45 cm, hoogte 40 cm

€ 29,95 adviesprijs € 59,95

De ‘adviesprijs’ werd ons door de leverancier meegedeeld als de vrijblijvend voorgestelde verkoopprijs. Zolang de voorraad strekt.

Oplaadbaar tafellampje voor binnen en buiten

Bestel nu op standaardshop.be

Stijlvolle bijzettafel 3-in-1

Iconic architecture with seaview

059 80 91 91

MECHELEN onder voorwaarden UITZONDERLIJK WONEN AAN DE NIEUWE KEERDOKSITE PROJECTONTWIKKELING INFO & VERKOOP +32 3 290 90 00 contact@dilemalines.be +32 15 21 68 50 info@malines-group.be

In Lochristi groeit Øst, een duurzaam nieuwbouwproject bestaande uit tientallen appartementen met 1, 2 of 3 slaapkamers. In het centrum en tussen het groen kom je volledig tot rust. Alle entiteiten zijn voorzien van hoogwaardige afwerking en beschikken bovendien over grote leefterrassen. Maak kennis met Øst en contacteer ons vrijblijvend voor meer informatie. Leven dichtbij alles • Dorp-Oost, Lochristi

ØST LOCHRISTI

De beelden in deze advertentie zijn louter illustratief en niet bindend. TRIPLE LIVING kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor de inhoud van deze advertentie. Maak een afspraak via groenepoort-antwerpen.be of bel 03 290 88 88 Nieuwe groene buurt tussen Park Spoor Noord en Lobroekdok Hyperperformante nieuwbouw met uitstekende energiescore Appartementen met 1, 2 en 3 slaapkamers, penthouses met daktuin en leefterras Te voet naar bakker, supermarkt, restaurants, scholen, openbaar vervoer ... 1 slk. vanaf € 220.000 / 2 slks. vanaf € 280.000** Energiezuinig wonen tussen parken en pleintjes 15%BESPAAR BTW* * Op constructiekost, voor enige en eigen bewoning ** Excl. btw en aankoopkosten

HORIZONS NEVER END