HBvL- Limburgse wijnbijlage

De Limburgse wijntrip

Zo smaakt Limburgse wijn: een sommelier legt uit Provincie zet Limburg op de kaart als wijnprovincie

40 Limburgse

wijndomeinen: vakmanschap en kwaliteit

Overnachten tussen de ranken

INHOUD

De lekkerste wijnen komen uit Limburg

Provinciebestuur steunt groeiende wijncultuur

4-15

Limburg wijnprovincie

Door de ogen van fotograaf

Luc Daelemans

16-17

24 uur bij Wijndomein Aldeneyck

“Het is geen job, het is een leven”

18-25

Druiven oogsten op het Wijnkasteel

Genoels-Elderen

De jaarlijkse druivenpluk

26-31

Limburg wijnprovincie

Door de ogen van fotograaf

Karel Hemerijckx

32-33

De tong van de meester

Topsommelier Kris Lismont proeft

6 Limburgse wijnen 34-47

Lekker is geen toeval

Food- en winepairing 48-49

Na de oogst, de magie in de wijnkelder

Wijn maken is vakmanschap 50-53

Maak kennis met de Limburgse wijndomeinen

Vakmanschap en kwaliteit 54-95

Straffe nieuwkomers

Meteen meer dan 25 hectaren wijngaarden 96-99

COLOFON

De deputatie van de Provincie Limburg: Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter; Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen, provinciegriffier V.U.: Bruno Bamps, directeur Directie Ondernemen Provinciebestuur Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt

Deze bijlage werd gerealiseerd door Ads & Data Brand Studio, onderdeel van de commerciële regie van Mediahuis.

Coördinatie bijlage Ann Schoofs

Teksten Geert Houben, Isabelle Ignoul, Sandra Maes, Ronald Meeus, Kizzy van Horne

Fotografie Frank Abbeloos, Luc Daelemans, Karel Hemerijckx

Artwork Peter Frison Lay-out Nadruk.be

Inhoudelijke input Provincie Limburg & Visit Limburg: Inge Verheyen, Olivia Gigliotti

Limburg wijnprovincie

Door de ogen van fotograaf

Frank Abbeloos

100-101

Wijntrips tussen de ranken

Wijntoerisme is in opmars

102-105

Fietsen en wandelen in de wijnregio’s

• Fietsen langs vier Haspengouwse wijndomeinen en Helsh(ea)ven

• 3x wandelen

106-109

Unieke wijnuitjes

Nieuwe en verrassende wijnbelevingen 110-111

Bezoek eens een wijndomein

Leren over en genieten van mousserende wijnen op Wijndomein Schorpion 112-117

Slapen als een roosje tussen de wijnranken

Een weekendje weg

118-123

Genieten van een glaasje

Horeca en handel

124-127

Kennis- en Onderzoekscentrum

Wijnbouw ondersteunt wijnbouwers met al hun vragen

Op naar een innovatieve en duurzame wijnbouw

128-129

Verdere professionalisering

• UHasselt start met postgraduaat wijnbouw

• Opleiding Wijnbouwer-wijnmaker bij Syntra-PXL zit elk jaar opnieuw vol

130-131

Provincie steunt groeiende wijncultuur

De lekkerste wijnen komen

uit Limburg

Een goed glas wijn bij een smakelijk etentje op restaurant, of gewoon ’s avonds in de zetel een glas wit, rood, rosé of bubbels: heerlijk genieten! Waarom kiezen we dan niet voor een glas wijn uit Limburg? Wijnen van bij ons behoren inmiddels tot de top. De wijnbouw zit hier bovendien in de lift. Niet enkel het aantal wijndomeinen stijgt sterk, ook de kwaliteit neemt gestaag toe. “Daar mogen we best fier op zijn”, zeggen gedeputeerden Inge Moors en Igor Philtjens tijdens een bezoek aan wijngaard Clos d’Opleeuw in Gors-Opleeuw.

Tussen zijn zonovergoten wijnranken kan Peter Colemont gemakkelijk uren doorbrengen. Wijnbouwer ben je dan ook niet af en toe, het vraagt veel geduld, maar vooral veel vakkennis en intensieve handenarbeid. De bladeren van de ranken moeten zowel zomer als winter gesnoeid. De gewassen en vruchten dienen te worden beschermd tegen ziektes en allerlei plagen. Wanneer de druiven rijp zijn, worden ze met de hand geoogst. Vervolgens start de vinificatie, of het maken van de wijn. Clos d’Opleeuw, de wijngaard van Peter in Borgloon, is uniek. De wijngaard is volledig ommuurd, zuidelijk georiënteerd en licht hellend, gelegen op een perceel van 1 hectare. Dit zorgt voor een uitzonderlijk microklimaat, hetgeen resulteert in wijnen van buitengewone kwaliteit.

Vakmanschap

“Puur vakmanschap”, zegt gedeputeerde van Landbouw Inge

Moors. “Niet enkel het klimaat in Limburg is zeer geschikt voor wijnbouw, maar ook de kennis en het vakmanschap nemen alleen maar toe. Wijnbouwers zijn niet zelden gewezen of nog actieve fruittelers. Dat maakt dat zij de technische vaardigheden voor het telen van kwaliteitsfruit echt wel in de vingers hebben.” Het aantal wijnboeren in Limburg blijft dan ook jaar na jaar toenemen.

“In 2022 waren er in Limburg 40 professionele wijnbouwers met een totaal areaal aan 128 hectaren. Er werd zo’n 627.000 liter wijn geproduceerd.” 2023 is, dankzij de warme maanden augustus en september, ook een goed jaar.

Het provinciebestuur draagt haar steentje bij in de verdere professionalisering van de wijnbouw om zo de koppositie van Limburg als wijnprovincie nog te versterken. “We ondersteunen het Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw met een jaarlijkse toelage. Met die middelen

Gedeputeerde van Landbouw

Inge Moors: “We mogen best wel wat fierder zijn. Waarom zouden we niet allemaal een beetje ambassadeur zijn? Als we op bezoek gaan, nemen we vaak een attentie mee. Meestal wordt er gegrepen naar een fles. Dit kan, nee dit moet een Limburgse fles zijn.”

Gedeputeerden Igor Philtjens en Inge Moors willen Limburg verder op de kaart zetten als wijnprovincie.

worden er onderzoeken gedaan naar teelttechnieken, druivenrassen, gewasbescherming, bemesting en nog zoveel meer. Zo hebben de Limburgse wijnbouwers al onmiddellijk een voorsprong op hun Vlaamse collega’s.”

Beleven en genieten

Ook gedeputeerde van Toerisme

Igor Philtjens is enthousiast over de groeiende wijncultuur in Limburg. “De groeiende wijnbouw past volledig in het Limburgs toerisme dat gelijk staat met beleven en genieten.

Op dat vlak heeft Limburg vele troeven om uit te spelen: diverse landschappen, prachtige natuur, een rijkdom aan erfgoed, een rijkelijke

gastronomie en een groot palet aan streekproducten. Kers op de taart is de hartelijke gastvrijheid van de Limburgers. Eigenlijk zijn er weinig plaatsen in de wereld die deze mix op zo een beperkte oppervlakte geslaagd combineren.” De troeven zijn bovendien op een duurzame manier met elkaar verbonden door het 2.000 kilometer lange fietsroutenetwerk.

Belangrijk is ook de nieuwe toeristische business die uit de Limburgse wijnbouw ontstaat. Er zijn nu al geleide rondgangen langs Limburgse wijngaarden, degustaties, events op de talrijke wijndomeinen, nieuwe fietstochten of creatieve overnachtingsmogelijkheden, …

Gedeputeerde Igor Philtjens: “Toch is het potentieel van de groeiende wijncultuur nog niet volledig benut. Wij zijn ervan overtuigd dat de ondernemerszin van onze toeristische ondernemers en van de wijnbouwers in de nabije toekomst nog meer zal zorgen voor innovatieve productcombinaties. Vaak zijn de sterkste businessideeën gebaseerd op samenwerking tussen twee of meerdere ondernemers waarbij de combinatie van de expertise van beiden voor een vernieuwende toeristische beleving zorgt. Een win-win voor de betrokken ondernemers en voor de Limburgers en toeristen. Wijntoerisme zorgt ook voor een verlenging van het toeristisch seizoen, dat we met de campagnes

van Visit Limburg ook mee promoten. Op die manier creëren we extra omzet bij de Limburgse logies, ook buiten de traditionele vakantiemaanden juli en augustus.”

Twee Limburgse appellaties

Verwacht wordt dat het aantal wijndomeinen verder zal toenemen. Daar zit het klimaat voor iets tussen, maar ook de uitstekende ondergrond in specifieke Limburgse regio’s. Zo krijgen Haspengouw en de Maasvallei stilaan het klimaat van de prestigieuze Franse Bourgogne-streek, wereldwijd gekend om de topwijnen die ze voortbrengt. Het waren de twee kloosterzusters (en later heiligen) Harlindis en Relindis

Wijnbouwer Peter Colemont van Clos d’Opleeuw in Borgloon.

Prijswinnaars

Wijn uit Limburg staat kwalitatief aan de top. Dat blijkt nogmaals uit de talloze prijzen en medailles die ze ook dit jaar in de wacht sleepten.

• In de eerste Belgische wijngids van Gault&Millau (voorgesteld in juni 2023), die de beste wijnen van ons land bundelt, kregen 18 Belgische wijnen een golden wine award. 5 daarvan waren voor Limburg, met name de mousserende Zwart Brut (2016) van Schorpion, de rode wijn Aldeneyck Charles Pinot Noir (2018) en de witte wijnen Aldeneyck Riesling (2019), Clos d’Opleeuw Chardonnay (2020) en Gloire de Duras Pinot Gris Barrique (2021). 12 andere wijnen uit onze provincie kregen een Coup de Coeur.

• De Vereniging van Vlaamse Sommeliers heeft – naar jaarlijkse traditie – in september 2023 haar medailles voor Beste Belgische Wijnen uitgereikt. In totaal werden 233 flessen getest en 24 wijnen kregen een gouden medaille. Limburgse prijswinnaars hier waren de Goud Extra Brut Schorpion (2017) bij de schuimwijnen en twee wijnen van Gloire de Duras (de Pinot Gris Barrique – 2022 en de Riesling ‘Cuvée Décembre’ – 2020).

Gedeputeerde van Toerisme

Igor Philtjens:

“De groeiende wijncultuur past volledig in ons toeristisch verhaal van beleven en genieten. Het sluit ook aan bij onze ambitie: niet meer maar beter toerisme.”

die volgens de geschiedenisboeken ergens rond 721 in een Franse abdij wijn proefden en hun vernieuwende ideeën meebrachten naar het Maasland, meer bepaald naar Aldeneik in Maaseik. Langs de Maas in Wallonië was er toen al wijnbouw, en in de late middeleeuwen ook in het vruchtbare Haspengouw.

“Het zijn tot op vandaag ook de enige twee erkende wijnregio’s in onze provincie”, zegt gedeputeerde Inge Moors. “De Maasgronden zijn door hun specifieke mengeling van verschillende soorten gesteenten rijk aan mineralen wat zich vertaalt in wijn met meer uitgesproken minerale kwaliteiten. Het gebied heeft een gematigd klimaat waardoor de druiven langzaam rijpen. Heel bijzonder trouwens, en uniek in Europa, is dat de BOB ‘Maasvallei Limburg’ een grensoverschrijdende appellatie is.” De andere erkende regio is Haspengouw met z’n ondergrond

Gedeputeerde van Toerisme Igor Philtjens.

bestaande uit löss, een mix van leem en mergel.

“De Haspengouwse hellingen zorgen voor een goede afwatering en de juiste inval van zonnestralen. De Haspengouwse leem geeft vettigheid aan de wijn, terwijl de mergel zorgt voor mineraliteit. Zo krijg je wijn met een uitzonderlijke balans.”

Topproduct

De combinatie van het ideale klimaat, de goede ondergrond, het vakmanschap en de gedrevenheid van de wijnbouwers maakt dat Limburgse wijn de voorbije jaren enorm scoort in binnen- en buitenland. “Dat bewijzen de vele awards die onze wijndomeinen in de wacht slepen”, zegt gedeputeerde Igor Philtjens. “Verschillende wijnbouwers wonnen prijzen op internationale wijnbeurzen. In de Wine Guide Belgium 2023 van Gault&Millau worden maar liefst 22 domeinen besproken en kregen 12 Limburgse wijnen het kwaliteitslabel ‘Coup de Coeur’. 5 andere verkregen zelfs de hoogst mogelijke onderscheiding: een Belgian Wine Award.” Ook de Vereniging van Vlaamse Sommeliers reikte in september bij haar jaarlijkse zoektocht naar de Beste Belgische Wijnen nog gouden medailles uit aan verschillende wijnen uit Limburg. Zowel kwalitatief als kwantitatief neemt wijn

uit Limburg dus een hoge vlucht.

Culinaire identiteit

Ook in de gastronomische wereld worden Limburgse wijnen gezien als een kwaliteitsproduct. “In toprestaurants als Boury (***), ’t Zilte (***), de Slagmolen (**) en andere sterrenzaken worden met veel genoegen exclusieve wijnen uit Limburg geschonken”, vertelt Peter Colemont van Clos d’Opleeuw.

Waarom zouden we niet uitpakken met wijn als onderdeel van de eigen Limburgse culinaire identiteit?

Gedeputeerde Igor Philtjens: “In gekende wijnregio’s in Frankrijk en Italië wordt die identiteit gepromoot door een keurmerk dat garant staat voor culinaire verwennerij door producten van eigen bodem. De Limburgse streekproducten kunnen op gebied van kwaliteit makkelijk internationaal wedijveren. We mogen op dat vlak dus zeker chauvinistischer zijn en die producten blijven inzetten als extra belevingstroef.”

En daar is het provinciebestuur zich ook bewust van. “Het wijntoerisme leent zich perfect voor een immersieve culinaire multi-level beleving die vele Limburgers en gasten weet te bekoren. De mogelijkheden daartoe zijn velerlei: een bezoek aan een domein, al dan

niet in combinatie met een geleid kelderbezoek waar het verhaal van de streek, het vakmanschap van de wijnbouwer en het product uit de doeken wordt gedaan, een uitgebreide degustatie of een gastronomisch diner met een perfecte pairing van Limburgse wijnen. Dat is genieten op zijn Limburgs: authentiek, puur en op hoog niveau.”

Ambassadeurs gezocht

Hoe idyllisch kan het zijn: genieten van een goed glas wijn midden in de wijngaard. De gedeputeerden namen alvast de proef op de som en lieten zich verrassen door een heerlijk glas van wijndomein Clos d’Opleeuw. “Nog meer dan het streekgebonden karakter moeten we de uitzonderlijke kwaliteit van onze wijnen benadrukken”, zegt de wijnbouwer, ook jarenlang docent wijnkennis aan het CVO in Hasselt.

Gedeputeerde Inge Moors: “Ikzelf drink al eens graag een glas Limburgse bubbels als aperitief of ik ga op zoek naar een passende wijn uit Limburg voor bij een gerecht. Zeker als ook in de maaltijd één van onze streekproducten zit. De smaken en aroma’s van ons eigenste Limburg komen zo goed samen. Keer op keer word ik bevestigd in mijn keuze: Limburgse wijnen zijn lekker en kunnen wedijveren met de beste. We mogen dus best wel fier

zijn. Waarom zouden we niet allemaal een beetje ambassadeur zijn? Als we op bezoek gaan, nemen we vaak een attentie mee. Meestal wordt er gegrepen naar een fles. Dit kan, nee dit moet een Limburgse fles zijn.”

Gedeputeerde van Landbouw Inge Moors.

Over BOB en BGA

Limburg telt 2 BOB’s. Dat zijn officiële door de Europese Unie goedgekeurde wijnstreken. BOB staat voor wijn met Beschermde OorsprongsBenaming (of de meer bekende AOP/ AOC die we kennen van Franse wijnen). Concreet voor Limburg gaat het dus over de BOB Haspengouwse wijn en de BOB Maasvallei Limburg.

Daarnaast zijn er ook nog de BGA’s, of wijn met Beschermde Geografische Aanduiding (de vroegere landwijn/Vin de pays). Het label BOB en BGA garandeert o.a. dat de druiven voor 100% afkomstig zijn uit het afgebakende gebied.

Limburgse wijndomeinen met een goedgekeurde appellatie:

• Wijnkasteel Genoels-Elderen (BOB Vlaamse Mousserende Kwaliteitswijn + BOB Haspengouwse wijn)

• Wijndomein Aldeneyck (BOB Vlaamse Mousserende Kwaliteitswijn + BOB Maasvallei Limburg)

• Clos d’Opleeuw (BOB Haspengouwse wijn)

• Wijndomein Thilesna (BGA Vlaamse Landwijn + BOB Maasvallei Limburg)

• Jerom Winery (BGA Vlaamse Landwijn)

Limburg wijnprovincie

door de ogen van fotograaf Luc Daelemans

“Ik heb gekozen voor een beeld van het Wijnkasteel in Genoels-Elderen. Ooit pioniers, nu één van de meest bekende wijndomeinen van het land. De opkomende zon wijst naar de toekomst, die er voor de wijnsector bijzonder gunstig uitziet.”

© LUC DAELEMANS

“Het is geen job, het is een leven”

Nooit een saai moment tijdens een dag op een Limburgs wijndomein. Bij Wijndomein Aldeneyck in Maaseik weten ze daar, al een kwarteeuw lang, alles van. Ze zijn behoedzaam maar sterk gegroeid. Op liefde voor de druif. Op durf. En op een constante zin voor vernieuwing. “Dat is een kracht van deze hele wijnregio: we zijn niet geremd door traditie.”

“Kijk, de Pinot Gris is bijna rijp. Dit is toch prachtig?” Karel Henckens zit op de plaats waarin hij zich al een kwarteeuw thuis voelt: gehurkt in zijn wijngaard, ontroerd bijna, een tros druiven behoedzaam in zijn handen wiegend. We treffen hem na een vervroegde oogst: de Pinot Noir-druif, die ze gebruiken voor mousserende wijnen, was vroeger plukrijp dan gewoonlijk door de vreemde weerkronkels van de late zomer. Het is dus even alle hens aan dek geweest. “Het weerstation bepaalt mijn agenda”, zegt Henckens. “In mei en juni hebben we droogtestress gehad. In juli kwam er regen, maar toen stopte het niet meer. En dan ineens weer dertig graden aan één stuk. Die zuren bouwen snel af, en ineens sta je nu toch nog voor een versnelde oogst.”

Roer omgegooid

In 1998 gooide Henckens, die tot dan toe het fruitbedrijf van de familie verder runde, resoluut het roer om. Er werd plaatsgemaakt voor druivenranken. Uit de 10 hectaren die

Wijndomein Aldeneyck beslaat komen er jaarlijks een 70.000 tot 80.000 flessen wijn: stille wijnen met Pinot Noir, Chardonnay, Pinot Blanc, Pinot Gris en Riesling, plus drie mousserende wijnen op basis van diezelfde druiven. Appelen- en perenbomen gingen resoluut van het domein af.

Bodem

“Wat ik niet meer wilde was die mooie vruchten van onze arbeid zien verdwijnen in de massa op de veiling”, zegt Henckens. “Ik wilde iets creëren, iets waarop ik m’n eigen stempel kon drukken. Dat idee van een wijndomein begon dus te rijpen en halfweg jaren 90 ging ik ervoor. Vandaag is wijn booming business in Limburg, maar in die tijd verklaarde iedereen je nog voor zot. Maar ik ben me toen in bodemonderzoeken gaan verdiepen, en wat bleek? We hebben hier een fantastische bodem voor wijn. Dat komt door de kiezel die hier in de grond zit, in lagen van wel 10 meter dik. Ik ging vergelijken met buitenlandse wijndomeinen en besefte: dit is fantastisch. Toen ben ik de Huglinzonnewarmte-index gaan bekijken,

waaruit je kunt afleiden welke rassen rijp kunnen worden in een bepaald gebied. We zagen dat we een paar honderd uren zonneschijn per jaar over hadden voor de Pinot-rassen. Dat komt door het microklimaat waarin we hier leven. We zitten hier in de Maasvallei beschermd achter het Kempisch plateau, met al die plassen in de nabijheid, door de ontginning van grindgroeves sinds de jaren 1950. Al die kiezel in de grond, én op de droogste en warmste plaats in de Benelux. Een uniek terroir.”

Meteen ‘managementteam’ bij het ontbijt

Hard werken is het, maar met veel goesting en enthousiasme. De dag begint in de keuken. Een groot raam geeft zicht op de wijnmakerij en iets verderop tonen zich de eerste wijnranken.

“Hier komt het ‘managementteam’ dagelijks samen”, lacht Henckens. “We bespreken tijdens het ontbijt de planning.” Het management van Wijndomein Aldeneyck zijn Karel en echtgenote Tine zelf, dochter Reile en

Karel en Tine Henckens van Wijndomein Aldeneyck in Maaseik.

zoon Hein. Die laatste is ondertussen afgestudeerd als oenoloog in Bordeaux. Pas nog overzag hij de oogst van een wijndomein in Nieuw-Zeeland. Met Reile en Hein die nu al interesse tonen in de familiezaak (jongste zoon Jeroen, de enige die nog niet de roep van het familiebedrijf hoorde, woont en werkt als marketingmanager in Lissabon) is de opvolging dus alvast verzekerd. “We hebben hen op geen enkel moment verplicht om mee te doen”, zegt Henckens. “Maar ik denk dat ons enthousiasme over het domein op hen heeft afgestraald. Het is geen job, het is een leven. Sinds Hein aan boord is, hebben we bijvoorbeeld een strikte weekplanning, die constant wordt gecheckt: hij structureert dingen voor ons. Wij zijn zonder formele opleiding hiermee begonnen, je merkt dat er nu dingen meer worden gestroomlijnd.”

De ochtend: R&D

Na het ontbijt vliegt Henckens de wijnmakerij in, en Tine naar het kantoor. “Gisteren zat ik om kwart voor acht al op de tractor. We zijn voldoende gegroeid om me dat uit handen te laten nemen, maar ik wil het niet. De reden waarom ik wijnbouwer ben geworden is om dicht bij het proces te zijn, te creëren.”

Meestal is zijn eerste stop het kleine testdomeintje dat hij vlak achter de wijnmakerij heeft aangelegd. Hier staan testranken: nieuwe klonen van druiven die nu al in Aldeneyck-wijn zitten, maar ook druiven die hij (nog) helemaal niet gebruikt. De R&D-afdeling, zeg maar.

“Een kwarteeuw geleden was dit een blinde vlek, dus ik moést testen”, zegt Henckens. “Ik wist het op papier, maar ik moest weten welke rassen het beste gedijen in ons klimaat, op onze bodem. Kijk hier, een rij Merlot en Auxerrois,

een ras dat in beide Limburgen heel populair is. Maar we hebben voor Pinot Blanc gekozen omdat die iets meer zuren heeft. En hier, de Riesling. Die heb ik jarenlang niet durven planten. Ieder jaar werd hij in dit testveld maar nèt rijp, dus ik riskeerde het niet. Toen zei Tine: ‘Wat ben je toch een schijtebroek. Die wordt hier toch ieder jaar rijp, ook al heeft hij wat meer aandacht nodig?’ (lacht).”

Nieuwe kweekmethoden worden hier uitgetest. “Biodiversiteit vind ik heel belangrijk. Daarom laten we om de andere rij het onkruid groeien. Ik heb ook twintig verschillende soorten bloemen gezaaid: korenbloemen, margrieten, klaprozen. We werken ook met nuttige insecten, die we op momenten zelf hebben uitgezet. Je zult altijd wel een druif ertussen zien die niet honderd procent perfect is. Maar liever dat dan met insecticiden

te werken. Wel sproeien we met organische middelen als zwavel.”

Ergens in de voormiddag: oogsten

Oogsten – ergens in september – gaat tegenwoordig behoorlijk snel dankzij de plukmachine waarin Karel zopas samen met een bevriende wijnbouwer uit het nabijgelegen Thorn, net over de Nederlandse grens, heeft geïnvesteerd. “Jaren aan een stuk hebben we met menselijke arbeid gewerkt, met twintig plukkers”, zegt Henckens. “Nu heb ik een hectare geplukt op een uur of twee tijd, meestal zo tussen 9 en 11. We wachten tot er geen dauw op de druif meer staat. De snelheid van deze machine geeft een onwaarschijnlijke flexibiliteit.”

Geoogste druiven belanden in de persmachine. “We hebben een pers van 4.200 liter, een membraanpers. Vroeger werkten we met een oliedrukcylinder.

Wijn maken is zeker ook kijken en proeven.

Dat was snel, maar de pitjes gingen wel kapot. Deze werkt met een membraan dat heel zachtjes wordt opgeblazen, zonder dat er dingen kapot gaan. Dat persingsproces duurt 2,5 uur. Wat we nu verliezen aan snelheid winnen we aan kwaliteit.”

Namiddag: de loods in

In de namiddag verplaatst zijn werk zich naar binnen. In de loods staat een imposante batterij cuves: gistingsvaten van roestvrij staal, waarin de wijn rijpt. Tijdens dat gistingsproces wordt de temperatuur van het sap onder controle gehouden dankzij een dubbele wand waardoor ijswater stroomt. Na een eerste gisting van 4 tot 5 weken volgt een verdere rijping van 6 maanden.

We proeven Pinot Noir op hout die nog volop aan het gisten is. De smaak is overweldigend. “Komt binnen hè?”, lacht Henckens. “Dat is de barrique die zijn werk nog moet doen. De tannines zijn nog veel te nadrukkelijk, houtrijping maakt ze zachter. Door de poriën van het hout komt er een zeer geconcentreerd beetje lucht aan de wijn. Dat in tegenstelling tot de inoxen

Karel

Henckens:

“Wat ik vooral niet wil, is een lookalike zijn.”

vaten, waar we de Pinot Blanc, Pinot Gris, Riesling en Rosé laten rijpen. Daar kan helemaal geen lucht aan. Maar rode wijn gedijt het beste in hout. Ook hebben we een barrique-versie van onze Chardonnay. Houtrijping maakt de wijn altijd wat weelderiger van karakter.”

Henckens’ verdere dagtaak is het monitoren van dat proces en de verdere stappen. Botteling bijvoorbeeld. En het domein heeft zijn eigen etiketteermachine. Alles voor de innovatie. Die volgens Henckens over heel Limburg behoorlijk snel is gegaan. Ook al omdat dit wijngebied nog maar een kwarteeuw bestaat, niet de vele eeuwen van bijvoorbeeld Franse wijndomeinen. “Wij zijn niet met handen en voeten gebonden aan traditie. Tradities zijn mooi, maar ze mogen ook geen belemmering zijn.”

In de avond: weer naar kantoor Verder naar de avond toe trekt Henckens naar het kantoor, waar hij Tine vervoegt in het runnen van de bedrijvigheid. “We werken met wijngroothandels over het hele

land”, zegt hij. “Qua afzetgebied richten we ons vooral op de gastronomie: restaurants zijn onze beste ambassadeurs. Qua omzet vertegenwoordigen ze misschien maar de helft, maar ze zwengelen wel dat andere halve deel – verkoop aan particulieren – aan. Export doe ik in principe niet: daar is onze productie te klein voor. We willen niet in een situatie belanden waarin we onze belangrijkste Belgische klanten niet meer kunnen bedienen. Op kleinere schaal belanden onze wijnen wèl in het buitenland: ze worden bij enkele restaurants op Curaçao en in Hong Kong geschonken.”

Extra weekendwerk met wijnbar

Op vrijdag en zaterdag opent de wijnbar. “Vandaag komen mensen hier wijn drinken om de nieuwe jaargang te ontdekken. 15 jaar geleden kwamen ze voor de Belgische wijn, want dat was nog een nieuwigheid. Die gamechanger is dus al geweest”, zegt Henckens. “Wat ik vooral niet wil, is een lookalike zijn. De mineraliteit van onze wijnen is een herkenningspunt. De kiezel in de bodem geeft de druiven een unieke zuurtegraad, een prettig knispertje, dat meteen herkenbaar is. Aan ons om dat ook zijn ruimte te geven in het eindproduct.”

Rechtstreeks contact met de consument, die onze wijnen weet te appreciëren.

De jaarlijkse druivenpluk

Druiven oogsten op het Wijnkasteel GenoelsElderen

Joyce van Rennes: “We plukken tegenwoordig zowel manueel als machinaal.”

Zeg Wijnkasteel en iedereen denkt aan Genoels-Elderen. Jaap van Rennes heeft in Riemst in 1990 al de eeuwenoude wijncultuur doen herleven. Dochter Joyce, die wijnbouw en oenologie studeerde in Frankrijk, en haar man Stefan Kékkö zijn nu de wijnboeren van dienst. En de derde generatie staat al klaar. Met zijn 22 hectaren is het één van de grootste wijndomeinen van België.

Het is ongetwijfeld het meest bekende beeld op een wijngaard en misschien ook wel het belangrijkste moment: de druivenoogst in september. Manueel met een snoeischaar of machinaal zoals op enkele grotere domeinen in Limburg nu ook al gebeurt. Maar voor de rijpe en volle trossen geknipt kunnen worden, is er ook al heel hard gewerkt. Het hele jaar rond. Ranken moeten gesnoeid, nieuwe loten geënt, het terrein geploegd en opgeruimd. In maart ontknoppen de eerste bladeren, de ranken moeten bijgeleid worden. Dan is er de schrik voor nachtvorst en

voor ziektes. In mei zetten de bloemen zich, worden ranken verder uitgedund en opgebonden. Het teveel aan trossen wordt weggesneden, zodat de kwaliteit van de overblijvers beter wordt. En dan – in juli en augustus – moeten de druiven kleuren en verder rijpen. Tot ze als mooie volle trossen geoogst kunnen worden.

Vooral Chardonnay

Welke druivenrassen vooral geoogst worden? Met stip op 1 op het

Wijnkasteel van Genoels-Elderen staat Chardonnay, gevolgd door Pinot Noir.

Chardonnay is ook dé druif op andere wijndomeinen in onze contreien, net zoals de Pinots (Noir, Gris, Blanc en de blauwe Meunier), Auxerrois, MüllerThurgau, Riesling, Cabernet, enz. Omdat België wat noordelijker ligt dan de oorspronkelijke wijnlanden, hebben we – ondanks het opwarmende klimaat – gemiddeld minder zonuren en meer regen in de zomer. Daarom dat er onderzoek is gedaan naar zogenaamde hybride druiven, die beter bestand zijn hiertegen. Onder andere de Solaris en Johanniter hebben hun weg al gevonden naar Limburgse wijndomeinen.

Limburg wijnprovincie

door de ogen van fotograaf Karel Hemerijckx

“Wijndomein Aldeneyck is prachtig gelegen aan de Maas. De ondergrond is er rijk aan mineralen, en dat vertaalt zich in de wijnen die er gemaakt worden.

Tegelijkertijd wou ik ook die andere troef van de groeiende wijnbouw in beeld brengen: het wijntoerisme dus. Fietsen en wandelen langs de ranken, en ondertussen op een wijndomein genieten van een glaasje of een hele proeverij. Dat wordt ongetwijfeld een succesformule.”

© KAREL HEMERIJCKX

Topsommelier Kris Lismont proeft 6 Limburgse wijnen

De tong van de meester

Met de wijnranken van het Wilderse domein Gloire de Duras als decor proefde topsommelier Kris Lismont 6 Limburgse wijnen. Ze belandden vanuit alle uithoeken van de provincie, en met een goed uitgekiende mix van prijsklassen en domeingroottes, voor hem op tafel. En ze verrasten hem, stuk voor stuk.

Red flags zijn er alvast niet, sust

Kris Lismont meteen nadat er zes

Limburgse wijnen langs zijn ogen, neus en smaakpapillen zijn gepasseerd. “Kwalitatief is het allemaal goed tot uitstekend. Hier staat niets op de tafel waarvan ik ‘oei’ moet zeggen.”

Dat betekent niet niks. Kris Lismont is voorzitter van de Belgische Sommeliersgilde, werd in 2010 verkozen tot de beste sommelier van België, was wijndocent aan hotelschool Ter Duinen in Koksijde, en baatte jarenlang wijnrestaurant Mondevino in Borgloon uit, samen met zijn broer. Vandaag runt hij een wijnhandel onder diezelfde naam, met een zorgvuldige selectie, en is hij reizend sommelier. En ja, deze geboren verteller is zelf een Limburger (geboren en getogen in Heers), en hij heeft de afgelopen kwarteeuw het hele verhaal van de Limburgse wijnboeren – van een handvol rond de eeuwwisseling naar 40 vandaag – op de voet gevolgd. Dat weerhoudt hem er niet van om kritisch te zijn waar dat nodig is, ook voor wijnen van eigen bodem. Maar tegelijkertijd breekt hij graag een lans voor meer consumptie van Limburgse wijnen. “Het begint te lukken: er wordt, bij het drinken van wijn, meer en meer naar eigen streek gekeken”,

zegt Lismont. “Maar er mag toch nog iets meer chauvinisme zijn. Niet zelden leren Limburgers wijnen uit hun eigen streek kennen nadat ze ze bijvoorbeeld elders hebben geproefd op restaurant. Vaak zijn ze dan pas overtuigd. Men kijkt nog te veel naar het buitenland.”

Metier aanwezig

Een kwarteeuw geleden hadden we vrij makkelijk het volledige Limburgse wijnaanbod over deze pagina’s kunnen spreiden. Maar vandaag, nu de provincie liefst 40 erkende wijndomeinen telt, is er niets anders mogelijk dan een eigenzinnige selectie. We brachten een onbevoordeelde mix van witte en rode wijnen op tafel van verschillende oogstjaren en prijsklassen, en met een evenredige verdeling van grotere en kleinere domeinen.

Kris Lismont, topsommelier: “Er mag toch nog iets meer chauvinisme zijn.”

Alleen al die diversiteit die uiteindelijk voor hem op tafel kwam, sterkt Lismont in de overtuiging dat Limburg een hele weg heeft afgelegd als wijnregio. “Einde jaren 90 zagen we al de eerste wijnboeren, maar wat die in de handel brachten was huilen met de pet op”, zegt Lismont. “Daar ben ik eerlijk in: de allereerste Limburgse wijnen waren bedroevend van kwaliteit. Ik bedoel dan natuurlijk de allereerste moderne wijnen in de provincie, want in de 16de eeuw waren er hier ook al kloosters die wijn maakten, en in Borgloon deed Jean Bellefroid al pionierswerk in de vroege jaren 1960. Maar de afgelopen kwarteeuw is er een hele

weg afgelegd. Wijn maken kost tijd, materiaal en kennis. Het is iets waarin je moet investeren, en die professionalisering is inmiddels al ruim gebeurd. Natuurlijk bestaan er nog altijd wijnboeren die het eerder als hobby doen, maar de eigenaars van de grotere domeinen moeten effectief leven van hun wijn. Dat is een belangrijke stap. Minstens even cruciaal is dat wijnmakers hun eigen veld steeds beter leren kennen. Men heeft een groeiende verbinding met zijn eigen fruit, men ontwikkelt een eigen signatuur, een eigen identiteit. Daar is een positieve concurrentie in ontstaan: niet om elkaar te verdringen, wel om zich

Topsommelier Kris Lismont.

te onderscheiden tegenover elkaar.

Tegelijkertijd met de ontwikkeling van een eigen cuvée, samen met de oenoloog, wordt er ook op marketing gewerkt. De komende 10 jaar wordt dat ook het dominante narratief hier in Limburg: eigenheid. Ik ben dit domein, en hier sta ik voor. Met gewoon maar ‘dit is wijn uit Limburg’ heb je allang geen verhaal meer.”

Wat ook helpt, denkt de sommelier, is dat een belangrijk deel van het metier al aanwezig was voordat er in de richting van wijn werd gedacht. Niet weinig wijnboeren waren of zijn fruitboeren. “Ze weten hoe ze met fruit moeten omgaan. Hoe bewerk je de bodem, hoe stem je je keuze van druif af op het bodemonderzoek dat je hebt laten uitvoeren, hoe doe je iets groeien? Dat kent men doorgaans al goed: de druif is, per slot van rekening, een fruitsoort. Het is de expertise die daarna komt, na de oogst, die de komende decennia het verschil zal maken.”

Roep van de druif

We proeven de wijnen bij Gloire de Duras, toevallig één van de Limburgse wijndomeinen die momenteel een transitie doormaken van fruit naar wijn. De familiezaak is ontstaan uit een fruitbedrijf, wat natuurlijk typisch is in deze regio. Maar het maakt, met de derde generatie die stilaan de teugels overneemt, een opmerkelijke transitie door van fruit naar wijn. Momenteel wordt er op 7 hectaren grond druiven verbouwd: Chardonnay, Riesling en Pinot Gris, alles samen op 28.000 wijnstokken. In 2017 begon het domein ook met Riesling, in een zogeheten clos (ommuurde wijngaard) in de oude moestuin van het nabij gelegen kasteel van Duras. De wijngaarden liggen in Wilderen en Duras (vandaar de naam ‘Gloire’ ook: Wilderen was in feodale tijden een heerlijkheid van Duras), en net voorbij de provinciegrens, in het VlaamsBrabantse Halle-Booienhoven.

Appelen en peren, 2 generaties lang de corebusiness van de onderneming, houden momenteel nog respectievelijk 9 en 3 hectare grond over. “Die appelen moeten weg”, zegt pater familias Peter Nijskens gedecideerd, wanneer hij tijdens de wijntasting even binnenspringt. “De peren ook, volgens mijn vrouw, en ik heb er niets op tegen om ook die op termijn te laten gaan. De druif roept me. En de kinderen horen die roep ook.” Gloire de Duras is een familiezaak. Peter en zijn echtgenote Hilde ontfermen zich ook nog over de oude kernactiviteiten, hun kinderen Laura, Gert-Jan en Isaline houden zich hoofdzakelijk met het wijndomein bezig. “Het is voor ons allemaal duidelijk dat wijn de toekomst van dit bedrijf betekent”, zegt Isaline Nijskens. “Daar stemmen we ook de hele bedrijfsvoering op af. Omdat het onszelf aan die expertise ontbreekt om de finesses van het wijn maken te kennen, hebben we bijvoorbeeld een oenoloog in dienst.”

Ambitieuzer worden

Met zijn 7 hectaren behoort Gloire de Duras momenteel tot de grotere wijndomeinen in Limburg. “De meeste zitten vaak rond de 2 hectaren”, zegt Lismont. “Je ziet dus nog relatief kleine domeinen, met een paar grotere daartussenin. In moeilijke jaren heeft het zijn voor- en nadelen, in goeie jaren ben je dan weer snel uitverkocht. Ook in omvang is er dus nog groei mogelijk, al is de oppervlakte in Limburg natuurlijk niet oneindig. Net als in de keuze van druiven. Er is wat Riesling, maar vooral veel

“Op het gebied van kwaliteit zijn er al stenen verlegd.”

Tussen de wijnranken van Gloire de Duras in Sint-Truiden.

Chardonnay, omdat de bodem in het merendeel van de provincie zich daar goed toe leent. Er worden hier vooral frisse, witte wijnen gemaakt, typisch voor een regio met een koeler klimaat. Rode wijn is dan nog weer een werkpunt.”

Maar aan gezonde ambitie ontbreekt het volgens Lismont niet. “Zelfs in moeilijkere jaren, met een minder kwalitatieve oogst, zie je dat de betere wijnmakers er toch nog bovenuit steken, omdat ze heel selectief zijn

in de wijngaard. Dat ze niet àlle fruit gebruiken. Dat ze minder op volume gaan, en meer op kwaliteit. Naar de toekomst toe lijkt me dat een heel verstandige piste: minder op rendement, meer op kwaliteit. Dat trekt de prijzen naar boven, maar zolang je wijn goed is, is de consument altijd bereid om die extra prijs ervoor neer te tellen. Op dat kwaliteitsgebied zijn er al stenen verlegd. Daar getuigen deze wijnen van: ze proeven was allerminst een straf voor mij.”

De stappen van het proefproces

Tijdens het proeven doet Kris Lismont ons het proefproces uit de doeken. Eerst maakt hij alle flessen open. “Dan hebben ze allemaal evenredig veel lucht gehad”, zegt hij. “Dat maakt het eerlijker om ze met elkaar te vergelijken. Hoeveel lucht de wijn heeft gekregen, de temperatuur, het glas: er zijn veel factoren die een invloed hebben op de smaak. Bij een test is het zaak om die dingen zo veel mogelijk gelijk te trekken voor alle wijnen die je proeft.” Dat gebeurt in 3 fases.

1. Kijken

“Waar je vooral op moet letten is de kleur, en hoe intens ze is. Dat is vaak gelinkt aan de druif waarop de wijn gebaseerd is, maar ook of ze gerijpt is of niet. Een gerijpte Chardonnay zal een iets intensere kleur hebben dan een niet-gerijpte. Ook kijk je naar de helderheid en of hij traant. Wanneer een wijn traant, dan weet je dat de glycerol, de alcohol, zijn werk heeft gedaan. Hoe dikker de traan, hoe meer alcohol. Hoe zuidelijker, zoals Zuid-Spanje of Zuid-Italië, hoe doffer. Daar tref je ook veel meer rode wijnen aan. Wij zitten noordelijker, dus bij wijnen die hier worden gemaakt merk je iets meer spanning, iets meer aciditeit.”

2. Ruiken

“Dat doe je in 2 fases. De eerste is immobiel: je test de wijn om te weten of je hem kunt drinken, of

hij al dan niet kurk heeft. Daarna ga je hem eerst wat opwalsen, om de aroma’s vrij te geven. De wijn komt ‘los’. Je krijgt de aroma’s zo ofwel meer in harmonie, ofwel worden ze wat expressiever.”

3. Proeven

“Een belangrijke factor is de balans tussen het zoete en het zure. Zoet moét: het geeft aan dat het fruit rijp was bij de oogst. Maar de zuren zijn eveneens essentieel. In een koeler klimaat als het onze spelen die zelfs een belangrijke rol. Ook de lengte is in deze fase belangrijk: hoe lang blijft de wijn ‘hangen’? Wordt hij na het drinken wat bitter, wordt hij droger, vermoeid, plakkerig? Dat zijn dingen waar je op let wanneer je hem voor het eerst over de tong laat gaan.”

En daarna? “Uiteindelijk blijft het belangrijkste criterium: is het lekker of niet? Tot op niet geringe hoogte is dat subjectief. Wanneer ik mijn vader een fles wijn van tien euro uitschenk, en daarna één van vijftig euro, vindt hij ze vaak allebei even lekker. Voor veel mensen maakt die prijs niet zo veel uit: als de wijn maar eerlijk gemaakt is. En vergis je niet: de gemiddelde Vlaming herkent dat intuïtief wanneer hij zijn wijn proeft. Dat proeven kan je vervolgens verder trainen. En iedereen heeft natuurlijk zijn voorkeuren: de ene heeft graag wat meer aciditeit dan de andere.”

“Deze wijnen proeven was allerminst een straf voor mij.”

Wijndomein Thilesna

Druif: Riesling

Plaats: Dilsen-Stokkem

Jaar: 2018

Prijs: € 17

“Er is een reden waarom ik met deze begin. Het is wel de oudste wijn uit het rijtje, maar Riesling zit hoger in de zuren. Het is dus de meest ‘frisse’ wijn uit de selectie van 6. Riesling veroudert doorgaans ook goed dankzij zijn hoge aciditeit. Had ik deze test blind gedaan, ik had nooit geraden dat deze wijn uit 2018 is: hij is fris voor zijn oogstjaar. De aroma’s zijn ook vrij typisch, met veel florale toetsen, mooie rijpe tonen van citrus en een beetje wit fruit. Heel licht, je proeft ook wat mineralen. Alles is goed geïntegreerd: de wijn is mooi in evenwicht. Wanneer je deze

bij een maaltijd drinkt zou ik hem eerder pairen met frissere dingen, zoals rauwe visgerechten. Bij sushi, bijvoorbeeld, zou hij prima gaan. De afdronk is mooi in balans, de alcohol ondersteunt goed het fruit. Die citrustoetsen dragen de wijn een beetje, maar dat is op zich positief. Het bewijst dat Riesling het goed doet in Limburg. Het nadeel van Riesling is het volksidee dat het altijd heel zoete wijn is, maar deze spreekt dat met klem tegen. Hij is fruitig, maar zijn afdronk is goed.”

Gloire de Duras

Druif: Chardonnay-Auxerrois

Plaats: Wilderen

Jaar: 2022

Prijs: € 13

“Chardonnay en Auxerrois hebben in de regel een hogere zuurtegraad, waardoor ze eveneens een goeie frisheid krijgen, die zeker in deze wijn van Gloire de Duras zit. Deze gaat dus een goeie mix geven tussen frisse zuurtjes met wat rijper fruit. Floraal dus, maar ook fris, met een hoge aciditeit. Dat is een typische eigenheid van wijnen uit deze regio: ze hebben mooie, rijpe zuren. Ook daarover bestaan een paar hardnekkige en onnodige vooroordelen: zuren in wijn zijn iets positiefs. In deze wijn zit die aciditeit vooral in de Auxerrois-druif,

die voor 25 procent in de blend zit. Ze wordt goed gecombineerd met de exotische toets die verder in de wijn zit, je zit hier qua smaak wat meer in de richting van steenvruchten als perziken. De signatuur van de regio - en het huis, want het is me welbekend - proef je meteen. De smaak is mooi in evenwicht, en heeft een mooie ‘lengte’: hij draagt ver, is intens in smaak en geur, heeft wat complexiteit, en eindigt met een mooie afdronk. Meer nog: hij geeft me meteen zin in een volgende slok.”

De Caybergh

Druif: Chardonnay

Plaats: Herk-de-Stad

Jaar: 2016

Prijs: € 16

“Deze Chardonnay heeft wat meer structuur, wat meer breedte. Dat heeft voornamelijk met de druif te maken, die uit zichzelf al wat meer body heeft. Ook is het overduidelijk dat deze wijn op hout is gerijpt. Het is een iets oudere of geëvolueerde wijn. Als ik Limburgse wijnen met iets meer ouderdom heb, dan rijpen die heel goed. Dat heeft veel te maken met het koelere Belgische klimaat: witte wijnen, met een iets hogere aciditeit, bewaren daar goed in. Je zit ook meer met het romige, dat de wijn eveneens te danken heeft aan het hout. Maar het is niet dominant of overdreven. Hij

heeft natuurlijk wat rijping in de kelder gehad, en verder in de fles. Hij is iets vetter, iets ronder, iets voller. Het hout geeft de smaak van vanille en een zoete specerijtoets. Wel merk je dat hij wordt gedragen door het hout: zijn lengte komt meer van het hout dan van het sap. Deze wijn mag stilaan gedronken worden: binnen 2 tot 3 jaar zal hij zijn beste tijd hebben gehad. Dit past zeker bij gevogelte. Of een romige saus: door het hout in de wijn is hij wat meer mondvullend. Hij is, naast die breedte, ook korter in lengte. Duurdere stijl ook, iets typisch ‘van hier’.”

Domein Hoenshof

Druif: Dornfelder, Cabaret Noir, Cabernet Cantor

Plaats: Borgloon

Jaar: 2021

Prijs: € 12

“Deze serveer je best relatief koel: een graad of 16 Celsius, niet echt op kamertemperatuur. Rode wijn heeft het niet graag warm. Als we de temperatuur hoger zetten, komt de alcohol wat meer naar boven. En die mag natuurlijk niet primeren. Deze is een grote cuvée, dus die zal wat lichter zijn binnen de rode wijnen die we hier testen. Een hybride met een beetje vatrijping. Qua kleur zie je de hoogste intensiteit van de drie rode wijnen. Dat komt door de Cabernet, die geeft altijd iets meer kleur. Hij is heel mooi

op de tong gefruit, een toets van zwarte kers of donkere bessen. Het hout is heel subtiel aanwezig, eerder ondersteunend. De invloed van de Cabernet merk je ook aan de smaak, die iets stelliger is, wat vegetaler. De tannines zijn zacht, elegant, fijn. Je voelt een tikje rijpe bitterheid, dat geeft de wijn wat elegantie, power en draagkracht. Qua keuken zou ik eerder naar vegetarische gerechten gaan, met wat paprika-achtige tonen.”

Domein Pietershof

Druif: Pinot Noir

Plaats: Voeren

Jaar: 2021

Prijs: € 27,50

“Ik denk dat Albert (Meijer, eigenaar van het domein, red.) hier ook hout heeft gebruikt, maar dat lees je niet op de fles. De bodem van zijn domein is ideaal voor witte wijnen, hij heeft ook een hele goeie Chardonnay. Albert is een Nederlander, die in een vorig leven hartchirurg is geweest. In Zuid-Afrika heeft hij de wijnmicrobe te pakken gekregen, en zo is hij dan in de Voerstreek beland. Deze is een Pinot Noir-kloon die je eerder in Duitsland ziet. Die Duitse stijl van Pinot Noir, lichtvoetiger en verteerbaarder, is een beetje in opkomst, merk ik. Hij is dieper rood dan de voorgaande: eerder dakpanrood, tuilé.

Dat wijst op een Pinot-stijl die iets sneller evolueert. Heel typisch, die zweem van bosvruchtjes. Vrij hoge zuurtegraad, maar ze stoort me niet. De wijn heeft voldoende body, al moest het zeker niet minder zijn. Wellicht is het een nog jonge aanplant. Hij heeft iets levendigs: hij geeft me een beetje energie. Ook dat heeft met die bodem te maken. Ik weet dat Albert erg inzet op bodemanalyse, vermoedelijk heeft die hem geïnspireerd om iets met Pinot Noir te doen. Wanneer ik ‘m drink heeft ook deze die salivant kwaliteit, die doet verlangen naar een tweede glas.”

Wijnkasteel Genoels-Elderen

Druif: Pinot Noir

Plaats: Riemst

Jaar: 2017

Prijs: € 26

“Hier merk je meteen de mondialere stijl van Pinot Noir. De barrique komt hier ook naar boven, die houttoets. Hij is uit 2017, iets meer geëvolueerd, maar nu eigenlijk perfect op dronk. Met een internationalere stijl bedoel ik vooral dat het hout meer zijn werk doet. Hij heeft meer body, vetheid, structuur, volume. Ook een mooie afdronk, genoeg zuren. Ik zou niet heel lang meer wachten met hem te

drinken, hoewel hij nog wel wat extra veroudering aankan. Ik weet dat ze bepaalde jaren geen Pinot Noir hebben gemaakt, omdat ze hun Pinot Noir-druiven ook nodig hebben voor hun mousserende wijnen. Wanneer ik dit drink, sterkt me dat in de gedachte dat ze toch ook wat meer stille wijnen moeten maken met hun Pinot Noir.”

Lekker is geen toeval

Lekker eten en genieten van een drankje. Iets dat zeker in het bourgondisch DNA van de Limburgers zit. Maar hoe kan je de Limburgse wijnen van de twee appellaties

BOB Haspengouwse wijn en BOB Maasvallei Limburg met het juiste gerecht combineren?

Om te beginnen heb je lekkere wijn nodig. En die is er volop in Limburg. Net zoals uitstekende ingrediënten. Lekkere wijnen combineren met lekkere gerechten, is niet zozeer een vorm van kookkunst maar wel iets van wetenschap. Iets van weten waar je mee bezig bent. Maar ook van persoonlijke smaak. De belangrijkste les: de verhoudingen moeten juist zitten, net zoals bij een mooi gebouw of kunstwerk.

Smaken combineren, dat vergt een leerproces. Met de tips van de Nederlandse smaakprofessor Peter Klosse kan je alvast zelf aan de slag om bewustere keuzes te maken.

Drie belangrijke aspecten:

• Wat de smaaktypes betreft, heb je ‘frisse’ en ‘rijpe’ smaaktonen. Het zijn de bereidingswijzen die een grote invloed hebben op het gerecht. Een gekookte of gestoomde aardappel heeft een ‘frisse’ smaaktoon. Als we de aardappel bakken of frituren krijg je een ‘rijpe’ smaaktoon. Dus je moet letten op de smaaktoon, niet alleen op het ingrediënt.

• Als we het over het mondgevoel hebben, onderscheiden we twee types: strak en filmend. Strakke producten komen verfrissend over en doen je mond samentrekken door de aanwezigheid van zuren

of tannines. Daar is bijvoorbeeld een Riesling lekker bij. Filmende producten daarentegen proeven vaak vettig of zoet of zijn makkelijk oplosbaar in water (umami). Ze creëren een gevoel van rust. Bij zulke ingrediënten passen gerijpte wijnen, of wijnen die romig en rond of vol houtgelagerd zijn.

• De smaakintensiteit van een gerecht of wijn is de derde factor waarmee je rekening moet houden. Heeft het gerecht een hoog zuurgehalte, kies dan voor een wijn met minder zuren. Ingrediënten met een bittere

Supercombinaties

• Sushi: Riesling, Aldeneyck (Maaseik)

• Gegratineerde oesters: La Chouette de Beau Marais, Beau Marais (Beringen)

• Aziatische keuken: Aurum, Wijndomein Thilesna (Dilsen-Stokkem)

• Ossobuco: Noir Désir, Wijndomein Helshoven (Borgloon)

• Gebakken zeevruchten: Montepertini Allegretto, Montepertini (Bilzen)

• Vis in licht romige saus: Jerom’s Chardonnay, Jerom Winery (Borgloon)

• Tarbot in een botersaus: Chardonnay Barrique, Wijndomein Marsnil (Heers)

• Harde kaassoorten: Chardonnay Krachtig, Wijndomein Kitsberg (Heers)

• Mechelse koekoek: Chardonnay Barrique, Wijndomein Clos les Ramiers (Borgloon)

smaak, zoals asperges worden best met niet-zuurrijke wijnen gecombineerd. Anders krijg je al snel een metaalsmaak. Een lichtzoete wijn is lekker bij een pikant gerecht. Kort door de bocht samengevat kies je best altijd voor een frisse wijn bij een fris gerecht, een strakke wijn bij een strak gerecht, een filmende wijn bij een filmend gerecht. Toch is de ultieme tip nog altijd dit: neem met je ogen toe een hap van je gerecht en een slok van je wijn, en je zal alvast proeven of het lekker is of niet.

Limburgse wijn

bij Limburgse streekproducten

• Aardbeien: Claire Martin, Blanc de Noirs, Wijndomein Sassenbroek (Borgloon)

• Appelvlaai: Cubiz 2019, Domein Cuvelier (Borgloon)

• Chocolade vlaaipralines van Boon: Pinot Gris Barrique, Gloire de Duras (Sint-Truiden)

• Gegrilde geitenkaas: Zwart Bru, Schorpion (Vliermaal)

• Forel: Crutzberg Brut, Crutzberg (Sint-Martens-Voeren)

• Asperges à la Flamande: La Padrona, De Steinberg (Bree)

Wijn

Na de oogst, de magie in de wijnkelder

De druiven zijn geoogst en de eerste persing is gebeurd. Het werk is verhuisd van buiten naar binnen. In de wijnkelders gebeurt de magie. De wijnmakers gaan aan het werk. Maar alles begint met de kwaliteit van de druiven.

De druiven zijn geperst. Die geperste druiven (of most in het vakjargon) laat men rusten in kuipen, zodat de steeltjes, pitjes en aarde naar beneden kunnen zinken. Door de schil op de druiven, start na het persen een spontane gisting. Soms wordt ook speciale gist of suiker toegevoegd om het proces te versnellen. De most wordt stilaan wijn. De sulfitage volgt, en het sap wordt gefilterd om een heldere kleur te krijgen. Alles wordt overgestoken

in inoxen of roestvrije citernen en/ of houten vaten. De oenoloog blijft proeven en keuren. De flessen worden gebotteld, afgesloten (met een kurk of capsule) en gekeerd. Etiket erop, en dan worden de flessen verpakt in houten kisten of kartonnen dozen voor transport.

Wit en bubbels

9 op de 10 flessen wijn die in Limburg geproduceerd worden, zijn witte wijn of schuimwijn. Dat komt omdat we hier noordelijker liggen dan in de traditionele wijngebieden. Minder zon wil zeggen: minder suikers in de druiven, en meer zuurte. Die frisse smaken zijn ideaal voor schuimwijn en witte wijn. Door de aanplant van rode druivenrassen – bij ons vooral de Pinot Noir – volgden ook de rode wijnen. Sinds enkele jaren zijn enkele wijnbouwers ook op de kar van de rosés gesprongen. De trossen worden meteen geperst, en dan is het aan de wijnmaker.

Maak kennis met de Limburgse wijndomeinen

Limburgse wijn zit in de lift, er komen steeds meer domeinen bij. In Limburg gaat het al om een 40-tal domeinen die (semi-)professioneel worden uitgebaat en een registratie hebben. Quasi alle wijnboeren zijn ook aangesloten bij de Belgische Wijnbouwers vzw.

De helft van deze wijnboeren heeft een wijngaard van minder dan een hectare, de andere werken op grotere schaal. Op de volgende pagina’s kan je stuk voor stuk met ze kennismaken. We leggen uit welke druivenrassen ze vooral hebben aangeplant, en hoe groot hun

wijngaarden zijn. En natuurlijk ook: kan je ze bezoeken, een rondleiding volgen of hun wijn gaan proeven? Om het makkelijk te maken staat overal ook de website vermeld waar je terecht kan voor extra informatie of kan nakijken hoe je bijvoorbeeld een rondleiding kan reserveren.

Legende van de symbolen

Oppervlakte: hoe groot is de wijngaard?

Belangrijkste wijnrassen: welke druivensoorten hebben ze vooral aangeplant? Gaat het om edele rassen of hybride variaties?

Rondleidingen/ degustaties mogelijk: kan je het wijndomein bezoeken, moet je eerst een afspraak

maken, kan je er terecht voor rondleidingen en degustaties?

Medailles/onderscheidingen: heeft de wijnboer zijn wijnen al aangeboden op officiële proeverijen en wedstrijden? Wat zijn de belangrijkste onderscheidingen/vermeldingen/ medailles? En voor welke wijn dan concreet?

Naast deze wijnbouwers zijn er natuurlijk nog talrijke hobbywijnmakers, vzw’s en andere kleinschalige initiatieven die met wijnranken en wijn maken bezig zijn maar niet de bedoeling hebben om hun wijn te commercialiseren. Hoewel ze vaak met evenveel passie en enthousiasme bezig zijn, hebben we ze niet opgenomen in dit overzicht.

Beau Marais

Beringen

www.beaumarais.be

Wijndomein Beau Marais is het heerlijke gevolg van een uit de hand gelopen hobby van Andries Schepers en zijn vader. Het begon in 2010 in Normandië om 4 jaar later over te waaien naar Beverlo. Dit resulteert in bubbels volgens de méthode champenoise en in stille witte, rosé en rode wijnen. Let op de leuke etiketten.

3 hectaren

Chardonnay en de diverse Pinot-rassen.

Twee keer zilveren medaille op de Cool Climate Wine Awards en een Coup de Coeur bij de Gault&Millau Wine Guide Belgium 2023.

Wijndomein Montepertini

Bilzen www.montepertini.be

Nabij het poortgebouw van Alden Biesen op de zonnige heuvelflanken heeft de familie Celli een mooi wijndomein uitgebouwd. Tussen de wijnranken, in de wijnmakerij en op het wijnterras van hun vierkantshoeve in Mopertingen organiseren Fabio en Laura rondleidingen, workshops, teambuildings en degustaties.

5 hectaren

Voornamelijk Chardonnay en Pinot-rassen.

Bezoeken en degustaties zijn mogelijk op afspraak.

Twee vermeldingen in de Gault&Millau Wine Guide Belgium 2023.

Domein Hoenshof

Borgloon

www.hoenshof.be

Professor Ghislain Houben startte zijn wijnverhaal in Hoenshoven. In 2002 plantte hij zijn eerste wijnranken. Nu bewerkt Ghislain samen met zoon Jerom 6,5 hectaren aan wijngaarden met maar liefst 30 verschillende druivenrassen. Meerdere betere restaurants weten hun wijnen te smaken. Ze lanceerden ook unieke ijswijnen.

6,5 hectaren

Chardonnay, Merlot, Souvignier Gris, Cabernet Cantor en Cabernet Cortis.

Op afspraak.

Jaarlijks verschillende medailles in Belgische wedstrijden en ook op de ‘International organic award’.

Wijndomein Cuvelier

Borgloon

www.domeincuvelier.be

In het hart van de bloesemstreek runt Yves Cuvelier, samen met zijn broer Patrick en echtgenote Miet, Domein Cuvelier. De broers werden grootgebracht tussen de fruitbomen. De focus ligt vooral op mousserende wijnen volgens de méthode traditionnelle. Daarnaast produceren ze stille wijnen, waarvan sommigen een rijping op barrique genieten.

3 hectaren

Pinot Noir, Chardonnay, Pinot Meunier, Petit Meslier, Pinot Blanc, Pinot Gris, Sauvignon Blanc en Grüner Veltliner.

Bezoek en rondleidingen mogelijk na afspraak.

Erkenning in de Gault&Millau Wine Guide Belgium 2023.

Rolinghen

Borgloon www.rolinghen.be

Wijndomein Rolinghen heeft op dit moment een wijngaard van 1,2 hectaren in Rullingen. Maar daar komen binnenkort 2 hectaren bij in Jesseren. Ze produceren - in Lummen - vooral witte wijn, maar soms ook oranje wijn (dat hangt af van de rijpheid en maceratie van de druiven) en rode wijn.

3,2 hectaren

Sankt Laurent, Pinot Blanc, Pinot Gris en Kerner.

De wijn is te koop via de website, en in de bloesemperiode wordt er ook een veiling op de wijngaard georganiseerd.

Jerom Winery

Borgloon www.jeromwinery.be

Jerom Houben zag de crisis in de appel- en perensector als een kans om smaakvolle wijnen te maken in Haspengouw. Nu werkt hij samen met 6 telers die naast hun reguliere teelten ook wijnranken hebben aangeplant voor Jerom Winery. De wijnen vind je vooral terug in de supermarkten. Ze maken stille witte, rosé en rode wijnen.

32 hectaren

Johanniter, Muscaris, Ravel Blanc, Souvignier Gris, Merlot Khorus, verschillende Cabernet-rassen.

Zilveren medaille beste Belgische wijn 2023 voor Jeroms Cabernet Noir (rosé).

Wijndomein De Groote

Mot en De Clee

Borgloon

www.wijngildeborgloon.be

In 1989 plantte een groep wijnliefhebbers een wijngaard aan in de Motvallei: de Groote Mot. In 1995 ontstond uit deze groep Wijngilde Borgloon. De wijngaarden bevinden zich bij Kasteel De Groote Mot en £bij Kasteel De Clee in Kuttekoven. Ze produceren witte en rosé wijnen en organiseren jaarlijks een wijnnocturne/wijnterras.

4,2 hectaren

Müller-Thurgau, Auxerrois, Pinot Blanc, Pinot Gris, Chardonnay, Pinot Noir en Merlot.

Rondleidingen op aanvraag tussen maart en oktober. Hun wijnhuis aan de Stroopfabriek is – op afspraak – elke werkdag open.

Wijndomein Optimbulles

Borgloon www.optimbulles.be

Wijndomein Optimbulles is in 1990 gestart door 3 vrienden die gepassioneerd bezig zijn met het vervaardigen van mousserende, witte en rode natuurwijnen. Nu maken Maxim Geunis en zijn collega wijnmakers er een erezaak van om zo natuurlijk mogelijk te werk te gaan en niet aan te zoeten, om een brut nature te produceren.

3 hectaren

Chardonnay, Pinot, Vroege Loonse, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc en Gamay Noir.

Bezoek en proeverijen mogelijk op afspraak.

Wijndomein

Sassenbroek

Borgloon www.wijndomeinsassenbroek.be

Wijndomein Sassenbroek van Johan Bellens en Karen Smets produceert de mousserende wijnen ‘Claire Martin’, die erg in trek zijn bij de Vlaamse topgastronomie. De druiven worden geteeld in Borgloon, de wijn wordt gemaakt in de Zonhovense wijnmakerij.

In goede wijnjaren wordt ook een stille witte wijn geproduceerd.

2,4 hectaren

Chardonnay, Pinot Blanc en Pinot Noir.

Bezoeken en degustaties mogelijk voor groepen, na afspraak.

Diverse medailles bij Cool Climate Wines 2023 en Wijnkeuring der Lage Landen.

Wijngaard

Clos d’Opleeuw

Borgloon www.clos-d-opleeuw.be

De wijngaard Clos d’Opleeuw van docent algemene wijnkennis Peter Colemont ontleent zijn naam aan de volledige ommuring uit 1840. Deze omstandigheid maakt hem uniek in België. Daardoor bezit hij immers een microklimaat waardoor het mogelijk is een unieke kwaliteitsvolle Chardonnaywijn in Borgloon te maken.

1 hectare

Chardonnay.

Rondleidingen en proeverijen zijn mogelijk op afspraak.

Heel wat onderscheidingen en medailles zoals recent de Golden Wine Award in de Gault&Millau Wine Guide Belgium 2023 voor de Chardonnay 2020.

Wijndomein

Clos les Ramiers

Borgloon www.closlesramiers.be

In Gotem tussen de peren- en kersenboomgaarden produceert Carole Vandionant frisse en fruitige witte, rosé, rode en mousserende wijnen. Ze startte in 2012 en legt de nadruk op een milieuvriendelijke teelt met veel passie en aandacht voor het ambacht, vanaf de oogst tot het bottelen en etiketteren van de flessen.

3 hectaren

Chardonnay, Curzer, Dornfelder, Cabernet (verschillende soorten), Johanniter, Muscat Bleu en Muscaris.

Rondleiding met wijndegustatie mogelijk na afspraak.

Het Heuvelswijnhuisje

Borgloon heuvelswijnhuisje@gmail.com

In het Heuvelswijnhuisje in Kerniel produceren Kris en Cindy Vanormelingen fruitige en eerlijke wijnen. Kris leerde het vak bij Jean Bellefroid, zowat de eerste wijnmaker in Limburg, en zet diens werk verder. Ze bouwden een heus wijnhuisje tussen de druivenstruiken. Buiten witte wijn en rosé, maken ze ook lichte én zware rode wijn.

0,5 hectare

Müller-Thurgau, Sieger, Vroege Loonse, Dornfelder, Acolon, Ortega en Chardonnay.

Elke zondag geopend van juli tot september. Degustaties mogelijk tijdens de opendeurdagen en op afspraak.

Wijndomein De Steinberg

Bree

www.wijndomeindesteinberg.be

De percelen van wijndomein De Steinberg - van Ilse Swennen en Dominique Dedecker - liggen in Bree en vooral Oudsbergen. De zandlemige ondergrond met veel stenen en mineralen en een goede ligging komen de wijnstokken ten goede en zorgen voor extra smaak. Ze maken witte, rosé en rode wijnen, naast rosé schuimwijn en sinds kort ook een 100% Pinot Gris schuimwijn.

25 hectaren

Een tiental druivensoorten.

Rondleidingen en proeverijen op aanvraag.

Cool Climate Wine Awards, Beste Wijn België, mousserend. In Brussel Concours de mondial.

Wijndomein Thilesna

Dilsen-Stokkem www.wijndomein-thilesna.be

Aan de oevers van de Oude Maas, in Dilsen bevindt zich het Wijndomein Thilesna van Johan en Carmen JacobsJanssen. Het is gelegen in één van de droogste en zonnigste regio’s van de Benelux en met zijn terroir van kiezel en grind staat het garant voor een kwaliteitsvolle minerale Maaslandse wijn.

4 hectaren

Pinot-rassen en Riesling.

Bezoeken kunnen iedere zaterdag van 10 tot 16 uur, of na afspraak. Degustaties na afspraak.

Zilveren en gouden medaille Beste Belgische Wijn en op de Cool Climate Wine Awards.

Wijndomein Rijnrode

Halen

Facebook: wijndomeinrijnrode

Wijndomein Rijnrode is het domein van Kevin De Ridder in Loksbergen. De focus ligt op natuurwijnen. De stokken werden in 2018 aangeplant, opvallend daarbij zijn 30 jaar oude stokken van Müller-Thurgau. Men produceert vooral witte wijn. Rosé en mousserende wijnen soms ook, maar dat hangt af van de oogst.

2 hectaren

Müller-Thurgau, Pinot Gris, Auxerrois en Riesling. Sinds kort ook Pinot Noir en Pinot Meunier.

Op afspraak mogelijk.

De Oude Hoeve

Hamont Achel

www.wijndomein-deoudehoeve.eu

Met Wijndomein De Oude Hoeve ligt de meest noordelijke Belgische wijngaard in Hamont-Achel. Er wordt gewerkt met niet de meest voor de hand liggende druivenrassen en met het systeem van ‘Geneva double curtain’, waarbij de druivenplanten naar omhoog geleid worden en dan als een soort dubbelgordijn naar beneden hangen.

Bijna 2 hectaren

Phoenix, Seyval Blanc, Marechal Foch en Leon Millet.

Er zijn rondleidingen en workshops mogelijk, naast belevingsdiners in het wijnhuis en de wijngaard. Open op afspraak voor particulieren en bedrijven.

Wijndomein Wideux

Hasselt

www.wijndomein-wideux.be

Wijndomein Wideux is een klein, ambachtelijk wijndomein in SintLambrechts-Herk. In 2018 plantte wijnbouwer Koen Marneffe zijn eerste wijnranken, ondertussen staan er 1.500 op een oppervlakte van 0,5 hectare. Koen produceert witte, rosé en rode wijnen. Zijn passie ontstond na een opleiding wijnmaker.

0,5 hectare

Chardonnay, Pinot Noir, Dornfelder, Riesling en nieuwere schimmelresistente rassen.

De wijnshop is elke zaterdag geopend van 9 tot 17 uur. Rondleidingen met degustatie steeds mogelijk na reservatie.

Domein Marsnil

Heers

www.domeinmarsnil.be/wijndomein

Domein Marsnil staat synoniem voor genieten en proeven van Haspengouw, dankzij de culinaire samenwerking tussen de broers Adriaan en Frederik Cornelis. Er is niet alleen de wijngaard met 8.250 stokken op het ‘Marsenil Velt’ – de eerste stokken werden geplant in 2014 – maar ook een B&B met gastronomisch restaurant.

2,25 hectaren

Voornamelijk Chardonnay, maar ook Auxerrois, Riesling, Merlot, Pinot Noir en Gewürztraminer.

Rondleidingen en proeverijen mogelijk, altijd op afspraak.

Wijndomein Kitsberg

Heers www.kitsberg.be

In 2008 ging de droom van Evi Smets en Daniel Medarts in vervulling met de aanleg van een eigen wijngaard. In het glooiende Haspengouw begonnen ze met 3.000 stokken, maar ondertussen zijn er dat 10.000 op hun domein dat ligt op de grens tussen Sint-Truiden en Heers. Het resultaat: meerdere heerlijke wijnen.

2,3 hectaren

Chardonnay, Pinot en MüllerThurgau.

Bezoek en degustaties mogelijk op afspraak.

Coup de Coeur in de Gault&Millau Wine Guide Belgium 2023. Verscheidene gouden medailles op andere wedstrijden.

Wijndomein De Caybergh

Herk-de-Stad

www.decaybergh.com

Op het hoogst gelegen punt van Herkde-Stad ligt wijndomein De Caybergh. De invloed van de natuur en de focus op kwaliteit staan centraal. De wijn van de familie Maris is zo natuurlijk mogelijk gemaakt, om de natuurlijke eigenheid of terroir-expressie ten volle te beleven. De eerste wijn werd in 2013 op de markt gebracht.

1,1 hectare

Chardonnay en Pinot Noir.

De wijnshop is elke zaterdag open van 14 tot 17 uur, of op afspraak. Rondleidingen en proeverijen mogelijk op afspraak.

Vin de Goffin

Hoeselt www.vindegoffin.be

Vin de Goffin is de passie van vader Guy en zoon Jeroen Goffin, samen met diens vrouw Hanne. Ze produceren in Alt-Hoeselt vooral schuimwijnen, maar ook stille wijnen. Hun eerste perceel werd in 2017 aangeplant, ‘In het Weigaardsveld’. Enkele jaren later (in 2020) werd nog 1 hectare aangeplant ‘Op de Klein Kommen’.

1,2 hectare

Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier.

Wijn bestellen kan via de website. Bezoek en proeverijen mogelijk op afspraak.

Wijngaard De Ranker

Hoeselt

www.deranker.be

Wijngaard De Ranker bestaat sinds 2016, toen Anna en Kurt de eerste ranken aanplantten, nadat ze verschillende wijngaarden bezocht hadden. In ’21 kwamen er nog eens 1.600 ranken bij. Ze combineren kennis, passie, visie en vakmanschap met respect voor mens en natuur. Ze maken witte en rosé wijn, en ook brut schuimwijn.

0,5 hectare

Nieuwere (en meer ziektebestendige) rassen als de Souvignier Gris, Johanniter, Solaris, Cabernet Cantor en Cabernet Cortis.

Elke zaterdagnamiddag, of op afspraak. In augustus ook zomerterras in de wijngaard.

Wijndomein Bolleberg

Kortessem www.bolleberg.be

In Wintershoven - in de Mombeekvallei - ligt familiewijngaard ‘de Bolleberg’. De eerste stokken werden in 2013 aangeplant. De familie Vandeurzen was gecharmeerd door het wijn maken na bezoeken aan Franse wijngaarden en vond dan in Kortessem een goed geörienteerd terrein om gepassioneerd zelf aan de slag te gaan.

1.400 ranken

Vooral Chardonnay, maar ook Pinot Noir en Pinot Gris.

Op hun website vind je een lijst van enkele winkels waar hun witte Chardonnay en mousserende Rosé Brut te koop zijn.

Domein Schorpion

Kortessem www.schorpion.com

In het hartje van Haspengouw, in Vliermaal, beschikken de broers Schorpion over een wijngaard die ligt op een zuidhelling. Ze produceren er – omdat ons klimaat daar perfect voor geschikt is – alleen mousserende wijnen volgens de méthode traditionnelle. Hun parelend goud behoort tot de Belgische topproducten.

2 hectaren

Chardonnay, Pinot-rassen, Auxerrois en Riesling.

Dagelijks van april tot september. Proeverijen mogelijk op afspraak.

Verschillende medailles en een Golden Wine award van de Gault&Millau Wine Guide Belgium 2023.

Wijndomein Gellick

Lanaken

www.wijndomeingellick.com

In 2015 was een opleiding tot wijnbouwer-wijnmaker bij SYNTRA het startschot van een nieuw avontuur voor de familie Nijsthoven. De eerste wijnstokken werden een jaar later aangeplant. Al snel groeide daar een wijngaard uit in de Gellikse Dorpsstraat. Met als resultaat, heerlijke witte, rode en rosé wijnen die je ook kan proeven in de wijnlounge van hun B&B.

0,5 hectare

Chardonnay en Pinot-rassen.

Domeinbezoeken kunnen in de zomermaanden elk weekend. In de andere seizoenen op aanvraag. Proeverijen aan de wijnlounge met uitzicht op de wijngaard (op afspraak) en in B&B Gellick.

© JEMPI WELKENHUYZEN

Wijndomein

Aldeneyck

Maaseik

www.wijndomein-aldeneyck.be

In het pittoreske Aldeneik ligt de 10 hectaren grote wijngaard van Karel en Tine Henckens-Linssen. De Limburgse Maasvallei is het droogste en warmste gebied van de Benelux. Alle elementen van dit uitzonderlijke terroir vormen de basis van de tien Aldeneyck wijnen (wit, rood, rosé en mousserend).

10 hectaren

Pinot-rassen, Riesling en Chardonnay.

Elke vrijdag en zaterdag is de wijnlounge en wijnterras geopend voor een wijndegustatie (en rondleiding mits reservatie).

Twee Belgian Wine Awards bij de Gault&Millau Wine Guide Belgium 2023.

Wijndomein

Kasteel Vilain XIIII

Maasmechelen

www.wijnbouwvilainxiiii.be

De 3 vrienden Jean Mostert, René Patris en Pol Kees hebben meerdere kleinere wijngaarden, samen goed voor ruim 3 hectaren in LeutMaasmechelen. Wat ooit begon als een hobby, groeide uit tot een domein van 10.000 wijnranken onder de naam

Wijnbouw Vilain XIIII.

Ze produceren schuimwijn, rode en witte stille wijnen.

3,3 hectaren

Pinot-rassen, Johanitter, Acolon en Cabernet Dorsa

Rondleidingen met huifkar of eigen vervoer zijn dagelijks mogelijk, na afspraak.

Wijndomein Le Maar

Nieuwerkerken www.lemaar.be

Wijndomein Le Maar is een unieke wijngaard, waar natuur, kunst en cultuur samenkomen. De wijnstokken zijn aangeplant in een stervorm (met gps-tracking). Het is een replica van een werk van een Russische kunstenaar. Luc Heylands wil met zijn project de wijnbouw in Haspengouw promoten. Ze maken Blanc de Noirs en rode wijn.

280 wijnstokken

Cabernet Cortis en Merlot Khorus.

Rondleidingen en proeverijen kunnen op afspraak.

Wijnslot Byrleveldt

Nieuwerkerken www.wijnslotbyrleveldt.be

In Binderveld ligt Limburgs enige wijnslot: Wijnslot Byrleveldt, dat die naam mag dragen omdat het volledig omringd is door water. De familie Verelst plantte er – na eerst het slot te hebben gerenoveerd - in 2019 4.500 stokken. Ze maken er ambachtelijke en exclusieve pure wijn: de 1661 - Initio, een op eik gerijpte Chardonnay.

1,5 hectare Chardonnay.

Rondleidingen en proeverijen mogelijk, altijd op afspraak. Op termijn wil men ter plaatse ook meer wijnevenementen organiseren.

Wijndomein

Vlijtingen

Riemst

www.wijndomein-vlijtingen.be

Wijndomein Vlijtingen focust op kleinschaligheid en kwaliteit. Met Bèsselkes Grech en Ellicht hebben Herman Meers en Heidi Castermans 2 wijngaarden, samen goed voor 4,5 hectaren. Bijzonder is dat de mousserende wijn rijpt in de groeven van Kanne. De wijnmakerij zelf bevindt zich in de oude boerderij van oma Bello.

4,5 hectaren

Chardonnay en Pinot-rassen.

Rondleidingen en degustaties op afspraak. Wijnwinkel alle zaterdagen open.

Brons Beste Belgische Wijn voor Blanc de blancs 2020.

Wijnkasteel

Genoels-Elderen

Riemst

www.wijnkasteel.com

In Riemst ligt het eerste wijnkasteel van België. Het familiebedrijf is met 22 hectaren wijngaarden één van de grootste wijndomeinen van Vlaanderen. Jaarlijks verwelkomen ze in Genoelselderen 15.000 bezoekers voor rondleidingen en proeverijen. Ze maken witte en rode wijnen, zowel stil als mousserende.

22 hectaren

Vooral Chardonnay en Pinot Noir.

Het hele jaar open van woensdag tot zaterdag. Rondleidingen na afspraak. Proeven kan doorlopend in de wijnbar en/of wijnterras (zomer en zondagen mei-augustus).

Gouden medailles in Londen en Peking. Drie gouden medailles op de Beste Belgische Wijn wedstrijd.

Gloire de Duras

Sint-Truiden www.gloirededuras.be

In 2015 is Peter Nijskens gestart met een familieproject: het wijndomein Gloire de Duras. Het ligt hoofdzakelijk in Wilderen en Duras. In 2016 volgde de eerste oogst. Opvallend het jaar nadien is Riesling aangeplant binnen de ommuurde tuin van het Kasteel van Duras. Ze bieden een tiental verschillende wijnen aan.

7 hectaren

Chardonnay, Auxerrois, Pinot Gris en Riesling

Rondleidingen/proeverijen op afspraak.

In de wijngids van Gault&Millau vermeld met zes cuvées, met de Pinot Gris Barrique 2021 wonnen ze een Belgian Wine Award. Daarnaast nog verschillende prijzen.

EBURON Estate

Tongeren www.eburonestate.com

EBURON Estate is een nieuw wijndomein in het hart van Haspengouw. Marco Tiggelman en Flore Engels richten zich op de teelt van klassieke druivensoorten. Naast de wijngaard in Tongeren produceren ze ook in het buitenland een breed scala aan wijnen, met een blend van verschillende rassen.

1,5 hectare

Pinot Noir en Chardonnay.

Rondleidingen en proeverijen zijn mogelijk op afspraak. Ook hun in het buitenland geproduceerde wijnen worden er verkocht.

Wijngaard Pietershof

Voeren

www.pietershof.be

Op een zonovergoten zuidhelling ‘het Crindael’ verbouwt het Pietershof in de Voerstreek hun druiven op een voor wijndruiven uitstekende kalkhoudende en mineraalrijke bodem. Er zijn verschillende stille witte wijnen en een rode Pinot Noir. Als het past, ontstaan er ook mousserende wijnen.

2,5 hectaren

Pinot-rassen, Riesling, Muscat en Chardonnay.

Enkel op afspraak toegankelijk.

Wijndomein Zwaeneberg

Voeren

www.zwaeneberg.com

In het pittoreske Sint-Pieters-Voeren hebben Ann en Guido Verreyt een wijngaard van 1,5 hectaren aangeplant. Ze vonden de perfecte terroir op een zuidwest helling, omringd door het Vrouwenbos. Hun wijnen staan op de kaart bij meerdere sterrenrestaurants. Ze maken witte en rode wijnen en ook mousserende wijnen.

1,5 hectaren

Een tiental variëteiten, zowel klassiek als hybride.

Rondleidingen mogelijk vanaf 8 volwassenen, op afspraak. De degustatieruimte is elke dag geopend van 11 tot 17 uur.

Wijngaard Strouvenbosch

Voeren

www.strouvenbosch.com

Op het hoogste punt van Vlaanderen telt Wijngaard Strouvenbosch

1.400 stokken van verschillende druivensoorten. Sabine Markovitz en haar man hebben ze geplant in twee verschillende windrichtingen en onderzoeken ook welke snoeimethode het beste resultaat geeft. Het domein ligt in Sint-Martens-Voeren. Vanaf 2024 worden hun eerste eigen wijnen gemaakt.

1.400 wijnranken

Auxerrois, Pinot Gris, Pinot Noir en Chardonnay.

Vanaf de zomer 2024 komen er (op afspraak) proeverijen van wijnen uit Voeren, Haspengouw en het Maasland. Daarnaast zullen er ook geregeld open wijnterrassen zijn.

Wijndomein Crutzberg

Voeren www.crutzberg.be

De wijngaard van de familie Ernens bevindt zich op een zuidhelling van Sint-Martens-Voeren. Het wijndomein dankt haar naam aan de vierkantshoeve Crutzberg. De nabijgelegen bossen en riviertje de Veurs zorgen voor een microklimaat en een unieke wijnsmaak. Ze produceren stille wijnen (wit, rood, rosé) en een mousserende wijn.

2,36 hectaren

Chardonnay en Pinot Noir.

Proeverijen/bezoeken mogelijk na afspraak.

In 2023 behaalde het domein zijn tiende medaille op de wereldwedstrijd MUNDUS VINI in Duitsland (4 gouden en 6 zilveren).

Straffe nieuwkomers

Diverse wijndomeinen in Limburg bestaan al geruime tijd en zijn allemaal relatief bescheiden begonnen, met een paar duizend wijnstokken. Maar er zijn ook straffe nieuwskomers opgedoken, Wijndomein De Steinberg in Bree en Jerom Winery in Borgloon, die beiden meteen meer dan 25 hectaren wijngaarden in beheer hebben. Vier vragen aan deze nieuwe professionals in het Limburgse wijnlandschap.

Ilse Swennen & Dominique Dedecker

Wijndomein De Steinberg

1/ Hoe ben je in de wijnstiel beland?

“Ik ben erin gerold omdat ik me al toegelegd had op de invoer van Italiaanse wijnen. Toen mijn man en ik in Bree een stuk grond kochten met een heuvel aan, ontstond het idee om er een wijngaard aan te leggen. Uit grondonderzoek bleek dat deze heel goed was met veel zand, leem en stenen. Vandaar ook de naam: De Steinberg. We zijn in 2016 gestart met het aanplanten van één hectare. Om te kunnen groeien, hebben we kort daarna twee hectaren bijgekocht. Ons idee was om tot tien hectaren te gaan, om enigszins winstgevend te kunnen zijn. In 2020 kregen we de kans om in Oudsbergen 25 hectaren te kopen. De afgelopen 3 jaar hebben we in 3 fases 22 hectaren aangeplant. Over 2 jaar hopen we van de volledige oogst te kunnen genieten.”

2/ Naar hoeveel flessen willen jullie gaan op jaarbasis?

“Wij zijn ondernemers. Door de klimaatverandering verwachten wij dat België over 10 tot 15 jaar een echt wijnland zal worden. In Italië en Frankrijk bijvoorbeeld wordt het in sommige regio’s gewoonweg te warm. Zelf hopen wij over een drietal jaar zo’n 125.000 flessen te produceren. Daarnaast zijn wij bezig met de uitbouw van een wijnbelevingscentrum. Bezoekers zullen kennis kunnen maken

met onze wijnmaker, een rondleiding krijgen en een degustatie in de cuverie kunnen volgen, gasten zullen hier kunnen kamperen. Ook willen we dat gezinnen hier komen lunchen of ontbijten in één van onze wijngaarden.”

3/ Welk Limburgs wijntje zou je aanraden?

“Op restaurant drinken wij altijd wijn van hier. Aldeneyck uit Maaseik is één van onze favorieten. Er zijn nog vele andere goede wijnen. Zo maakt zeker Optimbulles in Borgloon één van de betere mousserende wijnen.”

4/ Hoe zie je de toekomst van wijnbouw in Limburg?

“Groot. Als wij een wijndegustatie doen, promoten wij ook andere wijnen uit de streek. Alle wijnmakers zouden nog meer moeten samenwerken. Door de handen in elkaar te slaan, kunnen wij de Limburgse en Vlaamse wijnen nog meer op de kaart zetten. Ik zie het groots in als je kijkt naar de evolutie van de wijnmakerij in Limburg. Er komen alsmaar meer wijnboeren bij en de kwaliteit wordt altijd maar beter en beter.”

1/ Hoe ben je in de wijnstiel beland?

Jerom Houben

Jerom Winery

“Via het bijberoep van mijn vader. Hij zat al in de wijnmakerij en ik werkte er veel tijdens vakanties en in het weekend. Door ziekte kon hij tijdelijk de druiven niet oogsten. Toen heb ik het gedaan en ik ben het blijven doen. Na mijn studies accountancy was ik nochtans niet van plan om me op wijnproductie te richten. Alleen besefte ik na drie maanden stage op een boekhoudkantoor dat dit niets voor mij was. Nu doe ik mijn job supergraag. Nooit had ik gedacht dat je van wijn produceren in België je beroep zou kunnen maken.”

2/ Naar hoeveel flessen willen jullie gaan op jaarbasis?

“In totaal beschikken we over 35 hectaren aan druivenstruiken. Die zijn niet allemaal van mij, want ik werk samen met zes fruittelers. Zij diversifiëren en telen naast druiven nog ander fruit. Vorig jaar produceerde Jerom Winery 220.000 liter wijn of zo’n 250.000 flessen. De droom is om ooit naar 100 hectaren aan druiven te gaan. Maar alles stap voor stap. Laat ons maar kijken hoe het nu loopt. Waar we het verschil mee willen maken? De focus ligt op biowijnen produceren op grote schaal. Nu is dat al voor de helft van onze wijnen. We willen met zoveel mogelijk natuurlijke producten werken. Vrij uniek in Vlaanderen.”

3/ Welk Limburgs wijntje zou je aanraden?

“De wijnen van Gloire de Duras zijn heel mooi. Dit jaar hebben ze veel medailles gewonnen. Vorig jaar hebben ze ook hun eerste bubbel gelanceerd. Goede wijn.”

4/ Hoe zie je de toekomst van wijnbouw in Limburg?

“We zitten nu in een heel belangrijke periode. Een kantelmoment zelfs. Belgische wijnen zijn altijd een niche geweest. Er was niet veel van en het waren vooral kenners die ermee bezig waren. Nu en de komende jaren is het belangrijk om de stap van niche naar een gangbaar product te zetten. De pioniers zijn rond het jaar 2000 begonnen. Nu twintig jaar later is het tijd om door te breken. Mensen die gewoon een lekkere betaalbare wijn willen drinken, moeten nu ook de weg naar wijn uit Limburg vinden. Promotie zoals deze gids is zeer belangrijk voor ons.”

Limburg wijnprovincie

door de ogen van fotograaf Frank Abbeloos

©

“Het domein Gloire de Duras in Sint-Truiden toont naar mijn mening prachtige industriële architectuur, waarbij staalbouw niet per se koud hoeft te zijn en bovendien mooi kan worden geïntegreerd in het glooiende landschap. De investering getuigt van het geloof in de regio en de potentiële groei in de wijnproductie.”

FRANK ABBELOOS

Wijntrips tussen de ranken

Wijntoerisme is in opmars. Het draait om ontdekken, beleven, proeven, genieten en ook bijleren. Maar ook nieuwe streken ontdekken want wijngaarden liggen bijna altijd in een pittoreske omgeving.

Erg geïnteresseerd in wijn? Of enkel in het proeven? Dan nog zijn de wijnregio’s in Limburg sowieso de moeite waard voor een trip. Denk aan Haspengouw, de Maasstreek, Voeren, … Je vindt er talloze wandelingen, mooie picknickplekken, pittige fietstochten, verrassende pop-up wijnbars, enz. Een bezoek aan een wijndomein (meestal op afspraak), kan dan uiteraard ook niet ontbreken. Op het domein kan je ontdekken hoe wijn wordt gemaakt van de druiven die je aan de ranken ziet groeien.

Weekendje weg? De wijndomeinen en hun omgeving lenen zich prima voor een weekendje weg, zelfs al is dat misschien maar op 30 km van je thuis. Geniet tussendoor van de nieuwe toeristische initiatieven die er opborrelen - al een wijnsafari of een wijnnocturne mee beleefd? - of combineer het met een lekker diner, vergezeld van een glas wijn uit de regio. Op de hoogte blijven over de vele wijninitiatieven? Hou zeker ook visitlimburg.be in de gaten en abonneer je op hun nieuwsbrief.

“Via de website visit.limburg.be blijf je op de hoogte van alle wijnuitjes.”

Bij een wijnnocturne baadt de wijngaard in het licht.

Op wijnsafari tussen de druiventrossen.

Lengte: 53 km

Verschillende vertrekplaatsen mogelijk. Ons startpunt ligt op de Grote Markt van Sint-Truiden.

Knooppunten: 135-134-168-169-161-163-164-160-165166-184-185-186-358-187-188-135

Wijndomeinen die je passeert: Wijndomein Jerom Winery (169) – Wijndomein Kitsberg (163) – Wijndomein Marsnil (160) - Wijndomein Gloire de Duras (188).

Meer info: visit.sinttruiden.be

Tip: Wil je onderweg ook een wijndomein bezoeken? Controleer dan zeker vooraf of je moet reserveren.

Fietsen langs vier

Haspengouwse wijndomeinen en Helsh(ea)ven

Fietsen langs duizenden wijnranken, met 4 wijndomeinen die je passeert, in 3 gemeenten?

Dan is deze fietstocht door het glooiende fruitlandschap van Haspengouw iets voor jou. Vertrekken kan bijvoorbeeld op de Grote Markt van Sint-Truiden (knooppunt 135), of in de buurt van Wijndomein Marsnil in Heers (knooppunt 160). Sowieso is het landschap waardoor je fietst glooiend met mooie panorama’s, machtige kastelen, rustige kerkdorpen, vierkantshoeves en druivenstokken op de zuidelijke flanken. Proeven van een glas wijn van hier kan onderweg zeker,

bij één van de wijndomeinen of op een terras bij één van de plaatselijke horecazaken. Of wie weet passeer je wel een pop-up wijnterras in het seizoen?

Een unieke kijk op Haspengouw krijg je er gratis bij, (in de buurt van) knooppunt 169 dankzij het kunstproject Helsh(ea)ven van Frits Jeuris: een zwevende kapel met adembenemend uitzicht, midden in de natuur. De picknickbank staat er voor je klaar. Ook tussen fietsknooppunt 185 en 186 vind je een panoramisch uitzicht op de velden en het erfgoed, dankzij het panoramabassin van De Watergroep.

3x wandelen

Wijngaarden liggen altijd in een mooie omgeving in de natuur en zijn dus een ideale plek voor een korte of langere wandeling.

1. Greenspot Alden Biesen –Geschiedenis tussen akker en beemd

Aan Greenspot Alden Biesen (Bilzen) starten verschillende wandelingen. Voor een tocht langs verschillende wijngaarden moet je kiezen voor de lus ‘Geschiedenis tussen akker en beemd’. Dat is een pittige wandeling van 16 km langs de nieuwe wijngaard aan het Apolstelhuis van Alden Biesen (Bilzen) en het Wijnkasteel Genoels-Elderen (Riemst). De Demer zorgt voor grote reliëfverschillen en een bijzonder gevarieerd landschap.

Startplaats: Landcommanderij Alden Biesen (Bilzen) of Wijnkasteel Genoels-Elderen (Riemst).

Afstand: 16,2 km.

Meer info: www.visitlimburg.be/nl/ wat-te-doen/greenspot-alden-biesengeschiedenis-tussen-akker-en-beemd

2. Voerense Bronnenwandeling

De Voerense Bronnenwandeling is een wandeling van 8 km via wandelknooppunten en werd in 2012 zelfs uitgeroepen tot mooiste wandeling van het land. Zowel de wijngaarden van Wijndomein Crutzberg als van het Pietershof liggen vlak aan de route die loopt over pittoreske veldwegen en bospaden over een glooiend landschap dat garant staat voor mooie uitzichten. Verder passeer je ook waterbronnen, het riviertje de Veurs, vakwerkhuizen en de Commanderij van Sint-Pieters-Voeren.

3. Flaneren langs Maas en Aldeneyckse wijngaard

RivierPark Maasvallei is een grensoverschrijdend landschapspark met als kern de Maas en haar bedding. De gele lus van 10 km brengt je langs grindplas Herenlaak, een bedevaartsoord en het historische centrum van Aldeneik. In Aldeneik passeer je ook het bekende wijndomein, met een wijnlounge die elke vrijdag en zaterdag open is. En je wandelt ook door het stadscentrum van Maaseik, met heel wat horecazaken waar je ook van een streekwijntje kan genieten.

Startplaats: Veltmanshuis, Kwinten 7, Voeren.

Afstand: 8,3 km.

Volg deze knooppunten: 54-67-6665-64-63-62-60-55-47-91-48-48

Startplaats: Heerenlaak, Heerenlaakweg z/n, 3680 Aldeneik.

Afstand: 10,7 km.

Meer info: www.rivierparkmaasvallei.eu

Unieke wijnuitjes

Net zoals bij het bloesemtoerisme, is ook het wijntoerisme een must do aan het worden.

Toeristische ondernemers komen op de proppen met nieuwe en verrassende wijnbelevingen. Enkele tips voor een fijn dagje uit.

Wijnproeven bij zonsondergang

Een winetasting bij zonsondergang op het hoogste punt van Bilzen en omgeving? Dat is één van de unieke concepten van Brut Wines & Tours, dat al ruim vijf jaar bezig is met Limburgs wijn- en streektoerisme. Je vertrekt in de vooravond in Bilzen met een e-step of e-cart, je bezoekt wijngaarden en geniet van een glas Limburgse wijn (er zijn zeker ook alcoholvrije opties).

Je kan zelf een moment afspreken voor je (grotere) groep, of aansluiten op de vaste tour op zaterdagen. Brut Wines & Tours biedt ook overdag wijntoers aan.

Wijnsafari

Het is eens iets anders: op safari doorheen het Haspengouwse wijnlandschap, van wijndomein naar wijndomein, niet enkel om druiven te spotten, maar ook om te luisteren naar de gepassioneerde wijnmakers van de wijndomeinen die worden aangedaan. Een ervaren gids neemt je vanuit Borgloon mee op sleeptouw in een ecowagentje en vertelt je alles over de regio en de wijnbouw. Natuurlijk met bijbehorende degustatie, vaak zelfs midden in de wijngaard. Onderweg word je ook verwend met andere lokale lekkernijen zoals Limburgse vlaai en zuurdesembrood. Ook wijnsafari’s met een e-bike of e-step zijn mogelijk.

Liever te voet op stap? Dan kan je deelnemen aan een wijnbelevingswandeling langs drie domeinen in Bilzen en Hoeselt. INFO

www.terroir-wijnsafari.com

Met de e-bike naar Wijnkasteel

Zin in een ontspannende fietstocht met een e-bike door het mooie Haspengouw, langs uitgestrekte velden richting het wijndomein van Genoels-Elderen. Daar geniet je van een welverdiende tussenstop op het wijnterras. Je maakt je wijnbeleving compleet door dit te combineren met een rondleiding en proeverijen op het Wijnkasteel. De routes zijn zo’n 50 km lang. Onderweg picknicken? Dat kan ook geregeld worden. Alles op eigen tempo.

www.ebikeverhuurhaspengouw.be (vertrek Wellen)

“Leren over en genieten van mousserende wijnen op Wijndomein Schorpion”

Bezoek eens een wijndomein

Niets doet vermoeden dat achter een woonhuis in Vliermaal (Kortessem) een prachtig wijndomein van 2 hectaren ligt. De gedreven broers Wilfried en Robrecht Schorpion maken er elk jaar een 12.000 flessen mousserende wijn. En ja, je kan op dit –meermaals gelauwerd - wijndomein in een prachtige omgeving een rondleiding volgen (mits voorafgaandelijke afspraak). Met degustatie, maar dat is op het einde pas natuurlijk. Ondertussen lijkt het wel of je ook in het zuiden passeert, zo uniek is het zicht boven aan de helling over de wijnstokken.

Tijdens zo’n rondleiding kom je heel wat te weten, zowel over het werk binnen als over het werk buiten. En over de enthousiaste wijnboeren zelf natuurlijk. In dit geval: Wilfried en Robrecht Schorpion. Met hun mousserende wijnen sleepten ze meermaals prijzen in de wacht. “We hebben 30 jaar geleden de eerste stokken geplant. Ik experimenteerde eerder al eens met fruitwijn, puur als hobby. We hadden deze grond achter de woning van Robrecht, dus stelde ik voor om wat druivenstokken te

planten”, zegt Wilfried. Zo zijn de broers pioniers in de Limburgse wijnbouw. Van hun passie maakten ze hun beroep.

Buiten in de prachtig gelegen wijngaard leggen ze uit waarom ze deze plek kozen. “Een zuidelijke helling is de ideale plaats om druiven te telen. De koude zakt de helling af. We hadden nog nooit last van vorstschade. Bovendien hebben we de beste gronden bestaande uit leem met een ondergrond van kalksteen. De grond houdt bovendien het vocht

goed vast. Daarnaast liggen we op vogelvlucht slechts 250 kilometer van de champagnestreek, wat ons klimaat niet zo verschillend maakt.”

Je leert ook waarom hun schuimwijn geen champagne genoemd mag worden. Die naam is voorbehouden aan de mousserende wijnen uit de champagnestreek. Al volgen ze wel de méthode traditionnelle die ook bij champagne gehanteerd wordt. Bij deze methode vindt er gisting op de fles plaats.

Volgens het boekje

“We maken schuimwijn volgens het boekje”, vervolgen de broers de rondleiding. “Wanneer de druiven rijp zijn, plukken we de trossen met de hand. De hele trossen gaan de pers in waar de druiven onder lichte druk uitgeperst worden. We bouwden de traditionele verticale korfpers helemaal zelf.” Het hele proces gebeurt in een uit de kluiten gewassen garage op het domein. De kleinschaligheid maakt Domein Schorpion zo charmant. Van de pers gaat het sap naar de naastgelegen tanks waar het druivensap gedurende 6 maanden gist. Voor de wijn gebotteld wordt, lossen de wijnmakers een kleine hoeveelheid suiker op in de wijn. “Zo krijg je een tweede gisting op fles.” De flessen worden gedurende 5 jaar in de kelder gestockeerd. “De gisting duurt een tweetal maanden. Als alle suiker is opgebruikt, sterven de gistcellen af en ontbinden ze. Dit proces zorgt voor extra smaak.”

Wilfried en Robrecht

Schorpion:

“We maken schuimwijn volgens het boekje.”

Wilfried en Robrecht Schorpion maken schuimwijn in Kortessem.

Verschillende zoetheidsgraden

“Om de naam méthode traditionnelle te krijgen, moet de wijn minstens 9 maanden rijpen. Voor champagne is dit minstens 12 maanden, maar hoe langer de wijn rijpt, des te beter de smaak.” Na 5 jaar gaan de flessen naar een gyropalette.

Robrecht en Wilfried tonen hoe de korf met flessen om de 3 uur gedraaid wordt. Na een week staan de flessen op hun kop en kan het dégorgeren gebeuren. “Letterlijk betekent dit: het uitbraken van het bezinksel”, legt Robrecht uit. Ook dit doen de mannen in eigen huis. “We bevriezen de flessenhals gedurende een 10-tal minuten op -25°. Daarna doen we de kroonkurk los en door de druk wordt het ijs onmiddellijk uitgespuugd. Voor we de fles afsluiten met een kroonkurk vullen we ze een beetje

bij. Bij de brut wordt nog een beetje suiker toegevoegd om zo verschillende zoetheidsgraden in de verschillende wijnen te krijgen.”

Proeven

Alle vragen gesteld? Dan mag er uiteraard na de rondleiding ook een glaasje geproefd worden. De wijnmakers trekken een Zwart Brut open. Ze ontvingen dit jaar een award van Gault&Millau voor deze uitstekende mousserende wijn van Chardonnay en Pinot Noir druiven. Een fles voor thuis kopen kan ook. Of tijdens de zomermaanden nagenieten op hun wijnterras.

Wijndomein Schorpion, Kersendaelstraat 37 in Kortessem. Rondleiding, degustatie inbegrepen (12 euro pp), aanvraag via www.schorpion.com

Bezoek eens een wijndomein:

5 vragen, 5 antwoorden

1 / Zomaar aanbellen bij een willekeurig wijndomein? Liever niet. Ongeveer de helft van de Limburgse wijndomeinen staat open voor rondleidingen en degustaties. Maar dan wel (enkele uitzonderingen niet te na gekomen) op afspraak en (vaak) in groep. Tenzij natuurlijk op de echte opendeurdagen. Dan kan je zomaar langslopen en mee rondkijken.

2 / Drankje inbegrepen? Vaak wel. Een of meerdere degustaties zijn meestal inbegrepen in de prijs van een rondleiding die schommelt tussen de 8 en 20 euro per persoon.

3 / Vast wijncafé? Meestal niet. Heel wat wijndomeinen organiseren in de zomermaanden wel wijnterrassen en pop-up bars, maar een vaste en altijd geopende horecazaak is er meestal (nog) niet aan verbonden. Een wijnwinkel/aankooppunt vaak wel. In de grootste wijndomeinen vind je dan wel weer vaker een vaste wijnlounge/ terras/wijncafé met unieke zichten op de wijngaarden, in het groen. Kijk gewoon even online op hun website of

op de pagina’s over de wijndomeinen, midden in deze gids.

4 / Combinatiemogelijkheden? Absoluut doen.

Een wijndomein bezoeken (met uitleg buiten, binnen en degustatie) neemt meestal iets van een 2-tal uur in beslag. Om er een fijne daguitstap van te maken, kan je dat zeker combineren met een wandeling- of fietstocht. Vraag tips aan de wijnboer, die de streek door en door kent. Kleine of grote honger? Pols bij de wijnboer naar horecazaken in de buurt, waar ze zijn wijn ook schenken.

5 / Nog andere dingen mogelijk op een wijndomein? Zeer zeker. Wijnboeren worden steeds creatiever en stellen hun domein open voor allerlei initiatieven. Van gastronomisch tafelen tussen de wijnranken, over een communiefeest of trouwfeest op het wijndomein, tot glamping. Het bestaat allemaal. Interesse? Kijk zeker op de sites van de verschillende wijndomeinen of op visitlimburg.be

Slapen als een roosje tussen de wijnranken

In Limburg kun je genieten van voortreffelijke wijnen, zoveel is zeker. Maar ook heerlijk wegdromen tussen de wijnranken. Een uniek weekend in eigen provincie? Bij deze logeerplekken wordt het een échte belevenis.

Wijndomein De Oude HoeveHamont-Achel

’t Hels Wijnvat - Borgloon

Je kunt je niet meer onderdompelen in de Limburgse wijncultuur dan bij dit stukje Haspengouw. In ’t Hels Wijnvat slaap je in een écht wijnvat met een prachtig uitzicht op de grote wijngaard. Dubbel genieten! Er zijn wijnvaten voor twee en vier personen. In je vat tref je alles aan om te genieten van een goede nachtrust: lakens, dekens en kussens. Ook ontbijt is mogelijk. Op het domein kan je ook een glas wijn degusteren of verfijnd dineren in het restaurant ’t Johannietershuys.

Van een lekker glas wijn in de wijngaard tot een zalige nachtrust, het is maar een kleine stap in Wijndomein De Oude Hoeve. Hier logeer je in charmante gastenkamers (voor 2 tot 4 personen). Alle comfort is voorzien, net als een lekker streekontbijt. Je wandelt zo de wijngaard in of het omliggende natuurgebied (met tal van fietsknooppunten).

PietershofVoeren

Met een groot gezelschap eropuit? Het Pietershof is de ideale logeerplek tot maximaal 20 personen. Het statige, prachtig gerenoveerde landhuis uit de 19de eeuw is smaakvol ingericht, heeft een ruim terras met schaduwrijke platanen, een mooi aangelegde tuin én een speelveld. De rustgevende Voerstreek is de kers op de taart en het gedroomde decor voor een geslaagde uitstap. Toch wat meer actie nodig? Het gezellige kerkdorpje Teuven ligt op loopafstand. INFO

www.pietershof.be

B&B Zwaeneberg - Voeren

INFO

www.wijndomeindeoudehoeve.eu

www.helswijnvat.be

In deze wijngaard van 1,5 ha proef je niet alleen van de lekkerste wijnen (wit, rood, mousserend), je droomt er ook letterlijk zalig weg in 1 van de 3 luxekamers van de B&B, soms letterlijk met zicht op de wijnranken. De omgeving ademt rust en stilte, het perfecte decor voor een relaxerend weekend weg. Graag de benen in actie laten komen? In de buurt is er genoeg te beleven: wandelaars en fietsers halen hun hartje op in deze omgeving. En als gast krijg je de kans om de unieke wijnen te proeven. INFO

www.zwaeneberg.com

© Ralf Oehme

Het Eenhoornhof - Borgloon

Vinotel X - Tongeren

Slapen in stijl, dat doe je in dit smaakvol gerenoveerde herenhuis in het hartje van ’s lands oudste stad. Geniet van de grandeur van deze locatie, waar je een uitstekende wijn degusteert in de Vinobar van het hotel. Op hun kaart heel wat Limburgse wijndomeinen trouwens! Daarna kruip je lekker tussen de lakens en word je de volgende ochtend uitgerust weer wakker met de geur van verse koffie en croissants. INFO

www.vinotelx.be

Rustzoekers zijn hier aan het juiste adres, want deze vijfsterren kasteelhoeve ligt in het landelijke en pittoreske Kuttekoven te midden van fruitgaarden, wijngaarden, romantische kastelen en het befaamde kunstwerk Reading between the Lines in Borgloon. Zin om te shoppen? Het bruisende Sint-Truiden, Tongeren of Hasselt zijn niet veraf. De luxewoning heeft 9 slaapkamers, 8 badkamers, een gezellige lounge met bar en 2 terrassen. INFO www.heteenhoornhof.be

B&B Sapere - Riemst

Tegenover het prachtige Wijnkasteel van Genoels-Elderen ligt de al even prachtige B&B Sapere. Manon en Jan baten niet alleen een B&B, maar ook een vakantiewoning én een restaurant uit. De woning is te huur vanaf 3 nachten en biedt plaats tot 4 personen. In de omgeving is er van alles te beleven: van een rondleiding

in het Wijnkasteel en een wandelof fietstocht tot een uitstap naar bijvoorbeeld Tongeren.

www.restaurantsapere.be

B&B Woods & Wine - As

Als je de ultieme rust zoekt, is dit de plek bij uitstek. Want hier staat slow living helemaal centraal. Woods & Wine is een privédomein van 4 hectaren op de grens met het Nationaal Park Hoge Kempen. Een plaats met een verhaal, want het domein is opgenomen in het Vlaams Nationaal Erfgoedregister. De woning dateert van 1860 en wordt beschouwd als een ‘boerenburgerhuis’. In de mooie gerenoveerde B&B zijn er 3 gastenkamers. Genieten doe je in de wijnbar, bij de open haard en op de verschillende buitenterrassen.

www.woodsandwine.be

© Michiel Peeters

©

Raf Ketelslagers

B&B Gellick - Lanaken

Mariet en Paul baten een knusse B&B met 3 gastenkamers uit, die luisteren naar de namen Chardonnay, Pinot Noir en Meunier. Een verwijzing naar de aangrenzende, kleinschalige wijngaard die ze zelf exploiteren. B&B Gellick ligt aan een inrijpunt van het fietsroutenetwerk tussen de knooppunten 65 en 558. Van daaruit kun je tal van fietslussen maken. INFO

www.gellick.com

‘t WijngaardhofHeers

Altijd al eens willen logeren in een authentieke vierkantshoeve, eentje met dikke muren en een grote poort, plaveien in het binnenhof en mooi antiek meubilair? Dan ben je bij ’t Wijngaardhof aan het juiste adres. Wijn- en fruitgaarden vind je in de nabije omgeving. Er zijn 2 comfortabele en charmant ingerichte tweepersoonskamers die luisteren naar de namen Tijm en Lavendel. Een knipoog naar de kruidenpassie van uitbaatster Maryse. INFO

www.wijngaardhof.be

De Romeinse KatzeiBorgloon

Elk seizoen is het thuiskomen bij Sandra en Wim, de uitbaters van B&B De Romeinse Katzei in Voort, één van de vele kerkdorpjes die Borgloon rijk is. De boerderij, waarin de gastenkamers ondergebracht zijn, dateert van 1801 en werd de afgelopen jaren duurzaam gerenoveerd.

De Romeinse

Katzei huisvest niet alleen fijne slaapplekken, maar ook een kleinschalige wijngaard. Reading between the Lines en Helsh(ea)ven liggen op een boogscheut.

Warredal - Maaseik

Even helemaal deconnecteren? In Warredal ga je helemaal back-to-nature en laat je het jachtige, digitale leven van alledag los. Je verblijft in een Cosy House of Cosy Cabin midden in de bossen.

Bergerven. Kortom: de ideale omgeving om te herbronnen. INFO

www.warredal.be

INFO

www.deromeinse katzei.be

5 jaar geleden werd het Maasland officieel erkend als wijnbouwgebied dankzij de BOB Maasvallei. Warredal plantte enkele jaren geleden de eerste wijnstokken in het mooie dal, en die laten zich weldra proeven. Domein Warredal ligt op een steenworp van het Nationaal Park Hoge Kempen en het natuurgebied

Genieten van een glaasje

Een flesje voor thuis

Streekproducten vinden al goed de weg naar ons bord, maar de keuze voor een lokale wijn, lijkt vandaag nog vaak een uitdaging. Toegegeven, het is niet altijd makkelijk om aan wijn uit eigen gouw te geraken om thuis een glaasje te degusteren of om een fles als cadeau te geven.

Waar kan je ze kopen? Hier vind je een algemeen overzicht:

• Het meest voor de hand liggend: op de wijndomeinen zelf. Na rondleidingen en degustaties, krijg je meestal de kans geboden om flessen aan te kopen. Soms is er aan het wijndomein ook een wijnwinkel verbonden die (bijvoorbeeld in het weekend) open is.

Tip: de grotere wijndomeinen hebben vaak een webshop, waar je hun producten kan bestellen. Soms ook in geschenkverpakking.

• Bij toeristische diensten. Nogal wat toeristische diensten bieden streekproducten aan. Ook wijnen van lokale wijndomeinen staan er op het schap.

• Bij je vaste wijnwinkel of drankenhal.

• Op wijnbeurzen.

• Bij gespecialiseerde streekproductenwinkels, zoals Lekker Limburgs in Hasselt kan je zowel fysiek als online terecht voor wel 50 verschillende flessen Limburgse wijnen van tientallen wijndomeinen, groot en klein.

• In je supermarkt. In steeds meer supermarkten vind je rayons met lokale producten. Naast de stroop en koekjes vind je zeker ook streekwijnen.

Op café en restaurant

Wijn uit Limburg vindt zeker al zijn weg naar de horecazaken en met voorsprong naar gastronomische restaurants. Ook sterrenrestaurants uit de rest van Vlaanderen kiezen maar al te graag voor wijn uit Limburg.

Ondertussen zijn er trouwens ook Limburgse restaurants die dit of vorig jaar hun eigen wijngaard hebben aangeplant om zo hun eigen wijn te kunnen serveren. Dat is ondermeer het geval bij restaurant Modest in Oudsbergen en in het restaurant van het kasteel van Ordingen, en gebeurde ook al eerder bij bijvoorbeeld L’Uno Coll’Altro in Peer.

3x Limburgse wijn op de kaart

Wijnbar Dito

Hasselt

“Fier zijn op de prima kwaliteit.”

Wijnbar Dito is de kleinschalige wijnbar van wijnliefhebbers Peter en Linde en hun zoon Senne, en bestaat tien jaar in Hasselt. Ze hebben een uitgebreide kaart, met zeker ook grote aandacht voor Limburgse wijnen.

“En die worden steeds populairder”, zegt Peter. “Dat is onder meer te danken aan het feit dat klanten in juli en augustus de wijnen per glas kunnen bestellen. Zo leren onze klanten de wijnen van hier beter kennen en wordt er nadien spontaan naar gevraagd. Elk van die wijnen heeft zijn eigen fans. Zelf heb ik ook een goede band met de Limburgse wijnboeren. We mogen er fier op zijn. De kwaliteit moet zeker niet meer onderdoen voor wijn uit de meer traditionele wijnstreken.”

Op de kaart: Wijndomein Aldeneyck – Gloire de Duras – Domein Hoenshof – Domein Cuvelier –Clos d’Opleeuw – Beau Marais –Helshoven – Schorpion

Restaurant

‘t Grevenhuis Borgloon

“Alle domeinen zelf bezocht.”

Restaurant ‘t Grevenhuis is gevestigd in het oudste pand van Borgloon. Hier wordt vooral gewerkt met streekproducten. Niet alleen om mee te koken, maar ook de wijnkaart is opvallend Limburgs getint. Eigenaar en chef Wilfried Beliën: “Voor de wijnkaart bezocht ik de Limburgse wijndomeinen, er staan nu al een 30 topwijnen uit onze provincie op de kaart, van bubbels tot dessertwijnen. Als er aangepaste wijnen bij het menu voorzien zijn, vraag ik altijd of dat een wijn uit Limburg mag zijn. Alle klanten reageren dan heel positief en zijn ook verbaasd door de prima kwaliteit. In onze zaak kan je ook al die streekwijnen kopen. Zo kunnen gasten die een lekkere wijn gedronken hebben die ook meenemen naar huis. Nogal wat gasten doen dat ook echt.”

Op de kaart: Gloire de Duras – Domein Cuvelier – Optimbulles – Wijnkasteel Genoels-Elderen – Wijndomein Kitsberg – Domein Hoenshof –Pietershof – Wijndomein Aldeneyck –Clos d’Opleeuw

Hoeve De Sterappel

Tongeren

“Limburgse wijnen bij menu.”

Hoeve De Sterappel in Piringen is een restaurant waar je op vrijdag, zaterdag en zondag terecht kan voor verfijnde gerechten, klassiekers à la carte en seizoensgebonden suggesties.

Maar je kan er ook naar toe voor een WINE & DINE waarbij ze bij het menu exclusief Limburgse wijnen serveren, om onze provincie en haar wijnbouwcultuur in de kijker te zetten. Hiervoor werken eigenaars Pascale en Mike samen met enkele lokale wijndomeinen, om een goede foodpairing te krijgen.

Ook in hun B&B kan je genieten van een goed glas Limburgse wijn.

Schrijnwerkersstraat 8, 3500 Hasselt www.wijnbardito.be

Markt 5, 3840 Borgloon www.grevenhuis.be

Op de kaart: Schorpion – Aldeneyck – Wijnkasteel Genoels-Elderen –Domein Cuvelier – Optimbulles –Marsnil Tomstraat 4, 3700 Tongeren www.hoevedesterappel.com

Op naar een innovatieve en duurzame wijnbouw

Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw ondersteunt wijnbouwers met al hun vragen

Hoe bescherm je druiven op een natuurlijke manier tegen de suzukifruitvlieg, hoe pak je een wintersnoei aan en welke druivenvariëteiten doen het goed in ons klimaat? Hoe bescherm je druiven tegen vorst?

Het Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw heeft er een antwoord op. “Wijnbouwers kunnen met al hun vragen bij ons terecht”, zegt onderzoeker Vicky Everaerts.

Sinds de wijndruiventeelt in opmars is en het aantal wijnbouwers in Limburg stijgt, neemt ook de vraag

naar onderzoek en ondersteuning toe. Daarom werd een tiental jaar geleden het Kennis- en Onderzoekscentrum Wijnbouw, binnen het Proefcentrum Fruitteelt (of pcfruit), opgericht.

“In eerste instantie legden we een wijngaard aan met de klassieke druivenrassen als Chardonnay, Pinot Noir, Riesling, enzovoort”, zegt onderzoeker Vicky Everaerts. Hier wordt bestudeerd welke rassen kunnen rijpen onder onze klimaatomstandigheden, maar ook hoe de wijngaard beheerd kan worden, met zeker ook aandacht voor biologische alternatieven om de wijnstokken te beschermen tegen ziekten en plagen.

Vicky Everaerts: “Via weerstations verspreid over heel Vlaanderenwaarvan vijf in Limburg - monitoren we het weer nauwgezet. We sturen waarschuwingen uit naar de telers en zo weten ze perfect wanneer het beste moment is om aan gewasbescherming te doen. Maar ook wanneer er nachtvorst op komst is, of een periode van droogte voorspeld wordt, waarschuwen we en geven we suggesties voor de manier van aanpak. Deze informatie is regiospecifiek en kan anders zijn voor een wijnboer uit het Maasland dan voor een wijnboer uit Haspengouw. Uiteraard kunnen wijnbouwers altijd bij ons terecht wanneer ze vragen hebben.”

Van demonstraties tot studie-avonden

Innovatie is één van de drijfveren van het Onderzoeks- en Kenniscentrum om zo te streven naar een ecologische en duurzame wijnbouw. “We hebben in 2020 een tweede wijngaard aangelegd waar we vooral nieuwe variëteiten en resistente rassen, de zogenaamde piwi’s (of schimmeltolerante rassen) telen en onderzoeken. Deze proefwijngaarden zijn ideaal voor bijvoorbeeld demonstraties van snoeiof teelttechnieken. We organiseren

Vicky Everaerts: “Wijnbouwers kunnen met al hun vragen bij ons terecht.”

ook workshops en studie-avonden, en delen al onze metingen met de telers. Vanaf begin augustus meten we het suiker- en zuurgehalte van de druiven om na te gaan wanneer de druiven plukrijp zijn. We nemen stalen die we verder onderzoeken in ons labo,” aldus Vicky Everaerts die verduidelijkt dat wijnbouwers bij hen terecht kunnen voor ondersteuning, van aanplant tot oogst. “Zo kunnen ze bij ons informatie opvragen over nieuwe druivenrassen die het goed doen in ons klimaat. Want uiteraard wil een wijnbouwer naast voldoende opbrengst vooral goede kwaliteit. Grond is duur en met een resistente variëteit die genoeg opbrengt en het goed doet in ons klimaat kan een wijnbouwer economisch en duurzaam werken. Daar willen wij samen met de wijnbouwer naar streven.”

UHasselt start met postgraduaat Wijnbouw

In januari 2025 start UHasselt met een nieuw postgraduaat Wijnbouw. De opleiding is bedoeld om de wijnsector verder te professionaliseren.

“Er is grote belangstelling in de wijnbouw. Vandaag zijn er in ons land een 250-tal wijnbouwers waarvan er een dertigtal in hoofdberoep een wijngaard en –makerij runnen. Willen

we echt spreken van een sector dan hebben we nood aan bedrijven met een ruimer toekomstperspectief”, zegt economieprofessor Ghislain Houben – zelf ook een gepassioneerd wijnbouwer - van UHasselt. De opleiding zal bestaan uit vier modules: wijngaardmanagement, vinificatie, bedrijfseconomische sturing en het opstellen van een businessplan rond een eigen project. In de zomer van volgend jaar organiseert UHasselt ook een masterclass met een afwisselend

programma rond ‘duurzame innovatie in de wijnbouw’.

Daken

Ondertussen werkt UHasselt ook samen met Corda Campus in een proefproject rond wijnteelt in stedelijke gebieden. “We plaatsten een 340 wijnranken (Sauvignon Gris) op het dak van één van de gebouwen op Corda Campus. Urban viniculture kan de toekomst zijn, zegt professor Houben. “We hebben nog genoeg platte daken in Vlaanderen om de wijnbouw in de stad verder uit te bouwen. Met dit proefproject, waarbij de ranken in aparte potten zitten, kan de ondergrond beter gecontroleerd worden. De eerste druiven werden in september geoogst en gevinifieerd, naar verwachting goed voor zo’n 350 flessen.”

Opleiding Wijnbouwerwijnmaker bij Syntra-PXL zit elk jaar opnieuw vol

“Wijnbouw zit in de lift. Wij richten ons met de opleiding op professionals en op hobbyisten die in de toekomst een versnelling hoger willen schakelen en zich willen professionaliseren”, zegt docent Geurt van Rennes. “De cursisten die denken bij ons snel druiven te leren telen en wijn te maken om daarna rijk te worden, moet ik teleurstellen. Mensen stellen zich het runnen van een wijngaard heel romantisch voor, maar het is een boerenstiel en die stiel betekent hard werken. De natuur is de baas en je agenda wordt bepaald door de wijngaard.” De opleiding is dan ook heel praktisch gericht en duurt twee jaren, met als derde jaar het uitwerken van een eindproef. “Uiteraard behandelen we een stuk theorie en hebben we het over de basis van wijnbouw, maar we benaderen vooral ook de manier van wijnbouw die in ons land en voor ons klimaat interessant is. We werken heel persoonsgericht en bekijken samen met de wijnbouwer wat zijn of haar doelstelling is, geven advies over welke druivensoorten ideaal zijn voor die bepaalde ondergrond. Alle visies en mogelijkheden worden aangeboden.”

Aangeboden door Provincie Limburg en Visit Limburg