Aedes-Magazine 2/2021 by Aedes.nl

Aedes magazine

De buurt is de basis van alles

OBJECTIEVE

DATA HELPEN CORPORATIES EN GEMEENTEN

PERSOONLIJK CONTACT

MAAKT HET

VERSCHIL

HOE DE ZON WEER GAAT SCHIJNEN IN HET GRONINGSE SELWERD

‘Samen werken aan leefbaarheid’

‘G

oed wonen in leefbare wijken vraagt om het combineren van sociale maatregelen en fysieke ingrepen. Wonen, zorg, welzijn, veiligheid en de fysieke leefomgeving zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit geldt bij uitstek voor mensen die kwetsbaar zijn of een zorgbehoefte hebben. Zo maken we wijken leefbaar, bevorderen we sociale cohesie en voorkomen we veel zorg – en hulpvragen.’

Dit zijn een paar zinnen uit de Actieagenda Wonen, die in februari samen met een groot aantal partijen op het gebied van wonen, bouwen, zorg en welzijn is gepresenteerd. Die agenda is in de kern een investeringsprogramma, voor nieuwbouw, verbetering en verduurzaming van woningen, maar ook een sociale agenda, waarin het om leefbaarheid en betaalbaarheid gaat.

Natuurlijk en terecht gaat veel aandacht naar die fysieke investeringsagenda; 1 miljoen woningen erbij in 10 jaar vergt ook een enorme

inspanning. Maar in de Actieagenda Wonen hebben we er heel bewust voor gekozen om leefbaarheid daar onlosmakelijk mee te verbinden. Want als het gaat om de leefbaarheid van buurten en wijken zijn de uitdagingen niet minder groot. Op veel plekken staat de leefbaarheid onder steeds grotere druk. En woningcorporaties voelen die druk als geen ander. Zij voelen zich verantwoordelijk voor hun (soms kwetsbare) huurders. Maar die verantwoordelijkheid kunnen zij niet alleen dragen. Verbetering van de leefbaarheid is een samenwerkingsinspanning van organisaties met verschillende achtergronden, belangen en financiering. Dat is ingewikkeld, kost tijd en geld. En het vraagt diepgaande kennis van hoe wijken en buurten in elkaar zitten.

Daarom heeft Aedes op 22 april zogenoemde ‘veerkrachtkaarten’ gepresenteerd. Gegevens op buurtniveau, die corporaties kunnen gebruiken om samen met die verschillende partners scherper te kunnen zien waar leefbaarheid onder druk staat en waar op dat punt de grootste opgaven liggen.

Een mooi instrument om nog beter te doen waar we voor bestaan: volkshuisvesting. En dat is meer dan een dak boven je hoofd.

Martin van Rijn voorzitter

Foto: Phil Nijhuis

Inhoud juni 2021

3 Commentaar Martin van Rijn

‘Samen werken aan leefbaarheid’

6 Buitenkijken

Bewonerskrachten helpen in Maastricht de buurt schoon en veilig te houden.

8 Veerkracht & leefbaarheid

331 van de 350 Nederlandse gemeenten hebben kwetsbare wijken. Data helpen bij het vinden van een oplossing.

12 Trends

Architect Ianthe Mantingh: 'Vluchtige ontmoetingen zijn essentieel voor het buurtgevoel.'

18 Goedemorgen ...

Niks zo flauw als een kleurloze Raad van Commissarissen, vindt Martijn de Loor.

22 Stand van het land

'Wil je inclusieve wijken, stop dan met etiketten plakken.'

25 Column Hedy van den Berk

Niet iedereen is in staat zelfstandig te wonen.

28 Hoe dan?

AEDES-MAGAZINE IS ZOWEL EEN GEDRUKTE

ALS DIGITALE UITGAVE van Aedes vereniging van woningcorporaties. Het magazine is gratis en verschijnt vier keer per jaar. Abonnementen gedrukt: (088) 2333700, publicaties@aedes.nl en online: www.aedes.nl/abonneren

ONZE REDACTIE: Margriet Pflug en Natasja Verheij (hoofd- en eindredactie); Leonie Harbers en Wiebeke Sittrop (redactie); Devika Mangal en Carolien van der Ploeg (productie)

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Vincent Bijlo, Joris den Blaauwen, Linda Bouritius, Floris Dogterom, Werry Crone, Curve, Petra Hoogerbrug, Geert de Jong, Carla Kogelman, Antoinette Martijnse, Evert van Moort, Phil Nijhuis, Erwin Rooyakkers, Hedy van den Berk, Lisette Vos, Martin Waalboer, Marjon van Weersch, Jelle de Wolf

CONCEPT EN REALISATIE: MPG.

ADVERTENTIES: SGNM.

AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN ISSN 1388-8528

32 Toezicht

Huurderscommissarissen over dilemma’s van betaalbaar wonen

35 Column Vincent Bijlo

Kan het uit zijn met dat getimmer, geschuur en geboor?

40 Masterplan Amsterdam

Zuidoost

De corporatie, het onderwijs, de bewoners: iedereen doet mee.

44 Slimmer & beter

Corporaties werken aan goed en betaalbaar wonen.

46 Binnenkijken

Michel Schrijvers: 'Ik heb nu een balkon aan de zonkant!'

49 Bewonerscommunicatie

Bij sloop of renovatie maakt goede communicatie veel verschil voor bewoners.

Het Groningse Selwerd krabbelt langzaam op uit het dal. 28 8

‘ Veerkracht van een wijk is belangrijk én urgent’

‘ Samen voor een nette omgeving’

Oogje in het zeil

Bewonerskrachten zijn de ogen en oren in de wijk voor de Maastrichtse woningcorporatie Servatius en nu ook voor Woonpunt. Ze helpen de omgeving schoon en veilig te houden. Vandaag maken de nieuwe bewonerskrachten van Woonpunt – met de blauwe hes – kennis met ervaren krachten van Servatius. In een training van een jaar leren nieuwe teams waar ze op moeten letten en hoe ze het beste hun buurtgenoten kunnen benaderen. Twee keer per week lopen ze een rondje van anderhalf uur door hun wijk, maken een praatje en spreken bewoners aan. En af en toe organiseren ze een buurtactiviteit zoals een opschoonactie of een buitenspeeldag. Tijdens hun rondes melden ze in een appgroep aan de corporatie wat ze opvalt: kapotte verlichting, vuilnis op straat, een dichtgegroeide brandgang. Hun meldingen worden snel opgevolgd door de corporatie, handhaving en de gemeente. Belangrijk voor de vertrouwensbasis van de bewonerskrachten in hun buurt. Servatius werkt sinds 2013 met dit concept en merkt het positieve effect als bewoners op deze manier zelf hun steentje bijdragen aan de leefbaarheid in hun eigen buurt.

Foto: Philip Driessen

Objectieve data helpen gemeenten en corporaties

Afgelopen april werd duidelijk dat maar liefst 331 van de 350 Nederlandse gemeenten een of meer kwetsbare wijken hebben. De concentratie van mensen die vaker hulp en ondersteuning nodig hebben, is nog groter dan verwacht. Met alle problemen van dien. Gemeente Vlaardingen en corporatie Waterweg Wonen zoeken samen een oplossing.

De adviesbureaus Circusvis en In.Fact.Research hebben in opdracht van Aedes de veerkracht van wijken onderzocht. Dat wil zeggen: de manier waarop wijken omgaan met veranderingen en meer of andere beheervragen. De gegevens zijn onder andere op ‘veerkracht signaleringskaarten’ gezet, die in het Aedes Datacentrum staan. De kaarten maken per gemeente inzichtelijk waar veel kwetsbare mensen wonen en waar dit samengaat met een toename van overlast of onveiligheid. Met behulp van de kaarten kunnen corporaties het gesprek aangaan met partners, zoals gemeenten en bewoners, om samen te bepalen wat een wijk nodig heeft.

VERDIENMODEL OF SOCIAAL GOED?

Jeroen Frissen, adviseur bij Circusvis, is een van de onderzoekers. Hij waarschuwt dat de

‘Buurten en wijken veerkrachtiger maken vraagt een lange adem’

situatie urgent is: ‘Op de kaarten zien we door het hele land wijken die een verdere toename van kwetsbare bewoners niet kunnen opvangen; ze zijn niet veerkrachtig genoeg. En waar veel mensen bij elkaar wonen die niet zelfredzaam zijn, staat ook de samenredzaamheid onder druk.’ Frissen ziet de oorzaak daarvan in een aantal maatschappelijke ontwikkelingen. Hij noemt de terugtrekkende beweging van het publieke domein tussen 2010 en 2020, vanwege de crisis. En het toenemende economische denken: woningen worden meer gezien als verdienmodel dan als een sociaal goed. Van de grote opgaven die corporaties hebben, voelt de afnemende veerkracht in wijken als heel belangrijk, maar niet per se als urgent.

EXTRA GELD EN HUURSEGMENTATIE

Frissen: ‘Het probleem kan jarenlang sluimerend toenemen, maar vervolgens kost het wel tien, vijftien, twintig jaar om het op te lossen. Dat maakt het wél urgent. Wil je met een hoge concentratie kwetsbare mensen omgaan, dan moet je zorgen voor uitmuntend vastgoed, uitmuntende voorzieningen en openbare ruimte en heel veel aandacht voor de mensen zelf. Dat vraagt wijkgerichte aandacht en extra geld voor kwetsbare wij-

ken.’ Voor het voorkómen van het probleem suggereert Frissen huursegmentatie als een mogelijke oplossing. ‘Dat heeft wel gevolgen voor de omvang van je goedkope voorraad. Die moet je dan in veerkrachtigere wijken weer aanvullen.’

VRAGERS EN DRAGERS

Ook in Vlaardingen verandert de samenstelling van de huurderspopulatie. Bovendien is daar de afgelopen tien jaar het aandeel sociale huurwoningen teruggelopen van 60 tot 45 procent. Deze daling komt onder andere door jaren van gemeentelijk vernieuwingsbeleid: wederopbouwwoningen werden gesloopt en vooral vervangen door eengezinswoningen. Want daar zijn er nog steeds te weinig van. De laatste jaren werd duidelijk dat het steeds grotere woningtekort meer aandacht nodig had.

Jeroen Frissen adiviseur bij Circusvis

KWETSBARE WIJKEN

Tekst: Erwin Rooyakkers, illustraties: xf&m

Jeroen Frissen

GEDWONGEN HUWELIJK

‘We werden

gedwongen uit onze

eigen

bubbel te stappen

’

wethouder gemeente Vlaardingen

Ivana Somers-Gardenier

Evenals het toenemende aandeel kwetsbare mensen in de gemeente. Of, zoals Marieke Kolsteeg, bestuurder van Waterweg Wonen, het uitdrukt: het aantal vragers neemt toe, terwijl het aantal dragers afneemt. Wat betreft leefbaarheid behoort Vlaardingen tot de slechtst scorende gemeenten van Nederland. De urgentie is hoog. Ook andere plaatsen in de omgeving staan hoog op de verkeerde lijstjes: het is een probleem van een hele regio. Door de beperkingen uit de huidige Woningwet is die ontwikkeling in een stroomversnelling gekomen.

IN DE RIJ

De corporaties maakten prestatieafspraken met de gemeente Vlaardingen over de grootte van de sociale woningvoorraad en de verdeling ervan. Maar de partijen spraken niet dezelfde taal. ‘We hadden verschillende ambities over de beschikbaarheid van sociale huurwoningen en de vitaliteit van de stad’, vertelt Kolsteeg. ‘Ik kwam hier 3,5 jaar geleden als corporatiebestuurder en ik vond het heel vreemd dat we woningen sloopten waarvoor mensen in de rij staan. De gemeente had begrip voor onze situatie, maar vond nog steeds dat etagewoningen plaats moesten maken voor eengezinswoningen.’

Voor wethouder Bouwen en Wonen Ivana Somers-Gardenier voelde de samenwerking met de corporaties als een gedwongen huwelijk, waarbij de partners bij elkaar bleven voor de kinderen. De gemeente stond financieel onder druk en stond recent zelfs een jaar onder financieel toezicht van de provincie. Door veel verouderde woningen met lage huren stroomden vanuit de hele regio mensen in met meervoudige problematiek en vaak lage inkomens. Somers-Gardenier: ‘De gemeenteraad was het zat om voor problemen van de regio op te draaien.’

Kolsteeg: ‘We kwamen niet verder. Daarom hebben we in het voorjaar met elkaar de verdieping gezocht onder begeleiding van extern bureau Circusvis.’ Het bureau liet met veerkracht-signaleringskaarten de situatie in Vlaardingen zien. De feiten uit een neutrale bron spraken voor zich en ontlokten een schrikreactie. Aan alle partijen. Wethouder Somers-Gardenier: ‘Als we niets doen, is 65 procent van Vlaardingen binnen vijf jaar serieus probleemgebied.’ Kolsteeg had al zo’n onderbuikgevoel, ‘maar om dat zo duidelijk gepresenteerd te krijgen, was erg confronterend’.

Marieke Kolsteeg bestuurder van Waterweg Wonen

Ivana Somers-Gardenier

wethouder Bouwen en Wonen

we versterken elkaar.’ Het inzicht van de veerkrachtkaarten laat zien dat de oplossing niet in één onderdeel zit, maar in een combinatie, zegt Somers-Gardenier: de hulp aan de inwoners in Vlaardingen, de buitenruimte op orde brengen, sloop en nieuwbouw en het reguleren van nieuwe instroom.

BUITEN DE LIJNTJES

VEERKRACHT

NATUURLIJK

BONDGENOOTSCHAP

Door deze bijeenkomsten leerden gemeente en corporaties ook door elkaars bril te kijken. ‘We werden gedwongen om uit onze eigen bubbel te stappen en de situatie vanuit verschillende kanten te bekijken’, vertelt de wethouder. ‘Conclusie: we hebben elkaar nodig.’ Kolsteeg begreep nu ook waarom de gemeente steeds de deur dichthield als de corporatie aanklopte om het tekort van 15 miljoen euro op het sociale terrein te helpen oplossen. ‘Ik realiseerde me dat we in de ogen van de gemeente medeveroorzaker van hun probleem waren, omdat wij mensen met uitkeringen lieten instromen.’ Wethouder Somers-Gardenier voegt eraan toe dat niet op de hoogte zijn van elkaars positie en mogelijk- en onmogelijkheden slechte verhoudingen creëert.

30 SESSIES

Als volgende stap gingen de Vlaardingse corporaties en de gemeente op zoek naar de oorzaken van de problemen in de wijken. Er zijn zo’n 30 sessies georganiseerd om gegevens op tafel te krijgen. Marieke Kolsteeg: ‘Er zijn veel gesprekken gevoerd met mensen uit het veld: wijkagenten, opbouwwerkers, complexen sociaal beheerders, incassomedewerkers, et cetera. Zo hebben we per wijk, per buurt en soms zelfs per complex inzicht gekregen in wat er werkelijk aan de hand is.’

Wethouder Somers-Gardenier kwam tot het inzicht dat corporaties veel meer doen dan het huisvesten van mensen. ‘Daarom heb ik de wethouder WMO en Jeugdzorg laten aanhaken bij ons verdiepingstraject. Haar inbreng vormt een waardevolle toevoeging;

De wethouder zag als eerste dat de corporaties haar probleem konden oplossen. Kolsteeg: ‘Zij zei ineens: ‘Dus als jullie de huren iets verhogen in plaats van goedkope woningen te slopen, stromen niet alleen de laagste inkomens in, maar ook middeninkomens. Daarmee krijgen we meer dragers in de stad, waardoor een wijk de vragers makkelijker kan opvangen.’ In die fase zitten we nu. De wethouders creëren draagvlak voor deze oplossing bij het college en de gemeenteraad, en wij bij onze medewerkers en toezichthouders.

Die hebben de afgelopen tien jaar te horen gekregen dat we niet te veel buiten de lijntjes van de huidige Woningwet mochten kleuren, dus dat vergt nog wel wat overtuigingskracht.

De volgende stap is andere partijen aan laten haken, want die hebben we hard nodig. De oplossing zit immers niet alleen in de stenen, maar vooral in het sociale domein.’

HET VERSCHIL MAKEN

Onderzoeker Jeroen Frissen ziet ook landelijk dat geen enkele partij in z’n eentje het verschil kan maken. ‘Je zult altijd in een netwerk moeten opereren. Corporaties huisvesten kwetsbare bewoners, maar dat grijpt in op de gemeentebegroting. Die mensen vragen immers zorg en ondersteuning. De vraag is dan hoeveel de gemeente aankan. En in welke mate je je beroept op de regio om een deel van die mensen goede huisvesting te bieden.’

Er gebeurt al veel, vindt Frissen. ‘Misschien gaat het niet snel genoeg. Maar buurten en wijken veerkrachtiger maken is een verhaal van de lange adem. In tientallen gemeenten zijn corporaties op basis van de veerkrachtkaarten het gesprek aangegaan met de gemeente. Er is echt wat in gang gezet.’

SIGNALERINGSKAARTEN

De veerkrachtkaarten staan in het Aedes Datacentrum en zijn gebaseerd op drie bronnen: CBS-cijfers, de Leefbaarometer en de WoonZorgwijzer. De kaarten tonen de huidige situatie en ontwikkeling van de veerkracht in de wijk. Per gemeente is inzichtelijk waar kwetsbare bewoners zich concentreren en waar dit samengaat met een toename van overlast of onveiligheid. Met behulp van de kaarten kunnen corporaties in gesprek met partners, zoals gemeenten en bewoners, om samen te bepalen wat een wijk nodig heeft.

PODCAST: BETER EEN GOEDE BUUR DAN EEN VERRE VRIEND

Presentator Quintin Wieringa spreekt met Jeroen Frissen van Circusvis en een bewoner uit de Tilburgse wijk Jeruzalem over waarom zwakke wijken achteruitgaan, en hoe het tij te keren.

www.aedes.nl/podcasts

Lees het rapport Veerkracht in corporatiebezit en de laatste update op Aedes.nl.

‘Een wijk moet veilig en vertrouwd aanvoelen’ architect Ianthe Mantingh

De buurt is de basis

Goede woningen zijn essentieel. Maar voor de leefbaarheid in een wijk is de ruimte tussen de huizen zeker zo belangrijk. Architect Ianthe Mantingh houdt een pleidooi om bij het ontwerpen al rekening te houden met plekken voor vluchtige ontmoetingen.

Die zijn essentieel voor een buurtgevoel.

Tekst: Jelle de Wolf

‘C

ontact tussen bewoners in een wijk is belangrijk om het hoofd te bieden aan een aantal maatschappelijke uitdagingen, zoals vergrijzing, eenzaamheid en een groeiende behoefte aan zorg van mensen die langer zelfstandig thuis wonen. Dat contact ontstaat niet vanzelf. Het gebeurt zelfs steeds minder, door de toegenomen individualisering. En de manier waarop steden en buurten de afgelopen 70 jaar zijn gebouwd helpt ook niet mee. De aandacht ging vooral naar de woningen en minder naar het maken van een prettige buurt waar mensen elkaar tegenkomen. Terwijl dat de basis zou moeten zijn. De Deense architect Jan Gehl zegt het mooi: ‘Het begint met leven, dan komt ruimte, dan volgen de gebou-

wen.’ Juist in de ruimte tussen de gebouwen ontmoeten mensen elkaar en groeit een samenleving. Een goed ontwerp is essentieel om die ontmoetingen te faciliteren.’

Samenredzaamheid

‘In veel naoorlogse uitbreidingswijken staan appartementengebouwen los in een uitgestrekte openbare ruimte. Er is lang gedacht dat meer open ruimte vanzelf leidt tot meer contact. Maar die ruimte is anoniem, er is weinig eigenaarschap. Juist in kleinere, beschutte stedelijke ruimtes, die veilig en vertrouwd voelen, is de kans groter dat mensen elkaar tegenkomen. Ze zullen zich dan meer thuis voelen en meer zorg dragen voor hun directe leefomgeving. Dit versterkt het ‘netwerk van zwakke banden’, het buurtgevoel, dat ontzettend belangrijk is voor het zelfredzaam vermogen van mensen. En die ‘samenredzaamheid’ is een oplossing voor de

maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan. Om elkaar te durven ontmoeten, moet een wijk eerst veilig en vertrouwd aanvoelen.’

Vluchtige ontmoetingen

‘Je kunt dat faciliteren door een ruimte tussen openbaar en privé toe te voegen, die bewoners zich kunnen toe-eigenen, een galerij bijvoorbeeld. Privacy en ontmoeting moeten daarbij in evenwicht zijn. Is een galerij te smal, dan lopen mensen dicht langs het huis. Verbreed je deze zodanig dat er op een veilige manier ruimte ontstaat voor een bankje of bloempotten, dan sla je twee vliegen in een klap. Het bevordert de privacy doordat mensen minder dicht langslopen, en het nodigt ook uit om even te blijven staan, een praatje te maken. Meer kans op vluchtige ontmoetingen dus.’

‘Zorg dat bewoners vertrouwd met elkaar raken’

Ianthe Mantingh studeerde bouwkunde in Delft en verdiepte zich daarnaast in stadssociologie. Als architect-directeur van Zijdekwartier Architecten in Leiden richt zij zich op woonkwaliteit, ontmoeting en identiteit.

Gedoe samen oplossen

‘We merken dat corporaties het vaak spannend vinden om deze collectieve ruimtes te maken, omdat ze bang zijn dat dit overlast geeft. Maar zonder die ruimtes trekken mensen zich terug in hun huis, waardoor buren elkaar niet leren kennen en het lastiger wordt om elkaar aan te spreken. In anonieme gebouwen waar mensen langs elkaar heen leven, is juist veel overlast en vervuiling, waar dan weer geld voor nodig is om dat te voorkomen. Zorg dat bewoners vertrouwd met elkaar raken, dan lossen ze gedoe samen op. En dat begint bij die vluchtige ontmoetingen.’

Functieloze plekken

‘Verdichting kan ook helpen om een buurt leefbaarder maken. Dat klinkt als een tegenstelling, maar juist door het slim toevoegen van woningen kunnen bestaande openbare ruimtes bewoners samenbrengen en voorheen functieloze plekken activeren. Wat lang niet altijd goed werkt, zijn speciaal ontworpen ontmoetingsplekken, zoals een moestuin of een dakterras. Mensen vinden de drempel om daarheen te gaan vaak groot. Daarom kijken

Een nieuw project in Leiden heeft brede galerijen om ruimte te geven voor interactie tussen de bewoners.

Dankzij een goed uitgevoerde communicatiestrategie doet 75% van onze huurders mee aan ons grootschalige meerjaren zonne-energieproject.” Jasper Bron, Communicatie Leﬁer

we liever naar de plekken waar mensen toch al komen, zoals de route die bewoners afleggen van straat naar hun huis. Probeer daar ruimte te maken voor een praatje.’

Andere blik

‘Financieel is het soms nog lastig om anders te bouwen. We zouden op een andere manier naar geldstromen moeten kijken. Neem de combinatie van zorg en vastgoed. Nu zijn dat gescheiden werelden, met aparte geldstromen. Uit onderzoek blijkt dat zorgkosten drastisch kunnen dalen, als een senior in zijn directe omgeving terecht kan voor sociaal contact en kleine boodschappen. Als we beginnen bij de basis van een goed buurtje, heeft zowel mens als maatschappij daar enorm profijt van. We zouden hier op alle schaalniveaus over moeten nadenken. Als we

met een sociologische blik kijken naar de gebouwen die we ontwerpen, kunnen de stenen die we stapelen helpen om prettige buurten te maken.’

MEER LEZEN?

In opdracht van Platform31 schreef Ianthe Mantingh de publicatie Ontwerp voor ontmoeten, waarin ze uitgebreid laat zien hoeveel er in de gebouwde omgeving mogelijk is om contact te bevorderen.

www.platform31.nl/publicaties/ ontwerp-voor-ontmoeten

www.zijdekwartier.nl/ontmoeting

Laat uw huurders ook stralen!

Al 10 jaar maken wij binnen uw sector impact met zonne-energie.

Samen met 20 woningcorporaties laten wij huurders in 45.000 woningen stralen met de energie van de zon! Doet u ook mee?

www.ecorus.com/woningcorporaties

Wil jij effectief + resultaatgericht samenwerken bij (seriematig) isoleren of asbest saneren?

Contact ons en ontvang

gratis slimme isolatietips

kun jij zijn in

Wij zijn Breman. Een familiebedrijf van ruim 1.800 installatie-experts die bouwen aan een toekomst vol duurzame technische installaties.

We mogen er op passen tot het weer tijd is om deze door te geven aan de volgende generaties. Daarom staat alles wat we doen in het teken van de toekomst met een beter woon- en werkklimaat. Als installatiebedrijf én als mensen.

Hoe we daar komen? Door meer te geven dan te nemen. Dat doen we niet alleen, dat doen we samen met onze eigen mensen en samen met onze klanten. Dus ook met u!

Meer weten over ons? Ga dan naar breman.nl

De meest krachtige, veilige en interactieve micro-omvormer voor de woningbouw

BINNENKORT BESCHIKBAAR!

130 Octrooien

• 900W AC

• 2 PV panelen

• 2 MPPT’s

• Zigbee

• RPC geïntegreerd

• Compatible met de QS1

Winstgevend sinds 2012

in 120 landen geïnstalleerd

10 jaar innovatie met grote impact

APsystems is opgericht in 2010, Silicon Valley en producent van micro-omvormertechnologie. Met meer dan 100.000 installaties in 120 landen is APsystems marktleider in multi-module microomvormers voor residentiële en commerciële

stroomomzetting, maximale productie en met de ECU heeft u een uitstekende monitoringapplicatie voor

uw PV-systeem. Met slimme duurzame oplossingen staat APsystems garant voor lagere initiële kosten. APsystems introduceert de 3de generatie Dual micro-omvormers. De nieuwe DS3 is een revolutionaire interactieve dual micro- omvormer met een ongekend uitgangsvermogen van 900 Watt . Uitermate geschikt voor residentiële markten. Beschikbaar Q1 2021. Binnenkort meer..

‘In de RvC sta je aan de kachel.

Daar kan het er best heet aan toegaan’

Martijn de Loor

COMMISSARIS BIJ DUDOK WONEN, SSH EN WONINGBOUWSTICHTING COTHEN

‘Een

commissaris moet ergens voor staan. Niks zo flauw als een kleurloze raad.’ In zijn all electric huis in Driebergen praten we met Martijn de Loor over hoe hij zichzelf meeneemt naar een vergadering.

We hebben in onze samenleving de kracht nodig van maatschappelijke organisaties zoals woningcorporaties, vindt Martijn de Loor. Voordat hij in 2016 voor het eerst commissaris werd bij een corporatie, werkte hij als psychloog en organisatiecoach al veel met bestuurders van maatschappelijke organisaties. ‘Zij kunnen op zo’n plek absoluut het verschil maken voor anderen in de samenleving. Aan de top kunnen ze er best alleen voor staan. Ik vind dat bestuurders alle steun verdienen. Met mijn inzichten uit de gedragskunde help ik ze daarom graag bij hun werk en het nastreven van hun missie.’

AAN DE KACHEL

De Loor vond het wel wennen toen hij zelf in de rol van huurderscommissaris stapte bij Dudok Wonen in Hilversum. ‘Leuk, spannend en wennen.’ Eerder was hij toezichthouder geweest in het voortgezet onderwijs. Bij een

woningcorporatie bleek het toch anders, ook vergeleken met zijn ontmoetingswerk als coach. ‘In de RvC sta je aan de kachel. Daar kan het er best heet aan toegaan.’ In zijn rol als coach staat hij juist bewust ‘ver van de kachel’ buiten de context van het werk om afstand en ruimte te creëren.

‘Als commissaris kom ik met die positiebepaling niet weg. Mijn medecommissarissen en de bestuurder verwachten ook dat ik stelling neem. Bovendien moeten we met elkaar, in commissie, zaken goedkeuren en vaststellen.’ Altijd onder druk, want RvC-vergaderingen hebben een volle agenda. ‘Dus je moet ongelooflijk alert zijn als je wat wilt in die vergadering. En goed voorbereid aan tafel verschijnen. Een stop-de-tijd-moment uit mijn coachwerk kan ik in de RvC niet inzetten. Gelukkig bereiden we onderwerpen in de commissies goed voor, zodat het in de RvC-vergadering kort en snel kan.’ Zelf is hij zowel bij Dudok Wonen als bij SSH voorzitter van de remuneratiecommissie. ‘In die rol heb ik persoonlijker contact met de bestuurder

Tekst: Margriet Pflug, foto’s: Peter-Arno Broer

omdat we daar over zijn functioneren spreken.’ Met stapels door te nemen stukken en een volle vergaderagenda kan De Loor focus aanbrengen door steeds terug te keren naar twee vragen. Waarom ben ik hier? En waarom is de corporatie er? Hij omschrijft zijn missie als ‘stem geven aan het belang dat niet goed in staat is om zichzelf steeds goed hoorbaar te maken’. Mij gaat het om de belangen van de huurders, zegt hij. En om de verduurzaming van onze wereld.

KOUKLEUM

Zijn ogen beginnen te twinkelen: ‘Ik zeg wel eens: ik ben van de duurzaamheid, omdat mijn vader het altijd koud had. Hij was altijd bezig om ervoor te zorgen dat het lekker warm in huis was. Hij zette dubbele ramen en maakte in huis ventilatiekanalen zodat de warmte van de ene kamer naar de andere kon. Dat heeft bij mij toch een zaadje geplant. Behalve koukleum was mijn vader predikant. Dus ik denk dat ik van hem ook mijn ‘zendingsdrang’ heb als het om duurzaamheid gaat. Het is voor mij wel zoeken hoe ik mijn mening over dat onderwerp op een verteerbare en effectieve manier breng in RvC-vergaderingen.’

Inmiddels is De Loor ook commissaris bij studentenhuisvester SSH en bij de kleine Woningbouwstichting Cothen. ‘Eigenlijk vind ik twee commissariaten wel genoeg. In Cothen is het maar voor anderhalf jaar tot aan de fusie met Heuvelrug Wonen.’ Bij SSH is hij drie jaar geleden huurderscommissaris geworden toen zijn jongste dochter nog studeerde. De dynamiek is bij de drie corporaties verschillend, merkt hij. Er spelen andere vragen. SSH bedient veel

‘Van mijn vader heb ik mijn zendingsdrang’

BRENG BUITEN BINNEN

Commissaris bij: Dudok Wonen, SSH en Woningbouwstichting Cothen

Studie: psychologie, Universiteit Leiden, haptonomie, post-master organisatieadvies en leergang Commissarissen Woningcorporaties

Werk: organisatiecoach, toezichthouder, visitator, VTW-intervisiecoach en opleider, onder andere in de zelfontwikkelde leergang

Psychologie in de bestuurskamer

Woont in: Driebergen

Nevenactiviteiten: werken aan de energietransitie in Driebergen en omgeving

internationale studenten en loopt in ICT-oplossingen ver voor op andere corporaties.

Dudok Wonen heeft veel historisch erfgoed. Door het renovatiewerk lag het accent tot een paar jaar geleden minder op verduurzaming. Daarop is nu een inhaalslag gaande.

Bij Dudok Wonen heeft de raad van commissarissen vorig jaar een nieuwe toezichtsvisie vastgesteld. ‘Als het gaat om de missie, visie en strategie van de corporatie dan denken we als commissarissen actief mee en geven we onze mening.’ In vaktermen: een one tier aanpak binnen het two tier toezicht. Een voorbeeld is een strategische werkconferentie waarin bestuur en RvC samen in gedeelde verantwoordelijkheid focuspunten voor de lange termijn vaststellen. ‘Wij schrijven niet het ondernemingsplan en interveniëren niet in het beleid of de dagelijkse gang van zaken.

Dat is aan de bestuurder.’ De commissarissen toetsen alleen de beleidsafwegingen en ze nemen besluiten als dat van hen gevraagd wordt.

VERHALEND

VERANTWOORDEN

De SSH heeft ook een nieuwe toezichtvisie. Hier werkt de RvC, net als bij Dudok, in een strategisch partnerschap met de bestuurder samen. ‘De bestuurder is daar heel ver met een verhalende manier van verantwoorden. Daarin gaat het in de eerste plaats om hoe hij reflecteert op de opgave van de woningcorporatie en op zijn eigen functioneren, naast ondernemingsplan, jaarschijf, focuspunten, KPI’s. ‘Bij Dudok Wonen werken we daar ook naar toe. Dan raak je met elkaar in gesprek over zaken waar het bij de corporatie en bij de bestuurder echt om gaat. Ik vind dat zelf de goede manier van toezicht houden, en beleef daar veel plezier aan.’

We inspire

Ortec Finance TMS

Bepaal op e ciënte, betrouwbare en transparante wijze de marktwaarde in verhuurde staat.

De voordelen van TMS

De marktwaarde beschikbaar op elk gewenst moment, op ieder gewenst niveau.

Een intuïtieve webapplicatie met een moderne look & feel.

Sterke rekenen rapportagesnelheid.

1-op-1 Koppeling met WALS en een gedeeld vastgoedbestand met SAM.

Gecertiﬁceerde rekenregels die identiek zijn aan WALS en SAM.

Meer informatie? Pieter Postma 06 278 576 10 Pieter.Postma@ortec-ﬁnance.com

Martijn de Loor (60)

INCLUSIEVE WIJKEN

‘We moeten stoppen met etiketten plakken’

Behalve voor voldoende huizen moet de Actieagenda Wonen

vooral zorgen voor inclusieve wijken. Conceptontwikkelaar

Anneke Nijhoff van ontwikkelbedrijf FAME onderzoekt samen met corporaties en zorgorganisaties hoe dat vorm kan krijgen.

‘We moeten om te beginnen de hand in eigen boezem steken.’

Tekst: Marjon van Weersch

Inclusieve wijken: het blijft een lastig begrip

‘Ja, inclusie is eigenlijk een rotwoord. Maar de roep om inclusieve wijken komt voort uit de exclusie die wij, als sociaal-maatschappelijke instellingen en organisaties, zelf hebben gecreëerd. Wij hebben mensen uitgesloten. Nederland kent nog steeds de meeste instituten van Europa. Vanuit onze eigen systemen zijn wij erg gewend om mensen naar aandoening, inkomen en leeftijd te ordenen. Soort bij soort. In de zorg en in de wijken. Voorlopig hebben we het begrip inclusieve wijken helaas nodig om ons daarvan bewust te zijn. Ik zou het liever anders omschrijven, zoals ‘wijken waarin iedereen ertoe doet’. Waar ruimte is voor onderlinge ondersteuning en preventie. Maar vooralsnog moeten we in ons geïnstitutionaliseerde Nederland de hand in eigen boezem steken.’

We weten hoe we wijken anders moeten inrichten

‘Nee, dat weten we helemaal niet. En dat moeten we ook niet wíllen weten, want dan stellen we geen vragen meer. Wij moeten steeds opnieuw aan mensen in de wijken en buurten vragen wat zij zelf nodig hebben om goed te kunnen wonen en leven. Vanuit

OVER ANNEKE NIJHOFF

Anneke Nijhoff (63 jaar) is sinds 2009 conceptontwikkelaar en partner bij FAME.

Dit plan/ontwikkelbedrijf ondersteunt woningcorporaties en zorginstellingen bij het ontwikkelen van nieuwe woonvormen. De behoeften van mensen zelf vormen daarbij het uitgangspunt. Daarvoor heeft zij 25 jaar in verschillende functies gewerkt bij zowel zorgorganisaties als woningcorporaties.

wat

‘Vraag aan mensen

zij nodig hebben’

oprechte belangstelling. Onze aannames sluiten lang niet altijd aan bij het eigen leven van bewoners. Als organisaties moeten we daarbij niet alleen kijken naar kwetsbare mensen, maar naar alle wijkbewoners. We zijn nog te zeer gewend om te denken in doelgroepen. Dat vloeit nog voort uit het denken in instituties. In wezen krijgen mensen nog steeds een etiket: ze hebben ggz-problemen, een zorgbehoefte, een verstandelijke beperking of ze hebben begeleiding nodig van Beschermd Wonen. We

kennen zelfs een aparte doelgroep ouderen, alsof iedereen na de zestigste verjaardag opeens hetzelfde is. Zo delen we mensen nog steeds in. Netjes in de hokjes van onze verkokerde organisaties. Sommige dingen weten we wél. Bijvoorbeeld dat eenzaamheid een groot en veelvoorkomend probleem is. Dat doet wat met de leefbaarheid in een wijk. Voor sommige eenzame mensen bestaat het verschil tussen dag en nacht niet meer. Dat maakt sociale interactie zo belangrijk. We moeten zorgen voor plekken waar mensen elkaar makkelijk kunnen tegenkomen. Maak de hal van een flat groot genoeg voor een leestafel zodat bewoners samen hun krantje kunnen lezen. Die kleine alledaagse ontmoetingen kunnen het begin zijn van een sociaal netwerk en het

‘We delen mensen nog steeds in. Netjes in de hokjes van onze verkokerde organisaties’

buurtgevoel versterken. Die mogelijkheden moeten we wel samen met bewoners verkennen. Dus niet aan de voorkant een blauwdruk maken voor de inrichting van een wijk, maar samen op zoek gaan naar mogelijkheden om mensen bij elkaar te brengen.’

En aansluiten bij wat er al leeft in de wijk

‘Ja, begin met kijken naar bestaande initiatieven in wijken. Waar ontmoeten mensen elkaar en hoe kunnen we dat versterken? Het lijkt in ieder geval duidelijk dat we in onze wijken en in de woningvoorraad meer differentiatie nodig hebben. In de oude instituties werden mensen gelijkgesteld aan hun aandoening en daar werd de huisvesting vervolgens op afgestemd. Daar moeten we helemaal van af. Er is variatie nodig. Tweekamerappartementen met om de hoek een gemeenschappelijke buurtkamer. Grotere woningen en wooncomplexen voor mensen die om verschillende redenen bij elkaar willen wonen. Bijvoorbeeld om naar elkaar om te kijken. Wonen met een plus, noem ik dat.’

Samenwerking tussen partijen –zoals zorgen welzijnsinstellingen en woningcorporaties – is niet voldoende

‘Dat is zeker niet voldoende. Samenwerken is verworden tot een toverwoord. We moeten naar een gedeelde verantwoordelijkheid. En daarvoor zullen we ons als organisaties moeten aanpassen. Soms kan dat zelfs pijn doen. Misschien worden bepaalde functies overbodig of gaan werkzaamheden fors veranderen. Ik kan mij bijvoorbeeld voorstellen dat medewerkers uit de ggz samen met corporatiemedewerkers één wijkteam vormen. Dat team kan zo nodig iedere wijkbewoner ondersteuning bieden. Iedereen heeft immers wel eens sociale problemen. In het ideale geval merken bewoners helemaal niet meer van welke organisatie ze hulp ontvangen. Nog mooier is het als de wijk uiteindelijk zelf de werkgever wordt.’

Meer informatie

Gereedschapskist voor inclusieve wijken, FAME Groep, 2021

De wijk van de toekomst: altijd een uitgestoken hand dichtbij, de Nederlandse ggz, maart 2021

Actieagenda Wonen, februari 2021 www.aedes.nl/actieagendawonen

‘Zelfstandig wonen is voor sommige mensen een brug te ver’

T

USSEN-THUIS

In de regio Rotterdam merken we in corporatiewoningen een forse toename van huurders die niet zelfstandig kunnen wonen. Ik heb het dan over mensen die ’s nachts schreeuwend over de galerij rennen in de ban van waanbeelden. Of over verwarde of depressieve mensen die een brand of explosie veroorzaken. Schrijnende voorbeelden van mensen die ernstige overlast veroorzaken, soms leidend tot ronduit levensgevaarlijke situaties. Voor henzelf, voor hun buren en onze medewerkers.

Hedy van den Berk bestuursvoorzitter Havensteder

Al in 2018 vroeg ik hiervoor in Rotterdam op bestuurlijk niveau aandacht. Op dat moment hadden we wekelijks wel ergens in één van onze huurwoningen een brand. De urgentie was evident. Ik kreeg veel bijval, onder andere van de toenmalige Rotterdamse politiechef Frank Paauw. Ook bij de politie liep op dat moment het water over de schoenen door de toename van mensen met verward gedrag die zelfstandig moesten wonen. Paauw deed zelfs de uitspraak dat er in Rotterdam meer mensen doodgaan door verwarde personen dan door terrorisme.

Het leverde wat op: sociale wijkteams, ambulante zorg, snelle signalering en strakke escalatie. Daarmee bereikten we veel, samen met onze partners en de mantelzorg. Maar niet genoeg. Steeds duidelijker zien we dat zelfstandig wonen voor sommige mensen gewoonweg een brug te ver is.

Wat te doen? Afgelopen zomer maakte ik een ronde langs de zorgpartijen in ons werkgebied. De rode draad: voor deze specifieke groep mensen moeten we naar andere vormen van wonen. Een tussen-thuis. Voor sommigen misschien als een tijdelijke stap, voor anderen het hoogst haalbare. Wonen met zorg en begeleiding, zonder ‘los’ te laten. In hun eigen belang en in het belang van de omwonenden.

De volgende stap is nodig. Maar in het tumult over woningnood dreigt onze wens voor een tussen-thuis het onderspit te delven. Met de gemeente vechten we om de schaarse bouwlocaties. Ik trek hier een streep: in de eerstvolgende prestatieafspraken met de gemeente eind dit jaar gaat het niet alleen over bouwen, bouwen, bouwen. Onze maatschappelijke rol eist van ons dat we juist ook voor deze groep mensen een woonvorm bedenken die samenleven in de stad haalbaar en houdbaar maakt. De volgende stap moeten we nu zetten.

Foto: Annet van Delfgaauw

“ Eén collectief meetcontract, dat is efficiënter ”

Hoeveel meetcontracten voor grootverbruik-energieafsluitingen heeft uw woningcorporatie inmiddels lopen? Waarschijnlijk meer dan u lief is. Aenergie helpt u graag een efficiencyslag te maken. Stap in bij onze collectieve raamovereenkomst met het Meetbedrijf. En profiteer samen met andere deelnemers van gunstige voorwaarden, zoals vaste looptijden, in sommige gevallen kosteloos afmelden en vaste prijsafspraken.

Download de informatiesheet op aenergie.nl/het-collectieve-meetcontract

Nederlands grootste energie-inkoopcollectief voor woningcorporaties

Brandveilige woningen:

De beste oplossing voor jouw situatie

Vanaf 1 juli 2022 zijn rookmelders voor alle woningen verplicht. Als woningcorporatie moet je dus ál je woningen voor die tijd van rookmelders voorzien. Bij Hemmink kijken we niet alleen naar producten. Er horen namelijk meer aspecten bij het realiseren van brandveilige woningen. Wil je zeker zijn van een veilige woonsituatie? Kies dan voor onze kwalitatieve oplossingen en advies op maat. Brandveiligheid is ons vak en samen bepalen we wat nodig is in jouw situatie. Die individuele aanpak leidt tot de beste oplossing.

www.hemmink.nl (038) 469 82 00

Meer weten? Volg één van onze webinars

De zon keert terug in het Groningse Selwerd

De Groningse wijk Selwerd maakte de afgelopen jaren een vrije val op de leefbaarheidsladder. Maatschappelijke stress, sociale misère en rotzooi op straat zijn aan de orde van de dag. Maar project Sunny Selwerd brengt daar samen met bewoners verbetering in.

Tekst: Martijn Houwerzijl, foto's: Martin Waalboer

T‘ We willen dat bewoners weer trots kunnen zijn op hun wijk’

Annemiek Atsma, woningcorporatie Nijestee

ypische jarenzestigbouw: veel licht, lucht en ruimte. Toch maakt Selwerd een wat troosteloze indruk. De Groningse wijk ging de afgelopen decennia hard achteruit. Groeiende armoede en onveiligheid, sociaal verval, de buurt werd sleets en de kwaliteit van de stenen bleek niet optimaal.

VERBETERPLAN

Maar het tij keert. De verouderde wijk wordt omgeturnd tot een groene, levendige tuinwijk. Bewoners, de gemeente, woningcorporaties en wijkinstanties werken samen onder de naam Sunny Selwerd. ‘Sociale en fysieke wijkaanpak gaan hier hand in hand’, vertelt Maarten Brandts Buijs, hoofd wijkcommunicatie: ‘Dat betekent op grote schaal renovatie, sloop, nieuwbouw en aanpak van de openbare ruimte. Maar ook een verbeterplan voor het hele leven: je gezond en gelukkig voelen, fijne sociale contacten om je heen en meedoen in het leven.’

‘Er is hier te lang niks gebeurd’, vertelt buurtregisseur Daan Kingma. ‘Er zijn straten waar mensen vechten voor hun bestaan. Ze wantrouwen de overheid, corporaties en

instanties.’ Kingma is in dienst van het Wijkbedrijf, dat al sinds 2016 fungeert als sociale spil in de wijk. Hij vindt versterking van de eigen regie van bewoners cruciaal voor het behalen van succes. ‘Een gezonde en fijne leefomgeving bereik je niet met simpelweg een andere woningverdeling. Er is altijd een groep die zich dan weggejaagd voelt. Vraag bewoners naar hun wensen en nodig ze uit om mee te denken. Met plannen voor nieuwbouw, renovatie en de aanleg van een warmtenet willen ze echt wel praten.’

KLASSIEKE

VALKUIL

‘Ik kan me herinneren dat ik aanschoof bij een vergadering over wijkvernieuwing waarbij geen enkele bewoner aanwezig was, vertelt Brandts Buijs. ‘Dat bewoners uitgenodigd worden en dat goedwillende organisaties hun schouders ophalen als bewoners niet komen, is een klassieke valkuil: we hebben hun toch gevraagd? In Selwerd zitten bewoners echt

Maarten Brandts Buijs: 'Betrokkenheid van corporaties is allesbepalend'

Selwerd is verouderd maar wordt nu omgeturnd tot een groene tuinwijk.

Maarten Brandts Buijs wordt spontaan aangesproken door een van de bewoners als hij door de buurt loopt.

In Selwerd wonen zo’n 6.000 mensen op ongeveer 4.000 adressen

Wijkbedrijf Selwerd is sinds 2014 het projectbureau van de wijk voor en door bewoners

Meer dan de helft van de huizen is van corporaties

Corporaties: Lefier, Patrimonium, De Huismeesters en Nijestee

Zij werken tot medio 2030 aan: duurzame renovatie van 950 studentenappartementen, 240 duurzaam gerenoveerde woningen en 640 nieuwe woningen in verschillende prijsklassen, waarvoor bijna 450 woningen worden gesloopt

aan tafel met corporaties, WIJ-teams, de gemeente, hulpverlening en buurtcentra. De samenwerking komt van alle kanten. Op welk niveau de advisering wordt ingestoken, hangt af van de doelgroep, de projectkaders en de beslisbevoegdheid van bijvoorbeeld gemeenten en corporaties’, zegt Kingma. ‘Maar de stem van bewoners weegt zwaar.’

HEILIGE HUISJES

Het uitvoeringsprogramma, De Bouwdoos, is een verzameling projecten gericht op verbetering van de openbare ruimte, woningbouw, energie, samenleven, meedoen, gezondheid, veiligheid en kansen voor kinderen. De aanpak verschilt per project en soms zelfs per straat. Daarmee willen we nog wel eens wat heilige huisjes omvergooien’, observeert Brandts Buijs. ‘Vroeger bepaalden uitsluitend

gemeenten en woningcorporaties hoe en wat. Van meedenken of meebepalen was absoluut geen sprake.’

LEEFBAARHEID

In Selwerd is dat anders. Corporaties duiken ook geregeld de wijk in. ‘We willen dat bewoners weer trots kunnen zijn op hun wijk. We nemen hen letterlijk mee naar de tekentafels’, zegt Annemiek Atsma, wijkcoördinator bij woningcorporatie Nijestee. Bij de sloop van de eerste 61 woningen werd er een koffiekar in de buurt geplaatst waar bewoners afscheid van een tijdperk konden nemen. ‘Basisschoolleerlingen hebben de ramen van de sloopwoningen beschilderd. Bewoners waren in tranen van verdriet en vreugde.’ Voor een aankomende renovatie stelt Nijestee tijdelijk een eengezinswoning als ‘buurthuis’ beschikbaar. Voorbeelden van drempelverlagend werken.

Bewoners protesteren tegen achterstallig onderhoud.

Bewoonster Aly Parengkuan was blij dat haar huis tóch voor renovatie in aanmerking kwam.

‘ Ik kan straks zelfs inductiekoken! ’

bewoonster Aly Parengkuan

URGENTIE

Hettie van den Berg (47) heeft in de gemeenteraad mogen spreken over de woonsituatie aan de Lijsterbes- en de Iepenlaan: ‘Deze woning is aangepakt toen ik hier anderhalf jaar geleden kwam wonen; de vorige bewoner was een zwerver en had het helemaal uitgeleefd. Sowieso zien bad-, slaap- en woonkamers in dit blok zwart van de schimmel. Bewoners hebben last van tocht en kou. Als het vriest zit het ijs bij sommigen op de binnenkant van de ramen. Er is in tien jaar geen groot onderhoud gepleegd. Gelukkig is het dealen verdwenen nu er meer politie in de wijk is en een deel gesloopt is. Het blok waar ik woon, gaat straks ook plat en bewoners krijgen de hoogste urgentie. Ik verdien een huis waarin ik duurzaam, veilig en gezond kan leven. Ik kijk er zo naar uit!’

WENSEN

Aly Parengkuan (57) woont al 30 jaar in Selwerd: ‘Een heerlijke wijk, maar het is hier wel achteruitgegaan. Hangjongeren, rotzooi op straat, minder sociale omgang, verwaarloosde tuintjes. Gelukkig wordt de wijk flink opgeknapt. Toen we aanvankelijk niet voor

renovatie in aanmerking kwamen, voelden we ons wel even het stiefkindje. Maar de corporatie kwam toch langs om onze wensen door te nemen. Nieuwe dakpannen, zonnepanelen, dakisolatie, ramen en een nieuwe badkamer … Ik kan straks zelfs inductiekoken!’

RESULTATEN

De indrukwekkende transformatie van drie grote studentenflats, de splinternieuwe woontoren de Beukenhorst en zorgcentrum De Es, de verduurzaming van huizenblokken en de geplande sloop van de beruchte 51 schimmelwoningen: de eerste wijkverbeteringen zijn al duidelijk zichtbaar. Maar de praktijk blijft weerbarstig en de betrokkenheid van corporaties bij sociale thema’s allesbepalend. Brandts Buijs: ‘Laten we niet vergeten voor wie we het doen en wat onze invloed is. Er is echt heel veel mogelijk.’

Lees meer op www.sunnyselwerd.nl

De renovatie van Selwerd zal in 2030 klaar zijn.

HUURDERSCOMMISSARISSEN OVER DILEMMA’S VAN BETAALBAAR WONEN

‘We

zijn het laatste vangnet’

Betaalbaar wonen staat onder druk, zeker in coronatijd. Tegelijkertijd staan corporaties voor grote maatschappelijke opgaven. Hoe gaan huurderscommissarissen om met dit dilemma?

‘Wij zijn het laatste vangnet. Na ons is er niets meer, alleen de straat.’

Tekst: Lisette Vos, illustratie: Curve

Als huurderscommissaris bij Portaal, Weller en woonstichting Charlotte van Beuningen kijkt Felicitas Crutzen bij elk besluit door de bril van de huurders. Sommigen knopen met moeite de eindjes aan elkaar, weet zij. ‘Denk aan een vrouw en haar dochtertje die één keer in de week douchen. Elke huurverhoging, al is het een tientje per maand, is dan te veel.’

Betaalbaar wonen staat bij corporaties onder druk. Tot en met 2035 komen woningcorporaties 30 miljard euro tekort om in het benodigde onderhoud, nieuwbouw van betaalbare woningen en verduurzaming te investeren, zo blijkt uit het rapport Opgaven en middelen, in opdracht van Aedes en drie ministeries. Om meer te investeren kunnen corporaties – binnen de vastgestelde grenzen – de huur verhogen, maar daarmee raakt de corporatie vooral huurders die het al zwaar hebben.

DUIVELS DILEMMA

Een duivels dilemma, stelt toezichthouder Crutzen. ‘Neem de verduurzaming. Als we woningen isoleren, gaat de energierekening omlaag, dan kan de huur iets omhoog is de redenering. Maar als huurders niet stoken, omdat ze niet genoeg geld hebben, dan besparen zij geen kosten op de energie. Daar moet je als toezichthouder bij stilstaan.’

STILTE VOOR DE STORM

Huurderscommissaris Charlie Ortega van Haag Wonen maakt zich grote zorgen. In Den Haag heeft één op de vijf gezinnen een laag inkomen. ‘We staan voor grote opgaven in de stad. Wij kunnen aan de knoppen van de huur draaien, maar dat is de minst wenselijke optie. Zeker nu. In de coronacrisis is het stilte voor de storm. Als de steunpakketten van het kabinet wegvallen, verwacht ik dat het aantal huurders met een laag inkomen toeneemt, en dus de noodzaak van meer betaalbare huurwoningen.’

Ortega, die als directeur van Stichting Leergeld Den Haag armoede van dichtbij

In de coronacrisis is de situatie voor kwetsbare huurders nog nijpender. Dat demissionair minister Ollongren de huren van 2021 bevroor, is goed nieuws voor huurders die het water aan de lippen staat. Tegelijkertijd kunnen hierdoor corporaties minder investeren, zoals in betaalbare woningen voor toekomstige huurders. Haag Wonen bijvoorbeeld kan met een huurverhoging van 0,5 procent 90 sociale huurwoningen bouwen en 235 woningen verduurzamen, zo staat in de prestatieafspraken van dit jaar. De huurbevriezing zet daar een streep door.

kent, vindt dat betaalbare woonlasten de hele maatschappij aangaan, niet alleen de corporatie. ‘De verhuurderheffing van het Rijk helpt betaalbaar wonen om zeep. Dat weten we bij corporaties, maar dat geluid moeten we wel naar buiten sterk blijven uitdragen. Ook gemeenten spelen een belangrijke rol, zij kunnen hun inwoners met een laag inkomen ondersteunen.’

Haag Wonen houdt rekening met haar huurders. De corporatie voert een gematigd huurbeleid, de huur is 77,4 procent van de maximaal redelijke huur. De gemiddelde nettohuur is 562,00 euro. ‘Een corporatie is geen armoedebestrijder, maar we kunnen wel de pijn verzachten. Al wordt dat met de verhuurderheffing en andere fiscale maatregelen steeds lastiger.’

ZONNEPANELEN

Woningstichting Den Helder, inclusief de raad van commissarissen (RvC), waakt ook over betaalbaar wonen in de marinestad, vooral voor de 6.200 huurders met een laag inkomen. Zo besloot de corporatie om portiekflats uit jaren vijftig en zestig voorlopig niet te slopen. De flats zijn niet meer van deze tijd, maar wel in goede staat. In deze flatwoningen – met een nettohuur van 433 euro – wonen nu 54 statushouders. Ook plaatste de corporatie gratis zonnepanelen op daken van 2.500 sociale huurwoningen. De huurders profiteren van een lagere energierekening.

Net als Haag Wonen loopt Woningstichting Den Helder echter inkomsten mis door de huurbevriezing in 2021: dit jaar ruim 400.000 euro, daarna structureel 800.000 euro minder. Huurderscommissaris Thea Dekker maakt een kanttekening: ‘Wij kunnen minder investeren. En de bevriezing van de huur geldt voor álle huurders. Terwijl sommigen best een verhoging kunnen opbrengen.’

‘In de coronacrisis is de situatie voor kwetsbare huurders nog nijpender’

BETALINGSPROBLEMEN

Volgens Dekker heeft betaalbaar wonen voor de kwetsbare huurders hoge prioriteit in de RvC van de woningstichting. Recent stelde het bestuur voor om een huurder met betalingsproblemen aan te bieden naar een woning met een lagere huur te verhuizen.

‘We hebben dit in de RvC besproken, omdat dit geen gangbaar beleid is. Eigenlijk gaan we over de grote lijnen, maar ik vind het mooi dat dit individuele geval in de RvC aan de orde kwam. Het laat zien dat onze corporatie goed is voor huurders die het moeilijk hebben.’ Huurderscommissaris Crutzen pakt – waar mogelijk – haar kans om kwetsbare huurders te helpen. Zo nodigt ze de Voorzieningenwijzer uit voor de jaarlijkse BinnensteBuitendag in juni. Deze bijeenkomst met stakeholders van Weller organiseren de huurderscommissarissen en de huurdersorganisaties om

en om. Crutzen: ‘Ik gooi graag een steen in de vijver. Mensen die moeilijk rondkomen, hebben recht op voorzieningen die ze vaak niet aanvragen. De Voorzieningenwijzer helpt hen daarbij. Tijdens de bijeenkomst geven we voorlichting aan huurders, maar ook aan medewerkers van Weller en wethouders.’

VANGNET

Voorkomen dat huurders in de problemen komen, is een belangrijke taak voor de corporatie, vindt ook huurderscommissaris Ortega. Zo zet Haag Wonen onder meer budgetcoaches in. De preventieve aanpak werkt: het aantal huisuitzettingen over 20.000 sociale huurwoningen in Den Haag bleef vorig jaar beperkt tot 11. ‘Daar zijn we trots op. Maar zoals gezegd maken we ons zorgen, met alle opgaven die op ons bordje liggen. Bedenk wel: we zijn als corporatie het laatste vangnet. Daarna is er niets meer. Alleen de straat.’

De VTW houdt samen met de Woonbond op 22 juni een themabijeenkomst over betaalbaarheid. Deze is gekoppeld aan de Algemene Ledenvergadering van de VTW. Meer informatie volgt op de website van de VTW (www.vtw.nl).

‘Schuren, timmeren, frezen, zagen …’

N

a zes uur ’s avonds is het hier heel woonbaar. De kinderen spelen buiten verstoppertje, ouders roepen ze tegen achten naar binnen. Een coronaexcuushond blaft, in de verte rijdt een trein voorbij. Beau is bij de ene buren, Op1 bij de andere. Langzaam doven de geluiden uit. Dag dag, ha nacht. Tijd voor het kussen, tijd voor één oor. De deken van slaap spreidt zich over de daken. We dromen de dromen van de gewone woners. Van het eind van corona, van het terras dat ooit was, van het concert, het theater, vakantie, de leuke collega, hoe is het met haar, na een jaar?

’s Morgens worden we wakker, we kleden ons aan, gaan naar de bakker, en dan, vlak na het ontbijt, wijkt plotseling de woonbaarheid. De kettingzagen spreken, de schuurmachines dreinen, de boren doen horen en zien vergaan, daar komen de doe-het-zelvers weer aan.

Vincent Bijlo cabaretier en schrijver

Ik Teams in de keuken, mijn vrouw Meetst in de kamer, en aldoor dat gehamer, dat verschrikkelijke gehamer. Of we op een bouwplaats wonen? Nee, het zijn de buren en de buren van de buren en de buren van de buren van de buren. Die bouwen, schuren, timmeren, frezen, zagen hout voor hun walmende avondvuren, het is nooit klaar en het laatste jaar klinkt het harder dan ooit. Dat is een bijwerking van corona, ze zijn veel vaker thuis en er is altijd wel weer iets dat schreeuwt om repareren, slopen of verbouwen. Ik heb eens grote speakers in de tuin gezet en ’s avonds al het opgenomen geluid dat zij overdag gemaakt hadden keihard afgespeeld. Dat zou ze leren. Maar ze kwamen vragen of ze konden helpen. En toen ze zagen dat het speakers waren werden ze woedend, ik verstoorde hun rust. ‘Jullie de mijne’, zei ik. ‘Hebben jullie wel eens gedacht aan postzegels verzamelen of bouwplaten maken van gevechtsvliegtuigen, dat zijn veel stillere hobby’s.’ Ze konden er niet om lachen.

Thuislanden voor doe-het-zelvers, daar pleit ik al jaren voor. Gammania, Praxisania, Hornbachië, Karweiland, maar ik krijg de politiek niet aan mijn kant. De wet staat het in de weg, zo’n klussersparadijs. Ze hebben het recht zich overal te vestigen. Ik hoop dat als ze straks zijn ingeënt, ze zich weer zullen beperken tot het weekend.

Foto: Werry Crone

VAC UÜM I S OL ATI EG LAS

Circul ai r, sn el le r en

Samen met Bosch naar een gasloze toekomst.

SmartInduction: koken op slechts één elektriciteitsgroep.

De dikte van enkelglas met een isolatiewaarde van triple glas

Te plaatsen in de bestaande kozijnen en kaders

Circulair zonder afval

Kortere renovatietijd

Minder overlast voor bewoners

Lagere investering

Minder onderhoudskosten door langere levensduur

Loodvrij en 100% recyclebaar

Betere geluidsisolatie dan conventioneel isolatieglas

Geen zichtbaar vacuümventiel

Deze unieke SmartInduction kookplaat sluit u eenvoudig aan op slechts één elektriciteitsgroep van 230 volt. Hierdoor zijn er geen aanpassingen in de meterkast meer nodig. De kookplaat is bovendien eenvoudig te plaatsen en gemakkelijk schoon te maken. Zo geniet uw huurder met een relatief lage investering van alle voordelen van inductie en kan er nauwkeuriger en energiezuiniger worden gekookt.

Zie ook de bijgesloten leaﬂet in dit magazine!

Voldoet aan subsidie eisen door kwaliteitsverklaring

15 jaar garantie

Voor informatie & bestellingen:

www.ﬁneoglass.eu / info@ﬁneoglass.eu

Combineer een opvallende

look met energiebesparing

Verlichting heeft veel invloed op het woongenot van bewoners. Wij ontwikkelen verlichtingsoplossingen die daar een positieve bijdrage aan leveren. Met de DOTT H introduceren we een designarmatuur voor de woningbouw. Het ronde LED-armatuur heeft een halve afscherming die kan worden voorzien van een logo of huisnummer. De DOTT H is daarmee uitermate geschikt om een bijzonder accent aan te brengen naast de voordeur, op galerijen of buitengevels.

Interesse in de decoratieve en energiezuinige DOTT H in uw omgeving? Ontdek de mogelijkheden.

ERVAAR

Vanaf nu ook verkrijgbaar in vrijstaande variant.

De unieke SmartInduction kookplaat is vanaf nu ook verkrijgbaar in een vrijstaande variant.

Ook verkrijgbaar in vrijstaande variant!

De kookplaat wordt hierbij geleverd in een strak randloos RVS frame voorzien van rubberen pootjes zodat hij snel en gemakkelijk op het aanrecht of op een laag model koelkast kan worden gezet.

Met het vrijstaande fornuis met inductiekookplaat biedt Bosch nog een andere oplossing om gasloos te koken.

Met een vrijstaand fornuis met inductiekookplaat van Bosch kookt uw huurder snel, zuinig en veilig. Het fornuis kan geplaatst worden waar u wilt; u bent hierbij niet gebonden aan een vaste plek. Reden te meer om de oude gaskookplaat te vervangen en elektrisch te gaan koken.

Meer informatie en contactgegevens zijn te vinden op www.bosch-home.nl/projecten. Bosch Inspiratiecenter, inspiratiehuis 20l20, Taurusavenue 36, 2132 LS, Hoofddorp.

Woonstad Energie Challenge in de praktijk gebracht

Ideale oplossing voor portieketagewoningen

Nederland telt een kleine 900.000 portieketagewoningen, waarvan een groot deel in het bezit is van woningcorporaties. De woningen zijn relatief klein van afmeting en de isolatie is vaak matig, waardoor een complete all-electric upgrade per woning te kostbaar is. Maria Molenaar, voorzitter van de Raad van Bestuur van Woningcorporatie Woonstad, erkent dit: “Woonstad Rotterdam heeft ongeveer 53.000 huurwoningen in haar portefeuille, waarvan ca. 20% is verduurzaamd”, vertelt ze. “We hebben dus nog een lange weg te gaan. De uitdaging hierbij ligt in de bestaande bouw. Hoe kunnen we de verduurzaming betaalbaar houden voor bewoners en overlast tot een minimum beperken?”

Het antwoord hierop van Breman en Itho Daalderop is het Collectief Hybride Systeem.

Belangrijke tussenstap

Dankzij de hybride warmtepomp kan de bestaande cv-ketel in de woningen in eerste instantie behouden blijven.

Hierdoor is het mogelijk om in het voor- en naseizoen de woningen all-electric te verwarmen, terwijl in de koude wintermaanden de cv-ketel bijspringt. Bovendien draagt de cv-ketel zorg voor het warmtapwater. Hierdoor wordt de levensduur van de cv-ketel aanzienlijk verlengd, terwijl bewoners profiteren van een lagere energierekening. De woningcorporatie realiseert hiermee een forse CO 2-reductie.

Perspectief voor bewoners staat voorop

Bij het Collectief Hybride systeem wordt één lucht/water-warmtepomp gebruikt om 3 tot 4 appartementen van warmte te voorzien. Breman ontwikkelde hiervoor een dakmodule waarin het binnendeel van de warmtepomp, de omvormer voor de PV-panelen en het buffervat slim

Eind maart was het zover: één van de winnende concepten van de door woningcorporatie

Woonstad uitgeschreven Energie

Challenge werd opgeleverd in de portieketagewoningen aan de Josephstraat in Rotterdam.

Zonnepanelen voor huurders

✓ Exclusief voor woningcorporaties!

✓ Duurzaam, transparant en sociaal

✓ Beste prijs-kwaliteit, ongeacht koop of financiering

geïntegreerd zijn. Edwin Suttorp, directeur van Breman Woningbeheer

Zuid-West: “Het doel van onze oplossing is om zoveel mogelijk CO 2 per geïnvesteerde euro te reduceren. Daarnaast houdt deze oplossing maximaal rekening met bewoners, door overlast te beperken. Ook hoeft geen woonruimte ingeleverd te worden. Perspectief voor bewoners staat voorop.”

No-regret concept

“Door met één warmtepomp meerdere woningen hybride te maken, worden de kosten per woning geminimaliseerd”, vertelt Hilbert den Boef, regiomanager sales bij Itho

Daalderop. “In de toekomst, wanneer de woningen isolatietechnisch worden verbeterd, kan de cv-ketel eenvoudig door een Green Energy Smartboiler worden vervangen. Vanaf dat moment functioneert het Collectief Hybride Systeem stand-alone én all-electric.”

Benieuwd hoe u uw woningbezit efficiënt kunt verduurzamen? Neem dan contact op met onze projectadviseurs via mst@ithodaalderop.nl

Ontdek Wocozon: dé specialist in zonnepanelen voor woningcorporaties. Met ook nog eens een flinke dosis ervaring. U zet de stap naar duurzame energie, Wocozon doet het werk en dankzij voordelige zonne-energie krijgt u blije huurders. Bel of mail voor een afspraak.

Bel 085 744 10 58 of kijk op wocozon.nl

Leegstandbeheer met rendement

Ad Hoc is al 30 jaar marktleider in kwalitatief en integer leegstandbeheer. Met innovatieve concepten wordt uw (leefbaarheids)project van maatwerkadvies voorzien en vervolgens van A tot Z uitgevoerd

Of u nu kiest voor Tijdelijk Verhuur, Tijdelijk Beheer of Toezicht en Security, Ad Hoc realiseert uw project succesvol en met aandacht voor uw rendement.

Befaamd door de lifttelefoon en liftmonitoring is Elseco ook inzetbaar voor..

Dataverbindingen

Voor technische installaties; zonnepanelen, gebouwbeheersystemen, toegangscontrolesystemen, camerasystemen, etc.

Videofooninstallaties

Het vervangen van bestaande intercomsystemen. Camerabewakingssystemen

Complete systemen met een hoogwaardige kwaliteit in montage en bee ld

Digitaal liftboek

Alle informatie over uw liften op afstand bereikbaar.

AMSTERDAMS STADSDEEL IN DE LIFT

Masterplan Zuidoost

In 1968 begon de Bijlmer als een belofte: ruime betaalbare woningen in een zee van groen. Tegenwoordig kent Amsterdam Zuidoost een hoop uitdagingen: 35 procent van de kinderen groeit op in armoede. De criminaliteitscijfers zijn hoger dan elders in Amsterdam en sommige bewoners voelen zich onveilig. Het begin dit jaar gepresenteerde Masterplan Zuidoost, dat tot 2040 loopt, moet daar blijvend verandering in brengen.

‘We willen de tweedeling tussen buurten tegengaan’

Hester van Buren bestuursvoorzitter Rochdale

‘In het masterplan zijn wij als grootste woningcorporatie namens alle andere corporaties de trekker voor onze sector. Binnen het masterplan ben ik voorzitter van het doorbraakteam Wonen, veiligheid en openbare orde. Rochdale is altijd een groot pleitbezorger geweest van een integrale buurtaanpak en die passen we ook toe in Zuidoost, waar we met verschillende partijen woonfraude gaan aanpakken. We willen ook betaalbare huisvesting voor jongeren uit Zuidoost realiseren, al op korte termijn. Een ander plan is bouwen voor de buurt, waarbij we samen met private partijen betaalbare koopwoningen neerzetten waarvoor bewoners van Zuidoost met voorrang in aanmerking komen. In de G-buurt hebben wij 900 woningen, waarvan we een gedeelte gaan liberaliseren. Dat worden flats met lage middenhuur. In de E-buurt staan veel koopwoningen en daar zetten we juist socialehuurwoningen neer. Op deze manier proberen we de mix van de bevolkingssamenstelling te veranderen en willen we de tweedeling tussen buurten tegengaan.’

Tekst: Floris Dogterom, foto's: Martin Waalboer / Petra Hoogerbrug

‘Ook in Zuidoost moet je alle kansen krijgen om je te ontwikkelen’

Harry Dobbelaar bestuurder Zonova

‘Zonova, een koepel van twintig basisscholen in Amsterdam Zuidoost, werkt mee aan de doelstellingen van het Masterplan Zuidoost.

Opgroeien en wonen in Zuidoost moet betekenen dat je alle kansen en mogelijkheden krijgt om je te ontwikkelen, te groeien en je talenten te ontplooien. Daarom is het masterplan voor kinderen, ouders en leerkrachten zo belangrijk. Het zorgt voor duurzame aandacht voor en investeringen in het onderwijs. Daarmee kunnen alle basisscholen van Zonova het aanbod aan de leerlingen nog verder verbreden. De kwaliteit van ons onderwijs is goed: de Inspectie van het Onderwijs heeft een deel van de scholen in Amsterdam Zuidoost als goed beoordeeld en één zelfs excellent. Maar we willen graag nog meer investeren in taal, rekenen en in bijvoorbeeld begeleide vrijetijdsbesteding ná schooltijd, zoals sport, cultuur en extra lees-, techniek- en computeronderwijs. Daar is veel behoefte aan, want een deel van de kinderen komt uit achterstandsgezinnen. Op het gebied van sport en cultuur is bij hen vaak minder mogelijk. Ook een leesoffensief is onderdeel van onze aanpak. Hoe hoger de kwaliteit van het aanbod, hoe meer kinderen de kans krijgen om zich maximaal te ontwikkelen. Het masterplan maakt het ook makkelijker voor leerkrachten om een betaalbare woning in Zuidoost te vinden, waardoor het voor hen aantrekkelijker wordt om hier te komen werken.’

AnneMarie Tiebosch bewoonster

‘Ik woon sinds 2003 in Zuidoost en ik vind het hier hartstikke leuk. Mijn buurt is net een dorpje: ik ken iedereen en het is heel gezellig, met allerlei verschillende mensen en culturen. Ik doe als zzp’er allerlei projecten rondom creatieve ontwikkeling en sociale cohesie in de buurt, zoals een buurtmoestuin en creatief buurtlokaal Aanwezig & Bezig. Door samen bezig te zijn en te werken aan bijvoorbeeld kunstprojecten voor de buurt, leren buurtgenoten elkaar kennen. Je ziet daar een mooie doorsnede van de buurt. Wit, zwart, jong, oud. Ik vind het oprecht leuk om aan de buurt te werken en de mensen iets te kunnen bieden. Zuidoost heeft nog steeds de klassieke Bijlmerproblemen: criminaliteit, armoede, schooluitval. Mijn eigen kinderen zijn goed terechtgekomen. Mijn oudste studeert en maakt podcasts, de jongste studeert aan de Herman Brood Academie en geeft zelf muziekles. Mijn eigen ‘masterplan’ is dat ik heel betrokken ben en hen altijd goed heb begeleid. Ik denk dat dat ook de kern zou moeten zijn van het Masterplan Zuidoost: onze jeugd op alle mogelijke manieren begeleiden en structuur geven, zodat ze goed terechtkomen.’

‘Ik vind het oprecht leuk om aan de buurt te werken’

Slimmer & beter

Woningcorporaties werken aan goed en betaalbaar wonen in Nederland. Dat doen zij door samen te werken en te innoveren.

Inspectie woningen op afstand

Maar liefst 90 procent van de mensen slaapt graag met de ramen open. Dat gegeven zette ze bij Domijn aan het denken. Want waarom zou je dan een woning van boven tot onder hoogwaardig isoleren om overal de warmte binnen te houden?

Uit die gedachte ontstond het proefproject ‘thermisch compartimenteren’ samen met Hogeschool Saxion en subsidie van het ministerie van EZ. In vier woningen in Enschede voor huishoudens met

één of twee personen zijn alleen de leefruimten, de woonkamer en de keuken goed geïsoleerd. Bij de andere kamers gebeurde dat niet. Dat bespaarde veel materiaal, tijd en kosten. Nu, na een jaar blijkt dat deze woningen meer energie opleveren dan ze gebruiken. Voor Domijn reden om verder te testen en bijvoorbeeld te kijken of het concept ook werkt voor grotere huishoudens.

Meer weten? Mail Pascal ten Berge, projectleider bij Domijn: p.tenberge@domijn.nl

Welk koekje eet u het liefst bij de koffie? Welk kunstwerk zou u het mooist vinden bij de ingang? Zo maar een paar vragen die Tante Co kan stellen aan bewoners van drie ouderencomplexen van Actium. Tante Co is een interactief scherm dat eenvoudig te bedienen is. Actium heeft de schermen op proef in de algemene ruimtes geplaatst. De corporatie wil op deze veilige manier in gesprek blijven met de bewoners over hun directe woonomgeving. ‘We willen van bewoners graag weten wat hen gelukkig maakt’, zegt Jos Kruit, teammanager Wijken bij Actium. ‘Deze inzichten proberen we vlot te vertalen in oplossingen, zodat bewoners ook echt inspraak ervaren. Het is tenslotte hun thuis.’

Met beeldherkenning op afstand via satellietbeelden en foto’s vanuit vliegtuigen en drones gaat de Alliantie samen met Spotr.ai jaarlijks de onderhoudstoestand van de eigen huurwoningen in kaart brengen. Dat scheelt veel inspectie op locatie. Met deze innovatieve manier van werken is namelijk op afstand te bepalen of een woning bijvoorbeeld is verzakt, een schilderbeurt nodig heeft of extra isolatie. Spotr.ai digitaliseert, verrijkt en analyseert de verzamelde vastgoeddata in een toegankelijke app met artificial intelligence. De informatie helpt de Alliantie om onderbouwde keuzes te maken in haar vastgoedstrategie. Een euro kun je maar één keer uitgeven. Maartje Brans, directeur Vastgoedonderhoud bij de Alliantie: ‘Zo zorgen we voor veilige en goed onderhouden woningen voor onze huurders.’

Meer informatie? Mail Marije Spiering: mspiering@de-alliantie.nl

‘Het water en het groen, dat is ’t mooiste hier’

Michiel Schrijvers

Michiel woont sinds kort in een appartement in de chique Blaricummermeent. Woningcorporatie Het Gooi en Omstreken heeft er samen met Sherpa –een zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking – een nieuwbouwproject opgezet. In 29 appartementen wonen mensen met niet-aangeboren hersenletsel. Op elke verdieping is een ‘steunpunt’ waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten of contact hebben met begeleiders. Gastvrouwen helpen de bewoners hun eigen huishouden te voeren. Michiel is enthousiast: ‘Hier wonen betekent voor mij dat ik hulp heb, maar toch zelfstandig ben. Het mooiste hier is de locatie: het water en het groen.’ Ook zijn balkon waardeert hij zeer: ‘Ik ben nogal een koukleum, dus ik houd van warmte. Fijn dat ik een nu een balkon op de zonkant heb. Mijn lievelingsplek is toch binnen: achter mijn computer. Daar doe ik alles mee. Maar naar buiten kijken is ook fijn. Het uitzicht is mooi.’

Recycling dakramen

DE VOLGENDE STAP NAAR CIRCULAIRE HELLENDE DAKEN

Met de ondertekening van het convenant Recycling Dakramen tussen VELUX en de Stichting Dakmeester zetten de Dakmeesters, na het convenant recycling van betonnen dakpannen, de volgende stap op weg naar circulair HELLENDE DAKEN. De 24 bij de Stichting Dakmeester aangesloten bedrijven hebben afgesproken om de oude VELUX dakramen via de Take-back Service van VELUX aan te bieden voor demontage. De daaruit voortvloeiende grondstofstromen worden vervolgens verwerkt in nieuwe producten en toepassingen. De Take-back Service wordt een integraal onderdeel van de unieke Daksysteemgarantie PLUS. Bekijk het filmpje op dakmeester.nl

KOMOprocescertificaat

Recycling betondakpannen

Kwaliteitsnormering

Digitaal dakdossier

Garantiecertificaat

Daksysteemgarantie PLUS. De maatstaf voor hellende daken.

Stichting Dakmeester is het landelijk netwerk van KOMO-gecertiﬁceerde dakdekkers en producenten van hellende daken. Voor meer informatie over Daksysteemgarantie PLUS en een ﬁlmpje over de recycling van dakramen kijk op dakmeester.nl

Onze garantiepartners

‘Persoonlijk contact maakt het verschil’

Een grote renovatie vraagt veel van bewoners. En de impact van sloop en herhuisvesting is meestal nog groter. Het zijn ingrepen die het thuis van mensen raken. Hoe kunnen corporaties bewoners daarbij ondersteunen? Woongoed Zeist en de Rotterdamse corporatie Havensteder laten zien hoe zij dat aanpakken.

Tekst: Marjon van Weersch, foto's: Linda Bouritius

De wijkconsulenten praten met bewoners.

Voor de renovatie begon Woongoed al met een intensieve sociale aanpak van de L-flat.

Ruim twee jaar voordat de aannemer startte met de grootschalige renovatie van de L-flat, begon Woongoed Zeist al met een intensieve sociale aanpak van het complex. Bij de bouw, 51 jaar geleden, was de L-flat in Zeist de grootste galerijflat van Europa. In de 728 sociale huurappartementen wonen ruim 2.000 bewoners van meer dan 50 nationaliteiten. In de flat speelden grote sociale problemen, vertelt projectleider Leefbaarheid Mona Balwant: ‘Veel kwetsbare bewoners. Criminaliteit, vervuiling, onderhuur. Alles wat de leefbaarheid kan aantasten, deed zich hier voor. We wilden die problemen inventariseren en aanpakken voordat we met de renovatie startten.’

KANTOORTJES IN DE FLAT

‘We begonnen laagdrempelig’, zegt wijkconsulent Niels Mutsaers. ‘Samen met de wijkbeheerder ben ik gaan rondlopen. Gewoon praatjes aanknopen.’ Ondertussen hadden Mutsaers en Balwant al een kantoortje in een leegstaande woning in de flat betrokken. Geleidelijk aan kregen meer corporatiemedewerkers van het ‘subteam leefbaarheid L-flat’ hier een werkplek. Leefbaarheidsproblemen kan een corporatie echter niet alleen oplossen, zegt Balwant. Vanuit de gemeentelijke buurtaanpak is daarom het Team Voor L-kaar opgericht. In opdracht van de gemeente Zeist functioneert dit als buurtteam tijdens de hele renovatie. De medewerkers hiervan houden sinds vorig jaar ook kantoor in de flat. Bewoners kunnen er met allerlei vragen terecht: hulp bij het invullen van formulieren, begeleiding bij de opvoeding, of om in contact te komen met andere instanties. De vragen hoeven dus niet over de renovatie te gaan. ‘We willen bewoners vooral het vertrouwen geven dat hun problemen aangepakt worden’, zeggen Balwant en Mutsaers.

En ze hebben dat vertrouwen zien ontstaan. Daardoor is ook de weg vrijgemaakt voor huisbezoeken door de corporatiemedewerkers bij alle bewoners. ‘Daar kun je niet plompverloren mee beginnen’, legt Mutsaers uit. ‘In die gesprekken maken we kennis met onze huurders. Hoe vinden ze het om in de L-flat te wonen? We vragen ook hun mening over de renovatie. Die informatie helpt de aannemer weer om op een warme manier bij de huurder binnen te komen om over de werkzaamheden te praten.’

MEEHELPENDE BEWONERS

Inmiddels is de renovatie van de L-flat in volle gang. Het omvangrijke traject is naar verwachting in 2023 klaar. Via onder meer nieuwsbrieven – digitaal en huis-aan-huis verspreid, een uitgebreide website, tv-schermen in de portieken en een app van de aannemer krijgen de bewoners informatie over wat wanneer te gebeuren staat. Maar de zichtbare aanwezigheid van de corporatiemedewerkers en van het Team Voor L-kaar is doorslaggevend in de communicatie: ‘Dat maakt echt het verschil’,

‘Laat

bewoners deel uitmaken van een verandering in plaats van die enkel te moeten ondergaan’

aldus Balwant. ‘Daardoor hebben we contact gekregen met de bewoners en weten we hoe we hen het beste kunnen ondersteunen.’ En dat geldt niet alleen voor de kwetsbare mensen voor wie een grootschalige renovatie vaak extra stress met zich meebrengt, zegt Mutsaers.

‘We hebben hierdoor ook veel bewoners leren kennen die willen meehelpen de leefbaarheid verder te verbeteren. Ook na de renovatie. Wij kunnen die mensen nu met elkaar in contact brengen.’

IMPACT OP HET LEVEN

Soms moeten corporaties bij vernieuwing van hun woningen nog een stap verder gaan en

slopen om zo ruimte te maken voor nieuwbouw. De impact van een gedwongen verhuizing omdat je huis wordt gesloopt, is voor de meeste huurders nog groter dan een forse renovatie. De Rotterdamse corporatie Havensteder is zich daar goed van bewust. Trainee Florentine Maasland deed ruim een halfjaar onderzoek naar de impact van herhuisvesting bij sloop. Ze sprak uitgebreid met huurders uit verschillende sloopprojecten en de sociaal begeleiders die hun ‘uitverhuizing’ begeleidden. Voor Maasland is het overduidelijk dat die sociaal begeleiders het verschil kunnen uitmaken. ‘Sloopplannen blijven enorm ingrijpend voor huurders. Daar kunnen we niet veel aan veranderen’, zegt ze. ‘Waar we wel invloed op hebben, is de zorg voor goede sociale begeleiding. Vanaf het moment dat we huurders het sloopnieuws brengen totdat zij weer in hun nieuwe huizen gesetteld zijn.’ Aanvankelijk besteedde de corporatie de sociale begeleiding bij uitverhuistrajecten uit aan bijvoorbeeld medewerkers van de aannemer. Inmiddels

Woonconsulenten kunnen mensen die willen helpen de leefbaarheid te verbeteren in contact brengen met kwetsbare mensen.

‘Maak bijvoorbeeld een livestream van de sloop of nodig de oude huurders uit’

heeft Havensteder tien sociaal begeleiders in dienst. De meerwaarde daarvan is enorm, zegt Maasland. Een woordvoerder van Havensteder onderschrijft dat volmondig.

LANGETERMIJNRELATIE

Maasland vertelt hoe ze met een sociaal begeleider door een van de wijken wandelde die gesloopt gaan worden. ‘We waren de straat nog niet uit of er kwamen al huurders naar ons toe met een opmerking of een vraag.’ Maasland is onder de indruk van de manier waarop de sociaal begeleiders met de huurders omgaan.

‘Ze laten echt zien dat ze begrip hebben voor hun situatie.’ De sociaal begeleiders voeren onder meer de wooninventarisatiegesprekken met de bewoners. Ook daarvoor is het handig dat ze als intern medewerker op de hoogte zijn van het woningbezit van de corporatie. Tegelijkertijd geven die gesprekken een kijkje achter

de voordeur. ‘Dat biedt Havensteder de mogelijkheid om problemen vroegtijdig te signaleren en om een vertrouwensrelatie op te bouwen’, zegt Maasland. ‘De sociaal begeleiders hebben een langetermijnrelatie met de huurders. Het hoort ook bij de taak van de corporatie om de huurders straks te helpen landen op hun nieuwe plek.’

GEBIEDSONTWIKKELING

Voor huurders geldt vaak een einddatum waarop ze ‘uitverhuisd’ moeten zijn. Het gebeurt nogal eens dat de sloop van de oude woningen vertraging oploopt. ‘In mijn ogen had mijn huis geen gebreken’, vertelde een bewoner haar. ‘Wij wilden daar doodgaan. En nu staat het er nog.’ Blijf de oude huurders daarom over de gebiedsontwikkeling informeren, adviseerde ze Havensteder. Voor veel huurders is hun huurwoning en hun eigen buurt een thuis geweest. De corporatie kan hen helpen goed afscheid

te nemen. ‘Maak bijvoorbeeld een livestream van de sloop of nodig de oude huurders uit’, zegt Maasland. ‘Dan kunnen bewoners deel uitmaken van een verandering in plaats van die enkel te moeten ondergaan.’

De projectwebsite van Woongoed Zeist over de L-flat biedt uitgebreide informatie over het onderhouds-en renovatietraject, zoals verhalen van bewoners: Meer informatie

www.woongoedzeist.nl/l-flat/

Meer weten over de aanbevelingen uit het onderzoek van Havensteder naar de impact van herhuisvesting bij sloop/ nieuwbouw?

Mail: communicatie@havensteder.nl

De woningmarkt staat al tijden onder druk. Als woningcorporatie krijgt u voortdurend te maken met nieuwe regels. Op meer dan één gebied. Daar komt nu de onzekerheid als gevolg van de coronacrisis bij. Telkens moeten nieuwe keuzes gemaakt worden.

Vertrouwde expertise

Hielkema & co kan bogen op meer dan 30 jaar ervaring in de praktijk van de volkshuisvesting. Wij komen graag bij u langs voor een kennismaking.

Reden genoeg om een betrouwbare juridische partner te wensen die u hierbij kan ondersteunen. Een partner die u tijdig waarschuwt bij nieuwe ontwikkelingen. En u vertelt hoe u kunt voorsorteren.

De advocaten van Hielkema & co hebben zich volledig toegelegd op het vastgoed- en huurrecht en overzien het gehele speelveld. Zij kunnen u dan ook met solide kennis van zaken adviseren (en als het moet procederen) over zaken rond (ver)huur, (ver)koop, woonfraude, huurprijzen, algemene huurvoorwaarden, overlast, renovatie, bouw, projectontwikkeling en de regelgeving rond de volkshuisvesting.

De Smartwoning van Timpaan is een beproefd woningconcept, ideaal voor de groeiende groep een- en tweepersoonshuishoudens in Nederland. Of het nu een starter of senior is, of iemand die minder te besteden heeft, de Smartwoning brengt het kopen of huren van een grondgebonden woning binnen handbereik.

De Smartwoning is geschikt voor veel locaties. Het eﬃciënte ruimtegebruik genereert een aantrekkelijke woonkostenexploitatie. Daarbij denkt Timpaan als ervaren ontwikkelaar graag mee over uw woningopgave. De Smartwoning is zeer duurzaam en voldoet aan de BENG-eisen. Dat biedt in Nederland volop perspectief Is de Smartwoning ook het antwoord op uw woonvraagstuk? Kijk op de website voor meer informatie: www.smartwoningen.nl

Een woning voor Bart Omdat zijn hart bij zijn eigen buurt ligt

We willen graag dat Bart in zijn eigen buurt kan blijven wonen. Dat is belangrijk voor Bart, maar ook voor de buurt. Wonen moet voor iedereen betaalbaar blijven. Daarom hebben we BPD Woningfonds opgericht. Hiermee werken we samen met gemeenten en woningcorporaties aan meer middenhuurwoningen door heel Nederland.

Van Alkmaar tot Almelo en van Groningen tot Rosmalen.