Leuven Dilbeek Diest Aarschot Tervuren Haacht Strombeek 10 april - 13 mei 2001
DGIS Directie-Generaal Internationale Samenwerking Ministerie van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Internationale Samenwerking In 1999 werd de Belgische internationale samenwerking grondig geherstructureerd. Het ABOS moest plaatsruimen voor een nieuwe structuur, de Directie-Generaal van de Internationale Samenwerking (DGIS). DGIS werd opgericht binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Internationale Samenwerking en valt rechtstreeks onder het gezag van de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking. Op het gebied van directe bilaterale samenwerking is de BTC bevoegd (Belgische Technische Coöperatie) voor de activiteiten op het terrein. Deze BTC werd opgericht door de wet van 28 december 1998 en is een naamloze vennootschap van publiek recht met een sociaal oogmerk.
Directie Informatie De Communicatiedienst heet voortaan de Directie Informatie, Sensibilisering en Educatie. Een van haar belangrijkste doelstellingen blijft het zichtbaarder maken van de Belgische samenwerking. Zo publiceert de Directie Informatie onder meer pedagogische brochures voor de schoolgaande jeugd en informatieve brochures, zoals het activiteitenverslag, het tijdschrift Dimensie-3 en de nieuwsbrief DGIS-Info. Daarnaast realiseert de Directie Informatie audiovisuele coproducties zowel met de nationale omroepen (VRT en RTBF) als met onafhankelijke producenten. De Directie Informatie subsidieert ook specifieke bewustmakingsinitiatieven op het gebied van de internationale samenwerking en georganiseerd ten behoeve van het Belgisch publiek. De volgende initiatieven werden gefinancierd die de Noord-Zuiddialoog bevorderen : filmfestivals zoals het Internationaal Afrika Filmfestival in Leuven, Aarschot, Dilbeek, Diest, Haacht, Tervuren en Brussel, het Cinema Novo Festival in Brugge, Focus op het Zuiden in Turnhout, het “Festival International du Film de Namur”, het “Festival du Film d’Amour de Mons”, tentoonstellingen en multiculturele evenementen en audiovisuele producties (films, reportages en documentaires) zoals de film “Ali Zaoua”.
Meer informatie kan je verkrijgen bij : DGIS, Directie Informatie Brederodestraat 6 1000 Brussel Tel.: 02/519 08 81 Fax: 02/519 05 44
2
‘Aan welke kant en in welk heelal’ Hendrik Marsman
Vele commentatoren zien in de globalisering iets nieuws. Voor de Afrikanen is dit echter oude kost. Reeds in de zestiende eeuw heerste er een driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika gebaseerd op slavenhandel. In plaats van Spaanse, Portugese en … Belgische koningen heersen nu de Wereldbank en het IMF over Afrika. Hun vrije handelspolitiek heeft onder meer de sociale voorzieningen en de plaatselijke traditionele economieën ontmanteld en in die zin ook verpaupering en massale migratiegolven teweeg gebracht. Net zoals tijdens de koloniale periode wordt voornamelijk vanuit het westen de suprematie van de eigen cultuur in al zijn vormen gepredikt. Kortom de globalisering in die media, met de verspreiding van bijvoorbeeld audiovisuele producties uit één of enkele culturen, leidt tot een sterke verschraling van het culturele landschap en dit niet alleen in Afrika. Zoals Afrikaanse regisseurs voeren ook Europese en zeker Vlaamse, waaronder Robbe De Hert, strijd voor een eigen kwalitatieve en creatieve productie waarbij film een belangrijke plaats inneemt. Het Afrika Filmfestival wenst duidelijk zijn solidariteit met de Vlaamse regisseurs uit te drukken. Hun moeilijkheden liggen trouwens in de lijn van wat vele filmmakers van kleine culturen en kleine talen, waaronder de Afrikaanse, meemaken. Elke cultuur heeft immers recht op een audiovisuele productie met een eigen kijk op en verhalen over de wereld, waarin het heden, het verleden en de toekomstverwachtingen weerspiegeld worden. Dat houdt in dat de films niet alleen moeten geproduceerd kunnen worden, maar ook vertoond en voor de gemeenschap degelijk moeten worden bewaard. Het filmisch patrimonium is belangrijk. Vandaar dat wij onze steun en waardering betuigen aan de werking van de filmarchieven in het algemeen en deze in Ouagadougou, Brussel en Leuven in het bijzonder. Films uit het verleden zijn zonder meer onmisbaar voor de uitbouw en diepgang van het culturele leven, vandaar dat een deel van het festival in het Vlaams Filmmuseum plaatsvindt. In haar zesde editie brengt het Afrika Filmfestival meer dan vijftig films op de affiche. Op maar liefst zeven plaatsen in de provincie Vlaams-Brabant worden vertoningen georganiseerd. Met het colloquium rond de situatie van de afro-acteur in de Europese én Belgische film wil het festival erop wijzen dat de media in ons land ook een verantwoordelijkheid hebben in het doorbreken van vooroordelen en clichés. Het festival werkt eveneens mee aan de studiedag over het beeld van de zwarte in de western en probeert hier een link te leggen met studiedomeinen aan de universiteit. Kortom alleen al deze twee studiedagen en de aanwezigheid in diverse Vlaams-Brabantse gemeenten, toont dat het met de uitbouw van het festival meer dan ernst is. Het Afrika Filmfestival is uitgegroeid tot een duurzaam event dat nu duidelijk zijn vruchten begint af te werpen. Tientallen sociaal-culturele verenigingen hebben het filmfestival opgenomen in hun activiteiten. In Leuven bouwden we ook de contacten verder uit met het cultureel centrum en met de universiteit. Het festival is samen met ‘Cinema Novo’ (Brugge), ‘Focus op het Zuiden’ (Turnhout), ‘Cinéma Méditerranéen’ (Brussel), Festival du Cinéma Francophone (Namen) en de ‘Cinémas d’Espagne & d’Amerique Latine’ (Brussel) een belangrijke schakel in de ondersteuning van de structurele verspreiding van Afrikaanse films door de gevestigde filmverdelers. Het zijn deze filmverdelers die op professionele en normale wijze deze Afrikaanse films aankopen voor de Belgische markt. Het Afrika Filmfestival wenst vooral het DGIS, het provinciebestuur Vlaams-Brabant en de bijna vierduizend toeschouwers extra te bedanken. Hun toewijding maakte dat de organisatoren het er nog eens op waagden om een zesde editie op te zetten. Nog een gezellige filmavond. Guido Convents Guido Huysmans
3
Kijken naar Afrika Vanuit Vlaams (Belgisch, Europees…) perspectief kan je op minstens twee manieren naar Afrika kijken. Je kan je oogkleppen opzetten en enkel de cliché beelden waarnemen. Je ziet dan de exotische beelden die je door de documentaires van National Geographic en de toeristische industrie worden gepresenteerd, je hoort de vrolijke dansmuziek en je herinnert je de beroemde/beruchte gelaatstrekken van een paar zwarte politieke leiders. Natuurlijk en helaas meteen aangevuld met de beelden van oorlog, honger, onderontwikkeling. Deze manier van kijken levert op zijn best slechts een intrigerende maar vage mix van mysterie en miserie op. Maar je kan ook – met slechts een klein beetje meer inspanning – proberen op een andere manier naar dit continent te kijken. Afrika wordt dan een wereld op zich. Een wereld waarvan de haast niet te bevatten diversiteit snel duidelijk wordt. Zoveel samenlevingsvormen, zoveel politieke stelsels, zoveel creativiteit, zoveel verschillende economische, culturele, religieuze … systemen, zo’n massa landschappen, kleuren, klanken, zoveel verschillende mensen. Zich bewust worden van deze diversiteit kan leiden tot echt respect voor de Afrikaanse mens, niet als prototype-Afrikaan, maar als individu. Thuis bekijken we onze eigen vrienden, collega’s en buren toch ook als individuen, met elk hun eigen trekken en goede en slechte kantjes. Precies daarom waarderen we ze en houden we van hen, omdat ze zijn wie ze zijn, en niet omdat ze toevallig tot een bepaalde groep behoren. Maar Afrika is ver weg van hier, en van op grote afstand vervagen helaas de details. Dus hebben we een krachtige verrekijker nodig. En film, met zijn eigen krachtige beeldtaal, kan hier natuurlijk een bijzondere rol spelen. Vandaar dat in mijn beleid de steun aan initiatieven die films uit de landen in het Zuiden voor het voetlicht plaatsen een prioriteit blijft. Het zesde internationaal Afrika Filmfestival behoort daar op prominente wijze toe. Want alles wat bijdraagt aan een meer volledige beeldvorming is toe te juichen. Zodat we van Afrika niet enkel het voor de hand liggende fragmentaire beeld zien, maar dat stilaan de Afrikaanse mens ten tonele verschijnt. Als mens. Als vriend.
Eddy BOUTMANS Staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking
4
Het Afrika Filmfestival vertoont films van Afrikaanse cineasten maar besteedt eveneens aandacht aan de afro-europese en afro-amerikaanse films. En dit jaar vertonen we enkele Europese films met acteurs en actrices met Afrikaanse origine. Hun situatie is ook het thema van de studiedag van 28 april.
PREMIERES Voor het eerst worden deze films vertoond in België
Papa’s Song Comédia Infantil Atlantico Negro: na rota dos orixas Een noodkreet uit Kivu Voor het eerst in Leuven
Bent Familia Addangamman Clandestins Otomo Sankofa Terra Estrangeira Article 15 bis Watt Une femme taxi à Sidi Bel-Abbès
CONGO Nu een parlementaire onderzoekscommissie de moord op Lumumba onderzoekt, is het goed om ons koloniaal verleden in herinnering te brengen. Ook tonen we het werk van enkele veelbelovende jonge Congolese cineasten. Daarnaast vertonen we ook enkele Congolese filmklassiekers.
Bwana Kitoko Palavre Tokende Fils d’Imana Lumumba Lumumba, la mort du prophète Mwana Mboka, de zoon van het land La vie est belle Le clandestin Macadam Tribu Le damier, Papa National Oyé Article 15 bis Watt Een noodkreet uit Kivu
CINEASTEN IN DE KIJKER Vier cineasten van de nieuwe generatie stellen we centraal. ZEKA LAPLAINE (Congo) Deze jonge acteur én cineast maakte tot dusver een drietal films. Daarnaast vertonen we ook de eerste film van Walter Salles (Brazilië) vooral bekend van ‘Central do Brazil’, waarin Zeka Laplaine een belangrijke rol speelt.
Macadam Tribu Le clandestin Terra Estrangeira BALUFU BAKUPA KANYANDA (Congo) Nog een jonge cineast uit Congo. Balufu maakte vooral furore met zijn uitstekende kortfilm ‘Le damier. Papa National Oyé’.
Le damier. Papa National Oyé Article 15 bis Watt
prachtige film ‘L’homme sur les quais’, en om zijn twee films over het leven van Patrice Lumumba.
Lumumba Lumumba, la mort du prophète L’homme sur les quais MAHMOUD BEN MAHMOUD (Tunesië) Deze al jarenlang in België wonende cineast maakt begin jaren tachtig zowat een van de eerste films die de thematiek van migratie heel scherp stelde. ‘Traversées’ is dan ook een klassieker geworden. Mahmoud komt ook zijn nieuwste film in Leuven voorstellen.
Traversées Les siestes grenadines
DE VROUW IN HET ZUIDEN Al jaren besteedt het festival aandacht aan de vrouw in Afrika én aan de vrouwelijke cineasten, zoals Moufida Tlatli (Tunesië) en Farida Benlyazid (Marokko). Zoals elk jaar vertoont het festival films van afro-Amerikaanse cineasten, dit jaar van de vrouwelijke regisseur én actrice Kasi Lemmons (VS). La saison des hommes Une femme taxi à Sidi Bel-Abbès Keid Ensa La sueur des palmiers Bent Familia Eve’s Bayou
EEN KIJK OP SLAVERNIJ De wereld kent in 2001 méér slaven dan in de 16de en 17de eeuw. Dit neemt niet weg dat we toch enkele films bundelen rond dit thema.
Addangamman Sankofa Atlantico Negro: na rota dos orixas
MIGRATIE Een thema waarover Afrikanen veel films maken. ‘Traversées’ is een klassieker en ‘Otomo’ heeft alles om er een te worden. En natuurlijk het buitenbeentje in ons festival ‘Terra Estrangeira’, het eerste meesterwerkje van Walter Salles.
Le clandestin Clandestins Otomo Quand les hommes pleurent Traversées Terra Estrangeira
AFRO-ACTEURS IN EUROPESE FILMS Op 28 april organiseren we over dit thema een studiedag. We hadden ‘Secret and Lies’ kunnen vertonen mét Marianne JeanBaptiste of ‘Mona Lisa’ mét Cathy Tison maar we houden het bij twee nieuwe én interessante producties.
Otomo Papa’s Song
RAOUL PECK (Haïti) Deze Minister van Cultuur onder Aristide heeft jaren gewoond in Congo en voelt zich ook Congolees. Hij is vooral bekend om zijn
5
Het Afrika Filmfestival en de provincie Vlaams-Brabant
Beste filmliefhebber, Het Afrika Filmfestival is vast geen onbekende meer voor u. Het festival wordt stilaan een jaarlijks terugkerende traditie in onze provincie en daar kunnen we alleen maar tevreden over zijn. Toch is er nog een pak werk voor de boeg. Afrikaanse en niet westerse films in het algemeen zijn dikwijls stuk voor stuk pareltjes, die jammer genoeg nog te vaak in de schaduw van westerse producties staan. Het vertonen van films uit het zuiden is bovendien geen doel op zich, er schuilt een belangrijk principe achter. In onze westerse wereld krijgen andere culturen dikwijls niet de aandacht en kansen die ze verdienen. Het is tijd om te beseffen dat de westerse wereld niet alleen het middelpunt van de samenleving is maar dat buiten onze grenzen, buiten de welgekende economische kanalen nog een hele wereld ligt die veel te weinig aan bod kan komen. Als provinciebestuur vinden we deze vertoningen belangrijk. Niet alleen omdat het filmaanbod een regionale uitstraling heeft, maar ook omdat wij open staan voor wat andere culturen te bieden hebben. Het filmfestival toont het Afrikaanse continent door Afrikanen en niet door een westerse bril zoals dat meestal gebeurt. Culturele verrijking en wederzijdse uitwisseling en respect zijn van levensbelang. Deze verrijking geldt voor iedereen, van noord tot zuid, van oost tot west. Het filmfestival past in onze visie dat we iedereen in ĂŠn buiten onze provincie willen informeren en sensibiliseren van het feit dat de wereld eigenlijk kleiner is dan hij soms lijkt. Wij wensen u een aangenaam filmfestival toe en hopen dat deze minder bekende, maar daarom niet minder mooie wereld u mateloos kan boeien.
Wiske Ockerman Gedeputeerde voor ontwikkelingssamenwerking, provincie Vlaams-Brabant
6
LEUVEN STUDIO Studio 1 en Studioke, Brabanconnestraat 25 (tel.: 016.300.700) Studio 2 en 4, Burgemeesterstraat 30 (tel.:016.22.56.67) www.studiofilmtheaters.be
OPENINGSVOORSTELLING vrijdag 27 april om 20 u, Studio 2 kortfilm: Le mur (Marokko) La falaise (Marokko) ALI ZAOUA (Marokko) vrijdag 4 mei 20 u
kortfilm: Le clandestin (Congo) TERRA ESTRANGEIRA (Brazilië) 22.30 u MACADAM TRIBU (Congo)
zaterdag 5 mei 14 u 16 u 20 u
YELLOW CARD (Zimbabwe) BENT FAMILIA (Tunesië) kortfilm: Aid el Kebir (Algerije) LES DISEURS DE VERITE (Nederland/ Algerije) 22.30 u SANKOFA (VS)
zondag 6 mei 14 u 16 u 20 u 22.30 u
L’HOMME SUR LES QUAIS (Haiti) TRAVERSEES (Tunesië) LUMUMBA (Haiti) SANKOFA (VS)
maandag 7 mei Studio 1 20 u kortfilm: Tourbillons (Frankrijk) EVE’S BAYOU (VS) 22.30 u KEID ENSA (Marokko) Studioke 20 u OTOMO (Duitsland) 22.30 u PAPA’S SONG (Nederland)
dinsdag 8 mei Studio 1 20 u kortfilm: Mwana Mboka (Congo) PALJAS (Zuid-Afrika) 22.30 u CONGO KORT Aghuy Article 15 bis Watt Le damier. Papa National Oyé Studioke 20 u ATLANTICO NEGRO: NA ROTA DOS ORIXAS (Brazilië) 22.30 u LES CLANDESTINS (Zwitserland)
woensdag 9 mei Studio 1 20 u kortfilm: Echo (België) LA SUEUR DES PALMIERS (Egypte) 22.30 u ADDANGAMAN (Ivoorkust) Studioke 20 u LES CLANDESTINS (Zwitserland/Frankrijk) 22.30 u OTOMO (Duitsland)
donderdag 10 mei Studio 1 20 u SAMIA (Frankrijk) 22.30 u COMEDIA INFANTIL (Zweden/ Portugal/ Mozambique) Studioke 20 u PAPA’S SONG (Nederland) 22.30 u ATLANTICO NEGRO: NA ROTA DOS ORIXAS (Brazilië)
vrijdag 11 mei Studio 1 20 u kortfilm: Echo (België) LES SIESTES GRENADINES (Tunesië) 22.30 u LA VIE EST BELLE (België/Congo)
SLOTHAPPENING zaterdag 12 mei om 20 u, Studio 4 kortfilm: Le cinéma Africain (Frankrijk) LA SAISON DES HOMMES (Tunesië) Nadien receptie aangeboden door de Stad Leuven en de Oxfam wereldwinkels.
KAARTENVERKOOP LEUVEN PANGAEA gratis VLAAMS FILMMUSEUM en ARCHIEF toegangsprijs: 50 fr studenten, CJP, Plus 3 Pas, werklozen: 25 fr STUDIO FILMTHEATERS Inkom per film : 225 fr Studenten, Plus3Pas : 200 fr maandag alle films aan 150 fr AAbonnement voor 5 films : 700 fr Abonnement voor 10 films: 1.000 fr (enkel geldig voor Studio) Abonnementen enkel verkrijgbaar bij de organisatoren van het festival. Zelfs mét abonnement moet een inkomticket aan de kassa afgehaald worden ! info: Noord-Zuidwerking Stad Leuven www.vl-brabant.be/afrikafilm tel.: 016.35.09.50
7
KLASSIEKERS IN HET FILMMUSEUM
VLAAMS FILMMUSEUM en ARCHIEF
Timès
Vander Kelenstraat 30 3000 Leuven info: 016.22.74.15
Vrijdag 4 mei om 22 u, Pangaea
CONGO telkens op woensdagen om 14 u en 20 u 11 april
BWANA KITOKO (André Cauvin, 1955, België) 18 april PALAVRE (Emile Degelin, 1969, België) 2 mei TOKENDE (Gerard De Boe, 1958, België) 9 mei FILS d’IMANA (Eric Wymeersch, 1959, België)
THE BLACK WEST woensdag 25 april 14 u 20 u
RIDE WITH THE DEVIL (Ang Lee, VS) LE RETOUR DE L’AVENTURIER (Mustapha Alassane, Niger) BLAZING SADDLES (Mel Brooks, VS)
donderdag 26 april 20 u
GLORY (Edward Zwick, VS)
DOCUMENTAIRE en DEBAT IN PANGAEA
De naam “Timès” komt uit het Amazight (Berbers) en betekent “vuur” wat zou kunnen slaan op het zuiderse temperament en de gedreven ritmes waar de songs van Times op drijven. Centrale figuur in de groep is H’mmu Kemous. Oorspronkelijk komt hij van zuid-west Marokko, waar hij zich al een zekere reputatie heeft opgebouwd als “singer/songwriter”. Zijn muziek laat zich gemakshalve omschrijven als berberfolk: melodiën die hun wortels hebben in de trationele berbermuziek, teksten die gaan over universele zaken zoals liefde, dood, vrijheid met af en toe een steekje in de richting van het regime in Marokko betreft “la cause Berbere”. Meer dan één keer is hij in aanvaring gekomen met de plaatselijke autoriteiten omdat de Berber-kultuur, de kultuur van een van de oorspronkelijke bewonersgroepen van Noord-Afrika, nog altijd sterk wordt onderdrukt. Sinds 1991 woont en werkt hij in België waar hij al snel een groep muzikanten om zich heen verzamelt om zijn muzikale projekt verder te zetten.In mei 1999 vestigt de kern van de groep zich in Brussel waar één jaar intensief gerepeteerd wordt met een nieuwe line-up. Geregeld worden de nummers gedemonteerd en herschreven, invloeden uit jazz, funk, latin, dance, een meer grootstadsgeluid
PANGAEA Vesaliusstraat 34, 3000 Leuven (vlakbij STUC) telkens vanaf 20.30 u
maandag 30 april 20.30 u QUAND LES HOMMES PLEURENT (Marokko) Met nadien een debat met Yasmine Kassari (Marokko) en Jean-Jacques Adrien (België), producer van de film. 22.30 u UNE FEMME TAXI A SIDI BEL-ABBES (Algerije)
woensdag 2 mei 20.30 u LE ROI, LA VACHE ET LE BANANIER (Congo) Met nadien een debat met Mweze Ngangura (Congo). 22.30 u KAZUNGU DE METIS (België)
donderdag 3 mei 20.30 u LUMUMBA, LA MORT D’UN PROPHETE (Haïti) 21.30 u NOODKREET UIT KIVU (België) Met nadien een debat met Ludo De Witte en Raf Custers.
K.U.LEUVEN MSI lokaal 00.28 (achter de universiteitsbibliotheek, Ladeuzeplein)
zaterdag 28 april om 11 u
wordt in elkaar geknutseld … De optredens tot nu toe waaronder “Le Bazaar “(BXL), fête de la musique de St.-Gilles, CC Jaques Franck (St.-Gilles), beleuvenissen tropical (Leuven), Congres Mondial Berber etc. lijken beloftevol! Timès zijn : • H’mmu KEMOUS : • John TERLENKA : • Johannes Paulus THIECKE : • Moïs COHEN : • Dimitri TIMBREMONT : Contact : Johan Schuerman Gabrielle Petit 26, 1080 Molenbeek Johannes Paulus Thiecke Parvis St.Gilles 4, 1060 St.Gilles Tel : 02/420 25 06 Tel : 02/537 56 69 Fax : 02/420 99 61
CLASSIFIED X (VS) E-mail : times_music@hotmail.com
8
Zang-Acc.Gitaar Zang-El.Gitaar Zang-Basgitaar Percussie Drums-Percussie
DIEST
DILBEEK
10 - 19 april
4 - 13 mei
Studio Diest telkens om 20 u
dinsdag 10 april AGHUY (Congo/België) ALI ZAOUA (Marokko)
woensdag 11 april PALJAS (Zuid-Afrika)
dinsdag 17 april LA SAISON DES HOMMES (Tunesië)
donderdag 19 april LUMUMBA (Haïti) Schoolvoorstellingen:
donderdag 19 en vrijdag 20 april om 13 u LUMUMBA (Haïti) KIRIKOE EN DE HEKS (Frankrijk/België)
Kaartenverkoop:
Ontmoetingscentrum Westrand in het Jeugdcentrum Castelhof
vrijdag 4 mei 20 u LA VIE SUR TERRE (Mali) In Westrand
zondag 6 mei 15 u DE GOUDEN VOETBAL (Guinee) 20.30 u DE GOUDEN VOETBAL (Guinee)
dinsdag 8 mei 20.30 u AGHUY + LUMUMBA (Haïti)
vrijdag 11 mei 20.30 u LA SAISON DES HOMMES (Tunesië)
zaterdag 12 mei 20.30 u PALJAS (Zuid-Afrika)
zondag 13 mei 15 u
KIRIKOE EN DE HEKS (Frankrijk/ België)
inkom : 200 fr jongeren - 18 jaar en studenten: 150 fr abonnement: 600 fr (voor 4 films) schoolvoorstellingen: 100 fr
Schoolvoorstellingen in Westrand:
een organisatie van 11.11.11-comité Diest en Stad Diest
vrijdag 11 mei
Voor meer informatie: Stad Diest tel.: 013/32.69.25
AARSCHOT 24 - 26 april
Cinecity (Demervallei) telkens om 19.30 u
dinsdag 24 april AGHUY (Congo/België) PALJAS (Zuid-Afrika)
woensdag 25 april ALI ZAOUA (Marokko)
vrijdag 4 mei 13 u 13 u
LUMUMBA (Haïti) KIRIKOE EN DE HEKS (Frankrijk/ België)
Kaartenverkoop: inkom: 160 fr (vvk: 140 fr) schoolvoorstellingen en jeugdbewegingen: 50 fr Een organisatie van Karibu, de raad voor internationale samenwerking Dilbeek, ontmoetingscentrum Westrand, de gemeentelijke sociale dienst, de openbare bibliotheek en de gemeentelijke jeugddienst. voor meer informatie: Gemeentelijke sociale dienst de Heetveldelaan 8, 1700 Dilbeek tel.: 02.568.00.40 Ontmoetingscentrum Westrand tel.: 02/466.20.30
donderdag 26 april LUMUMBA (Haïti)
Kaartenverkoop: inkom : 150 fr abonnement: 400 fr (voor 3 films) Voor meer informatie: Stad Aarschot: tel.: 016/56.62.24
9
HAACHT 4 tot 9 mei
25 april
Gemeentelijk Cultuurcentrum Studio 2000 vrij 4 mei 19.30 u Officiële opening met toespraken en optreden Djembé-groep ‘Teranga’ 20.30 u LUMUMBA (Haïti) 20.30 u PALJAS (Zuid-Afrika)
za 5 mei 14 u 14 u 20 u 20 u 22.15 u 22.15 u
KIRIKOE EN DE HEKS (Frankrijk/ België) LA SUEUR DES PALMIERS (Egypte) LUMUMBA (Haïti) PALJAS (Zuid-Afrika) LUMUMBA (Haïti) PALJAS (Zuid-Afrika)
zo 6 mei 14 u 14 u
TERVUREN
KIRIKOE EN DE HEKS (Frankrijk/ België) LA SUEUR DES PALMIERS (Egypte)
Studio Tervuren woensdag 25 april om 14 u KIRIKOE EN DE HEKS (Frankrijk/België)
Kindervoorstelling verzorgd door Broederlijk Delen voor meer informatie: Broederlijk Delen Jaak Vandelook tel.: 02.767.05.79
STROMBEEK 2 mei
wo 9 mei 14 u
KIRIKOE EN DE HEKS (Frankrijk/ België) 14 u LA SUEUR DES PALMIERS (Egypte) 20.30 u LUMUMBA (Haïti) 20.30 u PALJAS (Zuid-Afrika)
Cultureel centrum Strombeek woensdag 2 mei 20.30 u Aghuy (Congo/België) LUMUMBA (Haïti)
Kaartenverkoop: inkom: 150 fr (kassa + voorverkoop) 100 fr voor studenten en senioren
10
Kaartenverkoop:
een organisatie van GROS Haacht en gemeente Haacht
inkom: 160 fr (-26/+55: 140 fr)
voor meer informatie: gemeente Haacht tel.: 016/60.05.22 tel.: 016.60.69.07 (Studio 2000) www.haacht.be/studio2000
voor meer informatie: Cultureel centrum Strombeek Gemeenteplein z/n, 1853 Strombeek tel.: 02.263.03.43 fax.: 02.263.03.44 e-mail: info@ccstrombeek.be
ALI ZAOUA Ze worden chemkaras genoemd, wat letterlijk ‘zij die snuiven’ betekent. Ali Zaoua is de naam van een van die chemkara-kinderen. Rond hem scharen zich enkele vrienden Kouka, Omar en Boubker. Bij een uit de hand gelopen straatgevecht wordt Ali dodelijk getroffen. Zijn vrienden nemen een beslissing: ‘het is niet omdat hij als een stront geleefd heeft dat hij ook als een stront begraven moet worden’. Ze dromen ervan hem als een prins te begraven. Ali zelf droomde ervan ooit matroos te worden bij een schipper. Dat brengt zijn vrienden op een idee...
dinsdag 10 april om 20 u: Studio Diest dinsdag 25 april om 19.30 u: Cinecity Aarschot vrijdag 27 april om 20 u: Studio 2, Leuven van Nabil Ayouch Marokko/Frankrijk, 2000, 90 min Nederlands en Frans ondertiteld met Saïd Taghmaoui, Mounïm Khab, Mustapha Hansali,... verdeler: Cinélibre
De nieuwste film van Nabil Ayouch ‘Ali Zaoua’ werd een van de grootste succesverhalen uit de Marokkaanse filmgeschiedenis. Beste vertolking en Jongerenprijs op het festival van Namen 2000. Prijs van de beste film op het festival van Mannheim en Stockholm. Oecumenische prijs Festival du Monde in Montréal 2000. Beste film op het recente Fespaco in Burkina Faso, zowat het belangrijkste filmfestival in Afrika.
Ali, Kouka, Omar et Boubker sont des enfants vivent dans les rues. Depuis des années, la rue est leur maison et la jungle qui la peuple, leur nouvelle famille. Leur quotidien est fait de violence, de mendicité, de prostitution et d’indifférence. La mort de l’un d’eux, lors d’un règlement de comptes entre bandes rivales, révèlera les valeurs humaines de la bande d’enfants. Ils ont pris la décision irrévocable d’enterrer leur ami ‘comme un prince’. Dans cette difficile entreprise ils seront aidés par un adulte, un pêcheur, qui s’était lié d’amitié avec le gamin disparu.
Ali, Kouka, Omar and Boubker are street children. For years, the street has been their home and the wild people who inhabit it their new family. Their daily lives are filled with scenes of violence, begging, prostitution and indifference. One of them dies, during a settling of scores between rival gangs.However, awful tragedy reveals the human values of these group of children. They take the irrevocable decision task by a grown-up, a fisherman, who stuck up a friendship with the child that disappeared.
11
KATINKA HEYNS Interview uit ‘Film & Televisie/Video’, april 2001 In oktober 2000 had in het Tropeninstuut in Amsterdam een retrospectieve plaats getiteld «Cinema Suid-Afrika. Een verborgen wereld op celluloid». Een van de genodigden was Katinka Heyns. Focus op het Zuiden haalde Katinka en haar man, scenarioschrijver Chris Barnard naar Turnhout en had, naar aanleiding van een speciale voorstelling van haar film PALJAS, met hen een gesprekje. Afwisselend in het Nederlands, sappig Suid-Afrikaans en in het Engels. Voor bespreking van de film zie F&TV 502 blz. 10. FILM & TELEVISIE + VIDEO: Je begon je filmcarrière als actrice in films van Jans Rautenbach zoals Katrina (1968) en Jannie Totsiens (1970) en in televisieseries. Daarna heb je je productiebedrijfje «Sonneblomfilms» opgestart en nog later ben je gaan regisseren. Is er een logische evolutie? KATINKA HEYNS: Het was een combinatie van factoren. Enerzijds besefte ik dat ik als cineaste meer vrijheid zou hebben, anderziids zou ik zo meer tijd kunnen hebben voor miin kinderen. Bij de komst van de televisie in 1975 had ik een klein dubbingbedrijfje in de achterplaats waar ik de was en de strijk deed. Vooral Duitse, Franse en Italiaanse films moesten we dubben. Toen ik bezig was met mijn eerste documentaire Ken jij die see, meneer? , leerde ik Chris kennen. Hij had op dat moment al een bepaalde faam als dramaturg en romanschriiver. Een bijkomende reden was ook dat ik door mijn rol in populaire televisiereeksen bijna publiek bezit was geworden. Ik kon niet meer rustig op straat komen. Ik was blij dat ik me achter de camera kon terugtrekken. Door het succes van onze dubbing-studio konden we de projecten uitkiezen. Samen hebben we dan enkele dramareeksen voor televisie gemaakt tot er voldoende financiers bereid waren onze eerste film Fiela se Kind ( 1988) te produceren. F&TV+V: Hoe groot is de invloed van Jans Rautenbach? K. HEYNS: Als actrice hield ik me al bezig met de productie, o.m. van Katrina en Jannie Totsiens. Bij de karakterdrama’s voor televisie deed ik vooral de spelregie. Jans heeft me alles bijgebracht over belichting en andere technische aspecten. Het praktische camerawerk heb ik geleerd
12
van zijn cameraman Koos Roets, mijn vorige echtgenoot die ook PALJAS filmde. F&TV+V: In 1994 waren de eerste vrije verkiezingen in Zuid-Afrika. Is er een verschil tussen de manier van filmen of de keuze van onderwerpen voor en na de afschaffing van de Apartheid? K. HEYNS: In mijn eerste film Fiela se Kind nam ik stelling tegen Apartheid. Maar het was in de eerste plaats een mooi verhaal over een blank kind dat door een gekleurde vrouw werd opgevoed. Mijn tweede film Die Storie van Klara Viljee was minder uitgesproken politiek maar had als basisgedachte dat een mens het verschil kan maken. Met PALJAS hebben we wel financieringsproblemen gehad. Na de verkiezingen was er geen staatsgeld meer voor films en was het niet politiek correct om een film te maken volledig Afrikaans gesproken en met uitsluitend blanke acteurs. Maar PALJAS was zeker niet politiek. We wilden gewoon een film maken over de «ontkenning van de Afrikaner»: Wie is hij en waarom is hij zo? F& TV + V: Tegelijkertijd is PALJAS een universele film met thema’s zoals xenofobie, onverdraagzaamheid, geloof en de rol van de kerk. Is het een ZuidAfrikaanse film over Apartheid of een universele film over onverdraagzaamheid? K. HEYNS: Het was heel belangrijk om Zuid-Afrikaanse acteurs te gebruiken. Onze producent wilde Amerikaanse sterren omdat dat de verkoop aan het buitenland zou vergemakkelijken. Maar dat voelden we als een compromis aan. Afrikaans is niet alleen de taal van de
verdrukker, maar ook van de verdrukte. Heel veel zwarten spreken alleen maar Afrikaans. CHRIS BARNARD: Toen we aan de scenario’s werkten, waren de mensen politieke thema’s beu. Ze waren erdoor platgebombardeeerd. We wilden iets anders en dachten «laten we eens kijken wat voor iemand de Afrikaner wel is». Hij is iemand die liever niet over zijn problemen praat. Zoals ten tijde van de Apartheid: iedereen deed alsof er niets aan de hand was, niemand sprak erover. De film zou de mensen ertoe kunnen aanzetten om zichzelf een spiegel voor te houden, hun problemen onder ogen te zien en erover te praten. F&TV+V: Sommigen zien in de clown de verpersoonlijking van Nelson Mandela? K. HEYNS: De mensen mogen hem als een tovenaar zien. Het woord «paljas» betekent clown maar verwijst ook naar iemand die in de op zijn versleten jas genaaide zakjes zijn hele hebben en houden en allerlei middeltjes stopt. Apartheid, het enige Zuid-Afrikaanse woord dat wereldwijd bekend is, heeft te maken met indelen in vakjes. Wij wilden een nieuw woord lanceren. «Paljas» heeft te maken met «alles bijeenbrengen of bijeenhouden». In die zin kan je Mandela misschien zien als een «paljas». Je kan zeggen dat er door hem een bepaalde (eens)gezindheid is ontstaan. F&TV+V: De slotscène, waarin de vader Manuel draagt langs de spoorweg, zou verwijzen naar bloedige rellen in 1976? C. BARNARD: Het is een feit dat bij die rellen de jonge Hector Peterson door de politie werd neergeschoten en dat zijn lichaam door verwanten ostentatief richting camera’s is gedragen. Dat beeld is ook in het onderbewustzijn van velen geprent. Het is gewoon een eerbetoon aan allen die zijn gestorven in hun strijd tegen Apartheid, tegen overdraagzaamheid. K. HEYNS: Bovendien heeft de naam (E)manuel iets Christelijk, een verwijzing naar de «wounded healer» die de wonden in de familie heeft. Maar ook dat hebben we niet benadrukt. Mensen die film kijken moeten zeker niet alles met de paplepel krijgen ingelepeld. Ze moeten zelf uitmaken wat de film voor hen betekent, wat ze er van denken. Ik hoop alleen maar dat ze niet onberoerd blijven.
Erwin Lormans Turnhout, 15 oktober 2000
PALJAS
dinsdag 11 april om 20 u: Studio Diest maandag 24 april om 19.30 u: Cinecity Aarschot zaterdag 5 mei om 20 u: Studio 2000, Haacht zaterdag 5 mei om 22.15 u: Studio 2000, Haacht dinsdag 8 mei om 20 u: Studio 1, Leuven woensdag 9 mei om 20.30 u: Studio 2000, Haacht van Katinka Heyns Zuid-Afrika, 1998, 117 min Nederlands en Frans ondertiteld met Marius Weyers, Aletta Bezuidenhout, Liezel van der Merwe
Hendrik Mc Donald, een man van middelbare leeftijd, is verantwoordelijk voor een afgelegen spoorwegstation. Zijn carrière heeft duidelijk betere tijden gekend en dat is ook te zien aan zijn vrouw Katrien en hun twee kinderen, de achttienjarige Emma en de negenjarige Willem. Vier jaar geleden stopte Willem met praten en sindsdien speelt ook Katrien geen piano meer. Dan komt een circus langs en verblijft enkele dagen naast het station. Willem leert een clown kennen. Het zal de familierelatie grondig veranderen. Paljas toont de kwalijke gevolgen van intolerantie, zowel op familiaal als op maatschappelijk vlak.
Paljas raconte l’histoire d’une famille ordinaire qui voit sa vie bousculée quand un cirque visite leur quartier. Surtout la rencontre entre un clown et le fils Willem a des conséquences miraculeuses.
This is the story of an ordinary family whose lives are changed by a miracle. The miracle centres around the relationship between a clown and a young boy.
verdeler: Jekino
13
14
LA SUEUR DES PALMIERS Uit de eindeloze zandvlakte komt een karavaan naar een klein oasedorpje in Boven-Egypte. De leider van de bende spreekt de menigte toe en belooft de mannen rijkdom als ze met hem meegaan. Iedereen volgt de karavaan, behalve de jonge Ahmed die te zeer met zijn eigen droom bezig is, nl. het beklimmen van de hoogste palmboom. Voor de rest zijn alle mannen uit het dorp verdwenen. De dorpsvrouwen zien Ahmed beetje bij beetje als de man van het dorp. Met zijn aandacht voor het platteland, het vergeten, gestorven zuiden en de problematiek van de emigratie, vormt ‘Het zweet van de palmen’, een uitzondering binnen de Egyptische cinema. El Kashef klaagt de leegloop en de uiteindelijke teloorgang van dorpen en culturen in het zuiden aan.
woensdag 9 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Radwan el-Kashef Egypte, 1999, 110 min Nederlands ondertiteld met Sherihan, Mohammed Nagati, Fayza Amasaib, Abla Kamel, Hamdy Ahmed
Le chef d’une caravane qui traverse une oasis de Haute Egypte promet la richesse aux hommes du village si ceux-ci l’accompagnent. Ce que font tous les villageois, à l’exception d’Ahmed, trop occupé à poursuivre son rêve. Il veut grimper au sommet du plus haut palmier. Tous les hommes partis, les femmes du village se reposent de plus en plus sur Ahmed...
The leader of a caravan passing a village in an Upper-Egypt oasis promises the village men wealth if they come with him. All the villages do so, except young Ahmed, who is too busy pursuing his own dream. He wants to climb the highest palm tree. All the men have left, so the women in the village rely more and more on Ahmed...
verdeler: Bevrijdingsfilms
SAMIA Samia en haar twee zussen leven thuis volgens de regels van de Algerijnse cultuur. Maar de jonge meisjes willen zich ondanks het bezwaar van hun ouders graag integreren in het Marseille van vandaag. Wanneer vader in het ziekenhuis belandt, neemt de oudste broer de verantwoordelijkheid over... Samia respecteert haar cultuur maar koppig en vastberaden als ze is, weigert ze zich nog langer te onderwerpen aan het gezag en het geweld van haar broer. Faucon omzeilt de valkuilen van het simplisme, door in enkele korte scènes eveneens stil te staan bij de problemen van Samia’s broer. Er is de druk van de mannen van zijn gemeenschap, maar de werkloze Yacine is zélf ook het slachtoffer van vormen van sociaal geweld: werkloosheid, racisme, intolerantie.
donderdag 10 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Philippe Faucon Frankrijk, 2000, 75 min Nederlands ondertiteld
Samia est une jeune fille d’origine algérienne tiraillée entre la tradition qui prévaut dans son milieu familial et son désir de s’intégrer dans la société française. Lorsque son père est hospitalisé, la responsabilité pour le maintien ‘de l’ordre’ revient au frère aîné.
Samia is a young Algerian girl torn by the tradition that appeal to its family environment and her desire to integrate in the French society. Since her father is hospitalized her oldest brother is entitled to maintain the order.
met Lynda Benahouda, Mohammed Chaouch, Kheira Oualhaci verdeler: Progres-Films
15
DEMOCRATISCHE REPUBLIEK CONGO Traditiegetrouw schenkt het Afrika Filmfestival aandacht aan één van de meest problematische filmlanden uit Afrika, namelijk de Democratische Republiek Congo. Naast enkele tientallen kortfilms en videoproducties zijn er tot op heden slechts drie langspeelfilms tot stand gebracht: Mweze Ngangura tekent voor twee producties: ‘La vie est belle’ en ‘Pièces d’Identités’. De derde film ‘Macadam Tribu’ is van de hand van Zeka Laplaine. Balufu Bakupa-Kanyinda is met drie kortfilms vertegenwoordigd: ‘Le Damier. Papa National Oyé’, ‘Article 15 bis’ en ‘Watt’. In dit kader hoort ook de documentaire en de speelfilm over het leven van Patrice Lumumba van de Haïtiaan Raoul Peck. ‘Aghuy’ van Djo Munga werd in 2001 in de programmatie van het befaamde Fespaco-festival in Burkina Faso opgenomen. Mweze Ngangura
Balufu Bakupa-Kanyinda
Zeka Laplaine
Jean-Michel en Lisette Kibushi
16
Aghuy
LUMUMBA
donderdag 19 april om 20 u: Studio Diest woensdag 2 mei om 20 u: CC Strombeek donderdag 26 april om 19.30 u: Cinecity, Aarschot vrijdag 4 mei om 13 u: Westrand, Dilbeek vrijdag 4 mei om 20.30 u: Studio 2000, Haacht zaterdag 5 mei om 20 u en 22.15 u: Studio 2000, Haacht zondag 6 mei om 20 u: Studio 1, Leuven dinsdag 8 mei om 20.30 u: Westrand, Dilbeek woensdag 9 mei om 20.30 u: Studio 2000, Haacht van Raoul Peck Haïti, 2000, 112 min Nederlands ondertiteld, Frans gesproken
1957 : drie jaar voor de onafhankelijkheid van Belgisch Congo. Patrice Lumumba is een jonge postbediende en militant van een nationalistische partij, waarvan hij snel voorzitter wordt. Lumumba wordt bij de onafhankelijkheid de premier van het nieuwe Congo. Maar het land wordt nooit echt rustig, het beleeft onmiddellijk helse maanden: muiterij van de Force Publique, aanval door Belgische troepen, secessie van Katanga, UNO-interventie,.. Lumumba verdedigt al die tijd consequent zijn soevereiniteit en toont dat het hem menens is met de dekolonisatie. Breekpunt is de kwestie Katanga, de rijke koperprovincie, die met openlijke steun van de Belgen afscheurt en waarvan de plaatselijke leider, Moïse Tshombe, de onafhankelijkheid uitroept. Zelfs na zijn (onwettelijk) ontslag blijft Lumumba hinderlijk, omdat hij kan rekenen op de steun van een groot deel van de Congolese bevolking. Daarom schrijft de Belgische minister voor Afrikaanse Zaken, graaf Harold d’Aspremont Lynden, in oktober 1960: ‘... de belangrijkste doelstelling die in het belang van Congo en Katanga moet nagestreefd worden is vanzelfsprekend de definitieve eliminatie van Lumumba’... Meer dan dertig jaar later blijft Lumumba actueel. Het boek van Ludo De Witte over de moord op Lumumba was de aanzet voor het oprichten van een parlementaire onderzoekscommissie. En nu is er de film die de laatste drie jaar van het leven van Lumumba weergeeft. OCIC prijs, Milaan 2001
Nous sommes en 1957, trois années avant l’indépendance aussi forcée qu’inattendue du Congo-Belge. Patrice Lumumba est alors un jeune employé de l’administration postière. Il milite dans un parti, dont il prendra bientôt la tête. Lumumba devient Premier Ministre du nouveau Congo.
The year is 1957, three years before the forced, yet unexpected, independence of the Belgian Congo. Patrice Lumumba is an employee at the post office administration. He is a political activist in a party he will soon lead. Lumumba becomes Prime Minister of the New Congo.
met Eriq Ebouaney, Alex Descas, Mariam Kaba, Cheikh Doukouré, Dieudonné Kabongo, Maka Kotto, Théophile Moussa Sowie, Pascal Nzonzi, André Debaar,... verdeler: Cinélibre
17
RAOUL PECK
Raoul Peck werd in 1953 in Haïti geboren. Kort daarop verliet hij Port-au-Prince om in Frankrijk school te lopen. Rond 1963 verbleef hij als kind een tijdlang in het onafhankelijke Congo waar zijn vader sinds eind 1960 in de nieuwe administratie werkte. Na zijn middelbare studies in Frankrijk trekt hij naar Berlijn en behaalt er het diploma van handelsingenieur. Hij wordt evenwel journalist en fotograaf en maakt in 1982 zijn eerste kortfilm ‘De Cuba Traigo un Cantar’. Hij gaat enkele tijd later opnieuw studeren aan de Berlijnse Film und Fernseh Academie in Berlijn. Hieruit volgt dan zijn eerste langspeelfilm ‘Haitian Corner’. Hij krijgt hiervoor een aantal eerste prijzen op internationale filmfestivals zoals dit te Locarno. Gefascineerd door Lumumba maakt hij in 1990/91 de documentaire ‘Lumumba. La Mort du Prophète’. Dat jaar schreef hij ook het script voor ‘L’homme sur les quais’. Maar in de loop van 1991 volgde de staatsgreep waarbij het pas ingezet democratisch proces de loef werd afgesneden. De film werd dan ook in de Dominikaanse republiek gedraaid en onmiddellijk geselecteerd voor het filmfestival van Cannes in 1993. Enkele jaren later komt president Aristide aan de macht en wordt Raoul Peck minister voor Cultuur. Tijdens 18 maanden regeringswerk maakt hij twee videoproducties ‘Chère Cathèrine’ (1997) en ‘Corps Plongés’ (1997) waarin hij het heeft over zijn tijd in ballingschap en wat driehonderd jaar strijd voor de vrijheid van de Haïtianen betekend heeft. Politieke moeilijkheden maken dat hij het regeerwerk voor zijn passie - de film - inruilt en hij eindelijk een fictiefilm over het leven van Lumumba kan draaien. De film werd in Cannes 2000 in de Quinzaine des réalisateurs voorgesteld. Filmografie Raoul Peck (1952): De Cuba traigo un cantar (1982), Leugt (1983), Excerpt-Burial (1983), Le ministère de l’Intérieur est de notre côté (1984), Merry Christmas (1984), Deutschland (1984), Haïtian Corner (1987), Lumumba, la mort du prophète (1991), L’homme sur les quais (1993), Haïti, le silence des chiens (1994), Chère Catherine (1997), Corps Plongés (1997), Lumumba (2000)
PATRICE EMERY LUMUMBA Geboren op 2 juli 1925 in Katako Kombe, Kasai, Congo. 1943 - 1958: Lumumba werkte als postbeambte. Hij werd secretaris en later voorzitter van de Vereniging van Afrikaanse Overheidsambtenaren. Ook lid van de Comité de l’Union Belgo-Congolaise. 1951: Gehuwd met Pauline Opangu. 5 oktober 1958: Medestichter en later voorzitter van de Mouvement National Congolaise (MNC). 11 december 1958: Lumumba voert het woord op het Pan-Afrikaans Congres in Accra - Ghana. 30 juni 1960: Onafhankelijkheid van de Republiek van Congo met Lumumba als eerste minister. 31 juli 1960: De Provincie Katanga scheurt zich af. 10 oktober: Lumumba wordt onder huisarrest geplaatst. 27 november: Lumumba verlaat zijn woning in Leopoldville (Kinshasa) en bereikt Stanleyville. 1 december: Lumumba wordt aangehouden door soldaten van Moboetoe en terug naar Leopoldville gebracht. 17 januari: Lumumba wordt naar Elisabethville, Katanga gevlogen. 17 januari 1961: Lumumba wordt, samen met Mpolo en Okito, eerst gefolterd en nadien vermoord door Katangese gendarmes in aanwezigheid van Belgische officieren.
18
LUMUMBA, LA MORT DU PROPHETE De Haïtiaan Raoul Peck heeft een speciale band met Congo. Zijn vader behoorde tot de groep kaderleden uit Haïti die vlak na de onafhankelijkheid naar Congo trok. Belgische ambtenaren hadden immers in de zomer van 1960 in paniek het land verlaten. Het land had nood aan kaderleden. De Belgische koloniale politiek had op dat vlak de Congolese onafhankelijkheid niet voorbereid. Zijn vader kende Lumumba erg goed. Hij was ook een amateurcineast. Peck kwam zelf naar Congo in 1962. Zijn herinneringen aan dit land, de verhalen van zijn vader en ook de talrijke filmbeelden heeft hij in 1990 in een erg persoonlijke documentaire samengebracht. Het is een eerste blik achter de schermen van het Onafhankelijke Congo die niet door een Westerling werd gemaakt. Sommige films krijgen na een aantal jaar het statuut van een klassieker. Dit is zeker het geval voor deze film.
donderdag 3 mei om 20.30 u: Pangaea, Leuven van Raoul Peck Haïti, 1991, 68 min Frans gesproken verdeler: Raoul Peck
Certains films dits documentaires atteignent en très peu d’années le statut de vrais classiques. C’est, d’après nous, le cas de ‘Lumumba, la mort du prophète’, tourné en 1991 et qui a suscité, partout ou il fût projeté, l’admiration la plus vive. Le cinéaste haïtien, dont l’œuvre toute entière – fictions et documentaires – se nourrit de façon lancinante des thèmes croisés de la mémoire, tant collective que personelle, et de la conscience aiguë de la profonde injustice des rapports Nord-Sud, a signé avec ‘Lumumba...’ un film qui marque et touche durablement.
For Peck ‘Lumumba, The Death of the Prophet’ is a return to his childhood, to the adventure when as an eight year-old boy he met up with his father, a haitian executive who had migrated to the ex-Belgian Congo (summer 1960). A personal history. But, at one and the same time, collective memories are intimately mixed in.
L’HOMME SUR LES QUAIS Begin jaren zestig. Sarah viert haar verjaardag in familiekring. Zij wordt daarbij op handen gedragen door haar vader, de plaatselijke legercommandant, en door haar peetoom, een wat rebelse jongeman. Het meisje leeft met haar ouders en zusters in het huis van haar grootouders, gegoede middenstanders. Enkele tijd later begint de nachtmerrie, de staatsgreep van Papa Doc, vader Duvalier. Vrachtwagens met militairen rijden door de straten. De Tontons Macoutes, privé-milities, zaaien terreur. In het stadje is de leider een zekere Janvier. Tussen hem en de plaatselijke commandant, Sarahs vader, stijgt de spanning zienderogen. Sarahs peetoom wordt door Janvier het eerst aangepakt en Sarah is van zijn marteling getuige. Sarahs ouders vluchten en zij en haar zussen blijven verstopt bij haar grootouders. Het gevaar voor ontdekking wordt steeds dreigender. Het is deze overal aanwezige angst, intimidatie en willekeur die de film zo bijzonder maakt. Bovendien wordt alles gezien door de ogen van een achtjarig kind en met haar begrijpt ook de toeschouwer wat er tijdens een militaire dictatuur gebeuren kan.
zondag 6 mei om 14 u: Studio 1, Leuven van Raoul Peck Haïti, 1993, 105 min Frans gesproken. Nederlands ondertiteld met Jennifer Zubar, Jean-Michel Martial, François Latour verdeler: CINEVOG
Sarah se rappelle l’histoire tourmentée de son enfance dans le Haïti des Duvalier et les effets de l’ascension au pouvoir d’un régime despotique. Les vieilles institutions (le père de Sarah) sont poussées au silence et les petits boss, les Ton Ton Macoute, aveuglés par le pouvoir, sévissent avec une violence gratuite. Privée de l’affection de ses parents, contraints à fuir à Cuba, persécutée avec tout le reste de sa famille par les Macoutes, Sarah apprend à se cacher et surtout à se défendre.
A small country town in Papa Doc’s Haiti in the sixties. A period of bloody dictatorship during which entire families are wiped out, masssacred, victims of an arbitrary regime. 8-year old Sarah’s parents are forced to flee Haiti under Duvalier.
19
LA VIE EST BELLE ‘De eerste Zaïrese langspeelfilm met enkel en alleen zwarte acteurs; een vruchtbare samenwerking tussen Afrikanen en Europeanen, met in de hoofdrol Papa Wemba, ster van Kinshasa’, zo luidde in die tijd het perscommuniqué. Bijgestaan door Mweze Ngangura, een van zijn oud-leerlingen van IAD, stortte Lamy zich in het avontuur, met een scenario over een arme boer die werk zoekt in de grote stad. Onze held weet zich te redden uit zelfs het ergste wespennest en verovert uiteindelijk het hart van zijn teerbeminde, terwijl zijn dolle deuntjes de ether veroveren. ‘La vie est belle’ doet zijn titel alle eer aan: het is een oppeppende film, een vrolijke fabel. De acteurs zijn aandoenlijk ondanks hun onhandigheid, menselijk ondanks hun amateurisme. Lamy en Mweze lijken te suggereren dat de vitaliteit en de energie van dit volk hun grootste troeven vormen om heelhuids door de storm van de geschiedenis te komen.
vrijdag 11 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Benoit Lamy en Mweze Ngangura Congo/België, 1987, 80 min Nederlands ondertiteld met Papa Wemba, Bibi Krubwa, Landu Nzunzimbu, Kanku Kasongo verdeler: Benoit Lamy
‘Le premier long métrage, réalisé au Zaïre, au casting exclusivement noir, en totale collaboration entre Africains et Européens; avec en vedette, Papa Wemba, la star de Kinshasa’, annonçait le communiqué de presse. ‘La vie est belle’ répond bien à son titre: c’est un film tonique, une fable joyeuse. C’est d’une justesse d’observation sans paternalisme ni démagogie. Lamy et Mweze semblent nous dire que la vitalité et l’énergie du peuple, seront ses plus sûrs atouts quand tournera le vent de l’histoire.
This film of Lamy and Mweze tells the story of a poor peasant looking for a job in the big city who falls in love with a local beauty and finally becomes a popular singer.
LE ROI, LA VACHE ET LE BANANIER Mweze Ngangura keert met deze film terug naar de streek waarin hij geboren werd, nl. deze van de Grote Meren in het oosten van de Democratische Republiek Congo. Hij gaat er na jaren afwezigheid terug op bezoek en hij spreekt met een aantal vooraanstaanden over de tijd die hij kende en die hij niet meer heeft gekend. De plaatselijke traditionele koning heeft het over de koloniale periode, de moeilijke overgangsjaren en de crisistijd en de wijze waarop de moderne tijden de tradities van de streek hebben aangetast. Mweze spreekt ook met Makura de griot, hij die de verhalen en mythes van het koninkrijk bewaard. Kort na het maken van de film werd de streek betrokken bij het grote drama van de naweeën van de Rwandese politieke omwentelingen. De titel verwijst naar de traditionele waarden van een van de zes koninkrijken van de Bushi nl. het koningshuis, de rijkdom aan koeien en bananenbomen (overigens bananenbier en bananenalcohol zijn erg lekker).
woensdag 2 mei om 20.30 u: Pangaea, Leuven van Mweze D. Ngangura Congo/België, 1994, 60 min (vidéo) Frans gesproken verdeler: Bevrijdingsfilms
Prijs documentaire en Speciale prijs van de jury van het festival ‘Vue d’Afrique’ van Montreal 1994.
Mweze Ngangura nous entraîne dans sa région natale, le Ngweshe, un des six royaumes du Bushi dans la province du Kivu, à l’est du Zaïre. Dans cette région des Grands lacs, la fortune s’évalue au nombre de vaches et à l’étendue de la bananerie. Aux commentaires du réalisateur s’ajoutent ceux du roi, le Mwami Pierre Ndatabaye Weza III, révélant le quotidien de ce royaume traditionnel africain confronté aux aléas de la vie moderne.
Mweze Ngangura takes the viewer to his native region in Eastern Zaïre. Here wealth is measured in heads of cattle and in size of banana plantations. Intermixed with commentaries of the Mweze Ngangura himself are those of the king, Mwami Pierre Ndatabaye Weza III, divulging the daily realities of this traditional African Kingdom as it confronts the modern world.
21
VLAAMS FILMMUSEUM EN ARCHIEF Vander Kelenstraat 30 3000 LEUVEN tel./fax.: 016.22.74.15 Toegang museum: individueel 50 fr, groepen 25 fr. scholen gratis Plus-3-Pas, CJP en studentenkaart: 25 fr. Openingsuren museum: alle dagen van 9 - 12 u en van 13 - 16.30 u. Het Vlaams Filmmuseum en Archief is na zijn succesvolle opening in 1988 niet meer uit Leuven weg te denken. Bepaalde onderdelen van zijn collectie vinden hun weerga in Europa niet. In het museum wordt een overzicht gegeven van de evolutie van de film op technisch gebied. Er staan meer dan 400 toestellen tentoongesteld. Het archief bevat films die door producenten of filmverdelers in bewaring worden gegeven. En er worden ook wekelijks films vertoond die niet meer in de bioscopen te zien zijn.
Le musée du film de Leuven dont le succès ne s’est jamais démenti depuis son inauguration en 1988, abrite plusieurs pièces de collection uniques en Europe. Le musée relate l’histoire de la technique cinématographique. Dans les archives sont conservés des films déposés par des producteurs ou distributeurs. Et chaque semaine des films sont projetés que les cinéphiles ne peuvent plus voir dans les salles. Après une visite au musée du film beaucoup porteront un autre regard sur le média qu’est le film. Une raison de plus pour visiter Louvain.
22
The Flemish Film Archives and Cinema Museum opened in Leuven in 1988. It has been so successful that it’s now hard to imagine the town without it. Some of the pieces in the collection are not to be found anywhere else in Europe. In the museum you will see a summary of how filmtechnology has developed. The archives contain films which have been presented by producers or distributors for preservation. And also there are weekly screenings of films which are no longer shown in cinemas. A reason for visiting Leuven.
BWANA KITOKO In 1955 kreeg André Cauvin een laatste gelegenheid om spectaculaire beelden van onze kolonie te draaien: de tocht van koning Boudewijn door de belangrijkste steden van Congo en Rwanda-Urundi. Tijdens zijn reis van meer dan 10.000 km viel de vorst een triomfantelijk onthaal te beurt vanwege de lokale bevolking; niemand had kunnen denken dat het land vijf jaar later, na veel tumult, de onafhankelijkheid zou verwerven. (De Belgische Film, blz 349)
André Cauvin eut une dernière occasion de filmer spectaculairement notre colonie lors du périple du roi Baudouin à travers les villes principales du Congo et du RuandaUrundi. Durant plus de 10.000 kilomètres, le Souverain connut un accueil triomphal des populations indigènes, et peu de gens auraient pu imaginer l’accession tumultueuse, cinq ans plus tard, du pays à l’indépendance. (Le cinéma Belge, p. 349).
André Cauvin got one last opportunity to film the colony in spectacular style when King Baudouin toured the principal towns of the Congo and Ruanda-Urundi. For the entire course of his 6.500mile journey the Sovereign was given a rapturous welcome by the indigenous peoples, and the tumult to come five years later as the country gained its independence was imaginable. (Belgian Cinema, p. 349).
woensdag 11 april om 14 u en 20 u : Vlaams Filmmuseum, Leuven van André Cauvin België, 1955, 80 min Nederlands gesproken verdeler: Vlaams Filmmuseum en Archief
PALAVER De Vlaamse regisseur Emile Degelin maakte in 1968/69 een eigentijdse bijna absurde experimentele film over een erg heikel thema: hoe kijken Afrikanen naar de ‘exotische’ Belgen. Het zijn drie Congolese studenten die naar Brugge en naar de kust trekken. Onderweg observeren zij de bewoners en grijpen elk ogenblik aan om die ‘vreemde’ gewoonten die zij niet kennen te bespreken (vandaar de titel ‘palaver’). De film was in 1970 in Cannes te zien in de Quinzaine des Réalisateurs. Deze sociale-culture satire is voor het grootste deel in het Swahili opgenomen en dat maakt het voor deze Vlaamse film zo bijzonder. Waarschijnlijk is het een van de meeste revelerende films over ons land en zijn bewoners.
woensdag 18 april om 14 u en 20 u : Vlaams Filmmuseum, Leuven van Emile Degelin België, 1969, 78 min Swahili gesproken en Nederlands ondertiteld
Ce film traite du thème de l’intégration et des différences culturelles entre Blancs et Noirs. Le réalisateur flamand a tourné un film avec trois étudiants congolais qui voyagent de Bruges à la côte belge. Ils observent des Belges et font des remarques en Swahili. Un satire social-culturel, fruit des années soixante. Le film a été séléctionné pour le festival de Cannes en 1970.
This flemish film is remarkable. The three main characters, Congolese students are observing the Belgians and making their commentary in Swahili. This social-cultural satire was shown in 1970 at the filmfestival in Cannes.
met Grégoire Mulimbi, Jacques Mulongo, Jean Kabuta. verdeler: Belfilm
23
http://belgium.indymedia.org
0 // don’t hate the media: be the media
5 // Wie publiceert artikels op Indymedia ? Iedereen ! Om te publiceren, volstaat het op de knop ‘PUBLICEER’ te klikken, de instructies te volgen en het artikel wordt onmiddellijk online zichtbaar en opvraagbaar voor iedereen. De informatie verstrekt door Indymedia is vrij van rechten, ze is vrij beschikbaar voor eender wie deze informatie verder wil verspreiden. We maken daarvoor gebruik van de www.opencontent.org licentie, tenzij de auteur dat anders aangeeft.
6 // Mag men eender wat publiceren? De site staat open voor alle soorten artikels, zolang ze niet racistisch, seksistisch, homofoob of discriminerend zijn. Er bestaat geen ‘redactie’. Niettemin wordt er wekelijks een ‘editorial vergadering’ georganiseerd, waarop iedereen welkom is. Daar wordt er besproken welke artikels op de voorpagina moeten komen en welke artikels hergroepeerd moeten worden in dossiers en reportages. Bovendien bestaat de mogelijkheid voor iedereen om commentaar te geven op elk gepubliceerd artikel door op ‘Add your comment’ te klikken. De artikels kunnen bovendien in elke taal gepubliceerd worden.
7 // Is de informatie op Indymedia neutraal ?
1 // Wat is Indymedia ? Indymedia, of het IMC (Independent Media Center) is een internationaal netwerk van media-activisten die op een radicale, objectieve en gepassioneerde manier de waarheid willen achterhalen. We werken uit liefde en inspiratie voor mensen die de onrechtvaardigheden in deze wereld kritikeren en/of vechten voor een betere wereld daar ze geen stem krijgen in de door monopolies gecontroleerde media.
2 // Hoe is Indymedia ontstaan ? IMC ontstond in Seattle, in de aanloop naar de protesten tegen de Wereldhandelsorganisatie eind ’99. Indymedia toonde toen aan dat het mogelijk is om, betrokken met de gebeurtenissen op straat, aan nieuwsberichtgeving te doen. Om een horizontaal medium te zijn dat onafhankelijk van bedrijfs- en institutionele belangen staat. Vandaag is Indymedia een wereldwijd netwerk, dat onder het motto “ons verzet is even globaal als het kapitaal”, voortdurend verder groeit. Indymedia Belgium is op 3 juni 2000 gecreëerd als eerste Europese IMC, om de gebeurtenissen rond de UNICE top en de Euro 2000-gekte, te verslaan. Indymedia is gegroeid uit de anti-globaliseringsbeweging en blijft er nauw mee verbonden.
3 // Wat is het doel van Indymedia ? In een land als België, waar er voorheen geen traditie bestond van georganiseerd media-activisme, wil Indymedia Belgium dagelijks een forum aanbieden voor geschreven, audio-, foto- en video-nieuws. Indymedia Belgium wil als de eerste onafhankelijke Belgische web TV doorbreken. Indymedia dankt zijn sterkte aan het flexibele en gebruikersvriendelijke webforum, aan de geautomatiseerde database, aan krachtige streamingservers en aan de snelle nieuwslijn. Iedereen kan gemakkelijk zijn verhaal, in gelijk welke vorm (audio, video, foto, tekst), op de website opladen. De website vormt de convergentie van deze verschillende media. In tegenstelling tot de traditionele media wordt, de nieuwswaarde door de activisten zelf toegekend. Er wordt via email en IRC kanalen gecommuniceerd.
24
Geen enkele berichtgeving is neutraal. Die van de traditionele media, die dominant aanwezig is, ook niet. Maar in tegenstelling tot de traditionele media moedigt Indymedia openlijk geëngageerde, gepassioneerde en sociale projecten aan. Indymedia geeft andere informatie, of plaatst het in een ander daglicht. De medewerkers van Indymedia zijn geen ‘amateurjournalisten’, maar noemen zichzelf media-activisten. Ze werken op vrijwilige en geëngageerde basis.
8 // Wat is de rol van de teams (werkgroepen bij Indymedia) ? Indymedia Belgium bestaat op dit ogenblik uit 12 teams : het audio -, video - , tekst - , foto - , technisch -, editorial -, financieel -, legal -, outreach - (promotie), print - , vertaling - en het vormings -team. Elke werkgroep komt regelmatig samen en werkt aan concrete projecten, of wisselen ervaringen uit. Bovendien wordt er op elke eerste vrijdag van de maand een algemene vergadering georganiseerd.
9 // Hoe financiert Indymedia alles? Indymedia weigert commerciële advertenties, omdat dat niet toelaat aan onafhankelijke berichtgeving te doen. Indymedia functioneert dankzij het enthousiasme van veel medewerkers, met de financiële steun van sympathisanten. U bergrijpt het al, we hebben uw steun dus hard nodig.
10 // En ik, wat kan ik doen ?
4 // Wat kan je vinden op de website
- Ik ga naar de site http://belgium.indymedia.org - Ik schrijf me in op de nieuwslijst (zelfde pagina) - Ik publiceer artikels (tekst, foto’s, audio, video, tekeningen) - Ik schrijf evenementen/akties/conferenties in op de agenda - Ik steun Indymedia financiëel: ik word lid en stort maandelijks 100 frank (studenten en werklozen: 50 frank per maand) op rekeningnummer 068-2227113-20 - Ik maak Indymedia bekend (door erover te spreken in mijn omgeving, flyers uit te delen, &) - Ik maak een link naar Indymedia vanop mijn website - Ik kom naar de Algemene Vergadering (elke eerste vrijdag van de maand om 19u30 Lambert Cricksstraat 30, 1080 Brussel) - Ik werk mee in een team
De homepage toont de laatste gepubliceerde artikels (tekst, foto, audio, video, tekeningen), thematische dossiers, linken naar het wereldwijde indymedia-netwerk, een zoekrobot die toegang verschaft tot alle verschenen artikels. Maar je vindt er ook andere functies zoals ‘Publiceer’, een interactieve agenda en de mogelijkheid om zich in te schrijven op de nieuwslijst.
Independent Media Center (Belgium) Lambert Crickxstraat 70, 1070 Bruxelles tel: 02.521.17.20 (c/o Regards Croiss) GSM: 0476.533.188 (c/o Han), e-mail:belgium@indymedia.org bank: 068-2227113-20
TOKENDE Tokèndé is een in opdracht gedraaide propagandafilm als hulde aan het katholieke missiewerk. Dit lyrische cinemascope-document kwam er op bestelling van de Katholieke Missies van Belgisch-Congo. Tokèndé was de laatste en tevens meest gelauwerde documentaire van De Boe. Toch werd het Afrika-dokument bekritiseerd omdat de cineast een te opgepoetst en weinig waarheidsgetrouw beeld van Congo op het scherm zou hebben getoverd. Men verweet De Boe op geen enkel moment een kritische kanttekening ivm racisme, armoede en uitbuiting te hebben geplaatst. (De Belgische Film, blz. 380)
Tokèndé est un film de commande: une oeuvre de propagande en hommage des missionaires catholiques. Ce document lyrique en cinémascope fut subsidié par les Missions Catholiques au Congo belge. Tokèndé fut le dernier documentaire de l’humaniste De Boe, celui aussi qui fut le plus couronné de lauriers.
Tokèndé was a propaganda film commissioned as a tribute to the achievements of Catholic missionaries in Belgian Congo.
woensdag 2 mei om 14 u en 20 u : Vlaams Filmmuseum, Leuven van Gerard De Boe België, 1958, 90 min Nederlands gesproken verdeler: Vlaams Filmmuseum en Archief
LE FILS D’IMANA Weinigen weten dat voor 1960 door Belgische missionarissen een aantal films in het Belgisch protectoraat Rwanda werden geproduceerd. Eén van deze merkwaardige evangeliserende films is ‘Fils d’Imana’ van witte pater Erik Weymeersch. Hij maakte deze film niet voor Belgen maar voor de Rwandezen en dat betekent dat de film een bepaalde functie had nl. de katholieke godsdienst te verspreiden. Hij doet zulks op subtiele wijze door gebruik te maken van de Rwandese historicus Alexis Kagama. Deze vertelt over de ontstaansmythe van de Tutsi’s (als uitverkoren volk) en hun verhouding met de Hutu’s. Deze mythe kan Weymeersch, zoals ook de evangelisatiestrategie beoogde, volledig met het bijbelverhaal in overeenstemming brengen. Iedereen is een kind van Imana (God). Maar in deze missiefilm schuilt evenwel ook de Belgische koloniale politiek die na de onafhankelijkheid catastrofale consequenties had. Het is een fictiefilm waar een Belgische jonge vrouw naar Rwanda komt om er het voorkoloniale Rwanda te bestuderen.
woensdag 9 mei om 14 u en 20 u : Vlaams Filmmuseum, Leuven van Eric Weymeersch Belgisch Congo, 1959, 90 min Nederlands gesproken verdeler: Kadoc
Ce film est une production des pères blancs (Africa-Film à Bukavu). C’est un des rares films tournés au Ruanda. Le réalisateur Weymeersch utilise l’autorité de l’historien ruandais Kagame, qui raconte le mythe de l’origine du pays. Weymeersch intègre cette histoire de manière très subtile dans la réligion catholique. Mais ce film dévoile également la politique coloniale qui favorisait les Tutsis. Quelques mois après le tournage le Ruanda obtient son indépendance, qui démontre avec la révolte des Hutu la faillite de la politique coloniale.
This film is produced by the White Father Eric Weymeersch in Ruanda (now Rwanda). He linked the traditional history of the country with the bible. But the film shows also that the missionary policy was not so different from the official Belgian colonial policy towards the Tutsi. After the independence of the country the revolt of the Hutus showed the deficit of the Belgian colonial policy.
25
ZEKA LAPLAINE Zeka Laplaine werd geboren in Congo (RDC) als zoon van een Congolese moeder en een vader van S.Tomé e Principe. In 1979 op zijn achttien vertrekt hij naar Rome. Na zijn studies volgt hij theateropleiding, doet doublures en geraakt zo sterk geïnteresseerd in film. Hij studeert in 1984 een jaar scenarioles in Brussel en keert terug naar Rome om er oa met Roger Vadim samen te werken. Het duurt nog tot 1995 om zijn eerste eigen film ‘Macadam Tribu’ te realiseren. De film valt onmiddellijk in heel wat prijzen. Wat later realiseert hij in Portugal de kortfilm ‘Le clandestin’. Filmografie José Laplaine (Congo, 1961) Le clandestin (1994) - Macadam Tribu (1996) - Paris XY (2001) Acteur in o.a. ‘Safari’ (Roger Vadim), ‘Terre Estrangeira’ (Walter Salles), ‘Le Batard (Pierre Boution), ‘Ainsi meurent les anges’ (Moussa Sene Absa)
MACADAM TRIBU Na de dood van haar man, leeft mama Bavusi, alleen met haar twee zonen. De twee broers en hun vriend Duka lopen doelloos rond in de straten en bars van een grote Afrikaanse stad. De moeder probeert te overleven met een klein eetkraampje voor haar deur. Duka bereidt een belangrijke boksmatch voor. Het zal het leven van de familie volledig veranderen. Een film over solidariteit in een verstedelijkt Afrika. Met prachtige muziek van Papa Wemba en Tito Puente !
vrijdag 4 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Zeka Laplaine Democratische Republiek Congo, 1996, 87 min Frans ondertiteld met Lydia Ewande, Sidy Camara, Hassane Kouyate kopie: Zeka Laplaine
26
Après la mort de son mari, mama Bavusi, se retrouve seule, et de temps en temps, elle va au bar de Papa Sandu pour trouver un peu de chaleur humaine. Ses fils gagnent leur pain au jour le jour. Musique de Papa Wemba et Tito Puente !
After the death of her husband, mama Bavusi remains alone and she tries to find some human touch at the bar of Papa Sandu. Her sons try to make a living from day tot day. Music from Papa Wemba and Tito Puente !
LE CLANDESTIN Een Angolees komt clandestien Europa binnen via de haven in Lissabon. Hij springt uit een container, maar hij wordt opgemerkt door een politieman, van Afrikaanse origine. Dan volgt een wilde achtervolging doorheen de stad, waar hij geconfronteerd wordt met Afrikanen die er werken. Is dit het gedroomde paradijs ?
Un Africain arrive comme clandestin en Europe via le port de Lisbonne. Il sort de son container et puis il est confronté avec un policier noir qui le poursuit dans la ville. Ainsi il voit partout des Africains qui travaillent dur et dans des conditions pénibles.
vrijdag 4 mei om 20 u: Studio 1, Leuven
An African arrives as a stowaways in the port of Lisbon. As he leaves his container he is almost catched by a black policeman who tries to arrest this intruder. During the chase through the city the African sees other Africans workers in poor labour conditions. Is this paradise?
van en met Zeka Laplaine Democratische Republiek Congo, 1996, 15 min Stille Film kopie: Zeka Laplaine
MWANA MBOKA, DE ZOON VAN HET LAND Op een dag redt Mwana Mboka het leven van een minister. Zijn leven verandert plotseling. Een Congoleze film over de straatkinderen van Kinshasa.
Mwana Mboka c’est le titre du film, c’est aussi le nom de son personnage principal, un gamin des rues comme il y en a des milliers dans toutes les grandes villes africaines.
This movie shows the life of Mwana Mboka, a streetkid of Kinshasa.
dinsdag 8 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van J.M. Kibushi Ndjate Wooto Democratische Republiek Congo, 1999, 14 min Nederlands ondertiteld kopie: J.M. Kibushi
Jean-Michel en Lisette Kibushi
27
BALUFU BAKUPA-KANYINDA
Geboren in Kinshasa in 1957. Werd later schrijver en cineast. Hij studeerde sociologie, hedendaagse geschiedenis en filosofie in Brussel. Hij volgde een filmopleiding in Parijs, Groot-Brittannië en de VS. In 1996 realiseert hij zijn eerste fictiefilm ‘Le Damier, Papa National Oyé’ die de ACCT-prijs kreeg op het Fespaco-festival 97. Filmografie: ‘Balangwa Nzembo’, ‘Thomas Sankara, le baobab de dagnoen’, ‘Le damier, Papa Nationale Oyé’, ‘Dix mille ans de cinéma’, ‘Bongo libre’, ‘Article 15 bis’, ‘Watt’.
ARTICLE 15 BIS Article 15 bis betekent niet alleen ‘débrouillez-vous’ één maal maar twee maal. Om je uit de slag te kunnen trekken moet je tweemaal zo slim zijn. Zeker voor een wandelaar die tegen een muur watert waar dat ten strengste verboden is en die door de lokale ordehandhavers wordt betrapt.
dinsdag 8 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Balufu Bakupa-Kanyinda Democratische Republiek Congo, 1999, 15 min Frans gesproken
WATT dinsdag 8 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Balufu Bakupa-Kanyinda Democratische Republiek Congo, 1999, 19 min Frans gesproken
28
Une ville africaine, sous le soleil brûlant d’un après-midi … Un piéton, pris d’un urgent petit besoin, se soulage près d’un mur sur lequel il est écrit ‘interdiction formelle d’uriner sous peine d’une amende de 5000 francs’ … A quelques mètres de là, il y a des soldats désabusés qui gardent la résidence d’un général … Combien l’imprudent piéton va-t-il payer ?
Article 15 bis means that you have to be twice as normal clever to face the absurdities of life in an African town.
Blasty en Cély houden van elkaar maar Blasty heeft wel een tweede liefde, zijn radio... En als hij de stad rondtrekt is het met Cély én de radio, maar de batterijen raken op...
Blasty et Cély s’aiment. Mais Blasty a un second amour: sa radio stéréo.... S’il doit traverser la ville, c’est avec Cély ét sa radio. Les piles sont usées...
Blasty and Cély love each other. But Blasty has another love: his stereo radio set. To cross the town, he has to be with Cély and the radio. But the batteries are out...
LE DAMIER - PAPA NATIONAL OYE Om een slapeloze nacht door te komen speelt de president-stichter-voor-hetleven en eerste burger van ‘zijn’ land een damspel met een man uit de straat waarvan men zegt dat hij een kampioen-alle-disciplines is. Zoals het de gewoonte is in de steden wanneer spelers het damspel spelen, sturen de tegenstanders verwensingen naar elkaars hoofd wanneer de ene een pion van de andere neemt. Dit maakt deel uit van het spel zoals dit in de populaire buurten wordt gespeeld. Is dit echter mogelijk wanneer de absolute Chef van het land aanwezig is ? Gedurende deze nacht wordt de president-stichtervoor-het-leven ‘Papa National’...
dinsdag 8 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Balufu Bakupa-Kanyinda Democr. Republiek van Congo, 1996, 40 min Frans gesproken met Dieudonné Kabongo, Yves Mba, Pascal Nzonzi, Jean La Croix Kamga kopie: Balufu Bakupa-Kanyinda
Pour meubler une nuit d’insomnie, le Président-fondateur-à-vie, premier citoyen de ‘son’ pays, joue aux dames avec un ‘homme de la rue’ que l’on dit ‘champion populaire toutes catégories’ … Habituellement, dans les villes, quand les joueurs s’affrontent au jeu de dames, chaque pion joué est suivi des vociférations que l’un et l’autre des adversaires se lancent à la figure. Cela fait partie des règles populaires du jeu, de son ambiance. Mais est-ce possible quand on est en face du Chef absolu de ‘son’ pays ? Et cette nuit-là, le Président fondateur-à-vie devient le ‘Papa National’ …
To while away a sleepless night, the President-founder-for-life, the first citizen of ‘his’ country plays draughts with a man in the street who is said to be the popular champion of all categories …
AGHUY België in de jaren tachtig. Aghuy, een jongen van twaalf woont samen met zijn oudere zus. Zijn ouders leven in een Congo in crisis en zijn niet langer meer in staat om geld op te sturen. Aghuy kan op de afgesproken dag het nodige geld niet voorleggen en wordt van school gegooid. Het heeft desastreuse gevolgen. 1ste prijs voor de beste kortfilm van het recente Festival Cinema Africano 2000 van Milaan.
La Belgique dans les années ’80. Aghuy, un petit garçon de douze ans vit avec sa grande soeur. Leurs parents sont là-bas, dans ce Congo en crise et ne peuvent plus subvenir à leurs besoins. Aghuy est renvoyé de l’internat et découvre le monde sous des angles obscurs.
dinsdag 10 april om 20 u: Studio Diest maandag 24 april om 19.30 u: Cinecity, Aarschot woensdag 2 mei om 20 u: cultureel centrum Strombeek dinsdag 8 mei om 20.30 u: Westrand, Dilbeek dinsdag 8 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven
Belgium in the ’80s. A twelve year old African boy, Aghuy, lives with his older sister in Belgium. The director of the school, a priest, threatens him, demanding the payment of the school fees. Aghuy does not know were to turn because at home his sister is going through a difficult period. Raced by despair, Aghuy rebels and expresses his absolute refusal.
van Djo Munga Wa Tunda Congo/België, 1998, 17 min Frans gesproken, Nederlands en Engels ondertiteld kopie: INSAS
29
La Royale Hotel Grand Café (tegenover het station) Martelarenplein 6 3000 Leuven tel: 016/22 12 52
Van harte welkom in Leuven Soyez les bienvenues à Leuven Herzlich Wilkommen in Leuven Hearty welcome in Leuven
Mensenbroeders Diestsesteenweg 104 3010 Kessel-Lo Tel.: 016/35 61 72 • fax: 016/35 61 73 • e-mail: mensenbroeders@ngonet.be Mensenbroeders is een niet-gouvernementele organisatie voor ontwikkelingssamenwerking met een Europese structuur, die niet partij-politiek of religieus gebonden is. Zowel in het Zuiden als in het Noorden wil Mensenbroeders de acties versterken van lokale partners in het perspectief van een duurzame ontwikkeling en een wereldwijde solidaire economie. Hierbij is de economie verweven in het maatschappelijk weefsel en gaat ze uit van de noden en behoeften van de samenleving. Economie wordt terug in dienst van de mens geplaatst. Om dit te bereiken, bouwt Mensenbroeders aan drie netwerken, waarbinnen personen en organisaties zich kunnen informeren, kunnen uitwisselen en zich versterken. Deze netwerken betreffen drie maatschappelijke bewegingen : « Gender en globalisering » ; « Sociale economie » ; « Leefbaar platteland » 30
KAZUNGU DE METIS Raphael Gengoux, was een Belgische kolonist in Rwanda. In 1946 ontmoet hij in de streek van Ndiza, de jonge Rwandese Tutsivrouw, Anastasia. Zij wordt zwanger en negen maand later wordt Georges Kamanayo geboren. De film vertelt het verhaal van Georges Kamanayo die na vele jaren op zoek gaat naar zijn moeder in Rwanda en vader die nu ergens in Frankrijk woont. ‘Ik ben 52 jaar en métis. Moeder is zwart, vader blank. Ik ben een product van het koloniale tijdperk. We hebben geen andere keus dan beide kleuren en culturen te integreren in een nieuwe identiteit.’
woensdag 2 mei om 22.30 u: Pangaea, Leuven van Georges Kamanayo België, 1999, 52 min Nederlands gesproken en ondertiteld
NOODKREET UIT KIVU donderdag 3 mei om 21.30 u: Pangaea, Leuven van Raf Custers België, 2001, 30 min (video) Frans gesproken
Au Rwanda, avant l’indépendance, l’amour entre une femme noire et un homme blanc ne pouvait être ni reconnu, ni accepté, ni même vécu. Les enfants nés de cet amour interdit s’en trouvaient reniés. Recueillis par l’église Catholique, qui tentait par là de dissimuler les fruits du péché, ils se sont retrouvés, à l’indépendance du Rwanda, sans famille, sans racines, sans pays, sans culture propre, éloignés de leur mère, sans reconnaisance de leur père, déplacés ou qu’ils soient. Le réalisateur était de ceux-là.
Raphael Gengoux was a Belgian colonial in Ruanda. In 1946 he met in the region of Ndiza an young Ruandese Tutsi woman, Anastasia. She got pregnant and nine months later Georges Kamanayo was born. The movie tells the story of Georges Kamanayo who is going to search for his mother in Ruanda and his father who’s living in France.
Vanuit Tanzanië steken we clandestien het Tanganyika-meer over naar ZuidKivu in Congo. Het gebied is getraumatiseerd door de terreur van de bezettingstroepen uit Rwanda, Burundi en Oeganda. Kipoyo, een onderwijzer, is met machetes gecastreerd. Tunza kon de slachting in Makobola ontvluchten. Die moordpartijen gaan tot vandaag voort, buiten dit gebied. Want dit is nu een bevrijde zone. Ze staat onder controle van de Forces d’Autodéfense Populaire - May Mayi. Het zijn patriotten, loyaal aan de regering van Kinshasa. Zij vertegenwoordigen hier het administratieve gezag en beschermen de bevolking. Maar in de vijandelijke propaganda worden de May-Mayi gediaboliseerd en voorgesteld als bondgenoten van de racistische Interahamwe. Het gevolg is dat Zuid-Kivu als een enclave afgesneden blijft van de buitenwereld. De bevolking en de tienduizenden teruggekeerde vluchtelingen hebben dringend nood aan voedsel en medicamenten.
A partir de la Tanzanie, nous traversons clandestinement le lac Tangayika pour le Sud-Kivu au Congo. Cette région est fortement traumatisée par la terreur qu’ont fait régner les troupes d’occupation du Rwanda, Burundi et Uganda.
From Tanzania, we clandestinely cross lake Tanganyika to the SouthKivu in Congo. This province has been seriously traumatised by the terror of the occupying forces from Rwanda, Burundi and Uganda.
31
De Leuvense derdewereldraad overkoepelt organisaties en personen die met de derdewereldproblematiek betrokken zijn. De Leuvense derdewereldraad (3WR) organiseert ism de stad Leuven jaarlijks verschillende initiatieven met een internationale uitstraling. De 11.11.11-actie is elk jaar één van de meest gekende inzamelacties voor landen in het zuiden. Elk jaar wordt er ook een Leuvens wereldfeest georganiseerd. Op zaterdag 26 mei is het weer zover. Op de Bruul gaat dan het 13de Leuvens wereldfeest door. Dit feest brengt zuiderse muziek en dans, inhoudelijke themastands, exotische hapjes en een artisanale wereldmarkt. Daarnaast organiseert de 3WR voor de zesde keer het Afrika Filmfestival. Over al de internationaal getinte activiteiten in Leuven kan u meer lezen in ons driemaandelijks informatieblad ‘Berichten uit de wereld’.
zaterdag 26 mei 2001
13de Leuvens Wereldfeest vanaf 14u op en rond de Bruul
Meer info: Noord-Zuidwerking Stad Leuven Diestsesteenweg 44, 3010 Leuven tel.: 016/35 09 50 • fax: 016/35 98 78 e-mail: integratiecentrum.Leuven@pi.be 32
TERRA ESTRANGEIRA Begin jaren negentig voerde de nieuw verkozen president Fernando Collor in Brazilië bijzonder drastische economische hervormingen door, die ondermeer de confiscatie van alle spaargelden inhielden. De chaos was enorm. Honderdduizenden jonge Brazilianen ontvuchtten het land om elders hun geluk te beproeven. Tegen deze achtergrond schetst de film de perikelen van de jonge Paco. Hij wil via Portugal naar Spanje reizen, het geboorteland van zijn net overleden moeder. In Lissabon maakt hij kennis met de jonge Braziliaanse Alex die reeds eerder haar thuisland ontvlucht is. Grote Prijs Festival van Parijs, Festival van Rio, Festival Cinema Novo, Brugge. Nadien maakte Walter Salles het even schitterende ‘Central do Brazil’ en ‘O Primeiro Dia’. Voor het eerst in Leuven. Een must voor cinefielen.
vrijdag 4 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Daniela Thomas en Walter Salles Brazilië, 1995, 110 min Nederlands ondertiteld met Fernanda Torres, Fernando Aves, Pinto, Luis Melo én met Zeka Laplaine (Congo).
Après de radicales réformes économiques, des centaines de milliers de Brésiliens ont fui leur pays. Parmi eux, le jeune Paco, qui veut aller en Espagne en passant par le Portugal. A Lisbonne, il fait toutefois la connaissance d’une jeune Brésilienne, Alex. Une histoire contemporaine captivante en noir et blanc sur l’exil.
Hundreds of thousands of Brazilians flee their country in the wake of drastic economic reforms. One of the fugitives is the young Paco, who hopes to reach Spain via Portugal. However in Lisbon he meets a young Brazilian girl called Alex. Fascinating, contemporary black and white film on exile.
verdeler: Contact Film Cinematheek, Nederland
OTOMO In augustus 1989 wordt Otomo, een Afrikaanse asielzoeker, op een tram in Stuttgart aangehouden voor een paspoortcontrole. Hij slaat op de vlucht. Als twee agenten Otomo enkele uren later willen inrekenen, steekt hij twee politiemannen dood met een mes en wordt hij zelf doodgeschoten. Het verhaal zorgde in 1989 voor opschudding in de hele stad. ‘Otomo’ geeft een overtuigende kijk op het dagdagelijkse leven van mensen zonder papieren, die constant moeten leven met spanning en onveiligheid. Een heel sterke film over geïnstitutionaliseerd racisme en politiebrutaliteiten.
maandag 7 mei om 20 u: Studioke, Leuven woensdag 9 mei om 22.30 u: Studioke, Leuven van Frieder Schlaich Duitsland, 1999, 85 min
En août 1989, cette affaire a ému la population de toute une ville. Un demandeur d’asile d’Afrique occidentale se fait contrôler dans un tram à Stuttgart et prend la fuite. Lorsque deux policiers tentent de l’arrêter quelques heures plus tard, notre fraudeur, Fréderic Otomo les tue à coup de poignard et se fait ensuite lui-même tuer.
August 1989. A west African applicant for asylum had his ticket checked during a tram journey in Stuttgart and he run off. When an attempt was made to stop the man, Frederic Otomo a few hours later, he stabbed two policemen to death and then himself was shot.
Duits gesproken - Engels ondertiteld met Isaach de Bankolé, Eva Mattes, Hanno Friedrich verdeler: Frieder Schlarch
33
LES SIESTES GRENADINE Een tiental jaar geleden werd de jonge Soufiya, dochter van een Franse moeder, ontvoerd door haar vader. Na een lang verblijf in West-Afrika, zijn ze op de terugweg naar Tunesië. Nog volledig doordrongen van de Zwartafrikaanse cultuur komt Soufya toe in Tunesië. Ze begint het moeilijke maar besliste gevecht om haar beide ouders terug bij elkaar te brengen en te verzoenen, in de schoot van de Tunesische maatschappij. Die maatschappij heeft zelf nog helemaal niet afgerekend met de oude vooroordelen tegenover zwarten en christenen.
vrijdag 11 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Mahmoud Ben Mahmoud Tunesië/ België, 1999, 90 min Nederlands ondertiteld met Yasmine Bahri, Hicham Rostom, Loubna Azabaal, Nadir Fardi verdeler: Cinélibre
La jeune Soufiya est de mère française mais son père Wahid l’a enlevée il y a une dizaine d’années. Ensemble, ils sont de retour en Tunisie, après un long séjour en Afrique de l’Ouest. Soufiya débarque à Tunis toute impregnée de son héritage africain, ce qui n’est pas du goût de son père. Elle se sent prise au piège et réclame à présent sa mère. Soufiya entanne alors un combat difficile mais déterminé pour tenter de réconcilier ses parents et pour imposer sa différence au sein de la société tunisienne qui est loin d’avoir liquidé ses vieux préjugés face aux noirs et aux roumis.
Soufiya Haydar, the daughter of a French mother and a rich Tunisian, returns to Tunisia with her father after a long stay in West Africa. Steeped in African culture, Soufiya approaches the Arab elements in present-day Tunisia with a critical mind.
TRAVERSEES Een Pools vluchteling en een Arabier zitten vast op de carferry tussen Oostende en Dover. Ze mogen noch België, noch Groot-Brittannië binnen en zijn dus veroordeeld heen-en-weer over het kanaal te varen, tot hun dood. Wordt de Pool beheerst door de gedachte weer vaste grond onder de voeten te krijgen, zelfs als het een wanhoopsdaad kost, de Arabier maakt zich daar niet de minste illusie over. Met ‘Traversées’ levert regisseur Mahmoud Ben Mahmoud niet alleen zijn eerste langspeelfilm af, maar ook en vooral een uitzonderlijke en originele meditatie over het thema van de verbanning, de ontworteling en over de grenzen die de bureaucratie aan het vrij verkeer van mensen stelt. Speciale Prijs van de jury (Carthago 1982), Prijs Internationale Kritiek (Fespaco 1983), Grote Prijs op het festival van de rechten van de mens (Straatsburg 1983).
zondag 6 mei om 16 u: Studio 1, Leuven van Mahmoud Ben Mahmoud Tunesië/ België, 1982, 97 min Frans gesproken/ ondertiteld met Jaziri Fadhel, Julian Negulesco, Eva Darlan, Vincent Grass
Un Polonais et un Arabe sont coincés sur le carferry OstendeDouvres. Ils ne sont acceptés ni sur le sol belge, ni sur le sol britannique, et sont condamnés à un absurde vaet-vient sur le Channel. Le Polonais est obsédé par l’idée de retrouver la terre ferme, même s’il doit pour cela se livrer à un acte désespéré. L’Arabe ne se fait quant à lui aucune illusion.
A Polish refugee and an Arab are stuck on the Ostend-Dover carferry. They are not allowed onto either British or Belgian soil and find themselves condemned to this absurd endless to-ing and fro-ing on the Channel.
kopie: Médiateque des Trois Mondes, Paris.
35
LES DISEURS DE VERITE Niet alle waarheid kan verteld worden ! De Algerijnse journalist Sahafi weet dit maar dit weerhoudt hem er niet van om satirische artikels te schrijven. Na aan enkele aanslagen te zijn ontsnapt ontmoet hij Madjid, een vriend die hem overtuigt om politiek asiel aan te vragen. Karim Traïda maakte een film over de vrijheid van meningsuiting in een Algerije verziekt door het integrisme.
zaterdag 5 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Karim Traïda Nederland, 2000, 75 min Nederlands ondertiteld, Frans gesproken/ondertiteld
Toute vérité n’est pas bonne à dire ! Le journaliste algérien Sahafi le sait mais cela ne l’empêche nullement de continuer à écrire des articles satiriques ! Après avoir échappé, à plusieurs attentats, il rencontre Madjid, un ami qui lui conseille vivement de réclamer l’asile politique. Karim Traïda soulève la problématique de la liberté d’expression et de presse dans une Algérie muselée par l’intégrisme.
A film about the Algerian journalist Sahafi. Sahafis attitude towards life and his satirically written columns caused several assaults on his life.
met Sid Ahmed Agoumi, Mireile Perrier, Jaap Spijkers, Monic Hendrickx, Mahmoub Benyacoub verdeler: Cinélibre
CLANDESTINS Twee mannen, twee vrouwen en twee kinderen, vreemden voor elkaar, slagen erin om zich op een cargo te verstoppen die koers zet naar Canada. Ze moeten proberen te overleven in een heel beperkte ruimte in een container. Maar de dagen gaan vooruit en de voorraden raken op. Buiten op het schip is de crew heel aandachtig: illegalen worden niet geduld op de boot.
dinsdag 8 mei om 22.30 u: Studioke, Leuven woensdag 9 mei om 20 u: Studioke, Leuven van Danis Chouinard en Nicolas Wadimoff Zwitserland/België/Canada, 1997, 98 min Frans gesproken, Engels ondertiteld
Un groupe d’immigrants illégaux tente de quitter clandestinement la France. Avec l’aide d’un passeur, ils réussissent à se glisser dans un conteneur qui est déposé au fond de la cale d’un cargo. Destination: le Canada. Deux hommes, deux femmes et deux enfants se dirigent vers l’inconnu. Ils ne connaissent pas. Pas encore … Coincés dans un espace de quelques mètres carrés, les jours passent, les esprits s’échauffent et les provisions s’épuisent.
With the help of a smuggler, a group of illegal immigrants attempt to leave France on a cargo ship headed for Canada. They succeed in sneaking into a container which is deposited at the bottem of the ship’s hold.
met Ovidiu Balan, Moussa Maaskri, Simona Maicanescu, Anton Kouznetsov, Hanane Rahman, Christele Sahas verdeler: Dschoint Ventschr AG, Zwitserland
37
Arabische cultuur, vrouwen en film Traditioneel biedt het Afrika Filmfestival plaats voor films en regisseurs die bijzondere aandacht besteden aan vrouwelijke thema’s en/of onderwerpen die belicht worden vanuit een vrouwelijke invalshoek. Een aantal Arabische vrouwelijke cineasten nemen hierin het voortouw. Zo brengt de jonge Marokkaanse cineaste, Farida Benlyazid met Keid Ensa (La ruse des femmes) een prachtig middeleeuws sprookje van een rijkemansdochter die ingaat tegen haar macho-arrogante omgeving. Het verhaal eindigt zoals elk sprookje eindigt. De heldin verovert het hart van de prins van haar dromen en ze leefden nog lang en gelukkig. De bekende Tunesische cineaste Moufida Tlatli gooit het over een meer actuele boeg. Met La saison des hommes bekijkt zij het migratieprobleem doorheen de bril van enkele vrouwen uit eenzelfde familie. Het publiek krijgt op die manier een vrij realistisch beeld van wat vrouwen zoal ervaren wanneer zij maanden, zelfs jaren, noodgedwongen alleen leven omdat hun man als migrant elders werkt. Ook Les hommes qui pleurent, de aangrijpende documentaire van de Marokkaanse Yasmine Kassari, laat zien welke nadelige gevolgen migratie heeft op het leven van vele Marokkaanse gastarbeiders die in Zuid-Spanje in de illegaliteit belanden. Ondanks de moeilijke filmomstandigheden terplaatse, is de cineaste er goed in geslaagd om een realistisch beeld over dit thema weer te geven. In Aid el kebir belicht Karin Albou een aantal problemen waarmee de hedendaagse vrouw in de Magreb wordt geconfronteerd. De regisseur neemt hiervoor het verhaal van een jong meisje dat door haar familie wordt uitgehuwelijkt als vertrekpunt. Tegelijkertijd wordt duidelijk dat naast de familiale druk ook sociale én politieke factoren een rol spelen in het leven van de vrouw. Natuurlijk zijn er ook mannelijke regisseurs die heel wat aandacht besteden aan de familiale problematiek. Zo wordt in Bent familia (Les tunésiennes), een film van Nouri Bouzid, de dominerende mannenwereld aangevochten door drie jonge vrouwen die zelf het heft willen in handen nemen.
De vzw VROUWENSTEM is een jonge multiculturele en pluralistische vereniging die de bevordering van de emancipatie nastreeft van alle vrouwen en van de Maghrebijnse vrouw in het bijzonder.
VROUWENSTEM vzw Hafida Talhoui Guerra Helima De Wieken 35 b1 2650 Edegem tel/fax.: 03.288.49.95 email: htalhaoui@hotmail.com
In de de Arabische wereld zijn er heel wat vrouwelijke regisseurs actief. ‘Keid Ensa’ (La ruse des femmes) is er een mooi voorbeeld van. De film werd gedraaid door Farida Belyazid (Marokko). De film brengt een middeleeuws sprookje van een prins, die met de nodige hoeveelheid arrogantie een jong meisje naar zijn pijpen wil doen dansen. ‘Samia’ zou als een 21ste eeuwse versie van dat verhaal kunnen gelden. Het is een jong meisje dat aan de verstikkende greep van haar broers probeert te ontsnappen en haar eigen leven wil leiden.
Keid Ensa
De film Samia van Philippe Faucon behandelt een gelijkaardig thema waarbij drie zussen het opnemen tegen een al te dominerende broer. Door het beeld ook te focussen op de mannelijke leefwereld en de druk die zich hier van buitenaf manifesteert krijgt het publiek alleszins een breed beeld van de maatschappelijke context waarbinnen het verhaal zich afspeelt. Ook Belkaçem Hadjadj schenkt met zijn documentaire Une femme taxi à Sidi BelAbbes uitgebreid aandacht aan de dagelijkse strijd van een Algerijnse vrouw die na het overlijden van haar man geconfronteerd wordt met een vijandige samenleving. Tenslotte behandelt de Egyptische film van Arak Al-Balah, Les sueurs des palmiers, de impact van de migratie voor een hele dorpsgemeenschap. Ook hier blijven de vrouwen achter. Zij leren zelfstandig leven, zonder mannen (een ongewilde emancipatie). Dit leidt tot conflicten op het ogenblik dat hun mannen terugkeren en de draad van het leven van vóór hun vertrek willen opnemen. Guido Convents
38
LA SAISON DES HOMMES Aïcha huwde met Saïd op haar achttien. Maar Saïd vertrekt naar Tunis om er elf maanden per jaar te werken en laat zijn vrouw in Djerba achter bij zijn moeder. Als Aicha eindelijk het leven geeft aan een zoon vertrekt ze ook naar de hoofdstad. Maar hun zoon Aziz is autistisch en Saïd verwijt dit aan zijn vrouw. Het leven in Tunis wordt snel een nachtmerrie en Aïcha heeft slechts één droom, terug te keren naar Djerba waar het verleden herleeft en een obsessie wordt. Met ‘La Saison des Hommes’ snijdt Tlatli een totaal vergeten facet van de migratie aan. Op erg verzorgde wijze toont ze het leven van de dorpsvrouwen die alleen achterblijven wanneer de mannen elf maanden lang elders gaan werken. Tlatli focust nauwgezet op de vrouwelijke personages en het publiek ziet hun realiteit door de ogen van deze vrouwen. En precies dat maakt de film zo waardevol en meer dan het bekijken waard.
dinsdag 17 april om 20 u: Studio Diest vrijdag 11 mei om 20.30 u: Westrand Dilbeek zaterdag 12 mei om 20 u: Studio 4, Leuven van Moufida Tlatli Tunesië, 2000, 122 min Nederlands ondertiteld met Rabiaa Ben Abdallah, Sabah Bouzouta, Ghalia Benali, Hend Sabri. verdeler: Progres-films
‘De vrouwen - en ook de mannen - zijn weliswaar slachtoffer van tradities, maar er zijn kansen om hun leven zelf richting te geven, en die kansen moeten de vrouwen grijpen. Een mooie film die je zin geeft het leven door een roze bril te bekijken, een film die je zin in het leven geeft’. (Erwin Lormans in Film, video en Televisie, januari 2000)
A 18 ans, Aïcha s’est mariée avec Said. Mais onze mois par an Saïd doit travailler à Tunis, abandonnant ainsi sa femme avec sa mère à Djerba. Quand enfin, Aîcha donne la vie à un fils, elle part à la capitale mais Aziz est autiste et son père le reproche à sa mère. La vie à Tunis devient un cauchemar et Aïcha n’a plus qu’une envie, retourner à Djerba ou le passé ressurgit et devient une obsession. Aïcha va transmettre à son fils une passion pour la laine et le métier à tisser. Il y trouvera une paix intérieure et imposera son expression artistique. Quant à ses
soeurs, Meriem et Emna nées dans un monde ou seuls les garçons sont désirés, elles vont lutter pour affirmer leurs libertés. Les blessures des femmes se cicatriseront peu à peu. Aujourd’hui, les femmes vivent et aiment. La saison des hommes est définitivement révolue. Aïcha married Saïd at 18. But Saïd had to work in Tunis for eleven months per year, thus leaving his wife behind in Djerba with his mother. Aïcha want to break with tradition and live with her husband in Tunis.
39
BENT FAMILIA - LES TUNISIENNES Fatiha, Amina en Aïda zijn drie goed opgeleide vrouwen. Fatiha, een Algerijnse vluchtelinge, wacht op een visum voor Europa, Amina is gehuwd, Aïda gescheiden. Deze drie vrouwen vinden elkaar terug na een lange scheiding. Zij zijn dertigers, hebben problemen met de dominerende mannenwereld en denken na over hun leven. Ze besluiten om hun leven terug in handen te nemen zonder rekening te houden met familiale of sociale druk. Nourid Bouzid beschrijft het leven van vrouwen die een plaats in de samenleving zoeken of proberen terug te vinden. Het is zijn vierde langspeelfilm na ‘L’homme de cendres/ De man van as’ (1986), ‘Les sabots d’or’ (1989), ‘Bezness’ (1991). Hij werkte ook mee aan het scenario van ‘Halfaouine’ van Férid Boughedir en ‘Les Silences du palais ‘van Moufida Tlatli.
zaterdag 5 mei om 16 u: Studio 1, Leuven
Les destins croisés de trois femmes, avides de liberté, dans la Tunisie d’aujourd’hui: Aida, divorcée, Fatiha, réfugiée algérienne, et Amina, mariée... La situation de la femme en Tunisie sans voile ni cliché, mais les contradictions d’une société qui oscille entre le désir d’émancipation et les tabous ancestraux.
van Nouri Bouzid Tunesië, 1997, 112 min Frans ondertiteld
The situation of women in Tunesia without veils or clichés, but the contradictions of a society hovering between the desire for emancipation and age-old taboos. Amina comes from a bourgeois family and leads a silent and solitary existence. Aida is her counterpoint: divorced and with a son, she has won her freedom despite the disapproval of others. A third friend, an Algerian who fled from fundamentalist folly, completes the trio. Aida’s strong personality and her energy help the other two women react and take charge of their own destinies.
met Amel Hedhili, Nadia Kaci, Leila Nassim verdeler: Cinétéléfilms
KEID ENSA - LA RUSE DES FEMMES Als dochter van een rijke handelaar heeft Lalla Aicha altijd gekregen wat ze wou. Haar moeder stierf vroeg dus werd ze opgevoed door haar voedster Dada Mbarka. Zij wordt verliefd op de zoon van de koning en zij beweert dat vrouwen intelligenter zijn dan mannen. Zij zal in een vergeetput terecht komen indien zij haar uitspraken niet afzweert. Maar zij slaagt erin om haar standpunt kracht bij te zetten en de prins voor zich te winnen. Een mooie film gemaakt door Farida Benlyazid, een van de weinige Marokkaanse cineastes.
maandag 7 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven
Fille d’un riche marchand, Lalla Aicha a toujours obtenu ce qu’elle voulait. Ayant perdu sa mère, elle est élevée par une nourrice, Dada Mbarka, qui lui passe tous ses caprices. Un jour, alors qu’elle arrose ses plantes de basilic sur la terrasse, son regard croise celui du fils du roi et c’est le coup de foudre. ‘La ruse des femmes’ est un film doucement acidulé au happy end coloré.
Lalla Aicha is the daughter of a rich merchant and has always obtained what she wanted in life. Having lost her mother, she was brought up by the nurse, Dada Mbarka, who gives in to all her whims. But one day her eyes meet those of the king’s son. It’s love at first sight.
van Farida Benlyazid Marokko, 1999, 90 min Frans ondertiteld met Samira Akariou, Rachid El Ouali, Fatma Bensaïdane, Abderrahim Bayga verdeler: Avé Brussel
41
Grensstraat 1b, Leuven 3010 • tel.: 016/28 71 24 • fax: 016/28 71 00 • www.ubizen.com
42
EVE’S BAYOU Even voorbij het wuivende suikerriet, te midden van geurige magnolia’s ligt het huis van de familie Batiste. De woonst is omgeven door glamour, traditie en mysterie, typisch voor de staat Louisiana in het begin van de jaren zestig. Ondanks de aanlokkelijke en stralende omgeving verbergt het huis van de Batistes een vreselijk geheim. Aan het hoofd van de Batiste-clan staat de patriarchale Louis, een hoffelijke en charmante dokter, die door iedereen bewonderd en gerespecteerd wordt. Hoewel hij gelukkig getrouwd is met de gracieuse Roz kan hij zijn voorliefde voor mooie vrouwen, vaak patiënten, niet bedwingen. En dan zijn er nog de dochters Eve en Cisely. Tijdens deze zomer van 1962 zullen deze meisjes enkele van de familiegeheimen onthullen en een ultieme poging ondernemen om de beschadigde familiebanden te herstellen.
Une drame familial dans la Louisiane d’il y a quelque temps, vu à travers les yeux d’une enfant, Eve. Un film qui joue sur les émotions et sur les sentiments, une rareté dans la cinématographie afro-américaine. Trahisons, voudou et prophéties pour une histoire de passions ou la vérité se confond.
In the summer of 1962, the Batiste family hosts an elegant party. Eve Batiste jokes with her mother, Roz and her aunt Mozelle as her father, Dr Louis Batiste dances with Mrs. Maddy Moreau. When Eve’s sister Cisely dances with her dad, she becomes jealous and flees to the carriage house where she falls asleep. She awakes to see Louis and Mrs Moreau en flagrante... the beginning of a difficult period in the family.
maandag 7 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Kasi Lemmons VS, 1997, 109 min Nederlands ondertiteld met Samuel L. Jackson, Lynn Whitfield, Jurnee Smollett verdeler: Paradiso Entertainment
Dilbeek • Aarschot
43
“MAGNALIA LOQUENTES” Translation • Languages • Communication Sworn Translators
Eethuis
Toeareg Grill Tajine Cous-cous Specialiteiten
Losbergenlaan 18 - 3010 LEUVEN Phone./ Fax.: 32.(0) 16.23.09.07 mglockl@eudoramail.com
Hoek Parijsstraat - Drie Engelenberg 5 3000 Leuven Reservaties: 016/23 15 55
Via Via Naamsesteenweg 227 3001 Heverlee tel.: (016) 40.40.45 Open ma - vrij 11.30 u - 2 u zat 15 u - 2 u zon 10 u - 2 u
44
COMEDIA INFANTIL Het leven van Nélio, een jonge Mozambikaan, is overhoop gehaald door de oorlog. Op een nacht hebben terroristen zijn dorp overvallen en zijn familie vermoord. Ze nemen hem mee naar een opleidingskamp voor kindsoldaten maar hij slaagt erin om te ontsnappen en vertrekt naar de hoofdstad. Nélio wordt leider van een groepje straatkinderen die denken dat hij een ‘curandeiro’ is, iemand die zieken kan genezen en doden kan doen opstaan. Zijn reputatie groeit en men vraagt hem meer en meer om hulp, maar de oorlog maakt ook hier een einde aan.
donderdag 10 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Solveig Nordlund Zweden, 1997, 92 min Frans ondertiteld met Sergio Titos, Joào Manja, Jaime Julio verdeler: Cinema Public Films
La vie de Nélio, jeune mozambicain, est bouleversée par la guerre. Une nuit, des terroristes attaquent son village et déciment sa famille. Emmené dans un camp d’entraînement pour enfantssoldats, il réussit à s’échapper et gagne la capitale épargnée par la guerre. Nélio devient le chef d’une bande de gamins des rues, qui, progressivement, en viennent à croire qu’il est un ‘curandeiro’, qu’il peut guérir les maladies et repousser la mort.
Nelio, a little African boy, loses his entire family in the Mozambique civil war. He is taken to a training camp for boy soldiers but manages to escape and after a long run, reaches Maputo, the capital city, where he becomes the leader of a group of street children who gradually come to believe that Nelio is a curandeiro (one who can cure diseases and raise the dead).
KIRIKOE EN DE HEKS Ergens in een klein dorp in Afrika wordt een heel klein jongetje geboren. Al snel ontdekt de kleine Kirikoe dat zijn dorp vervloekt is door de vreselijke heks Karaba. Ze is een angstaanjagende vrouw die wordt bijgestaan door haar gehoorzame en kwaadaardige robotten. De vloek van Karaba bestaat uit het laten opdrogen van de rivier, het opeten van elke man die met haar probeert te strijden en het eindeloos lastig vallen van de dorpsbewoners. Kirikoe zal proberen om de vloek te verbreken en zijn dorp te verlossen uit de handen van Karaba de heks. Een Afrikaanse legende voor allen met prachtige kleuren én muziek van Youssou N’Dour.
donderdag 19 april om 13 u: Studio Diest vrijdag 20 april om 13 u: Studio Diest zaterdag 25 april om 14 u: Studio Tervuren zaterdag 5 mei om 14 u: Studio 2000, Haacht zondag 6 mei om 14 u: Studio 2000, Haacht woensdag 9 mei om 14 u: Studio 2000, Haacht vrijdag 11 mei om 13 u: Westrand Dilbeek zondag 13 mei om 15 u: Westrand, Dilbeek
Le petit village africain ou est né Kirikou est victime d’un sort jeté par Karaba, une terrible sorcière assistée par des robots dociles et malfaisants. Kirikou décide de briser le sort. Un conte africain pour tous sur une musique de Youssou N’Dour.
Kirikou is born in a small African village which is under the spell of Karaba, a terrible sorceress assisted by docile, evil robots. Kirikou decides to break the spell. A highly original animated film with music from Youssou N’Dour.
van Michel Ocelot België/ Frankrijk, 1998, 70 min originele muziek van Youssou N’Dour verdeler: Progres-Films
45
OCIC wenst het Afrika Filmfestival proficiat voor zijn zesde editie.
OCIC L’organisation Catholique Internationale du Cinéma et de l’audiovisuel
promoot de Afrikaanse film sinds de onafhankelijkheid van de diverse Afrikaanse landen, via • filmfestivals en videoforums • publicaties en colloquia Saffierstraat 15, 1030 Brussel tel.: 02.734.42.94 fax.: 02.734.32.07 http://www.ocic.org
Het Festival cinema Africano Milano steunt het Afrika Filmfestival Het Festival Cinema Africano Milano wordt sinds 1991 georganiseerd door COE (Centro Orientamento Educativo). Prijs voor de beste film 2001: ‘Little Senegal’ van Rachid Bouchareb OCIC-prijs: ‘Lumumba’ van Raoul Peck
COE Via Lazzaroni, 8 - 20124 Milano tel.: 39.02.66.96.258 www.festivalcinemaafricano.org 46
DE GOUDEN VOETBAL - LE BALLON D’OR De twaalfjarige Bandian wil voetballer worden. Hij doet allerlei jobs om geld bijeen te sparen om zich een leren voetbal te kopen. Opeens krijgt hij een bal van een Europese dokter, Madame Aspirine. De ‘Gouden Voetbal’ is een vlot gemaakte en heel onderhoudende jeugdfilm. Grappig, ondeugend schrikt de cineast er niet voor terug om enkele sociaal-economische problemen aan te snijden. Met de rapporten in de media over mensenhandel in het voetbalmilieu een razend actuele film.
zondag 6 mei om 15 u en 20.30 u: Westrand, Dilbeek
Le petit Bandian, un as du ballon, rêve de posséder un vrai ballon en cuir. Madame Aspirine, un docteur venant d’Europe, offre à Bandian le ballon tant désiré. L’histoire du film tourne autour de cet élément, porteur d’aventures et de mésanventures qui voient Bandian grimper tous les échelons jusqu’à son départ pour un club de foot français.
Littel Bandian, a wizard with the football, dreams of one day owning a real leather football.
van Cheick Doukouré Guinée/Frankrijk, 1992, 100 min Nederlands ondertiteld verdeler: Jekino
LA VIE SUR TERRE Op de vooravond van het jaar 2000, beslist Abderrahmane Sissako, een Mauritaanse cineast die leeft in Frankrijk, naar Sokolo te gaan, een klein dorp in Mali om zijn vader op te zoeken. Wanneer hij in het dorp aankomt, trekt hij andere kleren aan en zwerft op de fiets rond door de straatjes, op de pleinen, door de velden, langs de post... Onderweg ontmoet hij Nana, een meisje die ook op doortocht is. Tussen hen ontstaat er een subtiele, ludieke band. Ondertussen gaat in het dorp het leven verder. ‘De film is op zijn best als Sissako de beelden laat spreken. Hij hanteert de kleur als een schilder, respecteert de ziel en het ritme van de mensen die hij in beeld brengt. Dankzij Sissako eindigt de millenium-gimmick toch met een positieve noot: het leven gaat door, het is zeker niet de koude drukte rond een arbitraire kalender die daar iets aan zal veranderen.’ Patrick Duynslaegher, Knack.
vrijdag 4 mei om 20 u: Jeugdcentrum Castelhof, Dilbeek van Abderrahmane Sissako Mauretanië, 1998, 61 min Nederlands ondertiteld met Abderrahmane Sissako, Nana Bany, Mohammed Sissako verdeler: Bevrijdingsfilms (videoversie)
Mét prachtige muziek van Salif Keita.
A la veille de l’an 2000, Abderrahmane Sissako, cinéaste mauritanien vivant en France, décide de revenir à Sokolo, petit village du Mali, pour retrouver son père. Il croise Nana, une jeune fille, elle aussi de passage. Quelque chose d’impalpable et de ludique se noue entre eux tandis que dans le village, la vie continue.
At the eve of the new millenium, Abderrahmane Sissako, a Mauretanian filmmaker currently living in France, decides to return to Sokolo, a small village in Mali, to see his father again.
47
Jean-Marie Teno Katinka Heyns
Nouri Bouzid
Zeka Laplaine
Raoul Peck
Yasmine Kassari en Nejjia Ben Mabrouk Mahmoud Ben Mahmoud
Mweze Ngangura
48
SLAVENHANDEL
‘Sankofa’ van Haile Gerima (Ethiopië, 1993) is één van de eerste Afrikaanse films waarin een slavenopstand aan bod kwam waarin aan de blanken moorddadige klappen werden uitgedeeld. Het verhaal benadrukt dat slaven niet altijd goedschiks hun lot aanvaard hebben. Daartegenover staat de nieuwe productie van Roger Gnoan M’Bala (Ivoorkust) die erop wijst dat in WestAfrika van de 17de eeuw de slavernij zich kon ontwikkelen omdat Afrikanen meehielpen. De Braziliaanse productie ‘Atlantico Negro: Na rota dos orixas’ blijft staan bij de culturele invloeden uit Afrika in Bahia, ooit de bakermat van de slavenhandel in Brazilië, en bij de invloeden van teruggekeerde Afro-Brazilianen naar de Afrikaanse westkust. Een belangrijke film voor elkeen die niet alleen West-Afrikaanse culturele maar ook economische fenomenen wil begrijpen. De zwarte slaven op het Afrikaanse continent hebben uit hun wortels en ervaringen een eigen kijk (cultuur) op de wereld ontwikkeld. Hierin passen ook films als ‘L’homme sur les quais’ en ‘Eve’s Bayou’.
ATLANTA NEGRO: NA ROTA DOS ORIXAS Deze documentaire toont de culturele band tussen Brazilië en West-Afrika. De slaventrafiek sinds de 17de eeuw van Afrika naar de Nieuwe Wereld en de terugkeer in de 19de eeuw van voormalige slaven uit Brazilië naar West-Afrika heeft belangrijke sporen en invloeden achtergelaten. Deze film probeert de sporen en contacten tot een herkenbaar geheel samen te stellen. Het geeft een totaal ander beeld van West-Afrika.
dinsdag 8 mei om 20 u: Studioke, Leuven donderdag 10 mei om 22.30 u: Studioke, Leuven
Ce documentaire évoque la relation entre l’Afrique et le Brésil. Il retrace l’établissement des esclaves dans le Nouveau Monde et l’évolution de leur culture depuis le 17ème siècle. Puis le documentaire montre également le contraire. Les anciens esclaves qui retournent (retornados) au 19ème siècle en Afrique de l’Ouest avec leur culture brésilienne.
This documentary makes a trip, both through space and time, searching for the African origins of the Brazilian culture.
van Renato Barbieri Brazilië, 1999, 52 min Portugees gesproken, Engels ondertiteld kopie: Renate Barbieri, Itaú Cultural, Sao Paolo
49
Netwerk Vlaanderen vzw is een pluralistische beweging rond mens- en milieuvriendelijk omgaan met geld. Ze stelt de geld- en consumptiemaatschappij op een actieve manier in vraag en steunt initiatieven die werken aan een ethische, ecologische en sociale samenleving. Netwerk wil via vorming en sensibilisering mensen aanzetten tot “anders omgaan met geld”. HET VORMINGSAANBOD VAN NETWERK VLAANDEREN (De vermelde vergoeding voor de begeleiding van workshops en informatieve spelen is niet de prijs die de deelnemer betaalt, maar de prijs die aan de organiserende instellingen wordt gevraagd.) 1. INFORMATIEVE SPELEN “Kop of Munt”: een confronterend informatief spel over geld en anders omgaan met geld. Te koop voor 484 bef (12 ) + 121 bef (3 ) verzendingskosten. Mogelijkheid tot spelbegeleiding vanuit Netwerk Vlaanderen mits vergoeding (3025 bef + vervoersonkosten). Meer info en bestellingen op het Netwerksecretariaat. “Wereld-casino” een wervelend educatief spel voor jongeren en volwassenen, groepen tussen 12 en 20 personen. Spelbegeleiding door Centrum Informatieve Spelen (016/22 25 17) of Netwerk Vlaanderen. (duur: ongeveer 2 uur, vergoeding: 3025 bef (75 ) + vervoersonkosten) 2. WORKSHOPS “Omgaan met geld anders bekeken”, over de rol van geld in de samenleving en mogelijke alternatieven (duur: ongeveer 2 uur, vergoeding: 1513 bef (37,5 ) per uur + vervoersonkosten) “Financiële speculatie”, vorming rond de vele schaduwzijden van financiële speculatie, bedoeling van de vorming is om deze problematiek transparant voor iedereen te maken (duur: ongeveer 2 uur, vergoeding: 1513 bef (37,5 ) per uur + vervoersonkosten) “Ethisch sparen en beleggen”, over het aanbod aan ethische spaar- en beleggingsproducten. (duur: ongeveer 2 uur, vergoeding: 1513 bef (37,5 ) per uur + vervoersonkosten) 3. CURSUS “Cijfers lezen en kritisch interpreteren” voor een heldere kijk op de financiële kant van je organisatie. Je wil, met financiële kennis van zaken, mee je zeg doen over het beleid van de organisatie waar je achter staat? Deze vijf sessies bieden je, als financieel ongeschoolde, hiertoe de kans.
Vraag de uitgebreide vormingsfolder aan: Netwerk Vlaanderen vzw, Vooruitgangstraat 333/9, 1030 Schaarbeek, tel: 02/201 07 70, e-mail: info@netwerk-vlaanderen.be, website: www.netwerk-vlaanderen.be
Netwerk
Vlaanderen
vzw
Vooruitgangstraat 333 - bus 9 1030 Brussel
02/201 07 70
e-mail: info@netwerk-vlaanderen.be website: www.netwerk-vlaanderen.be
AFRICAN DISCOVERY &
INDIAN OCEAN
Deel onze passie voor Afrika
2001 BEGELEIDE RONDREIZEN KAMPEERSAFARIS INDISCHE OCEAAN SELF DRIVE HUURWAGENS TREKTOCHTEN EN BERGBEKLIMMEN ORNITHOLOGIE
I N F O R M AT I E Email: contact@terredafrique.com
50
Tel.: 02 218 03 55 Fax.: 02 218 10 31
ADANGGAMAN West-Afrika in de 17de eeuw. Ossei verlaat uit protest tegen een opgelegd huwelijk zijn dorp. De daaropvolgende nacht wordt het dorp overvallen door de naburige tiran en slavendrijver Adanggaman. Deze slavenkoning berooft en plundert met zijn Amazones de hele omgeving ter verrijking van hemzelf en zijn stam. ‘Adanggaman’ levert stof tot hoog oplaaiende discussies. Afrikaanse slavendrijvers vormden een essentiële schakel in de transatlantische slavenhandel, iets wat in het collectieve geheugen wel eens wordt vergeten.
woensdag 9 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Roger Gnoan M’Bala Ivoorkust, 2000, 90 min Frans ondertiteld met Rasmane Ouedraogo, Albertine N’Gussan, Ziablé Honoré, Goore Bi
Ossei, pour s’opposer à un mariage arrangé, quitte son village mais la nuit suivante, la communauté est attaquée par le tyran voisin et marchand d’esclaves Adanggaman. Aidé par une armée d’Amazones il pille et dévaste tout sur son passage pour son enrichissement personnel et celui de sa tribu. ‘Adanggaman’ révèle un épisode controversée de l’histoire de l’Afrique Occidentale du 17’eme siècle, épisode qui jusqu’ à aujourd’hui a été gommé de la mémoire collective.
Ossei leaves his village out of protest against an arranged marriage. Hardly has he left than the vilage is conquered by the neighbouring tyrant slave driver, Adanggaman. Together with his weltrained army of Amazones, he pillages and plunders the whole region to enrich himself and his tribe. ‘Adanggaman’ shows that black African slave drivers formed an indispensable link in the 17th century slave trading.
kopie: Celluloid Dreams
51
SANKOFA Sankofa, betekent ‘terugkeren naar het verleden om vooruit te gaan’. Mona, fotomodel, is geobsedeerd door de geesten van het verleden en zal een reis naar het verleden ondernemen. Hier is zij Shola, een huisslavin in een suikerrietplantage. Zij wordt verkracht door de meester van de slaven. De willekeur en het geweld van de meester tegenover zijn slaven leidt tot een opstand. De slaven zetten de plantages in vuur en vlam en pakken de blanke slavendrijvers met dezelfde wreedheid aan.
zaterdag 5 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven zondag 6 mei om 22.30 u: Studio 1, Leuven van Haile Gerima Ethiopië/ VS, 1993, 120 min Frans ondertiteld met Oyafumike Ogunlano, Mutabaruka, Alexandra Duah, Mick Medley verdeler: MH Films
Sankofa, mot Akan, signifie ‘retour au passé pour avancer’. Mona, modèle, est obsédée par les esprits du château de Cape Coast au Ghana. Elle fait un voyage dans le passé ou elle devient Shola, esclave domestique dans une plantation de canne à sucre. Elle est violée par le maître des esclaves. Son prétendant, Shango, et Nunu, un esclave africain de naissance, sont en rebellion contre le système d’esclavage. Hantée par les esprits venus du château de Cape Coast au Ghana, une jeune femme mannequin remonte le temps, endossant l’identité d’une esclave, revivant les drames de la servitude... Une page brûlante et douloureuse de l’histoire africaine.
Mona, a contemporary model, is possessed by spirits lingering in the Cape Coast Castle in Ghana and travels to the past where, as a house slave called Shola on a sugar plantation, she is constantly abused by the slave master. But Shola finally takes her fate into her own hands.
53
ARTI MARA Arti Mara
Groothandel in handgemaakte producten uit Marokko en elders.
Diestsesteenweg 104 3010 Leuven tel./fax. 25.28.90
originele keramiek
maria-teresiastraat 123 3000 Leuven 016/23 94 47 54
PAPA’S SONG De romantische thriller ‘Papa’s Song’ grijpt zowel plaats in Curaçao als in Nederland. Nico is rechter en gehuwd met Shirley. Nico houdt van zijn vrouw en brengt tijdelijk ook de zonen op van Magda, Shirley’s zuster. Als Magda Nederland bezoekt ontdekt Nico dat Shirley met haar zuster een heel gewelddadig geheim voor zich houdt. Als ook Hugo, de echtgenoot van Magda eraan komt, verneemt Nico de verschrikkelijke waarheid.
maandag 7 mei om 22.30 u: Studioke, Leuven donderdag 10 mei om 20 u: Studioke, Leuven van Sander Francken Nederland, 1999, 95 min Nederlands gesproken
Ce thriller romantique ‘Papa’s Song’ est situé en partie à Curacao et en partie aux Pays-Bas. Le personnage principal est le juge néerlandais Nico Venema marié avec la douce Antillaise Shirley. Nico aime sa femme et tous deux élèvent provisoirement les fils de Magda, la soeur de Sherley. Lorsque Magda se rend aux Pays-Bas, Nico découvre que Shirley partage un passé extrêment violent avec sa soeur.
The romantic thriller ‘Papa’s Song’ takes place partly on Curacao and partly in the Netherlands. Central character is Duth judge Nico Venema married to the sweet Antillean Shirley. When her sister Magda visits the Netherlands, Nico discovers that Shirley shares a very violent secret past with her sister.
met René Van Asten, Romana Vrede, Lisette Merenciana verdeler: Stichting Aves, Nederland
YELLOW CARD De zeventienjarige Tiyane speelt voetbal als de beste, is een verantwoordelijke zoon en dé hoop van de school. Tiyane lijkt niets fout te kunnen doen. Maar hij is de hormonen niet meer de baas en zijn goede vriendin Linda wordt zwanger. Maar eigenlijk is hij verliefd op de lieve Juliet, die hij op een bruiloft ontmoet. Tiyane kan niet accepteren dat hij een zoon krijgt, tot hij er op een dag toe gedwongen wordt. ‘Yellow Card’ toont de ontdekkingsreis van jongeren naar zelfkennis en stelt daarbij de vraag naar hun sexuele verantwoordelijkheid. Ondanks de serieuze problematiek (ook aids komt ter sprake) wordt de film nooit overdreven melodramatisch of moraliserend. De film is evenwichtig opgebouwd, prachtig gefotografeerd en voorzien van een originele soundtrack met afwisselend lokale folk en eigentijdse afro-pop.
zaterdag 5 mei om 14 u: Studio 1, Leuven van John Riber Zimbabwe, 2000, 90 min Engels gesproken
A 17 ans, Tiyane a le monde à ses pieds. Etoile montante des Hyènes, l’équipe de foot de la cité, et responsable de la discipline au lycée, tout semble lui sourire. Il se croit au-dessus des histoires d’amour et se voit jouer un jour pour l’équipe Manchester United. Mais ses hormones s’agitent et une foule d’admiratrices gravite autour de lui. Notamment Linda, une amie d’enfance.
At just seventeen, life is looking pretty good for Tiyane Tsumba. He’s fit, intelligent, and it looks like he’s destined for a leader-ship role at school. Tiyane is also a rising star in the township football team. In fact, everyone wants a piece of his talent - including pretty classmate Linda. But one day Linda tells him she’s pregnant...
met Leroy Gopal, Kasamba Mkumba, Ratidzo Mambo, Sibangani Collin Dube, Pedzisai Sithole kopie: Media for Development, Zimbabwe
55
Meer info op WWW.WERELDSOLIDARITEIT.BE
AID EL KEBIR In het oosten van Algerije, bereidt een familie het feest van het schaap voor het ‘Aid el Kebir’. De vader die stervende is, wenst dat zijn jongste dochter Hanifa huwt. De dochter is evenwel verliefd op haar schoonbroer die al beloofde te huwen. Na de dood van de vader wil de broer van Hanifa als verlichte fundamentalistisch despoot zich met haar leven bemoeien. In de rand van dit verhaal komt ook de spanning tussen de berbers en de Arabische bevolking tot uiting.
zaterdag 5 mei om 20 u: Studio 1, Leuven
Dans l’est de l’Algérie, une famille prépare l’Aid El Kebir, la fête du mouton. Le père, sur le point de mourir, souhaite que sa plus jeune fille, Hanifa, se marie. Dans cette ambiance morbide et cette Algérie en crise. Hanifa fait le choix difficile de l’amour.
In eastern Algeria, a family is getting ready for the feast of Aid el Kebir. The dying father wants his youngest daughter, Hanifa, to marry. In this morbid atmosphere (against the background of Algeria’s political troubles), Hanifa opts for love.
van Karin Albou Frankrijk/Algerije, 1998, 35 min Frans ondertiteld verdeler: Gloria Films
57
TOURBILLONS Ousman, een jonge student in Parijs, beleeft een scharniermoment in zijn leven, teruggaan naar Senegal waar hij vandaan komt, of in Frankrijk blijven.
Ousman, un jeune étudiant sénégalais à Paris, est en train de vivre un moment critique de sa vie.
Ousman, a young Senegalese student in Paris is going through a critical moment in his life. He realizes that he has to decide very quickly whether he is still capable of going back to live in his own country.
maandag 7 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Alain Gomis Senegal/Frankrijk, 1999, 12 min kopie: Movimento Productions
ECHO Een oud koppel neemt een trein waarvan de kijker de bestemming niet kent. Zij is blind, hij is doof. De sfeer van de omgeving roept herinneringen op - als een echo - van hun ervaringen in een concentratiekamp waar ze werden onderworpen aan experimenten. Marteling en genocide zijn van alle tijden en van alle continenten: zowel in het Duitsland van de Tweede Wereldoorlog als in het Rwanda van de jaren negentig.
Un couple âgé effectue un voyage en train, dont on ignore la destination. Elle est aveugle, lui sourd. L’environnement visuel et sonore leur évoque, comme par écho, une période de la vie durant laquelle ils ont été physiquement et psychologiquement mutilés.
woensdag 9 mei om 20 u: Studio 1, Leuven vrijdag 11 mei om 20 u: Studio 1, Leuven van Frederic Roullier België, 1999, 14 min Frans gesproken kopie: Frederic Roullier
58
An old couple makes a trip to a yet unknown destination. She is blind, he is deaf. The surrounding sounds makes them remember the war, as an echo, when they ere subject to experiments. Suddenly their warmemories become reality. They are still children who become victims of genocides 50 years after the second World War.
LA FALAISE De jonge Hakim en zijn broer klimmen graag over de muur van hun stad om hier en daar een klusje te verrichten. Op het kerkhof witten ze een tombe met kalk terwijl ze nadenken over een begrafenisstoet. Aan de blinde verkoper van sterke dranken proberen ze de lege flessen terug te verkopen die ze her en der verzamelden.
Le jeune Hakim et son frère aiment franchir les remparts de la ville pour accomplir des petits travaux.
Hakim and his brother enjoy climbing the city walls.
vrijdag 27 april om 20 u: Studio 4, Leuven van Faouzi Bensaïdi Marokko, 1998, 18 min kopie: Gloria Films
Faouzi Bensaidi te gast op het festival, 27 april te Leuven
LE MUR Het verhaal van een muur en zijn relatie met de mensen. Zoals een gordijn wordt de muur gedurende tien minuten gebruikt als achtergrond voor een opeenvolging van min of meer normale scènes, uit het leven gegrepen.
L’histoire d’un mur et de sa relation avec les hommes. Comme un rideau, un mur blanc sert de toile de fond pendant dix minutes à une succession de situations de la vie plus ou moins ordinaires.
The story of a wall and its relationship with people. Like a theatre curtain, a white wall is the background for ten minutes to a series of real life situations that are more or less ordinary.
vrijdag 27 april om 20 u: Studio 4, Leuven van Faouzi Bensaïdi Marokko, 2000, 10 min, stille film kopie: Gloria Films
59
WE ARE ALL ALIKE INSIDE ‘Binnenin zijn we allemaal dezelfde’. Dit is de conclusie van een één-minuutdurende film ‘Covered with chocolade’. Een polyfonische oproep voor tolerantie en verdraagzaamheid over heel de wereld.
Des boules enrobés de chocolat de trois couleurs différentes s’agitent et s’énervent mutuellement pour finir par se disputer âprement … Appel polyphonique à la tolérance et à la compréhension dans le monde entier.
van Ansgar Ahlers Duitsland, 2000, 1 min kopie: Ansgar Ahlers
Wildly scurrying chocolate whips in three different colours get into a vicious fight … A many-voiced appeal for greater tolerance and understanding everywhere in the world today.
Oproep voor meer tolerantie
VAN BINNEN ZIJN WIJ ALLEMAAL GELIJK Covered with chocolate doet een oproep voor meer tolerantie maar is terzelfdertijd ook middel om de hulporganisatie World Vision financieel te steunen. De film is ook de basis van een uitgebreid project rond tolerantie in Duitsland en de prent wil er ook jongeren motiveren om rond het thema tolerantie op de meest verscheidene wijzen te werken. Deze op het Berlijns filmfestival vertoonde film maakt deel uit van een veel breder Tolerantienetwerk met scholen, verenigingen, een discussieforum, jonge musikanten en jonge kunstenaars. Voor meer informatie klik dan aan op de Project-Homepage www.voninnensindwirdochallegleich.de of schrijf naar Thomas Engbers & Caterina Metje Am Deverhafen 2, 26871 Papenburg, Duitsland, Tel. 00 49 4961 8390023
LE CINEMA AFRICAIN ? Een manifest of een momentopname ? Opgenomen tijdens het Fespaco-festival 99 heeft deze film slechts één ambitie: een stem geven aan diegenen die van cinema hun beroep hebben gemaakt. Wat ook de omstandigheden mogen zijn.
Manifeste ou mise au point ? Pas de quoi se réjouir à l’horizon 2000 pour de nombreux cinéastes d’Afrique, et pourtant … Tourné pendant le Fespaco 99, ce film n’a pour autre ambition que de donner la parole à ceux qui font du cinéma leur métier quelqu’en soient les conditions.
Idrissa Ouadraogo
zaterdag 12 mei om 20 u: Studio 4, Leuven van F. Kotlarski Frankrijk, 1999, 6 min Nederlands ondertiteld kopie: Bevrijdingsfilms
60
This film was shot at the Fespacofestival in 1999 and its sole ambition is to give a voice to those who have devoted their careers to film making. Under whatever circumstances.
QUAND LES HOMMES PLEURENT Deze actuele documentaire toont de brutale uitbuiting van illegale emigranten in Zuidelijk Europa. Kassari trok naar het zuiden van Spanje om de situatie van Marokkaanse illegale arbeiders te onderzoeken. Bepaalde regio’s behoren ondertussen tot de rijkste van Spanje, en toch is het racisme er sterk verspreid. De illegale migranten worden er enkel getolereerd omwille van hun productiekracht en op voorwaarde dat ze onzichtbaar blijven. De Spaanse werkgevers zijn uit opportunisme tegen de regularisatie van de arbeiders, werkkrachten die ze nochtans broodnodig hebben. Geregulariseerde arbeiders hebben immers recht op een minimumloon en sociale voorzieningen. Kassari werd voor de camera met de dood bedreigd indien ze over deze feiten zou berichten.
maandag 30 april om 20.30 u: Pangaea, Leuven van Yasmine Kassari Marokko/België, 1999, 57 min Frans gesproken, Nederlands ondertiteld verdeler: Bevrijdingsfilms
Chaque année, 30.000 Marocains traversent le détroit de Gibraltar, 14.000 sont renvoyés, 1.000 meurent noyés, 15.000 parviennent à s’installer. Derrière ces statistiques, ce sont des personnes à la vie souvent brisée que la cinéaste tente de cerner. Ces ‘hommes qui pleurent’, ce sont des travailleurs marocains venus chercher meilleure fortune en Espagne et qui découvrent l’impasse dans laquelle ils se trouvent. Car l’Eldorado devient vite un bagne. Chaque année, trente mille Marocains traversent le détroit de Gibraltar pour entrer clandestine-
ment en Espagne. La moitié d’entre eux est interceptée et renvoyée dans son pays. Un milier meurt, noyé, entassé dans des barques moteur. La réalisatrice a passé un été dans la région de Murcie et a gagné la confiance de ces travailleurs clandestins, en les écoutant, sans les interrompre. Each year, 30.000 Moroccans cross the Strait of Gibraltar, 14.000 are sent back, 1.000 drown, 15.000 manage to set themselves up. Behind these statistics, the filmmaker tries to define the often wrecked lives of these peoples.
UNE FEMME TAXI A SIDI BEL-ABBES Na het overlijden van haar man moet Choumicha, moeder van drie kinderen, dringend een job vinden. Ze wordt de enige vrouwelijke taxichauffeur van Sidi Bel-Abbès. De film toont in welke moeilijke omstandigheden zij een beroep uitoefent die eigenlijk voor mannen gereserveerd en dit in een stad waar het fundamentalisme door geweld zijn wetten probeert op te leggen. Choumicha laat ons de stad ontdekken, confronteert ons met de vele en tegengestelde facetten in deze samenleving en leert ons andere vrouwen kennen die ook, zoals zij, een strijd voeren voor meer vrijheid.
maandag 30 april om 22.30 u: Pangaea, Leuven van Belkacem Hadjadj Algerije, 2000, 52 min Frans gesproken/ ondertiteld verdeler: Les films de la Paserelle
A la mort de son mari, Choumicha, mère de trois enfants, doit trouver un emploi et devient la seule femme taxi de Sidi Bel-Abbès. Le film montre les conditions dans lesquelles elle exerce son travail réservé a priori aux hommes par ces temps ou l’intégrisme essaie, par la violence, d’imposer sa loi. Choumicha nous fait découvrir la ville, nous confronte aux visages multiples et contradictoires de cette société et nous mènera, au gré de ses périples, à la rencontre d’autres femmes, qui comme elle, mènent le combat pour plus de libertés.
When her husband dies, Sumicha, the mother of three children, has to find a job. She becomes a taxi driver, a profession previously only for men in a town, Sidi Bel-Abbès, where fundamentalism is trying to impose its law with use of violence.
61
Schoolvoorstellingen De drie festivals met aandacht voor de niet-westerse film die jaarlijks te Brugge, Turnhout en Leuven plaatsvinden, stellen een zorgvuldig en representatief overzicht voor van de filmproductie in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. De festivals bieden eveneens een educatief luik aan. Onder de gezamenlijke noemer GAASAM MUDA (letterlijk : schaduwen snijden) kunnen leerkrachten kennismaken met 12 films uit vier continenten. Bij elke film is zowel voor de leraar als voor de leerling een pedagogisch dossier samengesteld. Tijdens het AFRIKA FILMFESTIVAL vertonen we in Leuven, Aarschot, Diest, Haacht, Tervuren en Dilbeek een aantal films voor lagere schoolkinderen en scholieren. Meer informatie bij de verantwoordelijke van de diverse steden. Algemene informatie over deze pedagogische dossiers: Gaasam Muda pa de Warande Warandestraat 42 2300 Turnhout tel.: 014.41.94.94 fax.: 014.42.08.21 e-mail: info@opendoek.be website: www.opendoek.be Ook het Vlaams Centrum voor Kinder- en Jeugdfilm heeft heel goede pedagogische dossiers Vlaams Centrum voor Kinder- en Jeugdfilm Paleizenstraat 112 1030 Brussel tel.: 02.242.64.41 fax.: 02.242.74.27 e-mail: vckj@online.be De gouden voetbal
Lumumba
Le grand blanc de Lambaréné
62
Kirikou en de heks
THE BLACK WEST Op woensdag 25 en donderdag 26 april organiseren het Instituut voor Culturele Studies en het Departement Culturele Antropologie van de K.U. Leuven in samenwerking met het CC Leuven, het Vlaams Filmmuseum en het Afrika Filmfestival een filmcyclus met zowel klassieke als minder bekende films rond het thema van de ‘black cowboy’. Centraal hierbij staat de representatie van de zwarte in de westerntraditie. Daarnaast is er aandacht voor de manier waarop de western-traditie in de niet-westerse cinema is heropgenomen en, natuurlijk, getransformeerd. Bij het filmprogramma, dat twee avondvullende coktails aanbiedt, hoort ook een studienamiddag (26 april) georganiseerd door prof. Filip De Boeck en prof. Jan Baetens, met een aantal korte lezingen en discussies over films uit de reeks.
woensdag 25 april 14 u RIDE WITH THE DEVIL (Ang Lee, VS) 20 u LE RETOUR DE L’AVENTURIER (Mustapha Alassane, Niger) BLAZING SADDLES (Mel Brooks, VS) donderdag 26 april 20 u GLORY (Edward Zwick, VS)
LEZINGEN EN DISCUSSIENAMIDAG Wagehuys - Cultureel centrum Leuven donderdag 26 april om 15 u en om 17 u 30. Lezingen (in het Frans en in het Nederlands) over ‘The Black West’ over ‘Le régiment noir’ (H. Bauchau) en ‘Cinémas’ (T. Monémembo). Lezing van ACHILLE NGOYE (Congo) over eigen werk. Achille Ngoye is geboren in Kinshasa maar woont en werkt in Parijs. Als journalist was hij een van de eersten die in de jaren ’80 over Afrikaanse muziek schreven (om in Libération en Actuel). Als romancier publiceerde hij o.m. ‘Agence Black Bafoussa’ en ‘Sorcellerie à bout portant’ (beiden in de Série-Noire-reeks van Gallimard), ‘Yaba Terminus’ (uitgeverij Le Serpent à Plumes) en het stadsproject ‘Kin-La-Joie’ (uitgeverij L’Harmattan). Zijn tijdschrift Jeunes pour jeunes had sterke wortels in de Congolese stadscultuur, waar het ‘recyclen’ van de Far-West-mythologie een centrale plaats bekleedde. Lezing van MYRIAM WATTHEE-DELMOTTE (UCL) over ‘Le régiment noir’ van H. Bauchau. Henri Bauchau is een éminence grise uit de Belgische letteren, zowel binnen het proza als binnen de poezie. Zijn roman ‘Le régiment noir’ is een mijlpaal in de Belgische romanliteratuur. Via het levensverhaal van een Belgische emigrant naar Amerika en zijn strijd voor de bevrijding van de slaven, schetst Bauchau het beeld van iemand voor wie het zoeken naar de eigen identiteit en vooral de problematische relatie met de vader de achtergrond vormt voor een passionele ontmoeting tussen wit en zwart. Aansluitend debat. Inkom op de lezingen gratis.
63
RIDE WITH THE DEVIL Jake Roedel en Jack Bull Chiles zijn twee vrienden uit Missouri. Wanneer de burgeroorlog uitbreekt en Jacks vader wordt vermoord, duiken ze onder om mee te vechten met de ‘Bushwackers’, een groep ongeregelden die de kant van het Zuiden heeft gekozen. Een van de groepsleden is Daniel Holt, een vrijgelaten zwarte slaaf die niet los kan komen van zijn vroegere meester. De groep wordt geholpen door een zuidelijke weduwe, Sue Lee, die de minnares wordt van Jack. Als deze laatste zwaar gewond raakt, neemt Jake de vrouw mee naar het Zuiden om haar in veiligheid te brengen. Jake die 19 jaar oud is, moet zich vragen stellen over zijn leven en beslissen of hij verder strijdt.
woensdag 25 april om 14 u: Vlaams Filmmuseum, Leuven van Ang Lee VS, 1999, 138 min Nederlands ondertiteld
Jake Roedel et Jack Bull Chiles sont deux amis vivant dans le Missouri au moment ou éclate la Guerre civile. Le père de Jack Bull est tué par des soldats de l’Union, ce qui pousse le jeune homme à rejoindre les ‘Bushwackers’, des guérilleros défendant la cause du Sud. L’un d’eux est un noir, Daniel Holt, qui reste lié à l’homme qui lui a rendu la liberté.
Jake Roedel and Jack Bull Chiles are friends in Missouri when the Civil War starts. Jack Bull’s dad is killed by Union soldiers, so the young men join the Bushwackers, irregulars loyal to the South. One is a black man, Daniel Hot, beholden to the man who bought his freedom.
met Skeet Ulrich, Tobey Maguire, Jewel Kilcher, Jeffrey Wright, Simon Baker
BLAZING SADDLES Westernparodie die zich afspeelt in een stadje waar iedereen Johnson heet en waar de komst van de spoorweg een directe bedreiging voor de inwoners is. Om de mensen uit hun huizen te verdrijven, laat Haedly Lemar, een onfris politicus, een aantal handlangers de boel op stelten zetten. Wanneer de sheriff wordt vermoord, eisen de bewoners de aanstelling van een nieuwe kracht. Hedley kan de Gouverneur ervan overtuigen de eerste zwarte sheriff aan te stellen. De man in kwestie is een verfijnd stadsmens van wie de slechterikken geen enkele tegenstand verwachten.
woensdag 25 april om 20 u: Vlaams Filmmuseum, Leuven van Mel Brooks VS, 1974, 93 min Nederlands ondertiteld met Cleavon Little, Gene Wilder, Slim Picken, Harvey Korman, Madeline Kahn, Mel Brooks
64
Un des westerns les plus parodiques jamais tournés. Une petite ville où tout le monde s’appele Johnson doit disparaître pour la construction d’un chemin de fer. A fin de s’emparer des terres de habitants, Headly Lemar, un homme aux connections politiques très louches, envoie ses hommes de main à la ville avec la mission d’y rendre la vie impossible. Après le meurtre du shérif, les habitants demandent qu’on en nomme un nouveau. Hedley convainc le gouverneur de nommer le premier shérif noir de tout l’Ouest. Bart est un citadin raffiné, mais il ne fera pas vraiment ce qu’on attend de lui …
The Ultimate Western Spoof. In order to grab their land, Hedley Lemar, a politically connected nasty person, sends in his henchmen to make the town unlivable. They get the first black sheriff in the west. Bart is a sophisticated urbanite who will have some difficulty winning over the townspeople.
LE RETOUR DE L’AVENTURIER Bij zijn terugkeer uit de Verenigde Staten biedt Jimmy, een jongeman uit Niger, aan zijn vrienden uit zijn geboortedorp cowboykleding aan. Dit klein groepje, gekleed als Amerikanen uit de Far West, verandert dra in een gang, die de bewoners terroriseert en de autoriteit van de dorpschef betwist.
De retour d’un voyage aux EtatsUnis, Jimmy, un jeune Nigérien, offre aux amis de son village natal des vêtements de cow-boy. Cette petite bande attifée comme des Américains du Far West se transforme alors en un redoutable gang, terrorisant les habitants, contestant l’autorité du chef du village.
Back from the USA, Jimmy a young man from Niger offers to his friends some presents, such as cowboyclothing. Dressed as cowboys, Jimmy and his friends transform themselves into a cowboy-gang. They terrorise the village and don’t hesitate to question the autority of the head of the village.
woensdag 25 april om 20 u: Vlaams Filmmuseum, Leuven van Mustapha Alassane Niger, 1966, 34 min Frans gesproken kopie: POM Films
GLORY Deze film is gebaseerd op de correspondentie van kolonel Robert G. Shaw, een officier van het noordelijke leger die onder de burgeroorlog vrijwillig het commando nam over het eerste regiment zwarte soldaten. De film beschrijft zijn strijd tegen de vooroordelen uit beide kampen, die van het zuiden (waar men orders had gegeven de officieren van zwarte soldaten te doden), maar ook die van het noorden.
donderdag 26 april om 20 u: Vlaams Filmmuseum, Leuven van Edward Zwick VS, 1989, 122 min Nederlands ondertiteld
Ce film est basé sur la correspondance du colonel Robert G. Shaw. Officier de l’armée de l’Union durant la Guerre civile, Shaw avait accepté de diriger la toute première compagnie de soldats exclusivement noirs. Dans cette fonction, il a dû se battre aussi bien contre les préjugés de l’ennemi (qui avait reçu des ordres pour tuer tous les officiers encadrant des soldats noirs) que contre ceux de ses propres collègues.
Based on the letters of Colonel Robert G. Shaw. Shaw was an officer in the Federal Army during the American Civil War who volunteered to lead the first company of black soldiers. Shaw was forced to deal with the prejudices of both the enemy (who had orders to kill commanding officers of blacks) and of his own fellow officers.
met Matthew Broderick, Denzel Washington, Cary Elwes, Morgan Freeman
65
66
1
5
6
2
3
7
4
1. Claudia Cardinale in ‘Un été à la Goulette’ 2. Mariam Kaba 3. Marianne Jean-Baptiste (links) in ‘Secret and Lies’ 4. Isaach de Bankolé in ‘Otomo’ 5. Amel Hedhili (links) in ‘Bent Familia’ 6. Dieudonné Kabongo in ‘Le Damier’ 7. Cathy Tison in ‘Mona Lisa’ 8- 9. Roscdy Zem en Fadila Belkebla in ‘Vivre au Paradis’ 10. Eriq Ebouaney 11. Mouna Fettou in ‘Femmes et femmes’ 12. Nour el Chérif in ‘Al Massir’ 13. Gérard Essomba in ‘Pieces D’Identités’ 14. Dominique Mesa in ‘Pieces D’Identités’
67
12
8
9
10
13
11
68
14
DE PLAATS VAN DE ACTEUR VAN AFRIKAANSE ORIGINE OP DE EUROPESE SCHERMEN (België, Frankrijk,Groot-Brittanië) LA PLACE DES COMEDIENS D’ORIGINE AFRICAINE SUR LES ECRANS D’EUROPE (Grande-Bretagne, France, Belgique) THE AFRO-ACTOR IN THE EUROPEAN FILM Programma: Enkele jaren geleden brak er een relletje uit bij de VRT. In een populaire misdaadserie ‘Heterdaad’ die zich in het multiculturele Brussel afspeelt, er geen relevante rol was weggelegd voor een Marokkaan, Congolees, Chinees of Pakistaan,... bevolkingsgroepen die nochtans deel uit maken van het stadsbeeld en het leven. Toch zijn er in ons land afro-acteurs werkzaam. Zo ging in ‘Brussels by Night’ (1983) van Marc Didden de hoofdrol al naar Amid Chakir. Eén van de meeste gevraagde acteurs is de in Brussel wonende Franstalige Congolees Dieudonné Kabongo. Hij speelde onder meer een rol in de VTM-serie ‘Diamant’, speelde een Afrikaanse priester in ‘Pieces d’Identités’ en dictator in ‘Le Damier’. Luc Pien gaf ook in zijn film ‘La Sicilia’, waarin de migrantenproblematiek toch het kader vormt, eveneens een belangrijke rol aan de Afrikaanse acteur Hubert Koundé. Helaas blijft tot op vandaag het optreden van afro-acteurs in de Belgische en zelfs Europese media gewoonweg ondermaats. Bovendien stellen die acteurs zelf dikwijls vast dat als zij dan al voor een aantal producties worden gevraagd, ze vaak stereotype rollen moeten vertolken die cliché-bevestigend werken: de zwarte prostituée, de Magrebijnse crimineel, de onderdrukte moslimvrouw, de amper Nederlandskundige migrant,... Mark Daniels maakte samen met Melvin van Peebles over deze rolbevestiging in de Afrikaanse film de bekende documentaire ‘Classified X’. Met deze productie zal de studiedag geopend worden. Voor de studiedag werden enkele experten terzake uitgenodigd nl. Sylvie Chalaye (Frankrijk) en Menelik Chabazz (GrootBrittannië). In het kader van de afro-acteur in de Europese film, staan er films uit Duitsland (Otomo), Frankrijk (Samia) en Nederland (Papa’s Song) op het menu.
11 u
‘Classified X’ van Mark Daniels (VS)
14 u Inleiding door - Menelik SHABAZZ, hoofdredacteur van ‘Black Film maker Magazine’ (Groot-Britannië) - Sylvie CHALAYE, redactrice van ‘Africultures’, prof. universiteit van Rennes (Frankrijk) 15 u Nadien komen enkele acteurs en actrices aan bod. - Dieudonné KABONGO (‘Pièces d’Identités’, ’Lumumba’, ‘Le damier’, …) - Eriq EBOUANEY (‘Lumumba’, ‘Villa Mon Rêve’, …) - Faouzi BENSAIDI (‘Mektoub’) - Amid CHAKIR (‘Brussels by night’) - Gerard ESSOMBA (‘Pièces d’Identités’) 17 u
Een nieuw productiefonds voor films van het zuiden in België, door Walter PROVO, Cinema Novo
Het einde is voorzien om 18 u moderator: Jean-Pierre Jacquemin zaterdag 28 april lokaal MSI 00.28 - Ravenstraat, K.U.Leuven (achter Universiteitsbibliotheek, Ladeuzeplein, op 500 m van het station) De voertaal van de studiedag is Frans en Engels. Een organisatie ism Black West en Culturele Studies (K.U.L.).
69
CLASSIFIED X Melvin Van Peebles is een van de pioniers van de Amerikaanse Afro-film, die in de Verenigde Staten voor zijn werk eind jaren zestig en begin van de jaren zeventig als X (ontoelaatbaar) werd gecensureerd. Melvin produceerde en regisseerde de eerste Afro-Amerikaanse film ‘Sweet Sweetback’s Baadassss Song’ en het werd een ongehoord commercieel succes. Van Peebles werd de wegbereider voor een gehele reeks Afro-films zoals ‘Shaft’ en voor regisseurs als Spike Lee. In ‘Classified X’ analyseert hij op welke wijze de zwarte in de Amerikaanse film sinds de beginjaren werd geportreteerd als een tweederangsfiguur die geheel ten dienste staat van de blanke Amerikaan. Dat dit soms tot erg absurde situaties leidt in films maakt Van Peebles duidelijk met tal van filmfragmenten. Zelfs de ‘correcte’ en ‘maatschappijkritische’ Stanley Kubrick krijgt een veeg uit de pan. Deze film is van uitzonderlijk belang omdat hij precies de heersende ideologie (racistische) van de Amerikaanse filmindustrie, met een enorme invloed overal in de wereld, op degelijke onderbouwde wijze op de korrel neemt.
zaterdag 28 april om 11 u: MSI, Leuven van Mark Daniels VS, 1997, 52 min (video) Engels gesproken, Frans ondertiteld. met Melvin van Peebles kopie: Les films d’ici
L’oeuvre de Melvin Van Peebles, un des pionniers absolus de cinéma noir américain, avait été classé X par la censure américaine. Melvin, le metteur en scène de ‘Sweet Sweetback’s Baadassss Song’ nous accompagne dans un voyage fascinant à travers la représentation des Noirs dans les films de Hollywood. Mais il ne se contente pas de polémiquer sur les clichés des mamies, des noirs fidèles ou des noirs-singe. Il aussi va au delà et attaque ces films politiquement corrects qui sont les porte-drapeaux d’une Amérique progressiste.
The films by Melvin van Peebles, absolute pioneer of American black cinema, were classified X by the American censors. Melvin takes us on a fascinating journey through the representation of blacks in Hollywood cinema.
Sylvie Chalaye Sylvie Chalaye is auteur en coördinatrice van verschillende boeken en artikels met aandacht voor het beeld van de zwarte in het theater, film en televisie. Waaronder ‘Noir au nègre, l’image du Noir au théâtre de 1550 à 1960' (L’Harmattan, 1998), ‘Tirailleurs en images’ (Africultures, nr 25, février 2000), ‘Acteurs Noirs’ (Africultures nr 27, avril 2000) en ‘Nègres en images’ (te verschijnen bij l’Harmattan). Ze is ook lector aan de universiteit van Rennes 2, waar zij het departement Arts du Spectacle leidt. Ze doceert er geschiedenis en esthetiek van het theater en leidt een seminarie over de hedendaagse dramaturgie van Franstalig Zwart-Afrika. Zij werkt mee aan ‘Théâtre/Public’ en aan het tijdschrift ‘Africultures’. Sylvie Chalaye
70
DE CINEMA VAN HET GHETTO ONTVLUCHTEND Zwart Amerika, het is een kleur noch een verschil. De Afro-Amerikaan is voor alles een Amerikaan ! In mijn ogen lijkt de discriminatie waaronder de film lijdt, die men zwart Amerikaans noemt, in essentie te zijn ontstaan vanuit een economische censuur. De cultus van het Vrijheidsbeeld lijkt zich hier te versterken in een niet minder grote verering voor ... de dollar. Het verdienen van dollars aan de film is slechts mogelijk wanneer het hart van het grote publiek geraakt wordt. Muziek, literatuur en theater luisteren naar dezelfde bestsellerskoers. Om evidente redenen kan men niet anders omgaan met film, de zwarte evenmin als de blanke. In realiteit, ik zeg het u, de ‘goede wilde’ blijft wild als hij de regels van het spel niet aanvaardt. Als een zwarte cineast een volledig blank maar toch ook een voor de Hollywood industrie volledig vreemd onderwerp voorstelt, zal hij niet meer of niet minder succes hebben dan een blanke cineast met hetzelfde scenario. ‘Populair denken’ is dus het enige paswoord in het Amerikaanse cultureel universum. …/… Als een zwarte cineast zijn kans waagt met een film voor een breder publiek dan het zwarte, dan garandeer ik dat de industrie zich aan hem interesseert. Zo zijn ‘She gotta have it’ van Spike Lee en ‘Hollywood Shuffle’ van Robert Townsend de grote sleutels voor de officierspoorten en voor de televisie. Het geld en de moraal geven elkaar in de Verenigde Staten met sereniteit de hand. U zegt mij dat het racisme bestaat ? Uiteraard, maar de échte kleur is groen ! Zoals het dollarbiljet. Melvin Van Peebles, 1987 (CinémAction, Cerf, 1988)
REFUSANT LE CINEMA DE GHETTO
Menelik Shabazz Writer/Director/Producer Menelik Shabazz, has been working in the British film industry since he left the International Film School in 1975. He has worked in television producing programmes for BBC, Channel Four and ATV. He is best known for his award winning and internationally acclaimed feature film, Burning an Illusion’ (1982). In 1996, Shabazz won the Prized Pieces, a National Black Programming Consortium award in the United States for his BBC drama/documentary ‘Catch A Fire’ (1996). Shabazz was the founder of the Ceddo Film Video Workshop in 1982. Ceddo was one of the first to be involved in film/video-training, screenings and presentations which included filmmakers like Spike Lee and Euzhan Palcy. Production included ‘Street Warriors’, ‘Omega Rising’, ‘The Peoples Account and Shabazz’s Time’ and ‘Judgement’ (1988). Ceddo along with Black Audio Collective and Sankofa forged new styles and awareness. Shabazz is also the Editor of the ‘Black Filmmaker magazine’. Black Filmmaker aims to create a forum and profile for black filmmakers in the UK and internationally. He is also the Executive Director of the International Film Festival in London.
Noir Américain, ce n’est ni une couleur, ni une différence. Le Noir Américain est avant tout un Américain ! A mes yeux la discrimination dont paraît souffrir le cinéma que l’on dit ‘noir Américain’ relève essentiellement d’une censure économique. Le culte de la Statue de la Liberté se double ici d’une non moins grande vénération pour … le dollar. Le mérite de ce dollar au cinéma, c’est qu’on ne peut l’obtenir qu’en touchant le coeur du plus vaste public. La musique, la littérature, le théâtre fonctionnent à la course au best-seller. Pour des raisons évidentes, il ne peut en aller autrement avec le cinéma, le noir comme le blanc. En vérité, je vous le dis, le ‘bon sauvage’ restera sauvage s’il n’acepte pas les règles de ce jeu ! Si un cinéaste noir propose un sujet tout à fait ‘blanc’ mais aussi tout à fait ésotérique à l’industrie hollywoodienne, il n’aura ni plus ni moins de succès qu’un cinéaste blanc avec le même scénario. Penser ‘populaire’ voilà le seul mot de passe de l’univers culturel américain …/… Si un cinéaste noir atteint avec un film une audience au-delà du seul public noir, je vous garantis que l’industrie s’intéressera à lui. A preuve ‘She gotta have it’, de Spike Lee et ‘Hollywood Shuffle’ de Robert Townsend, devant qui se sont grandes ouvertes les portes des majors et de la télévision. Le fric et la morale se donnent, aux USA, la main avec sérénité. Vous me dites que le racisme existe ? C’est vrai, mais sa vraie couleur, c’est le vert ! Comme le billet.’ Melvin Van Peebles, 1987 (CinémAction, Cerf, 1988)
71
PIERRE HAFFNER (1943 - 2000)
Vorig jaar was de bekende Franse filmkenner, prof. Pierre Haffner, aanwezig op de studiedag van ons festival. De contacten met Pierre Haffner dateren echter al van veel vroeger. Hij publiceerde een zeer groot aantal artikels over Afrikaanse film in onder meer ‘Le Film Africain’, ‘Le Monde’, ‘Ecrans d’Afrique’, ‘CineMedia’, enz. Hij was een beminnelijk, discreet en altijd goedgemutst man, die als moderator bij rondetafelgesprekken erg gewaardeerd werd. Met België en haar koloniaal verleden had hij een bijzondere band. Begin jaren zeventig verbleef hij geruime tijd in Kinshasa waar hij ook zijn echtgenote leerde kennen. In de Congolese hoofdstad organiseerde hij toen ondermeer de filmprogrammatie in het Frans cultuurcentrum. Hij werd er bevriend met een van de grote figuren uit de Belgische missiefilm, de missionaris Alexander Van Den Heuvel. Samen ontmoetten ze ook Sembene Ousmane in Kinshasa en hielden ze voor een enthousiast Congolees publiek discussies over de toen nog jonge Afrikaanse film. Nadien bleef die Afrikaanse film Pierre Haffner dusdanig boeien dat hij een vaste gast werd op filmfestivals als Carthago, Ouagadougou, Milaan en Amiens. Met André Hardies publiceerde hij in Brussel ondermeer ‘Regards sur le cinéma Negro-Africain’. Aan de universiteit in Straatsburg doceerde hij niet alleen over Afrikaanse film, maar over film in het algemeen en de geschiedenis van het medium in het bijzonder. Vorig jaar beloofde hij dat hij in 2001 in Leuven op de volgende studiedag weer present zou zijn. Zijn plotse en overwachte dood in november 2000 heeft zulks verhinderd. Guido Convents
72
GASTEN VAN HET FESTIVAL We verwelkomen ondermeer volgende gasten:
cineasten: Mohamed Bouamari Faouzi Bensaïdi Karim Traïda Jean-Michel Kibushi Mweze Ngangura Néjia Ben Mabrouk Yasmine Kassari Mahmoud Ben Mahmoud Jean-Jacques Adrien Robbe De Hert Ansgar Ahlers
Algerije Marokko Algerije Congo Congo Tunesië Marokko Tunesië België België Duitsland
actrices en acteurs: Gerard Essomba Mariam Kaba Dieudonné Kabongo Eriq Ebouaney Amid Chakir
Kameroen Guinée Congo Frankrijk België
festivalorganisatoren: Keith Shiri Friedolain Bekomo Mariet Bakker Heidi Lobato
Africa at the pictures, Londen Afrik-Fest, Leeuwarden Africa in the picture, Amsterdam Africa in the picture, Amsterdam
journalisten: Menelik Shabazz Sylvie Chalaye
Black Filmmaker Magazine, Groot-Brittannië Africultures, Frankrijk
Waren vorige jaren te gast op het festival Kathinka HEYNS, cineaste van ‘Paljas’, en haar echtgenoot en scenarioschrijver Chris BARNARD (Zuid-Afrika) Sembene OUSMANE (Senegal) en Med HONDO (Mauretanië) twee van de bekendste Afrikaanse regisseurs Ferid BOUGHEDIR (Tunesië) - tweede van rechts - en enkele acteurs van ‘Un été à la Goulette’(Tunesië) samen met de organisatoren van het festival
73
ORGANISATIE Het festival is een organisatie van de vzw Film en cultuurpromotie Eindverantwoordelijken: Guido Convents en Guido Huysmans Organisatieteam: Bruno Bové, Guido Convents, Maarten Devriendt, Jef Laenen, Guido Huysmans, Vanessa Gilmin, Luk Mertens, Sophie Smet, Yvan Vanderbiesen, Jan Van Gompel. verder: in Dilbeek: David Robberechts in Diest: Luc Smeyers in Aarschot: Peter Holemans in Haacht: Luc Van Rillaer in Strombeek: Riet Jaeken in Tervuren: Jaak Vandelook Grafische vormgeving: LUCA • lucagraaf@pi.be Drukker: EPO-drukkerij Foto cover: Mariam Kaba (fotograaf Michel Quenneville) Speciale dank aan : Gert-Jan Backx, Fridolain Bokomo, Marc Boonen, Chris Boyen, Magda Coeckelberghs, Jan en Els De Clercq, An Dewit, Hubert Dhaenens, Maria Donvil, Katia Garcia, Paul Geens, Peter Haesendonck, Jos Hoeyberghs, Georges Kamanayo, Jean Michel Kibushi, Jean-Pierre Jacquemin, Ward Geens, Johan Kerkhofs, Hélène Madinda, Florencia Martini, Jacques Mevis, Wilfried Stienaers, Ingrid Stoufs, Antoine Tshitungu, Ronny Tielen, Lut Vanloo, Mark Van Mechelen, Wim Van Parijs, Inge Vermeire, Peter Wollaert... en excuses aan iedereen die we vergeten zijn Het Afrika Filmfestival krijgt de steun van het DGIS - Staatssecretariaat voor Ontwikkelingssamenwerking, de provincie Vlaams-Brabant, stad Leuven, stad Aarschot, stad Diest, gemeente Haacht, gemeente Dilbeek, Fonds Film in Vlaanderen, FORTIS-Leuven, Via-Via reiscafé, EPO-uitgeverij, KBC-Aarschot, KBC-Dilbeek, restaurant Lukemieke, reisboekhandel Nomade, Café Commerce, Hotel La Royale, Arti-Mara, Mama Africa, Luk Versluys, Sax, De Blauwe Schuit, De Commerce, Libertad. Mediapartners zijn Film, Televisie en Video, Wereldwijd, Movie, Berichten. Het festival krijgt vooral steun van : Broederlijk Delen, Oxfam Wereldwinkels, Mensenbroeders, Wereldsolidariteit, 11.11.11. Verder met medewerking van Pax Christi Leuven, Raad voor Afrikaanse Gemeenschap van België, OCIC, Pangaea Portulaca, Anti-Imperialistische Bond, 11.11.11-Diest, GROSA-Aarschot, GROS-Haacht, Karibu en Raad Internationale Samenwerking Dilbeek, Gemeentelijke Openbare Bibliotheek, gemeentelijke jeugddienst, gemeentelijke sociale dienst, Leuvense derdewereldraad, het Leuvens secretariaat Noord-Zuidwerking, Pangaea, Studio Leuven, Studio Diest, Studio Tervuren, Cinecity Aarschot, ontmoetingscentrum Westrand en het cultureel centrum van Strombeek. Dank ook aan de filmverdelers : Cinevog, VCKJ - Jekino, Progres-Films, Cinélibre/ Cinéart, Bevrijdingsfilms - Libérations Films, La Médiathèque des Trois Mondes, MH Films, Mainstream, Regards Croisés, POM-films, Vlaams Filmmuseum en Archief, Kadoc, Belfilm, Cinema Public Films, Paradiso Entertainment, Movimento Productions, Gloria Films, Celuloid Dreams, Stichting Aves, Media for Development. Dank ook aan de Festivals: Focus op het Zuiden, Turnhout Cinema Novo, Brugge Festival du Cinéma Francofone, Namur Cinéma Méditerranéen, Brussel Festival International, Amiens Africa at the pictures, Londen Festival Cinema Africano, Milaan Internationaal Festival, Rotterdam Afrik-Fest, Leeuwarden Africa in the picture, Amsterdam
74
Addangaman Ali Zaoua Aid el Kebir Aghuy Article 15 bis Atlantico Negro… Na rota dos orixas Blazing Saddles Bent Familia - Les Tunisiennes Bwana Kitoko Clandestins Classified X Comedia Infantil De gouden voetbal Echo Eve’s Bayou Fils d’Imana Glory Kazungu de metis Keid Ensa - La ruse des femmes Kirikoe en de heks La falaise La saison des hommes La sueur des palmiers La vie est belle La vie sur terre Le cinéma Africain ? Le clandestin Le damier, Papa National Oyé Le mur Le retour de l’aventurier Le roi, la vache et le bananier Les diseurs de vérité Les siestes grenadine L’homme sur les quais Lumumba Lumumba, la mort du prophete Macadam Tribu Mwana Mboka, de zoon van het land Noodkreet uit Kivu Otomo Palaver Paljas Papa’s Song Ride with the devil Sankofa Samia Terra Estrangeira Tourbillons Tokende Traversées Quand les hommes pleurent Une femme taxi a Sidi Bel-Abbès Watt We are all alike inside Yellow Card
v.u.: Guido Huysmans, Leuvensebaan 323, 3220 Holsbeek.
51 11 57 29 28 49 64 41 23 37 70 45 47 58 43 25 65 31 41 45 59 39 15 21 47 60 27 29 59 65 21 37 35 19 17 19 26 27 31 33 23 13 55 64 53 15 33 58 25 35 61 61 28 60 55
Ontwerp: Luc Nagels, LUCA, 016/81 73 30 • lucagraaf@pi.be
INDEX
Foto cover: Mariam Kaba, fotograaf Michel Quenneville