Column: Samantha Bilgi

Samantha Bilgi – advocaat bij van Ardenne & Crince le Roy Advocaten: Uithalersproblematiek: hoe kun je als gedupeerde je schade verhalen?

“Recordaantal ‘uithalers’ opgepakt in Rotterdamse haven, fors meer dan vorig jaar”, “Uithalers: nog steeds douaniers in haven Rotterdam corrupt” en “Meerdere uithalers aangehouden op haventerrein Rotterdam”. Stuk voor stuk koppen die recentelijk in het nieuws voorbij zijn gekomen en die laten zien hoe actueel en hoe ernstig het probleem rondom het fenomeen ‘uithalers’ is.

Uithalers, personen die (beveiligde) haven- en luchthaventerreinen binnendringen om drugs uit containers te halen, kunnen worden ingezet op verschillende momenten in de transportketen. Soms wordt ervoor gekozen de partij drugs op de eindbestemming uit de container te halen, soms in de haven of op een ander tussenstation. In beide situaties geldt dat personeel wordt omgekocht om de missie te laten slagen. Via het omgekochte personeel worden toegangspassen verkregen, evenals informatie over aankomsttijden van containers en worden containers geopend.

NIEUWE UITHALERSWET

In 2021 vonden ongeveer 400 aanhoudingen van uithalers plaats. Deze aangehouden uithalers vervolgens succesvol strafrechtelijk vervolgen was tot voor kort juridisch ingewikkeld. Voor 1 januari 2022 moest een relatie met een partij drugs bewezen kunnen worden. Als dat niet kon, resteerde slechts de mogelijkheid een lage boete op te leggen voor het onbevoegd aanwezig zijn op een verboden terrein.

Sinds 1 januari 2022 geldt een nieuwe strafbaarstelling, gericht op uithalers. Kort gezegd is het wederrechtelijk verblijven op een haven- of luchthaventerrein hierin strafbaar gesteld. De celstraffen kunnen oplopen tot twee jaar, met onder bepaalde omstandigheden nog een mogelijke verhoging van een derde. De eerste veroordelingen onder de nieuwe wet zijn inmiddels uitgesproken door de rechtbank Rotterdam. Er zijn celstraffen opgelegd tot ruim vijf maanden.

SCHADE VERHALEN

Het feit dat thans hogere straffen kunnen worden opgelegd is goed nieuws, maar voor de ondernemingen waarvoor de oorspronkelijke lading bestemd was, speelt er vaak ook een ander belangrijk aspect: schade die wordt veroorzaakt door uithalers. Hierbij kan worden gedacht aan vernielde hekken en containers, maar bijvoorbeeld ook aan opgelopen vertraging als gevolg van de stillegging van processen omwille van (politie)onderzoek.

Er bestaan verschillende juridische mogelijkheden om als bedrijf te pogen deze schade vergoed te krijgen. Als de schade is veroorzaakt door een eigen medewerker van het bedrijf kan in het geval van contractbreuk soms de arbeidsovereenkomst worden ontbonden. Daaraan gekoppeld kan een vordering tot schadevergoeding bij de betreffende (oud-)medewerker worden neergelegd. Ook kan tegen een ieder een civiele procedure worden gestart.

Een derde manier om schade te verhalen, die bij veel bedrijven niet bekend is, is via de zogenoemde vordering benadeelde partij in het strafproces. Deze optie staat alleen open als de veroorzaker van de schade strafrechtelijk wordt vervolgd. Indien dat het geval is, is sprake van een laagdrempelige wijze om schade vergoed te krijgen.

Bij de politie of het Openbaar Ministerie moet worden gemeld dat schade is geleden als gevolg van een strafbaar feit. Het bedrijf meldt zich dan als benadeelde partij. Indien er al een strafrechtelijk onderzoek loopt of wordt gestart, wordt de benadeelde partij op de hoogte gehouden. Het bedrijf kan dan een voegingsformulier invullen en dit bij het Openbaar Ministerie indienen. Op dit formulier kunnen de schadeposten en de hoogte daarvan worden ingevuld en kan een toelichting worden vermeld. De verschillende schadeposten moeten met bewijsmiddelen worden onderbouwd.

Als de strafzaak op een zitting bij de strafrechter wordt behandeld, oordeelt de strafrechter ook over de vordering van de benadeelde partij. Is deze ontvankelijk en zo ja, komt deze (gedeeltelijk) voor toewijzing in aanmerking? Als de zaak door het Openbaar Ministerie wordt afgedaan, zonder dat er een rechter aan te pas komt, beantwoordt het Openbaar Ministerie deze vragen. In beide gevallen geldt dat alleen schade die “rechtstreeks” door het strafbare feit is geleden, kan worden vergoed.

Kortom: indien er een strafzaak speelt ten aanzien van de schadeveroorzaker, is het indienen van een vordering benadeelde partij een laagdrempelige en goedkope wijze om te proberen de schade vergoed te krijgen. Uiteraard moet de gestelde schade wel goed, en waar nodig met stukken, worden onderbouwd. Het advies is om de vordering niet onnodig ingewikkeld te maken. Als de vordering zodanig ingewikkeld is, dat deze het strafproces onevenredig belast, moet alsnog de weg naar de civiele rechter worden bewandeld.

s.bilgi@vanardenne-crinceleroy.nl