“De voedselketen wordt niet korter dan dit!”

Openlucht groentewinkel Groentegeweld “De voedselketen wordt niet korter dan dit!”

Groentegeweld, dat klinkt heftig en het was ook een heftige beslissing die de vrienden Willem en Dirk aan de toog van hun stamcafé namen. “We hadden het gevoel dat voedselproductie anders moest en kón en vonden dat we niet meer aan de zijlijn konden staan,” vertellen de zelf-made telers Dirk Hendrix en Willem Van Pelt die een zo kort mogelijke voedselketen opzetten.

Zonder enige achtergrond in het telen van groenten startten ze met een kleinschalige zelfoogstboerderij in het Belgische Weelde. Dat klinkt al wat lieflijker en eigenlijk komt de naam Groentegeweld ook daar vandaan. In het grensdorpje spreken ze niet over Weelde maar over Weld. Al associërend kwamen de mannen tot Groentegeweld. “Dat klinkt fris en modern, we wilden niet gezien worden als een alternatief geitenwollensokkenbedrijf, maar iedereen kunnen aanspreken.”

Niet gehinderd door enige voorkennis - Willem komt uit de IT en Dirk uit het onderwijs - begonnen ze 7 seizoenen geleden aan de moestuin. De eerste 3 jaar als hobby naast het werk, maar inmiddels zijn ze beiden fulltime teler. “Dat we alle theoretische kennis misten vonden we juist een voordeel. Ons doel is om te laten zien dat je met een beperkt landbouwoppervlak van 0,6 hectare naar schatting 150 tot 200 mensen een heel jaar kan voorzien van voedsel. Niet op een industriële en hoogtechnologische manier, maar volgens de wetten van de natuur en door goed te kijken en ervaren wat er gebeurt. Bovendien kun je ontzettend veel informatie halen van het internet en in boeken over ecologisch moestuinieren.”

Makkelijk is dat echter niet, maar het is wel te doen en door hard te werken. Inmiddels hebben ze een openlucht groentewinkel met meer dan 60 verschillende gewassen voor zelfoogsters, maken ze (twee)wekelijks seizoensgebonden groentepakketten voor abonnementhouders in de omgeving en legden ze onlangs de eerste lijnen richting horeca-afzet. De wijze van telen zorgt voor meer smaakvolle groenten. Deze worden door chefs gewaardeerd, maar het verschil merken de particuliere klanten ook. “We telen onze tomaten in de vollegrond en de smaak daarvan is echt anders dan die uit verwarmde en verlichte serres. Er kwam een meisje van 15 oogsten, die had nog nooit anders geproefd dan goedkope ‘waterbommen’ uit de supermarkt, ze was echt heel verbaasd over hoe tomaten konden smaken.” Naast smaak is er ook een verschil in voedingswaarde, verwachten Dirk en Willem. “Alles draait om de bodem, die levert de voedingsstoffen en gezonde planten. Het is nog niet echt wetenschappelijk onderbouwd, maar we zouden het heel interessant vinden als het verschil in vitaminen, mineralen en sporenelementen onderzocht zou worden tussen tomaten of aardbeien die op substraat worden geteeld en die uit de vollegrond.”

Op het veld gaat Groentegeweld biologisch én ecologisch te werk. Zo hebben ze bewust geen tractor en frezen ze niet, maar laten de natuur (de regenwormen) hun werk doen in de bodem en plaatsten ze nestkastjes voor vogels om ervoor te zorgen dat de kolen niet worden opgegeten door rupsen. “Het is niet de makkelijkste of kortste weg om groenten te kweken, maar voor ons is dit de toekomst van landbouw: economisch en ecologisch, landbouw en natuur, kleinschalig maar efficiënt, dicht bij de klant!”

Groentegeweld verkoopt geen bloemkolen, maar voeding om een heel jaar lang te kunnen eten. De oogst kan overvloedig, maar ook plots ‘uitverkocht’ zijn, doordat een gewas is opgeplukt door anderen of mislukt door droogte bijvoorbeeld. “In een warm jaar hebben we bijvoorbeeld wel

Zelf-made telers Dirk Hendrix en Willem Van Pelt In de openlucht groentewinkel kunnen klanten zelf hun groenten oogsten

vruchtgewassen in overvloed, maar kan sla plotseling grotendeels doorgeschoten zijn. Het is nodig om dat goed uit te leggen, omdat men de altijd gevulde schappen van de supermarkten gewoon is. Gelukkig kunnen we inmiddels door meer variatie aan te brengen voldoende alternatieven aanbieden.” Het bieden van voedselzekerheid is een belangrijke doelstelling en vooral in de winter is variatie een uitdaging. “Op het veld zijn altijd wel groenten te vinden, maar in de wintermaanden kun je een stuk minder afwisseling bieden. Februari en maart zijn altijd de meest lastige maanden. We adviseren onze klanten dan ook altijd om ’s zomers extra te plukken en in de vriezer te stoppen, dan kunnen ze een jaar lang tomaten en bonen eten die hier geteeld zijn.”

Terwijl de natuur haar best doet bij Groentegeweld, staat de inspanning die door de telers geleverd worden niet in balans met de opbrengst en dat maakt het financieel gezien allemaal best moeilijk, vertellen ze. “Als we eerlijk zijn, zijn we nog niet helemaal kostendekkend in exploitatie, met name ons eigen salaris. We zijn beide jonge vaders met kinderen en een huis. Het is niet evident om de familiale kosten jaar na jaar rond te krijgen. De risico’s zijn gelukkig laag. We hebben weinig kosten en investeringen voor de moestuin, de grootste kost is het plant- en zaaigoed. We gebruiken geen mest en extra energiebronnen. De koeling is onze grootste kostenpost. De tarieven die we rekenen zijn gebaseerd op de gangbare prijzen in de bio-winkel. We kunnen eigenlijk niet

uit de pas lopen met die prijzen die weer gebaseerd zijn op de reguliere retail. Die liggen op een veel te laag niveau. Als prijzen wat zouden stijgen dan zit er voor ons meer marge in.”

Zekerheid krijgt Groentegeweld door langetermijnafspraken te maken met klanten. Een zelfoogster kan een jaar lang dagelijks van zonsopgang tot zonsondergang groenten oogsten van het veld. Via een nieuwsbrief worden ze op de hoogte gehouden van wat geoogst kan worden. Rood is nog niet oogsten, geel is oogstklaar en groen is “oogstklaar veld dat leeg moet”, met het advies om extra te oogsten en in te vriezen of te verwerken. Daarnaast zijn er abonnementen en afhaalpunten in de directe omgeving voor jaarrond of per seizoen. Dit jaar wil Groentegeweld ook meer aan horeca afzetten. Die betalen makkelijker betere prijzen, omdat juist zij de smaak en kwaliteit van producten beter waarderen. Daarnaast is het mogelijk om Willem en Dirk te steunen via het ambassadeurschap. “Mensen die langer klant zijn, zijn vaak ambassadeur en bereid jaarlijks iets extra te betalen om ons inkomen te steunen. Zij zien waar we mee bezig zijn en waarderen onze missie.” (ML)

“Groentegeweld verkoopt geen bloemkolen, maar voor een heel jaar lang voeding” info@groentegeweld.be

Meer geweld bij het telen van shiitake

In Japan is er een beeld van elegantie geassocieerd met landbouw. In tegenstelling tot het populaire beeld dat Japanse telers in eerbiedige harmonie met de natuur werken en de vruchten van hun respectvolle arbeid afleveren aan de eettafels van het land, is het een beetje schokkend om te horen dat telers van shiitake ferme klappen met een hamer uitdelen. Shiitake groeit op boomstammen en telers kunnen ruwweg voorspellen wanneer shiitake begint te bloeien en verhogen de opbrengst door ongeveer twee weken van tevoren met water te besproeien, dan een hamer te pakken en flink hard op het hout te slaan. Vergelijkende experimenten wezen uit dat hameren de opbrengst aan shiitake kan verdubbelen.

Jan van Duijn, Frank Groenewegen, Pleun van Duijn, Ben Groenewegen, Peter de Jong en Rob van Duijn van Purple Pride

Purple Pride wil met shoarma de aubergine als convenienceproduct in de markt zetten “Voor shoppers is het vaak nog een drempel om met aubergine aan de slag te gaan”

Purple Pride presenteert sinds deze maand haar eigen aubergine shoarma. Het aubergine merk van Growers United, van origine een telersvereniging gericht op de teelt van aubergines, wil hiermee inspelen op de stijgende populariteit van veganistische producten en de aubergine in de markt zetten als convenienceproduct.

“In 2017 at één op de vijf mensen aubergine in Nederland en dat is tegenwoordig één op de drie”, vertellen Jurre Schottelndreier en Rob Mulder van Purple Pride. “Dat is een serieuze consumptiegroei. Dit komt natuurlijk mede doordat de aubergine een inhaalslag te maken heeft. De penetratie van de tomaat en paprika ligt bijvoorbeeld veel hoger. Shoppers vinden het echter vaak een drempel om met aubergine aan de slag te gaan, omdat zij niet goed weten hoe zij de aubergine moeten toepassen of bereiden.” Daarom richt Purple Pride zich op het inspireren van de shoppers. “De groei laat zien dat ongeveer 5 miljoen mensen wel aubergine eten, maar dat betekent dat er nog 12 miljoen mensen bij te winnen vallen. Ons motto is ‘Aubergine bij iedereen op het weekmenu’ en om dit te realiseren zijn er veel knoppen waar je aan kunt draaien.”

GEBRUIKSGEMAK

Het potentieel benutten kan, volgens de mannen, op meerdere manieren gebeuren. “Het belangrijkste is om de shopper te inspireren en de veelzijdigheid van de aubergine te laten zien. Gemak speelt hierbij een belangrijke rol. Voor aubergine is pre-store inspiratie bijvoorbeeld uitermate belangrijk”, gaat Jurre verder. “Uit marktonderzoek (GFK) onder shoppers in verschillende landen blijkt dat veel mensen geen aubergine kopen, omdat ze