“De helende werking van UV-licht”

Behandeling van citrus met UV-licht

Arne Aiking, CleanLight: “De helende werking van UV-licht”

De rechtstreekse inwerking van de zon verlengt de shelflife van groenten en fruit. Dat komt door de desinfecterende werking van de UV-licht van de zon. Zelfs bij relatief lage doseringen zoals de zon dat doet. Deze simpele vaststelling bracht Arne Aiking ertoe CleanLight op te richten, een technologisch bedrijf uit Honselersdijk dat UV-kappen plaatst op sorteerlijnen om de houdbaarheid van verse producten op te schroeven zonder daarbij de voedselveiligheid in gevaar te brengen met chemische middelen. Een simpele, maar revolutionaire vaststelling, zo blijkt.

In Nederland is de revolutie evenwel nog niet in gang gezet, zo vertelt Arne, die z’n ingenieursopleiding in Canada genoot en ook een groot deel van z’n carrière in de VS en Canada uitbouwde. Jarenlang reisde hij als teeltadviseur, specialisatie boomkwekerijen, door Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Azië, waar hij vaak problemen heeft gezien met de chemische behandeling van boompjes. In 1987, toen hij gedetacheerd werd door zijn Zweedse werkgever naar Brazilië, was hij getuige van een eenvoudige, maar opmerkelijke handeling die de richting van z’n beroepsleven zou bepalen.

DE BOOMPJES ELKE DAG EEN “LICHTJE” LATEN SCHEPPEN

Brazilië werd in die tijd geteisterd door een torenhoge inflatie en bokste op tegen fikse invoerrechten. “Ze konden met andere woorden geen gewasbeschermingsmiddelen kopen uit het buitenland,” vertelt Arne. “Ik was er een week lang bij een klant aan de slag om de werking van de boomkwekerij efficiënter te maken. Iedere ochtend zag ik er twee schoolbussen arriveren met huisvrouwen die prompt de kas ingingen en alle traytjes met boompjes naar buiten droegen. Na de lunch ging alles weer in de kas. Als jonge ingenieur vond ik het best raar. Zoiets had ik nooit gelezen in mijn cursussen. De manager, een hoogopgeleide ingenieur uit Polen, vertelde me dat ze dit deden omdat ze geen dure fungicide konden kopen. Ze bestreden de schimmels op hun plantjes met het zonlicht, ‛want het reinigende gedeelte van het licht van de zon wordt buitengesloten door het kasdek,’ zo legde hij uit. Dat reinigende gedeelte is het natuurlijke UV-licht van de zon.” Volgens Arne groeit een tomatenplant bijvoorbeeld ook anders in de kas dan gewoon buiten. “Zelfs heel kleine hoeveelheden UV-licht kunnen een enorme impact hebben op planten. Planten met een UV-tekort worden langer en sprietig. Ze blijven maar groeien in de hoogte. UV-licht maakt planten resistenter tegen ziekte en compacter. Helaas is de idee van de reinigende werking van ultraviolette straling helemaal niet ingeburgerd in Nederland. Tien jaar geleden hadden wij al een heel mooie bijdrage moeten kunnen leveren aan de verduurzaming van de Nederlandse glastuinbouw. Maar de gemiddelde Nederlandse tomatenteler zal zeggen: ‛Ik heb gehoord van WUR/PPO dat de behandeling met UV-licht helemaal niet werkt.’ Dus, hier blijven gewasbeschermingsmiddelen de voorkeur wegdragen. Dat is deels cultureel bepaald, maar er zit ook een hele industrie achter met grote economische belangen. In het buitenland daarentegen is de methode wel in zwang,” legt Arne uit.

TWEE EN EEN HALVE SECONDE

De breedste toepassing van de helende werking van het UV-licht vindt evenwel niet in de teelt, maar in het pakstation plaats. Boven op de sorteerlijnen plaatst CleanLight een UV-kap waar de groenten of fruit op de transportband onderdoor

Behandeling van appelen met UV-licht

Paprika sorteerlijn

rollen. Met twee en een halve seconde heeft het apparaat tijd genoeg om het stuk fruit volledig te desinfecteren. Maar het fruit moet rollen, het gehele oppervlak moet worden beschenen. “We hebben dit soort systemen inmiddels geleverd voor citrus, hardfruit, zachtfruit, groenten, en ook zaden. Het is trouwens meer dan een oppervlaktebehandeling, het is ook een systemische behandeling: ziektes die in de sinaasappel zitten kun je deels remmen door op de schil in te werken. In Nederland wordt het tot op heden gebruikt. 93% van onze omzet komt uit het buitenland. Onze CleanLight UV Hood draait inmiddels in Noord-Amerika, in Zuid-Amerika, in Afrika en ook in andere Europese landen.”

Bij het verwerken van groenten en fruit kunnen ziektes worden verspreid door contact met andere groenten, verwerkingslijnen en andere processen tijdens en na de oogst. De CleanLight post-harvest UV-kap desinfecteert het oppervlak van de groenten en fruit en voorkomt volgens Arne de verspreiding van schimmels, bacteriën en virussen zoals Erwinia, Pseudomonas, Fusarium, Botrytis, Listeria, Salmonella, honingdauw en echte meeldauw. Ook de transportband zelf wordt continu ontsmet. Dit beperkt het verlies van producten in de keten en de methode laat geen residuen na op de komkommers, tomaten, paprika’s of citrus. De kap is compatibel met de sorteerlijnen van een hele rits grote fabrikanten.

MEDICINALE CANNABIS WAS DE MOTOR VAN DE GROEI

De doorbraak voor het bedrijf kwam er met de teelt van medicinale cannabis in de Verenigde Staten. “Dat begon een tiental jaar geleden, toen de sector nog een klein wereldje was en zich deels in de illegaliteit bewoog. Amerikaanse telers konden in die tijd geen gewasbeschermingsmiddelen kopen, omdat ze geen spuitlicentie hadden. Dus werd er gezocht naar andere oplossingen. Daar hebben wij dan handapparaatjes voor ontwikkeld, want de meesten waren in die tijd kleinschalig bezig. Dat ging dan bijvoorbeeld om meeldauw onder controle te houden in 10 plantjes. In die tijd waren de assimilatielampen nog heel primitief, dus alle planten hadden een UV-tekort. Zoals voorheen uitgelegd werden ze daardoor te sprietig.”

ALS JE GEZOND BENT, DAN IS EEN MEDICIJN OVERBODIG

Inmiddels levert het bedrijf heuse UV-kappen voor sorteerlijnen naast de oorspronkelijke handapparaatjes. “We leveren oplossingen voor onder meer blauwe bessen, frambozen, appelen, peren en aardbeien. De resultaten variëren wel sterk naarmate de omstandigheden tijdens de oogst. Als de appel schoon is, het weer droog was tijdens de pluk en er geen condens gevormd wordt in de koeling, dan is de UV-behandeling overbodig, dan win je er geen enkele extra dag shelflife bij. Maar is het fruit nat, dan krijgen schimmels een kans en zorgt de behandeling voor een maand extra houdbaarheid. Het is zoals met een medicijn: als je gezond bent, dan maakt een medicijn natuurlijk geen moer uit.”

“In Nederland hebben we een tiental klanten voor wie we de post-harvestbehan-

UV-licht installatie Een behandeling van 60 seconden met UV-licht zorgt voor een betere houdbaarheid van aardbeien

deling doen voor de Gerbera bloem. Die zeggen ons dat ze in de zomer nooit last hebben van botritis en daarom in dat seizoen de lampen niet aanzetten. Ook in de winter niet, want dan stoken ze in de kas en is er geen al te hoge luchtvochtigheid. Maar in het voorjaar en het najaar zijn er wel dagen dat het fout kan gaan. Niet elke dag, maar het kan. Dan zetten ze dus de UV-apparatuur systematisch aan. Ook veel fruitklanten verkiezen geen risico te lopen en zetten het apparaat altijd aan op de sorteerlijn. De redenering is dat ze niet weten wanneer er problemen opduiken met Listeria of een andere bacterie. De elektriciteitskost is dan misschien 5 of 10 euro per dag. Dat zien ze als een goede verzekeringspolis. Een hele partij moeten weggooien is veel duurder. In Engeland is er bijvoorbeeld nultolerantie op het vlak van Listeria. De hele partij moet vernietigd als ze iets vinden. In de EU mag er een heel klein beetje Listeria opzitten.”

VOEDSELVEILIGHEID EN SCHAPLEVEN

Door bacteriën en virussen te doden, draagt de behandeling met UV-licht bij aan de voedselveiligheid. Door schimmels te bestrijden, wordt het schapleven verlengd. “Op sinaasappelen kunnen verschillende schimmels zitten. Wij doden doorgaans niet alle sporen (kan wel; hoeft niet), maar zolang ze in ruste zijn, is er weinig aan de hand. De twee en een halve seconde doodt het mycelium. Daarmee is een sinaasappel niet steriel, maar de levende schimmels, de schimmels die de sinaasappel gedurende transport of opslag, zijn afgedood. We schaffen dus niet het moment van verrotten af, we stellen het uit. Een schimmelspoor wordt actief wanneer er bijvoorbeeld vocht in de buurt is, of wanneer het warm genoeg is. In het pakhuis kan de sinaasappel nog nat of warm worden, maar daarna komt hij in de koude keten terecht, en daar gebeurt er niet zo veel meer. In de fruitschaal kunnen ze dan weer gaan rotten, maar als er geen levende schimmel meer aanwezig is, dan wordt dat moment uitgesteld. We zouden ook de sporen kunnen doden op sinaasappelen, maar dat eist een hele hoge dosering, is duur, ingewikkeld en niet wenselijk, want daar heb je hele sterke en dure lampen voor nodig, meer tijd en je moet dan aan strengere veiligheidsnormen voldoen. Het is ook niet nodig, alleen als je de sinaasappel voor eeuwig zou willen bewaren.”

Voor kleinere verpakkers bedraagt de investering in één UV-kap ongeveer € 25.000. Grotere verpakkers, zoals een klant in Mexico die appelen sorteert, hebben een viertal kappen nodig om alle volumes te kunnen verwerken.

COPYCATS ZULLEN DE WEG EFFENEN

Tien jaar geleden, toen CleanLight voet aan de grond wilde krijgen in Nederland, waren de voorspellingen heel optimistisch. “Helaas zijn de voorspellingen hier niet uitgekomen. We krijgen geen steun vanuit de overheid en ook niet vanuit de Nederlandse universiteiten. Dan ben je niet aantrekkelijk voor financierders en blijft de geldkraan dicht om op te schalen en verder te groeien. Dat is jammer, maar vanuit het standpunt van de bank natuurlijk wel begrijpelijk. Toch zijn we een winstgevend bedrijf geworden, en hebben we een 5.000-tal klanten in 40 landen. Maar ik denk dat er meerdere copycats zullen komen en die zullen ons vooruit helpen. Zo heb je bijvoorbeeld het bedrijf UV boosting in Frankrijk. Met ons concept trokken zij direct de aandacht en steun van universiteiten en overheid. Dat opende ook deuren in de bankwereld. Dat bedrijf heeft toegang tot enkele miljoenen euro’s. Frankrijk is een goede voedingsbodem voor deze Nederlandse innovatie. De consument en de markt ageren er heel fel tegen gewasbeschermingsmiddelen. Parkinson is er bijvoorbeeld een erkende beroepsziekte. Ook Optimium in België haalt met z’n UV-robots die rondrijden in de kas mooie resultaten. Naarmate die verhalen bekend worden, zal dat ook onze verkoop boosten.”

Een groter marktaandeel verwerven wordt de taak van de volgende manager van CleanLight. Arne is namelijk op zoek naar de geknipte persoon om de leiding van het bedrijf over te nemen. “Ik ben de inventor, de techneut, de pionier. Een goede manager moet het bedrijf verder vormgeven zodat het gestructureerder en gedisciplineerder kan groeien.”

Dat de zon een helende werking heeft op groenten en fruit, weten we eigenlijk al heel lang. “Vroeger lieten onze telers de aardappelen een dag in de zon liggen voordat ze ingeschuurd werden. De uitdrukking was toen: ‛Anders wordt de oogst niet gezegend’. Maar daar zat dus eigenlijk veel meer achter. Met een dag in de zon gaan de aardappelen droog de schuur in en zijn ze enigszins gedesinfecteerd. Tegenwoordig worden ze direct ingeschuurd, zelfs vochtig, en dus moeten ze bespoten worden.” (PB/PDC)

uw pallets verkopen v.a. 50 stuks wij bieden de hoogste opkoop prijs - palletcentrale.nl

info@cleanlight.nl