Het knutselhok

1 2

RESÌN DE LA FRANCE

Hoeveel Franse aanbieders van bouwkitjes zijn er heden actief? Volgens regelmatige Chartres-gangers genoeg om nog even mee vooruit te kunnen. Alleen jammer dat ze in Nederland vrijwel onbekend zijn. De enige die wél ieder jaar trouw in Zwolle present die wél ieder jaar trouw in Zwolle present is, kennen we allemaal van de losse wielen, is, kennen we allemaal van de losse wielen, hefi nrichtingen en verder een heel scala aan hefi nrichtingen en verder een heel scala aan onderdelen, ofwel de fi rma Artisan 32. onderdelen, ofwel de fi rma Artisan 32.

3

ROB THEUNISSEN ROB THEUNISSEN

Onze jaarlijkse beurs is een mooie gelegenheid om even bij deze aanbieder een kijkje te nemen. Artisan 32 heeft naast zijn assortiment onderdelen, uiteraard in schaal 1/32, ook bouwkitjes van een paar aanhangwagens en een tractor. Nou ja, twee dan, want de SAME Buff alo 130 en de Lamborghini 1256 DT hebben allebei dezelfde basis. Ik ga voor de SAME, maar de Artisan verkoper kijkt mij heel ongelovig aan als ik het bouwkitje wil hebben en niet (want die is er ook nog) de duurdere kant-en-klaar versie, weten zij iets wat ik niet weet?

SAME

In 1942, midden in de oorlogsjaren, werd in Treviglio, Italië de Società Accomondita Motori Endotermici ofwel SAME opgericht door de gebroeders Eugenio en Francesco Cassani (hoe Italiaans wil je het hebben). Eerder in 1927 was al een tractortje, echter met weinig succes, onder hun eigen naam op de markt verschenen. Op het moment dat SAME opstartte, maakte het land zelf nog geen deel uit van het wereldwijde strijdtoneel. De ‘eigen’ dictator Mussolini zwaaide tot dan toe de scepter, maar daar kwam al snel een einde aan ‘dankzij’ de geallieerde landingen op Sicilië in 1943 en de daaropvolgende Duitse bezetting van Noord-Italië. Na de oorlog braken de jaren van de wederopbouw aan en vele tractorfabrikanten, ook SAME, moesten vol aan de bak. Deze vele tractorfabrikanten, ook SAME, moesten vol aan de bak. Deze laatste speelde daar handig op in door al vroegtijdig in te zetlaatste speelde daar handig op in door al vroegtijdig in te zetten op vierwielaandrijving, afgekeken van de Amerikaanse Jeep ten op vierwielaandrijving, afgekeken van de Amerikaanse Jeep (waar die oorlog al niet goed voor is) en een onmisbaar item in (waar die oorlog al niet goed voor is) en een onmisbaar item in berggebieden. berggebieden.

5

6

Het enige vlakke deel van Italië is immers de Povlakte gelegen tussen Milaan en Venetië. En zo groeide dit fabrikantje uit tot een grote hedendaagse wereldspeler waarbij in de loop der jaren nog diverse concurrenten bij de SAME groep werden ingelijfd zoals Lamborghini, Hürlimann en Deutz-Fahr.

AAN DE SLAG

De SAME Buff alo 130 werd geproduceerd in de periode 19781982, een youngtimer dus. Voor die tijd was het al een redelijk zware trekker met 125 pk onder de motorkap. Het bouwkitje dat nu voor mij ligt heeft resin of giethars als basis. In vergelijking met witmetaal is dit spul lichter maar ook kwetsbaarder, althans wat de kleinere onderdelen betreft. Daartegenover staat echter het voordeel dat de fi jnere structuur van dit materiaal een hogere mate van detaillering toelaat mits men het afgietproces beheerst. Dat Artisan dit aan kan, hebben ze wel bewezen met het recentelijk (Agritoy 1/2015) verschenen kipkarretje. De SAME Buff alo kwam ergens in 2010 op de markt en oogt op het eerste gezicht heel aardig. Hoewel een controlelijst in de handleiding ontbreekt tel ik zo’n 70 onderdelen. Wat die handleiding betreft: mijn Franse taalkennis gaat helaas niet verder dan wat ik in een grijs verleden op de middelbare school heb geleerd en ik denk dat dit wel op de meeste onder ons van toepassing is. Het geschreven gedeelte laat ik dan ook maar voor wat het is en zal me maar redden met de bouwtekening. Bouwtekening? Die is er niet, wel een foto-collage en daar moet ik het dan maar mee doen. Nu zal eenieder met een beetje verstand van tractoren dit kitje wel aan kunnen, want het lijkt allemaal nog mee te vallen, anders toch maar even een spoedcursusje tractortechniek doen. De onderdelen zien er allemaal mooi strak uit zonder gietfouten, alleen moet je nog hier en daar wat bijvijlen. De enige witmetalen delen komen voor rekening van de achterhef. Net als bij de vorige bouwkitjes in deze rubriek kun je de volgende opsplitsing maken: het onderstel, bestuurdersdeel, cabine, motorkap en wielen. Lijmen doe je het beste met seconde- of 2-componentenlijm. Enkele delen zijn, te pas en te onpas, van rubber gemaakt zoals het bestuurdersstoeltje en de achterspatlappen. Een beetje overbodig vind ik de rubberen afscheiding tussen de stuurconsole en het motorhuis. Het plaatje is niet alleen te groot zodat de cabine er niet overheen schuift, maar ook te dik. Hier kwam ik pas achter nadat ik het bewuste stukje al ‘muurvast’ had verlijmd aan de stuurconsole. Niets wat lastiger gaat dan het bijsnijden van weerbarstige rubber delen. Ik heb het uiteindelijk maar zoveel mogelijk verwijderd en gedeeltelijk vervangen door een kunststof stukje. Artisan had wellicht de bedoeling de rubberen afdichting tussen cabine en body op deze manier weer te geven, maar als het niet past is het moeilijk er nog iets fraais van te maken. Vul het liever op met een kunststof plaatje, dat oogt sowieso beter en strakker dan zo’n rafelig stukje rubber.

alleen moet je nog hier en daar wat bijvijlen. De enige witmetalen delen komen voor rekening van de achterhef. Net als bij de vorige bouwkitjes in deze rubriek kun je de volgende opsplitsing maken: het onderstel, bestuurdersdeel, cabine, motorkap en wielen. Lijmen doe je het beste met seconde- of 2-compo-

1. De SAME Buff alo 130 (foto: Flickr.com) 2. De onderdelen 3. Het onderstel, met een deels vervangend stukje polystyreen voor het rubberen schotje, achterhef van witmetaal en verder de zelf aangebrachte asjes 4. De foto-collage als handleiding 5. De motorkap en het bestuurdersgedeelte met het bijgeschaafde

‘lelijke’ rubberen schotje. Advies: gebruik hier liever een poly styreen plaatje. 6. De cabine

7

9

10

Een ander punt van aandacht is de beglazing van de cabine. Het zijn dunne voorgevormde kunststof ruitjes die eerst met een sponningrand uitgesneden moeten worden en dan van binnenuit aangebracht. De bedoeling hierbij is dat het glaswerk dan gelijk komt met de buitenkant van de cabine, hetgeen een meer realistische indruk geeft. Wat ik echter bij voorbaat al vreesde werd uiteindelijk bewaarheid. De ‘doosvormige’ glaasjes zijn zo strak aan de maat gemaakt dat ze niet meer passen zodra de cabine (dus ook de raamopeningen) in de verf zit en achteraf schilderen is uiteraard geen optie. Forceren heeft in dit geval ook geen zin meer en ik besluit dan maar terug te vallen op het oude ‘beproefde’ recept ofwel het plexiglasfolie dat ik altijd voldoende bij de hand heb dankzij al die vensterdoosjes! Géén secondelijm gebruiken, want dat levert ‘beslagen’ ruiten op. Voor de verlichting zijn er doorzichtige ‘glaasjes’ meegeleverd. Die kun je het beste aan de binnenzijde (lijmzijde) in de gewenste kleur (rood, oranje of zilver) schilderen en dan met een klein beetje contactlijm aanbrengen. Of je het hele model schildert of spuit is aan jezelf. Sommige delen zul je toch handmatig moeten bewerken zoals de roostertjes aan de motorkap. De groeven dienen eigenlijk zwart ingekleurd te worden en de SAME lettertjes aan de voorzijde in het zilver. Dat is een nogal secuur werkje en ik merk dat mijn ogen er moeite mee beginnen te krijgen. Indien je deze handeling een stap te ver vindt, kun je het ook achterwege laten en het hele kapje egaal oranje maken. Liever zo dan een gedurfde, maar mislukte poging. Een achteras, een stuk 2 mm buis, was helaas niet bijgevoegd in dit kitje ofwel zoekgeraakt. Dan maar even graaien in mijn eigen voorraad. Ik adviseer overigens de achterashouders een paar millimeter in te korten daar de achterwielen anders wat ver naar buiten komen te staan. De meegeleverde ‘spaanplaatschroeven’ voor de montage van de voorwielen gebruik ik maar niet, ook hier raad ik aan een stukje buisprofi el aan te brengen in de sparingen aan de vooras waar je de wielen opschuift. Het is een vitrinemodel en hoeft voor mij derhalve niet te kunnen rijden. Tenslotte: de stickers zijn van het type die je in een bakje water moet losweken, die zie ik persoonlijk het liefst.

EXTRA DETAILS

Net als bij de meeste andere kitjes in deze rubriek is er nog ruimte voor extra details. Je kunt dan denken aan algemene attributen zoals een werklamp aan de achterzijde, maar ook een paar voorspatborden zijn in dit geval een aardige suggestie. De neus van deze trekker, en wel het deel onder de motorkap, is nagenoeg ongedetailleerd uitgevoerd. Zelfs een sleepoog ontbreekt. Een fronthef was destijds nog geen gemeengoed, frontgewichten wel. Gewoonlijk waren dit de stalen schijven die de boer zelf handmatig in kon hangen. Artisan heeft een aardig assortiment waaruit je kan kiezen en de mooiste oplossing hieruit vind ik evenwel de losse schijfjes. Het toeval wil dat ik nog een overgeschoten setje heb liggen, afkomstig van een Ford 7610 van MarGe. Het beugeltje om de schijfjes in te hangen moet ik wel even zelf maken en daarvoor gebruik ik een paar stukjes polystyreen profi el. Het uiteindelijke resultaat geeft dit model toch een wat completere aanblik.

11

12

13

TOT SLOT

Voor me staat een mooi strak modelletje dat een vergelijking met andere bouwkitjes makkelijk doorstaat. Een beginner zou dit kitje in principe aan moeten kunnen maar secuurheid is een absolute vereiste. Ik denk daarbij aan de ‘priegelwerkjes’ zoals het afschilderen van de motorkap, maar ook het uitsnijden en aanbrengen van de beglazing zonder lelijke lijmresten. En dan de prijs: voor afgerond € 120,00 loopt hij zo’n beetje in de pas met de witmetalen bouwkitjes uit de eerdere afl everingen. Nu weet ik wel dat vele verzamelaars onder ons de metalen versies meer waarderen dan eentje van giethars. Ik kan me dat goed voorstellen hoewel Artisan dit gegeven aardig heeft gecompenseerd met een keurige detaillering en strakke afwerking. Ook de verhoudingen met het origineel lijken op het oog correct. Alleen jammer dat een paar goedbedoelde toepassingen zoals de ingezette ruitjes niet helemaal functioneerden. Het kitje is bij Artisan zelf te bestellen op hun website als de Franse taal geen probleem voor je is. Zelf koop ik hem liever op de beurs zodat je het ding nog even kunt controleren. Sommige kwetsbare onderdelen zoals de bijna aan één stuk gegoten cabine willen nog weleens kromtrekken als ze ‘verkeerd’ zijn ingepakt hetgeen bij mijn exemplaar ook het geval was. Even rechtbuigen is met resin amper mogelijk, het breekt snel. Het kitje werd door Artisan in elk geval zonder problemen ingeruild. Als laatste rest mij nog te vertellen dat het aandeel in rollend materieel (tractoren en aanhangers) van Artisan maar klein is en dat zal naar ik verwacht, ook niet snel veranderen. De kitjes maken deel uit van een groot assortiment onderdelen, kleine werktuigen en accessoires voor dioramabouw, het hoofddoel van deze producent. De in het afgelopen jaar verschenen Noremat maaimachine, een gelimiteerd kant-en-klaar model, laat ik hier evenwel buiten beschouwing. Overigens verdient het aanbeveling hun website te raadplegen voor wat er op het moment in omloop is en wat als bouwkit dan wel als kant-en-klaar product wordt aangeboden. Dat verschilt af en toe van model tot model! Onze SAME is, ondanks het stevige prijskaartje een keurig trekkertje dat z’n plekje in de vitrine heeft verdiend. Informatie is te vinden op www.artisan32.com.

7. Kijkje in de cabine met een fraai gedetailleerd dak 8. Het gewichtenblok van MarGe en de zelfgebouwde houder uit polystyreen 9. Het gemonteerde model vóór het schilderen of spuiten 10. De voorgevormde ruitjes, een toepassing uit de verpakkingsindustrie (frikadellenbakjes e.d.). Helaas pasten ze niet meer in de afgeschilderde cabine. 11. Het basisprogramma voertuigen-bouwkitjes van Artisan in een notedop: de SAME tractor, het recente kipwagentje (in 3 opbouwvarianten verkrijgbaar) en het al oudere waterkarretje 12. De Lamborghini 1256 DT, de tweede trekker is feitelijk een vormvariant op de SAME (foto: Artisan) 13. De SAME met het toegevoegde frontgewicht is voltooid