11 қазан 2016 ж пдф

Ж

(АБАЙ).

А

БІРІҢДІ, ҚАЗАҚ, БІРІҢ ДОС, КӨРМЕСЕҢ, ІСТІҢ БӘРІ БОС.

А ҺАН Д

және

Сарысу Сар С Сары Са ар а ары ры ысу су ау ауда а ауд уда уд уд да аны ны ауданы

Жамбыл облысты о амды саяси газет

Мой Мо М ой йы ын Мойынқұм а ау у уд уда дан да ауданы

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас Қаратау

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

ak-jol-taraz@rambler.ru

№118 (18312), Cейсенбі, 11 азан, 2016 жыл

www. akjolgazet.kz

Газет 1922 жыл ы 1 мамырдан шы ады.

НДА ЖАҺА

ПРЕЗИДЕНТ

ТӘУЕЛСІЗДІК ШЕЖІРЕСІ: ДЕРЕК ПЕН ДӘЙЕК

КОЛУМБИЯ БЕЙБІТШІЛІК САЛАСЫНДАҒЫ НОБЕЛЬ СЫЙЛЫҒЫ Радикалды ФАРК тобымен көпжылдық қақтығысты тоқтатқаны үшін Колумбия президенті бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығына ие болды. 2016 жылы қыркүйектің соңында Колумбия президенті Сантос пен ФАРК лидері Тимолеон Хименесо бейбіт келісімге қол қойды. Екеуі де бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығына үміткерлердің қатарында болды. ФАРК тобымен әскери қақтығыс 50 жылдан астам уақыт жалғасып, 250 мыңнан астам адамның өмірін қиды.

Тәуелсіздік жылдарында тұрғындарды сапалы ауызсумен қамтамасыз етуде ауыз толтырып айтарлықтай іс атқарылды. 2012 жылдың 1 наурызына облыстағы 373 елді мекеннің 170-і орталықтандырылған ауызсумен қамтамасыз етілді. Оның ішінде 20032011 жылдар аралығында «Ауызсу» бағдарламасы аясында 84 ауылдық елді мекенге сапалы ауызсу берілген болатын. Ал 2011-2015 жылдары «Ақ бұлақ» бағдарламасы аясында

ТАЙВАНЬ РОБОТ БАНККЕ ЖҰМЫСҚА АЛЫНДЫ Елдегі «First Commercial Bank» кеңсесінде жапондық «SoftBank» үшін жасалған Pepper есімді адамға ұқсас құлтемір ресми түрде жұмыс істей бастады. Роботты жеңіл операцияларға тестілеу маусым айында басталған болатын. Бірақ оған ақша аударымы сияқты операциялар тапсырылмайды. Тайвань банкі өндіріске 20 роботты жалға алды.

ЫЛ ЖАМБ

ДА

ТАЛАС ҚЫМЫЗ ӨНДІРУШІЛЕР БАС ҚОСТЫ

52 ауылдық елді мекенге таза ауызсу жеткізілді. Бүгінгі таңда облыстағы елді мекендердің 228-і немесе 61 пайызы орталықтандырылған ауызсумен қамтамасыз етілген.

Мемлекет басшысы елшілерден сенім грамоталарын қабылдады. Рəсім барысында Қазақстан Президентіне Австрия Республикасының Төтенше жəне өкілетті елшісі Герхард Сайллер, Ватиканның Төтенше жəне өкілетті елшісі Фрэнсис Ассизи Чулликатт,

Нар маяның шұбаты, Нардай ердің қуаты. ӨМІР ЖӘНЕ ӨРКЕНИЕТ

Е ІГ Ш З МА ТІЛ ҒЫ ЫР ТЫ ПС ТА

Германия Федеративтік Республикасының Төтенше жəне өкілетті елшісі Рольф Мафаэль, Грекия Ре спубликасының Төтенше жəне өкілетті елшісі Александрос Катранис, Катар мемлекетінің Төтенше жəне өкілетті елшісі Ахмад бен Əли Əбдуррахман əл-Джамиль əл-Тамими,

Ж РАЛЫҚ А Р І Ң Ө

Нидерланд Корольдігінің Төтенше жəне өкілетті елшісі Дирк Ян Коп, Швейцарияның Төтенше жəне өкілетті елшісі Урс Шмид, Жапонияның Төтенше жəне өкілетті елшісі Итиро Кавабата сенім грамоталарын тапсырды. (Жалғасы 2-бетте).

Аудан әкімдігінің кәсіпкерлік және өнеркәсіп бөлімі, облыстық кәсіпкерлер палатасының Талас аудандық филиалы және «Талас аудандық бизнесинкубаторы» мекемесінің ұйымдастыруымен «Бекболат» шаруа қожалығында (төрағасы – Серікбай Бапахов) «Қымыз өндірісі технологиясы. Қазақы жылқының сүтті түрі» атты тақырыпта семинар өткізілді. Жиынға ауыл-аймақтардан 20-дан астам қымыз өндіруші кәсіпкер қатысты. Т. РЫСҚҰЛОВ 22 ҚОСЫМША ЖҰМЫС ОРНЫ АШЫЛДЫ Аудан бойынша ағымдағы жылы 77 адамға шағын несие беруге 305 миллион теңге қаражат бөлінді. Одан бөлек микрокредиттік ұйымдардан несие алуға 98 үміткердің тізімі ұсынылып, 44-і оң қорытынды шешімін алған. Бүгінгі күнге 22 қосымша жұмыс орны ашылған.

ӘРМЕҢКЕ: АЛЫС-БЕРІС, БАРЫС-КЕЛІС

ТАРАЗ ҚАЛАСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫ!

АЛМАТЫЛЫҚТАРДЫҢ ҚОРЖЫНЫН БІР ТОЛТЫРЫП ТАСТАДЫ

Сіздерді 2016 жылдың 14 қазаны к ү н і с а ғ ат 1 9 . 0 0 - д е о р т а л ы қ стадионда «Қала күні» мерекесіне арналған салтанатты іс-шараны тамашалауға шақырамыз! Аталған іс-шараға Қазақстан эстрада жұлдыздары Айқын Төлепберген, Ғаділбек Жанай жəне «Тарту» тобы қатысады. Келіңіздер, көріңіздер!

ЖАЗЫЛЫМ – 2017

«АҚ ЖОЛ» – әр шаңыраққа!

ЖЫЛУ

Еркінбек СОЛТЫБАЕВ, облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы.

ЕРІЛЕДІ 15 ҚАЗАННАН БАСТАП Б Маржан РАҚАЙ, «Ақ жол». Күз салқыны сезіліп, күн суыта бастағалы көп қабатты үйлер тұрғындары «Жылу қашан беріледі?» деген сауалды жиі қоятын болды. Көп қабатты үйлер мен əлеуметтік нысандар, өзге де мекеме ғимараттарына жылудың қашан берілетінін облыс əкімдігінің энергетика жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы Ерік Көшербаевтан сұраған едік. Басқарма басшысы облыс бойынша жылыту маусымы 15 қазаннан басталатынын жеткізді. Оның айтуынша, нысандардың жылу беруге жалпы дайындығы 100 пайызға жуық. Жылу ең алдымен əлеуметтік нысандар мен орталық қазандыққа қосылған тұрғын үйлерге беріледі. Осы уақытқа дейін жоспарға сəйкес Тараз қаласы мен барлық аудандарда 6 рет штаб отырысы өткен. Ол отырыстарда анықталған кемшіліктер мен кеткен ақаулар талқыланып, тиісті тұлғаларға арнайы тапсырмалар берілген. Айта кетейік, 2016-2017 жылдарға жылу беру маусымына нысандарды дайындау жұмысына бюджеттен 5,5 миллиард теңге қаржы бөлінген. Сонымен қатар, Ерік Əубəкірұлы Тараз қаласындағы жылу желілерін жаңғырту жұмыстарының барысы туралы да айтып берді. Аталған жұмыстар бірнеше магистраль бойынша белгіленген уақыттан бұрын аяқталса, Жамбыл даңғылы бойымен Жұбанышев, Ұлбике ақын, Рахимов, Исатай, Рысбек батыр, Əл-Фараби көшелері бойындағы жылу желілерінің қажетті жабдықтары уақтылы жеткізілмеуі салдарынан əлі де жалғасып жатыр. Алайда, бұл жұмыстар да өз уақытында аяқталмақ. Бүгінде 5-магистральда мердігер «Геруда» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жұмысшылары тынымсыз еңбек етуде. Сондай-ақ, 20 жылдан бері қолға алынбай келе жатқан резервтік жылу жүйесін құру жұмысы да биыл қолға алыныпты. Яғни, Жамбыл даңғылы бойынан ұзындығы 210 метрді құрайтын жылу жүйесі жасалмақ.

Ахмет БАЙТҰРСЫНҰЛЫ: «Газет — халықтың көзі, құлағы һәм тілі. Адамға көз, құлақ, тіл қандай керек болса, халыққа газет сондай керек. Дүниеде болып жатқан істер, сөйленіп жатқан сөздер — кімге пайдалы? Кімге зарарлы екендігін күні бұрын біліп, пайдалы болса, шаттанып, зарарлысынан сақтандырып тұрады».

ӨҢІРІМІЗДІҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ТАУАРЛАРЫН ӨНДІРУШІЛЕРІ ӨТКЕН АПТА СОҢЫНДА АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ «АСТАНА» ОРТАЛЫҚ АЛАҢЫНДА АЗЫҚ-ТҮЛІК ӨНІМДЕРІНІҢ ҮЛКЕН ЖӘРМЕҢКЕСІН ӨТКІЗДІ. ОҢТҮСТІКАСТАНАЛЫҚТАР ҮШІН БҰЛ ҮЙРЕНШІКТІ ЖАҒДАЙҒА АЙНАЛЫП ОТЫР ДЕСЕК ТЕ, ОЛАР ЖАМБЫЛДЫҚТАРДЫҢ ЖӘРМЕҢКЕСІНЕ ӨТЕ КӨП КЕЛДІ. ОНЫҢ СЕБЕБІ – БІРЕУ-АҚ. ӨЗГЕ ОБЛЫСТАРҒА ҚАРАҒАНДА БІЗДІҢ ӨҢІРІМІЗДЕ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ДАҚЫЛДАРЫНЫҢ КӨП ТҮРІ ӨНДІРІЛЕДІ, ӘСІРЕСЕ ЕТ, СҮТ ӨНІМДЕРІ МОЛ. ЖӘРМЕҢКЕ ЕЛ ТӘУЕЛСІЗДІГІНІҢ 25 ЖЫЛДЫҒЫ АЯСЫНДА ӨТТІ.

Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол».

Алдымен облыс əкімі Кəрім Көкірекбаев пен Алматы қаласының əкімі Бауыржан Байбек жамбылдық тауар өндірушілердің сауда қатарларын аралап, өнімдердің сапасына назар аударды. Сұранысқа ие екендігіне де көз жеткізді. Бұл орайда Байзақ ауданындағы «Рола», Т.Рысқұлов

«ҚАЗПОШТА» БАЙЛАНЫС БӨЛІМШЕЛЕРІНДЕ:

ауданындағы «Ақтоған» жауапкершілігі шектеулі серікте стіктерінің ұн-макарон өнімдері о сы талаптарға сай шыққанын атап өтуіміз керек. Меркілік омарташылар сыйы – балға да сұраныстың көп екені байқалып тұрды. Қордай, Жамбыл жəне Талас аудандарынан əкелінген ет өнімдерін, сарысулықтардың өздері өндіріп дайындайтын ас тұзын сатып алушылар қарасы едəуір мол болды. (Жалғасы 2-бетте).

ЗАҢДЫ ТҰЛҒАЛАР ҮШІН

ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАР ҮШІН

Ауылдағы кәсіпорындар мен ұйымдарға: 6 айға – 3184,14 теңге 1 жылға – 6368,28 теңге ИНДЕКСІ 15457

Ауыл тұрғындарына: 6 айға – 2934,12 теңге 1 жылға – 5868,24 теңге ИНДЕКСІ 65457

Тараз, Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2848,98 теңге 1 жылға – 5697,96 теңге ИНДЕКСІ 15457

Тараз, Қаратау, Жаңатас, Шу қалалары бойынша 6 айға – 2598,96 теңге 1 жылға – 5197,92 теңге ИНДЕКСІ 65457

ТАРАЗ ҚАЛАСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫ ҮШІН: «Эврика-пресс» ЖШС, «Тараз-пресс» ЖШС, «ERNUR-PRESS» ЖШС бөлімшелері арқылы жазылуға болады.

2

www.akjolgazet.kz

11 азан, 2016 жыл

ПРЕЗИДЕНТ

ҚАЗАҚСТАН ШИРЕК ҒАСЫРДА ДАМУДЫҢ КҮРДЕЛІ КЕЗЕҢІНЕН ӨТТІ (Соңы. Басы 1-бетте). Нұрсұлтан Назарбаев елшілерді Қазақстандағы дипломатиялық миссияларының ресми түрде басталуымен құттықтап, олардың қызметі елдеріміз арасындағы ынтымақтастық аясын одан əрі нығайтуға тың серпін беретініне сенім білдірді. Қазақстан Президенті дипломаттардың Астанадағы жұмысы маңызды мереке – ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығы қарсаңында басталуының символдық мəні бар екенін атап өтті.

– Біздің еліміз бұл мерекелік межеге жақсы нəтижелермен жетіп отыр. Қазақстан ширек ғасырда дамудың күрделі кезеңінен өтті. Қол жеткізген жетістіктермен шектелмей, ел іргесін бекемдеу үшін келесі кезеңге арналған жаңа мақсат-міндеттер белгіледік, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Мемлекет басшысы еліміздің сындарлы жəне бейбіт бастамалар, үйлесімді көпжақты сыртқы саясат арқылы халықаралық аренада зор беделге ие болғанын айтып өтті.

– Бұған Қазақст анның 2017-2018 жылдардағы Біріккен Ұлттар Ұйымы Қауіпсіздік Кеңе сінің мүше сі болып сайлануы дəлел. Біз Қауіпсіздік Кеңесінің мүшесі ретінде əлем назарын өз өңірімізге аударып, Орталық Азия үшін өзекті мəселелерді көтеретін боламыз, – деді Қазақстан Президенті. Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның Жаһандық антиядролық қозға лысқа бастамашы болып, оның көшбасшысына айналғанына назар аударды.

– Осы ретте, біз жаңа бастама көтердік. Мен ядролық қарусыздану мен жаһандық қауіпсіздікке қосқан үлесі үшін халықаралық сыйлық тағайындау жөнінде шешім қабылдадым. Аталған сыйлықтың алғашқы лауреаты болып Иордания королі ІІ Абдалла таңдалды. Бұдан кейін арнаулы комитет құрылып, оның шешімімен сыйлық жыл сайын Семей полигонының жабылған күні – 29 тамызда тапсырылатын болады, – деді Елбасы. Мемлекет басшысы Қазақстанның Жа п о н и я м е н ы н т ы м а қ т а с т ы ғ ы н ы ң стратегиялық маңызын атап өтті.

– Премьер-министр Синдзо Абэнің былтырғы қазандағы Астанаға алғашқы сапары айтулы оқиға болды. Менің Токиоға биылғы қарашадағы сапарым қарымқатынасымызды жаңа сапалы деңгейге шығаруға ықпал етеді деп сенемін, – деді

Нұрсұлтан Назарбаев. Қазақст ан Пре зиденті Грекиямен байланыстарымызды дамытудың елеулі перспективаларына тоқталды.

– Грек əріптестеріміздің саяси, саудаэкономикалық жəне мəдени-гуманитарлық өзара іс-қимылды жандандыру ниетін қолдаймыз, – деді Мемлекет басшысы. Елбасы Германиямен өзара іс-қимыл Қазақстан үшін Еуропалық бағыттағы ынтымақтастықта ерекше маңызға ие болып отырғанын айтты.

– Біз аса жемісті жəне өзара сенімге негізделген биік деңгейдегі диалогті жоғары бағалаймыз. Берлинге 2012, 2015 жылдардағы сапарларым жəне Федералдық канцлер Ангела Меркельдің Астанаға 2010 жылғы сапары екіжақты қарымқатынасты жаңа сапалы деңгейге көтерді. Ынтымақтастық барысында Шикізат, өнеркəсіп жəне технология салаларындағы келісімнің жəне Қазақстанда Германияның

Р ӨҢІРА

АЛЫ

дуалды білім беру моделін енгізу туралы келісімнің жүзеге асуының мəні ерекше з о р . Е у р о п а д а ғ ы қ ау і п с і зд і к ж ə н е ынтымақтастық ұйымындағы биылғы Германия төрағалығының басымдығы бар бағыттарын жəне Берлиннің осы ұйымға қатысушы елдер арасындағы өзара сенімді қайта қалпына келтіру жөніндегі күшжігерін қолдаймыз, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Мемлекет басшысы Қазақстанның Швейцария елімен диалогі қарқынды дамып келе жатқанын атап өтті.

– Э ко н о м и к а ж ə н е и н в е с т и ц и я салаларында айтарлықтай əлеует бар. 2016 жылдың 7 айының ішінде екіжақты тауар айналымы 2,2 миллиард АҚШ долларына жетті. Осы міндетті жүзеге асыруға Саудаэкономикалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссия мен Қазақстан – Швейцария іскерлік кеңесі өз үлесін қосуға тиіс, – деді Қазақстан Президенті.

Нұрсұлтан Назарбаев Нидерландының біздің отандық экономикаға қосқан айтулы үлесіне назар аударды.

– Нидерланды біздің экономикадағы шетелдік инвесторлардың көшін бастап тұр. Гаагаға 2014 жылғы сапарым жəне Премьер-министр Марк Рюттенің былтырғы желтоқсандағы Астанаға сапары екіжақты өзара іс-қимылды нығайтуға тың серпін берді. Нидерландыны Біріккен Ұлттар Ұйымы Қауіпсіздік Кеңесінің 2018 жылғы тұрақты емес мүшелігіне сайлануымен құттықтаймын, – деді Мемлекет басшысы. Қазақст ан Пре зиденті еліміздің Ватиканмен арадағы қарым-қатынасты айрықша бағалайтынын айтты.

– Рим Папасы II Иоанн Павелдің 2001 жылғы қыркүйектегі Қазақстанға сапары барлығымыз үшін айтулы оқиға болды. Сол жолы ол Қазақстан жерінде «Зорлықзомбылықсыз əлем» құруға шақырған болатын. Əлемдік жəне дəстүрлі діндер лидерлері съезі жұмысына Ватиканның мəртебелі өкілдерінің белсене қатысқанын жоғары бағалап, ризашылық білдіреміз, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Мемлекет басшысы Австриямен арада жемісті диалог орнағанын атап өтті.

– Осы айда өтетін Қазақстан мен Австрия үкіметаралық комиссиясы мен Іскерлік кеңестің кезекті отырысына зор мəн береміз. Австриядағы əріптестерге 2017 жылы Еуропа қауіпсіздік жəне ынтымақтастық ұйымына төрағалық ету барысында табыс тілейміз. Біз қауіпсіздікті қамтамасыз ету, Батыс пен Шығыс арасындағы диалогті нығайту мəселесі бойынша ынтымақтасуға əзірміз, – деді Қазақстан Президенті. Бұдан бөлек, Нұрсұлтан Назарбаев Катарды Қазақстанның сыртқы саяси бастамаларын əрдайым қолдайтын араб жəне мұсылман əлеміндегі маңызды əріптес ретінде қарастыратынын жеткізді.

– Катар əмірінің 2014 жылғы Астанаға сапары, менің былтырғы Дохаға сапарым екіжақты, сапалы, өзара іс-қимылды нығайтуға септігін тигізді. Экономикалық ынтымақтастық аясын кеңейте түсу үшін Парсы шығанағымен байланыстыратын «Қазақстан – Түрікменстан – Иран» темір жолының мүмкіндігін пайдалану маңызды, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Соңында Қазақстан Президенті рəсімге қатысушыларды Астанадағы дипломатиялық қызметтерінің басталуымен тағы да құттықтап, оларға жəне отбасыларына зор денсаулық, табыс тіледі.

ЛЫС-БЕРІС, БАРЫС-КЕЛІС А : Е К Ң Е М Қ Ж ӘР

ЖАМБЫЛДЫҢ ЖЕМІС-ЖИДЕГІ МЕН АЗЫҚ-ТҮЛІГІ АЛМАТЫЛЫҚТАРДЫҢ ҚОРЖЫНЫН БІР ТОЛТЫРЫП ТАСТАДЫ (Соңы. Басы 1-бетте). Кəрім Нəсбекұлы жалпы жəрмеңкенің өтуі барысы жөнінде сөз сабақтап: «Біздің облыстың еңбеккерлері дайындаған өнімдер сан түрлі. Экологиялық жағынан таза. Осы жолы 340 тонна ауыл шаруашылық тауарларын əкелдік. Аудандарда өндірілетін өнім түрлері де көп. Меркі ауданында балықтан түрлі өнімдер əзірленеді. Бағалары нарықтағыдан 15-20 пайызға төмен. Сондықтан, алматылық тұрғындарға қыстың қамын жасап алуға үлкен мүмкіндік жасап отырмыз. Мұның бəрі – еліміздің Тəуелсіздігінің арқасы, еркіндігіміздің жемісі. Айта кету керек, бүгін алматылықтардың жүзінен үлкен мерекелік көңіл күй ауанын сезініп отырмыз. Бұған біз де қуанамыз», – деді. Ал Алматы қаласының əкімі Бауыржан Байбек: «Облыстың тауар өндірушілері жəрмеңкесінің биылғы басты ерекшелігі – ел Тəуелсіздігінің 25 жылдығына арналып отыр. Бірнеше аймақ Алматыда жəрмеңке өткізіп үлгерді. Алайда, жамбылдықтардың өз ерекшеліктері бар. Сіздердің о бл ы с – ау ы л ш а р у а ш ы л ы ғ ы дақылдарын өсіруге өте қолайлы аймақ. Сондықтан, бүгінгі əкелген тауарларыңызға, өз қолдарыңызбен өндірген өнімдеріңізге алматылық тұрғындар дəн риза. Бағаларыңыз да көңілден шығады, оның үстіне ауа райы да бүгін қолайлы болып тұр», – деп осындай жақсы шараларға бастамашы болғаны үшін облыс əкімі К ə р і м К ө к і р е кб а е в қ а алматылықтар атынан шынайы алғысын жеткізді. Ат а лған жəр-

меңкеге облыс тауар өндірушілері жалпы сомасы 112,1 миллион теңгенің ауыл шаруашылығы тауарларын ұсынды. Оның ішінде ет – 30, шұжық өнімдері – 5, қант – 5, балық – 5, бал – 1,7, жеміс-жидек – 162, макарон 6 тоннаны жəне жұмыртқа 5 мың дананы құрағанын ерекше атап өтуге болады. Оңтүстік астананың тұрғындарына бұл жолы жылқы етінің килосы – 1300, сиыр еті – 1200, қой еті –1000, қант – 220, күріш – 220, алма мен қызанақ килосы 200 теңгеден сатылды. Алматылықтар қымыз бен шұбатты, балды да жеңілдетілген бағамен сатып алуға қол жеткізді. Қазы-қарта, балық өнімдері, картоп, сəбіз, қызанақ, сары май өнімдеріне жақсы сұраныс болғанын байқадық. Алматылықтарды сөзге тартудың да сəті түсті. «Жуалы ауданында туыпөскенмін. Оңтүстік астанаға келгеніме 40 жыл болды. Туған өлке ыстық қой. Жерлестерімнің жəрмеңкесіне келіп, Б.Момышұлы ауылынан əкелінген май мен ірімшікті сатып алдым», – дейді қала тұрғыны Қайрат Бөрі. Ал Алматы қаласының тағы бір тұрғыны Альмира Асан: «Еліміздің шығыс облыстарында туылғанмын. Алматыда ұзақ жылдан бері тұрамын. Қала орталығындағы жəрмеңкеге үнемі келемін. Əрине, мұнда өнімдер арзандау. Қыстың қамын жасауға мүмкіндік бар. Бағаға да, өнімдерге де көңілім толды», – деді. Алматылық тұрғындар Бақытжан Жақсыбек, Қанат Қалаубеков, Төлеген Самратов та қоржындарын арқалап жəрмеңкеге қуана жеткен екен. Олар да мұндай шара қала тұрғындарына жасалған жанашырлық, үлкен көмек екенін айтып, жақсы лебізбен көңіл күйлерін білдірді. Шалғайдағы Сарысу ауданынан Алматыға өнім жеткізген «Жастар» шаруа қожалығының төрағасы Талғат

Қабылов: «Сиыр мен қой етін қоса есептегенде осы жəрмеңкеге 700 кило ет өнімін əкелдім. Өнімге сұраныс жақсы. Түгел өткіземін деп ойлап тұрмын. Сиыр етінің килосы – 1100, қойдікі 1000 теңгеден өткерілуде. Баға екі тарапқа да қолайлы. Біз ешқандай делдалсыз, тұтынушыға өнімдерімізді бірден өткеруге қол жеткізіп отырмыз», – деп, мұнда жоспарлап келген жұмысының ойдағыдай жүзеге асып жатқанынан хабар берді. Талас ауданындағы «Сағынтаев» шаруа қожалығының өкілі Ерғазы Сыздықбаев өзі алып келген ет, сүт өнімдерінің, құрт-ірімшіктің

жақсы өткенін, алматылықтар қолдың майы мен қолдың құртына көп сұраныс жасағанын ағынан жарыла айтып берді. Жəрмеңке барысында облыстық филармония əншілері алматылықтарға əн-жырларын тарту етті. Олардың өнерін жəрмеңкеге келген жұрт қызыға тамашалады. Өзіміз де сауда қатарларын жиі аралап, мұнда базардың қызып жатқанына көз жеткізумен болдық. Аталған іс-шараға «Тараз əлеуметтік кəсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы о бл ы с т ы қ ф и л и а л ы н а қ а р а с т ы

сауда орталықтары, Тараз қаласы жəне барлық аудандар өкілдері мен еңбеккерлері белсене атсалысты. Жамбылдықтар жеткізген өнім түгелге жуық өткерілді. Алматылық тұрғындар Жамбылдан жеткен жəрмеңке керуенін жоғары бағалап, мерекедегідей күй кешті. «Тұрғындарға қолайлы осындай шаралар жиі өтсе екен» деген тілектерін айтты. Тараз – Алматы – Тараз. Суреттерді түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

ОБЛЫСТЫҚ ӘКІМДІКТЕ

БІЗДЕ МАЛЫ КӨП, МАЛШЫСЫ ДА БАР АДАМДАР ЖЕТКІЛІКТІ БІРАҚ ОЛАР «ЖҰМЫССЫЗ» РЕТІНДЕ ЕСЕПТЕЛУДЕ Нұрым СЫРҒАБАЕВ, «Ақ жол».

«Жұмыспен қамтудың жол карт асы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы аясында биылғы жылға қаралған 10,3 миллиард теңгенің 8 миллиард теңгесі республикалық бюджет есебінен бөлінген. Бүгінгі күнге дейін жоспардағы 6579,9 миллион теңгенің 5658,6 миллион теңгесі игерілген. Бағдарлама аясында 4029 адам өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтар болса, жұмыссыздардың саны – 2228. Бағдарламаға қатысушылардың ішіндегі 286 адам табысы аз азаматтар санатында. 5790 адам бағдарлама арқасында жұмысқа орналасса, олардың 75,1 пайызы тұрақты жұмыспен қамтылған. Бұл жөнінде облыс əкімі Кəрім Көкірекбаевтың төрағалығымен «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасының орындалуы ж ə н е қ ы с қ ы ж ы л ы ту м аус ы м ы н а д а й ы н д ы қ жұмыстарын саралау мақсатында өткен аппараттық кеңес отырысында облыс əкімдігінің жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Жорабек Баубеков баяндады.

– Бағдарламаның бірінші бағыты, яғни инфрақұрылымды жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты дамыту есебінен жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету бойынша 430 жобаға 6364,7 миллион теңге қаралып, есепті мерзімде бөлінген 4967,1 миллион теңгенің 81,5 пайызы игерілді. Оның ішінде 2 миллиард теңге Үкіметтің арнайы қоры есебінен беріліп, жоспарланған 349 жобаның барлығына конкурс жарияланды. Конкурс өткізілген 318 жобаның 63-інде жұмыстар басталды. Барлық жобалар бойынша 2495 жұмыс орындарын құру жоспарланған. Қазіргі таңда 1594 азамат жұмысқа орналасты. Оның 58 пайызы – жұмыспен қамту орталықтары арқылы жұмысқа тұрғандар. Жұмысқа орналасқан азаматтардың 59,5 пайызының міндетті зейнетақы жарналары аударылған. Бірақ, осы мəселе бойынша сала ісін кері тартып отырған бірқатар аудандардың ішінде Меркі ауданының көрсеткіші 5,3 пайыз ғана. Бағдарламаның екінші бағыты бойынша Мойынқұм ауданында 25 адам несие алған болатын. Бірақ, əлі күнге дейін олардың бірде-бірінде жұмыс орны ашылған жоқ. Негізінен, бір несие алушыда кемінде бір қосымша жұмыс орны ашылуы тиіс. Ал Меркі, Талас, Жуалы, Шу аудандарында бұл талаптардың орындалуы көңіл көншітпей отыр, – деген ол бағдарламаның үшінші бағыты бойынша кездескен кемшіліктерге де тоқталды. Кəрім Нəсбекұлы аталған бағдарлама аясындағы орын алған кемшіліктердің Жорабек Баубековтің жұмысты дұрыс үйлестіре алмауынан орын алғанын атап көрсетті.

– Өңірімізде өзін-өзі тиімсіз жұмыспен қамтушылардың саны 156 мыңнан асып кеткен. Бұл – республика бойынша ең жоғары көрсеткіш. Жұмыс жүйелі жүруі үшін кез-келген іске бес жылдық, бір жылдық, алты, тіпті бір айлық жоспар құрылуы қажет. Сіз қазір əр ауданның кемшілігін жіпке тізгендей, баяндамаңызды сырғытып оқып шықтыңыз. Кемшілікті болдырмау үшін жұмысты жандандыруға деген құлшынысты сіздің бойыңыздан көріп отырған жоқпын. Қай ауданда қанша тұрғын бар? Қанша адам жұмыспен қамтылып, қаншасы жұмыссыз отыр? Олардың арасында жастардың саны қанша деген секілді нақты мəліметтер беретін дерекқор əлі күнге дейін жасалмаған. Себебі, кейбір тұрғынның бағымында əжептəуір мал басы мен оған қарайтын малшысы бар. Бірақ, олар жұмыссыз ретінде есептелуде. Оларды анықтап, заң жүзінде шаруа қожалық немесе жеке кəсіпкерлік ісіне көшіру уақыты жетсе де, мəселеге көз жұма қараймыз. Бір жарым ай бұрын берілген тапсырма сол қалпында орындалмаған. Тағы бір мəселе, баяндамаңызда мүмкіндігі шектеулі жандар туралы бір ауыз сөз айтпадыңыз. Жиынға дайындықсыз келгенсіз. Ең болмаса өткен жолғы сессия отырысы мен берілген тапсырмалардан нəтиже шығаруыңыз керек еді. Бұл – жұмысқа салғырт қарау деген сөз, – деді облыс əкімі. Сонымен қатар, өңір басшысының инфрақұрылымды жəне тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты дамыту есебінен жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету жəне аймақтарды дамыту бойынша қай ауданда қанша жоба жүзеге асырылуы тиіс, қаншасы нақтыланғаны жөнінде бейнебайланыс арқылы қойған сауалдарына бірқатар аудан əкімдері жауап бере алмады. Қысқы маусымға дайындық жұмыстары бойынша баяндаған облыс əкімдігі энергетика жəне тұрғын үй басқармасының басшысы Ерік Көшербаевтың айтуынша, қысқы жылыту маусымына облыстағы нысандар 99 пайыз дайын екен. Барлығы 462 жылыту қазандығының 454-і қысқа сақадай сай. Десек те, Талас ауданындағы 5 балабақша мен 3 мектептің қазандығы дайын болмай шықты. Бұл іске оларды газға ауыстыруға байланысты тендердің кеш өткізілуі қолбайлау болған. Қазіргі таңда бұл жұмыстар аяқталуға жақын. Тараз, Жаңатас қаласында жылу беру, су жəне кəріз жүйелерін жөндеу, ауыстыру бойынша келісімшартта көрсетілген мерзімге сəйкес күздің соңғы айына дейін жалғасатын жұмыстар бар екені айтылды. Тараз қаласындағы 1469 көп пəтерлі тұрғын үйдің алтауы жылу көзіне жақын арада қосыла алмайтын секілді. Ерік Əубəкірұлының мəліметіне сүйенсек, бүгінгі күнге дейін бюджеттік мекемелерге қажетті 67,2 мың тонна отынның 65,5 мың тоннасы жеткізілген. Жылыту маусымына операторлардың дайындығын қамтамасыз ету бойынша əр ауданнан бірнеше оператор оқытылған. Жылу, суық су, ыстық су, газ, жылу есептегіш құралдарының орнатылуы бойынша, жылу, электр қуатын тарататын мекемелердің дайындығы бойынша туындап тұрған мəселе жоқ екен. Əйтсе де, Кəрім Нəсбекұлы əр аудан мен шағын қала басшыларынан осы күнге дейін келіп түскен қатты отынның көлемін сұрап біліп, өңірдегі жанаржағармай қорын еселеу үшін жəне қатты отын тапшылығын болдырмау үшін Жамбыл ауданындағы «Аманкелді мұнай өңдеу зауыты» жауапкершілігі шектеулі серіктестігімен келісімшарт жасасуды тиісті мамандарға жүктеді. Сала басшылары мен аудан, қала əкімдеріне қысқы маусымға дайын болуды тағы да пысықтап, өңір бойынша жылу беруді 15 қазанды күтпей-ақ бастай беру керектігін қадап айтты.

3

www.akjolgazet.kz

11 азан, 2016 жыл

ӘЛЕМ ЖӘНЕ ҒАЛАМТОР

«ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: МЕЖЕ МЕН МІНДЕТ «ҚАЗАҚСТАН-2050» СТРАТЕГИЯСЫ: АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

КЛАСТЕРЛІК ЖҮЙЕ КӨШІ ТҮЗЕЛДІ МЕ? Баймаханбет АХМЕТ, «Ақ жол». Жалпы, кластер (ағылшынша cluster) дегенiмiздiң өзi – белгiлi бiр өнiм шығаратын нысанның өзге де өндiрiс орындарымен ықпалдаса əрекет жасап, ел экономикасының сан салада жан-жақты дамуына септесу ғой. Яғни, қандай да бір өнімнің жергілікті жерде ұқсатылып, өңделіп дайын тауарға айналдырылуы. Осының нəтижесінде еліміздің əлемдік тауарлармен бəсекеге түсе алатын өнімдер шығарып, болашақта шикізатқа тəуелділіктен арылатындығы болжамдалуда. Осыған қарап, кешегі кеңестік кезеңде жетпіс жыл бойы аумағында бірде-бір өңдеуші өндіріс орны жоқ, «шикізаттық қойма» ғана болып келген еліміз үшін ақжарылқап заман туды, енді отандық кəсіпкерлеріміз намысқа қамшы басатын шығар-ау деп те күттік. Алайда, жағдай бəз баяғы қалпынан онша көп өзгере қоймаған секілді. Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін кəсіпорындар жалпы кəсіпкерлік нысандарының 0,3 пайызын ғана құрайды. Содан да азық-түлік өнімдерінің денін сырттан, картоп пен құлпынайды – Қырғыздан, балалар тағамдарын, жеміс-жидек шырындары мен түрлі қоспаларды – Украинадан, банан, лимон, мандаринді – Таяу Шығыс елдерінен, алма, алмұрт өнімдерін – Қытайдан, өрік, мейізді – Өзбекстаннан, аяқ киім, былғары күртешелерді Түркиядан аламыз. Көбісі өз бидайымызды өзімізге «қуырып беріп» отыр. Əзірге қызанақ, қияр өзімізді жеткілікті қамтуға жетіп тұр дегеніміз болмаса. Оның артылғанын қыста сақтайтын қоймаларымыз сайлы ма? Осы өнім түрлерін өңдеп, ұқсатып, экспортқа, ЕАЭО нарығына шығарып, көл-көсір табысқа неге кенелмеске? Ұлттық брендтеріміз – қымыз, шұбат, қазы-қартамыздың дəмі талайдың таңдайына татып, тамсандыруын да ойласақ қой. Жасыратыны жоқ, отандық инвесторларымыздың басым дені негізінен қаржысын той индустриясын дамытуға құюда. Өңдеуші кəсіпорындар салуға емес. Бір ғана облысымыз орталығында бүгінде бес жүздей мейрамхана бар. Кəсіпкерлердің бұл істен қалтасы қалыңдамаса, жұқарып жатқан жоқ. Алып сату мен делдалдық етудің өзінен қыруар қаржы түсіп тұр. Статистика да солай дейді. Бүгінгі таңда шағын бизнес үлесі облыс бойынша 67378 жұмыс істеп тұрған кəсіпкерлік нысандарының 99,4 пайызын құрайды. Олар негізінен, ауыл шаруашылығы мен сауда салаларында шоғырланған. Рас, ауыл шаруашылық тауарларын өндірушілерге түрлі көмектер көрсетіледі, мемлекет субсидиялар бөледі. Соның нəтижесінде ауылдағы бизнес субъектілерінің саны өсіп келеді. Дегенмен, олардан күтілетін елеулі нəтижелер туралы айтуға əлі ерте. Облыстық кəсіпкерлер палатасының директоры Қарлығаш Аралбекова: «Əсіресе, ауыл шаруашылық өндірісін табысты дамыту үшін бізге міндетті түрде ауыл шаруашылық өнімдері бойынша көтерме сауда-тарату логистикалық орталықтарын құру қажет. Себебі, кəсіпкерлер қойма жəне сақтау проблемаларымен жиі соқтығысады. Маусым кезінде біздің оңтүстікте пияздың аз мөлшерін ешкім алмайды, ал есесіне мұндай партиялар

Қазақстанның солтүстік бөлігі мен Ресейде сұранысқа ие, ол жақтан нарыққа алма, картоп, сəбіз жəне басқа көкөністер мен жемістер жеткізуді көп сұрайды. Ал біз оған жауап бере алмаймыз, өйткені сенімді жеткізушілеріміз жоқ. Ұсақ фермер тауарын өз бетімен алыс қашықтыққа жеткізуге қабілетсіз. Бірақ, егерде осындай өнімді жинап,

тұтынушыға жеткізетін орталық болса, айталық, темір жол вагондарымен дəл сондай логистикалық орталықтардағы серіктестеріне жеткізсе, онда көлік шығындары екі есеге арзандайтыны сөзсіз. Өнiмге салық салғанда, оны өндiрушi кəсiпорынның өңдеушi кəсiпорыннан қаншалықты қашықтықта орналасқаны, олардың осыған байланысты қанша шығын шығаратыны ескерiлуi керек қой», – деген пікірін алға тартады бұл тұрғыда («Атамекен» ҰКП сайтынан) . Ал облыс əкімдігі ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Еркебұлан Анабековтің айтуынша, өңірде ет, сүт кластерлері қарқынды дамып келеді. Қой мен сиыр бордақылайтын екі бірдей кешен ашылады. Кəсіпорындар жеке иеліктерден күніне 500-600, тіпті 1000 басқа дейін қой қабылдайды. Орташа салмақтағы дені сау, жас мал болса болды. Екеуі де негізінен шет елдерге ет экспорттайды. Өңірімізде осыған орай мал басы да өз төлі есебінен көбейтілуде. «Алтын асық» несиелеу бағдарламасы бойынша биыл жоспардағы 22 мыңның орнына 25 мың бас уақ мал сатып алынып, бұл тұрғыдағы көрсеткіш 130 пайызға асыра орындалыпты. Мал тұқымын асылдандыру жөнінен де облысымыз ел аумағында алдыңғы қатарға шығып отыр. Сүт кластері бойынша да солай. Сүт пен құс етін өңдеу ісін дамытуға байланысты «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының бастамасымен облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне əлеуметтік бағдарламалар, ауыл шаруашылығы

Бірлік – баға жетпес байлық. Бұған татулықты ту еткен қазақстандықтардың Тəуелсіздік алған 25 жыл ішінде қол жеткізген толайым табыстары дəлел. Халық қашанда елдің тұтастығы сақталғанын қалайды. Сондықтан да, «Мəңгілік Ел» болу үшін барша қазақстандықтар бір шаңырақ астында бес саусақтың саласындай, бір атаның баласындай еңбек етіп келеді. Біздің ауылдық округте 3315 тұрғын, 615 отбасы бар. Бірлік – аудан орталығынан кейінгі ең үлкен ауылдардың бірі. Қазаққа ғана емес, əртүрлі ұлт өкілдеріне де құтты қоныс. 88 күрд,17 қырғыз, 7 əзірбайжан, 4 өзбек жəне дүнген, грузин, татар ұлттарының өкілдері де осы елді мекенде тұрақтап, тіршілік етуде. Ал жергілікті билік жəне өзін-өзі басқару органдарымен, «Нұр Отан» партиясының «Бірлік» бастауыш партия ұйымы жəне үкіметтік емес ұйымдар, жастар орталығымен бірлесе жұмыс атқаратын «Барбанг» этномəдени орталығының филиалы тұрғындар татулығының негізгі ұйытқысы болуда. Негізінен, аталған бірлестікке жетекшілік етіп жүрген Аслан Давыдов Қ.Рысқұлбеков атындағы орта мектепте дене тəрбиесі пəнінен сабақ береді. Бірлікті бекемдеуге ықпал етіп, керек жерінде демеушілік танытып жүрген ауыл кəсіпкерлері Қосым Байранов, Көгершін Ибрагимова – туған ауылын көркейтуде өзгелерге үлгі көрс етіп жүрген жандар. Ауыл тұрғындары қоғамдық шараларда шетінен белсенді. Солардың арасында ынтымақтастық тақырыбында ұйымдастырылған аудан, облыс көлеміндегі жарыстарда жеңімпаз атанған «Сырсандық» əжелер ансамблінің мүшесі Айша Давыдова жəне «Ақбөпе» балабақшасының тіл маманы Телен Давыдованы ерекше атап өткен жөн. Елбасымыз Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаевтың: «Тəуелсіз ел атанып, бұрын-соңды болмаған, өзгелермен терезесі тең мемлекет құрдық. Дүниежүзі сыйласатын ел атандық. Соның бəрі – біздің бірлігіміздің арқасы», деген сөзін ауылымыздың тұрғындары естен шығарған емес. Сондықтан, бірбірінің салт-дəстүрі мен əдеп-ғұрпына құрметпен қарайды. Ауылымыздың өркендеп, ажарлана түсуі де осы ауызбіршілігіміздің арқасы. Қазақтың шежірелі тарихы мен мəдени мұраларын, тілі мен дінін өзге ұлт өкілдері жетік меңгерген. Кезінде олардың ата-бабаларының тағдыр талайымен Қазақстанға ауа көшіп, осында тұрақтауы, өздеріне қамқорлық танытқан қазақтармен қоян-қолтық араласып, достық қарым-қатынаста күн кешуі олардың қазақы салт-дəстүрді бойына сіңіріп, мемлекеттік тілде еркін сөйлеуіне ықпал еткен. Бұны отбасылық тəрбиенің əсері əрі қазақтарға көрсеткен құрмет деп білемін. Түрлі ұлттар мен ұлыстар бейбіт күн кешкен ауылымыздың аты Бірлік деп бекер қойылмаған. Өйткені, біз о бастан бірлікті, біртұтастықты ту еткен елміз. Талғат МҰСАҚҰЛОВ, Бірлік ауылының əкімі. Мойынқұм ауданы.

Тараз қа ласындағы «Көкжиек» ЖШС жеткізушілерден күніне 15 тонна сүт өнімін қабылдау əлеуетіне ие. Қайта өңдеп, май, ірімшік, сүзбе, айран, қаймақ өндіру ісімен, сондай-ақ Жуалы, Меркі ірімшік зауыттары, Жуалыда – 3, Меркіде – 2, Таразда «Шалқаров», «Галеника» секілді 4-5 кəсіпорын тұрақты айналысады. Өз өнімдерімен бюджеттік мекемелерді жеткілікті қамтамасыз етуге күш салуда. Сүттің əр литрін 90 теңгеден шектеусіз қабылдайды. Жеткізушілер болса оларға сұраныстары көлемінде сүт тауып бере алмай отыр. Оның үстіне облыста сауын сиырының саны да аз, күнделікті сауылған сүт облыс жұртшылығы үшін əлі де жеткілікті емес. Осы жағы ескеріліп, жеке тұрғындардың 5-10 сауын сиырына арналған шағын тауарлы сүт фермаларын ашуына жағдай жасалуда. Бұл ретте былтыр «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» көлік дəлізі бойынан «Ырыс» мемлекеттік бағдарламасы аясында 12 ірі тауарлы сүт фермасы ашылуына қол жеткізілген. Биыл бұл жоспар соның жартысы көлемінде ғана орындалыпты. Мұның себебін мамандар сүт бағасының төмендігімен əрі бұл тұрғыда қоражайда қи шығарудың автоматтандырылған жүйесі орнатылуы талабы қойылуымен де байланыстырады. Бұл біраз кəсіпкерге қолбайлау да болғанға ұқсайды. Дейтұрғанмен, Меркі мен Жуалы аудандарында бір мезгілде 1000 бас сиыр саууға лайықталған бірегей құрылымдардың ашылуына қадам жасалуы бұл олқылықтың орнын едəуір толықтырады деп те күтілуде. Бүгінде жалпы өңірімізде сүтті қайта

өңдеудің пайыздық үлесі 50 пайызға жетіп отыр.

– Облыс көлемінде ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін 210 кəсіпорын, шағын зауыттар мен цехтар тіркелген. Оның ішінде бүгінгі күні нақты 180 кəсіпорын жұмыс істеуде. Мұнда 2700ге жуық адам жұмыс орындарымен қамтылған. Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін кəсіпорындардың басым көпшілігі жəне ірі-орта өндіріс орындары негізінен Тараз қаласы мен Меркі ауданы аумағына шоғырландырылған. Сүтті қайта өңдеуші кəсіпорындардың орташа жүктелімі 63 пайызды құрайды, – дейді бұл тұрғыда Еркебұлан Даниярбекұлы. Жамбыл жерінде көкөніс, жеміс-жидек, жүзім, баубақша дақылдарын, қант қызылшасын жəне басқа да егіншілік өнімдерін егіп, өсіруде ертеден келе жатқан дəстүрлі мектеп, іс-тəжірибе жəне өндірістік қуаттар бар. Осының өзі облыста осы салада өнім өндіру жəне оны қайта өңдеу кластерлерін құруға алғашқы алғышарттарға жол ашып, мүмкіндіктер береді. Облыста биыл дəнді жəне дəнді-бұршақты дақылдар – 266,3 мың, көкөніс – 27, 3 мың, майлы дақылдар – 76,5 мың, бақша дақылдары – 10,3 мың, картоп 8,8 мың гектарға егіліп өсірілді. Көлемі едəуір қысқарып кеткен қант қызылшасы егістігінің көлемі ұлғайтылып, биыл 5, 7 мың гектарға жеткізіліпті. Қазіргі уақытта бақша дақылдары толықтай жиналып, гектар қайтарымы 266,8 центнерден айналып, жалпы түсімі 275,7 мың тоннаны құрап отыр. Қазірге дейін 185 мың тонна картоп жиналған. Əр гектарынан 216,7 центнерден өнім алынуда. Айта кету керек, Шу ауданындағы «Тасөткел» магистральды каналының оң жақ жағалауындағы 2300 гектар тəлімі егістік жерлерге заманауи озық технология, тамшылатып суаруды енгізу ісі жүзеге асырылуда. Алқаптың 1205 гектарына көкөніс, 990 гектарына бақша дақылдары, 105 гектарына мал азықтық дақылдар орналастырылды. Ауданда барлығы 26 мың тонна көкөніс сақтауға мүмкіндігі бар көкөніс қоймалары жұмыс істеуде. Олардың жетеуі 200-ден 1500 тоннаға дейін көкөніс сақтау əлеуетіне ие. Біреуінің сыйымдылығы 19 мың тоннаға лайықталған. Құны шамамен 850 миллион теңгені құрайтын, жалпы сыйымдылығы 5 мың тонна болатын 2 көкөніс қоймасының құрылысы аяқталуға жақын. Шу ауданына кезекті сапары барысында өңір басшысы осында көкөніс кластерін құру қолға алынып жатқанына назар аударып, «Осы бастамамызды əрі қарай жалғастыру үшін ауыл шаруашылығы өнімдерін, оның ішінде жеміс-көкөніс өнімдерін қайта өңдеу цехы құрылысын жүргізуге мүмкіндігі бар инвесторлар тарту, кластерге қажетті инфрақұрылымды жəне логистиканы дамыту қажет. Осы алдымызға қойған жұмыстарды тиімді атқаратын болсақ, біздің 2020 жылға дейін егіншілік шаруашылығының жалпы түсімін екі есеге арттыруға мүмкіндігіміз болады» деп атап көрсеткен болатын. Сайып келгенде айтарымыз, облыста көкөніс, ет, сүт қана емес,тоқыма, химия, туризм кластерлері дамытылуына да батыл қадамдар жасалу үстінде. Бірқатар оң нəтижелер де бар. Дейтұрғанмен, облыстың салалық өндірістік кластерлерін қалыптастыру үшін кəсіпқой идеологиялық ақпараттық-сараптамалық аппараты бар мықты құрылымның қажеттігі де айқын сезілуде. Мұны кəсіпкерлердің өздері де айтады. Шынында да өнімді өндіруші, өңдеуші жəне өткеруші салалар ісінің тиімді үйлестірілуі айрықша маңызды. Уақыт осыны талап етіп те отыр.

ОБЛЫСТЫҚ ҚОҒАМДЫҚ КЕҢЕСТЕ

ҮЛКЕН ЕЛ – ҮЛКЕН ОТБАСЫ

БІРЛІК АУЫЛЫНЫҢ АТЫНА ЗАТЫ САЙ

басқармалары тарапынан «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасы шеңберінде аулалық қосалқы шаруашылықтарында мүйізді ірі қара малын өсірушілер үшін 1,5 миллиард теңгеге келісімшарт жасалуда. Мұның алдындағы жылы бұл мақсатқа бөлінген қаржы сомасы 1 миллиард 700 миллион теңгені құрапты.

МҮМКІНДІГІМ ШЕКТЕУЛІ ДЕП... МҮМКІНДІГІҢНЕН АЙЫРЫЛМА алқа тағып, ел мерейін асқақтатқанын ерекше атап өтті. Сондай- ақ, облыстық іскер əйелдер қауымдастығының бастамасымен Шу ауданында «Қайырымдылық – адамгершілік белгісі» аукционында түскен 500 мың теңге мүмкіндігі шектеулі жандарға қайырымдылық ретінде үлестірілгенін жеткізді. Облыс əкімдігінің денсаулық сақтау басқармасы басшысының

Амангелді ӘБІЛ, «Ақ жол».

Тараз қалалық Мəдениет үйінде облыстық қоғамдық кеңестің мүмкіндігі шектеулі азаматтардың құқықтарын жүзеге асырудың облыстағы жай-күйіне арналған қоғамдық тыңдауы өтті. Мұндай азаматт арды əлеуметтік жағынан қорғау арқылы қоғамға бейімдеуге жəне олардың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған атқарушы билікке ұсынымдар əзірлеу мақсатында өткен шараға облыстық мəслихаттың хатшысы Бағлан Қарашолақов, бірқатар облыстық басқармалар мен департаменттің, кəсіпкерлер палатасының, үкіметтік емес ұйымдардың басшылары, депутаттар, қала жəне аудан əкімдерінің орынбасарлары қатысты. Облыстық қоғамдық кеңестің төрағасы Жандар Кəрібаев 2005 жылдың 13 сəуірінде қабылданған Қазақстан Республикасының «Мүгедектерді əлеуметтік қорғау туралы» Заңы мен Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының мүгедектердің құқықтары туралы халықаралық конвенцияның талаптарына сəйке с, облыстағы 43 мың мүмкіндігі шектеулі азаматтың хал-жайы зерделеніп, бүгінгі жиынның күн тəртібіне енгізіліп отырғанын атап өтті. Облыс əкімдігінің жұмыспен қ а м т уд ы ү й л е с т і р у ж ə н е ə л еум е т т і к б а ғ д а рл а ма л а р басқармасының басшысы Жорабек Баубеков Қазақстан Республикасы халықаралық ко н в е н ц и я ғ а қ о с ы л ғ а н ы н , мүмкіндігі шектеулі азаматт ардың мəс елелерін ш е ш уд е ха л ы қ а р а л ы қ талаптарға қол жеткізу үшін облыста бірқатар жұмыстар атқарылғанынан хабардар етті. Биыл мүмкіндігі шектеулі азаматтарды оңалту мақсатында облыстық жəне Тараз қаласы мен аудандық бюджеттерден бөлінген 1218,9 миллион теңгеге 12579 адамды əлеуметтік қолдаумен қамтамасыз ету жоспарланған.

Бүгінге дейін 2156 мүгедек азамат арнаулы көмекші құралдармен жəне 7178-і əлеуметтік құралмен қамтылған. Арнаулы əлеуметтік қызмет көрсетудің нəтижесінде 22 ба ла мектепке, 1 ба ла балабақшаға, 41 бала арнайы мектепке жəне 11 бала колледжге барған. Мүгедектерді оңалту жəне бейімдеу аясында арнаулы əлеуметтік қызметтерді ұсынатын орталықтардың желісін кеңейту мақсатында Жамбыл ауданының Аса ауылында мүгедек балаларға арна лған 30 орындық, Шу ауданының Төле би ауылында ж ə н е Қ о р д а й ауд а н ы н ы ң орталығында 25 орындық оңалту орталықтары, биыл Т.Рысқұлов ауданының Құлан ауылынан 20 балаға арналған шағын орталық ашылыпты.

2013-2015 жылдары бейімделуге тиіс 524 нысанның 443-і бейімделуден өткен. 81 нысан мүлдем бейімделмеген. Бұл мəселеге «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік ко р п о р а ц и я с ы , х а л ы қ қ а қ ы зм е т к ө р с е т е т і н е к і н ш і дəрежелі банктер, «Қазпошта» филиалдары жəне жеке нысан иелерінің немқұрайлы қарайтындығы слайд арқылы да көрсетілді. Басқарма тарапынан бұл мекемелерге мүгедектердің қолжетімдігін қамтамасыз ету үшін бірнеше рет хат та жіберілген. Облыстық қоғамдық кеңестің əлеуметтік- мəдени салалар жəне қоғамдық, үкіметтік емес ұйымдармен байланыс мəселелері жөніндегі комиссиясының

төрайымы Гүлсін Орынбаева жақында мүмкіндігі шектеулі жандармен жеке қабылдау өтіп, онда көптеген мəселелер көтерілгенін атап көрсетті. Тараз қаласындағы қоғамдық көлікте əлжуаз топтар үшін жол жүру жеңілдіктерінің алынып тасталғандығы, емдеу-сауықтыру орындарына берілетін жолдама лардың аздығы, тегін берілетін дəрідəрмектің жылдың соңы мен басында тапшылық тудыратыны, мүгедек жандардың жұмысқа орналасуы, басқа да көптеген мəселелер туындаған. Ком и с с и я т ө р а й ы м ы облыстағы мүмкіндігі шектеулі жандардың бірқатары спорт түрлерінен республикалық, ха лықара лық дода ларда олжа салып жүргенін, күні кеше Рио Олимпиадасында Зүлфия Ғабидуллина алтыннан

міндетін атқарушы Марат Жұманқұлов, облыс əкімдігінің білім басқармасы басшысының орынбасары Зүбайра Сембина, еңбек, əлеуметтік қорғау жəне к ө ш і - қ о н ком и т е т і о бл ы с б о й ы н ш а д е п а рт а м е н т і н і ң басшысы Əлімқұл Тұрысов хабарламалар жасап, облыстық қоғамдық кеңе сте жеке мəселелері бойынша қабылдауда болған мүмкіндігі шектеулі азаматтардың сұрақтарына жауап қайтарды. Сөз алғандар арасында қоғамның əлжуаз топтарына жан-жақты қолдау, көмек көрсетіп отырған облыс басшылығына алғыс айтқандар да болды.

Қоғамдық тыңдау соңынан атқарушы билікке мүмкіндігі шектеулі жандардың жағдайына қатысты ұсыным қабылданды.

БАҚ-ТЫҢ БАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫНДА

Шынар АСАНҚЫЗЫ, «Ақ жол». Бүгінгі демократиялық қоғамымызда мемлекеттік идеологияны қалыптастыруда ақпараттық технологияның маңыздылығы өте жоғары. Жаһандану дəуірінде жан-жақтан келіп жатқан ақпараттың нөпірі де қалың. Сондықтан бұл мəселеде бұқаралық а қ п а р ат қ ұ р а л д а р ы н ы ң рөлі орасан. Облыс əкімдігі ішкі саясат басқармасының ұйымдастыруымен ж у р н а л и с т, ф и л о л о г и я ғ ы л ы м ы н ы ң ка н д и д ат ы Қанат Əуесбай аймақтағы бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерімен «Ақпараттықимидждік жұмысты ұйымдастырудың тиімді тəсілдері» атты семинартренинг өткізді. Онда қазірде ақпараттық ағым жан-жақты əрі жылдам таралатындықтан, əр ақпараттық кеңістік өзінің аудиториясын жоғалтпауы ү ш і н т и і м д і т ə с і л д е рд і ұ с т а н уд ы ң м ə н - ж а й ы түсіндірілді.

– Ақпараттық технологияның дамығаны с о н д а й , б ү г і н д е Б ат ы с елдерінде мəліметті журналистің көмегінсіз-ақ роботтар жасайтын деңгейге же т т і . Я ғ н и , ол ж а қ т а ақпаратты жариялаудың электрондық тəсілі кең таралған. Рас, интернет бүкіл адам баласына теңдей берілген үлкен мүмкіндік болғандықтан, жұртшылық жаңалықты содан-ақ көріпбіліп отырады. Бірақ, бұл газет-журнал, теледидардың маңыздылығы жойылды д е ге н с ө з е м е с. Б і зд і ң елімізде аталмыш ақпарат құралдары да қатар дамып келеді. Тек ақпарат таратуда заманауи үрдіске бейімделу керек. Қазіргі оқырманның басым көпшілігі ақпаратты тұтас оқымайды, басы мен соңын ғана оқиды. Міне,

сондықтан да журналист «сторитэллинг» тəсілімен, яғни мақаланы маңызды ақпаратпен бастау керек. Сонымен қатар, оны оқиғалар арқылы бастап, жалқыдан жалпы мəселеге өту əдісін қолдану қажет. Сондай-ақ, қазір теледидар кеңістігінде шоу бағдарлама лардың көбейіп кеткені жəне оны əншілердің жүргізетініне қиғылық салатындар көп. Оның мəнісі мынада. Бүгінгі қоғамның кеселдері, қайғылы жағдайлар ға ламтор, оның ішінде əлеуметтік желі арқылы ізі суымай жарияланып жатады. Халық бəрінен хабардар. Бұл жұртты уайымға с а л ы п , п с и хол о г и я л ы қ ау ы т қ у туд ы р а д ы . К ү н сайын неше түрлі қайғылы оқиғаларды естіген адам іштей үрейленіп, қоғамда адам бойында қорқыныш пайда болады. Міне осы жағдайда теледидар адамдарды сары уайымнан арылтудың жолын ұстанады. Яғни, онсыз да қоғамдағы түрлі келеңсіздіктерді естіп жүрген халық жұмыстан шаршап келгенде көңіл көтеретін əн тыңдағысы келеді. Жұрт назарын елдік маңызды мəселеден гөрі, м а ң ы зд ы л ы ғ ы од а н д а төмен нəрсеге бұру арқылы қоғамдағы келеңсіздіктерді е ң с е р у қ а ғ и д ат ы а л ғ ы ш е п ке ш ы ғ а д ы . Б ұ л – елімізде ғана емес, бүкіл əлемде ақпараттық саясатта қолданылатын тəсіл, – дейді Қанат Əуесбай. Сондай-ақ, ол ақпаратты оқылымды етудің тиімді тəсілдері мен сананы а қ п а р а т п е н ж аул ауд ы ң теориялық тəсілдерін айтып, тəжірибе сімен бөлісті. Əлеуметтік желілерде посттарды қалай өтімді ету мен блогтұғырларды тиімді қолдану тетіктері де кеңінен қамтылды. Суретті түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

ӨҢІРЛІК КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІ

БҮГІНГІ СТУДЕНТ – ЕРТЕҢГІ МАМАН Нұрым СЫРҒАБАЕВ, «Ақ жол». Облыст а Студенттік құрылыс жəне жастар еңбек жасақтарының штабы құрылып, жаз шыға олардың өңіріміздің түкпіртүкпірінде еңбек дүбірін қыздырып келе жатқанына он жылдан астам уақыт болды. Осы уақыт аралығында 7 мыңнан аса студент еңбекке араласса, 2014 жылы 400-ден, былтыр 300-ден астам жас құрылыс алаңында еңбек етіпті. Бірақ, олардың еңбекке араласу қарқыны жылданжылға құлдырап, биыл күрт азайған. Тараз қаласы бойынша – 40, Талас, Меркі, Сарысу секілді бірқатар аудандарда 50-ден астам ғана жас еңбекке тартылған.

«Ornau construction», «Сапар консалтинг», «Агроспецстрой», « Н И К - Т а р а з » , «АрайСт ройМаркет», «Тараз құрылыс Инвест» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерінде жұмыс істеген 93 адамның жатын орны мен ас-ауқаты, жол шығыны мердігерлер есебінен өтелген. Өңірлік коммуникациял а р қ ы зм е т і н д е ө т ке н «Еңбек жастары – ел болашағы» атты брифингте «Жасыл ел» еңбек жастары облыстық шт абының жетекшісі Қайрат Меклисов осы тура лы мəліметтер бере отырып, БАҚ өкілдері тарапынан қойылған сауалдарға жауап берді. Оның айтуынша, с т уд е н т т і к қ ұ р ы л ы с жасағындағы жастар с а н ы н ы ң т ө м е н д еу і н е

облыс аумағында жүргізіліп жатқан құрылыс нысандарының аздығы ықпал еткен.

– Студенттер құрылыс жасағы жастарды еңбекқорлыққа баулып, қоғамдық ортаға бейімдеумен қатар, жүктелген міндетке жауапты болуға тəрбиелейді. Оларға құрылыс компаниялары 40-50 мың теңге аралығында жалақы төлейді. Бұл студенттерге бос жүргеннен гөрі тиімді. Дегенмен, кейбір құрылыс компанияларының с туд е н т т е рд і ж ұ м ы с қ а алғаннан гөрі олардың орнына кəсіби маманды жұмысқа тартқанды ыңғайлы санайды. Мұндай жағдайда, облыс əкімдігі құрылыс, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары басқармасы олардың басшыларымен тікелей байланыс орнатып, б і з ге к ө м е г і н т и г і з ге н кездері болды, – дейді Қайрат Меклисов. Жұмыстан тыс уақытта студент жасақтары мен белсенді жастар арасында əртүрлі мəдени іс-шаралар мен спорттық ойындардан жарыс ұйымдастырылып тұрады екен. Бұл олардың рухани тəрбиесін дамытып, өзара достық қарымқатынас орнату мен еңбекке деген құлшынысын а р т т ы р ат ы н к ө р і н е д і . Сонымен қатар, алдағы у а қ ы т т а м аус ы м д ы қ жұмыстар мен сенбілікке жастардың белсене араласуын насихаттайтын 15 минуттық фильм түсіріп, жергілікті телеарналардан көрсету жоспарланыпты.

4

11 қазан, 2016 жыл

ӨМ ІР

М

ЕН

ІН ӨК

БІЛІМ МЕН БІЛІК

ауы

о л ж » қ г а зет А « ін

н ш і л екте е к з ро ы қ т ің

а ш й А бибi№24

ІШ

МИЛЛИОНЕР МҰҒАЛИМАЛАР Педагог мәртебесін арттыру бағытындағы қолға алынған шаралар жемісін беруде. Биыл бе сінші мәрте өткізілген республикалық «Үздік педагог» байқауында облысымыздың үш бірдей мұғалімі жеңімпаз атанып, әрқайсысы 2 миллион 121 мың теңге сыйақы алуы – соның дәлелі. Бір айта кететіні, үздік атанғандар – облыс орталықтарындағы таңдаулы мектептердің ұстазы емес, шалғай аудандарда еңбек етіп жүрген жандар. Тағы бір ерекше атап өтетіні, екі миллион сыйақыға қол жеткізген педагогтердің үшеуі де н ә з і к ­ж а н д ы л а р . «Үздік педагог» төсбелгісін иеленген

! а н а , і н е м і ш р еші

ЫР

ымен қолымды қимылдап, саусағ болды... , ай сп йы сы ен й Туған бауырымм от ба сы м ен бір рет қысқанда ен бе йб ақ ты ың – Ра сы м ен , м ат а- ан ам ды он м . А на м а да , ! – дедім. ы ад кешірдің бе, апа? н со ң, ан ам ар ал ас ты рм ра йы бұ п, рі көте Б ір ер се ку нд та м ы лд ат ты . әкеме де дауыс ті да ғд ы м а ік ғы қи ел нд кү еу сө йл н саус ағ ы н та ам ны ң м ен і ес ті п на ты ас қ ая де Бұ л жол ы ан ай на лд ы . Б ір мді болдым. Сол п құлап қалды. анам жүрегі ұста ім . Та с болы п жатқанына сені ж ат қа н кү йі лқ Мен ж ұм ы ст а ед егім кезекші қи м ы лс ы з сұ на аттанып та үр ры ж па ан са лғ к қа лі гі п мәң қаты надан қоңырау бі л бо п ж ы ла п, дәрігерлер ауруха ла бергені-ай... ке тт і. Е бі л- де саус ағ ы н сү йе н, шалғанда, еріп са на ға ж ет ті м . ан ам ны ң бе ті ан ам сү йм ек н ха ы ру ұр ау Б п . рд ім А лқ ы ны жараспай, жатыр екен. бе п ұмтылғанда, әжімдерінен ім м лқ дә сұ зе тұ тт уе ен ре м ке ім болы Анам а Күйеу ім. ер еует ке жет іп жиіркеніп, сүйгізбей, бетімді ал ініме қайта келд е К өз і ж ұм ул ы . К ыладым. ед ни ажырасып, төрк ешем, күйеуімнен дү ... ж Ал қазір жығылып, өкіре а! Тастамашы! қашушы едім. ан ж Бір үйде әкем, ш төртеуіміз тұра ы ул ая қы м бат, од ан – Тастамашы, ап тапқан балам нан ір ш і м ен і! од ан ағ ан ы н ұқ ты м . Ә ж ім і де ғы еш ы К нд ! ы і? ш қи ір ң ш ы ст ке і лм Мен Енді жоқ... бастадық. Жұмы әйтеуір қабағым бір ма қоңырау бо қазір-ақ бауыры н, барлық сондай сүйкімді еді. с а қ т а р ы ен М ба, білмедім, а ау самы арын аузым А л ж а н с ы з с рамаса екен шаламын, татула ай м ы н, те к ашылмайтын. Б қырынып ы аж ас н ж не ы ме ке ңд қа ік , әкем мәңгіл ж ағ да йы ы мд ы ас ж з Бірақ, бәрі де кө т. тосып отырса да рмай, алдымдағы п сә ледім сол ашшы, – де ті ді п зің де кө ты ақ ж а, қалс ін. Кеш еді... төге бердім. төгіп жіберетінм ә з е р кеш еді... ы ғ а с у а с тамақты итеріп, «Қарттар үйіне» ң ы Анамн рі ге р Тіпті, оларды лып, бо ад ы . Б ір ақ , дә ңғ ы Аты-жөнін атағысы келмеген м лд зі ы -ө м ен қи м ім өз ір ін де гі со тапсырып, а түсірген ді де ойлап бұ л ан ам ны ң өм айтып, «Соңғы қыз сырын қағазғ ҚЫЗЫ, шалқып өмір сүру қызметке Н ін КЕ ен минуттары ек п Амангүл БӘ яткерлік жүрдім. Жақсы су жаңа з ай ты п қа л» де те ді ің ер Назарбаев зи зд й сө пе өт ің мұғалімі. орналасып, көп әке-шешемді і. ед күбірл ы мектебін н мд ға лы О қо м. ң, ды се ір ал ш » «Джип – Апа! Мені ке , оларды барар Тараз қаласы. жан ұшыра. м ді де мінгізгім келмей спен жүргізіп – ! ы сш қы і не үшін жеріне автобу ны ме, Б ұ л с ө з д е р д мін. Бәлкім ге ір а өм на ы М н. ей қ қоятынмы айтқанымды білміл болсын деп, р едім, әйтеуір ең ж не а ке ш қоғамға ма, білм с өшпенділік кі е өзім й жемес үшін ст кеудемде бір өшпе ек көрдім. н өз-өзімді жегіде нам қинала йі ке а ж ін А .. әр н. Б ы . ы рм д лд ға ы бо айтқан ш кештім.

-СЕ З

ң ы т

Бәрінен баз

ІМ

қ

а аз

АЛТЫН СЫРҒА

Қ

Жұлдыз МОЛДАҒАЛИЕВА.

Қымбаттым

Сағынышым... Көңілі – нұр, сөзі – мәнді, жаны – мүсін! Сүргенің ғажап дедім бұл ғұмырды, Бір менің бағым үшін... Сүйенішім... Жүрегіме жүрегімен ие кісім... Төзімге ерік жетпей аңсай берем, Сезімге сен де мендей күйемісің?!

Азаматым... Жан жарамды дәрі-деммен жаза алатын... Маған алда қамқорлық жасай білсең, Аламанда алда боп, озады атым.. Бағынғаным... Сен бар жерде көңіл – жаз, жаным – жалын... Сіз дегенде мен бармын, дұрыс шығар Іздегенде жанымнан табылғаның... Қашанғы қара баста тұрмақ қырау?! Өзіңсіз жан дүнием жұмбақ мынау... Жаныма жақындығың мәңгілік қой, Бағыма жаратылған қымбаттым-ау... Тараз қаласы.

ЕҢ ЫҚПАЛДЫ БІРНЕШЕ ПРЕЗИДЕНТТІ ШАҢ ҚАПТЫРДЫ

Орамал

байқауы өтетін. 15 жыл бұрын математик Таңсық Анарбекова жүлделі екінші орынды иелен­ ген болатын. Енді міне, Анар әріптесіміз «Үздік педагог» атанып отыр», – дейді ол. Камила БОРАШОВА, журналист.

КЕЛІСТІ КЕЛІНДЕР

КӨБЕЙСІН

Шынар АСАНҚЫЗЫ, «Ақ жол». Сыртт ай қарағанда, бұл мәс еле ұс ақ-түйек сияқты көрінуі де мүмкін. Алайда, бүгінгі кейбір келіндердің олақтығы некенің бұзылуына, отбасылардың ажырасуына себеп болып отырғанын жо қ қ а ш ы ғ а р а а л м а й м ы з . Әуел бастан үй шаруасының ауыр жүгі келінге жүктелетіні жұрттың бәріне мәлім. Көпке топырақ шашпаймыз, жұмысын да атқарып, отбасындағы үй шаруасын да тап-тұйнақтай етіп тындырып жүргендер жоқ емес, әрине. Бірақ, сол бір кеменің желкенін түзу жая алмай отырғандар да бар. Б і р ке м е д е п отыр­ғанымыз – отбасы, ошағы.

Ы РТ П АҚ Й О Қ

Қойыртпақ – қатық, айран және басқа да сусындарға сүт қосу арқылы жасалатын тоқ сусын. Оны жолаушылар торсыққа құйып, қанжығаларына байлап жүрген. Қанжығадағы қойыртпақ көп шайқалады. Ол шайқалған сайын сусынның дәміне жақсы әсер еткен. Сондай-ақ, шайқатылып жүрген қойыртпақ қанша ашыса да, ашуы білінбеген.

ОРАМАЛ – ҚАСИЕТТІ ДҮНИЕ ҒОЙ. ОЛ ҚАШАННАН ОТБАСЫНЫҢ, БЕРЕКЕНІҢ, МЕЙІРІМ МЕН ТАЗАЛЫҚТЫҢ СИМВОЛЫ БОЛҒАН. БОЛА ДА БЕРЕДІ. ӨКІНІШКЕ ҚАРАЙ, БҮГІНДЕ ОРАМАЛ ДЕГЕН ҰҒЫМНЫҢ АУҚЫМЫН ТАРЫЛТЫП АЛҒАНДАЙМЫЗ.

Келіндер орамал тартуды үлкендердің алдындағы әйтеуір бір парыз санаса, кейбіреулеріміз жай ғана тамаққа шашымыз түспеуі үшін ғана тағатынымыз жасырын емес. Біле білсек, орамал – бәрінен биік ұғым, киелі дүние. Жауласқан жандарды бітімге келтіріп, татуластыру мақсатында да екі ердің арасына әйел-ананың ақ жаулығы тасталынған. Талай ағаларымыз көрші ауылдан танып-білмейтін қыздарды алып қашып келгенде көнбей, тасыраңдап тұрған небір адуынды қыздардың ауылдың ең үлкен кейуанасы келіп алдына ақ жаулығын тастағанда амалсыз тағдырына мойынсұнып, келін боп қалып қалғанын да көзіміз көрген. Кейін сол жеңгелеріміз әп-әдемі келін болып, ұрпақ өрбітіп, әулеттің шырағын жақты. Міне, осының бәрі орамалдың қасиеті шығар бәлкім... Жанар ОРАЗЫМБЕТ, журналист.

Жоба жетекшісі: Ардақ ҮСЕЙІНОВА ardak_31@mail.ru

М. Мақатаев атындағы тірек мектебінің шығармашылық тобының жетекші әдіскері Шәмшат Смағұлова аталған тәуелсіздік жылдарында осы білім ошағының екі мұғалімі ең үлкен табысқа қол жеткізгенін айтады. «Бұрын ұстаздар арасындағы үздіктерді анықтайтын «Жыл мұғалімі»

ОТАН ЖӘНЕ ОТБАСЫ

К

Ж

табысты мұғалімдер – Жамбыл ауданындағы Б.Бесбаев атындағы орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Зухра Үсенбаева, Шу ауданындағы М.Мақатаев атындағы тірек мектебінің география пәнінің мұғалімі Анар Баетова, Қаратау г у м а н и т а р л ы қ - т е х н и ка л ы қ колледжінің арнайы пәндер оқытушысы Нұрхат Асанова. «Біз әріптесіміздің жетістігіне қуанамыз. Парламент Сенатының депутаты Дариға Назарбаеваның қолынан «Үздік педагог – 2016» төсбелгісі мен 2 миллион 121 мың теңгенің сертификатын алып, Елордадан үлкен жетістікпен ора лған Зухраны мектеп д и р е к т о р ы Ә . Аб р а л и е в а бастаған ұстаздар мен оқушылар күтіп алып, құрмет көрсетті», – дейді Б.Бесбаев ат ы н д а ғ ы о рт а м е кт е п т і ң мұғалімі Гүлбану Жаппарова.

ӘЙ

Қазақ ежелден қызын еркін, ерке етіп өсірген. Қазір еркінсіген еркелігін отбасы құрғанда да тастай алмайтындар көбейген. Олай дейтінім, қазірде келіндер ата-енесімен бірге тұра алмайды, тұрса «тынысы» тарылады-мыс. Бейнебір өздері қартаймайтындай. Бұл жас келіндердің отбасын құрудың жауапкершілігін түсінбейтінін көрсетеді. Табалдырық аттаған соң, сол шаңырақтағы үлкендердің ақыл-пайымын парақтап, санасып отыруың керек. Ата-анаңның түтетіп берген отын ары қарай лаулату, шаңырақты шайқалтпау сенің қолыңда. Бірақ, базбіреулер бұл жауапкершілікті сырып қойып, өмірде тек өз сүйгенімен серілік құрып өтсем, менен асқан бақытты жан жоқ деп ойлайды. Сондықтан да, менмендікке басып, оп-оңай отбасын тастап, соңынан жарын ертіп тайып тұрады. Қош... Сайып келгенде, мұның бәрі тәрбиеге, имандылыққа байланысты. Әрине, қазақтың ке л і н д е р і н қ а р а л ауд а н аулақпыз. Шүкір, ата-енесінің а лғысын а лып отырған келіндер де баршылық. Б і р а қ , ә л і от б а с ы н құрмаған қыздардың «Келешекте тұрмыс құрсам, ата-енем­ мен бірге

Ж АЙ ЕЛДЕР

Журналист ұзақ жылдар теңіз флотында қызмет еткен отставкадағы капитаннан сұхбат алып отыр: – Айтыңызшы, жолдас капитан, с і з т ә ж і р и бе ң і зд е қ а н д а й ү л ке н дауылдармен кездестіңіз? Қарт капитан біраз ойланып отырып: – Әйелім жаңадан тазалап шыққан ас үйге балшыққа батқан етікпен кіріп барғанымда ең үлкен дауыл болған еді!.. * * * Күйеуі жұмысқа кетіп бара жатып әйеліне: – Сен менің жейдемді тазалап койдың ба?

– Әрине тазаладым.

– Ал шалбарымды ше?

– Иә, тазаладым. – Ал аяқ киімімді ше? Әйелі: – Не, онда да қалта бар ма?

Маржан РАҚАЙ marzhan-rakai@mail.ru

тұрмаймын. Лажы болса сен де енесіз отбасын құруға тырыс» д е ге н с ө зд е р і н е с т і ге н д е , жағаңды ұстайсың. Неге бүгінгі қоғамда ата-ененің дәрежесі төмендеп кеткен?

– Кейбір келіндердің атае н е с і н ж а ғ ы м с ы з ке й і п ке айналдырып айтқан жөнсіз сөздері қоғамда осындай ой қалыпт астырды. Бір үйдің болашақ келінін тәрбиелеп отырған кез-келген ана қызына «Тұрмыс құрған соң, бізден гөрі ата-енеңе жақын бол. Ол кісілерді өз әке-шешеңдей сыйла» деп құлағына сіңіріп отыру керек. Әйтпесе, онсыз да Қарттар үйі көбейіп, адамдардан мейірім кеткен заманда жастардың бұлайша секең қағуы қауіпті, – дейді көп балалы ана Бағила Жамбылбекова. Расында, бұрын ата-енеге деген құрмет, сыйластық жоғары еді. Менің апам бала күнімде о дүниелік болған. Сондықтан да, апам туралы анамнан көп сұраймын. Анам енесінің өзіне жасаған жақсылығын көп айтады. «Жол-апатынан кетті ғой. Әйтпесе, өзі ширақ, денсаулығы мықты кісі еді. Көп жасағанда ғой деп армандаймын», – деп сағыныштан көз жасына ерік беріп, жылап қалады кейде. Сонда іштей ойланамын, шіркін, қазір де енесін ойлап, жүрегі тебіренетін келіндер бар ма екен?!

ЕР ЛЫ ӘЗІЛД

* * * Бір сұлу қыз көшеде кетіп бара жатып, сүрініп кетіпті. Сол маңда тұрған 3-4 жігіт мұны көріп қарқылдап күліп жіберіпті. Киімін қағып, орнынан тұрған қыз жігіттерге қарап: – Бұл маңда ер адамның болмағаны қандай жақсы болды, әйтпесе ұят болар еді, – депті. * * * Шал мен кемпірдің жаңа түскен келіні есік алдын сыпырмайды екен. Шал мен кемпір өзара келісіп: «екеуміз таласайық, сен «мен сыпырамын» де, мен «жоқ, мен сыпырамын» дейін, мүмкін келін ұялғаннан «мен сыпырамын» дейтін шығар», – депті. Сөйтіп шал мен кемпір сыпырғыны алып таласа бастапты. Мұны көрген келіні келіп: «Не болды, неге таласып жатырсыздар?! Ата, бір күн сіз сыпырыңыз, бір күн енем сыпырсын», – деген екен.

Ернар БАЛҒАБАЕВ massgrand@mail.ru

11 азан, 2016 жыл

5

www.akjolgazet.kz

ЖАРНАМА

ЖАРНАМА

ХАБАРЛАНДЫРУ

БЖЗҚ ТУРАЛЫ 5 САУАЛ

Зейнетақы жинақтары еңбекақыдан құралады. Бүгін біз БЖЗҚ туралы «5 сауал» айдарында БЖЗҚ-дағы жеке зейнетақы шотына міндетті зейнетақы жарналарын тұрақты, уақтылы жəне толық аудару қажеттілігі туралы айтамыз. Сіздің белсенді еңбек қызметіңіз аяқталғаннан кейінгі қамсыздандыруыңыз елеулі дəрежеде осыған байланысты.

1. БЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдерінің мөлшері неге байланысты? БЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдерінің мөлшері БЖЗҚ-ға уақтылы аударылған зейнетақы жарналарының көлеміне, жиілігіне, ұзақтығына жəне толықтығына тікелей байланысты. Осыған орай БЖЗҚ салымшыларға БЖЗҚ-ға міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кəсіптік зейнетақы жарна ларын төлеу бойынша агенттер аударымдарының уақтылы жəне толық болуын тұрақты түрде өз бетінше бақылауға кеңес береді. Зейнетақы жинақтарыңызды кезкелген БЖЗҚ бөлімшесіне барып не интернетхабарландыруды таңдап тексере аласыз.

2. Кім зейнетақы жарналарын төлеу бойынша агент бола алады? Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тəртiппен мiндеттi зейнетақы жарналарын, мiндеттi кəсіптік зейнетақы жарналарын есептейтiн, ұстап қалатын (есебіне жазатын) жəне БЖЗҚ-ға аударатын жеке немесе заңды тұлға, сонымен қатар қызметiн

Қазақстан Республикасында шетелдiк заңды тұлғалардың тұрақты мекемесi, филиалдары, өкілдіктері арқылы жүзеге асыратын шетелдiк заңды тұлға агент бола алады. Басқа сөзбен айтқанда, агент – сіздің жұмыс берушіңіз.

3. Агенттің міндеттері қандай жəне оларды бұзғандағы жауапкершілігі қандай? Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заңының (бұдан əрі заң) 39-бабының 10-тармағына сай агент БЖЗҚ-ға міндетті зейнетақы жарналарын жəне міндетті кəсіптік зейнетақы жарналарын уақтылы есептеуге, ұстап қалуға (есепке жазуға) жəне төлеуге міндетті. Заңның бұл нормалары бұзылса, нақты төленген жəне қызметкер кіріс а лған жағдайда, агент уақтылы ұстап қалмаған (есебіне жазбаған) жəне (немесе) аудармаған міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кəсіптік зейнетақы жарналарының сомасын мемлекеттік кіріс органдары өндіріп алады немесе агенттер мерзімі өткен əрбір күнге (мемлекеттік корпорацияға төлейтін күн қосылады) уəкілетті орган белгілеген қайта қаржыландырудың ресми мөлшерлемесінің 2,5 еселенген мөлшерінде есептелген өсімпұлмен б і р ге м і н д е т т і з е й н е т а қ ы ж а р н а л а р ы

салымшыларының пайдасына, міндетті кəсіптік зейнетақы жарналары төленетін қызметкерлердің пайдасына аударуы тиіс (заңның 28-бабының 1-тармағы). Сонымен қатар, заңның 29-бабының ережелеріне сəйкес агенттер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тəртiпке сəйкес əрбiр қызметкер бойынша есептелген, ұсталған (есебіне жазылған) жəне аударылған мiндеттi зейнетақы жарналарын, міндетті кəсіптік зейнетақы жарналарын бастапқы есепке алуды жүргiзуге мiндеттi жəне мiндеттi зейнетақы жарналарының салымшылары мен мiндеттi кəсiптiк зейнетақы жарна лары төленетін қызметкерлерге есептелген, ұсталған (есебiне жазылған) жəне аударылған мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кəсiптiк зейнетақы жарналары туралы мəлiметтi есептiден кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрмей ай сайын ұсынуға мiндеттi.

4. Зейнет ақы жинақт ары жоқ не жеткіліксіз адамдар не істеуі керек? БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары жоқ не зейнетақы жарналары тұрақсыз аударылатын тұлғаларға, сондай-ақ жұмысқа орналасқысы не қосымша жұмыс істегісі келетін адамдарға Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау жəне əлеуметтік даму министрлігінің

«Тұлғаларға жұмыспен қамтуға жəрдемдесудің белсенді нысандарына қатысуға жолдамалар беру» мемлекеттік қызметінің стандартын əзірлегенін хабарлаймыз, қызметті Астана жəне Алматы қалаларының, облыстық маңызы бар аудандардың жəне қалалардың жергілікті атқарушы органдары, оның ішінде облыстардың жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармалары мен Астана жəне Алматы қалаларының жұмыспен қамту жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармалары тегін көрсетеді.

5. Бұл қызметті пайдалану үшін не істеу керек? Мемлекеттік қызметті пайдалану үшін жергілікті атқарушы органдарға (мекенжайларын жəне байланыс телефондарын қоса беріп отырмыз) не www.e.gov.kz «электрондық үкімет» веб-порталына өтініш білдіру қажет. Аталған мемлекеттік қызметті көрсетудің түпкі мақсаты – өтініш білдірген тұлғалардың жұмысқа орналасуы. Бұл ақпарат сізге пайдалы болады жəне БЖЗҚ-дағы зейнетақы жинақтарыңыздың өсуіне, оның ішінде жұмысқа орналасу арқылы өсуіне, осыған орай сіздің БЖЗҚ-дан алатын болашақ зейнетақыңыздың мөлшерінің ұлғаюына көмегі тиеді деп үміттенеміз. БЖЗҚ-ның байланыс орталығы: 14-18 (Қазақстан аумағында қоңырау шалу тегін) www.enpf.kz

ТІЛ ТАҒДЫРЫ – ЕЛ ТАҒДЫРЫ МАМАН КЕҢЕСІ

ТҰМАУ ТҮБІ ҚҰРТ БОЛАР Қазір тұмау белең алатын уақыт. Ол кең таралған вирусты аурулардың бірі болғанына қарамастан, тұрғындар оған жеңілжелпі қарайды. Соның салдарынан дерт асқынып, əуре-сарсаңға салады. Көбіне тұмау тиген науқастар теледидарда жарнамалатын немесе рецепсіз сатылатын дəрі-дəрмектерді сатып алып, өз бетінше емделеді. Бұл негізінен дұрыс емес. «Тұман түбі – жұт, тұмау түбі – құрт» демекші, жедел респираторлы жұқпалардың соңы түрлі асқынуларға ұласуы мүмкін. Аталған дерттің вирусы əдетте адамға науқастан ауа арқылы таралады. Оның таяқшалары ауасы нашар алмасатын бөлмелерде ұзақ сақталады. Əсіресе, тұмауды иммунитеті əлсіреген жүкті əйелдер мен балалар, қарттар тез жұқтырады. Оның алғашқы белгілері – əлсіздік, дененің қалтырауы, дене қызуының көтерілуі, бұлшықет пен буындардың сырқырауы, бастың солқылдап ауруы, көздің жасаурауы. Негізінен, тұмау мен оның асқынуларын емдегеннен гөрі, алдын алу əлдеқайда тиімді. Сол үшін ағзаның вирусқа қарсы тұру қабілетін күшейтетін рационалды тамақтану мен түрлі дəрумендерді уақтылы қабылдауды естен шығармау керек. Үнемі дене шынықтырумен айналысып, саламатты өмір салтын ұстанған жөн. Аурудың алдын алудың ең тиімді жолдарының бірі – екпе. Тараз қаласында жыл сайын қазан-қараша айларында облыстық бюджет есебінен халықтың қорғалмаған топтарына тұмауға қарсы екпе егу жұмыстары жүргізіледі. Ал екпе ала алмаған жағдайда тұмаудан қорғанудың қарапайым шараларын қолданыңыз. Əр кез қолды жиі сабындап жуып, əрбір 2-3 сағат сайын бір реттік бетперделерді ауыстырып тұрған жөн. Күнделікті лимон, бал, сарымсақ, пияз тұтынуды əдетке айналдыру керек. Ұсақталған сарымсақ пен пияздың буымен дем алу вирусты өлтіреді. Дүйсенкүл ƏБДІРАМАНОВА, Тараз қалалық тұтынушылардың құқықтарын қорғау басқармасының бас маманы.

СЫН ТҮЗЕЛДІ, МІН, СЕН ДЕ ТҮЗЕЛ Есет ДОСАЛЫ, «Ақ жол».

Облыс əкімдігінің тілдерді дамыту басқармасы мен Қазақстан Журналистер одағы облыстық филиалы бірлесіп ұйымдастырған «Бұқаралық ақпарат құралдарындағы тіл сауаттылығы» атты облыстық с е м и н а рд ы ат а л ғ а н б а с қ а рм а басшысы Ғалия Боранбаева ашып, ж ү р г і з і п от ы рд ы . О л б ү г і н г і жиынның тəжірибе бөлісу, пікір алмасу бағытында еркін жағдайда өткізіліп отырғанын айтты. Қазақстанның құрметті журналисі Мақұлбек Рысдəулет сөз сөйлеп, облыстық жастар газетіне жəне бірқатар аудандық басылымдарға өзі жүргізген зерделеу жұмыстары бойынша ой қозғады. Ол Сарысу аудандық «Сарысу » газетінде «Тудың етегінен сүйіп...» деген тіркестер кездескенін, бірқатар басылым «Қоңыраудың күмбірі» деп, «Соңғы қоңырау» салтанатын бейнелеп көрсеткенін сын тезіне алып, «Талас тынысы» газетінде ке й б і р а вт о р л а р д ы ң қ ы з м е т і т ү с і н і кс і з қ ы с қ а р т ы л ғ а н ы н а , автордың фамилиясынан көптеген қателер кеткендігіне назар аударып өтті. Аудандық газеттерде кадр

тапшылығы азая бастағанына, облыстық жастар газетінің жүйелі жұмысына тоқталды. М.Х.Дулати атындағы Тараз м е м л е ке т т і к у н и в е р с и т е т і н і ң профессоры, филология ғылымдарының докторы Сəмен Құлбарақ бүгінгі таңда аудандық газеттерде де олқылықт ардың азайып келе жатқанын, қателіктерді ұ з а қ а қ т а р ы п ə р е ң т а бу ғ а болатынын сөз етті. Ол аудандық газеттерде «Абильдаев Жақыпжан Тамабекович», «Отбасының өшкені – əлемнің құрығаны» секілді оғаш тірке стердің кетіп жатқанына, үтір, сызықшалардың дұрыс қойылмауынан ақсаған тұстар бар екеніне, газет корректорларының сауатты болуы қажеттігін тілге тиек етті. Журналистика мамандығында б і л і м а л а т ы н с т уд е н т т е р г е практикалық қазақ тілі пəнін оқыту мəселесін, осындай семинарларға ж ау а п т ы б а с қ а р м а л а р м е н бөлімдердің басшылары қатысуы қажеттігін айтты. Жуалы аудандық «Жаңа өмір» газетінің бас редакторы Мейірбек Мəтен алдыңғы семинарда айтылған сыннан қорытынды шығарғандарын, келеңсіздіктермен əлі де күресе беретіндерін жеткізді. «Қордай шамшырағы» газетінің бас редакторы

Айгүл Əнуарбекова өз сөзін қазақ тілді басылымдардың жай-күйін толғаудан бастады. Сондай-ақ, ол Қордайда аудандық газет аптасына 32 бет болып жарық көретінін, 4 тілші ғана қызмет атқаратынын, корректор жоқ екенін алға тартты. Тілшілердің шығармашылықтарын дамытуға мүмкіндік жоқтығын, бұл басқа аудандық газеттерге де тəн жағдай екенін айтып, газеттердің өзара тəжірибе алмасуы, осындай с е м и н а рл а р ғ а ауд а н д ы қ г а з е т тілшілері де шақырылуы тиіс екеніне тоқталды. Сонымен қатар, қалалық «Жамбыл-Тараз» газеті бас редакторының орынбасары Ерман Əбдиев, облыстық «77-ТВ» телеарнасының бас редакторы Зарина Қуатова, Сарысу аудандық «Сарысу» газетінің жауапты хатшысы Дариха Үмбетиярова өз ұсыныс-пікірлерін білдірді. Жиынды Ға лия Боранбаева қорытындылап, ашық пікір білдіргені ү ш і н б а рл ы қ қ ат ы су ш ы л а р ғ а алғысын айтып, бұл семинарда қозғалған мəселелер өз шешімін табатынына сенетінін жеткізді. Мемлекеттік қызметшілер арасында сынақ хат (диктант) жазудан өткен байқаудың үздіктерін арнайы дипломдармен марапаттады.

МҮЛКІҢДІ ЖАРИЯ ЕТ

МҰНДАЙ МҮМКІНДІК ЖЫЛДА БОЛМАЙДЫ Мемлекеттік маңызды науқанды ұйымшылдықпен өткізу үшін құрылған аудандық комиссияға ағымдағы жылдың 28 қыркүйегіне дейін 509 жеке тұлғадан өтініш түсті, оның 483-і – тұрғын үй нысаны, 26-сы – коммерциялық нысан. Оның 452-сі жария етілді. Жария етілген мүліктің құны – 1462,0 миллион теңге. Сонымен қатар, комиссияға ұсынылған 40 өтініш заң талаптарына сəйкес келмеуіне байланысты толықтыруға кері қайтарылып, 17 жеке тұлғаның мүлкін жария етуден бас тартылды. Аудан бойынша мемлекеттік кірістер басқармасына мəліметтер күнделікті берілуде. Комиссия тарапынан өтініш берушіге мүлкінің жария етілгені туралы хаттамалық шешімді берген кезде аудандық əділет басқармасына тиісті мерзімде тіркелуі қажет екені ескертіледі. Ауд а н т ұ р ғ ы н д а р ы н ақпараттандыру мақсатында жалпы саны 4 билборд, оның ішінде Гродеково, Полатқосшы, Ерназар жəне Аса ауылдық округтерінде бір-бір билбордтан орнатылған. Облыстық «Ақ жол» газетінде – 1, аудандық «Шұғыла-Радуга» газетінде 17 мақала жарияланды. Комиссия мүшелерімен жəне ауылдық округтердегі жауапты мамандармен 11 кездесу, оның ішінде 5 семинар-кеңес, 6 рет «дөңгелек үстел» отырысы өтті. Аудандағы барлық ауылдық округте тұрғындармен кестеге сəйкес 21 рет кездесу ұйымдастырылып, мүмкіндікті пайдалану бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Р е с п у бл и к а л ы қ м а ң ы з д ы науқанның ұйымшылдықпен өтуіне ауыл əкімдері мен ауылдық округтерде орналасқан мекеме-кəсіпорын басшылары белсенділік танытуда. Сонымен қатар, аудан əкімінің /asa. zhambyl.kz/ ресми сайтында негізгі беттегі мəзірлер легінде тиісті ақпаратт ар орналастырылып, уақтылы

жаңартылып отырады. Бұдан бөлек, мүлікті жария ету мəселелері бойынша тұрғындар арасында кеңінен түсіндіру жұмыстарын жүргізу үшін жұмыс тобы құрылып, оның жоспарына сəйке с ауылдық округтер тұрғындарына түсіндіру жұмыстары жүргізіліп, ауылдық округ əкімі аппараттарында мүлікті жария ету мəселелері б о й ы н ш а қ а б ы л д аул а р ұйымдастырылды. Мұндай шаралар əлі де жүргізілуде. Түрлі себептермен мүлкін жария етіп үлгермеген тұрғындарға жұмыс тобының мүшелері уақыттың аз қалғанын ескертуде. Үгіт-насихат сипатындағы ақпараттандыру шаралары ауд а н д ы қ ко м и с с и я н ы ң күнделікті бақылауына алынған. Ауд а н ə к і м і н і ң ө к і м і негізінде комиссия хатшысы ө з фу н к ц и я л а р ы н ж ү з е г е асыру үшін жария етуді өткізу мерзіміне штаттық кестеге сəйке с жа лақысы с ақт а ла отырып, негізгі қызметтен б о с ат ы л д ы . Ком и с с и я хатшысына көмекші ретінде келісімшарт негізінде 1 бірлік қызметші бекітілді. Ко м и с с и я ғ а а р н а й ы 2 қызметтік бөлме берілген. Оның ішінде 1 бөлмеде комиссия хатшысының жұмыс бөлмесі, 1 бөлме келушілерді қабылдайды. Комиссия хатшысына 1 дана компьютерлік техника, ксерокс аппараты, кеңселік тауарлар, ақпараттық стенд, қызметтік бөлме жиһаздары жəне 1 телефон нүктесі бекітілген. Маңызды науқанды ұйымшылдықпен өткізу үшін барлық жағдай жасалған. Маржан БАЙГЕЛДИ, аудан əкімдігі қаржы бөлімінің басшысы, мүлікті (ақшадан басқа) жария ету жөніндегі аудандық комиссия төрағасының орынбасары. Жамбыл ауданы.

АПАТ АЙТЫП КЕЛМЕЙДІ

ЕҢ АБЗАЛЫ – ҚАУІПТІҢ АЛДЫН АЛУ Біздің мекемеміз халықты, шаруашылық нысандары мен аумақты түрлі табиғи апаттардан қорғау, азаматтық қорғаныс, табиғи жəне техногенді сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу мен жою аумағындағы мемлекеттік саясатты іске асыру мəселелері бойынша міндеттерді жүзеге асырады. Сондай-ақ, департ амент құзырына Төтенше жағдайлар комитетінің облыс аумағындағы шаруашылық нысандарының қызметін б а қ ы л ау м е н т ө т е н ш е жағдайларды жою кезінде аумақтық органдарда күштер мен құралдарға жедел жетекшілік етуді қамтамасыз ету де кіреді. Негізгі қызметіміз – табиғи жəне техногенді сипаттағы төтенше ж а ғ д а й л а р ту ы н д а ғ а н д а немесе туындауы ықтимал ке здегі хабарлама ларды қабылдау жəне сараптау, ақпаратты жергілікті атқарушы органдарға дейін жеткізу, өзге де кезекшілікдиспетчерлік қызмет атқаруға бағытталған. Азаматтық қ о р ғ ау с а л а с ы н д а ғ ы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру, сондай-ақ ТЖ кезінде халық пен аумақты қорғау жəне жергілікті атқарушы органдардың лауазымды тұлғаларын, мекемелердің басшы құрамын даярлау, ұ й ы м д а рд ы ң же р г і л і кт і ат қ а р у ш ы о р г а н д а р д ы ң азаматтық қорғау саласындағы заңнамаларының орындалуын қадағалауды жүзеге асырамыз. Ж ы л с а й ы н о бл ы с т а командалық-штабтық арнайытактикалық оқу-жаттығулар өткізіледі. Сонымен қ ат а р , о бл ы с ха л қ ы н ы ң əртүрлі с анатт арындағы т ы ң д а у ш ы л а р ы департаментте жыл сайын оқытылады. Оқыту станционарлы жəне орындарға шығу арқылы

жүргізіледі. Тыңдаушылармен өткізілетін онлайн режіміндегі интерактивті сабақ облыстық білім басқармасы базасында өткізіледі. Же ке қ ұ р ы л ы м д ы қ бөлімшелеріміз авариялыққұтқару жұмыстарын жүргізу үшін əртүрлі құтқару жəне өрт сөндіру техникалары мен құрылғыларымен жеткілікті жарақтандырылған. Азаматтық қорғау қызметінің құрылған күнінен бастап кəсібилігі, ерлігі жəне авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу кезінде өмірлеріне қауіп төнуіне қарамастан, адамдар құтқарғандары үшін облысымыздың құтқарушылары Үкіметтік, ведомстволық мекемелер тарапынан көптеген Алғыс хаттары мен марапаттарға ие болуда. Қ а з а қ с т а н Республикасының «Азаматтық қорғау туралы» Заңына сəйкес облыс аумағы шегінде азаматтық қорғау і с - ш а р а л а р ы н о р ы н д ау, төтенше жағдайлардың жəне олардың салдарының алдын алу жəне жою мəселелерін шешу үшін облыстық мəслихаттың шешімімен төтенше жағдайлардың алдын алу жəне жою жөніндегі комиссия құрылған. Төтенше жағдайлар əр кезде де жіті бақылауда. Ең бір

қуанарлығы, ағымдағы жылы облыс аумағында мұндай бірде-бір оқиға тіркелген жоқ. Өйткені, биыл қыста қардың аз жəне көктемде жаңбырдың шамадан тыс артық түсуі салдарынан туындауы ықтимал төтенше жағдайлардың алды алынып, дер кезінде қам-қарекет жасалды. Д е п а рт а м е н т ө рт т і ң жəне басқа да төтенше жағдайлардың алдын алу бойынша үгіт-насихат жұмыстарын кең көлемде жүзеге асыруда. Сондай-ақ, тұрғындардың қауіпсіздік шараларын оқып-үйренуі басты назарда ұсталынып отыр. Ə р т ү р л і қ ау і п т е р д і ң алдын алудағы облыстың м е м л е ке т т і к а з а м ат т ы қ қорғау жүйе сі аумақтық к і ш і ж ү й е с і н і ң б а с қ а ру органдары мен күштерінің дайындығын күшейту мақс атында өткізілген ре спубликалық «Көктем – 2016», облыстық «Сел – 2016» командалық-штабтық оқу-жаттығулар, басқа да шаралар қызметкерлеріміздің біліктіліктерін арттырып, шыңдала түсуіне септесуде. Сонымен қатар, азаматтық қорғаныс жəне төтенше ж а ғ д а й л а р д а н қ о р ғ ау мəселелері бойынша жергілікті атқарушы органдардың жəне

мемлекеттік мекемелердің басшылық құрамы «Республикалық азаматтық қ о р ғ ау о қ у - ə д і с т е м е л і к орталығы» ЖШС-ында қайт а даярлаудан өтеді. Ал департаментте əртүрлі деңгейдегі тыңдаушылар оқытылады, облыстың мектеп оқушыларымен онлайн р е ж і м і н д е и н т е р а кт и вт і сабақтар ұйымдастырылады. Алдын алу жəне оларды жою саласында маңызды бағыттардың бірі, ол – болуы ықтимал төтенше жағдайлардың себепс а л д а рл а р ы , с о н д а й - а қ осындай немесе басқа да қауіпті жағдайларда қорғану амалдары туралы халықты дер кезінде құлақтандырып отыру. Осы тұрғыда облыс тұрғындарын дауылдық ескертумен хабардар ету SMS – хабарламаларын жолдау арқылы ұйымдастырылуда. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылыққа қарсы күрестің а л д ы н а л у ма қ с ат ы н д а департаментте жыл сайын жеке құрам мен прокуратура органдарының, мемлекеттік қызмет ісі департаментінің жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің қызметкерлері, «Нұр Отан» партиясының өкілдері қатыстырылуымен арнайы сабақтар тұрақты өткізіледі. Адамзаттың дамуы əлдеқайда ілгерілей түсті, уақыт талабына сай төтенше жағдайлар органдарының жүйе сі де күшейтілуде. Алайда, əскери жəне бейбіт уақытта қарапайым халықты төтенше жағдайлардың болуы ықтимал салдарынан қорғау жəне сақтау басты ұстаным, негізгі мақсат болып қала береді. Бағдат ДАНИЛОВ, облыстық төтенше жағдайлар жөніндегі департаментінің басшысы.

Қазақстан Жазушылар одағы басқармасы мен Сарысу ауданының әкімдігі көрнекті ақын, сазгер, Қазақстан Жазушылар одағының І. Жансүгіров атындағы сыйлығының лауреаты Тынышбай РАХЫМНЫҢ 70 жылдығына арналған салтанатты жиынға шақырады. Салтанатты жиын 2016 жылдың 15 қазаны күні сағат 12.00-де басталады. Мекен-жайы: Сарысу ауданы, Жаңатас қаласы, аудандық Мәдениет үйі.

«ЖАСТАР МӘҢГІЛІК ЕЛДІ ЖЫРЛАЙДЫ» ЖАС АҚЫНДАР МҮШӘЙРАСЫ ЕРЕЖЕСІ «Жастар Мəңгілік Елді жырлайды» облыстық қ жазба ақындардың жабық жыр мүшəйрасы Қазақстан Республикасы Тəуелсіздігінің 25 жылдығына орай ұйымдастырылады. Мүшəйраның марапаттау рəсімі 2016 жылы 7 желтоқсанда Тараз қаласында өткізіледі. І. Мүшəйраның мақсаты: – Тəуелсіздік атты қасиетті ұғымның тарихи мəні мен сипатын ашу, жас ұрпақ бойында еліне, жеріне деген сүйіспеншілігін арттыру, атабабаларымыздың ғасырлар бойғы асыл арманы мен мұратын паш ету, мақтан тұту, дəріптеу; – Ежелден еркіндік аңсаған азат елдің тəуелсіздік жылдарындағы жетістіктерін жырлау; – Өскелең ұрпақтың бойында ұлт бостандығы мен тəуелсіздігіне, ана тілінің мəртебесі мен тағылымы терең ел тарихына деген құрметі, адалдығы тұрғысында ұлтжандылық қасиеттерді қалыптастыру; – Өлеңнің мəні мен маңызына, мəтінінің ой тереңдігіне, тіл тазалығына назар аудара отырып, қазақтың асыл маржан сөздерін насихаттау; – Қазақ əдебиетінің жыр əлеміне жаңадан қосылған өткір тілді, тың ойлы, жауһар жырлы жаңа есімдерді анықтау. ІІ. Жыр мүшəйраның шарттары мен талаптары Мүшəйраға төмендегі екі тақырып бойынша өлеңдер қабылданады. «Тəуелсіздік – Мəңгілік Ел мұраты» – Тəуелсіз еліміздің тарихын дəріптей отырып, ел татулығы мен бірлігін үлгі-өнеге ету; «Тұнған тарих – туған тілде» – халқымыздың рухани байлығы, атадан балаға, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келген ұлттық құндылығымыз ана тілімізді құрметтеу. ІІІ. Мүшəйраға қойылатын талаптар • Мүшəйраға ақындардың бұрын баспа беттерінде жарияланбаған жəне топтамаларға, жинақтарға енгізілмеген өлеңі қабылданады.

• Мүшəйраға қатысушы үміткердің кəсіби білімі мен мамандығына шектеу қойылмайды.

• Өлеңнің мəні мен маңызына, мəтінінің ой тереңдігіне, тіл тазалығына назар аудара отырып, қазақтың асыл маржан сөздерін, өсиет-нақылдарын насихаттау.

• Шығарманың тақырыптық, идеялық мазмұны мен көркемдік дəрежесіне баса назар аударылады.

• Автор ұсынған өлеңін өзінің өтініші арқылы ұйымдастырушылар комитетінің қарауынан алып тастай алады.

• Ұсынылған өлеңдер рецензияланбайды жəне қайтарылмайды.

• Ұйымдастыру комитеті авторлармен ұсынылған өлеңдер жөнінде пікірталас өткізбейді.

• Ұйымдастыру қомитеті мүшəйраға қатысқан шығармаларды жинақ етіп шығаруға құқылы.

• Тараз қаласында өткізілетін қорытынды мерекелік шараға қатысулары үшін шақырылатын мүшəйра жеңімпаздары мен жүлдегерлерінің жол шығындары жіберуші жақ есебінен қамтамасыз етіледі.

• Мүшəйраға шығармалар бүркеншік атпен пошта арқылы жіберіледі немесе қолма-қол табыс етіледі. Үміткер шығармасын жеке конвертке салып, сыртына бүркеншік атын жазып, оның ішіндегі конвертке шығармашылық жəне өмірбаян түйіндемесін, мекен-жайын, байланыс телефонын, жеке куəлігін (көшірмесін) салады.

• Шығарманың көлемі: өлең 1-3 беттен кем болмауы жəне Times New Roman мəтіндік редакторда терілуі қажет (жол арасының интервалы жалаң, əріптер мөлшері – 14). Поэма, баллада т.б. əдеби жанрлардың өз ерекшеліктеріне қарай, көлеміне шектеу қойылмайды. Мəтіннің қағазға басылған жəне СD дискіге жазылған электрондық нұсқалары тапсырылады. Қолмен жазылған шығармалар қабылданбайды.

• Мүшəйраға 18-35 жас аралығындағы жас ақындар қатыса алады. ІV. Мүшəйраны ұйымдастыру тəртібі 1. Келіп түскен шығармаларды зерделеп-сараптау жəне жеңімпаздарды анықтау мақсатында қазылар алқасы құрылады.

2. Мүшəйраға ұсынылатын шығармалар 2016 жылғы 25 қарашаға дейін мына мекен-жай бойынша қабылданады: Тараз қаласы, Желтоқсан көшесі, 78, Жамбыл облысы əкімдігінің тілдерді дамыту басқармасы, 910-кабинет. Байланыс телефондары: (87262) 56-92-35, 56-92-34, факс: 43-58-44.

V. Байқауға қатысушылардың құқықтары мен міндеттері Осы Ереже бойынша түсініктеме алу үшін хабарласуға, байқаудың жеңімпазы немесе жүлдегері ретінде мойындалған кезде марапатталуға жəне Ереже тəртібін сақтауға міндетті.

VІ. Мүшəйра жеңімпаздарын марапаттау Бас жүлде – біреу І орын – біреу ІІ орын – біреу ІІІ орын – біреу

ЖАРНАМА ҚЫЗМЕТІ ТЕЛЕФОН/ФАКС: 8 (7262) 43-32-50

ak-jol-taraz@rambler.ru

ТАРАЗ ҚАЛАСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫ! Жамбыл облысы Азаматтық қорғау мемлекеттік жүйесінің аумақтық ішкі жүйесін ұйымдастыруды жетілдіру, басқару органдарының, күштер мен құралдардың дайындығын тексеру мақсатында 2016 жылғы қазан айының 13-і күні сағат 12.00-де облыстық сейсможаттығу жəне Тараз қаласының аумағында командалық-штабтық жаттығу өткізіледі. Тақырыбы: «Жамбыл облысы аумағында жойқын жер сілкінісі орын алған жағдайда басқару органдары, авариялық құтқару қызметтері (АҚҚ) күштерінің əрекеттері». Жалпы облыстық сейсможаттығудың негізгі мақсаттары: Басқару органдарының басшы құрамымен АҚ құрамаларының Жамбыл облысы аумағында болған жойқын жер сілкінісі зардаптарын жою бойынша үйлесімді жұмыстар атқару. Қаладағы басқару жүйесінің сенімділігін тексеру, қаланың байланыс жəне хабарлау жүйесінің жағдайын тексеру. Облыс тұрғындарына жер сілкінісі пайда болған жағдайдағы тəжірибелік іс-қимылдарға үйрету. Негізгі тактикалық іс-шаралар көрінісі орталық «Достық» алаңында жəне №13 мектептің аумағында (Қазыбек би көшесі, 47) ұйымдастырылады. Тараз қаласының əкімдігі.

6

11 қазан, 2016 жыл

Спорт

ӘКІМІ АҚЫНЫН ҰЛЫҚТАҒАН ЕЛМІЗ ТАЛАНТТЫ АҚЫНДАР, ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕҢБЕК СІҢІРГЕН ҚАЙРАТКЕРІ ҚАЙЫРБЕК АСАНОВ ПЕН ҚР МЕМЛЕКЕТТІК СЫЙЛЫҒЫНЫҢ ЛАУРЕАТЫ КҮЛӘШ АХМЕТОВАНЫҢ ТӘУЕЛСІЗДІКТІҢ 25 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛҒАН ПОЭЗИЯ КЕШІ ӨТТІ Жанғазы АХМЕТ, «Ақ жол».

Біздің үйде тағы да бір ақын бар, Ол да өзінше жанады жыр отында. Ол да өзінше ғашық боп баптар әнін, Мен де өзімше сырымды ақтарамын, Жыр жазамыз жарысып таң атқанша… Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері ақын Қайырбек Асанов о с ы л а й ж ы рл а й д ы . О н ы ң б ұ л жүрекжарды жырында айтып отырған үйіндегі ақыны – өмірлік серігі, белгілі ақын, Қазақстан Жастар одағының, Қ Р Ме м л е ке т т і к с ы й л ы ғ ы н ы ң лауреаты Күләш Ахметова. Қос талантты ақынның сезімдері селбесіп, тағдырлары бір арнада тоғысып, бір шаңырақта шат-шадыман ғұмыр кешіп келе жатқандарына жарты ғасырдай уақыт өтсе де, олардың бірбіріне деген нәзік те ғазиз сезімдері суыған емес. Қайта осынау уақыт ішінде кемеліне келіп, арнасынан тасқындағандай әсер қалдырады. Бір шаңырақ астында ерлізайыпты болып күн кешіп, қазақ поэзиясының дамуына өлшеусіз үлестерін қосып, өлеңдегі өзгелерден өзгеше дара жолдарын сала білген қос ақын Қайырбек Асанов пен Күләш Ахметова бүгінде жетпіс жасқа толып отыр. Ақындардың мерейлі жасы Тараз төрінде зор құрметпен аталып өтілді. Сән-салтанатпен ұйымдастырылған мерейтой облыстық қазақ драма театрының ғимаратында өлеңсүйер қауымды үлкен әсерге бөледі. Оған мемлекет және қоғам қайраткерлері, зиялы қауым өкілдері, ақын-жазушылар, сондай-ақ еліміздің әр түкпірінен келген оқырмандары мен тараздық жырсүйер жұртшылық қатысты. Әдеби кеш басталмас бұрын үлкен экран арқылы қазақ әдебиетінің ірі тұлғаларының мерейтой иелерінің шығармашылығы туралы пікірлері, естелік суреттер берілді. Бұдан соң шағын те ат рландырылған поэтикалық көрініс қойылды. Көрініс картинасында театр актерлерінің қатысуымен ақындар Қайырбек Асанов пен Күләш Ахметованың жас кезі, студент шағы бейнеленіп, олардың алғаш таныстығы, араларындағы іңкәрлік сезімдерінің оянған сәті әдемі суреттелген. Олардың екеуара сырға толы диалогі өлең арқылы өрілгені де сәтті шықты. Игі шара барысында мерейтой иелеріне деген ақ тілектер ақтарылды. Ең алғаш болып сахнаға көтерілген облыс әкімінің орынбасары Ерқанат Манжуов қос ақынның әдебиеттегі ұзақ жылдар бойғы еңбегін, еліміздің, облысымыздың руханиятын

көтеруге қосқан үлесін ескеріп өтіп, жетпіс жылдық мерейтойларымен құттықтады. Облыс басшысы Кәрім Нәсбекұлының ыстық ықыласын жеткізген ол мерейтой иелеріне қазақы дәстүрмен шапан мен қамзол жауып, сый-сияпат жасады. Астанадан ат арытып келген құрметті қонақ,

1968 жылдары белгілі ақын Өкім Жайлауов екі қызды жетектеп келіп маған табыстаған еді. Соның бірі – бүгінгі той иесі – Күләш болатын. Сонда Өкім: «Күләштан жақсы ақын шығады, Мырзаш, сен осыған қамқор болшы!» – деген еді. Күләш сондағы бірегей жоғары оқу орны

Мемлекет және қоғам қайраткері Мырзатай Жолдасбеков ақындар шығармашылығы туралы өзінің әдемі де әсерлі ой-пікірлерімен бөлісті.

– Қадірлі әулиеаталықтар, аса қымбатты бауырларым, менің жақсы көретін жерлестерім! Бүгін м і н е , б а р л ы ғ ы м ы зд ы ң о р т а қ қуанышымызға себеп болып отырған қос ақынның жыр кеші, мерейтойы құтты болсын! Осы сәтте өткенге сәл орала кеткенді жөн көріп отырмын.

Алматыдағы ҚазҰУ-ға түсіп, онда үздік студенттердің бірі атанды. Озат шәкірттердің қатарында Қайырбек те болды. Бірі Таластан, бірі Сыр елінен келген қос талантты жас өлеңде де, өмірде де бірге жетіліп, бірге өсті. Қатар аққан Талас пен Сырдария өзендерінің арасын жалғап, бір жүректен гүлдеген сезімдерін жыр ғып өрген екеуі бәрімізді қуантып келеді. Күләш – аяулы ақын, сүйікті жар, мейірімді

ана, ақылды қарындас. Оның жанының нәзіктігі, сыршылдығы, мейірімділігі өлеңдерінен де төгіліп тұрады. Поэзиясы тұнып тұрған адамгершілік, инабаттылық, кісілік, парасаттылық. Жырларынан кейде Қожа Хафиздің, Сағдидың үні естілсе, енді бірде Абаймен тілдескендей болатын Күләш – періште ақын. Сол үшін оны бәріміз жақсы көреміз. Күләштің туған жер, өскен өлкені жырлауы ақиық ақын Мұқағалимен үндеседі. Қазақта бұл тақырыпты Мұқағали мен Күләштан артық жырлаған ешкім жоқ, меніңше. Біздің Күләшты аялап, алақанында ұстап келе жатқан Қайырбектің де сонау Сырдағы жыршылық ортаның қайнарынан шыққан тасқын талант екенін бәріміз білеміз. Оның да өнерінің бағасы биікте екенін айта аламыз, – деген Мырзатай Жолдасбеков қаламгерлерге арнайы жо л д а ғ а н П р е м ь е р - М и н и с т р Бақытжан Сағынтаевтың Құттықтау хатын оқып берді. Сонымен қатар, мерейтой иелеріне Мемлекеттік хатшы Гүлшара Әбдіқалықованың, Парламент Мәжілісі төрағасының орынбасары Гүлмира Исимбаеваның, Қазақстанның халық артисі, Қазақстанның Еңбек Ері Айман Мұсахожаеваның Құттықтау хаттарын табыс етті. Ол ғана емес, Премьер-Министрдің орынбасары Иманғали Тасмағамбетов, «Нұр Отан» партиясы төрағасының бірінші орынбасары Мұхтар ҚұлМұхаммед, Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы, Э н е р г е т и к а м и н и с т р і Қ а н ат Бозымбаев, Қазақстан Жазушылар одағының басқарма төрағасы Нұрлан Оразалин, Қызылорда о бл ы с ы н ы ң ә к і м і Қ ы р ы м б е к Көшербаев, Ақтөбе облысының әкімі Бердібек Сапарбаев, ақын Жадыра Дәрібаевалар өздерінің құттықтау хаттарын жолдаса, кейбірі сыйсияпатын қоса жіберіпті. Кеш барысында екі ақынның сөздеріне жазылған әндері шырқалып, отты жырлары оқылды. Думанды с а лт анатты шараны жүргізген астаналық ақын Қалқаман Сарин шара соңында мерейтой иелеріне арнап жазған өлеңін тебірене оқып берді. Осылайша, қазақ поэзиясының ақ гүлі атанған Күләш Ахметова мен ақын Қайырбек Асановтың жемісті жетпіс жасына арналған әдеби кеш ерлі-зайыпты қаламгердің мерейін тасытып, абыройын тағы бір асқақтата түсті. Мерейтой ақ дастарқан басындағы думанмен жалғасты. Мұнда облыс әкімі Кәрім Көкірекбаев мерейтой иелеріне автокөлік сыйлады.

МӘДЕНИ-ӘДЕБИ ӘЛЕМ

ЖЫРШЫ-ТЕРМЕШІ ӘБІШ ӘДІЛБЕКОВ ЖАСТАРМЕН КЕЗДЕСТІ Жанғазы АХМЕТ, «Ақ жол».

М . Х . Д ул ат и ат ы н д а ғ ы Та р а з мемлекеттік университетінде жыршытермеші Әбіш Әділбековпен кездесу өтті. Оған аталмыш жоғары оқу орнының гуманитарлық бағыттағы м а м а н д ы қ т а р ы н ы ң с т уд е н т т е р і қатысты. Кездесу барысында жыршытермеші жастарға орамды ойларын, тағылымды әңгімелерін айтып, тәрбиелік мәні зор термелерін, қазақ батырларының ерлігін сипаттайтын жырларын да орындап берді. Кездесу басында университеттің гуманитарлық-әлеуметтік ғылымдар и н с т и ту т ы н ы ң д е ка н ы Ә з і м ха н Ыбырайымов сөз алып, өнердің бұл түрінің маңыздылығына тоқталып, қонақтың қадамына құт тіледі. Сондайақ, ол өнер иесіне оқу орнының атынан естелікке сый-сияпат жасап, өнерінің

өрлей беруіне тілеулес екенін жеткізді. Бұдан соң Әбіш Әділбеков қара домбырасын қолына алып, қоңыр

о р ы н д ау ғ а т ы р ы с а м ы н . Б ы л т ы р Қазақ хандығының 550 жылдығына орай «Ғасырлар үні» атты XVIII-XX ғасырлар ақындарының шығармалары жинақталған, екі музыкалық дискімді жарыққа шығардым. Жинақ «Абылай хан» дастанынан басталып, Қабанбай, Райымбек, Сұраншы батырлар туралы жыр-толғаулардан тұрады. Сонымен қатар, тыңдарман назарына, қазақ халқының 1916 жылғы Ұлт-азаттық қозғалысы, қазақ халқының жат жерге қоныс аударғаны мен 1932 жылғы ұлы нәубет туралы жырлары ұсынылған. Сондай-ақ, үнтаспада Қабан жырау, Бақтыбай, Сүйінбай, Құлмамбет, Бөлтірік, Асан, Кенен, Көдек, Шарғын жыраулардың шығармалары да менің орындауымда тыңдарманға жол тартқан, – деген белгілі өнер иесі, кездесу соңында студенттердің сұранысы бойынша өзінің шығарған таныстыру термесін де шырқап берді.

Спорт

АЛАШ – АРЕНА «АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢШАСЫ

Мырзағали АЙТЖАНОВ, бокстан ұлттық құраманың бас бапкері:

«ҰЛТТЫҚ ҚҰРАМАДАН ЕШКІМДІ АЛАСТАМАЙМЫЗ»

БОКСТАН ҰЛТТЫҚ ҚҰРАМАНЫҢ БАС БАПКЕРІ МЫРЗАҒАЛИ АЙТЖАНОВ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ «VESTI.KZ» ПОРТАЛЫНЫҢ ТІЛШІСІНЕ СҰХБАТ БЕРІП, ҚҰРАМАНЫҢ ОЛИМПИАДА ОЙЫНДАРЫНАН КЕЙІНГІ АЛҒАШҚЫ ЖИЫНЫ ЖАЙЛЫ ЖӘНЕ КОМАНДАНЫҢ ҚАЙТА ЖАҢАРУЫ ТУРАЛЫ ОЙЫМЕН БӨЛІСІПТІ. БАС ЖАТТЫҚ­ ТЫРУШЫНЫҢ СҰХБАТЫН ОРЫС ТІЛІНЕН ТӘРЖІМАЛАП, ОҚЫРМАН НАЗАРЫНА ҰСЫНҒАНДЫ ЖӨН КӨРДІК.

– К ә с і п қ о й с п о рт ш ы болған соң, ұзақ уақыт д е ма л уд ы ң е ш қ и с ы н ы жоқ. Сондықтан, бапкерлер шт абы боксшылардың Астанада басын қосқанды ж ө н д е п ұ й ғ а рд ы . Б ұ л жиын біздің күнтізбелік жоспарымызда бар болатын,деп сөз бастады Мырзағали Құланұлы. –Жігіттер бір ай еркін демалды. Жеткілікті мерзім деп ойлаймын. Басқа спорт түрлерінде жағдай қалай екенін білмеймін, ал біз боксшылармыз. Лондон Олимпиадасынан кейін де тынығуға бір ай уақыт бердік, кейін жиналдық. Менің ойымша, бір ай ішінде кез-келген адам баласының миы да, денесі де тынығады. Бұл жиын спортшылардың спорттық бабына қайта келуіне негізделген. Базамызда медициналық орталық бар, сонда былғары қолғап шеберлері жарыс кездерінде алған кейбір жарақаттарынан айығуға мүмкіндік алады. Күніне ойын түріндегі бір реттік жаттығу өткіземіз, ұзақ қашықтыққа жүгіру мен спорттық құрылғылармен физикалық жұмыстар жүргіземіз. Демалыстан ора лған боксшыларды осылайша өздерінің с п о рт т ы қ б а б ы н қ а й т а қалпына келтірмекпіз. Алдағы уақытта Павлодар қаласында ел чемпионаты өтеді. Сол додада ұлттық құраманың құрамын анықтаймыз. Ал Олимпиада ойындарының жүлдегерлерін б ұ л ж а р ы с т а н б о с ат ы п отырмыз. Олар автоматты түрде ұлттық құраманың мүшелері саналады. Сондайақ, «Аiba pro boxing» мен бүкіләлемдік бокс сериясына қатысу-қатыспау себептерін нақтылауға тиісті кейбір боксшылар ел чемпионатына қатыспайды.

– Ол қай боксшылар?

– Біржан Жақыпов пен Берік Әбдірахманов «Аiba pro boxing» жобасы бойынша, Олжас Сәттібаев бүкіләлемдік бокс сериясында жұдырықтасады. Әрине, жоба жалғасын тауып жатса. Аталған жобалар т о қ т ат ы л ғ а н ж а ғ д а й д а көреміз, бірақ менің ойымша, бұл боксшылар кәсіби мансабын аяқтаулары да мүмкін. Олимпиада ойындарының жүлдегерлері: Иван Дычко, Василий Левит, Әділбек Ниязымбетов, Данияр Елеусіновтер – командада қалады. Қаңтар айынан соң бәрі белгілі болады. Келесі жылы бізді Азия біріншілігі мен әлем чемпионаты күтіп тұр. Жаз ме згілінде өтетін Азия ч е м п и о н ат ы н ы ң н а қ т ы мер зімі әзірге белгісіз. Белгілісі, Германияның Гамбург қаласында жалауы желбірейтін әлем біріншілігі қазан айының екінші жартысына жоспарланған. Азия чемпионатында әлем

біріншілігіне жолдамалар үлестіріледі. Сол себепті, с а р ы қ ұ рл ы қ д од а с ы н а сақадай сай дайын болуымыз керек.

– 49, 52 келі салмақ дәрежесіндегі боксшы­ ларды ел чемпионаты қорытынды­л анған соң анықтайсыз ба?

– Білесіз бе, өз басым интернет ауылынан алыстау адаммын. Ғаламторға кірмеймін. Алайда Біржан Жақыпов жайлы жұртшылық не деп жатқанын е стіп отырамын. Алайда, Біржан Жақыповқа дейін ас а жеңіл салмақта Қазақстан боксшысы ешқашан Олимпиада ойындарына қатыспаған. Ұзақ жылдар бойы өз салмағында ел намысын қорғаған оған біз алғыс айтуымыз керек. Ол – әлем чемпионы, әлем кубогінің күміс жүлдегері, екі дүркін Азия ойындарының күміс жүлдегері. Біржанға дейін елімізде бұл салмақта ешкім әлгіндей биіктерді бағындырған жоқ. Сондықтан да Жақыповтың өнерін талқылау, сын тезіне алу дұрыс емес. Олимпиада ойындарының жүлде сін алу әркімнің маңдайына жазыла бермейді. Байрақты бәсекеге біздің боксшылар жеңілу үшін бармайды. Әртүрлі жағдайлар болады. Бірі мықты, бірі әлсіздеу көрінсе, енді біріне сәттілік жетіспей жатады. Көптеген факторлар бар ғой. Мәселен, 52 келіні қарайық. Лондонда Ілияс Сүлейменов, Риода Олжас Сәттібаев өнер көрсетті. Екеуінің шеберлік деңгейі шамамен бірдей. Азия ойындарында Ілияс Сүлейменов топ жарса, 2015 жылы Олжас Сәттібаев Азия чемпионы атанды. Бұрын айтқанымдай, Олжас – жақсы боксшы, алайда қазір ол өзінің кәсіби мансабы туралы шешім қабылдауы керек. Мұның бәрі боксшылардың өздеріне байланысты. Біз ешкімді құрамадан аластамаймыз. Жасы келген спортшының өзі ко м а н д а ғ а к е р е к . Ж а с боксшылар солардың тәжірибесіне сүйеніп өсуі тиіс. 2009 жылы Миланда өткен әлем чемпионатынан кейін біз ешкімді сынаған да, қатардан шығарған да жо қ п ы з . Н и я з ы м б е т о в , Елеусінов, Дычколарға жасы үлкен спортшылар қолұшын берді. Енді бұл боксшылар әлемдік деңгейдегі былғары қолғап шеберлеріне айналды. Сол секілді Риодан кейін де біз ешкімге есігімізді тарс жаппаймыз. Жолдары болмады деп айтпаймын. Кімдердің маңдайына жүлде жазылды, солар алды. Барлық боксшыларымыз өздерін жақсы жағынан көрсете алды. Иә, біреуіне әлдебір нәрсе жетіспеді, сол жағынан жұмыс жасаймыз. Біз қазақ боксы әлемдік рингте бәсекеге қабілетті екенін көрдік.

Оның үстіне тек ерлерімізді алсақ, біз үздік үштікке ендік. Жарыста қыздарды қоса есептейді. Сондықтан, құрамамыз төртінші орында тұр. Ал ерлер құрамасы үздік үштікке лайықты енді. Бұдан да жоғары биіктер бағынар еді, бірақ, кейбір сәттер орын алды. Оны өздеріңіз де біле сіздер, сол себепті қозғамаймын. Ешкімді кінәлағымыз келмейді. Бірінші кезекте қателіктермен жұмыс жасаймыз. Жапониядағы жарыста командалық есепте көш бастауымыз керек.

– Жәнібек Әлімханұлы құрамадан анық кете ме?

– Р и од а Ж ә н і б е к т е медальдан үміттілердің бірі саналды, алайда олай болмай қалды. Әрине өкінішті. Біз Олимпиадада к ө б і р е к ж ү л д е а л ат ы н едік. Шын мәнінде Олжас Сәттібаев, Қайрат Ералиев, Жәнібек Әлімханұлы жақсы дайындықпен барды. Жәнібек кәсіпқой рингте бақ сынап көргісі келеді. Бұл – ол үшін дене қыздыру жекпе-жегі. Қанат Исламның чемпиондық жекпе-жегінің а н д е р к а р д ы н д а р и н г ке көтеріледі. Жәнібек маған қ о ң ы р ау ш а л д ы . М е н «Мақұл» дедім. Әйткенмен, Әлімханұлы Павлодардағы ел біріншілігінде сынға түседі. Астанадағы жиыннан кәсіпқой бокстағы дебюті үшін босаттық. Ол енді ел чемпионатында жаңа салмақ – 81 келіде бақ сынайды.

– Бүгінде ұлттық құраманың көптеген боксшыларын кәсіпқой боксқа шақырып жатқандар бар. Сіздің ойыңызша, кәсіпқой рингте кім табысты болар еді?

– Бірінші кезекте Жәнібек Әлімханұлы. Өйткені, оның соққысы мығым, діттеген жерге дөп тиеді. Басқа боксшылар ауысарау ы с п а с ы н б і л м е д і м , дегенмен, Берік Әбдірахманов пен Қайрат Ералиевтің ұрыс салу мәнері келеді.

– Данияр Елеусінов пен Василий Левит туралы не ойлайсыз?

– Ә р и н е , ол а рд ы ң д а мүмкіндігі бар. Бірақ, кәсіпқой рингке олардың табиғаты аса келе бермейді. Өйткені, мәнері – ойнап жүріп жұдырықтасу. Олардың салмақ дәрежелерінде көптеген жағдайлар бар. Алайда, олар кәсіпқой боксқа ау ы с ы п ж ат с а , ә л б е т т е қолдарынан келеді. Себебі, бұл жігіттер – өте талантты әрі мүмкіндігі мол боксшылар. Дайындаған Табиғат АБАИЛДАЕВ, «Ақ жол».

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі.

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

үнімен ғибратты термелерді, рухты жыр-дастандардан үзінділерді екпінді мақамға салып, төкпелете шырқады. Бізді қуантқаны, жастардың сол дәстүрлі өнердің керемет үлгісі болған жыртермелерді ұйып тыңдағаны, арасында орындаушыға дем беріп қиқулап, қолпаштап отырғаны болды. Әсіресе, Көдек ақынның, Қабан жыраудың термелері, «Абылай хан» дастанынан алынған толғаудың шырқалған сәтінде тыңдармандар орындаушыға ерекше құрмет көрсетті. Жиналған жұртты серпілткен жыршы-термеші жастардан қойылған түрлі сұрақтарға жауап беріп, өзі туралы қызықты мәліметтерімен бөлісті.

– Менің мамандығым – негізі заңгер. Ұзақ жылдар бойы осы салада еңбек етіп, зейнетке шықтым. Өнерден мүлде алыс салада жүрсем де, өз дарынымды дамытып отырдым. Ізденісімді ешқашан тоқтатқан емеспін. Мен көбіне айтыла бермейтін жыр-термелерді

Спорт

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07. Жарнама – 43-32-50. Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru. Газеттің сайты: akjolgazet.kz

ДИРЕКТОР – БАС РЕДАКТОР Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

Бас редактордың бірінші орынбасары – Ақылжан МАМЫТ – 43-17-08; Бас редактордың орынбасарының міндетін атқарушы – Әділбек БАҚҚАРАҰЛЫ – 43-50-73; Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Қанат ТІЛЕПБЕРГЕН – 45-15-26; БӨЛІМДЕР: Саясат – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62;

Әлеумет – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08; Мәдениет – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09; Сайт (www.akjolgazet.kz) – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13; Жарнама – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50; Компьютер орталығы – Жанна БЕЙСЕНҚҰЛОВА – 43-26-90; Бухгалтерия – 43-17-12.

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Талас, Сарысу – Сәулембай ӘБСАДЫҚҰЛЫ – 8 (726 44) 5-06-68, 87777590076; Қордай – Құрманбек ӘЛІМЖАН – 8 (72636) 4-74-34, 87016489927; Т.Рысқұлов, Меркі – Нұрболат ӘЛДИБЕКОВ – 87022943547, 87473598371; Шу – Қарлығаш ЕСБЕРГЕНОВА – 87753184048; Мойынқұм – Уалихан ЖАЙЛАУ – 87024705735.

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ. ЖСК KZ04319E010000374569, БСК ABKZKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 858, БСН 030940003725, «БТА БАНК» АҚ ЖАМБЫЛ ФИЛИАЛЫ. ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457. Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы №12327-Г куәлікті 2012 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы Шынар АСАНҚЫЗЫ

ТАРАЛЫМЫ: 18509 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 55527

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компью­терлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83. Тапсырыс 978