26 aqpan 2019 j

Jambyl oblystyq qoǵamdyq-saıası gazet

АҺАН Д

А

Ж

BІRІŃDІ, QAZAQ, BІRІŃ DOS, KÓRMESEŃ, ІSTІŃ BÁRІ BOS. (ABAI).

және

Сарысу ауданы

Мойынқұм ауданы

Se‡senb‡

ЖАМБЫЛДА

Мойынқұм

Шу ауданы

Талас ауданы

Төле би

Жаңатас

Жамбыл облысты о амды -саяси газет

Қаратау

Жамбыл ауданы

Меркі ауданы

Байзақ ауданы

Т.Рысқұлов ауданы

Аса

Құлан

Жуалы ауданы

Қордай ауданы Қордай

Меркі

Бауыржан Момышұлы

№22 (18672), Seısenbі, 26 aqpan, 2019 jyl

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТІНІҢ ЖАРЛЫҒЫ А.Ұ. Маминді Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі қызметіне тағайындау туралы Асқар Ұзақбайұлы Мамин Қазақст ан Ре спубликасының Премьер-Министрі болып тағайындалсын.

ak-jol-taraz@rambler.ru

www. aqjolgazet.kz

Gazet 1922 jyldyń 1 mamyrynan shyǵady

ПРЕЗИДЕНТ

ҚАЗІР КҮРДЕЛІ КЕЗЕҢ. АЛДЫМЫЗДА МАҢЫЗДЫ МІНДЕТТЕР ТҰР

Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

НД ЖАҺА

ГЕРМАНИЯ Берлинге әлемнің түкпір-түкпірінен келген емделушілер саны 14 мыңға жетті. Ел билігі медицинаның дамуына жылына 374 миллиард еуро бөледі. Бұл – ЖІӨ 11 пайызы. Яғни денсаулық сақтау саласына күніне 1 миллиард еуродан аса қаражат жұмсалады. ЭКВАДОР Галапагос аралдарында осыдан 100 жыл бұрын жоғалып кеткен тасбақа түрі табылды. Мамандардың айтуынша, табылған жануардың жасы 100 жылдан асады. Ғалымдар тағы тірі қалған тасбақаларды табу үшін аралдарға қайта сапар шегуді жоспарлап отыр. БАӘ Билік ел тұрғындарының 100 миллион доллар қарызын кешіру туралы шешім қабылдады. Үкімет осы мақсатта 13 банкпен несиесін өтей алмай жүрген жандардың берешегін жабу туралы келісімге келген. Нәтижесінде 3 мыңнан аса азаматтың қарызы кешірілді.

№ 847

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТІНІҢ ЖАРЛЫҒЫ

ҮНДІСТАН Карнатака штатындағы авиашоу кезінде өрт шығып, 300-ге жуық көлік жанып кетті. Оқиға Бангалор шаһары маңындағы Елаханка әуежайында болған. Оттың неден тұтанғаны әлі белгісіз.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан əрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабының 3) тармақшасына сəйкес мемлекеттік басқару жүйесін жаңғырту жəне тиімділігін арттыру мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

 ТҮРКИЯ Елде «Өндірушіден – тұтынушыға» атты сауда орталықтары ашылды. Анкара мен Ыстамбұл тұрғындары енді тауарды делдалсыз тікелей өндірушіден ала алады. Арнайы құрылған сауда орталықтарында қазір ең қажетті 8 көкөніс түрі сатылады.

Д БЫЛ ЖАМ

1. Мыналар: 1) Қазақстан Республикасының Қоғамдық даму министрлігі, оған Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне коммуникациялар министрлігінен ақпарат саласындағы функциялары мен өкілеттіктері беріле отырып, оны Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне қоғамдық даму министрлігіне қайта құру жолымен; 2) Қазақстан Республикасының Қорғаныс жəне аэроғарыш өнеркəсібі министрлігі, оған Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне коммуникациялар минист рлігінен байланыс, ақпаратт андыру, «электрондық үкімет», мемлекеттік қызметтерді көрсету саласындағы мемлекеттік саясатты дамыту саласындағы функциялары мен өкілеттіктері беріле отырып, Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, қорғаныс жəне аэроғарыш өнеркəсібі министрлігіне қайта құру жолымен қайта ұйымдастырылсын.

2. Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне коммуникациялар министрлігі таратылсын.

3. Қайта ұйымдастырылатын мемлекеттік органдар, берілетін функциялар мен өкілеттіктерге сəйкес, таратылатын жəне қайта ұйымдастырылатын м е м л е ке т т і к о р г а н д а рд ы ң қ ұ қ ы қ т а р ы м е н міндеттемелерінің құқықтық мирасқорлары болып белгіленсін.

4. Қазақстан Республикасының Үкіметі: 1) Қазақстан Республикасының Президенті Əкімшілігімен келісу бойынша қайта ұйымдастырылатын жəне таратылатын мемлекеттік органдар мен оларға ведомстволық бағынысты ұйымдардың штат санын қайта бөлуді; 2) осы Жарлықты іске асыру бойынша өзге де шаралардың қабылдануын қамтамасыз етсін.

5. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің құрылымы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 1999 жылғы 22 қаңтардағы № 6 Жарлығына мынадай өзгерістер енгізілсін: 1-тармақта: мына: «Қазақстан Республикасының Қорғаныс жəне аэроғарыш өнеркəсібі министрлігі; Қазақстан Республикасының Қоғамдық даму министрлігі» деген жолдар мынадай редакцияда жазылсын: «Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, қорғаныс жəне аэроғарыш өнеркəсібі министрлігі; Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне қоғамдық даму министрлігі»; «Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне коммуникациялар министрлігі» деген жол алып тасталсын.

6. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің Əкімшілігіне жүктелсін.

7. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі. Қазақстан Республикасының Президенті Н. НАЗАРБАЕВ. Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан №848

А

ТАРАЗ

ЕЛБАСЫ ПАРЛАМЕНТ М Ж Л С БЮРОСЫНЫҢ ОТЫРЫСЫНА ҚАТЫСТЫ. НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВ МЕМЛЕКЕТТ Ң СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАҒДАРЛАМАЛАРЫН ОДАН Р ТИ МД ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫН АТАП ӨТ П, ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕМЬЕР-МИНИСТР ЛАУАЗЫМЫНА АСҚАР МАМИНН Ң КАНДИДАТУРАСЫН ТАЛҚЫЛАУҒА ҰСЫНДЫ.

– Бұрынғы Үкімет отставкаға кетті. Осыған байланысты сіздермен жаңа Премьер-Министр Асқар Маминнің кандидатурасын ұсынып отырмын. Оның мол тəжірибесі бар. Ширек ғасырдан бері бірге жұмыс істеп келеміз. Қала əкімі, көлік министрі, ПремьерМинистрдің бірінші орынбасары болды. Оның жетекшілігімен, əсіресе инфрақұрылымды дамыту саласында көп жұмыс атқарылды, – деді Қазақстан Президенті. Н ұ р с ұ л т а н Н а з а р б а е в Ас қ а р Маминнің интеграциялық бірлестіктердің жұмысына, сондайақ бірлескен жобаларды іске асыруға

белсенді атсалысқанын айтты.

– Қазір күрделі кезең. Алдымызда маңызды міндеттер тұр. Алға жылдам ұмтылуымыз керек, – деді Мемлекет басшысы. Ж и ы н б а р ы с ы н д а П а рл а м е н т М ə ж і л і с і н д е г і с а я с и п а рт и я л а р фракцияларының жетекшілері мен комитеттер төрағалары Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі л ау а з ы м ы н а ұ с ы н ы л ғ а н А с қ а р Маминнің кандидатурасын қолдады. * * * Мемлекет басшысы Парламент Мəжілісінің пленарлық отырысына

қатысты. Қазақст ан П ре зи ден ті Парламент Мəжілісінің депутаттарына арналған сөзінде бұрынғы Үкіметтің жаһандық дамудың күрделі жағдайына қарамастан экономиканың өсімін сақтауға күш салғанын атап өтіп, Үкімет мүшелеріне атқарған жұмысы үшін ризашылық білдірді.

– Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаев туралы арнайы айтқым келеді. Ол бұған дейін Павлодар о б л ы с ы н ы ң ə к і м і , э ко н о м и к а министрі, вице-премьер, бірінші вице-премьер лауазымдарын лайықты ат қ а р ы п , ө з і н ж а қ с ы қ ы р ы н а н көрсетті. Бақытжан Сағынтаев – адал əрі тəжірибелі азамат. Ол басқа да салаларда қызмет ете алады. Бірақ жекелеген министрліктердің, əсіресе əлеуметтік саладағы ведомстволардың жұмысындағы олқылықтар бүкіл Үкіметтің отставкаға кетуіне əкеп соқтырды, – деді Елбасы. (Жалғасы 2-бетте).

«Барысхан» алқабын электрмен, Ы.Дүкенұлы көшесін су жүйесімен қамтамасыз ету, 4-ші «Тараз энерго» орталығынан басталатын М-2 және М-4 жылу магистральдарын қайта жаңғырту жұмыстары жүргізілуде.

ЖУАЛЫ Көкбастау және Нұрлыкент ауылдық округтерінен жалпы алаңы 86,7 гектар жерге инфрақұрылым жұмыстары жүргізілмек. Қазіргі таңда Нұрлыкент, Қосбөлтек пен Теріс ауылдарындағы жаңа тұрғын алқапқа электр желілерін тарту үшін қаржы бөлінді.

МОЙЫНҚҰМ Мирный, Бурылбайтал ауылдары мен Қияқы стансасын таза ауызсумен қамту жұмыстары жалғасуда. Оған биыл облыстық бюджеттен 596,5 миллион теңге қаралған.

САРЫСУ Былтыр Жаңатас қаласындағы шағын аудандардың ішкі жолдары мен 8 елді мекеннің көше жолдары жөнделсе, биыл 9 елді мекеннің 9 көшесін жөндеу жоспарлануда.

ТАЛАС «Көгілдір отын» тартылған 5 елді мекендегі медициналық нысандар толықтай газға көшірілді. Ауыстыру жұмыстарына 3 миллион 606 мың теңге жұмсалған.

АЛҒЫС АЙТУ КҮНІ ҚАРСАҢЫНДА

Ел ұлсыз болмас, Жер гүлсіз болмас.

ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ ЖОБА ЖЕТКІНШЕКТЕРГЕ НЕ БЕРЕДІ?

Үш жыл бұрын 1 наурыз – Алғыс айту күні болып бекітілген еді. Содан бері бұл күн барлық қазақстандықтардың бір-біріне деген мейірімділігінің, достығының символына айналған. Өзара сыйластықтың қадірін арттырған мереке қазақ жерін мекен еткен түрлі ұлт пен ұлысты бір-біріне жақындастыра түсті. Алғыс айту күніне орай əрі Елбасы идеялары мен «Рухани жаңғыру» бағдарламасы шеңберінде Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен іс-шаралар жоспарын іске асыру мақсатында биыл облыстық білім басқармасы «Ризашылық – мейірімділік бұлағы» жалпыұлттық мəдени-білім беру жобасын қолға алып отыр. Жас ұрпақты толеранттылыққа тəрбиелеу жəне əртүрлі ұлттың мəдени дəстүрлерін зерттеу арқылы балалардың бойында рухани адамгершілікті дамыту, барлық қазақстандықтардың бірбіріне деген сүйіспеншілігі негізінде көпұлтты Қазақстанның бірлігін сақтау жəне дамытуды көздейтін жоба аясында көптеген акциялар

ұйымдастырылмақшы. Бұл туралы өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте басқарма басшысының орынбасары Талғат Жамалов айтып берді. Мектеп оқушылары, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар, ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға арналған ұйымдардың тəрбиеленушілеріне қолдау əрі қамқорлық көрсетуді мақсат тұтқан жоба шеңберінде

аудандар мен Тараз қаласында түрлі мерекелік іс-шаралар, танымал адамдармен кездесу, жылжымалы көрмелер, байқаулар өткізу жоспарланып отыр. Соның ішінде «Қазыналы керуен», «Дəстүр – халқымыздың рухани өзегі», «Қолөнер – тəрбие көзі», «Жүректен – жүрекке», «Халқыма ризамын», «Алғысым шексіз халқыма» шығармашылық фестивальдерінің жас ұрпаққа берер тағылымы мол болары сөзсіз. Ал «Ризамын!» қайырымдылық акциялары, арт-акциялары, «Бір Отан – бір отбасы» тақырыптық сағаттар, «Татулықтың тұтқасы – бірліктің бесігі» əдеби марафоны, ф ото к ө рм е л е р ж а с же т к і н ш е кт е рд і ң шығармашылық əлеуеттерін арттыруға ықпал етеді деген сенім мол. Іс-шаралардың қорытындысы бойынша барлық қатысушыларға сертификаттар, жеңімпаздарға дипломдар мен құнды сыйлықтар, жетекшілеріне Алғыс хаттар беріледі. Жансая САБЫР.

«ТАРАЗ ЖЕРІНЕ ТАҒЗЫМ!» ЖАС ТУРИСТЕР ФЕСТИВАЛІНЕ КЕЛУШІЛЕР ТАРИХИ ОРЫНДАРДЫ АРАЛАДЫ Табиғат АБАИЛДАЕВ Бүгінгі күні елімізде балалар туризмінің кенжелеп қалғаны жасырын емес. Рас, еліміз бойынша жас туристөлкетанушылардың орталығы мен стансалары баршылық. Одан бөлек туристік-өлкетану үйірмелері де жолға қойылып келеді. Əйткенмен бұл бағытта нақты жұмыс кемшін түсіп жатқаны ақиқат. Осы олқылықтың орнын толтыру мақсатында Тараз төрінде «Тараз жеріне тағзым!» атты жас туристер фестивалі өтті. Б ұ л ф е с т и ва л ь д і ң Жастар жылы аясында

қолға алынып отырғаны да қуантады. Іс-шараға өңірімізден бөлек, Алматы жəне Түркістан

о бл ы с т а р ы н а н 1 4 - 1 8 ж а с аралығындағы жүздеген оқушы келді. Үш күнге созылған

фе стиваль аясында олар шаһардың тарихи орындарын аралап, экскурсиялық турға қатысты. Олар бірінші күні Қарахан, Дəуітбек кесенелерін, «Көне Тараз» қалашығын, «Жеңіс» саябағын жəне өзге жерлерді өз көздерімен көрсе, екінші күні Айша бибі, Бабажы Хатын ке с енелерін, Қазақ хандығы монументін, Əулие бастау, Таусамалы, Берікқара, Төрткүл керуен сарайы секілді тарихи орындарды тамашалады. Экскурсиялық тур аясында білікті мамандар жас туристерге тарихи орындар туралы мол мəлімет берді. (Жалғасы 6-бетте).

А

ГАЗЕТТІҢ АЛТЫН ДІҢГЕГІ – ОҚЫРМ АН

«AQ JOL» -ДАН ҚОЛ ҮЗБЕ, ҚАДІРЛІ ОҚЫРМАН!

Ғ

асырға жуық тарихы бар облыстық «Aq jol» газеті қашанда салмақты сараптамалық мақалалары арқылы жұртшылыққа Елбасының сарабдал саясатын насихаттап, мемлекеттік бағдарламалардың қалай орындалып жатқанын жəне облыс əкімінің өңір экономикасын өркендетудегі атқарып жатқан игі істерін тұрғындарға уақтылы жеткізіп келеді. Сонымен қатар оқырмандарды толғандырған түрлі тақырыптағы материалдарды да үздіксіз жариялап тұруды назардан тыс қалдырған емес. Газет – қашанда оқырманымен бай. Сондықтан облыстың бас басылымына жазылым жыл бойы жалғасатынын естеріңізге салғымыз келеді. Газетке өткен жылы жазылуға үлгере алмай қалғандар болса, кешіктік деп екінші жартыжылдықты немесе келесі жылды күтпей-ақ қойғаны жөн. Себебі жазылым «Қазпошта» немесе өзге де баламалы құрылымдық бөлімдерде жыл бойы тоқтаусыз жүргізіледі. Жазылым жасаудың жолы да жеңіл. Ол үшін «Қазпоштаның» кез келген бөлімшесіне барсаңыз болады. Ал қанша айға жазылам десеңіз де өз еркіңіз, оны сіздің патша көңіліңіз біледі. Біздің міндет – əр айдың 25-іне дейін облыстық «Aq jol» газетіне жазылсаңыз, келесі айдан бастап газет қолыңызға тиетінін айту. Мысалы, ақпан айының 25-іне дейін жазылсаңыз, келесі айдың 1-нен бастап газетті қолыңызға алатын боласыз. «Aq jol» газетінің 1 айлық бағасы жеке жазылушылар үшін – 443,55 теңге, ал заңды тұлғалар үшін – 485,22 теңге. Ең бастысы – жазылым жыл бойына жалғасады, қадірлі оқырман!

2

SAIASAT

26 а пан, 2019 жыл

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

ПРЕЗИДЕНТ

ҚАЗІР КҮРДЕЛІ КЕЗЕҢ. АЛДЫМЫЗДА МАҢЫЗДЫ МІНДЕТТЕР ТҰР

(Басы 1-бетте).

Нұрсұлтан Назарбаев халықаралық аренадағы тұрақсыздық пен санкциялық текетіре стер еліміздің əл-ауқатын нығайту үшін тың шаралар мен шешімдер қабылдауды талап ететінін айтты. Сонымен қатар жүргізілген саяси жаңғырудың нəтижелеріне тоқталып, оның аясында билік тармақтары арасында өкілеттіктердің қайта бөлінгенін атап өтті.

– Үкімет өзіне қажетті құзыреттің бəрін алды. Енді, халық алдындағы міндеттерін мінсіз атқарып, өз қызметі үшін жауапты болуға тиіс. Мұндай жауапкершілік ə л е у м е т т і к ж ə н е э ко н о м и к а л ы қ бағдарламалардың тиімділігіне тікелей жауап беретін түрлі деңгейдегі əкімдерге де жүктеледі. Олар тұрғындардың арызшағымдарына жедел жауап беріп, ең бастысы, тиісті шаралар қабылдауы қажет, – деді Қазақстан Президенті. Елбасы Парламенттің əлеуметтікэкономикалық саясатты жүзеге асыру ісіндегі рөліне тоқталды.

– Əңгіме заң жобаларын сапалы əзірлеу ғана емес, сондай-ақ маңызды мемлекеттік бағдарламалар мен жобаларды іске асыру жөнінде болып отыр. Бұл парламенттік мониторингті тұрақты жүргізу, үкіметтік емес сектордың қатысуымен диалог алаңдарын құру, халыққа қабылданып жатқан мемлекеттік, соның ішінде заңнамалық шаралардың мəнін түсіндіру м ə с е л е л е р і н е д е қ ат ы с т ы , – д ед і Нұрсұлтан Назарбаев. Мемлекет басшысы жаңа Үкіметтің мемлекеттік бағдарламаларды одан əрі жүзеге асыруға, құқық қорғау жəне сот

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТІНІҢ ЖАРЛЫҒЫ Қазақстан Республикасы Үкіметінің құрамы туралы Қазақстан Республикасы Конституциясының 44-бабының 3-тармағына сəйкес ҚАУЛЫ ЕТЕМІН: 1. Мыналар: Əлихан Асханұлы Смайылов – Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасының Қаржы министрі; Жеңіс Махмұдұлы Қасымбек – Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары; Бейбіт Бəкірұлы Атамқұлов – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі; Нұрлан Байұзақұлы Ермекбаев – Қазақст ан Республикасының Қорғаныс министрі; Е рл а н З а м а н бе к ұ л ы Т ұ р ғ ы м б а е в – Қ а з а қ с т а н Республикасының Ішкі істер министрі; Дəурен Əскербекұлы Абаев – Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне қоғамдық даму министрі; Марат Бақыт жанұлы Бекет аев – Қазақст ан Республикасының Əділет министрі; Елжан Амантайұлы Біртанов – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрі; Арыстанбек Мұхамедиұлы – Қазақстан Республикасының Мəдениет жəне спорт министрі; Ас қ а р Қ у а н ы ш ұ л ы Ж ұ м а ғ а л и е в – Қ а з а қ с т а н Республикасының Цифрлық даму, қорғаныс жəне аэроғарыш өнеркəсібі министрі; Қанат Алдабергенұлы Бозымбаев – Қазақст ан Республикасының Энергетика министрі болып тағайындалсын.

2. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі. Қазақстан Республикасының Президенті

Н. НАЗАРБАЕВ

Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан № 849

жүйесіндегі реформаларды аяғына дейін жеткізуге, тұрғындардың проблемаларын нақты шешуге тиіс екенін атап өтті. Нұрсұлтан Назарбаев Конституцияның 44-бабына сəйке с Қазақстан Ре спубликасы Премьер-Минист рі лауазымына тағайындауға келісім беру үшін Асқар Маминнің кандидатурасын Парламент Мəжілісінің қарауына ұсынды.

– Ол жұмыс істеген жылдары өзіне

сеніп тапсырылған қызметтерде нақты нəтижелерге қол жеткізді. Асқар Ұзақбайұлы өзін тəжірибелі менеджер ретінде көрсетті. Жаңа Үкіметтің тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін Асқар Ұзақбайұлы Маминнің кандидатурасын лайықты деп санаймын, – деді Мемлекет басшысы. Парламент Мəжілісінің депутаттары Премьер-Министр лауазымына Асқар Маминнің кандидатурасын бірауыздан

мақұлдады. П л е н а рл ы қ от ы р ы с б а р ы с ы н д а Нұрсұлтан Назарбаев Асқар Маминді Қазақстан Республикасының ПремьерМинистрі лауазымына тағайындау туралы тиісті жарлыққа қол қойды. Елбасы əлеуметтік саясатымыздың негізгі басымдықтары жөнінде айтып, индустриялық бағдарламаны орындау барысында отандық өндірісті дамыту қажеттігіне назар аударды.

Г.Н. Əбдіқалықованы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары қызметіне тағайындау туралы Гүлшара Наушақызы Əбдіқалықова Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары болып тағайындалсын, ол Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы қызметінен босатылсын. Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

№ 850

С.К. Омаровты Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі қызметіне тағайындау туралы

ЕРТЕҢ АСТАНАДА «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ ХVIII СЪЕЗІ ӨТЕДІ

ЕҢ ҮЛКЕН ЖЕТІСТІК - ХАЛЫҚ СЕНІМІНЕ ИЕ БОЛУ «Нұр Отан» партиясы өзінің 20 жылдық тарихында республикадағы ең беделді əрі ірі саяси ұйымға айналды. Ең үлкен жетістігі – халықтың сеніміне ие болып, кең қолдау тапқаны. Сондықтан партия ең алдымен əрбір аймақта, елді мекенде жəне ауылда қоғаммен тығыз байланыста жұмыс істейтін жергілікті бөлімшелердің тармақталған желісіне арқа сүйейді. Бүгінде аудандық жəне қалалық филиалдарды, əсіресе бастауыш партия ұйымдарын нығайту бағытында көптеген іс-шаралар атқарылуда. 2018 жылдың 14-15 қараша күндері Астана қаласында барлық аймақтардың қатысуымен өткен республикалық форумда «Нұр Отан» партиясы бастауыш партия ұйымдарының қызметін жандандыру тұжырымдамасының бекітілуі – соның дəлелі. Аталған құжат ағымдағы жағдайды ж ə н е б а с т ау ы ш ұ й ы м д а рд ы ң жұмысындағы өзекті мəселелерді талдап, партиялық жаңғыртудың негізгі міндеттері мен мақсаттарын айқындайды. Бүгінде ауданымыздағы 27 бастауыш партия ұйымында 6126 нұротандық осы тұжырымдаманы басшылыққа ала отырып, б е л с е н д і ж ұ м ы с а т қ а р уд а . Мысалы филиалымыздың барлық бастауыш ұйымының 24-і, яғни 88,8 пайызы жеке кабинет пен қажетті техникалық жиһаздармен қамтамасыз етілген. Ол жергілікті ұйымдардың бекітілген кестеге сəйкес, қоғамдық қабылдаулар, бірыңғай ашық есік күндері сияқты шараларды жүйелі түрде өткізуіне ықпалын тигізуде. Сонымен қатар жыл сайын республикалық «Ең үздік бастауыш партия ұйымы» байқауын ұйымдастырылып тұрады. Бұл шара партияның мақсат-міндеттерін қалтқысыз орындап жүрген үздіктерді анықтауға мүмкіндік бе р ед і . М ə с е л е н , 2 0 1 5 - 2 0 1 7 жылдары «Сарымолдаев» ұйымы

байқаудың І жəне ІІ кезеңдерінде жүлделі орынға ие болса, былтыр «Бірлік» облыстық кезеңде үздік үштіктің қатарынан көрінді. Бұл – үлкен жетістік. Тұрғындармен тікелей байланыстың бірден-бір жолы қоғамдық қабылдау бөлмелерінде бекітілген кестеге сəйкес, түрлі сала басшылары тұрақты қабылдау өткізіп тұрады. Соңғы екі жылда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалының қоғамдық қабылдау бөлме сіне 994 азамат қайырылды. Олардың 576-сының өтініші оң шешімін тапса, 418 азаматқа заң аясында кеңес берілді. Əлеуметтік шиелініс тудыратын өзекті мəселелерді дер кезінде шешу мақсатында аудандық филиал бастамасымен шалғай елді мекендерге 23 көшпелі қоғамдық

қабылдау ұйымдастырылды. Бір айта кететіні, мұндай шаралар бейнеконференция жəне скайпбайланыс, онлайн-режімінде де өткізілуде. Мысалы, өткен жылы 9 азамат облыстық мемлекеттік мекеме басшыларымен скайп арқылы байланысқа шығып, өз өтініштерін жеткізуге мүмкіндік алды. Сондай-ақ аудан тұрғындарына тиімді қызмет көрсету аясында «Халыққа қызмет көрсету орталығы» департаментінің ауд а н д ы қ б ө л і м і н і ң ө з і н е - ө з і қызмет көрсету бұрыштамасында «Нұр Отан» сайтында сілтеме орнатылған. Дəл осындай жүйелі жұмыстардың нəтижесінде 2017 жылдың қорытындысы бойынша

біздің филиал «2017 жылғы ең үздік қоғамдық қабылдау бөлмесі» республикалық байқауының бірінші кезеңінің үшінші, 2018 жылы бірінші дəрежелі дипломының иегері атанды. Өткен жылдың шілде айынан бері партияның 20 бастамашыл жобасы қолға алынғаны мəлім. Осы ауқымды бастамаларды жүзеге асыру үшін ауданның орталық кітапханасында коворкинг-орт а лығын аштық. Орталық жаңа технологиямен жəне жоғары жылдамдықты интернетпен жабдықталған. Конференц-залы түрлі тақырыптарда семинарлар, дəрістер мен тренингтер өткізуге арналғандай, таптырмас орын. Осылайша дəстүрлі кітапхана ж а ң а з а ма н т а л ап т а р ы н а с а й білім орталығы ретінде қайта жаңғырып, жастардың жиі бас қосатын жеріне айналып үлгерді. Ал «Үміт» балалар жəне жасөспірімдер сарайында тұңғыш рет ашылған «ІТ сыныпта» 90 жасөспірім қарапайым алгоритмдер жасау, бағдарламалар, сайттар, компьютерлік ойындар мен анимация құру дағдыларын ақысыз үйренуде. 2018 жылдың желтоқсан айында меркілік «ІТ сыныптың» оқушылары Нұрсұлтан Тұрғанбай жəне Амир Суюнбек «STEM» республикалық олимпиадасының «Бағдарламалау» бағыты бойынша ІІІ орынды иеленіп, партия облыстық филиалы тарапынан марапатталды. Ал ауыл мектептерінде ағылшын тілін үйретуге арналған «English for Jastar» жобасының қанатқақты режимінде екі айда ауданның 70ке жуық 9-11-сынып оқушылары ағылшын тілін тегін үйренді. Мұратбек КӨКІРЕКБАЕВ, «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары. Меркі ауданы.

Сапархан Кесікбайұлы Омаров Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі болып тағайындалсын.

ҮЛКЕН ҮМІТПЕН БАРА ЖАТЫРМЫЗ Ертең Астана қаласында Қазақстан Республикасының Президенті – «Нұр Отан» партиясының төра асы Н.Назарбаевтың қатысуымен партияның кезекті XVIII съезі өтпек. Ауқымды шарада « л-ауқаттық қо ам: онжылдықтың 10 мақсаты» атты 2030 жыл а дейінгі жаңа ба дарлама қабылданады деп жоспарланып отыр. Осы ан орай съезд делегаты, «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалы жанында ы «Жас Отан» жастар қанатының төра асы Уәлихан Болатбекпен сұхбаттасқан едік.

– Уəлихан Болатбекұлы, ертеңгі съезден қандай жаңалық күтесіз?

– «Нұр Отан» партиясының кезекті съезінде бірнеше мəселе қаралмақшы. Солардың бірі əрі бірегейі ретінде келесі онжылдыққа арнап 10 мақс атты жаңа жобаның дайындалғандығын айтқан жөн болар. Аталған бағдарлама дəл осы съезде қабылданбақ. Əрбір қазақст анд ы қ т ы ң өмір сүру деңгейін арттыруды мақсат тұтқан партияның бұл құжаты əл-ауқаттық қоғам құруды көздейді.

– Биыл – Жастар жылы. Осыған байланысты аталған съезде кейінгі буын өкілдерінің мəселелері көтерілуі мүмкін бе?

келген болатын жəне қолдай береді де.

– Онжылдық бағдарламаның жастар саясатын іске асыруға тигізер ықпалы бар ма?

– Жергілікті атқарушы о р г а н д а р т ə р і зд і ж ү з е ге асырылып жатқан мемлекеттік əлеуметтік бағдарламаларды жастар саясатымен ұштастыруға партия да өз үлесін қосып келеді. Ал «Əл-ауқаттық қоғам: онжылдықтың 10 мақсаты» атты партияның 2030 жылға дейінгі жаңа бағдарламасы жоғары оқу орындарында и н н о ва ц и я л ы қ о қ ы туд ы , ө с ке л е ң ұ р п а қ т ы ң б і л і м көкжиегін кеңейту мен өмір сүру сапасын жақсартуды, олардың бəсекеге қабілеттілігін арттырып, жанжақты дамуын да қамтитын болады. Сондықтан «Нұр Отан» партиясының негізгі бағдары болатын бұл құжатты жастарға қамқорлық жасаудың жаңа қадамы десек, артық айтқандық емес.

– Əңгімеңізге рахмет!

СЪЕЗД АЛДЫНДАҒЫ СҰХБАТ

– Əлбетте, мүмкін. Өйткені қоғамда жастарға қатысты мəселелер аз емес. Олар – Президент – Партия Төрағасы жиі көтеріп жүрген сапалы білім беру, баспана мен жұмыспен қамтудың жайы. Ауқымды шарада осыларға қатысты тың жаңа лық айтылып, өз шешімін табатынына сеніміміз мол. Өйткені жалынды өрендерді п а рт и я ə рд а й ы м қ ол д ап

Сұхбаттасқан Альмира ОМАРОВА.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

№ 851

К.Н. Шəмшидинованы Қазақстан Республикасының Білім жəне ғылым министрі қызметіне тағайындау туралы К ү л ə ш Н о ғ ат а й қ ы з ы Ш ə м ш и д и н о в а Қ а з а қ с т а н Республикасының Білім жəне ғылым министрі болып тағайындалсын. Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

№ 852

Р.В. Склярды Қазақстан Республикасының Индустрия жəне инфрақұрылымдық даму министрі қызметіне тағайындау туралы Роман Васильевич Скляр Қазақстан Республикасының Индустрия жəне инфрақұрылымдық даму министрі болып тағайындалсын. Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

№ 853

Б.М.Сапарбаевты Қазақстан Республикасының Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрі қызметіне тағайындау туралы Бердібек Машбекұлы Сапарбаев Қазақстан Республикасының Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрі болып тағайындалсын, ол Ақтөбе облысының əкімі қызметінен босатылсын. Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

№ 854

Р.Е. Дəленовті Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі қызметіне тағайындау туралы Руслан Ерболатұлы Дəленов Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі болып тағайындалсын. Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

№ 855

Е.А. Досаевты Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасы қызметіне тағайындау туралы Ерболат Асқарбекұлы Досаев Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасы болып тағайындалсын. Қазақстан Республикасының Президенті Н.НАЗАРБАЕВ Астана, Ақорда, 2019 жылғы 25 ақпан

№ 856

ХРОНИКА Мемлекет басшысының Жарлығымен Данияр Талғатұлы Ақышев Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасы қызметінен босатылды.

3 26 а пан, 2019 жыл

EKONOMIKA

www. aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

ЖОЛДАУ ЖҮКТЕГЕН МІНДЕТ ТЕР

ӨҢІРЛІК КОММУНИКАЦИЯЛАР ҚЫЗМЕТІНДЕ

«ИГІЛІКТЕГІ» ИГІЛІКТІ ІСТЕР

М

ПАРИЖГЕ ЖОЛДАМАНЫ КІМ АЛАДЫ? Марат ҚҰЛИБАЕВ

ЖАЛАҚЫ ӨСІП, ТӨЛЕМАҚЫ ТАРИФТЕРІ ТӨМЕНДЕДІ

емлекет басшысы өзінің «Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты халыққа Жолдауында жұмысшылардың жалақысын көтеріп, коммуналдық қызмет төлемақыларының тарифтерін төмендетудің айрықша елеулі маңызға ие екенін ерекше атап көрсеткені белгілі. Елбасы алға қойған осынау міндеттер біздің өңірімізде де дәйектілікпен жүзеге асырылу үстінде. Б і р ғ а н а м ы с а л , Қ а р ат ау қаласындағы тұрғын үйлерді жылумен, ыстық жəне мұздай сумен қамтамасыз ететін біздің «Игілік» коммуналдық мемлекеттік кəсіпорнымыз биыл жыл басынан бастап-ақ тарифтерді төмендету ісін қолға алуда. Кəсіпорында бүгінде төрт ірі қазандық жұмыс істеп тұр. Барлығы 180 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Олардың орташа айлық жалақысы 80 мың теңге көлемінде. Осы жағы ескеріліп, биылдан бастап жалақыны 5 пайызға көтеріп, төлемақы тарифтерін де едəуір төмендету жөнінде ұйғарымға келдік. Бізде жоспар бойынша биыл электр энергиясын тұтыну үшін 100 миллион теңге көлемінде қаржы қарастырылған. Міне, осы қаражатты үнемдеу есебінен, яғни 83 миллион теңге көлемінде ғана шығын жұмсау арқылы тарифтік көрс еткіштерді төмендетуге мүмкіндігіміз бар. Қазірдің өзінде жылу ақысын 7 пайызға төмендеттік. Тарифті төмендету мəселесіне өткен жылы апатты деп танылған ескі құбырлардың біраз бөлігін жаңартуға қол жеткізуіміздің де өзіндік септігі тиіп отыр. Тиісінше жөндеумен қамтылып, жаңартылған 4 бірдей тұрғын үйдің пайдалануға берілуіне байланысты орталық қазандықта қуатты сорғы стансасы іске қосылды. Бұл жылу берілу сапасы мен су айдағыштардың əлеуеті арттырылып, қысымы көбейтілуіне де септесуде. Сорғы стансасы жаңа жылу маусымының алғашқы күнінен бастап жұмыс і с т е уд е . Ж ү й е г е ж а ң а д а н қосылған əлеуметтік нысандар мен колледждердің саны көбеюі де шаһардың толықтай дерлік жылумен қамтылуына мүмкіндік беріп отыр. Осы ретте табиғи монополияларды реттеу жəне бəсекелестікті қорғау жөніндегі

Ə

лбетте, қазір автокөлік жолдары қарапайым жəне ескі тəсілдермен салынуда. Құрамында құм, қиыршық тас бар асфальт жабыны төселеді. Міне, осындай тəсілмен салынуы ел аумағындағы жолдар сапасының төмендігінің басты себебі десе де болады. Осының салдарынан жолдың жиі жөндеумен қамтылуы, оған мемлекет тарапынан қыруар қаржы жұмсалуы секілді мəселелер орын алуда. Айта кетерлігі, асфальт жамылғылы жолдардың кемшіліктері де жетіп артылады. Басты зияндылығы – олардан ауа райына байланысты зиянды заттардың көп мөлшерде бөлетіндігінде. Ал ыссы күндерде еріп, езілуі өзіндік пішінінің өзгеру жағдайына алып келеді.

Негізінен жолдарға асфальттың аз мөлшерде қолданылуы қолда бар қорлардың үнемделуіне де септеседі. Асфальтты бетон көп мөлшерде мұнай қосылуын талап етеді. Ал бұл өнім қазіргі кезде өте тапшы. Қоршаған ортаға асфальт 2 пайыз көлемінде көміртегі газын шығаратыны да қаперде болғаны жөн. Ал пластикалық заттарды өңдеп, оларды асфальтқа қоссақ, қосылыстың тұтқырлығы едəуір жақсара түсетіні дəлелденген. Бұл жолдардың ыстық күндерде қызу температурасын едəуір төмендетуге де көмектеседі, органикалық ұшпа қосылыстар көміртек оксидінің шығынын азайтады. Пластикалық битумдыком п о з и т т і қ о с ы л ы с т а р қолданылған жолдар стандартты ас фа льт жолдарға қарағанда берік төзімділікке ие. Олар суды өз бойына сіңірмейді, жақсы иілгіштікке ие, жол беті жарылмай, тегіс күйінде қалады. Ең бастысы, техникалық жөндеу жұмыстарын аз талап етеді. Күн сайын дерлік жаңа бір өнертабыс ашылып, жаңалықтар туындап жататын ғылым əлемінің бір орында тоқырап тұрып

Жамбыл облысы бойынша департаменті тарапынан көпсалалы кəсіпорнымыздың с а р қ ы н д ы сул а рд ы б ұ ру қызметтеріне уақытша өтемдік тарифтер бекітілгенін де атап өту жөн. Яғни сарқынды суларды бұру қызметтеріне орташа босату тарифі 1 текше метр үшін қосымша құн салығынсыз 10,41 теңге мөлшерінде, атап айтқанда қолданыстағы тарифтен 10,1 пайызға төмендетілді. Қосымша құн салығын қоса есептегенде, 1 Гкал жылу қуаты үшін тұрғындар бұрын 2237, 65 төлеп келген болса, енді 2 066,70 теңге төлейтін болды. Яғни бұл қызмет түрі 7,6 пайызға немесе 152,6 теңгеге арзандап отыр. Жа л п ы , м е ке м е м і з ж ы л у энергиясын өндіру, беру, бөлу жəне жабдықтау қызметтері бойынша 2016-2020 жылдарға арналған инвестициялық бағдарламаны басшылыққа ала отырып, ауқымды жұмыстарды жүзеге асыруда. «Игілік» аудандағы жылу энергиясын өндіретін бірден-бір кəсіпорын екені баршаға мəлім. Бұл да ойға алған мақсаттарымыздың жүзеге асуына елеулі түрде с е п т е с і п от ы р . Ауд а н д а ғ ы білім беру мекемелерінің жылу қазандықтарының қысқы маусымда үздіксіз жұмыс істеуі де ұдайы назарымызда. Бұл ретте кəсіпорын мамандары жыл сайын білім ошақтары қазандықтарының техникалық жағдайларын реттеу, тексеру жұмыстары сапалы жүзеге асырылуына күш салады. Əлбетте, бұл жұмыстар кəсіпорынның міндетіне жатпайды, алайда аудан тұрғындарының қамын ойлап, осылай жасауды ұйғардық. Айта кетейік, қазандықты орнату ісін тендерде көбінесе ауданнан тыс өңірлерден келген мердігерлік ұйымдар жеңіп алады да, өздеріне жүктелген тапсырмаларды толық көлемінде

аяқт амай кетіп жат ады. Ал оның зардабы ауданның жылу пайдаланушы мекемелері мен жеке тұрғындарына тиеді. Аудан басшылығы тарапынан, сондайақ бізге жылыту маусымы кезінде аудан орталығынан шалғайдағы ауылдардың мектептеріндегі жылу берілімінің қалыпты болуын реттеу де міндеттелген. Тағы бір атап өтерлік жайт, бұрындары Қаратау қаласының тұрғындарына ауызсу кестеге сəйкес белгіленген уақыт мерзімі ішінде там-тұмдап қана беріліп келген болса, 2018 жылдан бастап тұрғындарға ауызсу тұрақты түрде берілу үстінде. Бұл да болса кəсіпорын жұмысының жүйелі жолға қойыла бастағанының нақты айғағындай. Мекемеміз аудан көлемінде қандай да бір апатты жағдайлар орын ала қалса, ұдайы оның басы-қасынан табылып, адам мен техника күшін жұмылдырып, көмек беруге қашанда əзір. Осы тұрғыда кəсіпорын тарапынан Кеңес ауылдық округіне қарасты Көшек батыр ауылы маңындағы Талас өзені үстіне салынған апатты жағдайдағы көпірді қайта жаңғырту ісі жүзеге асырылғанын да ат ап өтуге болады. Əрине, ауылдан шыққан кəсіпкерлер қаржылай көмектерін ұсынғанмен, əбден ескірген көпірді толықтай қайта қалпына келтіре алуы мүмкін емес еді. Бұл іске мамандандырылған құрылымның

көмегі қажет болатын. Көпірдің жалпы халық үшін маңыздылығы мынада, ауыл маңындағы Көшек батыр кесенесіне жан-жақтан – аудан, облыстан, еліміздің басқа да өңірлерінен келетін қонақтар мен жеке тұрғындардың осы көпір арқылы автокөліктерімен еркін өтуіне еш мүмкіндік болмай, Ойық ауылы арқылы орағыта 60 шақырымдай айналма жолмен жүрулеріне тура келген еді. Бұл олардың едəуір уақытт арын жоғалтуына да мəжбүр етті. Жергілікті тұрғындардың талаптілектеріне орай осынау игілікті істі мекеме жұмысшыларының қолға алуына тура келген. Жалпы жөндеу жұмыстары кəсіпорынның жұмысшылары мен техникалары күшімен жүргізіліп, айрықша маңызға ие нысан ел игілігіне де берілді. Қысқасы, «Игіліктің» ел игілігін көруде. Қаратау қаласындағы ж а ғ д а й ы т ө м е н от б а с ы л а р , мүгедектер жəне жалғызілікті қарттар да назардан əсте тыс қалдырылған емес. Жыл сайын жағдайы төмен отбасылардың мектеп жасындағы балаларын қажетті оқу құралдарымен, мектеп формаларымен, спорттық жəне жылы аяқ киім, күртешелермен толықтай қамтамасыз етумен келеміз. Бе с бірдей жалғызілікті қария да тұрақты қамқорлығымызға алынып отыр. Оларға күнделікті қажетті

азық-түліктерін алып беріп, көмектесеміз. Қайырымдылық қасиетті іс қой қашанда! Мемлекет басшысының былтырғы жылдың қазан айындағы «Қазақстандықтардың əл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру » ат т ы х а л ы қ қ а Жо л д ау ы н д а «Қазақстандықтардың əлауқатының өсуі басты басымдыққа айналуға тиіс. Мен лауазымды тұлғаның жеке тиімділігін жəне қызметке лайықтылығын дəл осы өлшемге сəйкес бағалайтын боламын» деп атап көрсеткені белгілі. Елге қызмет ешқашан да еш кетпек емес. Қарапайым тұрғындардың əл-ауқаты, ең алдымен, табыстарының тұрақты өсімі мен тұрмыс с апасына байланысты екені де белгілі. Бұл істен біз де шет қалмай, қолымыздан келгенінше «қарлығаштың қанатымен су сепкендей» болса да өзіндік үлесімізді қосудамыз, қоса да беретін боламыз. Рашид СЕЙДАЛИЕВ, шаруашылық жүргізу құқығындағы «Игілік» көпсалалы коммуналдық мемлекеттік кəсіпорнының директоры, аудандық мəслихаттың депутаты. Талас ауданы.

ЕЛ ІШІНДЕГІ ИННОВАЦИЯ ИЕЛЕРІ

ЖОЛДЫҢ ЖАҢА ЖАБЫНЫ ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ПАЙДАЛЫ ӘРІ ҚАРЖЫ ҮНЕМДЕУГЕ ДЕ СЕПТЕСЕДІ

қалмайтыны белгілі. Сондықтан техникалар мен технологиялардың да уақыт талабына сай өзгеріске түсіп отыруы – заңдылық. Тарихқа шолу жасар болсақ, автомобиль жолдары үшін тас, бетон жəне ас фа льтты пайда ланып келе жатқанымызға ғасырдан астам уақыт өтіпті. Бұл уақыт ішінде үдемелі түрде дамып келе жатқан ко н с т р у к ц и я л ы қ і л г е р і л е у қарапайым тас жолдың өзіне түрлі дəрежедегі өзгерістердің енгізілуіне алып келді. Алайда бұл өзгерістер де уақыт өте келе жаңа технологияларға жол беруі бек мүмкін. Соған қарағанда, қарапайым асфальт-бетонды жол жабынының дəуірі аяқталатын секілді. Елбасымыздың «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол» атты Қазақстан халқына Жолдауына сəйкес əзірленген «Нұрлы жол» инфрақұрылымды дамытудың 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында автожол тармақтарының ұлғаюына

байланысты көлік тасымалының күрт өсетіні, соған орай тиісінше шаралар қолданылуы қажет болатыны айтылған. Рас, көліктер ағынының өсуі жол жамылғыларына өзіндік əсерін тигізері анық. Қазіргі кездегі асфальт бетінде пайда болған түрлі бұзылулар жолдың пайдалану мерзімін де едəуір қысқартуда. Жолдардың басым дені осындай бұзылымдар мен деформацияларға ұшыраған. Айта кетейік, деформация д е ге н і м і з – а вто к ө л і к жол ы өлшемдерінің өзгеруі немесе жалпы формасының кішіреюі, салмағы мен біртұтас тегістігінің жоғалуы. Ал дұрыс жобаланған, соған сай салынған жəне пайдаланылған жолдарда бұзылулар əсте болмауға тиіс. Алайда пайдаланылуы кезінде табиғи климаттық факторлар əсерінен, жобалау мен салу үдерісі кезінде кеткен кемшіліктердің салдарынан деформация туындауы ықтимал. Автомобиль дөңгелегінен түскен жүктеуден

соң жол жамылғысы иіледі, алайда біртіндеп қайта қалпына да келеді. Жалпы, асфальт-бетонды жол жамылғысы ылғалдың жəне ауаның əсерінен тозуының үдерісі үш сатыға бөлінеді. Оның алғашқы с атысында ұзақ уақыт бойы пайдаланылған материалдың суға жəне аязға төзімділігі азаяды. Ал екінші сатысында суға жəне аязға төзімділігі төмендегенмен, минералды материалдың беріктігі өзгермейді. Үшінші сатысында материалдың беріктігі өте тез төмендейді, суды сіңіру, ісіну көлемі ұлғаяды, су мен аязға төзімділігі азаяды. Асфальт-бетонды жəне басқа да жол төсемдерінің бетінде пайда болатын сызаттар көлденең, ұзына бойлық, торлы, қисық жəне басқа да түрде көрініс табады. Елімізде бүгінде беріктілігі жоғары полимерден торлы жəне біртегіс əр түрдегі материалдар жасалынып шығарылады. Олар жүктеменің астыңғы жатқан жол қабатына біртегіс түсуіне жайлылығымен, созылуларға

төзімділігімен, сызатт ардың ұлғаюына жол берілмеуімен ерекшеленеді. Қыс айларындағы суық климат жағдайында көктайғақ мəселесі əр кезде де өзекті. Автокөлік жолдары мен тротуарлар беті қармен, мұзбен жабылады. Оларды тазалау үшін түрлі іс-

шаралар қолға алынып жатады. Қар тазалағыш тракторлар, автокөліктер көмегімен жол төсемінің беті сүрілуі, əртүрлі х и м и я л ы қ р е о ге н т т е р м е н тұз себілуі салдарынан ауаға, көліктерге, қоғамға едəуір залалдар келтіріледі. Өйткені бұл іс қыруар еңбек пен қаржылай шығынды да қажет етеді. Бұл іс-шаралардың орындалуы да оңтайлы нəтижеге кепілдік бермейді. Мысалы, осындай жағдайда автокөлік жолдары мен тротуарларды жылыту сияқты технологиялар қолданудың да мүмкіндіктері бар. Жылыту функциясы бар жол төсемінің құрылысы автокөлік апаттары мен адамдардың жарақаттанулары мəс елелерінің алдын алуға көмектеседі. Осындай жылыту технологиясы қаламыздың шығыс жəне батыс жақ кіреберістеріне, жылу жүйелері жоқ автокөлік жолдары мен тротуарларында пайдалануға енгізілсе нұр үстіне нұр болар еді. Ағын су жүйелеріне де жылыту технологиясы пайда ланылс а а рт ы қ т ы қ е т п е й д і . А р ы қ т а р бойымен ағатын ағын су мен жаңбыр, қар суын да жылытумен қамтып, жинақтап, сүзгіден өткізіп тазалап, пайдалануға да болады. Бұл жобаға анау айтқандай көп қаржы да жұмсалмайды. Мұндай жүйені қолданудың маңыздылығы мен қажеттілігі бүгінгі күні айтпаса да түсінікті. Ол, сөз жоқ, жаңа да озық технологиялардың бірі болып табылады. Ақназар НҰРТАЗАЕВ, М.Х.Дулати атындағы ТарМУ-дың көлік техникасы жəне технологиялар кафедрасының аға оқытушысы, техника жəне технология магистрі.

Бүгінде шағын жəне орта кəсіпкерлікті дамытуға үлес қосып жүрген əулиеаталық əйелдердің қатары жылдан-жылға арту үстінде. Оларға «Атамекен» ҰКП облыстық жəне аудандық филиалдары жанындағы іскер əйелдер кеңестері бірінші кезекте қолұшын созып, ұдайы қолдау көрсетіп отырады. Биыл облысымызда тұңғыш рет кəсіпкер əйелдер арасында «Business Lady Qazaqstan» республикалық байқауының аймақтық іріктеу кезеңі ұйымдастырылғалы жатыр. Жалпы бұл байқау республика деңгейінде былтыр бірінші рет өткен болатын. Енді оны тұрақты түрде жылда өткізіп отыру көзделген. Осыған орай өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында «Business Lady Qazaqstan» республикалық байқауы ұйымдастыру комитетінің жетекшісі, блогер Сəуле Қайсар қонақта болып, байқау талаптарымен таныстырды.

– Биыл байқаудың екінші маусымы басталмақ. Ол Тараз қаласынан мəреден шығады деп күтіліп отыр. Жалпы бұл іс-шара Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы аясында халқымыздың ұлттық салт-дəстүрін, тарихын, мəдениетін насихаттауға бағытталған. Оған облыстан 15 кəсіпкер əйел қатысатын болады. Олардың жасына шектеу қойылмайды. Өткізілу мерзімі 28 наурыз күніне белгіленді. Байқау жеңімпазы Парижге тегін туристік жəне республикалық байқауға жолдамаларды иеленіп, жыл соңына қарай Астана қаласында ұйымдастырылатын ақтық сайыста облыс намысын қорғайтын болады, – деді С.Қайсар. Облыстық кəсіпкерлер палатасы жанындағы іскер əйелдер кеңесінің төрайымы Айгүл Ақшалова бүгінгі таңда байқауға қатысуға 5 үміткер өтініш білдіргенін айтты. Олардың барлығы да Тараз қаласынан. Енді аудандардан қатысатын үміткерлер іздестірілуде екен. Алайда əзірге аудандардан əлі ешкім өтініш білдіре қоймапты. Өтініш иелерінің бірі «Золотой караван» туристік компаниясының басшысы Альбина Веймер байқауға сақадай сай əзірмін деп құлшынып отыр. Ол байқауда өңіріміздің туристік нысандары мен соған лайық аймақтарын кəсіпкерлер арасында жарнамалайтындығын жеткізді. Келесі бір үміткер Факия Шихова мүмкіндігі шектеулілігіне қарамастан, өзінің жеке онлайнмектебін ашып, өзі құралыптас жастарға қоларбада би билеуді үйретуде екен. Осы би түрінен əлемнің үш дүркін чемпионы мүмкіндігі шектеулі азаматтардың өмірге деген құлшынысын оятып, белсенділігін арттыруға септесіп жүргендігін жеткізді. Басқосу барысында журналистер тарапынан қойылған сұрақтарға да жан-жақты жауаптар қайтарылды.

АУҚЫМДЫ ЖҰМЫСТАР АТҚАРЫЛУДА Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен кезекті баспасөз мəслихатында журналистерге Шу ауданының əкімі Қайрат Досаев өздерінде өткен жылы атқарылған жұмыстар мен алға қойылған міндеттер туралы кеңінен əңгімелеп берді. Оның айтуынша, ауданда былтырғы жылы өндірілген жалпы өнім көлемі 88 миллиард 167,7 миллион теңгені құрап, жоспар 101,2 пайызға орындалған. Ал өнеркəсіп саласындағы өнім мен көрсетілген қызмет сомасы 6581,2 миллион теңгені құрайды. Ауыл шаруашылығы саласында 45886,7 миллион теңгенің өнімі өндіріліп, жоспар 107,1 пайызға орындалып отыр екен. Мал шаруашылығы бойынша 38322,9 тонна сүт, 9606,3 тонна ет өндіріліпті. Шаруалар тарапынан «Тараз ПОШ» ЖШС-на 21 тонна жүн өткізілген. Сондай-ақ Иран жəне Араб Əмірлігіне 43,7 тонна қозы еті, Қырғыз еліне 50,4 тонна сиыр еті, Иран, Қытай, Чехия, Нидерланды, Жапония мемлекеттеріне 310 тонна мақсары майы экспортқа шығарылыпты. Аудан шаруашылықтарының техникалық базасы да жаңартылуда. Былтыр 52 бірлік ауыл шаруашылығы техникасы сатып алынған. Су үнемдеу технологиясы 2855,5 гектар алқапқа енгізіліп отыр екен. Есепті кезеңде ауданда жалпы алаңы 25253 шаршы метрді құрайтын 242 көп пəтерлі жəне жекеменшік тұрғын үй пайдалануға тапсырылыпты. Құрылыс жұмыстарының көлемі 17848,8 миллион теңгені құрап, жоспар 107,2 пайызға орындалған. Шу қаласында №4 көп қабатты 75 пəтерлі үй пайдалануға беріліпті. Ол үйдегі пəтерлер жетім, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар мен халықтың əлеуметтік осал топтарына жататын азаматтарға, мемлекеттік жəне əскери қызметшілерге тізім бойынша үлестіріліп берілген. Баяндамашы «Ақбұлақ» мемлекеттік ауызсу бағдарламасы аясында 35 елді мекеннің 20-сы таза ауызсумен қамтылғанын атап өтті. Ал 5 елді мекен темір жол стансалары арқылы ауызсумен қамтылып отыр екен. Былтыр Қонаев ауылының ауызсу жүйесінің құрылыс жұмыстары аяқталып, пайдалануға берілсе, Абай ауылында ауызсу желісінің құрылыс жұмысы басталып, биыл пайдалануға беріледі деп күтілуде.

– Газдандыру мəселесі де ауданда оң шешімін тауып келеді. 36 елді мекеннің 10-ы газдандырылған. Екі елді мекенге газ жүргізілуде. 18 ауылды газдандыру үшін магистралды газ құбырын жүргізуге энергетика басқармасы арқылы жобалық-сметалық құжаты əзірленді. Жоба құны 6 миллиард 492 миллион 970 мың теңгені құрайды. Биылға республикалық бюджеттен 200000,0 мың теңге қаржы бөлініп, Шу қаласына баратын жоғары қысымды газ құбырына жақын орналасқан екі елді мекеннің магистралды газ құбырын салу жоспарлануда, – деген Қайрат Əскербекұлы білім, денсаулық, спорт пен əлеуметтік, құқық салаларында атқарылған жұмыстарға да кеңінен тоқталып өтті. Басқосу соңында журналистер тарапынан қойылған сұрақтарға да тиісінше жауаптар қайтарылды.

КЕДЕН МЕН КІРІСТЕР САЛАСЫНДА ТЫНДЫРЫЛҒАН ЖҰМЫС КӨП Баймаханбет АХМЕТ Өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында өткен кезекті баспасөз мəслихатында БАҚ өкілдеріне облыстық мемлекеттік кірістер департаментінің кеден бақылау, тəуекелдер жəне талдау басқармаларының басшылары Артық Мұңайтпасов пен Жанат Жұмаділова өздерінде 2018 жылы атқарылған жұмыстар мен алға қойылған міндеттер жөнінде айтып берді. Артық Жарылқасынұлының айтуынша, есепті кезеңде облыс бойынша сыртқы сауда айналымы 1 миллиард 598 миллион 677 мың АҚШ долларын, тасымалданған жүктің жалпы салмағы 2 миллион 102 мың 824 тоннаны құраған. Оның ішінде экспорт көлемінің мұның алдындағы жылдың сəйкес мерзімімен салыстырғанда 15,4, импорттың 2,0 пайызға ұлғайғаны байқалуда. Жалпы сыртқы сауда айналымының ауқымы 12,4 пайызға артқан. Негізінен химия өнеркəсібі, металл, машина жəне құрылғылар, өнеркəсіптік тауарлар түріндегі экспорттық өнімдеріміздің 31,6 пайызы – Қытай, 10,8 пайызы – Канада, 9,2 пайызы – Украина, 7 пайызы – Чехия, 6,8 пайызы – Үндістан елдеріне жөнелтілген. Импорттық өнімдер бойынша Қытай – 23,1, Бразилия – 14,4, АҚШ – 13,6, Германия – 5,4, Өзбекстан 4,6 пайыздық үлеске ие болып отыр екен. Атап өтерлік жайт, былтыр каучук пен пластмассаны қоса алғанда, химия өнеркəсібінің өндірісі саласына қатысты өнімдер жалпы экспорт көлемінің 87,2 пайызын құраған. Минералды өнімдер – 5,2, өнеркəсіптік тауарлар, тірі жануарлар, жануарлар мен өсімдік өнімдері, алкогольді жəне алкогольсіз сусындар, темекі жəне оны алмастырғыш заттар – 2,8, тоқыма өнімдері 2,5 көлемінде экспортқа шығарылыпты. Импорттық шыны жəне одан жасалған өнімдер, құнды металдар жəне одан жасалған бұйымдар, бижутериялар жəне басқалар – 25,3, өнеркəсіптік тауарлар, тірі жануарлар, жануарлар мен өсімдік өнімдері, алкогольді жəне алкогольсіз сусындар, темекі жəне оны алмастырғыш заттар – 25,1, машиналар, қондырғылар, механизмдер, көлік құралдары, құралдар, приборлар мен аппараттар, олардың бөлшектері мен керек-жарақтары – 20,6, аяқ киімдер, бас киімдер мен галантерейлік өнімдер 13,4 пайыз көлемінде жеткізілген. Баяндамашы декларациялау, кедендік ресімдеу мен тауарлардың жеткізілуін бақылау, кедендік тексерулер, мемлекеттік қызмет көрсету мəселелеріне де кеңінен тоқталды. Бұдан кейін сөз алған Жанат Жатайқызы 2018 жылдың қорытындысы бойынша мемлекеттік бюджеттің кірістер жоспары 108,1 пайызға асыра орындалғанын атап өтті. Оның айтуынша, бұл тұрғыдағы өсу қарқыны 105,4 пайызды құрап, қазына қоржынына 4,4 миллиард теңге артық түскен. Сондай-ақ экономикалық бақылау жұмыстарының нəтижесінде былтырғы жылдың қорытындысы бойынша мемлекеттік бюджетке 9 761,2 миллион теңге көлемінде қосымша қорлар қамтамасыз етіліпті. Камералдық бақылау нəтижесінде жəне қылмыстық істердің зиянының өтелуі бойынша атқарылған жұмыстар жөнінде де мəліметтер келтірілді. Басқосу соңында журналистер тарапынан қойылған сауалдарға да тиісінше жауаптары қайтарылды.

4

QOǴAM

жер құқығын пайдаланушылардың орынды наразылықтарын туғызып келген болатын. Заңға енгізілген түзетулерге сəйкес м е н ш і к и е л е р і н і ң же р у ч а с ке л е р і мемлекет мұқтажы үшін оның нақты құнына мөлшерле с нарықтық құны бойынша ғана алынатын болады. Осындай өтеу тəртібі басқа жер учаскелерінің меншік иелерінен сатып алынған немесе сот шешімдерімен берілген кезде де белгіленген. Жер учаскесiн мемлекет мұқтажы үшiн мəжбүрлеп иелiктен шығару жекеменшіктегі немесе жер пайдаланудағы (мемлекеттен сатып алынған немесе сатып алынбаған жер пайдалану құқығымен) жер учаскесіне қатысты жүзеге асырылады. Жер пайдалануға берілген жер учаскесiн мемлекет мұқтажы үшiн мəжбүрлеп иелiктен шығару, егер жер пайдаланушы берiлген құқықты мемлекеттен сатып алған болса, жер пайдалану құқығын сатып алғаны үшін төлемақы құны жер пайдаланушыға өтеле отырып жүзеге асырылады, сондай-ақ оның қалауы бойынша Жер кодексіне жəне Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес басқа жер учаскесі берілуі мүмкін. Егер жер пайдаланушы берілген құқықты мемлекеттен сатып алмаған болса, оған Жер кодексіне жəне Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес орнына басқа жер учаскесі берілуі мүмкін. Бұл ретте жер учаскесi мемлекет мұқтажы үшiн мəжбүрлеп иелiктен шығарылған кезде жер пайдаланушыға шығынды өтеу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тəртіппен толық көлемде жүзеге асырылады. Мемлекет мұқтажы үшін алынатын жер учаскесінің нарықтық құнын тəуелсіз бағалаушы мүлікке бағалау жүргізу күніне айқындайтын болады. Бағалау нəтижесімен ке л і с п е ге н ж а ғ д а й д а м е н ш і к и е с і «Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы» Заңға сəйкес сотқа не сараптама кеңесіне шағымдануға құқылы. Бұл ретте енді заң бойынша меншік иесінде баламалы тəуелсіз бағалау жүргізу жəне оның қорытындыларын келісу рəсімдері шеңберінде əкімге ұсыну мүмкіндігі пайда болды. Осыған байланысты «Мемлекеттік мүлік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 62-1-69-баптарына, Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 84-бабына сəйкес тиісті өзгерістер енгізілді. Сондай-ақ «Қазақстан Республикасындағы банктер жəне банк қызметі туралы» Заңға өзгерістер енгізілді, онда банктік қарыз шарттары бойынша банктік қарыз беруге жəне оған қызмет көрсетуге байланысты банктік шотты жүргізгені үшін, сондай-ақ банктік шотқа қарызды есепке жатқызғаны үшін комиссия белгілеуге жəне алуға тыйым салынды. Ипотекалық қарыздар бойынша 180 күн өткен соң есептелген сыйақыны алуға тыйым салу енгізілуде. Бұрын мұндай тыйым тек тұрғын үй ипотекасына ғана қолданылған, қазір осындай тыйым барлық ипотекалық қарыздарға – пəтерді сатып алудан жер учаскесін сатып алуға дейін енгізіледі. Түзету қаржылық қиын жағдайға тап болған қарыз алушыны оның борышының жасанды ұлғаюынан қорғауға мүмкіндік береді. Салық кодексінде, «Неке жəне отбасы туралы» Кодексте жəне «Төлемдер жəне төлем жүйелері туралы» Заңда алименттік төлемдер үшін ашылатын арнайы шоттардан кəмелетке толмаған жəне еңбекке жарамсыз кəмелетке толған балаларды күтіп-бағуға арналған ақшаны өндіріп алуға жол берілмейтіндігі қарастырылған. Заң сондайақ қарыз алушы-борышкердің банктік шотынан оның берешегін төлеу есебінен ақша алуға шектеу енгізеді, оған сəйкес оның шотында бір айлық ең төменгі күнкөріс деңгейіне тең сома қалуға тиіс. Бұл норма қиын қаржылық жағдайға түскен қарыз алушы жеке тұлғаларды əлеуметтік қорғауға бағытталған. «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» Заңда борышкердің кепілге салынған жылжымайтын мүлікті өз бетінше сатуы үшін үш ай мерзім белгіленген, оның мүмкіндігі бұрын болмаған, яғни қарыз алушылар бұрын осындай мəселелер бойынша банкке жүгінуге құқығы болған, бірақ кепілге салынған мүлікті бірлесіп өткізу тетіктерін өз бетінше айқындау рəсімі заңнамалық түрде көзделмеген болатын. Бұл түзету кəсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалар мен несиелерге ғана қатысты екеніне назар аудару қажет. Заңға енгізілген түзетулер азаматтарға кепілге салынған мүлікті нарықтық, яғни оны сату кезінде тиімді баға бойынша өз бетінше сатуға құқық береді. Жекелеген өзгерістер «Арбитраж туралы» Заңды қолдану тəжірибесіндегі мəселелерді шешуге бағытталған, онда заңнаманы халықаралық актілердің ережелеріне сəйкес одан əрі келтіру ұсынылады. Түзетулердің тағы бір топтамасы экономикалық жəне салықтық қылмыстық құқық бұзушылықтарды ізгілендіруге жəне осыған байланысты салық заңнамасы саласындағы құқық бұзушылықтар бойынша əкімшілік айыппұлдардың мөлшерін ұлғайтуға бағытталған. Осы жоғарыда аталған заңдарға өзгертулер мен толықтырулар енгізу нəтижесінде азаматтық процесте даусыз талаптарды шешудің жаңа құқықтық құралдары пайда болды. Мұндай талаптар бойынша сотқа жүгіну қажеттігі жоққа шығарылды, бұл бұрын əрдайым уақытты жоғалтумен, ақшалай шығындармен, тараптар арасында қалыптасқан өзара қ а р ы м - қ а т ы н а с т ы б ұ з у қ ау п і м е н байланысты болып келген. Жалпы қорыта айтқанда қабылданған З а ң а з а м ат т а р ы м ы зд ы ң б ұ з ы л ғ а н құқықтары мен мүдделерін қорғауда жаңа мүмкіндіктерді туғызып отыр. Жомарт РҮСТЕМБЕКОВ, облыстық соттың азаматтық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы.

з ара

Т

.ru ler

Т уелсіздікті уатты тірегі

Тіл – тəуелсіздіктің айғағы. Тіл мен егемендік егіз ұғым. Тілсіз – тəуелсіздік, егемендіксіз – тіл болмақ емес. Тіл – тəуелсіздіктің қуатты тірегі, бірлік пен ынтымақтың жығылмас туы. Қазақ елі тəуелсіз мемлекет болып орнағалы ширек ғасырдан астам уақыт болды. Мемлекеттік тіл қазақ тілі деп жарияланды. Бұл тұста Елбасымыз – Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақтың болашағы – қазақ тілінде», деп алдымызға айқын жол ашып берді. Бізге тек осы ұстанымды жүзеге асыруға бар күш-жігерді аямай, еңбек ету ғана қалды. Тілді өркендету – баршаның ісі. Тіл тек қарым-қатынас құралы емес, ұлтымыздың биік тұғыры. Бұл ретте біздің мемлекетіміздің тілге деген жанашырлығы басым. Елбасы жыл сайынғы халыққа Жолдауында да басым бағыттардың бірі – мемлекеттік тілді жан-жақты дамытуды басты назарға ұстап келді. Қоғамда қазақ тілінің мемлекеттік дəрежесін нығайту еліміздің саясатының басты басымдығы болып қала береді. Қоғамда, мемлекеттік қолдау мүмкіндігі жоғары салаларда қазақ тілінің қолданыс аясы едəуір кеңейіп келе жатыр деп айтуға толық негіз бар. Қазіргі қоғамымызда жаст ардың белс енділігі жоғары. Жастарға баса назар аудару арқылы тіл саясатын жүргізу мол жемісін береді деп ойлаймын.

1989 жылы алғаш рет Тіл туралы заң қабылданғаннан кейін халқымыздың арасында жəне өзге ұлт

Ы.

өкілдері арасында ана тілімізге күрт бетбұрыс болып, балаларды қазақша балабақшалар мен мектептерге беру едəуір қарқын алғаны мəлім. Елбасы Н.Назарбаев келешек жастардікі деп үлкен сенім артып отыр. Иə, қазақ тілі – мемлекеттік тіл. Ол Ата Заңда жазылған. Оны мойындап, мəртебесін көтеріп, қолдану аясын кеңейту, бір сөзбен айтқанда ғылым, білім, техника тілі дəрежесіне жеткізу – бізге міндет, ұрпаққа парыз! «Көш – жүре түзеледі» дегендей, бəрі де түзелер деп жүре бермейік. «Ел боламын десең – бесігіңді түзе» демей ме, дана халқымыз. Олай болса, ананың ақ сүтімен бойға сіңген асыл қазынамыз, өз ана тілімізде сөйлеу – басты парызымыз екенін ұмытпай, туған тіліміздің тағдырын да ойлағанымыз жөн болар. Ата-анамыз бізге, болашағына үлкен үмітпен қарайды. Қазақ болып туғаннан соң бөбегім, Қазақ болып өлген жақсы түбінде, – дегендей, бабаларымыздан жол тартқан асыл мұраны сақтап, өркендету біздің міндет. Жасай бер, бостандық, махаббат пен достық тілі – қазақ тілі! Гүлмира ДҮЙСЕБАЙҚЫЗЫ, №8 Төле би атындағы гимназияның қазақ тілі мен əдебиеті пəнінің мұғалімі. Тараз қаласы.

й -а

лей

ме

но

вк

өш

есі

, 5.

ww

qjo

lga

zet

Көше жолы көңілден шықпай тұ р .kz

Өткен жы лдардан б ауда н ор та лы е ғы Т өл е би ау ы р і м ен Ш у қа ла лы сы ж əн е б ір қа та р ел д і м ек ен д ер д ің к ө ш ел ер а с ф а л ьт т ө ін е жақсылықтыңс е л д і . Ə р и н е , б ұ л сол жөнделіп нышаны. Дегенмен орындалғанд жатқан жол сапасыз ақ о й д ы м -о ықт ан, бірер жылдайдым шұқы р л ар ға

бұ зы лы п, ж ау көпшілік саз ба ы н- ш аш ы н кү нд ер і лшық кешуге м болуда. əжбүр Өткен жылды ң жазында Төл ауылындағы е Қ ы лы шбай көшесінби ас ф ал ьт тө се лд і. К өр ш іл ер м ене қадаға лау жұм асфальтты жұқ ыст арын байқас ақ, жетер-жетпес алап 3 сантиметрге ке ле ж ат қа н шамасында ғана төсеп округ əкімі Е ы н кө рі п , ау ы лд ы қ ал м ағ ан д ы қтрбол Даберовты таба ор ы н ба са ры ан ауд ан əк ім ін ің ар қы лы тұ рғ Н ұр ла н Жақ сы ба ев м е к е м е с і н і ы н үй -ком м ун ал ды қ Т ұр сы нұ лы н ң б а с ш ы с ы З и я т ко м п а н и я с ы ш ақ ы ры п, құ ры лы с жетекшілер көздеріне інің келтіргендей бок ө р с е т і п , ж ө н г е ай н ал ат ы н ы лдық. М əс ел ен , Т өлд а ж ас ы ры н ем ес . Ш А вт о кө л ік кө п қа ты н ай у қаласы мен С үй ін бе к пе н е б и ау ы лы н д ағ ы Төл аудан орталы ты н Ж е ғы – би ам бы ау л ат ылы кө ш ел ер ді ң кө п ж ер ле рі ы нд ағ ы қ и ы л ы ст ар ы н ндағы көшелердің ба ст ағ ан ы н да бұ зы ла ор а ж о л б ел қоғамдық көлі кө рі п ж үрм із . А л та н ат ы лу ы қа ж ет. Б ұғ ан гі л ер і қа рж ы к бы кө лм п қатынайтын А айды деу ақылғ көшесі өткен ж бай а сыйымсыз. ы лд ы ң ж азында ғана жөнделгенімен Мəкен УАҚТ Қылышбай кө , 2-3 ай өтер-өтпестен ЕГІ. ш ес ім ен қи ылысатын тұсы ойылып, Ш кө у ауданы. тұрысына едəу ліктердің жүрісО л ол м а, ем ір кедергі келтіруде. м е к е м е л е р ха н а м ен бі рш ам а бойында орна А б а й к ө ш е с і н і ң жүргіншілер ж ласқандықтан, жаяу Ж Ш С қа зы п үретін жол «Париев» құбырының үс ор н ал ас ты рғ ан га з са лы нб ағ ан дытіне дұрыс тапталып қт ан , ед əу ір бө лі гі

і, н ү і т т ә т ің д ір м ө л ұ б Бала деген ғы ы т т а ш ң ы д р а қ ғы ң со н Таусылмасы

таныш Мақ

ХАЛЫҚҚА ЖАҚЫН ӘКІМ

Сү

w.a

ЕН К Т Е К П А Т А П Е Д »

Фотоэтюд

Алғыс

ota y' y

Жыл ы ле біз

2018 жылдың 21 қаңтарында Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне меншік құқығын қорғауды күшейту, төрелік, сот жүктемесін оңтайландыру жəне қылмыстық заңнаманы одан əрі ізгілендіру мəселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңына қол қойды. Бұл Заң (кейбір нормаларынан басқа) негізінен 2019 жылдың 3 ақпанынан бастап күшіне енді. Мемлекет басшысы 2018 жылдың 5 қазандағы Қазақстан халқына Жолдауында жоғарыда аталған мəселелер бойынша нақты шаралар қабылдауды тапсырған болатын. Ресми статистикаға сəйкес 2018 жылы 2016 жылмен салыстырғанда республика бойынша соттардың жүктемесі 2,5 есеге артып кеткені анықталған (1,7 миллионнан 4,5 миллионға дейін азаматтық істер мен материалдар). Осы 4,5 миллион іс пен материалдардың 3 миллионы сот орындаушыларының санкциясы, 231 мың сот бұйрығы. Бұл ретте сот орындаушыларының көптеген санкциялары мен сот бұйрықтарының басым бөлігі даусыз болған. Статистика бір судьяға күніне 4-6 азаматтық істі, сонымен қатар сот орындаушылардың 60-70 өтінішін қарау қажеттілігін көрсетті. Мұндай шектен асқан үлкен жүктемелік уақыт тапшылығын туғызып, судьялардың даулы істерді сапалы қарауына мүмкіншілік бермейді.

2018 жылы Жоғарғы Сот аталған мəселелерді шешу бағытында ауқымды жұмыстар жүргізді, оған елдің барлық заң қоғамдастығы, оның ішінде прокуратура, адвокаттар мен барлық деңгейдегі судьялар т артылды. Жүргізілген жұмыстың нəтижелерін қорытындылай келе, кейбір заңнамалық актілерге түзетулер ұсынылды, оның ішінде соттардың жүктемесін оңтайландыру, судьяларды шын мəнінде дауы бар істерді қарауға бағыттау, даусыз істер мен материалдарды нотариат, татуласу, медиация институттары арқылы баламалы тəсілдермен жəне құралдармен қарау ұсынылды. Нəтижесінде қабылданған заңға сəйкес соттардың қарауына тек азаматтардың конституциялық құқықтарына қатысты қаулыларды санкциялау – республикадан тыс жерлерге шығуды шектеу жəне сот орындаушыға келуден жалтарған адамдарды алып келу ғана қалдырылып, бұдан басқа сот орындаушылардың қаулыларын санкциялау прокуратура құзіретіне берілді. Енді прокуратура борышкердің мүлкіне тыйым салу, банк құпиясы, ақша, банктердегі мүлік туралы мəліметтерді талап ету жəне оларға тыйым салу жөнінде санкция бере алатын болады. Осы бөлікте түзетулер заңның ресми түрде жарияланғанынан кейін 3 ай өткен соң күшіне енеді. Заң сондай-ақ атқарушылық жазбалар институтын дамытуға да бағытталған. Қазақстан Республикасының Азаматтық п р о ц е с т і к код е кс і н і ң б ұ р ы н ғ ы редакциясындағы 135-бабы бойынша бұйрықтық өндірісімен қаралынып келген 9 талап енді ағымдағы жылдың 3 ақпанынан бастап нотариустардың айрықша ведомстволық бағыныстылығына берілді. Атқарушылық жазбалар негізінен мынадай берешекті өндіріп алу жөніндегі даусыз талаптар бойынша жүргізіледі: 1) нотариат куəландырған мəмілеге негізделген міндеттемені орындау туралы; 2) орындау мерзімі басталған жəне міндеттеменің орындалмауын борышкер мойындаған, оның ішінде дауды сотқа дейін реттеу тəртібімен өндіріп алушыға ж і б е р і л г е н н а р а з ы л ы қ қ а ж ау а п т а мойындаған, жазбаша мəмілеге негізделген міндеттемені орындау туралы; 3) нотариус жасаған, төлем жасалмауына, акцептінің болмауына жəне акцепт күнінің белгіленбеуіне вексель наразылығына негізделген міндеттемені орындау туралы; 4) лизинг шартына немесе Қазақстан Республикасының заңдарына сəйкес лизинг нысанасын талап ету туралы; 5) ломбард кепіл беруші-борышкерге қойған, кредитті қайтару мерзімі өткен соң кепіл нысанасына өндіріп алуды қолдану туралы; 6) қосымша шығыстарды өндіріп алу туралы талаптарды қоспағанда, «Тұрғын үй қатынаст ары тура лы» Қазақстан Республикасының Заңында бекітілген кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстауға арналған міндетті шығыстарға қатысудан жалтаратын үйжайлар (пəтерлер) меншік иелерінен берешекті өндіріп алу туралы; 7) төлеу мерзімі басталған, жария шарттар негізінде нақты тұтынылған көрсетілетін қызметтер (электрмен, газбен, жылумен, сумен жабдықтау жəне басқалары) үшін, сондай-ақ өзге де шарттар негізінде белгіленген тарифтерге сəйкес көрсетілетін қызметтер үшін берешекті өндіріп алу туралы; 8) жалдау төлемдерін жалдау шартында белгіленген мерзімдерде төленбеуіне байланысты өндіріп алу туралы; 9) жұмыскерге есепке жазылған, бірақ төленбеген жалақы мен өзге де төлемдерді өндіріп алу туралы. С о н ы м е н қ ат а р ж е ң і л д е т і л г е н (жазбаша) іс жүргізуден азаматтық істердің 10 санаты бұйрықтық өндірісіне берілді. Бұл тараптардың келісімдеріне негізделген талаптар. Заң бірнеше түзету топтамаларын қамтиды, олардың бірі меншік құқығын қорғауды күшейтуге бағытталған. Бұл заңмен мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін мəжбүрлеп иеліктен шығару кезінде оның құнын тең бағамен өтеу нормасы жүзеге асырылатын болады. Осы уақытқа дейін алып қойылатын жер учаскесінің құны кадастрлық баға не азаматтық-құқықтық шартта немесе сот шешімінде көзделген құн бойынша айқындалып келгені баршамызға аян. Əдетте, бұл бағалар олардың нарықтық құнына сəйкес келмей, меншік иелері мен

l-ta

jo ak-

Баспасөз үйі

mb

a @r

raz

,

сы

а қал

Суретті түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

АДАМ ҚҰҚЫҒЫН ҚОРҒАУДЫҢ ЖАҢА МҮМКІНДІКТЕРІ

a rm

qy

O

r a nd

ҚҰРМЕТПЕН «А УҒАН АҒА

ЗАҢ

Əт те ге н

М

АН

НЕ ЖӘ

Тіл мəртебесі – ел мəртебесі

ЗА

26 а пан, 2019 жыл

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Ң Ы Д Л Ы У А ДЫ Л Ы Ш А АЖАРЫ

Ауғанстан жерінде интернационалдық борышын өтеген ержүрек жауынгер Мейірхан Талжігітов өзінің туған жері Тараз қаласына оралған соң, жаңадан құрылған Тараз шекара жасағына көлік жүргізушісі болып қызметке орналасып, қазіргі уақытқа дейін қызметтік міндеттерін жауапкершілікпен жəне абыроймен атқарып келеді. Мейірханның Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметіне жұмысқа орналасуына ықпал еткен 2004 жылы 2035 əскери бөлімінің командирі болған, полковник Серік Үсенов еді. Мейірхан аға өзінің міндеттерін орындау барысында қызметтік іссапарға көп шығады. Ол Халық Қаһарманы, 1986 жылғы желтоқсан көтерілісінің батыры Қайрат Рысқұлбековпен жақын дос болған. Мойынқұмдық атақты желтоқсаншының балалық шағы туралы естеліктер айтады. Əскери бөлімде Ауған соғысының қасіреті туралы да еске алып отыратын интернационалист-жауынгер əскери техникаларды жеткізумен айналысыпты. Дұшмандар осындай көліктерді бірінші кезекте жойып отырған екен. Ажал оғы Мейірханнан айналып өтіп, елге аман-есен оралыпты. Тараз шекара жасағының барлық жеке құрамындағы жауынгерлер Мейірхан Талжігітовті «Ауған аға» деп атап кеткен.

н электр ыл бұры шыға келіп ж і к Айнұр ЖАПБАРОВА, е е ін р ап ң көшеле дізгідей жарқыр сы аясында əр 2035 əскери бөлімінің тəрбие, ы н ы л ы у Абай а əлеуметтік-құқықтық жəне ғдарлама німіз күн айымыз ылып, тү мемлекеттік ба ішіп жатқан ж ахатын т р а т идеологиялық жұмыстар ы ғ » у р қ с а а л а д з жары ұ а б п, т «Ақ ның» ң ы бөлімінің аға офицері, аға н р л ы ы ы д ы т з т т о а л р г а ы т ір н ры гілд у ме еді. Б лейтенант. н ел зсу құбы қт ар «кө тті ауызс үйге ауы ұзамай ауылды л үшін аса қаже а шек жоқ. Бұда ның д е п н н Тараз қаласы. бар. Кө ады. Бір жылда імнің қуанышы облыс пен ауда т , көре бас өрген жерлестер п өсуімен қатар а ім і к игілігін асының қарышт ғарамыз. ауд а н ə к к н е г р ү к ң экономи інің артқанын а а с ы - қ а с ы н д а ж ə к ім і Ж ұ м а бе Өтініш да əлеует ш а руа л а рд ы ң б д и е в п е н ау ы л сы шексіз. р ы е ғ ы б л с н а О а р да Рахм дың айта Мойынқұм ауданы облыс орталығынан Р а х м е т іл евке абайлықтар В, О ең шалғай орналасқан аудан екені Л Шайхи А Қ А й ЖАНС ар баршаға мəлім. Расын айту керек, Жеңісба лдық ақсақалд мұндағы елді мекендердің арасы тым есі. ауы ың мүш алыс. Мəселен, аудандағы Мыңарал, алқасын . даны Шығанақ сынды ауылдарға жету үшін у а қ а з й Ба бірнеше сағатыңды сарп етуге тура келеді.

а ілетін, алдын Сөз қадірін б шын созатын қолұ өн келген адамға ж аз ға н д ы ж ы л а р е əк ім ту о сыдан бірнешы көрдім. Мен н М е р к і ауд а жыл бұрын жер ы н а б ар ы п , м. əк ім ін ің ал д актор сұрады тегістейтін тр мше мекеменің зі Əкім менің кө е ф о н ш ал ы п , л те а н б ас ты ғы а Ə ш ен д ег ен м ы д ал « м ен ің жер е л іп о т ы р , л зе й н е т к е р к акторыңды со тегістейтін тр ж іб е р » д е д і. е к іс ін ің ү й ін с ты ғы ə к ім ге а б е м е н Ал мек ылып тұрғаны ұз б ң ы ін тракторд ін соң жіберет жəне жүрген йін тракторды ке айтты. Содан күттім, келмеді. й де н кү а жиырм ып екінші рет бар Аудан əкіміне й ін ға н а б ұ л ке ан айтқаннан ындалды. Ауд ді р о а м тапсыр м зі бір ауыз сө е əкімі мен ің көмектескенін жерге тастамай риза болдым. БАҚҰЛЫ, Əшен ҚЫРҒА йнеткер. зе

. Меркі ауданы

І? Д Е ІЛ Р Е К С Е Н А Ш А Қ ГІ Е КӨПТІҢ ТІЛ

Ал осы екі аралықтағы жолдың жайы айтпас а да белгілі. Оған М о й ы н қ ұ м н а н Ш у а уд а н ы н а қатынайтын автокөлік жолын қосыңыз. Осы орайда, шалғайдағы Мыңарал, Мирный сынды ауылдық округтердің тұрғындары Шу ауданына «Қала маңындағы тасымал» акционерлік қоғамына қарасты «Шу-Мыңарал» пойызы арқылы қатынайтынын айта кеткен жөн. Бұл пойыз таңғы сағат 6.35-те Мыңарал стансасынан шығып, жол бойы Шудағы Бірлік, Жиделі стансаларының тұрғындарын жинап, сағат 11.10-да Шу қаласына жетеді. Қаладағы жұмыстарын бітіргеннен кейін, түс қайта сағат 15.15-те дəл

осы пойызға қайта отырып, кешкі сағат 19.50-де Мыңарал стансасында болады. Бұл екі ауданның арасындағы тұрғындар үшін өте қолайлы қатынас құралы. Ал бүгінгі таңда қос бірдей ауданның тұрғындарын Шу ауданынан Тараз қаласына қатынайтын «Шу-Тараз» бағытындағы пойыздың тоқтап қалуы алаңдатып отыр. Облыс орталығына қатынайтын көліктердің бағасынан 3-4 есе арзан болған бұл пойыз екі ауданның тұрғындары үшін де тиімді еді. Оған деген сұраныс та уақыт өткен сайын артып келе жатқан. Алайда жыл басынан бері аталған пойыз белгісіз себептермен өз жұмысын

тоқтатты. Мойынқұм ауданының тұрғындары Шу қаласына бір жарым сағаттың көлемінде жетіп, ары қарай дəл осы пойызбен қатынауды жөн көретін. Өйткені Шу ауданы мен Тараз қаласының арасындағы жолдың жайы бəріне мəлім. Сондықтан да «Шу-Тараз» бағытындағы қалааралық пойыздың тұрақты қатынауына қос аудан тұрғындары да мүдделі. Осыған байланысты, алдағы уақытта мыңдаған тұрғындардың тілегі ескеріліп, халық сұранысы қанағаттандырылса дейміз... Айдаркүл ҚОРАЛАСОВА. Мойынқұм ауданы.

IQAZAN A T

JARNAMA

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

JARNAMA

ЕЛ БОЛАМ ДЕСЕҢ, БЕСІГІҢДІ ТҮЗЕ Камила БОРАШОВА – Кішкент ай ба ланың еміне қолыңыздан келгенше көмек бере аласыз ба, ДЦП мен ауыратын еді. Абай даңғылының бойымен жаяу келе жатқам. Ойға шомып кетсем керек, тура құлақ түбінен саңқ ете қалған дауыстан селк ете түстім. Қарасам он-он екі жас шамасындағы ж е т к і н ш е к . Қ о р а п ұ с т а п , жо л бойындағы үлкен дүкен маңында айналсоқтап жүр. Жанына жақындап қораптың сыртына жапсырылған қағаздан баланың аты-жөнін білмек боп үңілгенім сол еді, ол да қолына ұстаған папкасын аша сап тақылдай жөнелді. Қас қарайып қалған шақ еді. Мұндай уақытта жасөспірімнің қараусыз жүргені қалай деп ойланып қалдым. Көзге оғаш көрініп, көңілді құлазытатын бұл көріністі бұған дейін де бірнеше мəрте кездестіргенім бар. Алғашында адымыңды аттасаң, алдыңнан шығатын. Уақыт өте келе бұлардың қатары сиреп, тек адам қарасы көп жерлерде тұратын болған. Бірте-бірте естігенде езілтіп жіберетін əлгі сөздеріне селт етпейтін күйге де жеттік. Өркениетті ел болдық дегенде бұл үрдіс өзі қайдан шықты? Сөйтсек бұлар «Халықаралық Дүние руханият» қоғамдық қорына қолғабыс етіп жүрген еріктілер екен. Содан «бұлар өзі қайырымдылықты кімге жасайды?» деп, соны зерделеп көрдік. Бұл қор өткен жылы Шымкент қаласында қайырымдылық ж а с ау м а қ с а т ы н д а қ ұ р ы л ы п , өзге облыстардан филиалдарын ашыпты. Біздің өңірімізде жұмысын бастағанына жарты жылға жуықтапты. Қордың Тараздағы филиалына барып, өкілдерімен кездестік. Тілдесіп, пікірлерін білдік.

– Кезекте шамамен 40-қа жуық адам тұр, соның 9-ына көмек көрсетілді. Мұқтаж жандар алдымен келіп өтініш жазады. Анасының жеке куəлігі, баланың туу туралы куəлігі, мүгедектігі жəне ауруханада емделгені жөніндегі анықтамаларын біз жіті тексеріп, көшірмелерін алып, тіркеп қоямыз. Отбасылық жағдайы да тексеріледі. Ал еріктілердің көбі студенттер, олар күніге келіп, екіүш сағат қана жұмыс істеп кетеді. Оларға арнайы уақыт белгіленбеген. Негізі 18-ге толғандар түнде де жұмыс істей берулеріне болады, бірақ біз оған жол бермейміз. Ал 14 жасқа толғандарға кешкі сағат 21.00-ге дейін ғана жұмыс істеуіне рұқсат етілген», – дейді филиал директоры Еркебұлан Ғаниұлы. Қор облыстық əділет департаментінде заңды тіркеуден өтіпті. Арнайы ережесі де бекітілген. Еріктілермен келісімшарт бойынша жұмыс істейді екен. Оларға қойылатын барлық талап та арнайы ережеде көрсетілген. Еріктілер 14 жастан қабылданады. Қорда жұмыс істеу үшін ата-ана баласының сабақтан тыс уақытында жұмыс істеуіне жазбаша келісім беруі керек. Қор басшыларының талабы сондай. Ат алған қор филиалы директорының айтуынша, ешқандай ақша алмай жұмыс істейтіндер де жəне күнделікті жинаған ақшасының үстеме пайызын алатындар да бар екен. Біріне сауап керек, біріне сауаппен қатар ақша қажет. Пайызын алғысы келетіндердің отбасылық жағдайы төмен болғаннан кейін жұмыс істеп ақша табуға мəжбүр көрінеді. Бүгінде қор филиалында жұмыс істейтін еріктілердің нақты саны белгісіз. Себебін басшысы олар бірде келіп, бірде кетіп жүргендіктен «түгендеп» те үлгермейтінін айтып түсіндірді. Жоғарыда айтылған заңмен

» а ғ ы ш р «Қайын балалар ұқсаға ы д а р а б п і көбей

бекітілген ережелерде бұл көрсетілмесе керек. Тағы бір айта кетерлігі, қор филиалы көп балалы отбасыларға жəне көмекке мұқтаж жандарға да тиісті көмек көрсетеді екен. Айтуларынша, Таразда мұқтаж жандар көп екен-мыс. Қор ашылғалы

бері жиналған 2 миллионнан аса қаржы көлемінде көмек берілген. Міне, осы деректерді біліп, аталған қордың филиалынан шығып келе жатқанымызда «SMАLL» дүкенінің алдынан тағы бір қорап ұстаған баланы көрдік. Мұның жасы Абай даңғылының бойынан кездестірген баладан кішілеу көрінді. Алғашқы тілдескен жеткіншектен де бірден жасы қаншаға толғанын сұрағанбыз. «Мен он төртке толып қойғам, 7-сынып оқимын, негізі 9-сынып оқуым керек қой, мектепке кеш бардым» деген болатын. Ал мына екіншісі де бірінің аузына бірі түкіріп қойғандай-ақ: «Жасым 14-ке толды, 9-сыныпта оқимын» деді. Түріне, бойына қарап сенбегенімізді байқаған ол да «проста бойым өспей қалған» деп соқты. Ерікті болу үшін қор талабында жасы 14-ке толу керек екенін өздері де айтып тұр. Осыдан кейін көңілде

ҮНҚОСУ

ҰСТАЗ ҚАЛАЙ ТҰЛҒАҒА АЙНАЛАДЫ? Елбасымыз «Білім жүйесінің жаны да, жүрегі де, тірегі де – ұстаз» дейді. Осы орайда қазір көп талқыланып жүрген ұстаздар мәртебесі жайлы сөз қозғар алдында қазақтың хас батыры Бауыржан Момышұлының: «Ұстаздық – ұлы құрмет. Себебі ұрпақты ұстаз тәрбиелейді. Болашақтың басшысын да, данасын да, ғалымын да, еңбекқор егіншісін де, кеншісін де ұстаз өсіреді. Өмірге ұрпақ берген аналарды қандай ардақтасақ, сол ұрпақты тәрбиелейтін ұстаздарды да сондай ардақтауға міндеттіміз», деген сөзі еске түседі.

Біле білгенге мұның астарында зор тəлім, тағылым жатыр. Иə, біз ұстаздыққа əу бастан-ақ жоғары баға беріп, мұғалім мəртебесін биік қоюшы едік. Əйткенмен кейінгі кезде ұстаз ұлықтығына немқұрайды қарап, мамандық иелерінің еңбегін ескеруде айтарлықтай ақсап қалғанымыз жасырын емес. Осы орайда Мемлекет басшысының былтыр 5 қазандағы кезекті Қазақстан халқына арнаған Жолдауында өңірлерде ұстаздарға кез келген жұмыс тапсырылатынын, аталған мəселені шешу үшін мұғалім мəртебесін айқындайтын заң дайындауды міндеттеген болатын. Заңнама ұстаздың оқушы алдында ғана емес, жалпы ел арасындағы беделін биіктетудің негізі болмақ десек, қателеспейміз. Адамтану, оның күрделі жəне қызықты, шымшытырығы мол рухани жан дүниесіне үңілетін педагогтер мен ел болашағының жарқын болуы үшін оң бастама көтергені қуантты. Себебі «Ұстазы жақсының – ұстанымы жақсы». Ертеңгі елдің тұтқасын ұстар бүгінгі ұрпақтың білімді де білікті болуына мұғалімнің ықпалы орасан. Ал оқушыға рухани мол азық бере алатын ұлағатты ұстаз болу үшін асқан қабілетпен қатар, қажымас қайрат, тынымсыз еңбек қажет. Сонда ғана педагог шəкірт бой түзеп өсетіндей тұлғаға айналары хақ. Бірақ ол үшін ең алдымен мұғалімдердің жұмыстан тыс жүктемелерін азайту керек болатын. Көкейдегі мəселені Елбасымыздың өзі тап басып айтқаны бізді, мұғалімдерді, өте қатты қуантып, жігерлендіре түсті. «Мұғалім мəртебесі» туралы заңнама бұрын «Білім туралы» заңның елеусіз бір бабында ғана сөз етілсе, енді бұл ұғымның мемлекеттік деңгейге көтерілуінің өзі біз үшін үлкен жетістік болмақ. Гүлшат МАСАТБАЕВА, М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті физика кафедрасының оқытушысы.

күдіктің пайда болғаны рас. Мүмкін өздері айтқан сыныпта оқитын шығар, кім білсін? Бір байқағанымыз балалар қолдарына өздеріне қатысты ережені алып жүргенімен, онымен таныспаған сияқты. Тек білетіндері – еріктілер қатарына қосылғысы келсе, 14-тен асу қажет деген талап қана. Ал күнделікті

табыстары он мыңның н. төңірегінде екен. Содан өздеріне ызбен берілетіні пайызбен кті мың емес, күнделікті теңге ғана. Əлгі баладан суыртпақтап, сыр тартып тұрғанымызда, қасымызға облыстық білім басқармасының бөлім басшысы Гүлзира Дəрібаева келе қалмасы бар ма?! Іздегенге сұраған деген... Сала маманынан мектептердегі еріктілер жұмысы туралы сұрадық. Ол қазір мектептерде қайырымдылық акциясы өтіп жатқанын айтты. Дегенмен бұл баланың жасап жүрген қайырымдылығы мектептікінен «өзгеше» екенін маман да байқаса керек, оқушыдан «жетекшің қайда, неге жалғыз тұрсың?» деп сұрады. Оқушы да «мыналарға қайдан тап

болдым» дегендей күйге түсіп, «жетекшім жаңа ғана кетіп қалды» деп құтылмақ болды. Гүлзира Лесбайқызы сол жерде бірден шешім қабылдап, қалалық білім бөліміне хабарласып, мəн-жайды түсіндірді. Бақылауға алуларын тапсырды. Бір білгеніміз, жеткіншектер қанша ақша жинап келсе де, берілетіні мың теңге ғана. Сол ақша үшін о л а р с а ғ ат т а п д а л а д а к ү н н і ң суығына қарамастан, елден тиын жинауда. Осылайша мұқтаждарға көмектескенімен, өздерінің де сол мың теңгеге «мұқтаж» екендерін білдік. Түске дейін сабақта болса, түстен кейін «қайырымдылық» деген жұмысына кетеді. Сонда оқу қайда қалады? Кеш батқанда жаурап, шаршап келген бала ары қарай сабақ с оқи ма, оқыса да... Тағы бір айта кетерлігі күндіздің күнд өзінде аталған қордың Тараздағы филиалы ф орналасқан ғимаратты ғ тапқанша, біраз сандалдық. Телефонмен айтқан жері осы тұс болар деп ары бардық, бері келдік. Таптық. Сөйтсек, С орналасқан же ж рі қаланың шет жағы. жа Жеткіншектер үшін үші кешкісін бұл маңда жүру қауіпті-ақ. Сонда қораптағы қорапта жиған ақшасын ө т к і з е т і н ке зд е б а л а л а р д ы ң қауіпсіздігін кім қадағалайды? Осы сұрақ ата-ананы да, «жұмыс берушіні» де ойландыру керек. Қор өкілі «таксимен келе салады» дейді. Келсе келе салар-ау, дегенмен абай болған жөн шығар. Бұл ойды ата-аналар да құптайды. « Б а л а о қ у ш ы , с туд е н т ке з і н д е басқа дүниелерге көңіл бөлмей, тек қана сабағына көңіл бөлуі керек. Өйткені олар бұл кезеңде əр нəрсенің байыбына барып, түсіне бермейді. Баланы қоғамдағы орын алып жатқан түрлі жағдайлардан осылай ғана қорғай аламыз. Ал қазірден қолына қорап ұстатып, көше кездіріп қойсақ,

не болғаны. Қараусыз, қорғансыз жүргеннен кейін біреулер зəбір көрсетуі мүмкін ғой, – дейді қала тұрғыны Əлібек Ергеш. Ал көп ба ла лы ана Перизат Маратқызы ондай қайырымдылық жұмыстарға балаларымды жіберіп көрмедім дейді. «Бос уақытында игі шараларға атсалысып тұрғанын теріс көрмес едім. Бірақ сенімді, баланың еңбегін пайдаланып, алдап кетпейтін болса ғана. Алайда бүгінде көшеде кездестіріп жүрген жасөспірімдердің ісі көзге біртүрлі оғаш көрінеді. Сырттай қарағанда олардың қайырымдылықпен айналысып жатқанын жұрт қайдан білсін, қайыр тілеп жүр деп ойлайды ғой», – деп өз ойын ашық айтты. Бұл пікірмен де келісуге болатын шығар, себебі өткен жылы облыстық полиция департаментінің жергілікті полиция қызметі басқармасының ювеналдық полиция бөлімі өңірімізде зерделеу жұмыстарын жүргізіп, нəтиже сінде оқудан жа лт арған жəне қаңғыбастық, қайыр-садақа сұраумен айналысқан 566 жасөспірімді анықтапты. Жалпы қайырымдылық жасау ізгілікті іс екені бəрімізге белгілі. Өңірімізде онымен айналысатын е р і к т і л е р қ ат а р ы д а а з е м е с . Олардың нақты санын жəне қандай қайырымдылық істерімен айналысып жатқанын білмек боп облыстық жастар саясаты мəселелері б а с қ а рм а с ы н ы ң ө к і л д е р і н е д е хабарласқан едік. Бірақ жауап бергілері келмеді ме, əне-міне деп, соңында жауапсыз қалдырды. О с ы м а қ а л а н ы д а й ы н д ау барысында аталған басқарма «Жан жылуы» деген атпен облыстық қайырымдылық акциясын өткізетіндері туралы редакциямызға арнайы шақыру хат жолдапты. Хатқа тіркелген қосымшада бізге керек мəліметтер бар болып шықты. Бүгінде өңірімізде «Жібек жолы жастары» волонтерлар қозғалысы құрылған екен. Жалпы мыңнан аса еріктілер дерекқоры жасалған. Олар жүйелі түрде «Тағзым», «Асар» жобалары аясында қарттар үйінде, жалғызілікті жандардың үй шаруасына көмектесу, тарихи-мəдени орындарды тазалау, санитарлық тазалық жұмыстарымен тұрақты айналысады екен. Биылдан бастап еріктілер аз қамтылған отбасыларына əлеуметтік қолдау көрсетпекші. Осы бағыттағы жұмыстарын бастап та кетіпті. Бірнеше апта бойы Тараз қаласында м е ке н - ж а й б о й ы н ш а з е р д е л еу жұмыстарын жүргізіп, 450-ге жуық қамқорлық пен қолдауға мұқтаж отбасыларын анықтаған. Əзірге олардың тек 220-сына тиісті көмек көрсеткен. Енді алдағы уақытта қайырымдылық дүкендерін іске қоспақшы екен. Қайырымдылық – ізгіліктің көрінісі. Асыл қасиеттердің бірі. Адам өз ұрпағына қайырымдылықты жастайынан үйретіп, адамгершілік қасиеттерге баулып жатады. Бірақ қайырымдылық жасап жүр деп, əлгіндей жолмен қолына қорап ұстатып, қайыр сұратып қойғанымыз жөн бе екен? Бұлай арқаны кеңге салмасақ керек. Өйткені жастар – ертеңгі болашағымыз. Ел сенімін арқалайтын да, ертең елге қызмет ететін де солар. Сондықтан олардың келешегін бүгіннен бастап ойлағанымыз дұрыс. Қазір тапқан мың теңгесіне бола мəз болып, санасына сызат түсіріп алмасақ дейміз. Ертең басына қандай да бір іс түссе, ақша табудың, күнкөрістің ең жеңіл жолы осы екен деп көше кезіп кетпесіне кім кепіл?!.

МАМАН ЕСКЕРТЕДІ

ҚҰТЫРУ – ҚАУІПТІ ІНДЕТ Құтыру індеті - күрделі мәселелердің бірі. Бұл дерт 150-ден астам елде тіркелген. Жыл сайын әлемде құтырма ауруынан 55 мыңға жуық адам қайтыс болса, орташа есеппен - әр 10 минутта 1 адам қайтыс болады екен.

Бұл ауруды жұқтыру қаупі, əлі де азаймаған, өйткені вирустың резервуары ондаған түрлі жануар. Құтыру – жедел өтетін, жануарлардан жұғатын вирустық ауру. Ауырған адам ауыр ми қабынуынан қаза болады. Инкубациялық мерзімі, яғни вирус ағзаға енгеннен кейін, алғашқы белгілерінің білінуі 10 күннен 90 күнге дейін, кейде 1 жылдан артық уақытқа созылады. Вирустың көзі – жыртқыш аңдар: түлкі,

қасқыр, қарсақ жəне үй хайуандары. Ауырған хайуандар инкубациялық мерзімінің соңғы 7-10 күнінен бастап сілекейімен вирусты көптеп шығарады. Құтырумен ауырған хайуандар тістегенде, тырнағанда немесе терінің жарақаттанған жеріне сілекейі жағылуы арқылы адамға, сол сияқты басқа хайуандарға да жұғады. Облыс аумағында жыл сайын құтырумен ауырған жануарлардың тіркелу саны көбеюде, яғни адамдарға төнген қауіп те артып келеді. Көп жағдайда тұрғындар құтыру ауруының қатері қандай екенін білмегендіктен немесе біле тұрып, бұл ауру менде болуы мүмкін емес деген жалған үмітпен, оған қарсы профилактикалық егу курсын толық алмай, немесе екпе алуға қарсылық білдіріп жатқан жағдайлар кездесіп жатады. Назар аударыңыз! Қазіргі таңда құтыру

ауруын емдейтін арнаулы ем жоқ. Сондықтан ауру хайуан тістеген, тырнаған немесе сілекейлеген жағдайда, адамдарды ажалдан арашалап қалатын жалғыз жол құтыруға қарсы профилактикалық егу. Егер үй жануарларынан немесе жабайы хайуандардан зардап шексеңіз міндетті түрде дəрігерге қаралыңыз жəне дəрігер тағайындаған профилактикалық егу курсын алған жағдайда ғана өзіңізді бұл аурудан сақтап қаласыз. Құтыру ауруына қарсы профилактикалық егу шаралары жарақат пункттері мен жергілікті емханаларда ақысыз, тегін жасалатынын ескертеміз! Е. НҰРМАХАНБЕТОВ, облыстық қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің жетекші маманы.

БРУЦЕЛЛЕЗ АУРУЫ ТУРАЛЫ НЕНІ БІЛУ КЕРЕК? Бруцеллез – адамға малдан жұғатын, нәтижесінде жастарды бедеулік пен белсіздікке ұшырататын аса қауіпті жұқпалы аурулардың бірі. Бруцеллез жаңадан пайда болған ауру емес, атам заманнан бері келе жатқан дерт. Алаңдататыны, ауруға шалдыққан адам уақтылы ем қабылдамаса, мүгедектікке шалдығуы мүмкүн.

Бруцеллез ауруының негізгі жұғу көзі – мал. Бруцеллез микробтары ауру мал сілекейімен, зəрімен, қиымен қоршаған ортаға тарайды. Микробтар ауру малдың терісінде, жүнінде, түбітінде, сүтінде болады. Ауру қоздырғыштары адам денесіне шырышты қабықтары мен терілері арқылы енеді. Ауруды адамдар, əсіресе мал төлдету науқаны кезінде, оны бағып-қағу, ауру малды сою, жіліктеу немесе жүнін қырқу кезінде жұқтырады. Ал күнделікті тұрмыстық жағдайда - ауру малдың қайнатылмаған сүтін, сүттен дайындалған қаймақ, сарымай, ірімшік, шала пісірілген ет тағамдарын тамаққа пайдаланғанда жұқтырады, сондайақ ауылды жерлерде - отын ретінде мал

тезегін жасағанда жұқтырулары мүмкін. Аурудың белгілері жұқтырғаннан кейін 7-30 күн аралығында біліне бастайды: адам өзінің тез шаршап, тамаққа зауқы соқпай, басы ауырып, делсал болып бойының ауыр тартып тұрғанын сезінеді. Дер кезінде дəрігердің көмегіне жүгінбеген жағдайда, ауру күшейіп, науқастың дене қызуы 38-390 С дейін көтеріліп, қол-аяғы сырқырап, белі ауырып, түнге қарай малшынып терлеп, ұйқысы бұзылып, мойын, қолтық асты, шабының бездері ісініп ауырады. Дəрігерге көрінбей, адам өз бетінше емделген жағдайда, ауру созылмалы түріне ауысып, жұмысқа жарамай, мүгедек болып қалуы мүмкін. Облысымыз мал өсіру жағынан алдыңғы қат арда, сол с ебепті де, адамдардың бруцеллезге шалдығу көрсеткіші жоғары. Мал шаруашылығының дамығаны - еліміздің əл ауқатының көтерілгендігін білдіреді. Алайда адамдарды мал ауруларынан қорғап, өлімжітім болдырмау - маңызды мəселе. Мал сатып алған болсаңыз, иесінен жұқпалы аурулармен ауырмайтындығы туралы ветеринарлық анықтамасын талап етіңіз. Қораға жаңадан əкелінген малды бір

айға жуық бөлек ұстап бруцеллез ауруының бар жоғын тексертіп анықтаған жөн. Ауру мал тұрған қора-жайлар, мал төлдеген жəне іш тастаған орындар мұқият залалсыздандырылуы қажет. Малды бағыпқағушылар жəне мал төлдету науқанына қатысатын адамдар үстеріне арнайы киімдерін киіп (халат, резіңке қолғап, резіңке етік, су өтпейтін алжапқыш), сақтық шараларын сақтағандары жөн. Ауру мал тұрған қорада темекі шегуге немесе тамақ ішуге болмайды. Ет, сүт жəне басқа да мал өнімдерін сатып алсаңыз, оның қауіпсіздігін дəлелдейтін құжатын талап етіңіз. Мал төлдеу науқанына жəне қырқынға аяғы ауыр жəне бала емізетін əйелдерді, сонымен қатар, 18 жасқа толмаған жасөспірімдерді қ ат ы с т ы ру ғ а б ол ма й д ы . « С а қ т а н с а ң , сақтаймын» дегендей, барлық ережені мұқият сақтасаңыз, тек бруцеллез ауруы емес, малдан жұғатын басқада жұқпалы аурулардан аулақ болар едіңіз! Г. ТАСТАНБЕКОВА, облыстық Қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің жетекші маманы.

5

26 а пан, 2019 жыл

ДІНИ ҚЫЗМЕТ САЛАСЫНДАҒЫ 2019 ЖЫЛЫ МЕМЛЕКЕТТІК КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТ ТУРАЛЫ Жамбыл облысы əкімдігінің сəулет жəне қала құрылысы басқармасы коммуналдық мемлекеттік мекемесі (көрсетілетін қызметті беруші) «Діни қызмет саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің 2015 жылғы 23 сəуірдегі № 147 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Дін істері жəне азаматтық қоғам министрлігінің 2017 жылғы 26 шілдедегі №113 бұйрығымен бекітілген «Ғибадат үйлерін (ғимараттарын) салу жəне олардың орналасатын жерін айқындау туралы шешім беру» жəне «Үйлерді (ғимараттарды) ғибадат үйлері (ғимараттары) етіп қайта бейіндеу (функционалдық мақсатын өзгерту) туралы шешім беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттары негізінде регламенттер əзірленіп, облыс əкімдігінің 26.10.2017ж №230 қаулысымен қабылданып, облыстың Əділет департаментінде мемлекеттік тіркеудің тізіліміне 16.11.2017. №3584 санымен енгізілді. Мемлекеттік қызмет жеке жəне заңды тұлғаларға тегін жəне қағаз нысанында көрсетіледі. Өтінішті қабылдау жəне мемлекеттік көрсетілетін қызмет нəтижесін беру: 1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі; 2) «Азаматт арға арналған үкімет» Мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы арқылы жүзеге асырылады. «Ғибадат үйлерін (ғимараттарын) салу, олардың орналасатын жерін айқындау туралы шешім беру» жəне «Үйлерді (ғимараттарды) ғибадат үйлері (ғимараттары) етіп қайта бейіндеу (функционалдық мақсатын өзгерту) туралы шешім беру» регламенттерінің 2-тармағы 5-тармақшасына сəйкес белгіленген тəртіп бойынша рұқсат беріледі. Бекітілген мемлекеттік қызмет регламенттері облыс əкімдігінің ресми www.zhambyl.gov.kz веб-сайтында жəне көрсетілетін қызмет түрлері uag.zhambyl.gov.kz интернет-ресурстарында жəне басқарманың стентдерінде орналастырылған. Мемлекеттік қызмет көрсетілетін жердің мекен-жайлары: көрсетілетін қызметті берушінің: www.din.gov.kz; Мемлекеттік корпорацияның: www.gov4c.kz интернетресурсында орналасқан. Қазақстан Республикасының Жер кодексінің заңнамалық актілеріне 2016 жылғы 29 наурыздағы №479V КРЗ енгізілген өзгерістер мен толықтыруларға байланысты «Тұрғындарының есептік саны жиырма мың адамнан асатын елді мекеннің егжей-тегжейлі жоспарлау жобасы немесе бас жоспарлары жəне тұрғындарының саны жиырма мың адамға дейінгі елді мекеннің егжей-тегжейлі жоспарымен біріктірілген бас жоспарлары (немесе тұрғындарының саны бес мың адамға дейінгі елді мекендерді дамытудың жəне құрылыс салудың оларды алмастыратын схемасы) болмаса, құрылыс үшін жер учаскелерін беруге тыйым салынады». Мемлекеттік қызметті көрсетушінің мекен-жайы: Тараз қаласы Төле би көшесі №35 ғимараттың 2-қабаты жəне байланыс телефоны: 8 (7262) 43-78-80. Облыс əкімдігінің сəулет жəне қала құрылысы басқармасы.

ҚҰРМЕТТІ ОБЛЫС ТҰРҒЫНДАРЫ МЕН ҚАЛА ҚОНАҚТАРЫ! Жамбыл облысы əкімдігінің мəдениет, архивтер жəне құжаттама басқармасының ұйымдастыруымен 2019 жылдың 28 ақпан күні сағат 11.00-де Тараз қаласы, «Баласағұн» ОКЗ-да «Жамбыл – менің жай атым, халық – менің шын атым!» республикалық ақындар айтысы өтеді. Айтысқа Мұхтар Ниязов, Айбек Қалиев, Аспанбек Шұғатаев, Дидар Қамиев, Қайнар Алагөзов, Талғат Мықи, Шұғайып Сезімхан, Алтынкүл Қасымбекова, Асхат Қылышбек, Қанат Мырзахан сынды республикамызға танымал ақындар қатысады. Жыр додасын ақын, халықаралық айтыс ақындары мен жыршы-термешілер одағының төрағасы Жүрсін Ерман жүргізеді. Бас жүлде автокөлік. Келіңіздер! Көріңіздер! Ұлт өнерін бірге ұлықтайық. Байланыс телефондары: 45-08-50, 45-25-59. Кіру тегін.

ХАБАРЛАНДЫРУ 2019 жылғы 1 наурызда Жамбыл облысы полиция департаментінің бастығы полиция полковнигі Арман Молдиярұлы Оразалиевтің облыс халқына есеп беру кездесуі өтеді. Есеп беру кездесуіне облыс тұрғындарынан сұрақтар қабылдау жүргізіледі. Сұрақтар облыстық полиция департаменті бастығының блогына (mvd.gov.kz) немесе 8 (7262) 99-70-31, 99-70-34 «call-центр» телефон нөмірлері бойынша ағымдағы жылдың 27 ақпанына дейін сағат 10.00-18.00 аралығында қабылданады (түскі үзіліс сағат 12.30-14.30) . Өткізілетін күні, уақыты: 2019 жыл 1 наурыз, сағат: 11.00 Өткізілетін орны: Тараз қаласы, С.Рахимов көшесі, 55 (Ы.Дүкенұлы атындағы Тараз қалалық Мəдениет үйі). Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу, бəсекелестікті жəне тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің Жамбыл облысы бойынша департаменті 2019 жылғы 28 ақпанда сағат 16.00-де табиғи монополиялар субъектілерімен тұтынушылардың қабылдауын өткізеді. Қабылдау өтетін мекен-жайы: Тараз қаласы, Желтоқсан көшесі, 78, 2-ші қабаттағы мəжіліс залы. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Жамбыл облысы бойынша департаментінің жəне Жамбыл облысы əкімдігінің ұйымдастыруымен 2019 жылдың 28 ақпан күні сағ.11:00-де Төле би көш. 66 үй мекен-жайында (Жамбыл политехникалық колледжінің ғимараты) бос жұмыс орындары жəрмеңкесі өтеді.

«AQ JOL» - дың ЖАРНАМА ҚЫЗМЕТІ ТЕЛЕФОН/ФАКС: 8 (7262) 43-32-50

ak-jol-taraz@rambler.ru

6 26 а пан, 2019 жыл

ZERDE

www.aqjolgazet.kz ak-jol-taraz@rambler.ru facebook.com/akjolgazet/

Спорт

«ТАРАЗ ЖЕРІНЕ ТАҒЗЫМ!»

Спорт

Спорт

DODA

ЖАС ТУРИСТЕР ФЕСТИВАЛІНЕ КЕЛУШІЛЕР ТАРИХИ ОРЫНДАРДЫ АРАЛАДЫ

«АҚ ЖОЛДЫҢ» СПОРТ АЛАҢЫ

«ТАРАЗ» ПРЕМЬЕР-ЛИГАДА КӨШ БАСТАУҒА ДАЙЫН БА?

(Басы 1-бетте).

– Мен бұл фестивальге келгеніме өте қуаныштымын. Бұрын-соңды маған беймəлім болып келген қызықты мəліметтерді естіп, тарихпен тамырлас Тараздың қыр-сырына қанықтым. Айша бибі, Қарахан, Дəуітбек кесенелерін аралағанда Тараздың өткені тым тереңде жатқанына көз жеткіздім. Осынау көне шаһардан алған əсерім зор болды. Оны сурет тілінде сөйлеттім. Мұндай іс-шаралардың жасөспірімдердің танымдық тұрғыдан дамуына үлкен серпіліс беретіні сөзсіз. Біздің туризм, өлкетану саласына деген қызығушылығымызды тудыратыны да анық, – дейді Түркістан облысынан келген оқушы Ақерке Шері өз ойымен бөлісіп. Фестиваль барысында «Викториналардағы сауалдарға жауап беру», «Тараз қаласына қатысты жұмбақтардың жауабын табу», «Жас суретші», «Жас ұста» секілді іс-шаралар ұйымдастырылды. Үшінші күні фестивальдің негізгі бөліміне кезек келді. Алдымен баспасөз мəслихаты өтті. Мұнда алғаш сөз алған облыс əкімдігі туризм басқармасының басшысы Қарлығаш Аралбекова саладағы балалар, жастар туризмін дамыту бойынша қолға алынған жұмыстарға тоқталды. «Республика деңгейінде біз бірінші рет балалар-

жасөспірімдер туризмін дамытуға арналған маңызды іс-шара өткізіп отырмыз. Саладағы өзекті мəселелерді талқылап, оның шешілу жолдарын іздестіру – негізгі мақсатымыз. Ресми кездесуді өткізе салуды жоспарлаған жоқпыз. Сондықтан да Түркістан, Алматы облысынан жəне облыстың əр қиырынан туризм саласын білетін мамандар келіп отыр. Фестивальге жүздеген баланың қатысуы қызығушылықтың жоғары екенін аңғартса керек-ті. Атсалысып жатқан барлық мамандарға ризашылығымды жеткізгім келеді. Экскурсиялық тур аясында біз құрған маршрут бойынша тарихи орындарды аралаған балалар өздерінің пікірлерін айтып, қызығушылықтарын білдіріп жатыр. Мұнда көрме ретінде қойылған балалардың еңбегін көріп отырсыздар. Қазылар алқасы өз шешімдерін айта жатар. Дегенмен қатысушылар негізгі тақырып ретінде Тараздың терең тарихына назар аударғанын байқау қиынға соқпайды. Балалар Айша бибі, Қарахан, Дəуітбек кесенелерін ғана салып қоймай, «Қазфосфатты» еңбектеріне арқау еткенін де аңғаруға болады. Бұл – балалардың Таразды аралап көргеннен кейін алған əсері», – деген Қарлығаш Əмірқызы өзге де мəселелер туралы толғанды. Бұдан соң «Айналайын» балаларжасөспірімдер орталығы» жастар клубы қоғамдық бірлестігінің төрайымы Айгүл

Разақова сөз сөйледі. Ол өз сөзінде өткізіліп отырған фестивальдің өңірдегі балалар туризмін дамытуға үлкен серпіліс əкелетінін ат ап өтіп, ұсыныст арын ортаға салды. Сонымен қатар іс-шараны ұйымдастырушыларға алғысын жеткізді. Баспасөз мəслихаты барысында сөз алған ішкі жəне келу туризмі қауымдастығының төрайымы Альбина Веймер көкейінде жүрген ойларымен бөлісіп, тұңғыш рет Тараз топырағында бастау алған шараның алдағы уақытта жемісін беретінін сөз етті. Кейіннен «Туған жерге тағзым!» атты конференцияның ресми ашылу салтанаты өтті. Онда облыс əкімінің орынбасары Тимур Жанке сөз алып, республикалық деңгейде алғаш рет Тараз төрінде ұйымдастырылған фе стивальдің ерекшеліктеріне назар аударды. Ол өз сөзінде бұл шараның балалар жəне жасөспірімдер туризмінің дамуына оң ықпал ететінін айтты. Мұнан соң мəртебелі меймандар балалар суреті мен қолөнершілердің көрмесін аралап көріп, талапты жастардың талантына ризашылықтарын жеткізді. Конференция барысында «Қазақстандағы балалар-жасөспірімдер туризмінің даму болашағы» тақырыбында пленарлық отырыс ұйымдастырылды. Пленарлық отырыс кезінде балалар туризмін дамытудың алғышарттары мен

онда кездесетін өзекті мəселелер, олардың шешілу жолы туралы кеңінен əңгіме өрбіді. Қатысушылар көкейлерінде жүрген ойларын еркін айтып, саланы дамыту жолындағы жұмыстарды ілгерілету туралы пікірлерімен бөлісті. Басқосу барысында баяндамашылар «балалар мен жасөспірімдер туризмін ұйымдастыру ерекшеліктері», «балалар мен жасөспірімдер туризмі ішкі туризмді дамытудың бір факторы», «балаларжасөспірімдер туризмін дамыту» секілді тақырыптарда еркін көсіліп, саланы дамытуға қатысты нақты ұсыныстарын ашық түрде ортаға салды. Соңынан фестиваль аясында ұйымдастырылған «Жас суретші», «Жас қолөнерші» байқауларының қорытындысы шығарылып, еңбектері үздік деп табылғандар жүлделі орындардан көрініп, арнайы дипломдар мен сыйлықтарға иелік етті. Сонымен қатар Тараз қаласы мен өңірдің мəдениеті, туристік нысандары мен олардың əлеуеті туралы туындаған сауалдарға да жауаптар берілді. Фестиваль кезінде «Тараз жеріне тағзым!» атты қайырымдылық акциясы да ұйымдастырылғанын айта кеткен лəзім.

ОСЫНЫ КӨРГЕНДЕ ЕКІ КӨЗІ ШЫРАҚТАЙ ЖАНҒАН ЗАМАНДАСТАРЫМЫЗДЫҢ КІТАПХАНАҒА АЯҚ БАСПАЙТЫНЫНА ЖАНЫҢ АУЫРАДЫ «БАЛАЛЫҒЫҢ, ЖАСТЫҒЫҢ, ДАНАЛЫҒЫҢ, ҚАЙНАЙДЫ ЕКЕН ШЫМЫРЛАП ШЫҒАРМАҢДА...» ДЕП, ПАЙЫМЫМЕН ЖҰРТТЫ ҰЙЫТҚАН, ПАРАСАТТЫ СӨЗ КИЕСІ ҚОНҒАН ІНІСІНЕ АРНАҒАН ӨЛЕҢ ЖОЛДАРЫНДА АҚЫН, МЕМЛЕКЕТТІК СЫЙЛЫҚТЫҢ ИЕГЕРІ КҮЛӘШ АХМЕТОВА ОСЫНДАЙ ТІРКЕСТЕР ҚОЛДАНҒАН. АЛ МҰНДАЙ ҚАЙНАҒАН ШЫҒАРМАНЫ ОҚЫҒАННАН ГӨРІ ЖҮРЕКПЕН СЕЗІНУ ӘЛДЕҚАЙДА ЫСТЫҚ. МҰНЫ СІЗ БЕН БІЗ БІЛЕ БЕРМЕСЕК ТЕ, ОНЫ ТҮСІНЕТІН ЕРЕКШЕ ҚАСИЕТКЕ ИЕ ЖАНДАР БАР АРАМЫЗДА.

Адам айналасындағы ақпараттың 90 пайызын көру арқылы алса, тек 10 пайызын басқа дене мүшелері арқылы сезінеді екен. Біздің меңзеп отырғанымыз да аз мүмкіндікті місе тұтқан осы бір азаматтар. Себебі зағиптар дауыстап оқылған шығарманы естіп немесе өздеріне арналған бедерлі кітаптарынан сипап, жүрек қылынан өткізеді. Айналасын бір көру арман болса да, олар табиғатты сүйеді, көркем əлемді жəне жан тазалығын жақсы көреді. Ал жан тазалығы баршаға қалай ортақ болса, іңкəрлікті қажет ететін əдебиет те сондай. Осыны ескерген облыстық көзі көрмейтін жəне əлсіз көретін азаматтар кітапханасында аталған мекеме мен облыстық кино орталығы бірігіп жазушы, журна лист, облыстық «Aq jol» газетінің Директор-Бас редакторы Көсемəлі Сəттібайұлының асқаралы 60 жасына арнап кеш ұйымдастырды. Кітапхана директоры Айгүл Оразқұлова «Біздің өлкенің мақтаныштары» атты тақырып аясындағы əдеби-сазды кездесудің мақсатын түсіндірді. Өйткені мұнда шақырылғандардың басым бөлігін зағип оқырмандар, «Қазақ соқырлар қоғамының» қызметкерлері, соқыр жəне нашар көретін облыстық «Болашақ» мектеп-интернатының ұстаздары мен 8-11-сынып оқушылары құрады.

– Көсемəлі аға, əрбір адамның өзіне тəн ғұмыр жолы, тіршілік баяны бар. Бірақ еткен еңбек, көрген бейнет, татқан зейнет, алған асу, жеткен биік əркімнің өмірінде əрқилы. Оны сырт көз өзінше бағамдап жатады. Сондағы жалпының іздейтіні біреу – ол кісілік келбет, азаматтық тұлға. Оған – дəл осындай адами

Таластан шығуы осы сөздің тегін айтылмағандығын аңғартса керек. Жазушы болу оңай еме с. Əсіресе баспасөздің қазанында қайнап, оның ыстығы мен суығына күйіп жүріп, арасында уақыт тауып, көркем шығарма тудыру – екінің бірінің қолынан келмейтін шаруа. Осынау өмір жолында белсенді еңбек ете жүріп, көптің көкейінен шығу да үлкен абырой. Сөз иесі бұл орайда олжасыз емес. Көптеген

мемлекеттік марапатт ардың иегері. Талас ауданының жəне Та р а з қ а л а с ы н ы ң Қ ұ рм е т т і а з а м ат ы . Ке й і п ке рд і ң ау ы з толтырып айтарлық жетістіктері бейнетүсірілім арқылы да жиылған қауым назарына ұсынылды. Онда белгілі қаламгерлер Болат Бекжан, Бақытжан Советұлы, Үміт Битенова мен Нұржан Қадірəлі жазушы жайлы жылы естеліктерімен бөлісті. Еңбек жолы алғаш рет құрылысшы болудан бастаған Көсемəлі Сəттібайұлы 1988 жылы «Елгезек Бағдаршам, Ток-Қуат жəне басқалар» атты ертегі-хикаятымен «Жалын» баспасының жабық бəйгесіне қатысып, екінші жүлдені иеленеді. Содан бері сөз зергерінің əр жылдары «Шеткері үйдің жарығы», «Бағдаршамның басынан кешкендері», «Күнге ғашық өлкеде», «Тараздан тəбəрік», «Шындыққа... қызығамын, Шындықты... аяймын», «Сайқымазақ дүние», «Шарбақтының жалғызы», «Аран», «Шың мен Шынар» жəне «Хауа-Ананың көз жасы» атты көркем жəне публицистикалық кітаптары жарық көріп келеді. Сондай-ақ «Баст ау », «Қазақ балуандары», «Елбасы», «Кəусəр бұлақ» жəне басқа да ұжымдық жинақтарға əңгімелері, ертегілері, хикаяттары мен эсселері енген.

Мекен-жайымыз: 080000, Тараз қаласы, Ы. Сүлейменов көшесі, 5, Баспасөз үйі

Меншік иесі: «ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ Директор – Бас редактор

Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ

шеберлері қарсыластарымен 1:1 есебімен тең түсті. Ойын барысында жерлестеріміз шабуылда жақсы ойын көрсеткенімен, команданың қорғаныс шебінде мəселелер бар екенін аңғардық. Сондықтан бапкерлік құрам қорғаныс пен шабуылдағы тепе-теңдікке назар аударғандары жөн-ау деген ойға қалдық. Жалпы алғанда премьер-лигада алдына қандай да бір нақты мақсат қойған ұжым «Нижний Новгород» секілді командаларды жолдастық кездесуде жеңіп, жігерленуі керек еді. Алайда «Тараз» футболшыларының оған қауқары жетпеді. Бұдан соң «Тараздың» футболшылары Ростов облысының «Чайка» деп аталатын ұжымына қарсы жасыл алаңға шықты. Бұл ойында жерлестеріміз əдемі ойын өрнегін көрсетіп, жарқын мəнерде жеңіске жететін шығар деген ойдың жетегінде болғанымызды несіне жасырайық. Бірақ бəрі

кемшіліктерді анықтап, онымен күресу жолдарын қарастыруға негіз болатыны сөзсіз. Əйткенмен бұндай кезде сулерде «Тараз» футболшылары қарсыластан кем түспей, кем дегенде тең түсуі керек емес пе? Жоқ, тағы да «Тараздың» қорғанысы сетінеп кетті. Осыданақ команданың бас ауыртатын позициялары бар екені нақтылана түсетіндей. Премьер-лиганың басталуына өте аз уақыт қалды. «Тараздың» бірінші турды сыртта өткізетіні белгілі. Алғашқы ойында азулы ұжым саналатын Алматының «Қайратына» қарсы жасыл алаңға шығатын «Тараздың» шамасы қай жерге жетер екен? Егер бас бапкер Вахид Масудов қорғаныс шебіндегі кемшіліктерді жедел түзетпесе, жерлестеріміз өткен жылғы премьер-лиганың күміс жүлдегерлерінен ірі е с еппен ұтылуы да бек мүмкін ғой. Əрине, олай болмаса дейміз...

Суреттерді түсірген Ақəділ РЫСМАХАН.

Зағиптар да кітап оқиды асқақ қасиетке қанша ғұмыр кешкенімен, жете алмай кеткендер де жоқ емес. Ал жүйрік уақыттың ұшқыр қанаты сізді мағыналы ғұмырыңыздың биік бір белесі 60 жасқа алып келді, – деген Айгүл Мейманқұлқызы жүрекжарды лебізін əрі қарай өлеңмен əдіптеді. Іс-шарада Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Көсемəлі Сəттібайұлының 1959 жылы 3 ақпанда Талас ауданы Аманкелді ауылында дүниеге келгендігі айтылып, қалам иесінің еңбек жолы мен шығармашылығы таныстырылды. Рас, Талас – мəдениет пен əдебиет майталмандары, небір дүлдүлдерді дүниеге əкелген өңір. Ел арасында «өлкеге өлең түнеп кетті» деген пікір де бар. Тəуелсіздікті арман еткен өршіл рухты Ақтамберді, қайым айтыстың хас шебері Ұлбике ақын, əйгілі Бөлтірік шешеннің

біз ойлағандай болмады. Ростов о бл ы с ы н ы ң П е сч а н о ко п с ко е ауданынан келген футболшылар Қазақст ан премьер-лигасына жолдама алған «Тараздан» айласын асырып кетті. Қорытынды есеп – 1:2. Шыны керек, Ресей Федерациясындағы бір облыстың ауд а н о р т а л ы ғ ы н а н к е л г е н кома н д а ғ а е с е ж і бе р е т і н д е й « Та р а з » фу т б о л ш ы л а р ы н ы ң басына не күн туды екен? Рас, б ұ л – о қ у - ж ат т ы ғ у ж и ы н ы . Мұндағы жолдастық кездесулер

Тараз қаласы.

МӘДЕНИ-ӘДЕБИ ӘЛЕМ

Альмира ОМАРОВА

Түркияның Белек қаласында жалғасқан оқу-жаттығу жиыны барысында премьер-лигаға дайындықты пысықтап жатқан «Тараз» футбол клубы тағы да бірнеше кездесу өткізіп, «біртүрлі» ойынымен жанкүйерлерді жабырқатқандай көрінді. Жерлестеріміз ресейлік екі бірдей командаға қарсы жасыл алаңға шығып, жолдастық кездесулерде бір рет тең түсіп, бір рет жеңілді. Алдымен «Нижний Новгород» командасының шамасын байқап көрген «Тараз» футбол клубының

Халықаралық «Дарабоз» əдеби бəйгесінің бірнеше дүркін жүлдегері Көсемəлі Сəттібайұлы – Қазақстан Жастар одағы мен

Қазақстан Журналистер одағының Баубек Бұлқышев атындағы сыйлығының да лауреаты. 2009 жылы Қазақстан Республикасы Пре зидентінің Жарлығымен «Ерен еңбегі үшін» медалімен м а р а п ат т а л ы п , 2 0 1 4 ж ы л ы «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» атағына ие болған.

– Қасиетті өлкемізде елге адал қызмет етіп, халықтың ыстық ы қ ы л а с ы н а б ө л е н і п ж ү р ге н қаламгерлеріміздің шығармаларын насихаттау, олардың еңбек, өнегелі өмір жолдарын өскелең ұрпаққа үлгі тұтып, əрқашанда ардақтау игі шараларға оқырмандарды көптеп тарту арқылы жүзеге асырылады. Біздің кітапханада тифлология

бөлімінде тифло-редактор Ербол Бегимов «Сайқымазақ дүние» ат т ы к і т а б ы ң ы з д ы б е д е р л і нүктелі қаріпте басып шығарды. Мұндай дүние еш жерде басып шығарылмайды. Біздің басқа кітапханалардан ерекшелігіміз де осы. Біз жылда өлке мақтаныштарының мерейтойларына арнап бедерлі нүктелі қаріпте басып шығарылған бұл кітаптарды ауд а н д а ғ ы ж ə н е « Б ол а ш а қ » мектеп-интернатына мүмкіндігі шектеулі зағип оқырмандар да таныссын деген мақсатта сыйлыққа тартамыз. Сіздің бұл шығармаңыз да қалыптасқан дəстүрімізге сəйкес тарту етілмек, – деген кітапхана қызметкері Майя Əзімкұлова жазушының туындыларына шолу жасады. Келесі кезекте кездесуге келген балалар қаламгерге «Ең тəтті кезең балалық дəуреніңіз қалай өтті? Ол шақта кітапқұмар ма едіңіз? Сіздің қалам ұстап, шабыт тұлпарына мінуіңізге не түрткі болды? Ең алғашқы жазған туындыңыз қандай? Шығармашыл тұлғаның көбі көңіл-күйдің адамы дейді. Ал сіз қандайсыз?» деген сұрақтарын қойып, жауабын алды. Ауылдың басқа да қарадомалақтары тəрізді өскен болашақ жазушының сөзге деген құштарлығын ең əуелі байқаған Есалы Қырықбаев ағайы болса, ең алғаш сатып алған кітабы – мектеп асханасына бірнеше күн бармай жүріп «тірнектеп» жиған ақшасына қол жеткізген Шыңғыс Айтматовтың «Ақ кемесі» екен. Кездесу барысында ұшқыр ой мен жүйрік қалам иесінің образын жан-жақты ашуға тырысқан к і т а п х а н а қ ы з м е т ке р л е р і н е өлең түнеген өлкеден шыққан мерейтой иесі өз алғысын жеткізді. Əдеби-с азды кеш тұрақты оқырмандар Əнуарбек Утелов, Махмұд Пірманов пен Сағымкүл Шадырқұлованың өнерімен өріліп отырды. Аталған азаматтардың құйқылжыта салған əндері құлақтан кіріп бойды алса, «Балдəурен» тобының мың бұралған қыздары биден шашу шашты.

Телефондар/факс: бас редактордың қабылдау бөлмесі – (қаланың коды – 8-726-2) 43-17-07

АРУЛАРЫМЫЗ АЛТЫ ГОЛ СОҚТЫ

Футболдан Қазақстан əйелдер құрама командасы Түркияда Түрікменстан ко м а н д а с ы н а қ а р с ы жасыл алаңға шығып, жолдастық кезде суде 6:0 е себімен жеңіске жетіп, өздерінің ойынға жақсы дайындықпен шыққанын байқатты. Рəзия Нүркенова жаттықтыратын Қ а з а қ с т а н а р ул а р ы бірінші кезеңнің өзінде бірнеше мəрте мергендік танытты. Бұл күні Адиля Вылданова тамаша ойын үлгісін көрсетіп, хеттрик авторы атанды. Ол кезде судің алтыншы, жиырма екінші жəне отыз үшінші минуттарында қарсылас қақпасын дəл көздей білді. Жолдастық кездесу барысында Қазақстанның əйелдер құрамасының айқын басымдылығы көзге көрініп тұрды. Бұл күні Вылдановадан өзге

Тараз қаласы.

Электрондық пошта: ak-jol-taraz@rambler.ru

Мәдениет және спорт бөлімінің редакторы – Табиғат АБАИЛДАЕВ – 45-48-09

Сайт бөлімінің редакторы – Алмаз ОРМАНОВ – 43-17-13

Бас редактордың орынбасары міндетін атқарушы – Асхат РАЙҚҰЛ – 43-33-08 Жауапты хатшының міндетін атқарушы – Шынар САҒИЕВА – 43-50-73

Ақпарат және хаттар бөлімі редакторының міндетін атқарушы – Амангелді ӘБІЛ – 45-48-09

«ЖАМБЫЛ ОБЛЫСТЫҚ «АҚ ЖОЛ» ГАЗЕТІНІҢ РЕДАКЦИЯСЫ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІ

Бухгалтерия – 43-17-12

ЖСК KZ986017161000001080, БСК HSBKKZKX, СТН 211500070391, КБЕ 17, КНП 851, БСН 030940003725, «ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚ БАНКІ» АҚ ИНДЕКСІ: ЖЕКЕ ЖАЗЫЛУШЫ ҮШІН – 65457, МЕКЕМЕ ҮШІН – 15457.

Индустрия және инновация бөлімінің редакторы – Баймаханбет АХМЕТ – 43-31-62

Жарнама менеджері – Жүрсінгүл ЖАҚЫП – 43-32-50, 43-17-12 Компьютер орталығының меңгерушісі – Жанна БЕЙСЕНҚҰЛОВА – 43-26-90 Фототілші – Ақәділ РЫСМАХАН – 43-17-11

МЕНШІКТІ ТІЛШІЛЕР: Меркі, Т. Рысқұлов аудандары – Ақылжан МАМЫТ – 87774222450 Шу, Мойынқұм аудандары – Ерғали ҚАРТАЙҒАН – 87474094194

қадамына сүйсіндік. Қазақстан əйелдер құрамасы ат алмыш аламанды 27 ақпан күні бастайды. Аруларымыз Франция футболшыларына қарсы жасыл алаңға шығып, шамаларын байқап көрмек. Халықаралық турнир аясындағы жолдастық кездесуде барын салған Қазақстан əйелдер құрамасының жеңісті жорығы əрмен қарай да жалғасса дейміз. Əйткенмен Франция оңай қарсылас емес...

Топтаманы дайындаған Табиғат АБАИЛДАЕВ.

Бас редактордың орынбасары – Алпамыс ҚАЗЫБАЕВ – 43-17-08

БӨЛІМДЕР: Саясат және әлеумет бөлімінің редакторы – Ардақ ҮСЕЙІНОВА – 43-33-08

футболшыларымыз да жоғары дейгейде ойнады. Камила Құлмағанбетова ойынның он жетінші жəне елу жетінші минутында жасындай жарқырап, екі голды еншісіне жазды. Сəуле К ə р і б а е ва д а ж а с ы л алаңнан құр кеткен жоқ. Ке з д е с уд і ң ж и ы р м а бе сінші минутында бір гол соғып, жанкүйерлерді қуантты. « Т u r k i s h Wo m e n ’s Cup – 2019» додасына дайындық ретінде өткен жолдастық кезде суде аруларымыздың

Газеттің сайты: www.aqjolgazet.kz

Редакция авторлардың көзқарасы, жарнама мазмұны үшін жауап бермейді. Жарияланбаған хатқа жауап қайтарылмайды. А – материалдың жариялану ақысы төленген.

Газетті есепке алу туралы № 16859-Г куәлікті 2018 жылғы 22 қаңтарда Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген.

Нөмірдің кезекші редакторы

Марат ҚҰЛИБАЕВ

ТАРАЛЫМЫ: 17444 АПТАЛЫҚ ТАРАЛЫМЫ: 52332

Газет аптасына үш рет шығады. Газет редакцияның компьютерлік орталығында теріліп, беттелген. Қалыбы Жамбыл «Сенім» ЖШС баспа орталығында жасалып, көбейтілді. 080012, Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22-үй. тел.: 43-32-83.

Тапсырыс 71